Hrómundar þáttr halta (Flateyjarbók)

Velg språk	Norrønt	Islandsk	Norsk	Dansk	Svensk	Færøysk
Denne teksten finnes på følgende språk ►

Flateyjarbók

Þaattr Hromundar hallta

Capitulum

Eyuindr sorkuir het madr er vt kom med Jngimundi gamla. hann nam Blỏndudal uestr fra Skagafirde ok uillde æigi lifa eftir Jngimund ok red ser sealfir bana. hann atti son vid ambatt sinne j elli er Hromundr het. hann atti Audbiorgu dottur Márs Jorunda(r)sonar hals. hon uar ambattar dottir. Hromundr uar lỏngum med Mafui a Marstodum er hann bardizst uid sonu Jngimundar um Deilldarhialla. þar vo Hromundr Haugna son Jngimundar ok vard firir þat heradssekr mille Jokulsár j Skagafirdi ok Hrutafiardarár. Hromundr uard sár a fæti ok uar iafnan halltr sidan af þui uar hann kalladr Hromundr hallti. Hann keyfti Fagrabrekku land firir uestan Hrutafiardaraa ok bio þar vm hrid. hann gerde virke mikit vm bæ sinn ok uar hinn uænsti madr ok mikill firir ser. Son hans het Þorbiornn þyna ok var Audbiorg modir hans. hann atti Gudrunu dottur Þorkels a Kerseyre er nam sunnan Hrutafiardarhals. þeirra son uar Þorllæifr er Hromundarfostri uar kalladr. Hallstæinn het son Hromundar. allir voru þeir frændr myklir menn ok sterkir. son Þorkels a Kerseyre het Þorir brodir Gudrunar konu Þorllæifs. hann bio at Melum hit næsta. Helga het dottir hans ok uar frid kona sionum ok skorungr mikill.

Vtkuoma Sleituhelga

Ðat bar til tidenda æitt sumar at skip kom af hafui j Hrutafirde a Bordeyre. Slæituhelgi het styrimadr en Jỏrundr brodir hans. þeir uoru .xij. menn a skipe. þeir voru vsuifir menn ok illordir ok attu menn litt kaup uit þa ok foru helldr utan herads til kaupa til annara skipa. frettu menn at þeir uoru uikingar ok ransmenn en hỏfdu ekki nema ransfe. ok er slæid sumarit komu menn ekki til þeirra. Þa mællti Helgi. þess uil ek nu fysa at þer set æigi illfæingir ok hafit hit betra skaplynde her uit suæitarmenn ok takit ydr uistir med bondum þuiat mer litzst folk þetta munu torsuæigt uerda ok kunna illa agang. hefui ek spurt at menn eru her sterkir ok afætur myklar. Ok er halfr manadr leid uoru þrir menn uistadir. | Þa mællti Helgi. æigi eru menn her fusir at taka vid oss ok er þat uorkunn ok latum enn sueigiazst til vid þa. Ok suo gerdu þeir. en suo hafde lag alagzst at æigi toku menn vid þeim. Æitthuert sinn reid Þorir fra Melum til skips ok hitti Helga. Helgi tok allgladliga vid honum ok spurde hueriu hann villde kaupa. Þorir quad ser naudsyn a vera at kaupa vid. þuiat hus min liggia vid uelli. Helgi kuetzst mundu gera honum kost a þui at kaupa vid suo mikinn sem hann þyrfti. ok tak vid oss ỏllum til uetruistar. Hann kuetzst æigi til þess færr. en vauru skortir mig æigi firir at gefua. eru þer ok ekki uinsælir menn taldir. Hann taldizst undan at taka vid þeim. Helgi mællti. allmiog syna menn sig her j stygglæik vid oss ok er þat þo likazst at þu setir æigi undan bondi ỏllum auuisla vid oss ef þu tekr æigi vid oss. Þorir quad þat uallda er þeir hofdu fauingat. Helgi suarar at hann skyllde firir kostum rada ef hann tæki vid þeim. ella er vsynt hvort þa ferr tuiuegis. Ok er suo var komit mællti Þorir bondi. nu er þu skorar suo miog a mig vm þetta þa skaltu æida vinna at uorum landslỏgum firir ydr alla at þer skulut ỏngan uiafnnat gera j vetr næinum manni edr þær sakir at logmætar eru huorki uit mik ne adra æigi vid hion min ne nabua. mun ek uæita ydr hus en þer skulut sealfir fæda ydr. Helgi mællti. þu skalt rada bondi. Sidan foru þeir þangat ok motuduzst æinir j huse ok suỏfu þar. ekki uar þetta miog þokkat af suæitarmonnum firir Þori ok þotti honom þetta ofrad vera. Ok er þeir hofdu þar verit vm hrid þa bar oft saman fundi þeirra styrimannz ok bonda dottur ok ræittizst a vm tal ok kossa ok kneikingar med aluoru ok blidu ok fylgde framkuæmd byrgisskapar. Þorir mællti. þat uillda ek Helgi at þu efndir hæit þin vid mik ok gerdir mer ỏngua skam ne uuirding ok lat af tali uid Helgu dottur mina ok hallt æida þina vid mik. Helgi quaz ætla at æigi munde skiott hrinda mega ast þeirra Helgu. ok er þer æingi uuirding j bonde ef ek bid konunnar med rettum landzlỏgum þeim sem her ganga ok med sliku fe sem þer likar. En er bonda þotti vsynt til bota en menn vsuifir þa red hann þat af at hann gifti Helgu dottur sina Slæituhelga ok er gert brudhlaup þeirra snemma uetrar. ok þadan af voru þeir æigi storilla vid menn ef ekki var tilgert vit þa.

