Þiðreks saga af Bern - Þiðrekr nær ríki sínu

Fra heimskringla.no
Revisjon per 5. apr. 2020 kl. 11:04 av August (diskusjon | bidrag)
(diff) ← Eldre revisjon | Nåværende revisjon (diff) | Nyere revisjon → (diff)
Hopp til navigering Hopp til søk
Velg språk Norrønt Islandsk Norsk Dansk Fornsvensk Færøysk
Denne teksten finnes på følgende språk ► Original.gif Dansk.gif Original.gif
Dansk.gif
Dansk.gif
Dansk.gif


Þiðreks saga af Bern

GUÐNI JÓNSSON

bjó til prentunar

Þiðrekr nær ríki sínu


395. Ráðagerð Þiðreks konungs ok meistara Hildibrands.

   (414) Þiðrekr konungr af Bern hefir nú látit margan dýrligan dreng í Húnalandi af Ömlungum, ok nú er honum allillt í skapi. Þeir talast nú við tveir saman Þiðrekr konungr ok Hildibrandr, hans meistari.
   Þá mælti konungr: "Meistari Hildibrandr, víst er mér þat inn mesti harmr, er ek hefi svá lengi misst míns ríkis ok hér verit í Húnalandi, ok nú hefi ek látit alla mína drengi ok vini ok alla mína sæmd. Sé hér nú, meistari Hildibrandr, hversu drepnir eru várir vinir margir, inn góði markgreifi Roðingeirr. Nú er drepinn Gunnarr konungr af Niflungalandi ok Högni af Trója, er verit hafa várir virkðavinir. Hvat gerum vér hér í Húnalandi? Fyrir hví skulum vér hér eldast? Ok þat viti guð með mér, at heldr vil ek deyja fyrir mitt ríki, Ömlungaland, ok mína góðu borg, Bern, en ek vili verða örvasi í Húnalandi með ósæmd, ok vér höfum ærit lengi þjónat Attila konungi."
   Þá svarar meistari Hildibrandr: "Herra, vér höfum lengi verit frá váru ríki, ok mikit hófum vér látit, fyrst af ráðum Sifka, ok mikit ofrefli eigum vér við at skipta fyrir ríki Erminreks konungs. En við þetta ráð, er þú mælir nú, vil ek samþykkjast, at deyja heldr í Ömlungalandi en eldast með ósæmd í Húnalandi."
   Þá mælti Þiðrekr konungr: "Meistari Hildibrandr, hvat hefir þú nú spurt af minni borg Bern, hverr fyrir henni ræðr?"
   Þá svarar meistari Hildibrandr: "Herra, ek veit þat eigi, hverr henni ræðr, en heyrt hefi ek nokkut, at þar muni vera yfir hertogi, sá er heitir Alibrandr ok muni vera minn son, ok er sagt, at hann er allra kappa mestr ok allra drengja mestr fyrir allra hluta sakar. En svá má vera, at mín kona Oda hafi verit ólétt, þá er ek fór brott af Bern, ok hafi hann verit síðan fæddr."
   Þá segir Þiðrekr konungr: "Væri þinn sonr hertogi yfir minni borg Bern, þat væri oss mikit happ. Hann myndi oss vel fagna, ef hann væri oss svá trúr sem þú hefir verit."
   Nú mælti Hildibrandr: "Herra, hversu muntu til efna um þessa ferð?"
   Nú svarar konungr: "Ekki fám vér nú komit heim í Ömlungaland með her, svá mikil mannauðn sem hér hefir orðit í Húnalandi, at Attila konungr má eigi nú fá oss sína höfðingja til at vinna várt ríki. Nú vil ek fara í Ömlungaland leyniliga, ok væri svá vel, at ek kæmi í Ömlungaland með eigi fleiri menn en tveir værim vit saman, þá vil ek sverja um, at eigi kem ek annat sinn ór Ömlungalandi með ósæmd. Þar skal ek deyja eða fá mitt ríki."
   Þá mælti meistari Hildibrandr: "Þessi ferð mun þykkja vera stefnd með lítilli sæmd, ef vit förum, herra, tveir einir saman, en heldr en eigi komim vér í Ömlungaland, þá em ek fúss, at á þessa leið gerim vit."


396. Frú Herað býst til ferðar með Þiðreki.

   Ok enn mælti Hildibrandr: "Skulum vit nokkut þetta mál eiga við Attila konung?"
   Þá svarar Þiðrekr konungr: "Þetta ráð er nú svá gert, at heim vil ek fara í Ömlungaland, hvárt er Attila konungi þykkir vel eða illa, ok þessu skal leyna Attila konung ok hvern mann annarra, áðr en vit erum brott búnir."
   Ok nú mælti Þiðrekr konungr: "Frú Herað skal fara með okkr, ef hún vill. Gakk ok seg henni ok spyrr, hvárt hún vill fara eða eigi."
   Ok meistari Hildibrandr kemr til frú Herað ok segir henni með einmæli, hvat Þiðrekr konungr af Bern hefir ætlat.
   Herað svarar á þá lund: "Ef Þiðrekr konungr vill heðan fara af Húnalandi, þá vil ek víst honum fylgja, en þetta ráð vil ek heyra af hans munni, ef svá skal vera."
   Þá gengr Hildibrandr til Þiðreks konungs ok segir honum, hversu hún hefir svarat.
   Þá gengr Þiðrekr konungr til hennar ok mælti: "Frú Herað, villtu fara heim með mér í Ömlungaland, ef ek vil fá mitt ríki, eða bana at öðrum kosti? Ok eigi má ek nú dveljast lengr í Húnalandi, svá marga mína kærstu vini sem ek hefi hér látit, ok meistari Hildibrandr skal fara með mér, minn inn bezti vinr. Ek hefi nú látit mitt ríki þrjátíu vetra ok tvá vetr."
   Þá svarar Herað: "Herra, gjarna vil ek yðr fylgja heim í yðart land, at þat mun guð vilja, at þér fáið yðart ríki svá lengi sem þér hafið misst. Engi dagr mun sá koma, er ek mætta jafnfegin verða sem þat, at þér fengið yðra sæmd."
   "Bú þik þá skjótt," sagði konungr, "þetta kveld skulum vér á brott fara af Susat."
   Hún segir, at svá skal vera.


397. Þiðrekr konungr kveðr Attila konung.

