Þiðreks saga af Bern - Velents þáttr smiðs

Fra heimskringla.no
Revisjon per 18. aug. 2018 kl. 10:49 av August (diskusjon | bidrag)
(diff) ← Eldre revisjon | Nåværende revisjon (diff) | Nyere revisjon → (diff)
Hopp til navigering Hopp til søk
Velg språk Norrønt Islandsk Norsk Dansk Fornsvensk Færøysk
Denne teksten finnes på følgende språk ► Original.gif Dansk.gif Original.gif


Þiðreks saga af Bern

GUÐNI JÓNSSON

bjó til prentunar

Velents þáttr smiðs


57. Velent nemr smíðar hjá Mími.

   (84) Vaði risi er á Sjólandi, sonr Vilkinus konungs ok sjókonunnar, sem fyrr var frá sagt, at búum þeim, sem faðir hans gaf honum. Ok ekki er þess getit, at hann hafi baráttumaðr verit, nema unat við þat, er hans faðir gaf honum, þegar fyrir öndverðu.
   Vaði risi átti son ok heitir Velent. Þá er hann níu vetra gamall, er Vaði vill, at hann nemi íþrótt nokkura. Spurt hefir hann til eins smiðs í Húnalandi. Sá heitir Mímir, ok er hann allra manna hagastr. Ok þingat ferr Vaði risi með son sinn Velent ok fekk í hönd Mími, at hann skal kenna honum járnsmíð. Síðan ferr Vaði risi heim í Sjóland til búa sinna.
   Í þann tíð var með Mími Sigurðr sveinn ok gerir margt illt hans smiðjusveinum, barði þá ok beysti.
   Þá spurði Vaði risi, at hans son Velent var illa leikinn fyrir Sigurði, ok gerir eftir honum, ok kemr hann heim í Sjóland. Ok nú hefir Velent verit í Húnalandi þrjá vetr, ok er hann nú tólf vetra gamall. Hann dvelst heima tólf mánaða ok þokkast hverjum manni vel, ok allra manna er hann hagastr.


58. Velent fær ársvist með dvergum tveim.

   Vaði risi spyrr ór Sjólandi, hvar búa tveir dvergar í einu bergi, er heitir Kallava. Þessir dvergar kunnu betr smíða af járni en engi aðrir, hvárki dvergar né mennskir menn. Vel kunnu þeir at gera alls konar járn, sverð ok brynjur ok hjálma. Af gulli ok af silfri kunnu þeir at gera alls konar gersimar, ok af hverjum hlut, er smíða má, þá kunnu þeir at gera hvat, sem þeir vilja gert hafa.
   (85) Nú tekr Vaði risi son sinn Velent ok ferr heiman ok kemr til Grænasunds, ok þá er þar ekki skip yfir at flytjast sundit, ok beið hann þar um hríð. Ok nú tekr hann sveininn ok setr á öxl sér ok veðr yfir sundit, en þat var níu álna djúpt. Ok ekki er af þeira ferð at segja, áðr en þeir kæmi til bergsins. Vaði risi hittir þessa dverga ok mælti við þá ok segir, at þar hefir hann son sinn Velent, ok vill, at þeir taki þann svein til sín eina tólf niánaða ok kenni honum alls konar smíð, en hann vill gefa þeim svá mikit gull sem þeir verða á sáttir. Nú segja þeir dvergarnir, at þeir munu taka við þessum sveini ok kenna honum alls konar hagleik, ef Vaði risi vill gefa þeim mörk gulls, ok þat vill hann ok fær þegar í hendr þeim. Ok nú leggja þeir stefnudag á tólf mánaða fresti, í hvern tíma er hann skal koma eftir sveininum, ok þetta kaup er nú gert með fullnaði.


59. Vaði ræðr Velent til annars árs.

   (86) Vaði risi ferr nú heim í Sjóland, en Velent er eftir ok nemr smíð. Ok svá er hann næmr, at hvetvetna smíðar hann, er þeir gera fyrir honum, ok svá vel þjónar hann dvergunum, at þá er faðir hans kemr eftir honum at réttum kaupmála þeira, þá vilja þeir hann eigi brott láta fara. Ok nú biðja þeir Vaða risa, at sveinninn skuli þar vera aðra tólf mánaða. Ok heldr en Velent fari á braut, þá vilja þeir gefa aftr þá mörk gulls, er þeir tóku fyrir hann, ok vilja þeir kenna honum hálfu meira hagleik en fyrr hefir hann numit. Ok þenna kost þiggr Vaði risi.
   Ok nú iðrast dvergarnir, er þeir skulu svá dýrt kaupa hans þjónustu. Nú mæla þeir við Vaða risa ok segja svá, ef hann kemr eigi í réttan stefnudag eftir syni sínum, at þá skulu þeir í leyfi höfuð hans af höggva. Ok þenna kost þiggr Vaði risi ok vill nú heim fara.
   (87) Nú kallar Vaði risi son sinn Velent til sín ok biðr hann fylgja sér út af berginu, ok svá gerir hann. Nú ræðast þeir margt við. Vaði risi hafði eitt sverð, ok hann tekr þat sverð ok stingr í eitt hrískjarr, svá at ekki kom upp á.
   Þá mælti hann til Velent: "Ef ek kem eigi til stefnu þeirar, sem nú er mælt vár á milli, ok kann því nokkut at brigða ok vilja dvergar þessir hafa líf þitt, þá tak þetta sverð ok ver þik vel ok drengiliga. Betra er þat en vera myrðr af tveim dvergum. Ok þat vilda ek, at frændr varir segði, at ek hefða heldr upp alit son en dóttur, þar sem þú ert, en ek mun eigi svá til ætla, at ek konia eftir stefnudag þann, er nú er ráðinn."
   (88) Þá skiljast þeir frændr, ok ferr Vaði heim til búa sinna, en Velent gengr inn í bergit til dverganna ok nemr nú hálfu betr en fyrr. Ok áðr en létti, þá kann Velent allan þann hagleik, er dvergarnir kunnu, ok þó þjónar hann þeim vel, ok góð þykkir dvergunum hans þjónusta, en þó öfundar þá mjök, hversu hagr hann er orðinn, ok þat gera þeir sér í hug, at hann mun eigi lengi síns hagleiks njóta, því at þeir eigu veð á lífi hans.


