Hreiðars þáttr

Fra heimskringla.no
Hopp til navigering Hopp til søk
Velg språk Norrønt Islandsk Norsk Dansk Svensk Færøysk
Denne teksten finnes på følgende språk ► Original.gif Dansk.gif
Original.gif


Íslendinga sögur

Hreiðars þáttr

Guðni Jónsson

bjó til prentunar


1. Ráðin útanför Hreiðars.

ÞÓRÐR hét maðr. Hann var Þorgrímsson, Hreiðarssonar, þess er Glúmr vá. Þórðr var lítill maðr vexti ok vænn. Hann átti sér bróður, er Hreiðarr hét. Hann var ljótr maðr ok varla sjálfbjargi fyrir vits sökum. Hann var manna frávastr ok vel at afli búinn ok hógværr í skapi, ok var hann heima jafnan. En Þórðr var í förum ok var hirðmaðr Magnúss konungs ok mazt vel.

Ok eitt sinn, er Þórðr bjó skip sitt í Eyjafirði, þá kom Hreiðarr þar, bróðir hans. Ok er Þórðr sá hann, spurði hann, hví hann væri þar kominn.

Hreiðarr segir: „Eigi nema erendit væri.“

„Hvat villtu þá?“ segir Þórðr.

„Ek Vil fara útan,“ segir Hreiðarr.

Þórðr mælti: „Ekki þykkir mér þér fallin förin.“ Vil ek heldr þat til leggja við þik, at þú hafir föðurarf okkarn, ok er þat hálfu meira fé en þat, er ek hefi í förum.“

Hreiðarr svarar: „Þá er lítit vit mitt,“ segir hann, „ef ek tek þenna fjárskakka til þess at gefa mik svá upp sjálfan ok láta þína umsjá, ok mun þá hverr maðr draga af mér fé okkart, alls ek kann engi forræði, þau er nýt eru. Ok era þér þá betra hlut í at eiga, ef ek ber á mönnum eða gerik aðra óvísu þeim, er um fé mitt sitja at lokka af mér, en eftir þat sé ek barðr eða meiddr fyrir mínar tilgerðir, enda er þat sannast í, at þér mun torsótt at halda mér eftir, er ek vil fara.“

„Vera kann þat,“ segir Þórðr, „en get ekki þá um ferð þína fyrir öðrum mönnum.“

Því hét hann. Ok þegar er þeir eru skilðir, þá segir Hreiðarr hverjum, er heyra vill, at hann ætlar útan at fara með bróður sínum. Ok firna allir Þórð um, ef hann flytr útan afglapa.


2. Hreiðarr fór til móts.

Ok er þeir eru búnir, sigla þeir í haf ok Verða vel reiðfara, koma við Björgyn, ok þegar spyrr Þórðr eftir konungi, ok var honum sagt, at Magnús konungr var í bænum ok hafði skömmu áðr komit ok vildi eigi láta kæja sik samdægris, þóttist þurfa hvíldar, er hann var nýkominn. Brátt litu menn Hreiðar, at hann var afbragð annarra manna. Hann var mikill ok ljótr, ómállatr við þá, er hann hitti.

Ok snemma um morgininn, áðr menn Væri vaknaðir, stendr Hreiðarr upp ok kallar: „Vaki þú, bróðir. Fátt veit sá, er sefr. Ek veit tíðendi, ok heyrðak áðan læti kynlig.“

„Hverju var líkast?“ spyrr Þórðr.

„Sem yfir kykvendum,“ segir Hreiðarr, „ok þaut við mjök, en aldri veit ek, hvat látum var.“

„Lát eigi svá undarliga,“ segir Þórðr. „Þat mun verit hafa hornblástr.“

„Hvat skal þat tákna?“ spyrr Hreiðarr.

Þórðr svarar: „Blásit er jafnan til móts eða til skipdráttar.“

„Hvat táknar mótit?“ spyrr Hreiðarr.