   (415) Ok at kveldi þessa dags þá hefir meistari Hildibrandr búit þeira ferð ok þrjá hesta, ok inn fjórða hest hefir hann klyfjat með gulli ok silfri ok þeira klæðnaði. Nú hefja þeir upp Herað á sinn hest ok klyfjar.
   Þá mælti meistari Hildibrandr: "Herra, eigi muntu vilja fara með ósæmd frá Attila konungi, svá at eigi hittir þú hann."
   Þiðrekr konungr svarar: "Farið þit frú Herað fyrir út til borgarhliðs, en ek vil ganga at hitta Attila konung."
   Þiðrekr konungr gengr upp í hóllina Attila konungs, þar sem hann sefr, ok hann segir varðmönnum, at hann vill ganga inn at hitta Attila. En varðmenn láta ganga Þiðrek konung, hvert er hann vill. Vita þeir, at hann er svá mikill vin Attila konungs, at ekki mun þat saka, þótt hann gangi með vápnum til hans. Þiðrekr konungr gengr inn í höllina, þar sem sefr Attila konungr, ok vekr hann.
   Þá mælti Attila konungr, er hann sér, at þar er kominn Þiðrekr konungr einn saman: "Vel kominn kærr vinr, Þiðrekr konungr. Hvat villtu? Hví ferr þú með vápnum einn saman?"
   Nú svarar Þiðrekr: "Herra, þat skaltu nú heyra, er ek mun segja þér, hvat til berr, er ek ber mín vápn, ok gakk einn saman við mik á einmæli."
   Konungr stendr upp ok gerir svá. Þá mælti Þiðrekr konungr: "Ríki Attila konungr, ek kann þér segja tíðendi. Ek hefi látit mína góðu borg Bern ok allt mitt ríki, ok þat hafa mínir óvinir. Nú harmar mik þat svá mjök, at eigi má vera svá búit lengr. Ek vil fara heim í Ömlungaland, ok skal ek fá mitt ríki eða bana at öðrum kosti."
   Þá svarar Attila konungr: "Hvar eru þínir hermenn? Hversu mátt þú fá þitt ríki, eða hverja lund hefir þú þetta ráð stofnat?"
   Þiðrekr svarar: "Ek vil fara leyniliga í mitt ríki, því at ek hefi nú enga hermenn til, svá at ek mega með ofríki sækja mitt land."
   Þá mælti Attila konungr: "Minn góði vin, Þiðrekr konungr, dvelst enn heldr með oss um hríð. En ef eigi villtu þat, þá vil ek fá þér lið, Húnaher, til at þú fáir þitt ríki. Far eigi með ósæmd heðan frá oss."
   Þá mælti Þiðrekr: "Herra, þetta er svá sem mér er ván at þér, at mundir hafa af drengiliga, ok haf fyrir þökk þitt vináttuboð, en einn saman vil ek heim fara ok leyniliga ok meistari Hildibrandr með mér. Eigi vil ek oftar spilla þínum dýrligum drengjum at vinna mitt land."
   Þá gengr Attila konungr með honum út til borgarhliðs, ok þar skiljast þeir ok kyssast, ok nú grætr Attila konungr ok harmar þat mjök, at hann skal Þiðrek konung svá brott leysa, at eigi sé með meiri sóma en nú. En Þiðrekr konungr biðr Attila konung ok hans ríki vera í guðs gæzlu ok segir, at enn munu þeir hittast vinir, ok hleypr nú á sinn hest Fálka, fara nú alla sína leið. Ríðr meistari Hildibrandr fyrir með klyfjahestinn, en eftir Þiðrekr ok Herað. Þeir snúa ina vestri leið til Mundiu, ok þar vill nú Þiðrekr konungr fram fara. Þeir fara nú nætr ok daga ok hitta ekki menn, ok ekki fara þeir í borgir.


398. Þiðrekr konungr harmar dauða markgreifa Roðingeirs.

   Eina nótt koma þeir fyrir Bakalar. Þá mælti Þiðrekr konungr ok snýr sínum hesti at borginni: "Nú harmar mik, Bakalar, þinn herra, markgreifa Roðingeir, er allra manna var mildastr ok beztr drengr. Þá er ek hafða látit mitt ríki fyrir mínum föðurbróður, kom ek hér fyrir Bakalar. Þá kom í gegn mér markgreifi með sína drottning Guðilinda. Hún gaf mér einn grænan gunnfána, sá varð mörgum Húnum at bana, ok eitt it þykka purpurapell, þat þorði at bera útlendr höfðingi vel. Nú harmar mik mjök minn góði vin, markgreifi. Værir þú nú lífs, þá færi ek eigi svá fyrir þenna stað, at eigi fyndi ek þik."
   Þá svarar meistari Hildibrandr: "Víst segir þú satt, markgreifi var góðr drengr. Þat reyndum vér í Rúzilandi, þá er ek hafði látit minn hest ok hann fekk mér hestinn, ok ef eigi væri hann þá, myndi ek láta mitt líf. Þess á ek minnast á honum."
   Nú fara þeir sína leið ok ríða nær skóginum Luruvald, ok um daga dveljast þeir í skóginum, en um nætr fara þeir.


399. Elsungr jarl vill ná fundi Þiðreks.

   (416) Elsungr jarl inn ungi hefir farit yfir Rín með sínum mönnum, tveim riddurum ok þrjátíu. Hann ferr sinna erenda, ok nú fær hann af njósn, at Þiðrekr konungr af Bern mun þar ríða. Hann minnist þess, at inn gamli Samson ok hans synir, Erminrekr ok Þéttmarr, hafa drepit hans frænda, Elsung jarl af Bern inn gamla ok inn skeggsíða, ok lízt sem hann muni vera bezt til kominn at hefna, ríðr nú með skóginum ok leitar þeira.
   Þá er sól er lág um kveldit, mælti Þiðrekr konungr, at þeir skulu búast ok ríða leið sína um nóttina. Nú ríðr konungr fyrir ok Herað, en Hildibrandr eftir ok leiðir þeira klyfjahest. Ok nú lítr Hildibrandr aftr. Hann sér jóreyk mikinn, ok þar undir blíkja fagrir skildir.
   Nú keyrir hann hestinn ok ríðr eftir Þiðreki konungi ok sagði honum: "Ek sé jóreyk mikinn ok þar undir skildir fagrir ok hvítar brynjur ok ríða hvasst eftir oss."
   Nú svarar Herað ok grætr: "Þetta munu vera ykkrir óvinir, ok mun ykkr ofrefli í vera við at eiga."
   Þá snýr Þiðrekr konungr aftr sínum hesti ok lyftir upp hjálminum ok mælti: "Þat er víst jóreykr ok vápnaðir menn undir. Hverir munu þar fara svá ríkmannliga? Hvers gettu, meistari?"
   Þá svarar Hildibrandr: "Ekki veit ek hér ván höfðingja nema Elsungs jarls, at hann sé farinn yfir Rín, ok veit ek, ef hann er ok hefir hann af spurt várri ferð, þá kann vera, at hann vili hafa várn fund."
   Þá mælti Þiðrekr: "Svá ríða þessir menn ákaft sem þeir vili oss finna. En hversu skulum vér þá? Hvárt skal undan ríða á skóginn ok forða oss eða skulum vér stíga af hestunum ok búast við at verja oss?"
   Þá snýr meistari Hildibrandr aftr sínum hesti ok tekr af höfði sér hjálminn ok lítr á reið þessa manna ok mælti síðan: "Herra, menn tveir ins fjórða tigar ríða þar. Stígum ofan af várum hestum sem hvatast ok búumst við. Vér skulum ekki flýja fyrir þeim. Hitt skal spyrjast um Húnaland, at þessir skulu falla, sumir fyrir várum vápnum, en sumir hræddir undan flýja," — ok hleypr af hestinum ok slíkt sama Þiðrekr konungr, binda sína hesta ok taka ofan Herað. Þá spenna þeir fast sína hjálma ok bregða sverðum.
   Þá mælti Þiðrekr konungr: "Víst ert þú enn góðr drengr sem fyrr, meistari Hildibrandr. Hvar sem menn skulu berjast, þá er sá sæll, er á aðra hlið sér á slíkan dreng. Frú Herað, grát eigi enn. Ver kát, þar til er þú sér okkr falla, en betr mun fara en svá."


400. Þiðrekr konungr fellir Elsung jarl.

   (417) Nú kemr at þeim ríðandi Elsungr jarl með sína menn. Þá mælti junkherra Ömlungr, systurson Elsungs jarls, er allra munna er vaskastr, hann sér konuna ok mælti: "Vilið þessa konu láta ok fari hún heim með oss, þá skuluð þér halda yðru lífi."
   Þá svarar Hildibrandr: "Hún fór til annars af Susat með Þiðreki konungi en at fara heim með yðr, ok þat viljum vér víst eigi."
   Þá svarar einn Elsungs maðr: "Aldri heyrði ek gamlan mann svara djarfligar ok óhræðiligar, ok þó drambsamligar."
   Þá svarar Þiðrekr konungr: "Þú munt vera miklu bernskari at viti ok allri kurteisi, þó at eigi sér þú æri at vetratali. Hann hefir sik flutt fram allan sinn aldr með sæmd ok drengskap ok svá er hann gamall orðinn. Ver þú eigi svá djarfr, at þú sneiðir lionum oftar fyrir sína elli."
   Nú mælti Ömlungr: "Gefið upp vápn yður skjótt ok sjálfa yðr í várt vald, en ef eigi villtu þat, tek ek minni hendi í þitt skegg, svá at mestr hlutr skal hendinni brott fylgja."
   Þá svarar Hildibrandr: "Kemr þín hönd á mitt skegg, þess muntu iðrast, fyrir því at annathvárt skal vera, at sundr mun bresta minn armr í einu höggvi eða af skal falla þín hönd skjótt, eða hverr er höfðingi yðarr?"
   Þá svarar einn: "Þótt þú sér hárr í skeggi, þá ertu víst fávíss. Kennir þú eigi herra Elsung, jarl várn, ok fyrir hví ertu svá djarfr, at þú þorir at spyrja eftir várum höfðingja? Vér erum ok víst fól, er vér stöndum svá lengi fyrir tveim mönnum, þeir jafnast við oss í orðum."
   Hann bregðr sínu sverði hermihga ok höggr til meistara Hildibrands á hans hjálmhött, ok þat sverð bítr hjálmhöttinn, en þar fyrir innan var Hildigrímr, hjálmr Þiðreks, ok þar varð staðar nema þetta högg sem fyrr. En Þiðrekr konungr sjálfr hefir nú þann hjálm, er átt hefir Sigurðr sveinn, er allra vápna er baztr ok mest gullbúinn. En Hildibrandr bregðr sínu sverði Gram, er átt hafði Sigurðr sveinn, ok höggr til Ingrams á hans hjálm, ok svá strítt klýfr hann hjálminn ok höfuðit ok búkinn ok brynjuna, at eldr flýgr af, en sverðit nam staðat í söðulboganum fremra ok Ingram fram af hestinum dauðr.
   Nú bregðr Þiðrekr konungr sínu sverði Ekkisax ok höggr fyrsta slag inn fyrsta riddara á hans óxl, svá at af fýkr höndin með síðunni, ok sá fellr dauðr af hestinum. Ok annat slag veitir hann sjálfum jarlinum Elsungi undir höndina hægri, höggr upp öxlina með brynjunni, ok sverðit sníðr af höndina ok upp á kinnina ok sundr kjálkann ok svá í jaxlana, ok steyptist hann inn vinstra veg dauðr af hestinum.


401. Hildibrandr gefr Ömlungi líf.

   Nú varð mikil hræðsla ok skjálfti, ok allir vilja nú vera heima í Babilonia, en þó verðr hér nú ströng orrosta, ok á lítilli hríð hefir Þiðrekr konungr nú drepit sjau riddara annarri sinni hendi, en meistari Hildibrandr hefir nú drepit níu. Þá sækir at honum inn ungi Ömlungr ok berst við hann, en fyrir Þiðreki konungi flýja nú allir þeir, er eftir eru. Nú veitir Hildibrandr Ömlungi eitt slag á hans skjöld ok á hans hjálm, ok fyrir því mikla höggi fellr Ömlungr ok Hildibrandr á hann ofan ok biðr hann gefa upp sín vápn ok halda sínu lífi.
   Þá svarar Ömlungr: "Víst eigi er mér betra at lifa við þat, at svá gamall maðr skal mik hafa yfir stigit, en þó vil ek gefa upp mín vápn ok lifa at sinni."
   Hann gefr upp vápn sín, ok biðr Hildibrandr hann npp standa ok spyrr, hvat manna hann er eða fyrir hví þessir mena hafa sótt þeira líf. En Ömlungr segir Elsung jarl vildu hefna síns frænda, Elsungs jarls, er drepit hafði Samson konungr, ok Þiðrekr konungr var skyldr frændi hans.
   Nú mælti Þiðrekr konungr: "Ömlungr, góðr drengr, þú skalt nú segja oss tíðendi, ef þú veizt, suðr til fjalls, ok síðan skaltu þiggja þitt líf ok þín vápn ok alla þína herneskju ok allra þinna förunauta, ok þat skaltu hafa fyrir í bætr þíns frænda, Elsungs jarls."
   Þá mælti Ömlungr: "Góði herra Þiðrekr konungr, ek kann segja þér mikil tíðendi af þínum föðurbræðr, Erminreki konungi. Hann hefir nú nokkura hríð sjúkr verit, af því at hans kviðr var slitnaðr ok ofan hafa sigit hans þarmar ok ístra, ok hér hefir Sifka lagt til ráð, at skera skyldi til ok draga svá út ístru, ok segir, at þá mundi vera betr. Ok svá var gert, ok er nú hálfu verr en áðr, ok nú vitum vér eigi, hvárt konungr lifir eða eigi."
   Ok nú hlær Hildibrandr ok Þiðrekr ok biðja hann hafa mikla þökk fyrir sín tíðendi. Nú fara aftr riddarar allir, þeir er á flótta kómu, ok segja, at dauðr er Elsungr jarl, hvar sem þeir koma, ok fáir hafa undan komizt hans manna ok þetta hafa gert tveir menn, einn gamall maðr ok annarr gildr maðr.


402. Ömlungr segir frá bardaganum.

   Nú fara þessir menn yfir Rín ok alla leið í Babilon. Ok er þeir koma í staðinn, kunnu þeir segja slík tíðendi sem fyrr. Þá spyrr ráðgjafi jarls, hverir liafa þetta gert.
   Þá svara riddararnir: "Tveir menn hafa þetta gert, ok annarr þeira var svá gamall, at furða var at, ok þat veit ek eigi, hví sá fjandi var svá gamall orðinn, ok víst var þat fjandi, ok hann hafði fjandann sjálfan í hendi sér. Þar fyrir stóð ekki vætta, ok þat it grá skegg var svá mikit, at huldi hans bringu."
   Þá segir ráðgjafinn: "Þat þykkir mér mest ván, at þat muni verit hafa Þiðrekr konungr af Bern ok hans fóstri Hildibrandr ok muni komit hafa í várt land, ok þar sem hafa sik hirt, þá munu þeir gera mörgum manni skaða, áðr þeir hafa bana."
   Ok í þessn bili kemr þar ríðandi Ömlungr, ok með honum ríða tólf menn, ok þar hafa þeir öll vápn Elsungs jarls. Ok er borgarmenn sjá þetta, þá segja þeir, at þat mun vera Elsungr jarl, ok muni riddarar hafa flúit frá honum lifanda.
   Nú stendr upp sjálfr ráðgjafinn, ok margir riddarar fylgja honum ok heilsa vel Ömlungi ok kalla mikla gæfu, er hann er aftr kominn, spyrja nú, hverir þessir tveir menn eru, er við hann hafa bnrizt, eða hverr sá var inn gamli ok inn skeggsíði.
   Nú svarar Ömlungr: "Sá inn gamli, er þér spyrizt eftir, er góðr drengr, sem gaf mér líf, er átti kost á at drepa mik, ok inn æðri maðr var Þiðrekr konungr af Bern, en inn gamli maðrinn er meistari Hildibrandr. En þat er þeira drengskapr, at þeir verði sik svá vel. Þeim þröngdi ærin nauðsyn til. Þeir stóðu fyrir tveim mönnum ok þrim tigum, ok þó létum vér fjórtán menn fyrir þeim tveimr."


403. Hildibrandr spyrr borgarmann tíðenda.

   (418) Þiðrekr konungr mælti við Hildibrand, at þeir skulu ríða suðr um Mundiufjall, ok þá er fyrir þeim skógr. Nú vendir Þiðrekr konungr í skóginn. Þar stíga þeir af hestinum ok taka ofan klyfjarnar. Nú er eftir í skóginum Þiðrekr konungr ok frú Herað, en meistari Hildibrandr nðr af skóginum til borgar, ok þessa borg á annarr jarl. Sá heitir Hlöðver ok er nú gamall. Hans son er ungr. Hann heitir Konráðr. Þá hittir Hildibrandr einn mann í skóginum. Þess heimili er í borginni.
   Hildibrandr spyrr þenna mann: "Hverr ræðr þessi borg, er ek sé hér?"
   Þessi maðr svarar: "Þar ræðr fyrir hertogi Hlöðver ok hans son Konráðr."
   Hildibrandr mælti: "Hvat kanntu segja af því, hverr ræðr fyrir Bern?"
   Hann svarar: "Þat er Alibrandr, son gamla Hildibrands."
   Þá mælti Hildibrandr ok hlær: "Hversu góðr drengr er Alibrandr, eða hversu mikill maðr er hann fyrir sér?"
   Borgarmaðr svarar: "Alibrandr er allra kappa mestr ok yfir öllum mönnum um mildi ok kurteisi. Hann er þó grimmr ok kappsamr ok illr sínum óvinum, ok við engan mann vill hann jafnast."
   Nú ríðr Hildibrandr við honum, ok enn mælti Hildibrandr: "Víst ertu góðr drengr. Hver tíðendi kanntu fleiri segja?"
   Borgarmaðr svarar: "Sögð eru mikil tíðendi, ok þykkir mér ván, at sönn sé, at Erminrekr konungr mun vera dauðr."
   Þá svarar Hildibrandr: "Þat eru mikil tíðendi ok munu eigi góð þykkja hans vinum."