60. Dauði Vaða risa.

   Nú líðr á þessi tólf mánuðr. Þá vill Vaði risi fara eftir syni sínum heldr fyrr en síðar, fyrir því at löng var leið, en hann vill eigi koma eftir stefnudagínn. Ok heiman ferr hann ok ferr nú bæði dagfari ok náttfari ok kom þremr dögum fyrr en mæk var, ok var nú lukt bergit fyrir honum, ok komst hann eigi inn ok leggst niðr eins staðar at berginu ok vill þar bíða til þess, er upp er lokit bergit fyrir honum.
   En af þeiri inni áköfu ferð, er hann hafði farit, þá var hann mjök móðr orðinn, ok fyrir þá sök sofnar hann ok sefr mjök fast ok lengi, ok ekki er hann illlífr, liggr nú, sem kominn er, ok hrýtr svá, at langt mátti heyra. Ok þá gerir regn svá mikit, at furða var ar.
   (89) Í þessu bili keinr landskjálfti mikill, ok leysir ór fjallinu ofan eina skriðu með vatni ok viði, grjóti ok moldu ok mikilli jörðu, ok hleypr yfir risann, ok lætr Vaði svá sitt líf.


61. Velent drepr dvergana ok lætr berast á haf út.

   Nú er kominn stefnudagrinn. Þá lúka dvergarnir upp berginu ok hyggja at, ef Vaði risi væri kominn eftir syni sínum, Velent. Velent gengr nu út, skyggnir at feðr sínum ok sér hann hvergi ok gengr í eina fjallshlið ok sér, hvar nýhlaupin var ein skriða, ok kemr honum í hug, at sú skriða mun fyrirfarit hafa feðr hans, ok sér, at eigi er þar gott til hefnda at leita, ok minnist á, hvat faðir hans hafði ráðit honum, áðr þeir skildist, hyggr nú at, hvar er hrískjarrit, þat er Vaði risi fal sverðit í, ok er hrískjarrk upp gengit allt. Nú þykkir Velent, mikill vandi á síuu mali, faðir hans er nú dauðr ok hann sjálfr til dauða ráðinn.
   (90) Litast hann nú um ok sér, hvar upp koma sverðshjölt ór jörðunni. Ok gengr Velent ok kippir upp sverðinu ok sér á ok mælti: "Hví mun ek þurfa nú at fela mér it verra?"
   Hann sér, hvar dvergarnir standa á einu bergi ok sjást um. Gengr Velent upp á bergit ok hefir sverð undir skauti nökkvit ok lætr þá eigi sjá, gengr at þeim, er honum var nærri, ok höggr banahögg, ok því næst drepr hann báða þá.
   Nú gengr Velent inn í bergit ok tekr tól þeira öll ok allt gull ok silfr, er hann má við fara. Ok eitt hross klyfjar hann af gulli ok dýrum gripum, er dvergarnir áttu, ok þó tók hann sér byrði sem mesta fekk hann borit, vendir nú norðr til Danmarkar.
   (91) Velent hefir nú farit sem mest má hann þrjá daga. Þá kom hann at á einni mikilli. Sú heitir Visara. Ok eigi kemst hann yfir ána. En skógr var mikill við ána, ok þar dvelst hann um hríðar sakar, en þar var skammt til sjóvar. Velent býst þar um. Hann gengr á árbakkann ok sér, hvar stendr eitt mikit tré, ok þat fellir hann til jarðar. Síðan bular hann í sundr tréit ok holar innan, ok þann hlut, er mjóri var ok til limanna horfði, lætr hann í koma tól sín ok fé sitt, ok þar, sem digrari var tréit, lætr hann í vist sína ok drykk, ok sjálfr ferr hann þar í ok lykr svá fast ok þétt, at einskis konar skal honum granda. Ok fyrir gluggana, er á váru trénu, þá setr hann gler, ok svá var um gert, at hann má þat frá taka, þegar hann vill, ok þá er fyrir var glerit, þá kom þar eigi inn heldr vatnit en þar, sem heilt var tréit.
   Nú liggr tréit við ána sjálfa ok þar innan í Velent með allt sitt fé ok öll sín tól, ok dýr hann sik í stokkinum, þar til er stokkrinn veltr út í ána. Þenna stokk rekr í sjó ok því næst í haf ok rekr átján dægr, ok kemr nú stokkrinn at landi um síðir.