„Þar eru dæmð vandamál jafnan,“ segir Þórðr, „ok slíkt talat, sem konungr þykkist þurfa, at fyrir alþýðu sé upp borit.“

„Hvárt mun konungr nú á mótinu?“ spyrr Hreiðarr.

„Þat ætla ek víst,“ svarar Þórðr.

„Þangat verð ek þá at fara,“ segir Hreiðarr, „því at ek vilda þar koma fyrst, er ek sæja sem flesta menn í senn.“

„Þá skýtr í tvau horn með okkr,“ segir Þórðr. „Mér þætti því betr er þú kæmir þar síðr, er fjölmennt væri, ok vil ek hvergi fara.“

„Ekki tjáir slíkt at mæla,“ segir Hreiðarr, „fara skulum vit báðir. Muna þér betra þykkja, at ek fara einn, en ekki fær þú mik lattan þessarar farar.“

Hleypr Hreiðarr á brott. En Þórðr sér nú, at fara mun verða, ok ferr hann eftir, er Hreiðarr ferr hart undan, ok er mjök langt milli þeira.

Ok er Hreiðarr sér, at Þórðr fór_ seint, þá mælti hann: „Þat er þó satt, at illt er lítill at vera, þá er aflit nær ekki. En þó mætti vera fráleikrinn, en lítit ætla ek þik af honum hafa hlotit, ok væria þér verri vænleikr minni, ok kæmist þú með öðrum mönnum.“

Þórðr svaraði: „Eigi veit ek mér verr fara óknáleik minn en þér afl þitt.“

„Handkrækjumst þá, bróðir,“ segir Hreiðarr, ok nú gera þeir svá, fara um hríð, ok er svá, at Þórði tekr at dofna höndin, ok lætr hann laust, þykkir eigi verða vinveitt, at þeir haldist á, við álpun Hreiðars. Hreiðarr ferr nú undan svá við fót ok nemr stað síðan á hæð nökkurri ok er allstarsýnn, sér þaðan fjölmennit, þangat sem mótit var.

Ok er Þórðr kemr eftir, mælti hann: „Förum nú báðir saman, bróðir.“ Ok Hreiðarr gerir svá.


3. Hreiðarr fann Magnús konung ok fekk hirðvist.

Ok er þeir koma á þingit, kenna margir menn Þórð ok fagna honum vel, ok verðr konungr áheyrsli. Ok þegar gengr Þórðr fyrir konung ok kveðr hann vel, ok tekr konungr blíðlíga kveðju hans. Þegar skilði með þeim bræðrum, er þeir kómu til þingsins, ok verðr Hreiðarr skauttogaðr mjök ok færðr í reikuð. Hann er málugr ok hlær mjök, ok þykkir mönnum ekki at minna gaman at eiga við hann, ok verðr honum nú förin ógreið. Konungr spyrr Þórð tíðenda, ok síðan spyrr hann, hvat þeira manna væri í för með honum, er hann vildi, at til hirðvistar færi með honum.

„Þar er bróðir minn í för,“ segir Þórðr.

„Sá maðr mun vel vera,“ segir konungr, „ef þér er líkr.“

Þórðr segir: „Ekki er hann mér glíkr.“

Konungr mælti: „Þó má enn vel vera, eða hvat er ólíkast með ykkr?“

Þórðr mælti: „Hann er mikill maðr vexti. Hann er ljótr ok heldr ósýknligr, srterkr at afli ok lundhægr maðr.“

Konungr mælti: „Þó má honum vel vera farit at mörgu.“

Þórðr segir: „Ekki var hann kallaðr vizkumaðr á unga aldri.“

„At því fer ek meir,“ segir konungr, „sem nú er, eða hvárt má hann sjálfr annast sik?“

„Ekki dála er þat,“ segir Þórðr.

Konungr mælti: „Hví fluttir þú hann útan?“

„Herra,“ segir Þórðr, „hann á allt hálft við mik, en hefir engar nytjar fjárins ok engi afskipti sér veitt um penninga, beiðzt þessa eins hlutar, at fara útan með mér, ok þótti mér ósannligt, at eigi réði hann einum hlut, þars hann lætr mik mörgum ráða. Þótti mér ok glíkligt, at hann mundi gæfu af yðr hljóta, ef hann kæmi á yðvarn fund.“

„Sjá vilda ek hann,“ segir konungr.

„Svá skal ok,“ segir Þórðr, „en brottu er hann nú rjáðr nökkur.“

Konungr sendi nú eftir honum. Ok er Hreiðarr heyrði sagt, at konungr Vildi hitta hann, þá gengr hann uppstert mjök ok nær á hvat, sem fyrir var, ok var hann því óvanr, at konungr hefði beiðzt fundar hans. Hann var á þá leið búinn, at hann var í ökulbrókum ok hafði feld grán yfir sér. Ok er hann kemr fyrir konung, þá fellr hann á kné fyrir konung ok kveðr hann Vel.

Konungr svaraði honum hlæjandi ok mælti: „Ef þú átt við mik erendi, þá mæl þú skjótt slíkt, er þú vill. Aðrir eigu enn nauðsyn at tala Við mik síðan.“

Hreiðarr segir: „Mitt erendi þykkir mér skyldast. Ek vilda sjá þik, konungr.“

„Þykkir þér nú vel þá,“ segir konungr, „er þú sér mik?“

„Vel víst,“ segir Hreiðarr, „en eigi þykkjumst ek enn til gerla sjá þik.“

„Hvernig skulum vit nú þá?“ segir konungr. „Vildir þú, at ek stæða upp?“

Hreiðarr svarar: „Þat vilda ek,“ segir hann.

Konungr mælti, er hann var upp staðinn: „Nú muntu þykkjast gerla sjá mik mega?“

„Eigi enn til gerla,“ segir Hreiðarr, „ok er nú þó nær hófi.“

„Villtu þá,“ segir konungr, „at ek leggja af mér skikkjuna?“

„Þat Vilda ek víst, segir Hreiðarr.

Konungr mælti: „Vit skulum þar þó nökkut innast til áðr um þat málit. Þér eruð hugkvæmir margir, Íslendingar, ok Veit ek eigi, nema þú virðir þetta til ginningar. Nú vil ek þat undan skilja.“

Hreiðarr segir: „Engi er til þess færr, konungr, at ginna þik eða ljúga at þér.“

Konungr leggr nú af sér skikkjuna ok mælti: „Hyggðu nú at mér svá vandliga sem þik tíðir.“

„Svá skal vera,“ segir Hreiðarr.

Hann gengr í hring um konunginn ok mælti oft it sama fyrir munni sér: „Allve1, allvel,“ segir hann.

Konungr mælti: „Hefir þú nú sét mik sem þú villt?“

„At vísu,“ segir hann.

Konungr spurði: „Hversu lízt þér nú á mik þá?“

Hreiðarr svarar: „Ekki hefir Þórðr, bróðir minn, ofsögum frá þér sagt, þat er vel er.“

Konungr mælti: „Máttu nökkut at finna um þat, er þú sér nú, ok þat, er eigi sé í alþýðu viti?“

„Ekki vil ek at finna,“ segir hann, „ok ekki má ek þegar, því at þannig myndi hverr sik kjósa sem þú ert, þó at sjálfr mætti ráða.“

„Mikinn tekr þú af,“ segir konungr.

