Viðbœtir við Olafs sögu hins helga

Velg språk	Norrønt	Islandsk	Norsk	Dansk	Svensk	Færøysk
Denne teksten finnes på følgende språk ►

Flateyjarbók

(Viðbœtir við Olafs sögu hins helga)

Theodor Kittelsen:
Olafr konungr cristnadi þetta riki allt. aull blot braut hann nidr ok aull god.

Þessir smair articuli sem her eru samanlesnir standa i sialfri lifssaughu hins heilaga Olafs konungs Haralldzsunar þeirri saumu er Styrmir prestr hinn frodi hefir saman sett þott þeir se eigi sua fulliga skrifadir her fyrr i bokinni. Ma þat engi madr vndrazst þott mart liggi nidri vskrifat þat er til hefir borit vm hans daga sua sem þessi hinn gofugligi geisli kom vida fram a Nordlondum þar sem þa var heilagri cristni ok kirkiunnar rett meir til frelsis ok naadar helldr enn aadr.

1. Þat bar til þa er Olafr konungr var i Englandi ok hann hafdi med sinni list ok raadleitni vnnit Lundunaborg hitti hann kaupmenn nockura þa er komnir voru af Noregi vestr þangat. Hann spurdi þa tiþenda or landinu ok einkum vandligazst spurdi hann at modur sinni ok stiupfaudur. Kaupmenn sogdu slikt er hann spurdi. Þat vard i vidrædum þeirra at Olafr konungr spurdi at konu þeirri norænni er Steinuor het. su hafdi kollud verit þockakona Olafs. kaupmenn sogdu at hon var manni gift. Olafr spurdi huerium hon væri gift. Þeir sogdu at sa madr heti Þoruardr er hana aatti ok væri kalladr galli. Olafr spurdi huat manna hann væri. Þeir sogdu at hann var einn bondi ok byr fyrir nordan Stad i Noregi ok Steinuor var þangat komin til buss med honum. Þa kuat Olafr konungr visu þessa.

Baul er þat er lind i landi

landrifs fyrir ver handan

gulli merkd vid galla

griotaulnis skal faulna.

þann munda ek vid vilia

valklifs medan ek lifda

alin erumk biork at bỏlfui

bandz algrænann standa.

Nu skiliaz þeir Olafr konungr ok kaupmenninir at sua mælltu.

2. Þenna flock orti Olafr konungr eftir er hann hafdi vnnit Lundunaborg.

Gaungum vpp edr Engla

ættlond farin raundu

mordz ok miklar ferdir

malmregns skafar fregni.

verum hugrackir hlackar

hristum spiot ok skiotum

leggr fyr orum eggium

Engla gnott a flotta.

Margr ferr vllr i illann

oddsennu dag þenna

freyr þer er fæddir vorum

fornan serk ok bornir.

enn a enskra manna

aulun giods hnikars blodi

vert mun skaald i skyrtu

skreidaz hamri seida.

Þollr mun glaums of grimu

giarn sidarla arna

randar skod at rioda

rædinn sa er mey fædir.

berr eigi sa sueigir

saaralauks a sari

reidr til Rinar gloda

raund vpp aa Englandi.

Þottud mer er ek þaatta

Þorkels lidar duelia

sazst eigi þeir suerda

saung i folk at ganga.

adan er haurd a heidi

hrid vikingar knidu

ver hlutum vopna skurir

vard fylgr lidi harda.

Haar þicki mer hlyra

hinn iarl er bra snarla

mær spyrr vitr ef væri

valkaust ara faustu.

enn þeckiondum þickir

þunn blaas meginaasar

haurd nu er hilmir gerdi

hrid a Tempsar sidu.

Einraadit let adan

Vlfkell þar er spior gullu

hỏrd ox hilldar garda

hrid vikinga at bida.

ok slidrhugadr sidan

saattu aa oss hue maatti

byggs vid bitran skeggia

brunnz tueir hugir runnu.

Knutr red ok bad bida

baugstallz Dani alla

lundr geck rauskr vnd randir

rikr va herr vid diki.

nær var sueit þar er sottum

syn med hialm ok bryniu

elldz sem olmum helldi

elg rennanda kennir.

Vt mun eckian lita

opt gloa vopn a lopti

of hialmtaumum hilmi

hrein su er byrr i steini.

hue sigrfikinn sækir

snarla borgar karla

dynr aa bretzskum brynium

blodis Dana visi.

Huern morgin ser horna

hlauck a Tempsar backa

skalat hanga ma hungra

hialmskod rodin blodi.

rydr eigi sa sueigir

saara lauk i aari

hinn er griotuarar gætir

gunnbordz fyrir stad norden.

Dag var huern þat er Hỏgna

hurd riodazst nam blodi

aar þar er vti vorum

ilmr i faur med hilmi.

knegum ver sizst vigum

verd nylokit haurdum

fyllar dags i fogrum

fit Lundunum sitia.

Nu ma þat sia af þessum visum at Olafr konungr mun opt komit hafa i likamligar orrostor her a iardriki enn þo hefir hann opt stritt andaliga i moti fiandanum. ok sua opt sem hann sigradizst likamliga a vvinum sinum þa sigradi hann þo optar vhreinann anda i andligri holmgaungu þeirri er hann huern dag hadi i mot honum. verandi eigi vminnigr huat gud bydr in evangelio. estote fortes i(n) bello. þat er sua at skilia. veri þer styrkir i orrosto ok beriz vid fornann eitrorm ok munu þer taka eylift riki. Þetta sama bodord hellt þessi guds kappi enn agæti Olafr at hann bardiz dagliga vid hinn forna fianda ok fyrir þat sama strid odladiz hann af vorum herra eylifa dyrd himinrikis.

3. Sva bar til einn paschamorgin þa er Olafr konungr var i Nidarosi at til bæiarins var kominn mikill fioldi manna. voru nockurir menn geingnir vpp i Gaulardal af þeim er til komnir voru. Sua bar til at madr einn geck hia þeim hann var herdimikill. hann var i kapu ok i huitum hosum. hann geck einn saman. Þa spurdi einnhuerr þeirra. huerr ertu felagi. Þessi madr þagdi vid ok geck sem aadr. Ek sua heill quad sa ek skal maka honum hadung. Hleypr nu siþan eftir honum ok lætr eria skoinn vm legginn ofan. enn þar var blautlent ok leirugt miok ok vard madrinn miok þreckottr a fætinum. ok skiliaz þeir vid sua buit. Annan dag paschanna koma konungsins menn i þat herbergi er þessir satu i ok segia sua at Olafr konungr vill hitta þa. Þeir þickiaz sizst vita huat konungrinn mun þeim vilia. fara þo a hans fund ok heilsa honum. Hann fagnar þeim ok mællti. huat er nu vm felag vort þat er ek aa hia yckr. Þeir drapu nidr hofdi ok kuoduzst eigi minnazst at þeir hafdi nockurn tima hans felag haft. Nei kuat hann. þit kuoduzst | at visu konungs felagar vera. Þeir vrdu vid þetta nockud vgladir. Konungr mællti. ecki þurfi þit at vglediaz. enn þat raad vil ek gefa yckr. makit þeim einum haadung er þit vitid huerr er. Þeir þockudu konungi ok skildu siþan. ok þottuz þeir vita at þat hafdi Olafr konungr verit er þeir hofdu þetta kalz gert.

4. Þat barst at einn sinni þa er Olafr konungr hin helgi for a skipum fyrir land fram med hirdmonnum sinum þar er Þoruardr galli atti garda a landi vppi skamt fra sio ok þau Steinuor er fyrr var nefnd. þa spurdu hirdmenn konungs ef hann villdi þar at landi leggia ok hitta Steinuoru vinkonu sina. Konungr suarar ok kuad visu þessa.

Vandfærra er vorrar

var bliks fyrir Stad miklu

þrey ek vm alldr til eyiar

aurbordz enn var fordum.

nu er fyrir hofn þa er hafna

hlunn sæfuar ma ek æfua

gunnhuitinga grioti

geirþorps boda vorpit.

Eigi skal ek nu her vndir land leggia sagdi konungr af þui at mer somir meirr at gera vilia guds helldr enn lifua eftir minni fyst rangri. Nu (ma) af slikum lutum sia huersu mikit hann vnni almatkum gudi er hann virdi meira vilia guds i himinriki enn sina eiginliga fyst.