62. Velent kom til Niðungs konungs.

   (92) Einn konungr heitr Niðungr. Hann ræðr fyrir Jútlandi, þar sem Þjóði heitir.
   Ok þat er einn dag, at konungsmenn róa á sjó með strandvörpu at fá græna fiska til konungsborðs. Ok þeir kasta netjum sínum ok drógu at landi, ok verðr svá þung strandvarpan, at varla fá þeir flutt. Ok nú sjá þeir, at fyrir var orðinn stokkr einn furðu mikill. Þann stokk flytja þeir til lands ok á landit ok hyggja at vandliga, hvat tré þetta mun vera. Þeir finna, at tréit er telgt undarliga vel, ok því hyggja þeir, at þat mun vera féhirzla, með því at svá er þungt ok vel um gert. Gera þeir nú mann á konungs fund ok biðja, at skal til koma at sjá þetta tré.
   Ok er konungrinn kom til ok sá stokkinn, biðr hann þá til leita ok vita, hvat títt er innan. Nú höggva þeir stokkinn, ok er Velent finnr, hvat þeir gera, þá kallar hann á þá ok biðr þá hætta ok segir, at maðr er í stokkinum. Ok er þeir heyra röddina, þá hyggja þeir, at vera mun í fjandinn sjálfr í trénu, ok verða þeir hræddir ok hlaupa braut allir í sinn stað hverr.
   (93) Þá lýkr Velent upp stokkinum ok gengr fyrir konunginn ok mælti svá: "Maðr em ek, herra, en eigi troll, ok gersamliga vil ek biðja yðr, at þér gefið mér grið, lífs grið ok fjár."
   Konungrinn sér, at þetta er maðr fríðr ok eigi skelmir, þó at undarliga hefði þingat komit. Gefr hann honum grið ok fé hans öllu. Nú tekr Velent tól sín ok fé ok hirðir leyniliga í jörðu niðri allt saman ok stokkinn. Ok þetta sér einn konungs riddari, en sá heitir Reginn.


63. Velent smíðar konungi kníf.

   Nú er Velent með Niðungi konungi ok er vel virðr, ok kurteiss sveinn er hann, ok þat er hans þjónusta, at hann varðveitir þrjá knífa, er liggja skulu á konungs borði ok fyrir sjálfum konunginum, þá er hann matast. Ok er hann hefir þar dvalzt eina tólf mánaðr, þá er þat einn dag, at Velent gengr til sjóvar ok vill þvá knífa konungs ok fægja.
   (94) Hann fellir niðr ór hendi sér einn inn bezta kníf, er konungr átti, ok út í sjóinn, þar sem svá var djúpt, at engi var ván at fyndist. Nú gengr Velent heim ok ætlar, at konungi mun illa þykkja, er hans knífi var tapat.
   Ok nú mælist hann við einn saman: "Víst mátta ek mikill ættleri verða, ok fátt týr mér, at ek sé kominn af góðum ættum. Nú var ek kominn í þjónustu með góðum konungi, ok fekk hann mér litla þjónustu, ok vildi hann svá mín freista, ok væri þess ván, ef hann sæi, at ek gætta vel ins litla, at hann myndi hugsa, at ek varðveitta svá inu meira, ef mér væri í hendr fengit, ok mundi ek þaðan af nokkura uppreist fá. En þat er ek skyldi nú þjónat hafa it litla, þá gleymda ek því, ok mun hverr maðr kalla mik fól."
   (95) Smiðr nokkurr var með Niðungi konungi. Hann heitir Amilias. Hann smíðar konungi allt, er ór járni má gera. Velent gengr til smiðju iVmilias, en hann var eigi í smiðjunni, fyrir því at hann hafði gengit at snæða ok sveinar hans með honum. Velent sezt þar til smíðar ok gerir einn kníf, ok síðan slær hann einn nagla með þrimr hryggjum ok leggr á steðjann, en engi maðr sá jafnvel smíðat hvárki áðr né síðan. Ok allri smíð hefir Velent lokit, áðr en Amilias komi.


64. Veðmál Velents ok Amilias smiðs.

   Velent kemr á konungs fund ok stendr fyrir konungs borði nú sem fyrr ok þjónar ok lætr sem ekki sé í orðit. Konungr tekr einn kníf, er lá fyrir honum, ok sneið með einn similieshleif, ok beit í sundr hleifinn ok svá mikit af borðinu sem knífrinn tók.
   Konunginum þótti undarligt, hví þetta járn mátti svá hvasst verða, ok mælti til Velents: "Hverr mun gert hafa þenna kníf?"
   Velent svaraði: "Hverr mun gert hafa nema Amilias, smiðr yðar, er alla yðra knífa hefir gert ok allt þat annat, er þér látið smíða."
   Amilias heyrði viðræðu þeira ok svaraði: "Herra, ek hefi gert þenna kníf, ok engan smið hafið þér annan en mik einn allt at gera þat, er þú vill."
   Þá svaraði konungrinn: "Aldregi sá ek enn jafngott járn koma ór þinni hendi sem þetta er, ok hverr sem þenna kníf hefir gert, þá gerðir þú hann aldregi."
   (96) Þá leit Niðungr konungr til Velents ok mælti: "Hefir þú eigi gert þenna kníf?"
   Hann svaraði: "Svá mun vera, herra, sem Amilias segir. Hann mun gert hafa."
   Þá svaraði konungr: "Ef þú segir eigi satt til, þá hefir þú mína reiði."
   Þá mælti Velent: "Yðra reiði vil ek eigi hafa, ef ek má sjálfr ráða," - ok segir honum, hversu hann týndi knífinum ok hversu hann gerði annan í staðinn.
   Þá mælti konungr: "Þat grunaði mik, at eigi mundi Amilias hafa gert jafngóða smíð, ok aldregi fyrr sá ek jafngóðan kníf sem sjá er."
   Amilias mátti eigi þegja. "Herra, vera kann, at Velent hafi gert þenna kníf, er svá góðr er sem þér segið, enda kann ok vera, at ek kunna at gera eigi verra smíði en þetta er. Ok aldrigi vil ek þat vita á mik, at hans smíð er betri en mín, ok reyna vil ek áðr okkarn hagleik, áðr en ek vil óhagari heita en Velent."
   (97) Velent svaraði: "Fátt kann ek at gera í hagleik, en þat, sem ek kann, þá spari ek eigi, at vit reynim okkra smíð. Ger þú einn hlut, en ek mun annan, ok má þá vita, hvárr betri er."
   Amilias mælti: "Þar um vil ek veðja."
   Þá svaraði Velent: "Ekki hefi ek fé mikit, en þó megum vit nokkut við setja, ef þér sýnist."
   Þá svaraði Amilias: "Þó at þú hafir eigi fé til, þá legg við höfuð þitt, en ek legg í móti mitt höfuð. Sá skal annars höfuð af höggva, er hagari er."
   Velent mælti: "Set til svá mikit sem þú vill ok ger þat, sem þú kannt bezt, eða hvat villtu smíða, eða hversu fám vit þetta reynt?"
   Þá svaraði Amilias: "Þú skalt gera eitt sverð, sem þú kannt bezt, en ek mun gera hjálm ok brynju ok brynhosur. Nú með því at þitt sverð bítr þessi vápn, svá at mik skeinir nokkut, þá skaltu af höggva mitt höfuð. En ef þitt sverð bítr eigi mín vápn, þá efast þú aldrigi um þat, at ek hefi at vísu þitt líf af þér."
   Velent mælti: "Þat vil ek gjarna. Tak eigi aftr orð þín ok halt þat, sem þú mælir."
   Þá mælti Amilias: "Ek vil fá mér vörzlumann, at eigi verði þetta mál lögrinnt fyrir mér, er ek mæli."
   En til þess urðu tveir riddarar inir vöskustu ór konungs hirð, þeir er vissu hagleik Amilias.
   (98) Amilias mælti til Velents: "Hvar eru þínir vörzlumenn?"
   Velent svaraði: "Eigi veit ek, hverr varða mun fyrir mik, er engi veit, hvat ek kann at gera, er ek em hér ókunnigr öllum mönnum í þessu landi."
   Þá mælti konungr sjálfr: "Vel hefir hann gert allt þat, sem hann hefir smíðat," - ok kemr honum í hug, hversu stokkinn rak ok hversu vel um var búit ok með mikilli vél, ok segir, at heldr en engi verði hans vörzlumaðr, þá vill hann sjálfr varða fyrir hann. Ok á þessa leið festa þeir sitt handsal, at Niðungr konungr gekk í vörzlu fyrir Velent ok tveir riddarar fyrir Amilias.
   Ok þann inn sama dag gengr Amilias til smiðju sinnar ok allir hans sveinar, efnar til smíðar ok lætr svá ganga alla tólf mánaðr. En Velent þjónar hvern dag fyrir konungs borði ok lætr sem hann hafi ekki vætta spurt. Ok á þessa leið líðr út annat misserit.


65. Horfin smíðatól Velents.

   Nú er þat einn dag, at konungr spyrr, hversu Velent vill leysa veðjan hans eða nær hann vill efna til smíðar.
   Velent svaraði: "Herra, svá sem þér leggið ráð til. En ek vilda, konungr, at þér létið gera mér smiðjuhús, er ek skal smíða í."
   Ok svá er gert sem hann mæki. Nú er smiðjan er búin, þá gengr Velent þingat, sem hann hirti tól sín ok fé.
   (99) Nú er upp brotinn stokkrinn ok brott tekin tólin ok allt féit. Honum þykkir nú allilla ok kom í hug, at einn maðr sá, hvar hann fal sín tól, ok þat veit hann, at sá mun tekit hafa, en eigi veit hann nafn hans. Þá gengr Velent til konungs ok segir honum allan atburð. Konungi þykkir nú ilia ok spyrr, ef Velent mun kenna manninn eða eigi.
   Hann segir svá: "Herra, kenna mun ek hann, en eigi veit ek nafn hans."
   Þá lætr konungr stefna þing, býðr, at þar skal koma hverr maðr, er í ríki hans er ok til hans orða spyrr. Ok þetta boð kemr í hvers manns garð í Jútlandi, ok öllum þykkir undirlig þessur þingstefna, ok engi veit, hverju gegnir. Nú var þingit sett. Þá gengr Velent fyrir hvern mann, er á var þinginu, ok hyggr at, ef hann kenni þann mann, er tekit hefir tól hans ok gull ok aðra gripi. Velent finnr eigi þann mann ok engan honuni líkan ok segir svá búit konungi.
   (100) Konungi þykkir nú illa ok mæiti til Velents: "Miklu kanntu minna fagnað en ek hugða, ok þat væri makligt, at þungr fjöturr lægi á þínum fótum. Þú hefir mik sárliga spottat. Stefnda ek þing fyrir þínar sakar, ok er nú hér kominn hverr maðr, er í mínu ríki er, ok hér mun sá kominn vera, er þín tól hefir tekit ok annan fjárhlut, en þú kennir hann aldrigi, ok ertu fól eitt."
   Gengr nú konungr af þingi ok alk fólk annat með honum. Nú þykkir Velent allilla, látit gullit ok tól sín ok fengit reiði konungs.


66. Velent gerir líkneskju af Regin ok fær tól sín.

   Ok nokkurri stundu síðar þá gerir Velent eina smíð, ok var þat mannlíkan, gert sem líkast manni, ok hár á höfði. Þá gengr Velenr heim til hallar konungs eitt kveld ok setr þat mannlíkan í rá eina, þar sem konungr gekk til kamars, en síðan gengr Velent inn í höll ok þjónar sem aðrir sveinar.
   (101) Nú vill konungr út ganga ok allir hans menn, ok þá berr Velent kerti fyrir konungi.
   Nú lítr konungrinn til hægri handar sér ok mælti til líkneskjunnar: "Heill þú ok velkominn, minn inn góði vinr, Reginn. Hví ferr þú svá úti einn saman, eða nær komtu eða hversu fórst þér at minna erenda, er ek senda þik í Svíþjóð?"
   Þá mælti Velent: "Herra, dramblátr mun sjá maðr vera, ok engu mun hann yðr svara. Ek gerða þetta líkneski eftir minni mínu, ok svá heitir maðrinn sá, herra, er tók mín smíðartól ok gull."
   Þá mælti konungrinn: "Eigi var þess ván, at þú mundir hann hér finna, ek senda til Svíþjóðar minna skyldra erenda, ok víst ertu hagr maðr ok listugr, ok góðr maðr ertu. Nú fæ ek þegar tól þín ok fé, ef hann hefir tekit, ok bæta skal ek þat, er ek mælta illum orðum við þik."
   (102) Nú kemr Reginn heim, ok sendir konungr honum boð, ok kemr hann á konungs fund, ok spyrr hann at, konungrinn, ef Reginn hafi tekit tól ok fé Velents, ok hann gengr við ok sagði, at hann gerði fyrir gamans sakar. Ok nú fær Velent tól sín ok fé, ok hann stendr nú hvern dag ok þjónar konungi, ok líðr svá fjóra mánaðr.