404. Frá fundnm Hildibrands ok Konráðs jarlssonar.

   Nú koma þeir undir borgina. Þá mælti Hildibrandr: "Villtu, góðr drengr, reka mitt erendi í borgina, en ek vil nú eigi fara lengra at sinni? Bið koma til mín junkherra Konráð, fyrir því at hann er léttfærri en hans faðir."
   Borgarmaðr kvaðst reka mundu hans erendi. Ok þá er hann kemr í borgina, hittir hann Konráð ok mælti til hans: "Junkherra Konráðr, hér stendr fyrir þessi borg einn maðr mikill með hvítt skegg ok bað mik kalla þik ok gaf mér sitt fingrgull."
   Konráðr er maðr lítillátr ok vill fara, er útlendr maðr sendir honum orð, gengr út af borginni einn samt.
   Fyrir utan borgarhhð stendr Hildibrandr ok biðr koma heilan þann mann ok spyrr, hverr hann er.
   "Ek heiti Konráðr," segir hann, "en minn faðir heitir Hlöðver, eða hvert er þitt nafn?"
   "Ek heiti Hildibrandr Yflingameistari, ef þú hefir heyrt þann mann nefndan."
   Þá gengr Konráðr at honum ok biðr hann koma allra manna heilastan. Konráðr mælti: "Gakk með mér til míns föður. Víst skaltu hér vel kominn með oss."
   Þá svarar Hildibrandr: "Ek má nú eigi fara með þér at sinni. Kanntu nokkur segja ný tíðendi?"
   "Ek kann segja mikil tíðendi," segir Konráðr, "Erminrekr konungr er dauðr."
   Þá svarar Hildibrandr: "Hverr berr nú hans kórónu?"
   Nú svarar Konráðr: "Þat er illt at segja. Þat er inn illi hundr Sifka Balerað."
   Konráðr spyrr: "Hver tíðendi kanntu oss segja? Hvaðan er þín för?"
   Þá segir Hildibrandr: "Þess er meiri ván, at ek kunni segja þér þat, er þú munt eigi spurt hafa, at drepinn er Elsungr í Babilon, ok þat, at Þiðrekr konungr er kominn í Ömlungaland."
   "Guð sé þess lofaðr," sagði Konráðr, "því at Alibrandr, þinn son, hefir sent menn norðr í Húnaland eftir Þiðreki konungi, at hann skal koma aftr í sitt ríki, ok víst eigi vill Alibrandr gefa upp sína borg fyrir Sifka ok engan stað annan í Ömlungalandi. Fyrri vilja allir Ömlungar deyja en Sifka ráði Bern. Hildibrandr, góðr drengr, far með mér í borg til míns föður."
   Þá segir Hildibrandr: "Ek verð nú fyrst at ríða út í skóginn, fyrir því at þar bíðr mín Þiðrekr konungr."
   Þá mælti Konráðr: "Góðr vin, bíð mín, ek vil segja mínum feðr þessi tíðendi."


405. Hlöðver jarl hittir Þiðrek konung í skóginum.

   Ok nú gengr Konráðr í borgina til síns föður ok mælti: "Herra, ek kann segja þér mikil tíðendi ok góð. Þiðrekr konungr af Bern er kominn í Ömlungaland ok Hildibrandr, várr frændi, með honum, ok hann er hér fyrir utan borgina ok bíðr mín þar."
   En er jarl heyrir þetta, stendr hann upp í stað ok gengr út ok með honum margir riddarar. Ok er þeir koma út af borginni, hitta þeir Hildibrand.
   Hertoginn Hloðver gengr at honum ok minnist við hann ok segði: "Meistari Hildibrandr, hér skaltu vel kominn með oss ok haf hér alla þá sæmd, er vér megum veita þér, eða hvar er Þiðrekr konungr?"
   Þá svarar Hildibrandr: "Hann er á þessum skógi."
   Þá kallar hertogi, at taka skal hans hesta ok vill hann ríða út at finna Þiðrek konung. Ok í þessu bili koma þar sjau borgarmenn með hlöðnum vögnum af hunangi ok víni. Þá lætr jarl taka þessa vagna ok aka á skóginn ok þar með ina beztu vist. Ríða þeir nú allir, þar til er þeir finna Þiðrek konung, ok hefir hann þá gert sér eld.
   Hertoginn Hlöðver stígr af sínum hesti ok hans son Konráðr, ganga fyrir konung ok fellr á kné hvártveggi þeira ok kyssa hans hönd ok biðja hann heilan koma sinn herra, Þiðrek konung af Bern, ok bjóða honum sjálfa sik til liðveizlu, hvat er hann vill gert hafa.
   Þiðrekr konungr stendr þá upp ok tekr í hönd þeim ok biðr þá upp standa ok sitja hjá sér. Þá spyrja hvárir aðra at tíðendum. Þá sagði Þiðrekr konungr margt af sínum ferðum ok slíkt sama Hlöðver hertogi öll tíðendi, er hann veit. Jarl biðr þá Þiðrek konung fara heim með sér, en konungr sagði, at þar vill hann vera í skóginum fyrst, — "en meistari Hildibrandr skal ríða," sagði hann, "at hitta sinn son Alibrand."
   Ok nú býst Hildibrandr. En fyrir því vill Þiðrekr konungr eigi til borgar fara, at þess hefir hann heit strengt, at aldri fyrr skal hann koma í nokkurs konar byggð en í sína borg.


406. Hildibrandr ríðr til móts við Alibrand, son sinn.

   (419) Nú er meistari Hildibrandr albúinn, ok junkherra Konráðr ríðr á leið með honum. Nú mælti Konráðr við Hildibrand: "Ef þú hittir þinn son Alibrand, mæl við hann kurteisliga ok seg, at þú er hans faðir. En ef eigi gerir þú svá, þá er þat þinn bani."
   Þá segir Hildibrandr: "Góði vin, hvat kanntu mér af at segja, hversu má ek kenna minn son, hvárt hann er eða annarr maðr?"
   "Hann hefir einn hvítan hest," sagði Konráðr, "ok naglar í skóm hans eru af gulli. Hans skjöldr er hvítr sem mjöll ok á pentuð borg. Engi maðr í Ömlungalandi er hans maki, ok nú ertu gamall, ok muntu eigi mega fyrir honum standa."
   Þá hló Hildibrandi ok mælti: "Þótt Alibrandr, minn son, hyggi sik vera mikinn mann ok hans ofmetnaðr er svá stolz, at hann vill við engan mann jafnast, enn svá gamall sem ek em, þá kann vera, at enn segi hann eigi síðr sitt nafn mér en ek segi honum mitt."


407. Hildibrandr ok Alibrandr berjast.

   Nú ríðr Hildibrandr hvatliga þá leið, er til Bernar er, ok nú er hann kominn svá, at hann sér staðinn. Þá ríðr einn maðr í móti honum með tvá hunda, ok á vinstri hlið hefir hann einn hauk. Sá maðr er mikill á hestbaki ok sitr hæverskliga sinn hest. Hann hefir hvítan hest ok hvíta alla herneskju ok á mörkuð Bern með gylltum turnum. Hildibrandr ríðr í mót manninum ok þykkist finna, at sjá mun eigi minni þykkjast en hann.
   Ok þá er Alibrandr sér í gegn sér ríða einn mann með vápnum ok sá ríðr alldrengiliga á móti honum ok ekki má hann sjá, at hann lægi sik nokkut fyrir honum, þá verðr Alibrandr reiðr ok lízt sem þessi muní við hann keppast, spennir fast sinn hjálm ok skýtr fyrir brjóst sér sínum skildi, ok sitt glaðel setr hann fram ok keyrir sinn hest sporum. Ok er Hildibrandr sér, hversu Alibrandr hefir búizt, heldr hann sínum skildi fyrir brjóst sér ok setr fram sitt glaðel ok keyrir sinn hest sporum ok ríðr í mót honum hvergi ódjarfligar, ok ríðast at. Leggr nú hvárr sínu spjóti í skjöld annars svá fast, at sundr bresta spjótsköftin bæði. Ok inn gamli hleypr þegar af baki ok bregðr sínu sverði ok slíkt sama inn yngri, gengu saman ok berjast, til þess er hvártveggi var móðr. Ok nú setja þeir niðr sína skjöldu ok studdusr á.


