Saga Ólafs kyrra (Morkinskinna)

Velg språk	Norrønt	Islandsk	Norsk	Dansk	Svensk	Færøysk
Denne teksten finnes på følgende språk ►

Noen spesialtegn vises ikke på iPhone/iPad.

Morkinskinna

Saga Olafs konv(n)gs kyrra

Olafr konvngr sonr Harallz konvngs var mikill maþr a voxt. oc þat er allra manna sogn at engi hafi set fegra mann eþa tiguligra syndom. hann hafþi gvlt har oc biartan licama. eygðr manna fegrst. limaþr vel. famalvgr optast. oc litt talaþr a þingom. glaþr viþ avl. oc fagrmęlltr viþ vini sina. oc hofsmaþr vm alla lvti. Oc eptir fall Harallz konvngs talþi Sveinn Dana konvngr at slitit veri friþi milli Norþmanna oc Dana. talþi eigi lengr hafa settan verit en meðan þeir lifþi baþir Haralldr konvngr oc Sveinn konvngr. Voro nv vtboð i hvarotveggia rikino. hafþi Olafr konvngr almenning vti firir Noregi at liþi oc scipom. sem Steinn segir.

Sin oþol mon Sveini

socnstrangr i cavpangi

þar er heilagr gramr hvilir

hann er ricr iofvrr banna:

ett sinni mvn vnna

Olafr konvngr hala

Vlfs þarfat þar arfi

allz Noregs til kalla.

Þess minniz Steinn. er Olafr konvngr ferr land sitt með leiþongrom oc herscipom. er hann qvaþ þetta.

Metr hilmir ferr malmi

man ec scioldvngs lof kavlldom

Ravma grvnd oc ravnndo

riclvndaþr veit vndir.

Oc enn.

Avll biþr Engla stillir

eggdiarfra liþ seggia

svnd firir sino landi

socnavrr stica davrrom:

iorþ mon eigi verþa

avþsott Fila drottins

socnherþir veit sverþa

sic beztan gram miclo.

Oc enn qvaþ hann.

Veit ec hvar Olafr vti

oslekinn ravþ męki

deilaz mer til mala

minni fyrsta sinni:

hlavt til hafs fyr vtan

Halland konvngr brannda

favgr sverþ rvþo fyrþar

fiølgoþr litvþ bloþi.

Oc enn.

Gengo danskir drengir

dynr varþ gørr með brynior

vtan borþs til iarþar

vrigs malms oc hialma:

svcko sarir reccar

svnnan hafs til grvnna

hár varp havsom þeira

hranngarþr a þravm iarþar.

Enn at gørva gvnni

gramr biosc við styr ramman

herscilldi bað hallda

hravstgeþr konvngr avstan:

vt førþo liþ litlo

long borþ fyr Staþ norþan

traþo tvnvoll reyþar

tveir dav(g)lingar meira.

Nv sendir Olafr konvngr boþ Sveini konvngi oc settarorþ leggia stefno viþ ser i Konvngahello sem siþr er til konvnga. segir þa Olafr konvngr Dana konvngi at hann vill hallda sett þvilica sem faþir hans toc af Donom. oc avka ecki á. Oc at oþrom costi letr hann von at Norþmenn myni enn freista at gera af sinni hendi ørinn storm er þiccia myndi inom dansca þo at Haralldr konvngr veri frafallinn. Af þesso efni gera þeir sętt annat sinni milli Dana oc Norþmanna. oc her með fastnar Sveinn konvngr Olafi konvngi Jngiriþi dottor sina oc sciliaz þa sattir. Olafr konvngr fecc þat nafn at hann var callaþr Olafr kyrri. sem Steinn qvaþ.

Lond vill Þrønda þengill

þat licar vel scavtnom

oll viþ ørna snilli

eggdiarfr i friþ leggia:

hvgnar þioþ þat er þegna

þralyndr til friþmala

kvgar Engla øgir

Olafr borinn solo.

Þessi friþr stoð siþan langa efi milli landa.

Hafþi nv Olafr konvngr kyrrseto oc hoglifi oc allir hans menn meira en fyrr hefþi verit í Noregi. Þa pryddiz mikit landit. oc gerþiz av|þikct oc gnottafvllt. þa settisc sa cavpstaðr i Noregi er einn er vegsamligastri þeira er aðr er getit at frate(c)nom cavpstað i Niþarosi. oc er sia cavpbør callaðr i Biorgyn. gerþiz þar bratt mikit setr avþigra manna. er þangat mest tilflvtning or oðrom londom. Þa hofvz mioc dryccior oc scytningar i cavpstoþom myclo meirr en fyrr hafþi verit. þa hofþo menn drambhosor lercaþar at beini. svmir spento gvllhringom vm fotleggi ser. En þat var fornescio siðr í Noregi. sva oc i Danmorc oc Sviþioðo þar sem voro stor konvngs bv oc veizlostofor. at konvngs haseti var a langpallinn þann er vissi í moti solo. sat þa drotning a vinstra veg fra konvngi. oc var þat þa callat avnndvgi. oc sa sess vegligastr vt ifra hvarntveggia stað til qvenna oc karla er nest var avndvgi. en hinn vvegligastr er ytztr var oc nest dyrom. Oc inn gofgasti maþr sa er gamall var oc vitr. oc veri konvngs raðgiafi kallaðr sem konvngvm hafþi lengi titt verit at hafa með ser gamla spekinga. til þess at vita forna siþo oc dømi forellra sinna. þessi maðr skylldi sitia a enn veþra pall ge(g)nt konvngi. oc het þat et veþra avndvgi. var fra honom til høgra vegs qvenna sęti. en a vinstra veg karla sęti. Oc þa var hofþingiom titt at bera avl vm elld þveran. oc drecca a avnndvgismann sinn. oc þotti þat vera mest virþing at sitia fyr konvngs adryccio. oc til þess at þetta se eigi logit. þa segir Arnorr sva iarlaskalld.

Het ec þa er hvernn vetr satom

hrafns verþgiafa iafnan

lið dracc gramr a goþar

gagnvart scipa sagnir.

Olafr konvngr let setia hapall i veizlostofvm sinom. oc sętti þar haseti sitt a miðian þverpall. oc scipaþi fire ser kertisveinom oc scvtilsveinom. let hann oc hallda kerti fire hveriom tignom manne er sat at borþi hans. let oc scvtilsveina standa viþ iafnmorgom ker[tom sem ti]gnir menn voro til. let hann þa gera stallara stola. oc setti þar a stallara oc spekinga sina. Olafr konvngr toc með ser .c. malam[anna. þeir] voro hirþmenn hans. en fornn lavg voro til þess at konvngr scylldi hafa .lx. hirðmanna. hann hafþi oc .lx. gesta. en aþr hofðo konvngar haft .xxx. Hann hafþi iafnan .lx. þeira manna er at borþi voro oc a vistom oc at veizlom. oc voro þo eigi handgengnir. voro þeir i minna ifirleti. flvttv þeir þat er konvngr þurfti eþa armenn hans eþa foro i cavpferþir. oc voro scylldir í allt konvngs starf. Bøndr spurþv konvng fyr hveria soc hann hefþi meiri hirþ vm sic. enn iner fyrri konvngar hofðo haft. en hann svaraþi a þa lvnd. letzc vera þvi minni firirrazmaðr en hans faþir. at eigi fecc hann betr stillt eþa stiornat rikino. við .cc. manna. en Haralldr konvngr við ix tigo eþa .c. Ok sat longom avstr a Ranriki at eino bvi sino riko. er heitir a Havcstoþom.

Olafr konvngr gipti systor sina Jngigerþi Olafi Sveins syni Dana konvngs. Olafr var konvngr i Danmorc eptir Knvt enn helga broþor sinn. Olafr konvngr gat son við frillo sinni Þoro dottor Arna laga. sa het Magnus er callaþr var berføttr oc svmir menn colloþo aþr lętti styrialldar Magnvs. Hann var manna friþastr sionom. þegar fra var tekinn Olafr faðir hans. oc manna hestr var hann. Var marc gort um þessa .iii. langfeðga. Haralld konvng Olaf konvng oc Magnvs konvng berføt. a Mario kirkio norþr í cavpangi þeiri er Haralldr konvngr let gera. var clappaðr cross a steinveggnom við dyrrnar þar er Haralldi konvngi var høgt at kyssa á. oc annarr Olafi konvngi .iii. Magnvsi konvngi. oc var sa neþarst mioc miclo. oc allra iafnlangt í milli. Magnvs konvngr var manna kvrteisastr.

Vm daga Olafs konvngs var ar mikit í Noregi. oc margfolld gøzca. oc vm enskis konvngs efi var iafngott i Noregi sem hans siþan er var Haralldr konvngr harfagri. oc með iafnmikilli farselld. oc scipaþi Olafr konvngr þeim morgom lvtom til vegþar. er Haralldr konvngr faðir hans hafþi reist með freco oc halldit sva. Hann var milldr af gvlli oc silfri oc oðrom goþom gripom oc gersimom. en hann hellt fast a rikino. oc olli þvi mest vit hans. oc þar með sa hann hvat konvngdominom hø̨fþi. oc ero morg verc hans at telia þav sem beþi ero goþ oc konvnglig. Hann let reisa steinkirkio at byscvpstolinom í Niþarosi yfir licama ens helga Olafs konvngs frenda sins. oc bio hana til lycta. Oc i þesso ma marka hver hans gøzca hefir verit oc astsemþ við lyðinn. þa ma marca noccot af þeim orþom er hann melti einn dag í micla gilldi. var hann þa catr oc i goþo scapi. oc gørþvz þeir menn til er þetta melto. Herra mikill fognoþr er oss a þvi er þv ert sva katr. Hann sagþi. Nv scal ec katr vera. er ec se beþi a lyþ minom gleþi oc frelsi. oc sitc i samkvndo þeiri er helgvð er enom helga Olafi konvngi frenda minom. En a dogom foþor mins var lyþr þessi vndir aga miclom oc otta. oc falo þa flestir menn gvll sitt oc gersimar. en nv se ec á hveriom yþrom scina þat er á. oc er yðart frelsi min gleþi. Sva friþsamt var vm hans daga. at hann friþaþi beþi fire ser oc sinom lyþ vtanlanz. oc stoþ þo af hans stiornn oc riki mikil ogn. þott hann veri høgr oc hogverr. sem scaldit qvaþ.

Varþi ognar orþom

Olafr oc friðmalom

iorþ sva at engi þorþi

allvallda til kalla.

Oc vm hans daga varþ konvnga scipti i Danmorc oc var Olafr konvngr vinr mikill Knvz Dana konvngs oc for til motz viþ hann. hittvz avstr í Elfi. þar sem konvnga stefna hafþi von verit. Rø̨þir þa Knvtr konvngr at hann villdi at þeir gerþi her vestr til Englandz. slics sem þeir atto at hefna. Olafr konvngr fyrst at vpphafi oc sva Dana konvngr. oc gør nv annat hvart segir hann at ec mon fa þer .lx. scipa. oc gerstv hofþingi fyr liþino. eþa elligar mon ec geraz hofþingi firir. oc fa þv mer .lx. scipa. Þa svaraþi Olafr konvngr. Knvtr konvngr segir hann. þetta mal er þer rø̨þit er mer scapfellt en þat er ocr oiafnt fellt. þer frendr hafit borit til gipto at vinna England með soma oc mikilli framqvemþ. sem Knvtr konvngr riki. nv er oc gliclict at þer moni ettgengt vera. En þa er Haralldr konvngr faþir varr for vestr slicra ørenda. þa fecc hann bana. for þa or landi með allt et bezta liþ. sva at slics hefir siþan eigi costr verit i landino. oc at vpphafi foringians. sem var Haralldr konvngr beþi at viti oc hamingio. var sv for með ollom lvtom agetliga bvin. oc gafsc þo sem þer vissvt. Nv cann ec etla mitt litilręþi. hverso mioc ec em vanførr til at gøraz foringi þessar farar. oc vil ec þvi yþr til kiosa at þer farit með minni eflingo. Siþan fer hann Knvti konvngi .lx. storscipa með agetligom bvnaþi oc travsto liþi. oc setti firir hofþingia sina oc lenda menn. oc var þat męllt at hann hefþi stormannliga til fengit at iafnmorgo liþi. sem segir i sogo Knvz konvngs. at Norþmenn einir rvfv eigi leiþangrinn er saman var cominn. en Danir biþo eigi oc virði hann mikils þat viþ Norþmenn. gaf þeim leyfi at fara í cavpferþir hvert er þeir villdi oc sendi Noregs konvngi dyrligar vingiafar fire sitt liðsinne. en hann lagþi a Dani reiþi micla með fegialldi.

Fra Olafi konvngi oc cracokarli

Sva barsc at eitt sinne er menn Olafs konvngs hofþo saman dregit lanzscylldir konvngs. at konvngr fretti hvar þeim veri bezt fagnat. Þeir sogþo þat vera i eino fylki er þeim þotti af bera. Konvngr melti. Hvat er til merkia vm at þar veri betra en annarstaþar. Herra sogþo þeir þar er einn bvandcarll sa gamall er hann veit firir marga lvti. oc hofvm ver margs spurt hann. oc hefir hann or leyst. oc þotti oss eigi meþalscemtan við hann at tala. oc þat hyggiom ver at hann kvnni fvgls roddo. Konvngr melti. Slict mvn |hegomi mikill oc trvi ec ecki á. Oc þa eitt sinn er konvngr for fyr land fram vm svnd noccor. spurþi hann er þeir sigldo hvat bygþom þar veri a landit vpp. Þeir svoroþo. Herra. fra þesso fylki sogðo ver yðr at oss veri bezt fagnat. Konvngr melti. Hvat hvsi er þat er her stendr vpp fra svndino. Þeir svoroþo. Þat hvs a sa enn froþi maþr er ver sogþom yþr ifra. Oc þar sa þeir eitt hros hia hvsino. þa melti konvngr. Farit nv oc drepit hrossit. Þeir sogþo. Eigi villdim ver honom scaþa gera oc er hann þess vmacligr fra oss. Ec vil raþa segir konvngr. havggvit af hrossino hofvþit. oc varizc at niþr comi bloþit. berit siþan vt a scip vart. oc farit eptir bvanda. oc segit ecki til hvat þer hafit viþ hrossit gort. oc lif yðart mon við liggia ef þer bregþit af. en segit karli at ec vil finna hann. Siþan fara þeir a land oc gera sem konvngr melti. oc segia karli ørendit. oc ferr hann oc hittir konvng. Þa melti konvngr viþ bvanda. Hverr a iorþ þa er þv byr a. Hann svaraþi. Þer eigvð herra oc þer takit leigor af. Þa melti konvngr. Seg oss leiþ fram fyr land. þer mon kunnict vera. Oc hann gerir sva. oc er þeir roa. flygr kraca fram vm scipit oc lętr illiliga. Bvandinn litr til hennar. Konvngr spurþi. Þicci þer noccors vm vert bvandi er crakan scręcti. Era þat siþr sagþi bvandi. Oc i þvi bili flygr onnor craca ifir scipit oc scręctir. oc þa gair bvandi ecki at roa. leicr arin lavs i hendi honom. Þa melti konvngr. Mi(o)c ihvgar þv vm craco þessa hvat hon þicciz segia. Bvandi sagþi. Herra nv er mer grvnr a hvat hon segir. Oc þa flo cracan .iii. sinne oc letr sv verst. oc legsc nęr at scipino er hon flygr. en bvandi stendr vpp at moti. en hon screctir ę í moti. oc gair bvandi ecki [ro]þrar. Konvngr melti. Hvat segir hon nv bvandi. Hann sagþi. Eigi er gliclict at ec vita þat. Seg nv segir konvngr. Þa sagþi bvandi.

Segir vetrgo[mol

ve]it ecki sv

oc tvevetr segr

trvi ec eigi at helldr.

en þrevetr segr

þiccira mer gliclict.

qveþr mic roa

a merar hofþi

en þic konvngr

þiof mins fiar.

Konvngr melti. Hvat er nv bvandi. villtv segia mic þiof. eigi melit er þa vel til var. Sva er þat herra segir bvandi. eigi er melt vel. en haft mvno þer hafa viþ mic noccor brogþ. Konvngr sagþi. Sva er oc bvandi oc gerþvm ver til gamans oss. scal ec þer lavna. Fecc honom goþar giafar. oc gaf honom vpp scylldir iarþar þeirar er hann bio a. oc sciliaz þeir nv oc ferr bvandi heim.

Opt verþa þess ravnir at þvi sem fra er sagt at Olafr konvngr var ohnøggr af fegiofvm viþ menn. oc gaf hann allz kyns gørsimar. sva sem Steinn scald segir.

Gefr attstvþill iofra

ǫrr oc steinda knorro

hann vill hnøggvi sinnar

habrynioþ scip synia:

þioþ nytr Olafs avþar

annarr konvngr monnom

se þv hverr slict fe reiþir

sic beztan gram miclo.

Oc enn qvaþ hann.

Her þengill gleþr hringom

hoddørr sa er ryþr odda

beccsagnir letr bragna

bragningr giofvm fagna:

Norþmonnom gefr nenninn

Noregs konvngr storom

avrr er Engla þverrir

Olafr borinn solo.

Hilmir gefr oc hialma

hirþ sva at enskis virþir

konvngs pryþa þav kleþi

kynstorr firom brynior:

dyggr letr þvngar þiggia

þengill af ser drengi

vas lavnar sva visi

verþvng Hárs gerþar.

Olafr gefr sva at iofra

allz engi ma sniallra

havggvit gull til hylli

hilldinga konr milldi:

gramr er heiþom himni

hann er fremstr konvngmanna

spurþo hverr glict mon gørva

gioflvnd borinn vndir.

Olafr konvngr fecc banasott i Vic avstr a Havcstoþom. oc var fluttr norþr i Þrandheim. oc iarþaþr at Cristzkirkio. Þa hafþi hann verit konvngr at Noregi .vii. vetr oc .xx. er hann andaþiz.

---

Fotnoter: