Forskjell mellom versjoner av «Tillæg (Fagrskinna)»
| Linje 49: | Linje 49: | ||
'''Her segir fra æignum Ragnu''' | '''Her segir fra æignum Ragnu''' | ||
| − | Raghna hin rikulata het mær ein er ꜳtti byghð þa nalegha alla er Þotn er callat oc Land heitir. oc <font face="Old1NordicTimes" size="3">h</font>y þa alla. er nu er | + | Raghna hin rikulata het mær ein er ꜳtti byghð þa nalegha alla er Þotn er callat oc Land heitir. oc <font face="Old1NordicTimes" size="3">h</font>y þa alla. er nu er Ꝍyn bygða er<ref>''ul. A2.''</ref> callað. þat var oc mælt um Ragnu. at hun var allra m<font face="Old1NordicTimes" size="3">h</font>yia feghrst. Raghna var dottir Aðils hins auðgha. Aðils var Aso sunr Þoro dottor. enn Þora var dottir þeiʀa Ꝍysteins konongs oc Astriðar dottor Aðils konongs. er Aðils svarti var callaðr. enn Aðils faðir Raghnu var þa frafallin enn Raghna var einberne hans. enn þa var Haralldr konongr tolf vetra gamall er þetta var. oc Raghna var oc þa tolf vetra. iamnaldra Harallz. enn Haraldr laghðe ælsku mykla a Roghnu. enn þa er Haraldr let astaryrði<ref>astarorð ''A2.''</ref> sin i lios við Roghnu. [a þessa lund svaraðe hon.<ref>[''omv. A2.''</ref> þat mæli oc vist með sannyndum at eighi em ec betra unnusta verð enn þer eroð veldr þvi hvartveggia kononglegh byrð yður. oc sva oll kononghlegh tign oc feghrð er a yðr er enn þo aðr enn ek fella fulla ast til yðar þa vil ec þess verða vor. hvart heldr skulu verða arfar Neriðs hins raðspaca frenda yðars herra konongr. þer eða synir Gandalfs. Ða svaraðe Haraldr reiðr oc mælti sva. þat ætlaða ec Ragna. at þu skyldir firir astar sakir með agætri sæmd vera leidd til minnar sengar. enn firir þvi at þu hevir brughðit mer þessom bryghðslom. þa er nu þess vert at þu seð<ref>sert ''A1.''</ref> sva leidd til minnar sengar sem ein fat<font face="Old1NordicTimes" size="3">h</font>k frilla. |
| Linje 70: | Linje 70: | ||
'''Vm æiðstaf nocon''' | '''Vm æiðstaf nocon''' | ||
| − | I þeim sama stað sver Guðormr við hovuð sitt at hann skyldi aldre skiliaz við Harald konong æ meþan hann hefði lif. oc engan annan ɢuð gofga nema þann er ollu ræðr. Haraldr konongr gaf a þeim deghi Guðorme frenda sinum riki þat. er Skioldr hafþi fyrir raðit. er i þann tima var Oðins salr callaðr oc vik þa með er Saltvik var kallat. er nu heitir | + | I þeim sama stað sver Guðormr við hovuð sitt at hann skyldi aldre skiliaz við Harald konong æ meþan hann hefði lif. oc engan annan ɢuð gofga nema þann er ollu ræðr. Haraldr konongr gaf a þeim deghi Guðorme frenda sinum riki þat. er Skioldr hafþi fyrir raðit. er i þann tima var Oðins salr callaðr oc vik þa með er Saltvik var kallat. er nu heitir Ꝍslve. oc allar þær strander með er Salltvikar strander varo kallaðar. þetta riki allt gaf Haraldr konongr Guðþorme frennda sinum oc austr til Svinasunnz. oc gerði hann þar Guðþorm hertoga ivir. |
Revisjonen fra 20. apr. 2019 kl. 11:34
| Velg språk | Norrønt | Islandsk | Norsk | Dansk | Svensk | Færøysk |
|---|---|---|---|---|---|---|
| Denne teksten finnes på følgende språk ► |  |
I.
Vm Dagh hinn froða[1]
Daghr het maðr er bio a bh þeim a Haðalande er Þeingilsstaðir heita enn hann var kallaðr Daghr hinn froðe. oc var rikr hersiʀ. Daghr hinn froði atti tvou born sun oc dottor. sunr hans het Guððormʀ hinn raðspake oc þat mælto menn. at ungan mann vissu þeir eighi vænna til viz enn Guððorm. Hælgha het dottir hans hin siðlata. sumir callaðo Hælgho hina harpruðu. Ðat var oc mællt vm Hælgho at engha vissu menn þa aðra kono er betr væri vm skoruleic sinn oc vm aseo oc vmm alla meðferð enn Hælgha. Halfðane kononge fell hugr til Hælgho oc bað hennar oc sva fec hann hennaʀ oc gat með henni sun þann sem margir menn hafa hhyrt getið er Haralldr het hinn harfaghri. Haraldr toc þeghar i bernsku sinni við mikilli vinsæld bæðe friðleies sacir oc bliðletes er hann hafðe við hvern mann. Halfðan konongr gerðiz vinsæll maðr i riki sinu þviat hann var rikr maðr oc vitr oc eighi vissu menn arsælla konong enn hann var.
Daghr het maðr er bio a bh þeim a Haðalande[2] er Þeingilsstaðir heita enn[3] hann var kallaðr[4] Daghr hinn froðe.[5] oc var rikr hersiʀ. Daghr hinn froði[6] atti[7] tvou born sun oc dottor. sunr hans het Guððormʀ[8] hinn raðspake[9] oc þat mælto menn. at ungan mann vissu þeir eighi[10] vænna til viz enn Guððorm.[11] Hælgha het dottir[12] hans hin siðlata. sumir callaðo[13] Hælgho[14] hina harpruðu. Ðat var oc mællt[15] vm Hælgho at engha[16] vissu menn þa aðra kono er betr væri vm skoruleic[17] sinn oc vm aseo oc vmm[18] alla meðferð[19] enn Hælgha. Halfðane kononge fell hugr til Hælgho[20] oc bað hennar oc sva fec[21] hann hennaʀ oc gat með henni[22] sun þann sem margir[23] menn hafa[24] hhyrt[25] getið[26] er Haralldr het hinn harfaghri.[27] Haraldr toc þeghar[28] i bernsku[29] sinni[30] við mikilli[31] vinsæld bæðe friðleies sacir[32] oc bliðletes[33] er hann hafðe við hvern mann. Halfðan konongr gerðiz[34] vinsæll maðr i riki sinu[35] þviat hann var rikr maðr oc vitr oc eighi[36] vissu menn arsælla konong enn hann var.
II.
Vm einn ogævo atburð
Sva gerðiz eitthvert sinn til ugævo atburðr þat var um varit þann tima er isa tekr[37] at læysa [a votnum.[38] þa hafþi konongrinn farit til veizlu i bygð þa er Brandabu heitir a Haðalande. enn hann for fra veizlunne með mikit lið. þa oco þeir at vaz isinum. a vatni þvi er Rond heitir. enn þeir koma þar sem Rhkens vic heitir. þa brast isinn vndir honom oc vndir hesti hans. enn þegar er þeir sa þat. þa vildu allir biargha kononge. oc þyrftiz þingat mykill fioldi druckinna manna. isinn brotnaðe þvi meir oc viðare. oc varð konongenom eighi meiri hiolp at drucknom monnom. enn sva at konongr tyndizk þar oc Daghr hinn froðe maghr hans. oc nocorir tyttughu menn með þeim. Ðesse tiðendi þotto ollum monnum ill vera er til spurðu. [firir þvi at[39] hann var maðr arsæll oc vinsæll. enn sva var mikil arsæli konongs[40] at þegar er þeir funnu lic hans. þa skiftu þeir licam hans i sundr oc varo innyfli hans iarðad a Þengilsstoðum a Haðalandi. enn licamr hans var iarðaðr a Steini a Ringariki enn hofuð hans var flutt i Skirns[41] sal a Vestfold oc var þar iarðat enn fir þvi skiptu þeir licam hans at þeir truðu þvi at arsæli hans myndi iamfnan með honom vera hvart sem hann væri lifs eða douðr.
III.
Her segir fra æignum Ragnu
Raghna hin rikulata het mær ein er ꜳtti byghð þa nalegha alla er Þotn er callat oc Land heitir. oc hy þa alla. er nu er Ꝍyn bygða er[42] callað. þat var oc mælt um Ragnu. at hun var allra mhyia feghrst. Raghna var dottir Aðils hins auðgha. Aðils var Aso sunr Þoro dottor. enn Þora var dottir þeiʀa Ꝍysteins konongs oc Astriðar dottor Aðils konongs. er Aðils svarti var callaðr. enn Aðils faðir Raghnu var þa frafallin enn Raghna var einberne hans. enn þa var Haralldr konongr tolf vetra gamall er þetta var. oc Raghna var oc þa tolf vetra. iamnaldra Harallz. enn Haraldr laghðe ælsku mykla a Roghnu. enn þa er Haraldr let astaryrði[43] sin i lios við Roghnu. [a þessa lund svaraðe hon.[44] þat mæli oc vist með sannyndum at eighi em ec betra unnusta verð enn þer eroð veldr þvi hvartveggia kononglegh byrð yður. oc sva oll kononghlegh tign oc feghrð er a yðr er enn þo aðr enn ek fella fulla ast til yðar þa vil ec þess verða vor. hvart heldr skulu verða arfar Neriðs hins raðspaca frenda yðars herra konongr. þer eða synir Gandalfs. Ða svaraðe Haraldr reiðr oc mælti sva. þat ætlaða ec Ragna. at þu skyldir firir astar sakir með agætri sæmd vera leidd til minnar sengar. enn firir þvi at þu hevir brughðit mer þessom bryghðslom. þa er nu þess vert at þu seð[45] sva leidd til minnar sengar sem ein fathk frilla.
Nu talar Raghna við kononginn
Ðat[46] mælti Raghna við konongen. eighi skulu þer herra konongr reiðazk viðr þo at ver mælim oss gaman oc hhvir þat ecki konongdomi yðrum. at briota kapp við kuenmenn oc þo allra sist við mhyborn smo sem ec em heldr er yðr shmd þat herra konongr at deila kappe við kononga aðra. er nu ero skipaðir um allt land innan. þat vil ec oc segia yðr ef ec ræð mer seolf. þa verð ec hvatke yður frilla ne enskis manz annars. oc annat hvart skal ec hava þann at eighnum manne. er alla Noreghs menn gerir ser at þeghnum eða scal ec engan hava.
Ða er Haʀalldr konongr heyrði þessi orð. þa strengði hann þegar heit. oc svor við hovuð sitt. at hann skyldi enga eighna kono eigha i Noreghi nema Roghnu oc þo með þeim hætti. at hann gerþi alla menn at þeghnum ser i Noreghi. þat let hann ouc fylghia at su kona var verðari at eigha agætan konongh heldr enn einhvern heraðz hould er sva skoruligh orð hevir i munni ser sem Raghna.
Vm ny logh
Ða gerði oc Haraldr ny logh vm quenna rett at sa maðr er tekr cono nauðgha. þa scal honom þat verða at utlæghðar soc oc scal hann koupa sec með xl marka sex alna hyris i frið aftr. En su kona er hon leghz a loun þa scal hoɴ ganga i konongs garð oc tyna frælse sino þar til er[47] hon er lhyst þaðan með þrim morkum sex alna hyris. enn firi þvi set ec þessi logh at hveʀ su kona er hon vill goð vera. þa vill at hon havi sealfræðe a ser at hallda quensko sinni firiʀ hverium manne. enn su kona er hon vill ill vera þa gialde hon oquensku sinnar. eptir þvi sem nu hevi ec mælt.
Þvi heit ec oc at engum guðe scal oc blot fhra. þeim er nu gofgha menn. nema þeim einum er solena gerði oc heiminum haghaðe oc hann gerþi. oc með þvi at ec berumc þat firi. at ec vil vera einvalzkonongr at Noreghi. oc leggia undir mec alla aðra kononga. þa er aðr eru bæðc rikir oc mottogher. þa scal ec i þess trausti alla luti gera er mattoghastr er oc ollu ræðr engi scal oc sa mer allkær vera at vinatto er annan ɢuð gofgar enn þann. þviat ec þyckiumc þat sea til sanz. at sa ɢuð ma ecki mer hialpa oc engom oðrum. er hann hevir ecki meira riki enn einn steinn eþa einn skogh ec em maðr einn. oc veit ec at ec scal dhyia sem aðrir menn oc kenne ek ivirgiarnleghan hugh með mer. enn ef ec vissa at ec scylda iafnan liva sem ec veit at ɢuð livir. þa mynda ec ecki una fyʀ enn ec hefða allan heiminn undir meʀ oc minu forræðe. firiʀ þvi er þat markande. um þessa ɢuða[48] ef þeir hefþi ɢuddom nockorn eða afl með ser. þa yndi þeir ecki sva litlu riki at raða einum steini eða litlum lund. firir þvi scal hver maðr vitande lata ser þat skiliazst.[49] konongr sa er noccot vit hevir fengit. at sa einn er sannr ɢuð. er alla luti hevir scapat. þa ma haɴ einn fulla hiolp veita[50] mannenom. þviat hann hevir manninn gorvann sem alt annat. firir þvi man ec a þat stunda meðan er ec livi. at sva sem hugr minn stundar til þess[51] er ollom er mattoghare. sva venter mec oc at af hans tr2ste scal ec enn verða matkare ollom smakonongum. þeim sem nu ero i Noreghi.
Enn þa er Guðormr frendi Haralz konongs hhyrði þessi orð þa stoð Guðormr upp oc mælti i lioðe firir allri hirð Haralz konongs oc morghom bondom oc micklum fiolda annarra manna. oc var þessi fyndr[52] a Hadalande hinn atta dagh iola. oc toc Guðormr sva til orðz. Varla ætla menn hava hhyrt fyʀ iam snotrlegh orð or munni tveggia barna. þeirra sem eighi ero ellri enn xii vetra gomul sem nu hovum ver heyrt. or munni Haralz konongs oc Roghnu Adils dottor. enn þat mꜳ vist mæla með sonnu. at engi maðr hevir hhyrt um vara dagha hvatke ungs manz ne gamals. þou sem iam viðrkhmelegh ma þyckia sem þou er Haʀaldr konongr hevir mælt i dagh. oc hevir hann þou sum mællt. er mikit man auca starf þeiʀa manna er honom vilia fylghia. um þat fram er engi hans frenda hevir haft fyrir honom oc hava þeir þo allir yrit oroa menn verit enn firi þvi at sva hofþinghiasamlegh[53] er orðinn rhðan Haralz konongs. þa er nu engum manne viðskiliande.[54] æ meðan lif ma endaz til fylghðar við hann. þeim sem aðr hava þionat honom eþa hans frendom fyrr enn þetta er rhynt. hvart þetta ma með auðnu endaz til fulz er Haraldr konongr hevir mælt.
Vm æiðstaf nocon
I þeim sama stað sver Guðormr við hovuð sitt at hann skyldi aldre skiliaz við Harald konong æ meþan hann hefði lif. oc engan annan ɢuð gofga nema þann er ollu ræðr. Haraldr konongr gaf a þeim deghi Guðorme frenda sinum riki þat. er Skioldr hafþi fyrir raðit. er i þann tima var Oðins salr callaðr oc vik þa með er Saltvik var kallat. er nu heitir Ꝍslve. oc allar þær strander með er Salltvikar strander varo kallaðar. þetta riki allt gaf Haraldr konongr Guðþorme frennda sinum oc austr til Svinasunnz. oc gerði hann þar Guðþorm hertoga ivir.
Noter:
- ↑ Overskr. mgl. A2.
- ↑ Haðalandi A1.
- ↑ i A2 har AM udstreget stregen over n̄ (en̄) = l.
- ↑ med c A2.
- ↑ froði A1-2.
- ↑ froðe A1.
- ↑ atte A2.
- ↑ Guddorm A1.
- ↑ rꜳðspake A2.
- ↑ ēḡ A1.
- ↑ Guddorm A1.
- ↑ dotter A2.
- ↑ med þ A1.
- ↑ med u A1.
- ↑ mælt A1-2.
- ↑ enga A1-2.
- ↑ sk2ruleic A1.
- ↑ um A1-2.
- ↑ meðfærð A2.
- ↑ Hælgo A2.
- ↑ feck A1.
- ↑ henne A1-2.
- ↑ margeʀ A2.
- ↑ hava A1-2.
- ↑ heyrt A1.
- ↑ getit A1-2.
- ↑ harfaghre A1-2.
- ↑ þegar A2.
- ↑ bernsco A1.
- ↑ sinne A1.
- ↑ micille A1; mykilli A2.
- ↑ saker A2.
- ↑ bliðletis A1; bliðlętis A2.
- ↑ med þ A1, gerðez (ved AMs rettelse) A2.
- ↑ sino A1.
- ↑ ei A1, eigi A2.
- ↑ toc A1; A2 = A.
- ↑ [oc votninn A1; A2 = A.
- ↑ [ul. A1; A2 = A.
- ↑ Halfdanar A1-2.
- ↑ af AM i A2 rettet til Skiris.
- ↑ ul. A2.
- ↑ astarorð A2.
- ↑ [omv. A2.
- ↑ sert A1.
- ↑ þa A2.
- ↑ ul. A1-2.
- ↑ ɢuði A1-2.
- ↑ AM har i margen i A2 tf. s.
- ↑ vinna A1-2.
- ↑ ɢuðs tf. A1-2.
- ↑ fundr A1.
- ↑ sål. A1-2; hofþinghiasamlegt A.
- ↑ viðscilandez A1.