67. Velent smíðar sverðit Mímung.

   Ok er þessi stund er liðin, þá spyrr konungr, hví Velent vill ekki smíða, sem hann hefir veðjat.
   Hann segir svá: "Þegar mun ek smíða, er yðr sýnist ok þér leggið ráð til."
   "Mér sýnist svá," segir konungr, "sem þér liggi mikit við, ok þú átt at skipta við hagan mann ok illan í sér. Far nú ok smíða ok freista þín."
   (103) Velent gengr nú til smiðju ok sezt til smíðar ok gerir eitt sverð sjau daga. Ok inn sjaunda dag þá kom konungr sjálfr til hans ok hefir Velent nú algert eitt sverð, þat er aldrigi þóttist konungr hafa sét vænna né bitrligra. Nú gengr Velent ok konungr með honum til ár einnar. Þá tekr Velent einn þófa þvers fótar þjukkan ok kastar í ána ok lætr reka fyrir straumi ok setr sverðseggina í ána ok hverfir móti strauminum ok rekr þófann at sverðinu, ok tekr eggin í sundr þófann.
   Þá mælti konungr: "Þetta er gott sverð," - ok þetta vill hann sjálfr bera.
   Þá mælti Velent: "Þetta er ekki mjök gott sverð, ok miklu skal þat betra vera, áðr en eg létta." Konungr gengr til hallar sinnar, ok er hann kátr.
   (104) Velent ferr nú til smiðju ok tekr eina þél ok þélar þetta sverð allt í sundr í svarf eitt. Nú tekr hann svarfit ok blandar við mjöl, ok þá tekr hann alifugla ok sveltir þrjá daga, ok þá tekr hann mjölit ok gefr fuglunum at eta. Þá tekr hann saur fuglanna ok lætr koma í afl ok fellir, ok vellr nú ór járninu allt þat, er deigt var í. Ok þar af gerir hann eitt sverð, ok er þetta minna en it fyrra.
   Nú er albúit er sverðit, þá kemr konungr til Velents, ok þegar er hann sér sverðit, þá vill hann sjálfr braut hafa, ok aldrigi kveðr hann betra grip fást né finnast en þat sverð.
   (105) Þá mælti Velent: "Herra, þetta er gott sverð, ok enn skal þat betra vera."
   Ganga þeir nú til árinnar. Kastar Velent þófa fyrir sverðit, tveggja feta þjukkan, ok tekr þetta sverð sundr þófann sem it fyrra, ok konungr segir, at eigi mun fá gert betra sverð, þó at við leiti. Velent segir, at hann skal gera þat hálfu betra. Konungi líkar þetta vel ok gengr heim til hallar sinnar ok er glaðr.
   Velent ferr til smiðju sinnar ok þélar þetta sverð allt í sundr ok ferr á sömu lund með sem fyrr hafði hann farit. Ok þá er liðnar ern þrjár vikur, þá hefir Velent gert eitt sverð, skyggt ok merkt gulli, ok hjaltat fagrt.
   (106) Nú kemr konungr til Velents ok sér sverðit, ok þykkist hann aldrigi hafa sét betra sverð né bitrligra en þetta er, ok þetta er skapliga mikit sverð, en hin váru meiri en lagi gegndi, er fyrr hafði hann gert. Nú ganga þeir til árinnar, ok hefir Velent í hendi sér einn þófa þriggja feta þjukkan ok svá langan ok kastar í ána, ok þessu sverði heldr hann kyrru í ánni, ok rekr þófann at sverðsegginni, ok tekr sundr þófann jafnslétt sem sjálfan strauminn.
   Þá mælti Niðungr konungr: "Þó at leiti um alla veröld, þá mun eigi finnast jafngott sverð sem þetta er, ok þetta sverð skal ek hafa hvert sinni, er ek skal berjast við mína óvini."
   (107) Velent svaraði: "Þessa sverðs ann ek engum manni at njóta nema yðr, herra, ef nokkurr fengr er í. En ek skal búa fyrst at fetlum ok umgerð allri ok fá yðr síðan sverðit."
   Konungr vill, at svá sé, ok gengr heim til hallar sinnar ok er kátr. Velent ferr í smiðju sína ok sezt til smíðar ok gerir annat sverð svá líkt hinu, at engi maðr kennir hvárt fyrir annat. Velent snýr inu góða sverði undir smiðbelgi sína ok mælti svá: "Ligg þú þar, Mímungr. Hverr veit, nema þín þurfi enn, áðr en lúki?"


68. Velent vinnr veðmálit.

   (108) Velent hefir nú lokit allri sinni smíð ok stendr nú hvern dag fyrir konungs borði ok þjónar allt til stefnudags. Nú er kominn stefnudagrinn, ok þegar árla um morguninn þá tekr Amilias sínar brynhosur ok spennir á sik ok gengr út á torg ok skemmti sér ok sýnir sik. Þá mæltu þat allir menn, er hann sá, at aldrigi sá jafngóða ísarn sem þessur var. Þat var allt tvígert ok forkunnar vel smíðat. Ok þá er at líðr dagverðarmáli, þá steypir hann á sik brynju sinni. Hún er rúm ok síð ok öll tvíger. Ok svá gengr hann til konungsborðs, ok þykkist engi maðr hafa sét betra vápn í einni brynju en í þessi.
   Nú er Amilias kátr ok glaðr ok hrósar sér mjök ok sínum vápnum. Ok þá er Amilias kemr fyrir borð konungsins, þá setr hann hjálm á höfuð sér. Sá er vel skyggðr ok furðu mikill ok þjukkr, ok konungi sýnast vel þessur vápn. Ok þá er konungr var mettr ok borð váru brottu, þá gengr Amilias út á einn völl, ok þar stendr einn stóll, ok þar sezt hann á. Nú gengr konungr út ok allir hans menn með honum ok svá Velent. Nú læzt Amilias vera búinn at reyna veðjan sína.
   (109) Þá gengr Velent til smiðju sinnar ok tekr sverðit Mímung ok gengr aftr til konungs ok hefir sverðit brugðit. Nú gengr Velent á bak stólinum, þar sem fyrir sat Amilias, ok setr sverðseggina á hjálminn ok mælir við Amilias ok spyrr, ef hann kennir.
   Þá svaraði Amilias: "Högg tíl af öllu afli ok lát sem þess munir þú við þurfa, ef hlýða skal."
   Nú þrýstir Velent svá fast sverðinu ok dregr við, at sundr nam hjálminn ok höfuðit ok brynjuna ok búkinn allt til beltisstaðar, ok lýkr svá lífdögum Amilias. Nú mælti margr maðr á þessa lund, at þar sem maðr setr dramb sitt hæst, at þat kann lægst at leggjast.
   Nú biðr konungr, at Velent skal fá honum sverðit ok sjálfr vill konungr þat brott bera.
   (110) Þá svaraði Velent: "Ek verð at taka áðr, herra, umgerðina, er heima liggr í smiðjunni, ok vil ek fá yðr allt saman," - ok þat líkar konungi allvel.
   Nú gengr Velent til smiðjunnar ok kastar Mímungi undir smiðbelgi sína ok tekr it annat sverðit ok skýtr í umgerðina ok gengr ok færir konunginum. Ok þat hyggr nú konungr, at þat it sama sverð sé, er Velent hefir þetta frægðarverk með unnit, ok hyggst konungr nú hafa þá gersimi, er aldrigi mun meiri finnast, þó at leiti um alla veröld. Nú líðr svá um hríð.