408. Hildibrandr sigrar Alibrand.

   Nú mælti Alibrandr: "Hverr er þessi inn gamli maðr, er staðizt hefir fyrir mér um hríð. Seg skjótt þitt heití ok gef upp þín vápn, þá muntu halda lífi þínu, en ef eigi villtu þat, þá má þat verða þinn skaði."
   Hildibrandr svarar: "Vilku vita mitt heiti, þá muntu fyrr verða at segja þitt heiti, ok upp muntu verða at gefa þitt sverð ok vápn, áðr við skiljumst, ok ef þat villtu eigi lostigi, ok þá muntu þó gera verða nauðigr."
   Þá reiðir Alibrandr upp sitt sverð allkappsamliga ok höggr til ins gamla ok Hildibrandr at móti. Verðr þar nú hörð orrosta ok gera aðra hríð hálfu vaskligri en fyrr, ok nú er hvártveggi móðr, ok setr Alibrandr niðr sinn skjöld ok vill hvílast, ok svá vill Hildibrandr.
   Þá mælti Alibrandr: "Villtu segja þitt nafn ok gefa upp þín vápn, þá muntu halda þínu lífi, en ef eigi gerir þú svá, þá muntu vera drepinn."
   "Þú vildir eigi segja þitt nafn, þá er vit hittumst, ok var þat þér engi ósæmd, en nú muntu segja verða með ósigri."
   Ok nú verðr inn yngri allra óðastr ok vill at vísu drepa hann ok höggr nú af öllu afli til ins gamla, en hann verr sik allra drengiligast.
   Ok nú mælti Hildibrandr: "Ertu nokkut af Ylfinga ætf, þá seg mér, ok fæ ek þér grið, en ef þat er eigi, þá drep ek þik."
   Þá svarar Alibrandr: "Ef þú vill halda þínu lífi, þá gefst upp, en ek em ekki Ylfinga ættar heldr en þú, ok víst ertu heimskr, þó at þú sér gamall, ok seg skjótt þitt heiti. En með því at þú vissir, hverr ek væri, þá mundir þú eigi kalla minn föður Ylfing."
   Sækjast þeir nú allra fastast. Inn gamli gengr nú nær honum ok höggr heldr stórt, ok nú slær Hildibrandr eitt slag á hans lær, svá at sundr tekr brynjuna, ok fær nú Alibrandr mikit sár, svá at náliga er honum sinn fótr ónýtr, ok mælti: "Sé hér nú mitt sverð. Nú fæ ek eigi staðit lengr fyrir þér. Þú hefir fjandann í hendi þér," — ok réttir frani höndina.
   En inn gamli snýr skildinum frá ok tekr hendinni í móti sverðinu. Nú höggr Alibrandr til ins gamla leyniliga ok vill af höggva höndina.
   En inn gamli skýtr skildinum upp hátt ok skyndiliga ok mælti: "Þetta slag mun þér kennt hafa þín kona, en eigi þinn faðir," ok sækir inn gamli svá fast, at nú fellr inn ungi til jarðar ok inn gamli á hann ofan ok setr sitt sverð fyrir hans brjóst ok mælti: "Seg mér skjótt þitt heiti ok þína ætt, ella skaltu láta þitt líf."
   Þá svarar Alibrandr: "Þat segi ek nú aldri, því at ekki hirði ek nú um lífit heðan í frá, er svá gómul grágás skal mik hafa yfirstigit."
   Hildibrandr mælti: "Villtu halda þínu lífi, þá seg mér skjótt, ef þú ert Alibrandr, minn son, þá er ek Hildibrandr, þinn faðir."
   Þá segir inn ungi: "Ef þú ert Hildibrandr, minn faðir, þá er ek Alibrandr, þinn son."
   Þá stendr upp Hildibrandr skjótt af honum ok Alibrandr á sína fætr ok kyssast ok kennast nú við. Verðr nú Hildibrandr allfeginn sínum syni Alibrandi ok Alibrandr slíkt sama sínum föður Hildibrandi, hlaupa nú á sína hesta ok ríða heim til borgarinnar.
   Nú spyrr Alibrandr: "Hvar skildist þú við Þiðrek konung?"
   Þá segir Hildibrandr allt, hversu hann skildist við hann í skóginum, ok svá þat, at Alibrandr ríði út í gegn honum við alla sína menn.


409. Hildibrandr kemr til Bernar.

   Nú ríða þeir um kveldit til móður Alibrands. Hún gengr í mót þeim ok sér sinn son Alibrand blóðgan ok sáran. Nú veinar hún ok grætr ok mælti: "Minn sæti son, hverr veitti þér þetta sár?"
   Nú svarar Alibrandr: "Frú, þetta sár má ek vei þola, þó at þat sé eigi lítit. Þat hefir mér veitt minn faðir. Hann ríðr hér nú við mér."
   Þá verðr hún fegin sínum syni ok sínum bónda ok gengr í mót þeim, ok verðr nú hvárt þeira öðru fegit.
   Nú bindr sár Alibrands hans móðir, ok snæða þar um kveldit. Eftir þat taka þeir sína hesta ok ríða til Bernar, ok nú er varðmaðr til kominn ok vill lykja borgarhliðit. En Alibrandr ríðr upp í borgarhliðit, ok varðmaðr kennir hann varla, ok Hildibrandr ríðr nú at ok hrinda upp hurðunni heldr óþyrmiliga. Ok nú verðr varðmaðr reiðr ok höggr sverðinu til Hildibrands, en hann bregðr undir sínum skildi ok verðr ekki sárr. En er Alibrandr sér þetta, bregðr hann sínu sverði ok höggr til varðmannsins á hans háls, svá at af tók höfuðit.
   Þá mælti Hildibrandr: "Nú gerðir þú illt verk, er þú drapt saklausan mann, fyrir því at þetta högg sakaði ekki mik."
   Þá svarar Alibrandr: "Því olli þín brynja, er þik sakaði ekki. Hefði hún eigi fyrir verit, þá hefða ek átt at hefna míns föður, ok væri þá eigi saklaust."
   Þessu næst ríða þeir í borgina, ok var þeim þar vel fagnat.


410. Alibrandr boðar komu Þiðreks konungs.

   Alibrandr sendir nú boð um alla þessa borg ok lætr kalla til sín alla ina ríkustu menn, er í váru staðinum,
   Þá er saman er kominn mikill fjöldi manna í konungshöll, þá mælti Alibrandr: "Ek kann segja yðr góð tíðendi, at Þiðrekr konungr Þéttmarsson er kominn í Ömlungaland ok vill beiða síns ríkis. Nú skuluð þér hugsa, hver andsvör þér vilið veita eða hvárt þér vilið þjóna Þiðreki konungi eða Sifka Balerað." Hans málí svarar einn höfðingi ok sagði svá: "Vissim vér Þiðrek konung vera kominn í Ömlungaland ok vér mættim á hans fund komast, þá veit ek allra manna vilja hér í landi, at þeir hafi haldit ríkinu langa hríð fyrir Sifka ok hans mönnum ok bíða svá Þiðreks konungs, þá vilja nú allir heldr deyja með Þiðreki konungi en eigi fái hann sitt ríki."
   Ok at þessu máli verðr mikill rómr, svá at langa stund nætrinnar kalla allir þeir, er við váru staddir, ok þakka guði, at Þiðrekr konungr megi koma í augsýn þeim. Ok þetta mæla sumir, at Þiðrekr konungr muni fá sitt ríki, er hann hefir lengi misst, — "ok honum skulum vér þjóna ok aldri annan hafa at honum lifandi."
   Ok enn mæltu sumir, at þetta muni ósatt, at Þiðrekr konungr sé kominn í Ömlungaland.
   Þá svarar Alibrandr: "Þiðrekr konungr er at vísu kominn í Ömlungaland, ok honum hefir fylgt Hildibrandr Ylfingameistari. Hann sitr nú hér hjá oss. Hann er minn faðir."
   Nú kalla allir í senn, at Hildibrandr sé vel kominn.
   (420) Nú mæki Alibrandr: "Ef þér vilið Þiðrek konung hafa at konungi, skulu nú taka hest sína ok sín vápn allir inir beztu menn ok ríða út í mót Þiðreki konungi."


411. Þiðrekr fær aftr ríki sitt í Bern.

   Nú búa sik allir riddarar ok ríða út af borginni ok við þeim sjau hundruð manna ok ríða nú alla sína leið, þar til er þeir koma í skóginn, þar er fyrir var Þiðrekr konungr ok hertogi Hlöðver. Meistari Hildibrandr ok Alibrandr ok allir riddarar stíga af sínum hestum ok hneigja Þiðreki konungi. Konungr stendr upp í gegn þeim ok kyssir Alibrand, ok verðr þar mikill fagnafundr. Þá stígr Þiðrekr konungr á sinn hest ok ríða allir samt þá leið, er liggr til Bernar. Ok þeir koma í nánd staðnum ok borgarmenn sjá reið Þiðreks konungs, ferr út í gegn þeini öll alþýða við leikum ok alls kyns gleði. Ok þá er Þiðrekr konungr kom fyrir Bern, ríðr Hildibrandr við hans merki, en Alibrandr á aðra hönd honum. Hann tekr sinni hendi í hönd Þiðreki konungi ok tók eitt lítit fingrgull ok fær honuni ok mælti:
   "Ríki herra Þiðrekr konungr, síðan er andaðist þinn frændi, Erminrekr konungr, er mik setti yfir þenna stað ok þar með at gæta alls Ömlungalands, þá kom þetta ríki aldri undir Sifka. Þetta litla fingrgull vil ek gefa yðr, herra, ok hér með Bern ok allt Ömlungaland ok sjálfan mik til fylgdar ok alla mína menn."
   Nú svarar Þiðrekr konungr ok biðr hann hafa fyrir guðs laun ok sagði, at þetta vill hann launa honum við góðu. Nú gefa Þiðreki konungi allir riddarar, sumir stór bú, sumir hesta góða eða aðra herneskju, ok allir gefa honum ríkir menn inn bezta grip. Nú verðr hér mikill fagnaðr. Með þessu ríðr Þiðrekr konungr í Bern til síns garðs. Hertogi Alibrandr ok Hildibrandr leiða hann til síns hásætis, ok þenna dag á hann eigi færi menn en tíu hundrað til síns borðs.
   Konungr sendir nú boð um allt sitt ríki ok stefnir til sín öllum þeim, er ráða fyrir borgum eða köstulum eða heruðum. Nú koma margir hvern dag til Þiðreks konungs, þeir er honum gefa borgir upp eða kastala eða önnur ríki.


412. Þiðrekr konungr heldr þing í Rana.

   Fám dögum síðar ríðr Þiðrekr konungr út með mikinn her til þess staðar, er heitír Rana. Þá er hann kemr í staðinn, stefnir hann þing, ok á þessu þingi sagði hann mikil tíðendi, at Sifka hefði saman dregit óvígan her ok vill ríða í Ömlungaland ok vinna landit. Nú spyrr Þiðrekr konungr borgarmenn, hvárt þeir vilja hafa hann at konungi eða Sifka ok sagði sik eigi flýja munu fyrir her Sifka. En allir borgarmenn svara, þeir er við eru, at Þiðreki konungi vilja þeir þjóna ok heldr vMja þeir falla með Þiðreki konungi en veita Sifka einn penning. Þá mælti Þiðrekr konungr, at allir hans menn ok allir þeir, er lionum vilja veita, skulu vápna sik, ok nú vill hann þar ejiga nótt vera, sem áðr var hann, fyrr en hann hittir Sifka.


413. Sigr Þiðreks konungs ok fall Sifka.

   Nú ríðr Þiðrekr konungr út af staðnum Rana, ok hefir hann nú átta þúsundir manna. Sifka er kominn með sinn her fyrir þann stað, er heitir Gregenborg við þrettán þúsundir manna. Þá kemr í gegn þeim Þiðrekr konungr. Þá ríðr fram Hildibrandr með merki Þiðreks konungs ok þegar eftir Þiðrekr konungr sjálfr ok allir hans menn.
   Í þessu bili kemr lið af Rómaborg til at veita Sifka með sjau þúsundir riddara ok koma á bak fylking Þiðreks konungs. Ok er Ömlungar verða þessa varir, þá snýr Þiðrekr með sitt merki á móti Rómverjum, en Hildibrandr ok Ömlungar mót Sifka. Alibrandr hertogi ríðr nú í mót Sífka alldjarfliga allt fram undir hans merki, ok fyrsta slag veitti hann á hönd þeim, er merkit bar, svá at af tók höndina ok í sundr merkisstöngina, ok fellr merkit á jörðina. Ok þá ríðr Sifka í gegn honum alldjarfliga, ok hvárr veitir öðrum stór högg, ok þeira einvígi stendr um hríð, allt þar til at Alibrandr verðr ríkari ok Sifka fellr dauðr af sínuni hesti.
   Ok nú er fallinn er konungr Rómverja, þá æpa Ömlungar mikit sigróp, ok því næst gefa Rómverjar sik upp. Þá er Þiðrekr konungr verðr varr, at Sifka er fallinn ok til hans kemr Alibrandr, þá segir hann, at víst hefir hann þenna dag hent mikit happ, ok ef þat hefði hann gert níu vetrum fyrr, mundi betr standa ríki Ömlunga. Er Rómverjum ekki mikill harmr eftir sinn höfðingja, ok allr þessi herr gefr sik upp í vald Þiðreks konungs.


414. Þiðrekr krýndr konungr í Rómaborg.

   Þiðrekr konungr ríðr nú með þenna her þá leið, er liggr til Rómaborgar. Fyrir honum eru upp gefnar borgir ok kastalar, hvar sem hann ferr. Hann ríðr í Rómaborg með allan sinn her ok til þeirar hallar, er átt hafði Erminrekr konungr, ok sezt í hans hásæti, ok þar setr Hildibrandr á hans höfuð kórónu Erminreks konungs. Þá ganga til hans allir riddarar, þeir er þjónat höfðu Erminrek konungi, ok gerast hans menn, ok allir hníga nú til hans í þessu ríki, sumir með vingan, en sumir með því, at þeir þora eigi annat.
   (421) Nú hefir Þiðrekr konungr gert mörg verk, þau er enn má sjá, baðit, er kallat er Þiðreksbað, ok í Rómaborg lét hann steypa eitt líkneski eftir sínum hesti Fálka ok sjálfum sér. Þat er gert af kopar. Annat líkneski lét hann enn gera norðr í borginni. Þar stendr hann í turn ok reiðir sitt sverð Ekkisax við steinboga þann, er yfir ána liggr,


415. Dauði Hildibrands ok Herað drottningar.

   Ofarliga ævi Þiðreks konungs var fyrirdæmd villa Arius af kristnum mönnum, ok snúast til réttrar trúar allir þeir, er með hafa farit villuna. Litlu hér eftir tekr sótt Hildibrandr. Þessi sótt er hættlig, ok Þiðrekr konungr sitr yfir honum.
   Nú mælti Hildibrandr: "Herra, þessi sótt hefir mér svá fyrir komit, at ek hygg, at hún leiði mik til bana. Nú vil ek þess biðja, at minn son Alibrand látir þú njóta okkarrar vináttu, ok mín vápn vil ek honum sé fengin."
   Ok litlu liér eftir andast Hildibrandr, ok þá grætr Þiðrekr konungr sinn góða vin Hildibrand. Þiðrekr konungr lét búa vegliga um lík hans ok gera hans leiðslu göfugliga, ok var Hildibrandr harmaðr mjök. Ok í allri þessi sögu þá er engi maðr jafnmjök lofaðr sem meistari Hildibrandr, en þat er mest af trúnaðarleik þeim, er hann hafði við Þiðrek konung, ok þat með, at hann var allra manna vaskastr ok beztr til vígs ok mildastr af fé. Segja þýðverskir menn, at hann hefði hálft annat hundrað vetra, þá er hann andaðist, en þýðversk kvæði segja, at hann hefði tvau hundrað vetra.
   Litlu eftir andlát meistara Hildibrands tekr sótt frú Herað, kona Þiðreks konungs, ok af þessi sótt fær hún bana. Hún var góð kona, kurteis ok vinsæl, eftir því sem var áðr hennar frændkona, Erka drottning, ok Guðilinda, kona markgreifa Roðingeirs. Þessar þrjár konur hafa verið beztar öllum sínum ok mildastar af fé af öllum þeim, er getit er í þessari sögu.


416. Þiðrekr konungr ríðr einn á veiðar.

   Þiðrekr konungr af Bern hendir mikit gaman at dýraveiðum ok með hunda sína ok hauka. En svá er hann djarfr ok svá er hann stolz at ríða einn saman í eyðimerkr, fyrir því at ekki er hann hræddr fyrir möhnum ok einskis konar dýrum, ok hans inn góði hestr Blanka er svá skjótr, at engi hestr má honum fylgja. Þann hest gaf honum hertogi Alibrandr. Þiðrekr konungr hefir nú riðit einn saman at veiða dýr langa leið.


417. Hernið konungr drepinn af dreka.

   (422) Hernið konungr í Bergara er kappa mestr. Hans kona var Ísold. Hann er svá mikill maðr fyrir sér, at einskis konar föruneyti vill hann hafa, þá er hann ferr at veiða dýr. Hann hefir spurt, at í einum skógi liggr einn dreki. Sá hefir mörgum manni veitt bana ok marga hrædda gert. Nú vill Hernið konungr ríða einn saman í skóginn ok annathvárt vinna frægð eða fá bana. Hann er riðinn í skóginn dag ok nótt, ok annan dag eftir heyrir hann í skóginn til þess, at fyrir mun nokkurs konar kvikendi.
   Ok nú er hann út riðinn af mikilli hræsni, þá kemr í mót honnm einhverr hans dólgr, sá er nú kennir honum mikinn storm, en þat er einn ormr. Sá er digr ok langr. Hann hefir mikit gin ok sterkliga fætr. Hernið konungr ríðr at drekanum meir af kappi ok metnaði en af vitrleik, fyrir því at þessi dreki er svá styrkr, at þegar þeir koma saman, tekr drekinn hann með sínum klóm ok flýgr með hann í einn djúpan dal, ok þar er eitt berg ok einn hellir mikill. Ok þar á þessi dreki þrjá unga. Hann kastar konungi dauðum fyrir þá. Þeir eta hans hold, en drekinn rótar í brott öllum hans vápnum ór sínu bæli.
   Þetta spyrst víða, at Hernið konungr hefir út riðit ok kemr eigi aftr. Þetta spyrja skákmenn þeir, er úti liggja víða um Húnaland, Þeir safnast saman, ok um síðir fá þeir sér mikinn her, at þeir hafa þrjár þúsundir skákmanna, ok fara með þenna her til borgar Herniðs konungs, ok þeir vilja fá sér fé, þar sem fyrir er ríki konunglaust.


418. Þiðrekr konungr vinnr drekann.

   (423) Þiðrekr konungr ríðr jafnan at veiða dýr, ok nú hefir hann riðit langt á merkr með hauka sína ok hunda. Hann hefir spurn af þessum skákmönnum ok hvar þeir vilja gera, ok hann vill hitta þá ok kannast við, hverir þeir menn eru. Hann er svá kappsamr, at hann vill vinna nokkurt rausnarverk.
   Ok eitt sinn hefir hann riðit yfír skóginn ok kemr þar, er ein mikil sióð er fyrir honum, ok þat veit hann, at þessa slóð hafa farit skákinenn. Hann ferr eftir slóðinni ok vill hitta þá, ok allt þar til fara þeir, er þeir koma í land þat, er átt hefir Hernið konungr. Ok ekki vita skikmenn, at Þiðrekr konungr ríðr eftir. Ok sva nær er hann kominn, at hann sér her skákmanna, en þat er við skóg einn mikinn. Þiðrekr konungr heyrir í skóginn, hvar vera munu nokkurs konar stormar, ok þar er at heyra mikil grenjan ok stór högg ok mikit brak, ok eigi vill hann svá ríða um fram, at eigi skal hann þetta vita, hvat títt er. Hann keyrir hest sinn sporum. Hann er svá djarfr, at hvergi er honum þess fram vísat, at eigi mun hann ganga.
   Þá er hann hefir riðit eigi langt í skóginn, sér hann undarlig tíðendi, hver er var ein mikil slóð. Þessa hafði farit einn dreki. Hann ríðr eftir slóðinni, þar til hann sér drekann ok einn león, ok berjast þeir allgrimmliga, ok hér til hefir hann heyrt. Nú kemr Þiðreki konungi í hug, at hann berr león á sínum vápnum, ok fyrir þá sök vill hann veita leóninum. Hann hleypr af sínum hesti ok bregðr sínu sverði alldrengiliga ok stígr at drekanum fram, höggr annarri hendi á hans bak svá mikit slag, at ormrinn svignar at jörðunni. Ok nú galt Þiðrekr þess, at hann hefir heima látit Ekkisax, því at þetta sverð beit ekki ok hjaltit eftra brestr af, ok brandrinn fell ór hendinni ok kom niðr öðrum megin ormsins.
   Þá kallar Þiðrekr konungr: "Inn helgi guð hjálpi mér ok veiti mér, ok síðan ek trúða á þik með réttu, þá er þessi in fyrsta mín bæn, er ek bið þik. Leys mik nú guð drottinn, ok ef eigi leysir þú mik, þá verð ek eigi leystr."
   Þá þrífr hann eitt mikit tré upp með rótnm. Í þessu bili varð drekinn svá reiðr, at hann tekr leónit í sinn munn, ok nú hrökkvist hann með sinn hala um miðjan Þiðrek konung ok hnykkir svá fast halanum, at ekki má hann við gera, ok með öllu þessu hefst hann upp ok flýgr til síns bælis, þar sem váru hans ungar. Þegar kastar hann leóninum fyrir ungana, ok allir þeir saman eta þetta león, ok þá eru þeir fullir.
   Nú sem inn mikli dreki er fullr, réttir hann sinn hala. Nú verðr Þiðrekr konungr lauss, ok er þar svá myrkt, at ekki sér hann. Hann hleypr sem hvatast þar til, er hann væntir dýranna ok nú hleypr hann ofan, þar er undir váru klæði nokkur. Hann þreifar til, hvat þat mun vera. Hann tekr upp klæðin, ok þar finnr hann eitt sverð. Nú reiðir hann upp sverðit ok höggr svá fast í grjótit, at eldr flýgr af, svá at nú sér hann um allt bergit. Hann sér, hvar liggr inn gamli dreki. Hans ungar sofa. Ok nú vill hann annat hvárt vinna sæmd eða fá bana. Hann stígr upp at drekanum ok höggr til hans á hans bak. Þetta sverð bítr drekann ok í sundr hrygginn. Hann reynir sverðit annat sinn ok höggr hvert eftir annat, þar til sá dreki er dauðr. Hann sér, hvar liggja hans ungar. Eigi ferr hann þaðan, áðr hann hefir drepit þá alln.


419. Þiðrekr nær vápnum ok hesti Herniðs.

   Ok nú sér hann, hvar liggr öll herneskja. Þar tekr hann öll vápn ok klæði, gekk síðan upp ór dalnum. Nú sér hann, hvílík eru þessi vápn, er hann hefir fundit. Þessi brynja er hvít sem silfr ok skjöldr lagðr við gulli. Hann hefir fengit einn hjálm, er skyggðr er sem gler. Þar standa í fimm karbúnkúlisteinar ofan í koppnum, ok aldrei sá hann meira grip í einum hjálmi. Hann setr hann á hófuð sér ok tekr alla þessa herneskju ok vápnar sik ok mælti: "Guð hjálpi þeim manni, er þessi vápn hefir átt."
   (424) Eftir þat gengr hann eftir skóginum langa hríð ok veit eigi, hvert vera mun hans leið. Ok þar kemr hann, er fyrir honum var einn hestr. Sjá er svartr at lit, ok söðull fylgir ok hefir snúizt niðr undir kviðinn, ok þessi hestr er allra hesta beztr ok fríðastr ok allfeitr. Ok er hestrinn sér manninn, hleypr hann, en Þiðrekr konungr eftir honum langa hríð, ok við þessu verðr honum allhermt, er hann fær eigi þenna hest tekit. Hann stígr upp í it hæsta tré. Þar festir hann sinn skjöld ok sinn hjálm Hildigrím ok svá þann skjöld, er nú hefir hann tekit, ok hleypr nú eftir hestinum. Hestrinn hleypr nú í dal nokkurn, ok þar fær hann tekit hestinn í taglit, en hestrinn hefr upp báða sína eftri fætr ok lýstr hann. Annarri hendi tekr Þiðrekr konungr um fót hestinum ok kippir svá fast, at hestrinn fellr, ok nú fær hann tekit um háls hestinum ok fær haldit, ok þetta máttu eigi tólf menn gera at taka þenna hest. Hestrinn hefir brotit báða söðulbogana, en þar, sem gerðin hefir legit at hestsbakinu, var blóðugt ok sárt. Snýr hann upp söðlinum, þótt brotinn væri, ok þessi söðull hefir verit allr lagðr með gulli. Þá ríðr hann þar til, at upp eru fest vápnin, ok tekr ofan, en sinn hjálm ok skjóld lætr hann þar hanga ok vill sækja annat sinn, ok þess þykkir honum meiri ván, at fáir munu leita um þenna skóg.


420. Þiðrekr vinnr sigr á skákmönnum.

   Hann ríðr til þess, er hann finnr einn stíg, er menn munu farit hafa fyrr meir, ok þar eftir ríðr hann, þar til hann kemr af skóginum. Þar stendr fyrir honum ein borg, ok um þessa borg, sér hann, at liggr herr mikill, ok þat grunar hann, at vera muni skákmenn þeir, er hann hefir eftir riðit, ok þetta mun vera borg sú, er átt hefir Hernið konungr.
   (425) Ok í þessu bili stendr drottning Ísold í inum hæsta turn ok sér, at af skóginum ríðr einn maðr ok hans herneskja er öll at sjá sem gull ok hans hjálnir glóar sem fimm stjörnur ok glóar sem gull á hans vápnuni sem logandi eldr. Verðr hún feginn, er hún kennir hestinn ok herklæðin, ok þykkist vita, at konungrinn Hernið mun nú heim ríða ok hafa unnit nokkurt frægðarverk.
   Hún gengr ofan skyndiliga til sinna manna ok kallar, at allir skulu sik vápna sem skjótast. "Ek segi yðr góð tíðendi. Herra Hernið konungr ríðr hér at borginni. Ríðið út í gegn honum allhreystimannliga. Hann mun berjast við þenna her, þótt hann hafi enga liðveizlumenn."
   Allir riddarar taka sín vápn ok hesta ok merki Herniðs konungs, lúka upp borgarhliðinu ok ríða út á hendr skákmönnum. Ok er skákmenn sjá þetta, vápna þeir sik ok hlaupa á sína hesta, ríða í gegn þeim ok berjast. Í þessu bili kemr þar at Þiðrekr konungr. Hann þykkist kenna, hvar vera muni merki Herniðs konungs eftir hans vápnum. Hann ríðr at djarfliga ok veitir borgarmönnum. Þeir þykkjast kenna þar sinn herra, Hernið konung, ok verða nú hálfu djarfari en áðr, því at þeir vitu, at þeim er betra hans gengi en hundrað riddara, svá er hann mikill kappi. Þiðrekr konungr höggr nú á tvær hliðar sér, ok svá mikit gerir hann af sér, at ekki vætta stendr yfir honum, ok með því at borgarmenn eru röskvir, en skákmenn hafa engan höfðingja, þá flýja þeir. En Þiðrekr konungr ok borgarmenn reka flóttann ok drepa margan mann, ok svá langt fylgja þeir þeim, at eigi minna lið er drepit af skákmönnum en fimmtán hundrað, ok margt komst undan með sárum. Ok nú ferr hér sem víða ferr, þar sem er höfðingjalaust, þó saman sé safnat vöskum mönnum, at þeir munu jafnan fá ósigr.


421. Þiðrekr segir Ísold drottningu tíðendin.

   Þiðrekr konungr ríðr nú aftr til borgarmanna, ok hyggja þeir, at þar sé þeira herra, Hernið konungr, til þess er hann tekr ofan hjálminn. Ok er þeir sjá hans andlit, þykkjast þeir eigi vita, hvaðan af þessi er kominn, er svá er mikill ok yfirmannligr, ok eigi var þeira herra, Hernið, jafnmikill maðr.
   Nú er drottning verðr þess vör, at þetta er annarr maðr, þá gengr hún út með mikilli áhyggju ok sáru hjarta til þessa manns ok spyrr: "Góði herra, eigi vil ek, at þér kunnið mik, þótt ek spyrja þessa: Hvert er þitt nafn, eða hver er þín ætlan, eða hverrar tignar ertu, eða hvar fekktu vápn míns herra, Herniðs konungs?"
   Hann svarar á þessa lund: "Hví skal ek leyna mínu nafni fyrir yðr, ok þó meiri ván, at þér hafið heyrt þat áðr? Ek hefi kallaðr verið langan tíma Þiðrekr konungr af Bern, en nú er ek bæði konungr yfir Bern ok yfir Rómaborg ok mórgum öðrum stórborgum, svá sem yðr mun kunnigt vera, þótt eigi hafið þér mik sét. En þessi vápn tók ek langt í jörðina niðr í þeim skógi, þar er fyrir var einn dreki heldr mikill, sá er drepit mun hafa Hernið konung. Þar lágu hans bein ok herklæði."
   (426) Þá er drottning heyrir þessi tíðendi, gengr hún at Þiðreki konungi, leggr upp báðar hendr um hans háls ok kyssir hann ok biðr hann kominn allra konunga heilastan. Hún leiðir hann til hásætis Herniðs konungs ok fær til alla ina ríkustu menn at veita honum ok þjóna honum. Þiðrekr konungr þekkist þetta forkunnar vel ok dvelst þar um hríð.


422. Þiðrekr konungr fekk Ísoldar drottningar.

   Hann sér, hversu þessi kona Ísold er fögr ok vitr, ok Þiðrekr konungi þokknast þessi kona vel ok vill fá hennar, ok er þetta ráð inna vitrustu manna. Gerir hún þetta ráð at giftast Þiðreki konungi.
   At þessi veizlu tekr Þiðrekr konungr Ísold sér til eiginkonu ok býst síðan heim í sitt ríki ok við honum hans kona Ísold. Hann setr eftir í borginni at gæta lands einn jarl, er hét Artus. Hann er systrson Isungs konungs af Bertangalandi. Þiðrekr konungr ríðr nú sína leið.
   Nú þykkir mörgum mönnum sem Þiðrekr konungr muni vera dauðr, er svá lengi hefir ekki til hans spurzt, ok ríða nú víða um land at leita hans, áðr þeir spyrja til hans ferðar ok þat með, hversu mikit afreksverk hann hefir unnit. Ferr Þiðrekr konungr með sínum mönnum heim til Rómaborgar.