Fjörutíu Íslendinga þættir: Stúfs þáttr blinda
| Velg språk | Norrønt | Islandsk | Norsk | Dansk | Svensk | Færøysk |
|---|---|---|---|---|---|---|
| Denne teksten finnes på følgende språk ► |  |
 |
||||
|
Stúfs þáttr blinda
Þórleifur Jónsson gaf út
Reykjavík, 1904
Stúfr hét maðr; hann var son Þórðar kattar, er Snorri goði fóstraði. Þórðr köttr var son Þórðar Glúmssonar, Geirasonar; móðir Þórðar kattar var Guðrún Ósvífrsdóttir. Stúfr Þórðarson var blindr, vitr maðr ok skáld gott. Stúfr fór útan af Íslandi ok kom til Noregs á dögum Haralds konungs Sigurðarsonar. Stúfr tók sér vist með einum góðum bónda á Upplöndum; bóndi var vel til hans. Þat var einn dag, er menn váru úti staddir, at þeir sá ríða at bœnum marga menn skrautliga búna. Bóndi mælti: „Ekki veit ek vánir hingat Haralds konungs; enn mér þykkir eigi því ólíkast lið þetta, at hann muni vera“. Ok er liðit nálgaðist bœinn, kendu þeir at þar var konungr. Bóndi fagnaði konungi, ok mælti síðan: „Beinleiki, herra, mun ekki verða yðr veittr svá sœmiliga sem skyldi, því at menn vissu nú ekki vánir yðarrar hérkvámu“. Konungr svaraði: „Þat mun þér nú óvant gert; vér fórum erinda várra um land; skulu menn mínir sjálfir geyma hesta sinna ok sjá fyrir reiðingi, enn ek mun ganga inn“. Konungr var hinn glaðasti, ok fylgdi bóndi honum í stofu til sætis. Þá mælti konungr: „Gakk þú þangat, bóndi, sem þú vill, ok ger allt í dælleikum við oss“. „Þess mun nú neyta verða“, segir bóndi. Gekk hann í brott. Enn konungr leit á bekkina ok sá mikinn mann sitja útar á bekkinn, ok spurði, hverr sá væri? „Ek heiti Stúfr“, segir hann, Konungr mælti: „Þó varð ónafnligt; eða hvers son ertú“? „Ek em Kattarson“, sagði hann. „Enn ferr allt at einu“, segir konungr; „eðr hvar var sá köttrinn“? „Get þú til, konungr“, segir Stúfr, ok hló við. „Hví hlóttu nú“? segir konungr. „Get þú til“, segir Stúfr. Konungr mælti: „Vant þykki mér at geta í hug þér; enn þat ætla ek helzt at þú myndir vilja spyrja, hvárt svínit faðir minn var; enn því myndir þú hlœja, er þú þorðir þess ekki at spyrja“. „Rétt getr þú“, segir Stúfr. Konungr mælti: „Sittú innar meirr á bekkinn ok tölumst við“. Hann gerði svá. Fann konungr at hann var óheimskr maðr, ok þótti konungi gott at eiga rœður við hann. Kom þá bóndi í stofu, ok sagði, at konungr mundi daufligt eiga. „Þat er ekki“, segir konungr, „því at þessi vetrgestr þinn skemtir mér vel, ok hann skal sitja fyrir ádrykkju minni í kveld“. Ok svá var. Konungr talaði margt við Stúf, ok veitti hann vitrlig andsvör. Ok er menn gengu at sofa, þá bað konungr Stúf vera í því herbergi sem hann skyldi sofa, at skemta sér. Stúfr gerði svá. Enn er konungr var í sæng kominn, skemti Stúfr, ok kvað flokk einn. Ok er lokit var, bað konungr hann enn kveða. Konungr vakti lengi, enn Stúfr skemti. Ok um síðir mælti konungr: „Hversu mörg hefir þú nú kvæðin kveðit“? Stúfr svaraði: „Þat ætlaða ek yðr at telja eftir“. „Ek hefi ok svá gert“, segir konungr, „ok eru nú þrír tigir; eðr hví kveðr þú flokka eina? Kantú ok engar drápur“? Stúfr svaraði: „Eigi kann ek drápurnar færri enn flokkana, ok eru þeir þó enn margir ókveðnir“. Konungr mælti: „Þú munt vera at því mikill frœðimaðr á kvæði; eðr hverjum skal þú skemta drápunum þínum, er þú kveðr mér flokkana eina“? „Þér sjálfum“, segir Stúfr. „Hvenær þá“? segir konungr. „Þá er vit finnumst næst“, segir hann. „Hví þá heldr enn nú“? segir konungr. Stúfr mælti: „Því at ek vilda um skemtan ok allt annat, þat er mér heyrir til, at yðr virðist því betr sem þér kynnist lengr ok vitit gerr“. „Sofa skulu vit nú fyrst“, segir konungr. Enn um morgininn, er þeir bjuggust brott, þá mælti Stúfr til konungs: „Mun þú veita mér, konungr, þat er ek bið þik“? „Hvat er þat“? segir konungr. „Heit þú mér áðr enn ek segi“, segir hann. „Ekki em ek því mjök vanr“, segir konungr, „enn fyrir skemtan þína munu vit til þess hætta“. Stúfr mælti: „Þannig stenzt á um ferð mína, at ek skal heimta dánarfé nökkut í Vík austr, ok vilda ek at þér fengit mér bréf yðart ok innsigli, at ek næða fénu“. „Þat vil ek gera“, segir konungr. Þá mælti Stúfr: „Mun þú veita mér þat, er ek bið þik“? „Hvat er þat nú“? segir konungr. „Heit þú mér áðr enn ek segja“, (sagði Stúfr). Konungr mælti: „Undarligr maðr er þú, ok engi hefir fyrr þannig málum breytt við mik, enn þó skal enn til hætta“. Stúfr mælti: „Ek vilda yrkja kvæði um yðr“. Konungr mælti: „Er þú nökkut frá skáldum kynjaðr“? Stófr svaraði: „Verit hafa skáld í ætt minni; Glúmr Geirason var föðurfaðir föður míns“. Konungr mælti: „Gott skáld er þú, ef þú yrkir ekki verr enn Glúmr“. „Ekki kveð ek verr enn hann“, segir Stúfr. „Ekki er þat ólíklegt“, segir konungr, „at þú kunnir yrkja: er þú svá kvæða-fróðr maðr, ok vil ek leyfa þér at yrkja um mik“. Stúfr mælti: „Mun þú veita mér þat er ek bið þik“? „Hvers vill þú nú biðja“, segir konungr. „Heit þú mér áðr enn ek segi“, segir Stúfr. „Þat skal nú ekki“, segir konungr, „helzti lengi hefir þú svá farit, ok seg mér nú“. Stúfr mælti: „Ek vilda gerast hirðmaðr þinn“. Konungr mælti: „Nú var vel, er ek hét þér ekki, því at ek verð þar við at hafa ráð hirðmanna minna. Kom þú til mín norðr í Niðarósi“. Stúfr fór austr í Vík, ok greiddist honum vel arfr sá, er hann heimti, sem orðsending ok jarðtegnir konungs komu til. Sótti Stúfr síðan norðr til Kaupangs á konungs fund, ok tók konungr vel við honum, ok með samþykki hirðmanna gerðist Stúfr handgenginn konungi, ok var með honum nökkura hríð. Hann hefir ort erfidrápu um Harald konung, er köllut er Stúfs-drápa eðr Stúfa.