Hromundr stefndi Austmonnum

Þat bar til vm uetrinn at Hromundi hurfu stodross fim saman ok voru þau aull stormiog fæit. Um þat voru margar getur huat af hrossunum mundi ordit. synir Hromundar kuoduzst ætla at menn munde etit hafa er huergi spurdizst til en hrossin spỏk uỏn at vera. Hromundr sagdi. þat er mer sagt vm Austmenn þessa at þeir hafi stærri slatr a bordum (en) adrir menn viti vonir til kaupa þeirra. er ok illt ord a þeim vm hotuettna. nu eru .ij. kostir til at lata ongua umrædu a koma ok mun þa ekki illt af hliotazst edr hætta a huat eftir kemr ok ganga at sinu. Þeir kuodu þat vist betra ok þat æitt til liggia at læita eftir. Hromundr fann þa Midfiardarskeggia er þa bio a Skeggiastodum j Midfirde ok hỏfdinge uar yfir þeim sueitum ok redst um uid hann huersu med skyllde fara. Skeggi suarar. suo spyrst mer til at Austmenn þessir se hardir j hornn at taka ok uil ek hæita ydr minni forsia huat sem j gerizst. Sidan for hann. ok foru þeir fedgar Hromundr ok synir hans litlu eftir þetta til Mela ok voru saman tiu. Austmenn voru sumir vti en sumir gengu vt j þui er þeir ridu at. þeir hỏfdu litlar kuadningar huorirtueggiu. Þa mællti Hromundr. suo er hattat Helgi sagde hann at mer hafa hross horfit ok er þat ahugi minn at her se nidr komin. (Helgi mællti). ekki hafa menn slikt uit oss mællt fyrre ok skal her fiandskapr j moti koma sua mikill sem uer megum mestan ydr giallda. Hromundr mællti. þat er uikinga hattr at afla fear med ranum edr suorfum en þat er þiofa hattr at leyna eftir. Hromundr læitade vid Þori huat satt væri edr huat hann uisse af. Þorir letz huorke uita þa sanna ne osanna at þessu. Hromundr kuat honum litilmannliga fara. Sidan bidr Hromundr menn sina stefna þeim ok uar radinn madr til at stefna huerium þeirra. sidan foru stefnnur (fram) ok voru Austmenn malodir ok hlaupodir ok kuoduzst þessa hefna skylldu. ỏngir urdu auerkar med monnum a þeim funde. skilia vit sua buit.

Ferd Austmanna

Hromundr ok hans menn ridu nu hæim. ok er þeir hỏfdu litla hrid heima uerit talade Hromundr. uer skulum auka þremr monnum ok lata bæta virke uort er miog er hrỏrnat ok lutum sem þeir muni efna þat er þeir hetu æigi godu ok þann fiandskap allan er þeir hetu munn þeir æigi lata undan ganga. Sidan sendu þeir malin ỏll til medferdar Skeggia | j Midfiord ok foru mal þessi til alþingis ok urdu Austmennirnir allir sekir vm hrossastuld. en Hromundr ok synir hans satu hæima vm þingit. En Austmenn biugguz j burt fra Melum ok mælltu uel til Þoris. þeir ætludu at bua skip sitt ok la læid þeirra um Fagrabrekku ok voru þeir Hromundr vti fedgar. Helgi mællti. þat skyllde uerda at ydr stæde gott ekki af virki þessu ok þa skyllde ydr sizst lid at þui verda er ydr lægi mest vid ok uel mætta ek sea þik blodgan Hromundr ok sonu þina. Hromundr mællti. ekki grunum uer illuilia yduarn en þat ætlu uer at nỏkkurir æigi raudu at snyta adr uer sem uid uelli lagdir. Nu skildu þeir at sinne.

Bardagi þeirra Hromundar ok Austmanna

Þat bar at æinn morgin at hrafnn settizst a liora ok skrækti hatt. Hromundr uar j rekkiu sinne ok uakti ok kuad visu.

Vt heyri ek suan suæita

saraþornns er mornnar

brad uekr borginmodar

blafialladan gialla.

suo gol fyrr þa er fæigir

folknarungar uoru

gunnar gaukr er gautar

gautz bragda spa sỏgdu.

Ok enn quad hann.

Hlakkar hagli stokkinn.

hræs er kemr at sæfui

modr krefr morginbradar

márr ualkastar baru.

suo gol endr þa er unda

æids af fornnum meide

hræfa gaukr er haukar

hilldinga miod uilldu.

Ok nokkuru sidarr risu upp huskallar bonda ok gadu æigi at lata aftr uirkisdyrnar eftir ser. ok þann sama morgin komu Austmenn ok voru saman .xij. þeir komu litlu sidar en huskallar uoru farnir fra uirkinu. Þa mællti Helgi. nu uerdr uel. gongum nu j uirkit ok minnumzst haduligra orda ok suo giorda. ok uil ek at uirkit uerde þeim at gagni allz ỏngu ef ek ma rada. Þorbiornn þyna uaknnade uid mælgi þeirra ok hliop upp þegar ok til hurdar þeirrar er uar firir skalanum ok sa vt vm glugg æinn er a uar skorinn hurdunne at fornnum sid ok kende Austmennina at þeir uoru komnir j virkit ok gek inn aftr. Ok þa mællti Hromundr. huat er tijdenda frænde. Þorbiornn suarade. þat hygg ek at Austmenn se komnir j virkit med ofride ok ætli at hefnna orda þeirra er uer hofum talat vid þa. en þat uæit ek æigi huersu at þeir hafa j virkit komizst. Hromundr spratt upp ok mællti. upp ver þa ok rekum uanmenni þessi af hendi ok kaupum a oss gott ord ok dugum dreingiliga. Hann eggiade þa sonu sina ok suo Þorllæif fostra sinn ok uar hann .xv. uetra gamall bæde mikill ok rỏskligr at sia. hann biozst ok til utgongu en konur sỏgdu hann of ungan ok kuodu hann mundu fæigan en Hromund of gamlan uỏrnn at uæita. Hromundr quad þa visu.

Varat mer j dag daude

draugr flatuallar bauga

buumzst uit ilmar ialmi

adr ne gorr of radinn.

ræki ek litt þo at leiki

lituandr Hedins uitiar

adr uar oss of markadr

alldr uid rauda skiolldu.

Sidan toku þeir frændr uopnn sin allir fiorir. Hromundr hallti ok Þorlleifr Þorbiornn þyna ok Hallsteinn ok gengu vt þær dyrr er a uoru enda hussins ok foru firir ofan þuertre en læstu hinar dyrnar er a uoru hliduegginum. Austmenn hlupu upp j uegginn ok skutu at þeim miog hardfeingiliga þuiat Helgi uar manna bezst uigr mikill ok sterkr ok uaskligr. uar hann nu æfr miog ok allir voru þeir illir vidreignar ok hardir. kuodu þa Hromund minne skylldu æiga til at reka ok þeir skyllde þa muna þiofsnafnnit. Hromundr kuat þa nogt mundu til vinna ef þeir sækti j virkit. Uorduzst þeir þa eigi sijdr med hlifum ok tream en uopnnum. en Austmenn bỏrdu grioti ok skotum ok sottu at hit hardazsta. en hinir uorduzst alluel ok voru æigi fleiri firir en fiorir. þeir sendu ok ofan stort griot ok þott Hromundr uæri alldradr gek hann uel fram ok uar storhỏggr ok med fulltinge sona sinna ok Þorlleifs fostra sins fellu .vj. Austmenn. ok j þeirri hrid fell ok Hromundr ok Þorlleifr fostri hans. Austmenn þeir er eftir lifdu hrukku ór uirkinu aller en Þorbiornn þyna hliop eftir þeim ok ellti or virkinu alla þa er eftir lifdu. en er Þorbiornn uillde aftr luka hurdina þa skaut Helgi spioti til hans ok kom a hann midian. hann tok sialfr spiotit ór sarinu ok sende aftr til Austmanna ok kom a Jorund midian brodur Helga. Helgi þreif hann upp þegar hann fell til iardar ok kastade a bak ser ok hliop ór uirkinu ok med honum allir hans felagar þeir fim er eftir lifdu. Hallsteinn hlio(p) eftir þeim en þeir undan þar til er þeir komu at læk æinum þeim er vt er. fra Fagrabrekku. þar uillde Helgi yfir hlaupa med Jỏrund brodur sinn. en hafuir bakkar uoru at tueim megin ok vard honum aflfátt ok skridnade Jorundr aftr af herdum honum ok uar þa daudr. Helgi snaradizst þa vid ok j þui kom Hallstæinn at honum ok hio af honum hondina ok þa helldu Austmenn vndan. en Hallstæinn starfade at Jorunde ok fann at hann uar daudr ok þui bar þa undan. ok | sa Hallsteinn þat ok sneri þa aftr. vard hann þess uiss at fadir hans uar daudr ok Þorbiornn þyna. Þorleifr uar æigi eyrendr. hann bar hann inn. konur spurdu huersu farizst hefde. hann sagdi sem uar. Þeir Helgi letu vt hinn sama dag ok tynduzst allir firir Skridinsenni. Þorleifr uar greddr ok bio at Fagrabrekku ok þotti godr bonde. en Hallsteinn for utan ok kom a fund Olafs Trygguasonar. konungr bodade honum tru ok uar þat audsott. gerdizst Hallsteinn þa konungsmadr ok uar med honum sidan ok uar hinn fræknnazsti dreingr ok ỏruggr j framgongu ok uel uirdr af Olafi konungi. ok suo er sagt at hann hafui fallit a Orminum langa ok synt þar adr hreystiliga uỏrnn ok aflat ser suo godan ordzstir. ok lykr her fra honum at segia.

---

Fotnoter: