Hamðismál

Fra heimskringla.no
Revisjon per 18. jul. 2022 kl. 10:36 av Carsten (diskusjon | bidrag)
(diff) ← Eldre revisjon | Nåværende revisjon (diff) | Nyere revisjon → (diff)
Hopp til navigering Hopp til søk
Velg språk Norrønt Islandsk Norsk Dansk Svensk Færøysk
Denne teksten finnes i flere utgaver på følgende språk ► Original.gif Norsk.gif Dansk.gif Svensk.gif
Original.gif Norsk.gif Dansk.gif Svensk.gif
Dansk.gif Svensk.gif
Dansk.gif Svensk.gif
Dansk.gif Svensk.gif


Eddukvæði
Sæmundar-Edda


GUÐNI JÓNSSON
bjó til prentunar


Hamðismál


1.
Spruttu á tái
tregnar íðir,
græti alfa
in glýstömu;
ár of morgin
manna bölva
sútir hverjar
sorg of kveykva.
 
2.
Var-a þat nú
né í gær,
þat hefir langt
liðit síðan,
- er fátt fornara,
fremr var þat halfu, -
er hvatti Guðrún
Gjúka borin,
sonu sína unga
at hefna Svanhildar:
 
3.
"Systir var ykkur
Svanhildr of heitin,
sú er Jörmunrekkr
jóm of traddi,
hvítum ok svörtum
á hervegi,
grám, gangtömum
Gotna hrossum.
 
4.
Eftir er ykkr þrungit
þjóðkonunga;
lifið einir ér
þátta ættar minnar.
 
5.
Einstæð em ek orðin,
sem ösp í holti,
fallin at frændum
sem fura at kvisti,
vaðin at vilja,
sem viðr at laufi,
þá er in kvistskæða
kemr um dag varman."
 
6.
Hitt kvað þá Hamðir
inn hugumstóri:
"Lítt myndir þú þá, Guðrún,
leyfa dáð Högna,
er þeir Sigurð vökðu
svefni ór,
saztu á beð,
en banar hlógu.
 
7.
Bækr váru þínar
inar bláhvítu
ofnar völundum,
flutu í vers dreyra;
svalt þá Sigurðr,
saztu yfir dauðum,
glýja þú né gáðir,
Gunnarr þér svá vildi.
 
8.
Atla þóttisk þú stríða
at Erps morði
ok at Eitils aldrlagi,
þat var þér enn verra;
svá skyldi hverr öðrum
verja til aldrlaga
sverði sárbeitu,
at sér né stríddi-t."
 
9.
Hitt kvað þá Sörli,
- svinna hafði hann hyggju -:
"Vilk-at ek við móður
málum skipta;
orðs þykkir enn vant
ykkru hváru.
Hvers biðr þú nú, Guðrún,
er þú at gráti né fær-at?
 
10.
Bræðr grát þú þína
ok buri svása,
niðja náborna
leidda nær rógi;
okkr skaltu ok, Guðrún,
gráta báða,
er hér sitjum feigir á mörum,
fjarri munum deyja."
 
11.
Gengu ór garði
görvir at eiskra,
liðu þá yfir ungir
úrig fjöll
mörum húnlenzkum
morðs at hefna.
 
12.
Fundu á stræti
stórbrögðóttan:
"Hvé mun jarpskammr
okkr fulltingja?"
 
13.
Svaraði inn sundrmæðri,
svá kvaðsk veita mundu
fullting frændum,
sem fótr öðrum.
"Hvat megi fótr
fæti veita
né holdgróin
hönd annarri?"
 
14.
Þá kvað þat Erpr
einu sinni,
- mærr of lék
á mars baki -:
"Illt er blauðum hal
brautir kenna."
Kóðu harðan mjök
hornung vera.
 
15.
Drógu þeir ór skíði
skíðiéarn,
mækis eggjar,
at mun flagði;
þverrðu þeir þrótt sinn
at þriðjungi,
létu mög ungan
til moldar hníga.
 
16.
Skóku loða,
skalmir festu,
ok góðbornir
smugu í guðvefi.
 
17.
Fram lágu brautir,
fundu vástigu
ok systurson
sáran á meiði,
vargtré vindköld
vestan bæjar,
trýtti æ trönu hvöt,
titt var-at bíða.
 
18.
Glamr var í höllu,
halir ölreifir,
ok til gota ekki
gerðu at heyra,
áðr halr hugfullr
í horn of þaut.
 
19.
Segja fóru ærir
Jörmunrekki,
at sénir váru
seggir und hjalmum:
"Ræðið ér um ráð,
ríkir eru komnir,
fyr máttkum hafið ér mönnum
mey of tradda."
 
20.
Hló þá Jörmunrekkr,
hendi drap á kampa,
beiddisk-at bröngu,
böðvaðisk at víni;
skók hann skör jarpa,
sá á skjöld hvítan,
lét hann sér í hendi
hvarfa ker gullit.
 
21.
"Sæll ek þá þóttumk,
ef ek sjá knætta
Hamði ok Sörla
í höllu minni,
buri mynda ek þá binda
með boga strengjum,
góð börn Gjúka
festa á galga."
 
22.
Hitt kvað þá Hróðrglöð,
stóð of hleðum,
mæfingr mælti
við mög þenna:
-- -- --
"Því at þat heita,
at hlýðigi myni;
megu tveir menn einir
tíu hundruð Gotna
binda eða berja
í borg inni háu."
 
23.
Styrr varð í ranni,
stukku ölskálir,
í blóði bragnar lágu,
komit ór brjósti Gotna.
 
24.
Hitt kvað þá Hamðir
inn hugumstóri:
"Æstir, Jörmunrekkr,
okkarrar kvámu
bræðra sammæðra
innan borgar þinnar;
fætr sér þína,
höndum sér þú þínum,
Jörmunrekkr, orpit
í eld heitan."
 
25.
Þá hraut við
inn reginkunngi
baldr í hrynju,
sem björn hryti:
"Grýtið ér á gumna,
alls geirar né bíta,
eggjar né éarn
Jónakrs sonu."
 
26.
Hitt kvað þá Hamðir
inn hugumstóri:
"Böl vanntu, bróðir,
er þú þann belg leystir;
oft ór þeim belg
böll ráð koma."
 

Sörli Kvað:

27.
"Hug hefðir þú, Hamðir,
ef þú hefðir hyggjandi;
mikils er á mann hvern vant,
er mannvits er!"
 

Hamðir kvað:

28.
"Af væri nú höfuð,
ef Erpr lifði,
bróðir okkarr inn böðfrækni,
er vit á braut vágum,
verr inn vígfrækni,
- hvöttumk at dísir, -
gumi inn gunnhelgi,
- gerðumk at vígi -."
 

Sörli kvað:

29.
"Ekki hygg ek okkr
vera ulfa dæmi,
at vit mynim sjalfir of sakask
sem grey norna,
þá er gráðug eru
í auðn of alin.
 
30.
Vel höfum vit vegit,
stöndum á val Gotna,
ofan eggmóðum,
sem ernir á kvisti;
góðs höfum tírar fengit,
þótt skylim nú eða í gær deyja;
kveld lifir maðr ekki
eftir kvið norna."
 
31.
Þar fell Sörli
at salar gafli,
enn Hamðir hné
at húsbaki.

Þetta eru kölluð Hamðissmál in fornu.