5. Sa atburdr vard einu sinni þa er Olafr konungr hinn helgi for af Vpplondum med miklu lidi nordr vm Dofrafiall i vondu vedri. þa reid konungrinn enn alþyda manna geck. Nu er konungrinn reid i sua vondu vedri þa gerdiz honum kallt a hestbaki. ok er Sighuatr skalld sa þat at konunginum var kallt er hann reid þa mællti hann vid konunginn. ek mædumzst sua miok herra at ek mun eigi faa annat vm fiallit nema þer laatid mik rida nockura stund. Konungr sagdi hann rida skylldu at visu ef hann villdi. Þa steig Olafr konungr af baki ok mællti at Sighuatr skylldi rida. Sighuatr var i lodkapu. hann mællti vid konunginn. sua er mer varit herra at ek nenni eigi at vera i lodkapunni. nu villda ek at þer færit i kapuna. Olafr konungr gerdi þat sem Sighuatr bad. for hann þa i kapuna ok geck enn Sighuatr reid. Ok er Sighuatr sa at konunginum tok at orna i gaungunni þa mællti hann. nu tekr mik at kala herra ok villda ek nu ganga enn ek villda at þer reiddit lodkapuna þuiat ek kemz huergi ef ek geng i henne. Konungrinn kuat sua vera skylldu sem Sighuatr mællti. Nu steig konungrinn a bak enn Sighuatr geck. Nu reid konungrinn i lodkapunni vm daginn ok sakadi hann þa ecki kuldi. Sua bar at einhueriu sinni siþan þa er Sighuatr var med konunginum at hann þottiz eiga naudsyn at mæla vid konunginn enn margir menn voru komnir til konungsins ok var þrong mikil fyrir konunginum sua at Sighuatr naadi eigi maali hans. Sighuatr kuat þa visu.

Þraungizst ér of vngann

itrmenni gram þenna

bægizst aulld sua at eigi

Olafs nai ek maali.

mer vard ord ath orum

audsott fromum drottni

þa er odum miok modiz

mioll af Dofrafialli.

Enn er Olafr konungr heyrdi visuna þa suarar hann ok mællti. ok enn skal þer auduellt vera skaalld at mæla vid oss slikt sem þu vill. Nu gafz Sighuati rumit þegar at mæla vid konunginn slikt sem hann villdi. Olafr konungr veitti þa virding Sighuati skalld at hann hellt dottur hans vndir skirn. þa kuat Sighuatu visu þessa.

Drottinn hialptu þeim er dottur

dyrr er þinn vili vinni

heim or heidnum domi

hof ok nafn gaf Tofu.

hellt vnd vottr inn vitri

vard ek þeim feginn harda

morni minu barni

modrackr Haralldz brodir.

Þat er sagt at Sighuatr skaalld sagdi konungi fra þui einnhuern dag er hann hafdi verit aa Jslandi med þeim manni er Karli het. hann var litill bondi enn honum þotti ek litid vinna. þat var þa enn einnhuern dag sagdi Sighuatr at ek for i einn helli i brott med konu Karla ok sat ek þar. þadan sa yfir bygdina Karla. þa quad ek visu þessa.

Hedan se ek reyk þann riuka

raunn af fiskimonnum

stor eru skaalldz vm skærur

skellibrogd or helli.

nu fryrat mer nyrar

nenningar dag þenna

hlyti ek fyrir huitann

hornstraums daugurd naumu.

Konungrinn brosti at ok mællti til skaalldzins ok quad þetta.

Segi þer Karla

er kemr hingat

nytum þegni

fyrir nordan haf.

at fleira skal

i faurum vinna

enn hyllde hual

huossum knifi.

Þat segia sumir menn at Olafr konungr hafi ort visu þessa vm Jngibiorgu Finnzdottur.

Nær er sem vpp or eisu

innar lit ek til kuinna

snot huar sua miok laati

segdu mer loga bregdi.

mik hefir maala sykninn

mest a skommu fresti

geck ek vm golf at drecka

gramr ok brattir hamrar.

6. Ottarr het madr islendzkr hann var skalld gott hann var nockura stund i hird med Olafui Suiakonungi. hann orti mansaungsdrapu vm Astridi dottur Olafs Suiakonungs. þat kuædi mislikadi miok Olafi konungi hinum helga. þat kuędi var miok ort ok hellt vid væningar. Enn er Ottarr kom til Noregs þa let Olafr konungr enn helgi taka hann ok setia i myrkuastofu ok ætladi at laata drepa hann. Sighuatr skaalld var mikill vin Ottars. hann for vm naatt til myrkuastofunnar. ok er hann kom þar þa spyrr hann huersu honum likadi. Ottarr suarar ok segir at verit hafi honum kaatara. Sighuatr bad hann þa kueda kuædit þat er hann hafdi ort vm Astridi. Ottarr kuat kuædit sem Sighuatr beiddi. ok er hann hafdi lokit kuædinu. þa mællti Sighuatr. miok er kuædit ort ok eigi er vndarligt þott konunginum misliki kuædit. nu skulum vit snua þeim visum sem mest eru akuedin ord i kuædinu. siþan skaltu yrkia quædi annat vm konunginn. enn at visu mun hann heimta at þer kuædit adr þu ser drepinn. | nu er þu hefir þat kuædit kuedit þa skalltu eigi laata falla kuedandina helldr skalltu þegar hefia kuædit þat er þu hefir vm konunginn ort ok kueda [medan] þu maatt. Ottarr gerdi sua sem Sighuatr mællti. hann orti a þrim nottum þeim er hann var i myrkuastofunni drapu vm Olaf konung. ok er Ottarr hafdi þriar nætr verit i myrkuastofunni þa let Olafr konungr leida hann aa sinn fund. Ok er Ottarr kom fyrir konunginn. þa kuaddi hann Olaf konung. enn konungrinn tok eigi kuediu hans helldr mællti hann til Ottars. þat er nu raad segir konungr at þu kuedir Ottarr kuædi þat er þu hefir ort vm drottningina adr þu ser drepinn þuiat drottningin skal heyra hrodr þann er þu hefir ort vm hana. Astrid drottning sat i hasætinu hia konunginum þa er þeir Ottarr toluduz vid. Ottarr settiz nidr a golfit fyrir fætr konunginum ok kuad kuædit. Konungrinn rodnadi vid er hann quad. ok er lokit var kuædinu þa let Ottarr eigi nidr falla kuedandina. helldr hof hann vpp drapuna þa er hann hafdi ort vm konunginn. enn hirdmenn konungs kolludu ok mælltu at flimberinn skylldi þegia. Sighuatr mællti þa. þat er likaz sagdi hann at konungrinn eigi valld aa at drepa Ottar þegar hann vill þo hann kuedi kuædi þetta fyrst. ok hlydum ver vel kuædinu þuiat oss er gott at heyra lof konungs vỏrs. Hirdin þagnadi vid þessi ord Sighuatz. enn Ottarr kuad drapuna til enda. Enn er þui var lokit þa lofadi Sighuatr miok kuædit ok kalladi vel ort. Olafr konungr mællti þa. þat mun raad Ottarr at þu þiggir hofud þitt i þessu sinni fyrir drapuna. Ottarr suarar. þessi giof þicki mer allgod herra þott hofudit se eigi fagrt. Olafr konungr dro gullring af hendi ser ok gaf Ottari. Astrid drottning rendi fingrgulli a golfit til Ottars ok mællti. taktu skaalld gneista þann ok eig. Olafr konungr mællti. var sua at þu maattir eigi allz bindaz at syna þitt vinfeingi vid Ottar. Drottning suarar. eigi megu þer kunna mik vm þat herra þo ek vili launa mitt lof sem þer yduart. Konungrinn suarar. sua skal nu ok vera i þessu sinni at ek skal þer eigi sakir fyrir gefa þessa fiargiof enn þo megu þit sua til ætla at mer mun litilgæft vera vm vinfeingi yckat hedan i fra af þeim skaldskap er Ottarr hefir ort vm þik. Nu var Ottarr leingi med konungi i godri virdingu. Sia drapa er kollud Hofudlausn er Ottarr orti vm Olaf konung fyrir þui at Ottarr þa hofud sitt fra bana at kuædislaunum. Nu er þeir Sighuatr ok Ottarr voru eigi iafnmikils virdir med konungi sem verit hafdi þa var þat einn dag at konungrinn sendi þeim hnetr af bordi sinu. Þa kuad Sighuatr visu þessa.

Sendi mer hinn mæri

mann þengill sa dreingi

sid mun ek helldr at hrodri

hnetr þiodkonungr snytrazst.

opt enn ockr bad skipta

Ottar i tua drottinn

endaz maal sem myndim

manndiarfr faudurarfui.

Þat hafdi konungrinn mællt at þeir skylldu sua iafnliga skipta med ser hnotunum sem þeir myndi faudurarfi sinum. Þa kuad Ottarr adra visu.

Hnetr sendi mer handan

hranndaadr arinbranda

aar var þa ek man meiri

min þing konungr hingat.

mior er markar stiori

meir saam þar til fleira

nidrattu oss i odru

Jslandz mikils visi.

Konungrinn bresti at visunum er þeir hofdu kuedit.

7. Olafr konungr hafdi med ser marga islendzska menn ok hafdi þa i godu yfirlæti ok gerdi þa sina hirdmenn. Einn af þeim var Sighuatr skaalld hann var Þordarson. hann var fæddr vt aa Jslandi a þeim bæ er at Apavatni heitir. þar bio sa madr er Þorkell heitir. hann fæddi vpp Sighuat ok fostradi. Sighuatr þotti helldr seinligr fyrst i æskunni. J Apavatni var fiskueidr mikil a vetrum. Þat barst at einn vetr þa er menn saatu aa isi ok veiddu fiska at þeir sua einn mikinn fisk ok fagran i vatninu þann er audkendr var fra odrum fiskum. þann fisk gaatu þeir eigi veitt. Austmadr einn var aa vist med Þorkeli. hann mællti einnhuern dag vid Sighuat at hann skylldi fara til vatz med honum ok sitia aa isi. Ok er þeir koma aa isinn þa bio Austmadrinn til veidarfæri Sighuatz. Siþan saatu þeir a isinum vm daginn. Sighuatr veiddi þa enn fagra fisk þann er margir villdu veitt hafa. Siþan foru þeir heim ok saud Austmadr fiskinn. þa mællti hann vid Sighuat at hann skylldi fyst eta hofudit af fiskinum kuad þar vera vit huers kuikendis i folgit. Sighuatr aat þa hofudit ok sidan allann fiskinn ok þegar eftir quad hann visu þessa.

Fiskr geck oss at oskum

eitrs sem ver hofum leitad

lysn vangs or lyngi

leygiar orm at teyia.

atrennir let annan

aungulgripinn hanga

vel hæfir aurrida at egna

agngaalga mer hagnat.

Sighuatr vard þadan af skyrr madr ok skaalld gott.

8. Annar var sa madr er Bersi het ok var Skaalldtorfuson. hann var ok skalld gott. Bersi vard rægdr vid konunginn ok sagt at hann kynni ecki at yrkia ne kueda þat er eigi var aadr kuedit. Þa let konungr taka morg suerd ok bregda ok setia nidr nokd i eina litla stofu. þa let konungr kalla Bersa. Enn er Bersi kom þa mællti konungr at hann skylldi yrkia vm þat er suerdin voru vppreist. þa quad Bersi.

Suerd standa her sunda

saars leyfum ver aarar

herstillis þarf ek hylli

haull raudbuin gulli.

vidr tæka ek vika

vil ek enn med þer kennir

elldz ef þu eitthuert villdir

alualldr gefa skelldi.

Þa gaf konungr Bersa eitt gott suerd. Þridi var Þormodr Kolbrunar skaalld. fiordi Biorn Hitdælakappi. | fimti var Þorarinn Nefiulfsson hann var spekingr mikill ok forvitri. þa voru [brædr] .ij. het annarr Þordr enn annarr Þorfinnr hann var skaalld mikit. Þat var [eitt sinn] at Þorfinnr sat a reidustoli fyrir Olafi konungi. þa mællti konungr til hans. yrk skaald vm þat er skrifat er aa tialldinu. Þorfinnr leit til ok sa at þat var markat a tialldinu at Sigurdr vann at Fafni ok kuat visu.

Geisli stendr til grundar

gunnar iardar munna

ofan fell blod aa baadar

benskeidr enn gramr reidiz.

hristiz hiorr i briosti

hringi grænna lyngua

enn folkþorinn fylkir

ferr vid steik at leika.

Atti Þorgeirr Haauarsson .ix. Ottarr suarti. ok margir adrir.

9. Eftir fall Erlings Skialgssunar kuat Olafr konungr visu þessa.

Litt mun haulldr enn huiti

hrafn etr af naa getnum

ver vnnum gny gunnar

gladr i natt a Jadri.

sua hafir aullungis illa

ek geck reidr vm skeidar

iord velldr manna mordi

mitt raan gefizst haanum.

Enn Sighuatr quad þessa visu.

Drack eigi ek dreckiu

dag þann er mer sogdu

Erlings taal at iolum

allgledr þess er reed Jadri.

hans mun draap vm drupa

dyrmennis mer kenna

haufud baarum þaa hæra

hart mord var þat fordum.

Eftir draap Karla feck Þorir hundr mikla vblidu af Olafi konungi. Sa konungr reed þa fyrir Finnmork er Mottull het. hann var heidinn blotmadr ok miok fiolkunnigr. þangat for Þorir a fund hans. Þorir geck fyrir Mottul ok kuaddi hann. Konungr tok quediu Þoris ok spurdi hue sætti er hann var þangat kominn allt nordr. Þorir suarar. hardr var nu aa annat bord þuiat mer (er) eigi vhætt nu heima at buum minum fyrir Olafi digra. Mottull suarar. þat mun eigi satt er þu segir nu at þer mune eigi vhætt ver[a fy]rir konungi ydrum Olafi þuiat ek veit at hann hefir leingi verit mikill vinr þinn ok mun hann hallda fast vinfeingi sinu vid ydr cristna menn. þuiat þer cristnir menn kallid konung yduarn vitran ok vel at ser. nu er sa einn allvel at ser er bædi er vinfastr ok vingodr. Þorir suarar. veit ek at þu munt spurt hafa missætti þat er gerdzst hefir med ockr Olafi konungi huersu hann tok af lifui Þori frænda minn med mikilli suiuirdingu. fyrir þat hefir ek drepit nockura menn ok þo einum til faatt er ek hefir eigi konunginn sialfann vid velli lagt. nu er ek þui a þinn fund kominn at ek veit at þu ert bædi vitr ok storraadr ok kant mart þat er eigi kunna adrir menn. nu ætla ek mer þar til traustz ok fulltingis sem þu ert. Mottull suarar. ef þer er þetta sua gefit sem þu [se]gir þa mun þer at þui verda sem þu væntir. skalltu vera her med mer vid tolfta mann ok bida sua þins soma. þuiat eigi munu fleiri mik heim sækia enn sua af lidi Olafs konungs enn mer er naudsyn aa at gera þeirra faur goda hingat. Nu var Þorir þar ok þeir .xij. saman ok nam þar fiolkyngi. Vm vorit geck Þorir fyrir Mottul ok bad hann leggia til med ser raad sin ok hamingiu. þuiat ek treystir framarliga ydrum frodleik vm alla luti. Mottull suarar. fuss vil ek mina hamingiu til leggia med þer i mot Olafi konungi. ok sua segir mer hugr vm at þu munir vm sidir sigraz aa honum. nu eru her .xij. hreinbialfar er ek vil þer gefit hafa. hefir ek þa sua signada ok magnada at eingann þeirra mun iarn bita. Þessa bialfa hafdi Þorir ok hans menn a Stiklastodum. Þessir hofþingiar [seldu] hinn heilaga Olaf konung vid verdi ok toku fe til hofuds honum er nu mun ek telia i fystu. Erlingr aa Sola Erlendr or Gerdi Aslakr af Finneyiu Harekr or Þiottu Kalfr Arnason Þorir hundr Þorgeirr af Kuiststodum Hrutr af Viggiu. Med þeim geck i lid Þorsteinn knarrarsmidr ok Olafr frændi Kalfs. enn þessa rot ok vpphaf var allz Knutr enn riki. ok þess spurdi Olafr konungr hann eitt sinn er þeir funduz hui hann syndi honum sua mikil suik ok motgang. at þu villt suikia vndan mer lond ok þegna þar er ek vann Lundunaborg med guds fulltingi þer til handa ok mælltu þat sumir menn at eigi mundir þu hafa vordit konungr at ollu Englandi nema ek hefdi þer lid veitt. nu dæmi almattigur gud ockar a milli. Knutr konungr suarar. þu gerdir fyrr sakir vid mik. tokt af mer riki mitt i Noregi þat er Haralldr afui minn hefir aatt þat er Hakon iarl hellt af honum. þat riki aatti siþan Sueinn konungr fadir minn ok setti yfir Eirek iarl. þu rakt i brott Hakon systursun minn af fodurleifd vorri. hefir ek latid þik st[yra] .xv. vetr þessu riki er ver langfedgar hofum aatt ok launat þ[er] sua lidv[eiz]slu er þu veittir mer i Englandi. nu er mer naudr aa at na þessu [riki annat]huart med vel edr afli. enn þo er ein sauk su er mik eggiar mest fram at vera þinn motgangsmadr enn þat er su at allir konungar þeir er i naand mer rikia kyssa a kne mer ok luta mer nema þu ok Onundr konungr maagr þinn. enn ef þit villdit þat gera munda ek ecki gremiazst yckr. Olafr konungr suarar. huargi ockar er med minni tign enn þu ne virdingu ok eigi vilium vit med neinu logmaali binda ockr til þionustu vid þik þar er þu matt litlu sidr heita hervikingr enn dyrdligr konungr.

10. Þat barst at a einum hatidardegi at menn foru til tida til | Cristzkirkiu i Kaupangi. enn þa var eigi bru aa aanni Nid. Enn er tidamenn komu at anni þa var feriumadrinn farinn til tida. enn er þeir kolludu til farningar þa reri madr i mot þeim i kufli suortum hann let siga hattinn fyrir andlit ser. [Kuflmadr] færdi þa yfir aana er til tidanna foru. Enn er þeir komu yfir þa tok til orda ein gomul kona er i faurinni var ok mællti hliott vid kuflmanninn. mikit litillæti hefir þu konungr lyst vid oss er þu fluttir oss yfir aana. Enn er konungr vissi at hann var kendr þa gaf hann henni til .v. kyr at hon segdi engum manni þetta medan hann lifdi. ok sua gerdi hon.

11. Olafr konungr efldi i morgu cristinn rett. hann let reisa kirkiu i hueriu fylki ok lagdi profendur til. Olafr konungr var vænn madr ok listuligr at yfirlitum. riduaxinn ok ecki haarr. herdimikill rettleitr ok biarteygr. haarit liosiarpt ok lidadizst vel enn nockuru raudara skeggit. hann var riodr i andliti ennibreidr ok opineygr. limadr vel ok litt fættr. fastudigr ok hugadlaatr. rettvaxinn ok rauddigr. allra manna var hann vitrazstr ok saa huert raad sem bezst gegndi ef hann lek i tomi vid enn ef skiotliga komu at honum þa var nockud hætt. Hann var einvalldzkonungr yfir Noregi sua vitt sem Haralldr hinn haarfagri hafdi aatt frændi hans. red fyrir nordan Gandvik enn. fyrir sunnan Gautelfr enn Eidaskogr fyrir austan. Aungulseyiarsund fyrir vestan. þessu riki styrdi eingi einn milli Haralldz harfagra ok Olafs ens helga. Olafr konungr cristnadi þetta riki allt. aull blot braut hann nidr ok aull god. sem Þor Engilsmanna god ok Odinn Saxa god ok Skiolld Skanunga god ok Frey Suia god ok Godorm Dana god. ok morg onnur blotskapar skrimsl bædi hamra ok hỏrga skoga votn ok tre ok oll onnr blot bædi meiri ok minni. Hann hafdi med ser merkiliga kennimenn. Grimkel byskup ok Sigurd byskup. þeir kendu kenningar ok skirdu menn. Litils virdiz konungi aull hegomlig gledi ok dyrd þessa heims rikis fyrir sætleik himnesks fagnadar. hann matti heita hertugi gudligra orda. Lif hans agætt ok dasamlig godfysi kueikti margra manna hiortu til hafnanar veralldar ok til astar himinrikis dyrdar. Huers manz þragirni mundi sua mikil vera at eigi mundi mykiazst vid sætt maal hins agætazsta konungs full(t) af andligri speki. Eigi at eins trudi hann a almatkann gud helldr bar hann morg meinlæti fyrir guds sakir. mikill bruni heilagrar truar brann i hans briosti. Konungr virdi mikils kirkiur ok kennimenn ok allan cristinndom. hann gaf atvinnu aumum monnum. klæddi hann kalna gaf fe faudurlausum eckium ok vtlendum þeim er fatækir voru. huggadi hann hrygga ok studdi alla raaduanda menn bædi [heilrædum] ok odrum tillỏgum. hann var hardr vid hermenn ok heidingia stirdr vid stuldamenn ok osuifr vid alla vsidamenn. hefdi hann hofþingia ok alla alþydu at ollum vsidum. hann refsti raan ok hegndi hart ef guds retti var raskat enn fyrirgaf linliga þat er vidr hann var misgert. Misiafn var ordromr aa vm hans maal ok framferdi medan hann lifdi i þessum heime. þuiat margir kolludu hann riklyndann ok radgiarnann hardraadann ok heiptudigann fastann ok fegiarnann olmann ok vdælann metnadarmann ok mikillatann ok þessa heims hofþingia fyrir allz sakir. enn þeir er giorr vissu kolludu hann linann ok litillatann hægiann ok huggodann milldann ok miuklyndann vitran ok vingodann frægian ok falyndann tryggann ok trulyndann forsialann ok fastordann gioflann ok godgiarnann godann ok glæpuarann stiornsamann ok stilltan vel geyminn at guds logum ok godra manna frelsi. ok hafa þeir rett rætt vm hann er sua hefir synz sem nu verda margar raunir aa. Ef hann fan þ[at i lun]d sinni at eigi var alleins sialfs hans fyst ok guds vili þa braut hann optliga sinn vilia enn gerdi guds vilia ok leitadi iafnan hans dyrdar meirr enn sinnar virdingar at rettsynna manna aliti. Marga luti gerdi hann til nytsemdar guds cristni. hann let kirkiu gera a Jslandi a Þinguelli þar sem nu er honum helgud kirkia. hann var milldr formælari godra manna enn ogurligr hegnari vondum monnum. Einginn Noregs konunga var honum iafn huarki adr ne siþan. þuiat hann vnni mikit allzvolldugum gudi ok geck guds gotur avallt ok gerdi hans bodord. fyrir þui var drottinn med honum i ollum lutum þeim er hann gerdi vel ok spakliga ok þui lætr almattigr gud nu þui meiri hans dyrd birtaz sem hann dyrkadi sialfann gud framarr i sinu lifui enn litillætti sik framar fyrir gudi ok monnum. Engi tunga ma tina ne hugr hyggia huersu mikit gott konungrinn veitti sinum monnum i lagasetningu ok huggan fatækra manna i optleik heilagra kenninga i stiorn rikis sins i ast vid almatkann gud ok almenniliga cristni i helgu bænahalldi ok fỏgrum dæmum heilagrar atferdar. Skinn hann nu þi hærra i himinrikis dyrd med allzvalldanda gudi sem hann lifdi hreinligar i þessum heime enn flestir konungar adrir a Nordrlondum. gerir hann sua haleitar iarteignir med guds vilia ok forsia ok margar sem seint edr eigi munu skrifadar verda. Hafit nu þat af samsettri sogu Olafs konungs allri saman sem ydr litz sannligt vera. þuiat i fornum sogum verdr morgu saman blandat. er þat ok eigi vlikligt þar er menn hafa sỏgusỏgn eina til. enn þui trui menn fastliga at þat mun allt sannazst er fra Olafui konungi er bezst sagt. væntir ek þess ok at hinn heilagi Olafr mun eigi fyrirkunna menn þo at nockut se falsligt i. þuiat menn hafa þat meirr gert fyrir sakir skemtanar monnum enn til aleitni vid konunginn edr nockurra illenda.

---

Fotnoter: