Maríu jartegnir - Af prior einum

Fra heimskringla.no
Revisjon per 6. des. 2020 kl. 13:36 av Jesper (diskusjon | bidrag)
Hopp til navigering Hopp til søk
Velg språk Norrønt Islandsk Norsk Dansk Svensk Færøysk
Denne teksten finnes på følgende språk ► Original.gif Dansk.gif


Noen spesialtegn vises ikke på iPhone/iPad.


Maríu jartegnir


Af prior einum


C. R. UNGER

Christiania 1871



B (Varianter fra A)

Af (prior) einum

Í borg þeiri er Papia heitir, er svartmunkalífi, ok í því munklífi var príorr sá, er frá er sagt, at hann héllt illa reglu[1] sína bæði um þögn ok marga luti aðra. Þessi príorr sýktiz, ok or þessi[2] sótt andaðiz hann. En alla þá stund er hann hafði í klaustralífi[3] verit, þá hafði hann hvern dag rœkiliga[4] sungit tíðir frú sancte Maríe ok staðit [iafnan upp ámeðan[5]. En er .xii. mánuðr vóru frá liðnir andláti hans, þá vitraðiz hann einum bróður, sá hét Hugbertus, hann hafði þá sýslu, at hann gætti kirkiu ok svaf í [henni um nætr[6]. Ok er hann hafði fyrir óttusöng upp staðit til bœnar ok at siá um liós, þá varð kallat hátt á hann, þar er hann stóð fyrir altari, ok var þetta mælt: „Bróðir Hugberte!“ Hann varð hræddr miök ok þóttiz eigi vita, hveriu fá mundi, ok hugsaði þat hellz, at hann heyrði til siúkra manna húss, er var nær kirkiunni, ok fór [skiótt þangat[7], ok varð við þat varr, at þaðan hafði [eigi kallat[8]. En þegar er hann kom[9] aptr til kirkiu, þá var kallat á hann: „Bróðir Hugberte!“ Hann þorði eigi at svara, ok fór til rekkiu sinnar ok lagðiz til svefns. Ok þegar er hann var sofnaðr, þá kom til Hugbertus[10] þessi bróðir, er áðr var sagt, ok mælti: „Hví villdir þú eigi svara, bróðir! þá er ek kallaða á þik?“ Þá spurði[11] Hugbertus: „Hversu er þér, bróðir!“ Hann svaraði: „Hart hefi ek haft hér til ok verit í útlegð í heraði því, er sá er höfðingi yfir, er Smirna heitir. Ok meðan ek var þar, þá tók ek mörg meinlæti á mik fyrir misgerðir mínar. En nú bar svá at, at hin sæla dróttning himins ok iarðar fór fyrir skömmu þar í nánd, ok sá hon, hvar ek var, ok tók hon mik þaðan í braut ok leiddi mik þaðan til fagnaðarstaðar. Ok naut ek þess at, er ek [hefi henni rœkiliga tíðir sungit[12].“ En Hugbertus sagði brœðrum þessa vitrun, ok litlu eptir þetta tók hann sótt ok andaðiz ok fór til fagnaðarstaðar.


a (Varianter fra D og E)

Af brodur Hugberto[13]

I þeiri borg er Papia heitir, i munklifui vars lausnara, var nockurr brodir, sa er var prior þess sama klaustrs. Hann for miok lauss i sinum ordum ok framferdum, þuiat hann hafdi sik meirr[14] til at gera þat, sem rangt var ok vnytsamligt. Ok þo at hann syndiz sva osidlꜳtr i sinv framferdi, elskadi hann þo einkanliga guds modur Mariam, ok las eptir hveria tid brædranna tidir vorrar fru, vorum herra ok hans modur til lofs, ok stod iafnan, sua at hann villdi alldri sitia, [a medan er[15] hann las þær tidir. Sem þessi munkr hafdi lifat sua langann tima, tekr hann sott, af [þeiri andaz hann[16] ok er grafuinn hia brædrum odrum. Eptir eitt ꜳr lidit þa vitraz hann þeim einum brodur, sem geymir kirkiu, hann het Hugbertus. Þessi brodir stendr vpp a einni nott fyrir ottvsongh, sem þeim heyrir[17], er þat starf hefuir, ok tendrar lios fyrir alltari. Þa heyrir hann, at þessi andadi brodir kalladi a hann hatt ok sagdi sua: „Brodir Hugberti[18].“ Hann verdr miok ræddr, er hann heyrir þetta, ok veit eigi, hvers hattar er, ferr hann nv til þess hvss, er siukir menn lagu i, ok hugdi, at þar mundi a hann kallat, þviat þat var nærr klaustrino. Ok sem hann kemr þar, tekr hinn andadi brodir at kalla: „Brodir Hugberte, brodir Hugberte.“ Hann þorir ongv at svara, ok ferr aptr med otta til sinnar sængr. Þegar hann sofnadi, syndiz honum fyrr sagdr brodir standandi hia sænginni ok talandi [svo til hans[19]: „Sakir hvers villdir þv eigi svara mer, er ek kalladi ꜳ þik?“ Hugbertus kennir hann giorlla ok spyr, hverso honum veri. Hann segir: „Allt her til hefir ek pinaz[20] ok þolt vtlegd i nockuru heradi, hvers hofdinghi heitir Smirna. Ok sem ek var þar suiuirdr ok þrongdr morgum kuolum, bar þat til, at hin virdoligazta[21] drottningh ok hin volldugazta[22] modir vars mikla konungs Jesv Kristz for vm þann stad, hverri er ek var vanr, hvern dagh medan ek lifdi, at syngia[23] tidir. Hon kendi mik, þegar hon sa mik, ok leiddi mik brott med ser i einn fagran ok godan stad.“ Sem brodir Hugbertus heyrir þetta, segir hann odrum brædrum þetta[24], huerso þessi madr[25], sem honum vitradiz, sagdiz vera leystr fra pino fyrir guds modur Mariam. Her af ma skilia, huerso mikit traust [þeir megu[26] hafua a vorri fru, at [þeir mvnv[27] leysaz fra ollvm pinum, sem med goduilia ok rettri trv veita henni þionustu, lesandi hennar tidir dagliga. Þessi brodir[28] Hugbertus andadiz innan farra daga, sidan[29] hann sagdi brædrunum þessa vitran.


St2

Prior[30] einn var i Papey settr i munklifi, ei suo sidugr sem best sæmdi, letlꜳtr ok lausungarmadr, ok eptir þui sizst sem vera ꜳtti, enn þo elskadi hann miok guds modr Mariam, henni dagliga tidir syngiandi. Hann andadiz ok var grafinn. Ok er .xii. manadir voru lidnir, þa syndiz hann munki þeim, er kirkiu vardueitti, sꜳ hiet Hugbertus. Ok er hann hafdi at liosi giort ok stod fyrir altari, þꜳ kallar hinn andadi ok mælti: „Hugbertus brodir.“ Hann uard hræddr ok þegir, ok ætlar at skunda i brottu. Hann kallar i annat sinn, en Hugbertus þordi eigi at suara ok geck til reckiv sinnar med otta. Enn er hann sofnadi, þa syndiz honum hinn andadi broþir ok mælti: „Hui suaradir þu mer ecki, er ek kalladi?“ Hann svaradi: „Huilict hefir þu, brodir?“ „Hart hefir ek haft, sagdi hann, ek hefir verit i vtlegd, þeiri er hofdingi sa er yfir, at Smirna heitir, i miclum meinlætum, vnz þagat kom hin gofugliga moþir hins hæsta konungs, er ek dyrkadi i þessvm heimi med dagligum tidalestri. Ok er hvn sa mik, þa tok hvn mik til sin ok setti mik i godan stad.“ Hugbertus sagdi vitran þessa brædr(um) ok lifdi fꜳ daga sidan.




Fotnoter:

  1. saal. A; regulo B.
  2. þeiri A.
  3. klaustra A.
  4. röksamliga A.
  5. [meðan A.
  6. [kirkiu A.
  7. [þannug A.
  8. [ekki kall komit A.
  9. fór A.
  10. saal. A; Hugberte B.
  11. svaraði A.
  12. [hafða henni röksamliga tíðir sungnar A.
  13. Overskriften af E; i a kan den ikke læses, og D har her ingen.
  14. nær E.
  15. [ꜳ medan E; medan D.
  16. [huerri hann andazt D, E.
  17. til tilf. E.
  18. Hugberte D, E.
  19. [til sin E.
  20. pinzt D.
  21. virduligsta D.
  22. volldugsta D.
  23. heilsa ok syngia hennar E.
  24. mgl. D, E.
  25. munkr D, E.
  26. [þier megut D.
  27. [þeir muni E; þier munut D.
  28. munkr D, E.
  29. sem E.
  30. (P)roor Cd.