Hreiðarr svarar: „Háttung er öðrum á þá,“ segir hann, „at lofgjarnliga sé við mælt, ef þú átt þetta eigi at sönnu, sem mér lízt á þik ok ek sagða áðan.“

Konungr mælti: „Finn til nökkut, þó at smátt sé.“

„Þat helzt þá, herra,“ segir hann, „at auga þitt annat er litlu því ofar en annat.“

„Þat hefir einn maðr fyrr fundit,“ segir konungr, „en sá er Haraldr konungr, frændi minn. Nú skal jafnmæli með okkr,“ segir konungr. „Skaltu nú standa upp ok leggja af þér skikkju, ok vil ek sjá þik.“

Hreiðarr fleygir af sér feldinum ok hefir saurgar krummur, - maðrinn hentr mjök ok ljótr -, en þvegnar heldr latliga. Konungr hyggr at honum vandliga.

Ok þá mælir Hreiðarr: „Herra,“ segir hann, „hvat þykkist þú nú mega at mér finna?“

Konungr segir: „Þat ætla ek, at eigi fæðist ljótari maðr upp en þú ert.“

„Slíkt verðr mælt,“ segir Hreiðarr. „Er nökkut þá,“ segir hann, „at til fríðenda sé um mik, at því sem þú leggr ætlan á?“

Konungr mælti: „Þat sagði Þórðr, bróðir þinn, af þú værir lundhægr maðr.“

„Þat er satt ok,“ sagði Hreiðarr, „ok þykkir mér þat illt, er svá er.“

„Þú munt reiðast þó,“ sagði konungr.

„Mæl heill, herra,“ segir Hreiðarr, „eða hvé langt mun til þess?“

„Eigi veit ek þat gerla,“ segir konungr, „helzt á þessum vetri, at því er ek get til.“

Hreiðarr mælti: „Seg heill sögu.“

Konungr mælti: „Ertu nökkut hagr?“

Hreiðarr segir: „Aldrigi hefi ek reynt, má ek því eigi vita.“

„Til þess þætti þó ekki ólíkligt,“ segir konungr.

„Seg heill sögu,“ kvað Hreiðarr. „Svá mun vera jafnt þegar, er þú segir þat. En vetrvistar þættumst ek þurfa.“

Konungr sagði: „Heimil er mín umsjá. En betr þykkir mér þér þar vistin felld vera, er heldr er fátt manna.“

Hreiðarr svaraði: „Svá er þat ok,“ segir hann. „En eigi mun svá mannfátt vera, at eigi komi þat þó upp, er mælt verðr, allra helzt þat, er hlægi þykkir í, en ek maðr ekki orðvarr, ok jafnan berr mér margt á góma. Nú kann vera, at þeir reiði orð mín fyrir aðra menn ok spotti mik ok drepi þat at ferligu, er ek hefi at gamni eða mælik. Nú sýnist mér hitt vitrligra at vera heldr hjá þeim, er um mik hyggr, sem Þórðr er, bróðir minn, þótt þar sé heldr fjölmenni, en hinnig, þótt menn sé fáir ok sé þar engi til umbóta.“

Konungr mælti: „Ráð þú þá, ok farið báðir bræðr til hirðarinnar, ef ykkr líkar þat betr.“

Þegar hljóp Hreiðarr á brott, er hann heyrði þessi orð konungs", ok segir hverjum manni, er á vill hlýða, at hans för hefir allgóð orðit á konungs fund, segir ok einkum Þórði, bróður sínum, at konungr hefir leyft honum at fara til hirðvistar.

Þá mælti Þórðr: „Bú þik þá sæmiliga at klæðum eða vápnum, því at þ-at eitt samir, ok skortir okkr ekki til þess, ok skipast margir menn vel við góðan búning, enda er vandara at búa sik í konungs herbergi en annars staðar, ok verðr síðr at hlægi gerr af hirðmönnum.“

Hreiðarr svarar: „Eigi getr þú allnær, at ek muna skrúðklæðin á mik láta koma.“

Þórðr mælti: „Skerum vaðmál þá til.“ Hreiðarr svarar: „Nær er þat,“ segir hann. Svá er nú gert við ráð Þórðar, ok lætr Hreiðarr eftir leiðast. Hefir hann nú vaðmálsklæði ok fágar sik ok þykkir nú þegar allr annarr maðr, sýnist nú maðr ljótr ok greitt vaskligr. Svá er þó mót á manninum, er þeir Þórðr eru með hirðinni, at Hreiðarr verðr í fyrstu fyrir miklum ágang af hirðmönnum, ok breyttu þeir marga vega orðum við hann ok fundu, at hann var ómállatr. Kom við sem mátti, ok hendu þeir mikit gaman at því at eiga við hann, ok var hann jafnan hlæjandi við því, er þeir mæltu, ok lagði hvern þeira fyrir, svá var hann leikmikill, bæði um mælgina ok allra helzt - -. En fyrir því, at hann var rammi at afli ok er þeir finna, at hann gefst ekki at grandi, þá þvarr þat allt af þeim hirðmönnum - - [nú með] hirðinni.


4. Hreiðarr fór til sáttarfundar konunga.

Í þetta mund váru þeir báðir konungar yfir landi, Magnús konungr ok Haraldr konungr. En þá höfðu sakar gerzt - - hirðmaðr Magnúss konungs hafði vegit hirðmann Haralds konungs, ok var lagðr til sáttarfundr, at konungar skyldi [sjálfir finnast] ok skipa málinu.

Ok er Hreiðarr heyrir þetta, at Magnús konungr skal fara til móts við Harald konung, þá ferr hann á fund Magnúss konungs ok mælti: „Sá hlutr er,“ segir hann, „er ek Vilda þik biðja.“

„Hverr er sá?“ sagði konungr.

Hreiðarr mælti: „At fara til sáttarfundar. Em ek ekki víðförull, en mér er mikil forvitni á at sjá tvá konunga senn í einum stað.“

Konungr svarar: „Satt segir þú, at þú ert ekki víðförull. En þeygi mun ek leyfa þér þessa förna, því at ekki er þér fellt at ganga í greipr mönnum Haralds konungs. Ok beri svá til, at þér verði at því ólið eða öðrum ok, em ek um þat hræddr, at þá sæki þik heim reiðin, er þú langar til, en mér þætti bezt, at við bærist.“

Hreiðarr svarar: „Nú mæltir þú gott orð. Þá skal at vísu fara, ef ek veit þess vánir, at ek reiðumst.“

Konungr segir: „Muntu fara, ef ek leyfi eigi?“

Hreiðarr svarar: „Eigi þá síðr.“

„Ætlar þú, at þér muni þvílíkt við mik at eiga sem við Þórð, bróður þinn, því at þar hefir þú jafnan þitt mál?“

Hreiðarr segir: „Því öllu betra mun mér við yðr at eiga sem þú ert vitrari en hann.“

Konungr sér nú, at hann mun fara, þó at hann banni eða hann fari eigi í hans föruneyti, ok þykkir eigi þat bezt, ef hann kemr annars staðar til föruneytis, ok þykkir þá í reiðingum vera, hversu honum eirir, ef hann vælir einn um, ok leyfir honum nú heldr at fara með sér, ok er Hreiðari fenginn hestr til reiðar. Ok þegar er þeir váru á ferð komnir, þá reið hann mjök ok ætlaði sér varla hóf um, ok þraut hestinn undir honum.

Ok er konungr verðr þess varr, mælti hann: „Nú gefr vel til. Fylgið nú Hreiðari heim, ok fari hann eigi.“

Hann segir: „Eigi heftir þetta ferðina mína, þótt hestrinn sé þrotinn. Kemr mér til lítils fráleikrinn, ef ek fæ eigi fylgt yðr.“

Fara þeir nú, ok lögðu margir fram hjá honum hesta sína ok þótti gaman at reyna fráleik hans., svá gropasamliga sem hann sjálfr tók á. En svá gafst, at hann þreytti hvern hest, er frammi var lagðr, ok lézt eigi verðr at koma til fundarins, ef hann gæti eigi fylgt þeim. Ok fyrir þetta sátu nú margir af sínum hestum.


5. Hreiðarr drap hirðmann Haralds konungs.

Ok er þeir koma þar, er konungar skulu finnast, þá mælti Magnús konungr við Hreiðar: „Ver þú mér nú fylgjusamr ok ver á aðra hönd mér ok skilst ekki frá mér. En miðlungi segir mér hugr um, hversu ferr, þá er menn Haralds konungs koma ok sjá þik.“

Hreiðarr kvað svá vera skyldu sem konungr mælti, „ok þykkir mér því betr er ek geng yðr nær.“

Nú finnast konungar, ok ganga þeir á tal ok ræða mál sín. En menn Haralds konungs gátu líta, hvar Hreiðarr gekk, ok höfðu heyrt getit hans, ok þótti þeim um it vænsta. Ok er konungar töluðu, þá gengr Hreiðarr í flokk Haralds manna, ok höfðu þeir hann til skógar, er skammt var þaðan, skauttoguðu hann mjök ok hrundu honum stundum. En þar lék á ýmsu. Stundum fauk hann fyrir sem vindli, en stundum var hann fastr fyrir sem veggr, ok hrutu þeir frá honum. Nú dregst þó svá leikrinn, at þeir gera honum nökkut harðleikit, létu ganga honum öxarsköft ok skálpana, ok námu naddar af sverðskónum í höfði honum, ok skeindist hann af, ok svá lét hann sem honum þætti it mesta gaman at ok hló við jafnan. Ok er svá hafði fram farit um hríð, þá tók leikrinn ekki at batna af þeira hendi.

Þá mælti Hreiðarr: „Nú höfum vér átt góðan leik um stund, ok er nú ráð at hætta, því at nú tekr mér at leiðast. Förum nú til konungs yðvars, ok vil ek sjá hann.“

„Þat skal verða aldri,“ sögðu þeir, „svá fjandligr sem þú ert, at þú skulir sjá konung várn, ok skulum vér færa þik til heljar.“

Honum finnst þá fátt um ok þykkist sjá, at þat mun fram fara, ok er nú þar komit, at honum rennr í skap, ok reiðist hann, ferr höndum þann mann, er mest sótti at honum ok verst lék við hann, ok vegr á loft ok færði niðr at höfðinu, svá at heilinn var úti, ok er sá dauðr. Nú þykkir þeim hann trautt mennskr maðr at afli, ok stukku þeir nú í víginu, fara ok segja Haraldi konungi, at drepinn var hirðmaðr hans.

Konungr svarar: „Drepið þann þá, er þat hefir unnit.“

„Eigi er þat enn hægra,“ segja þeir. „Hann er nú í brottu.“

Þat er nú frá Hreiðari at segja, at hann hittir Magnús konung.

Konungr mælti: „Veiztu nú, hvernig þat er at reiðast?“

„Já,“ segir hann, „nú veit ek.“

„Hvernig þótti þér?“ segir konungr. „Hitt fann ek, at þér var forvitni á.“

Hreiðarr svarar: „Illt þótti mér. Þess var ek fúsastr at drepa þá alla.“

Konungr mælti: „Þat kom mér jafnt í hug,“ segir konungr, „at þú myndir illa reiðr verða. Nú vil ek senda þik á Upplönd til Eyvindar, lends manns míns, at hann haldi þik fyrir Haraldi konungi. Því at ek treystumst eigi, at þín verði gætt, ef þú ert með hirðinni, því at vér finnumst, en Haraldr frændi er brögðóttr, ok er vant við at sjá. Kom þá aftr til mín, er ek sendi eftir þér.“

Nú ferr Hreiðarr í brott, unz hann kemr á Upplönd, ok tekr Eyvindr við honum eftir orðsending konungs. Konungar höfðu sáttir orðit á þat mál, er áðr var milli þeira, ok var því sætt. En hér verða þeir eigi á sáttir. Þykkir Magnúsi þessir menn hafa sjálfir fyrirgert sér ok Valdit öllum sökum ok þykkir hirðmaðr fallit hafa óheilagr. En Haraldr konungr beiðir bóta fyrir hirðmann ísinn, ok skilðust nú með engri sætt.


6. Frá Haraldi konungi ok Hreiðari.

Eigi liðu langar stundir, áðr Haraldr konungr spyrr, hvar Hreiðarr er niðr kominn, gerir síðan ferð sína ok kemr á Upplönd til Eyvindar, hefir með sér sex tigu manna. Hann kemr þar um morgin snemma ok ætlaði at koma á óvart. En þat var þó eigi, því at Eyvindr þóttist vita fyrir, at hann myndi koma, ok var hann á engri stundu vanbúinn við. Hafði hann stefnt liði at sér af launungu, ok var þat í Skógum þeim, er nálægir váru bænum. Skyldi Eyvindr gefa þeim mark, ef Haraldr konungr kæmi, ok þættist hann liðs þurfa.

Þat er sagt, einhverju sinni, áðr Haraldr konungr kæmi, at Hreiðarr beiddist, at Eyvindr skyldi fá honum silfr ok nökkut gull.

„Ertu hagr?“ segir hann..

Hreiðarr svarar: „Þat sagði Magnús konungr mér. En eigi má ek annat til vita, því at ek hefi aldri við leitat. En því myndi hann þat segja, at hann myndi vita, ok því trúi ek, er hann sagði.“

Eyvindr mælti: „Þú ert undarligr maðr,“ segir hann. „Nú mun ek fá þér efnin. Skaltu fá mér silfrit, ef ónýtt verðr smíðat, en njót sjálfr elligar.“

Hreiðarr er byrgðr í einu húsi, ok er hann þar at smíðinni. Ok áðr en gert verði þat, er Hreiðarr smíðaði, þá kemr Haraldr konungr, ok er nú sem ek gat áðr, at Eyvindr er at engu óbúinn, ok gerir hann konungi veizlu góða.

Ok nú er þeir sitja í drykkju, þá fréttir konungr eftir, ef Hreiðarr sé þar, - ok muntu hafa vináttu af mér í móti, ef þú selr oss manninn.“

Eyvindr svarar: „Eigi er hann hér nú.“

„Ek veit,“ segir konungr, „at hann er, ok þarftu eigi dylja.“

Eyvindr mælti: „Enn þótt þat sé, þá geri ek eigi þann mun ykkar Magnúss konungs, at ek selja þann mann í hendr þér, er hann vill skýla láta,“ – gekk út síðan ór stofunni.

Ok er hann kemr út, þá brýzt Hreiðarr á hurðina ok kallar, at hann vill á brott.

„Þegi þú,“ segir Eyvindr. „Haraldr konungr er hér kominn ok vill drepa þik.“

Hreiðarr brýzt út eigi at síðr ok lézt hitta vildu konung.

Eyvindr sér þá, at hann mun brjóta upp hurðina, gengr til ok lýkr upp ok mælir: „Gramir munu taka þik,“ segir hann, „er þú gengr til banans.“

Hreiðarr gengr inn í stofuna ok fyrir konung ok kveðr hann ok mælti: „Herra, tak af mér reiðina, því at ek em þér vel felldr fyrir margs sakar at gera þat, er þú vill gera láta, þó at eigi sé allrífligt, í mannraunum eða því, er við berr, ok mun ek þess ólatr, er þú vill mik til hafa sendan. Hér er nú gripr, er ek vil gefa þér,“ - setr á borðit fyrir hann, en þat var svín, gert af silfri ok gyllt.

