Fjörutíu Íslendinga þættir: Þórvarðs þáttr krákunefs

Fra heimskringla.no
Hopp til navigering Hopp til søk
Velg språk Norrønt Islandsk Norsk Dansk Svensk Færøysk
Denne teksten finnes på følgende språk ► Original.gif Dansk.gif
Original.gif Dansk.gif



Fjörutíu Íslendinga þættir

Þórvarðs þáttr krákunefs


Þórleifur Jónsson gaf út
Reykjavík, 1904



Maðr er nefndr Þórvarðr krákunef. Hann var íslenzkr maðr ok vestfirzkr at kyni, auðigr at fé ok drengr góðr. Hann fór landa á milli, ok var virðr vel, hvar sem hann kom. Á einu sumri kom Þórvarðr útan af Íslandi norðr við Þrándheim, ok lagði skipi sínu í Niðarós. Þá var Haraldr konungr (Sigurðarson) í bœnum ok Eysteinn orri mágr hans, er þá hafði mestan gang með konungi. Eysteinn var son Þórbergs Árnasonar, er allra manna var bezt mentr þeira, er þá fœddust upp í Noregi. Þórvarðr leigði sér skemmu ok ruddi skip sitt. Síðan gekk hann á fund Haralds konungs, þar sem hann sat ok drakk; kom hann svá at stofunni, at konungr var úti. Ok er hann vill snúa inn aftr, mælti Þórvarðr: "Hér er segl, er ek vil at þér þiggit". Konungr var nökkut brúnvölvi ok svarar: "Þá ek segl af yðr íslendingum ok mundi búit við, at þat yrði mér at skaða; gekk þat sundr í siglingu; er þat jafnan hit mesta fals, er þér farit með; nú haf þú sjálfr segl þitt, ok vil ek eigi þiggja." Eysteinn orri mælti: "Gakk til, herra, ok sjá, ok kann vera at yðr lítist þá betr, ok er þá of skjótt neitat; ok þess er meiri ván, at þér þiggit þá gripi, at eigi sé sœmiligri, mun hann yðr ok ætlat hafa, — sá einn maðr er hann." Konungr svarar: "Ek hlýt nú at ráða fyrir mér enn þú fyrir þér." Gekk hann þá inn í stofuna, ok festi ekki orð á honum. Þá mælti Þórvarðr: "Þökk kunnum vér, Eysteinn, at þér þiggit seglit, ef yðr þykkir hæft, þá er þér sjáit, ok gakk með mér". Eysteinn gerir svá, ok þóttist eigi sét hafa meiri gersemi í einu segli, ok þakkar vel gjöfina, ok biðr hann koma til bús síns um vetrinn, ok sjá hýbýli sín suðr á Mœri í Gizka. Er nú kyrt um vetrinn. Enn er várar, tekr Þórvarðr at búa skip sitt, ok heldr suðr með landi, þegar hann var buinn. Ok er þeir koma suðr fyrir Sólskel, þá siglir Þórvarðr þar til hafs, ok biða svá byrjar. Ok einn dag brunar skip fram hjá þeira skipi, ok var alskipat af mönnum. Þar stóð upp í stafninum maðr, vænn ok listuligr; sá var í skarlats-kirtli rauðum. Sá spyrr, ef Þórvarðr krákunef væri þar á skipi. Hann segir, at svá er, ok fagnar vel Eysteini. Eysteinn mælti: "Seinn vart þú at sœkja mik heim, ok stíg nú á skip með oss með svá marga menn sem þú vill sjálfr, því at nú er eigi byrvænligt." Þórvarðr gerir svá; fer nú með nökkura menn, ok róa nú til eyjarinnar Gizka. Þar var fyrir búin veizla ágæt, ok er þar fagnaðr mikill; þar váru hús stór ok góð; drukku þeir lengi um kveldit; fóru síðan at sofa. Ok er á leið nóttina ok morgna tekr, vaknar Þórvarðr, ok sá at Eysteinn var á fótum. Eysteinn mælti: "Ekki er byrligt, Þórvarðr; verit með oss í dag, ok látit mik veðr sjá yðr til handa, ok skulu þér ekki at heldr sitja byri ór höndum". Drukku þeir um daginn ok váru kátir. Þá mælti Eysteinn: "Fyrir þat, Þórvarðr, er þú fórt með mér frá skipi þínu albúnu ok sóttir mitt heimili, sem ek beidda, þá þigg af mér kyrtil þenna." Kyrtillinn var skorinn af nýju skarlati ok allr hlaðbúinn. Þórvarðr þakkaði honum gjöfina. Eysteinn mælti: "Þetta skal vera kynnisgjöf, enn ekki segllaunin". Sitja nú þar um daginn í hinum bezta fagnaði. Ok annan morgin eftir mælti Eysteinn við Þórvarð: "Kyrrir skulu þér vera í dag, því at enn er eigi byrr". Þórvarðr bað hann fyrir sjá. Sátu þeir þar, ok er nú allt meira við haft enn hinn fyrra daginn um drykk ok annan fagnað. Þá lét Eysteinn bera fram skikkju; þat váru algrá skinn ok vöndut sem mest ok skariats-möttull undir. Þá mælti Eysteinn: "Þessa skikkju skaltu þiggja, ok launa ek þér nú seglit, því at hon mun þykkja fyrir flestum skikkjum sem seglit, er þú gaft mér, berr af öðrum seglum". Þórvarðr þakkaði honum gjafirnar vel. Leið sá dagr ok nótt. Enn um morgininn snimma er Þórvarðr vakinn, ok er þar kominn Eysteinn, ok mælti: "Nú skal ekki dvelja fyrir yðr, því, at nú er veðr byrvænligt". Tóku nú snæðing, ok drukku, áðr þeir fóru. Þá mælti Eysteinu: "Eigi varð þér auðit, at konungr þægi seglit at þér; enn þess get ek, ef hann hefði þegit, at hann mundi þann veg svá launat hafa sem ek. Nú hefir þú ekki fyrir þat, er ótíginn maðr veitti þér launin, enn eigi konungr, sem þú hafðir ætlat; enn ek má ekki at því hafa, þótt ek sé ótignari; enn fyrir þann virðingar-mun, skaltú þiggja hring þenna." Dró hann þá hringinn af hendi sér, ok gaf honum. Þórvarðr þakkar honum margfaldliga þessa sœmd alla ok stórgjafir, er hann hafði honum veitt. Síðan lét Eysteinn flytja þá til skips síns, ok gefr þeim vel byri til Íslands; ok var Þórvarðr krákunef hit mesta mikilmenni. Ok nú um sumarit, er þeir sigldu með landi fram, Haraldr konungr ok Eysteinn orri, ok siglir Eysteinn næst konungi, ok þegar um fram. Þá mælti konungr: "Hvaðan kom þér segl þat hit góða, er þú hefir"? Eysteinn svarar: "Hér er nú þat seglit herra, er þér vildut eigi þiggja af Þórvarði." Konungr mælti: "Ek hefi aldri betra segl sét, ok hefi ek þar neitat mikilli gersemi". Eysteinn mælti: "Viltú flenza milli seglanna, herra?" Konungr svarar ok brosti við: "Hvi eigi", segir hann. Stóð konungr upp hjá siglunni. Eysteinn mælti : "Ger þik ekki at undri, ok haf segl, hvárt er þú vill; ok nú vel, at þú vitir, hverju þú hefir neitat." Konungr þakkaði honum, ok hafði jafnan þetta segl yfir skipi sinu; enn þat varð at konungsskipinu, at seglit stóðst eigi í kappsiglingu, því at þat (skipit) var meira enn þar til heyrði; enn þó þótti seglit hin mesta gersemi.