Þá mælti konungr, er hann leit á svínit: „Þú ert hagr, svá at trautt hefi ek sét jafnvel smíðat með því móti, sem er.“

Nú ferr þat með manna höndum. Segir konungr, at hann mun taka sættir af honum, - „ok er gott at senda þik til stórvirkja. Þú ert maðr sterkr ok ófælinn, at því er ek hygg.“

Nú kemr svínit aftr fyrir konung. Tekr hann þá upp ok hyggr at smíðinni enn vandligar ok sér þá, at spenar eru á ok þat var gyltr, fleygir þegar í brott ok sér, at til háðs var gert, ok mælti: „Hafi þik allan tröll. Standi menn upp ok drepi hann.“

En Hreiðarr tekr svínit ok gengr út ok ferr þegar á brott þaðan, korn á fund Magnúss konungs ok segir honum, hvat í hefir gerzt. En í öðru lagi standa menn upp ok út eftir honum ok ætla at drepa hann. Ok er þeir koma út, þá er Eyvindr þar fyrir ok hefir fjölmenni mikit, svá at ekki máttu þeir eftir Hreiðari halda, ok skilja þeir Eyvindr ok Haraldr konungr við svá búit, ok líkar konungi illa.

Ok er þeir hittast., Magnús konungr ok Hreiðarr, fréttir konungr eftir, hvernig farit hefir. En Hreiðarr segir frá it sanna ok sýndi konungi svínit.

Magnús konungr mælti, þá er hann hugði at svíninu: „Geysihagliga er þetta smíðat. En hefnt hefir Haraldr konungr, frændi várr, mjök minni háðungar en í þessu er, ok eigi ertu alláræðislítill ok þó með öllu hugkvæmr.“


7. Hreiðarr flutti kvæði ok fór til Íslands.

Hreiðarr var nú þar nökkura stund með Magnúsi konungi. Ok eitthvert sinn kemr hann at máli við konung ok mælti: „Þat vilda ek, konungr, at þú veittir mér þat, er ek mun biðja þik.“

„Hvat er þat?“ spyrr konungr.

„Þat, herra,“ segir Hreiðarr, „at þér hlýddið kvæði, er ek hefi ort um yðr.“

„Hví skal eigi þat?“ segir konungr.

Nú kveðr Hreiðarr kvæðit, ok er þat allundarligt, fyrst kynligast, en því betra er síðar er.

Ok er lokit er kvæði, mælti konungr: „Þetta kvæði sýnist mér undarligt ok þó gott at nestlokum. En kvæðit mun vera með þeim hætti sem ævi þín. Hon hefir fyrst verit með kynligu móti ok einrænligu, en hon mun þó vera því betr er meir líðr á. Hér eftir skal ek ok velja kvæðislaunin. Hér er hólmr einn fyrir Nóregi, sá er ek vil þér gefa. Hann er með góðum grösum, ok er þat gott land, þó at eigi sé mikit.“

Hreiðarr mælti: „Þar skal ek samtengja með Nóreg ok Ísland.“

Konungr mælti: „Eigi veit ek, hversu þat ferr. Hitt veit ek, at margir menn munu búnir at kaupa at þér hólminn ok gefa þér fé fyrir. En. ráðligra ætla ek vera, at ek leysa til mín, at eigi verði at bitbeini þér eða þeim, er kaupa vilja. Er nú ok ekki vel felld vist þín vilgis lengi hér í Nóregi, því at ek þykkjumst sjá, hvern Haraldr konungr vill þinn hlut, ef hann á at ráða, sem hann mun ráða, ef þú ert lengi í Nóregi.“

Nú gaf Magnús konungr honum silfr fyrir hólminn ok vill nú eigi þar hætta honum, ok fór Hreiðarr út til Íslands ok bjó norðr í Svarfaðardal, [þar sem síðan heitir á Hreiðarsstöðum], ok gerist mikill maðr fyrir sér. Ok ferr hans ráð mjök eftir getu Magnúss konungs, at þess betr er er meir líðr fram hans ævi, ok hefir hann gert sér at mestum hluta þau kynjalæti, er hann sló á sik inn fyrra hlut ævinnar. Bjó hann til elli í Svarfaðardal, ok eru margir menn frá honum komnir.

Ok lýkr hér þessi ræðu.