69. Velent verðr frægr af smíðum sínum.

   (111) Niðungr konungr sitr nú í sínu ríki ok með honum Velent, inn ágæti smiðr, er Væringjar kalla Völund. Hann smíðar konungi alls kyns gersimar af gulli ok silfri ok af hverjum hlut, er smíða má. Velent er svá frægr um alla norðrhálfu heimsins, at svá þykkjast allir menn mega mest lofa hans hagleik, at hverja þá smíð, er betr er ger en annat smíði, at sá er Völundr at hagleik, er gert hefir. Velent er með Niðungi konungi í góðu yfirlæti ok mikilli sæmd ok allra manna hagastr ok víðfrægastr.


70. Velent sækir sigrsteininn ok vegr dróttsetann.

   (112) Einn dag, er Niðungr konungr sitr yfir borðum, þá koma menn fyrir konung ok sögðu honum, at herr mikill fór í ríki hans ok höfðu mikinn skaða gert. Niðungr konungr safnar liði ok flytr herinn fimm daga, áðr en þeir fyndist.
   Ok um kveldit, er konungr hafði sett landtjöld sín, þá kemr honum í hug, at heima liggr sigrsteinn hans. En þat var í þann tíma, at konungar áttu sumir stein þann, er sú var náttúra at, at hverr fekk sigr, er hafði á sér, ok gerðu þeir þat helzt, er orrostumenn váru eða vandræði áttu eða kappar þóttust. En þat veit ek eigi, hvárt þat var af náttúru sjálfs steinsins eða olli átrúnaðr sá, er þeir höfðu á steininum. En þetta þykkir konungi allilla, er heima liggr sigrsteinn hans, ok lætr kalla til sín ráðamenn sína ok virktavini ok segir, at hann vill gefa þeim hálft ríki sitt ok þar með dóttur sína, er kæmi steininum til hans, áðr en sól væri í austri um morguninn eftir. jMargir váru fúsir til ferðarinnar, en fáir treystast, at ferðinni mundu áleiðis koma a svá skammri stundu sem til var gefin, ok líðr nú at kveldi.
   (113) Nú sér konungr, at engi vill til ráða ferðarinnar, ok kallaði til sín Velent ok mælti: "Þú inn góði vin minn, Velent, villtu fara þessa ferð?"
   Þá mælti Velent: "Herra, at yðru ráði vil ek fara, ef þér vilið efna þat, sem heitið."
   Þá mælti konungrinn: "Allt skulum vér þat veJ gera, er vér höfum mælt."
   Nú ríðr Velent á sínum góða hesti Skemmingi. Hann hafði fengit þann góða hest sunnan af hrossastóði því, er Studas inn gamli ok fyrr var frá sagt, hafði at varðveita. En sá hestr var svá skjótr sem fugl fljúgandi ok alla vega mikill ok fríðr.
   (114) Velent ríðr nú í brott um nóttina ok ferr þat á einu dægri, er konungrinn hafði flutt herinn fimm daga. Hann kemr um miðja nótt fyrir borgina ok fær sigrsteininn ok ríðr nú aftr ok kemr í nánd landtjöldum konungs, áðr en sól væri í austri. Nú lætr Velent burdía hest sinn, Skemming. Þá koma í mót honum sjau menn ok fóru at brynna hestum frá konungs landtjöldum.
   (115) Þeira höfðingi var konungsins dróttseti. Ríða þeir á móti Velent ok fagna honum vel ok hann þeim.
   Þá mælti dróttsetinn: "Minn inn góði vin, hefir þú hér sigrsteininn? Víst ertu ólíkr orðinn öðrum mönnum um flesta alla hluti, er þú komt þessari ferð áleiðis á svá skammri stundu."
   Velent svaraði: "Þat væntir mik, at ek hafa steininn, ok leyst þykkjumk ek hafa þetta erendi sem ek kunna bezt."
   Þá mælti dróttsetinn: "Fá mér sigrsteininn, ok vil ek færa konunginum, en ek mun gefa þér í móti gull ok silfr svá mikit sem þú kveðr á."
   Velent svaraði dróttsetanum: (116) "Þú mætrir eigi verr hafa farit þessa ferð en ek, ok eigi trúi ek, at þú fáir steininn af minni hendi. Ok engi kurteisi er at beiðast slíkra hluta, með því at annarr hefir steininn sóttan ok með því at slíkir hlutir liggja við sem hér liggja við."
   Þá mælti dróttsetinn: "Dulinn ertu at þér, er þú hyggst fá munu konungsdóttur, smiðr einn, lítill fyrir þér, en þeir hafa eigi fengit, er af beztum ættum eru í landi þessu, enda skaltu þat hafa, er þér er óhagligra. Takið nú, mínir menn, ok bregðið sverðum, ok skal hann nú láta sigrsteininn ok þar með lífit."
   (117) Nú sækja þeir at honum, en hann bregðr sverði sínu Mímungi ok höggr til sjálfs dróttsetans á hjálminn ok í sundr höfuðit, svá at hann fell dauðr á jörð. Ok nú flýja hinir sex, er eftir eru.


71. Niðungr konungr gerir Velent útlægan.

   Velent kemr nú á konungs fund ok færir honum sigrsteininn. Hann fagnar honum vel. Nú segir Velent konungi allan atburð á sinni ferð ok þat, at hann hafði drepit dróttsetann.
   Þá mælti konungrinn: "Haf þar fyrir mikla óþökk. Þú hefir drepit minn inn bezta ok inn kærasta þjónustumann, ok verð á brautu sem skjótast máttu ok kom aldrigi í augsýn mér síðan, ok ef þú ferr nú eigi á brott, þá læt ek þik upp festa ok skaltu deyja sem inn versti þjófr."
   (118) Velent ferr nú í frá konungi ok mælir þetta: "Slíkar sakir máttu nú, konungr, gefa mér fyrir því, at þú vill, at okkarr kaupmáli slitni. En eigi mun öllum vel at því getast, þó at mér kunni ekki mislíka um þetta mál."
   Gengr nú Velent frá konungi með ósæmd. Ok nú þenna inn sama dag mætast þeir Niðungr konungr ok víkingarnir ok berjast, ok fær Niðungr konungr sigr ok hreinsar landit ok friðar ok ferr heim með miklum veg ok þykkist nú hafa vel árnat, sem var. Ok líðr svá um hríðar sakir, at engi maðr veit, hvar Velent er kominn, en Niðungr konungr er heima í sínu ríki.


72. Konungr lætr skera hásinar Velents.

   (119) Velent líkar nú allilla, fengit nú konungs reiði, ok sjálfr er hann friðlauss, hyggr nú til hefnda, ferr nú eitt sinni til konungsgarðs á launungu ok torkennist ok vendir til steikarahúss ok kallast einn steikari, ok sezt hann við ok steikir mat ok sýðr með öðrum steikurum. Nú koma sendingar fyrir konung ok jungfrú. Þá tekr hún einn kníf ok stangar með eitt stykki, er liggr á diski fyrir henni. En sú var náttúra at knífinum, at þegar er nokkut var óhreint í matnum, þá söng í knífsheftinu. Nú fiðr jungfrú, at svik eru ger í matinn ok segir nú feðr sínum. Hann verðr nú reiðr ok lætr leita eftir manninum. Ok nú finnst Velent ok er nú leiddr fyrir konung.
   En konungr mælir svá: "Eigi skaltu, Velent, líf þitt láta fyrir hagleiks þíns sakir, þó at þú hafir illa gert." Ok er hann nú settr fyrir konung.
   (120) Konungr lætr skera í sundr sinurnar í báðum fótum hans, þær er framan liggja á beinum í kálfabótum hans ok þær, er í ristum framan lágu, ok svá fyrir ofan hælbeinit hásinarnar. Ok svá lengi sem Velent lifði síðan, þá váru honum báðir fætr ónýtir til göngu. Velent liggr nú í konungsgarði illa haldinn.
   Nú mælir hann til konungs eitt sinni: "Herra," sagði hann, "vel skal ek þat virða fyrir þér, er þú lézt sundr skera sinur í báðum fótum mínum, fyrir því at ek hafða ærit til gert. Ok nú má ek aldregi við þik skiljast, meðan mitt líf er, ok eigi vil ek, þó at ek mætta."
   Þá mælti konungr: "Víst skal ek þat vel launa þér ok yfir bæta við þik, ok vil ek gefa þér gull ok silfr svá mikit sem þú beiðist."
   Konungr lætr gera eina smiðju, ok þangat er Velent fluttr. Nú sitr Velent ok smíðar konungi hvern dag af gulli ok af silfri ok af hverjum hlut öðrum, er smíða má.
   Nú líkar konunginum vel þetta ráð, at Velent má nú eigi braut komast, ok þykkist hann nú vel um hafa ráðit.


73. Velent drepr konungssyni.

   Niðungr konungr á fjögur börn, þrjá sonu ok eina dóttur. (121) Þat er einn dag, at synir Niðungs konungs tveir inir yngstu gengu til smiðju Velents með boga sína ok biðja hann smíða sér skot.
   En Velent segir, at hann á eigi tóm at. "Ok þó," segir Velent, "at þit séð börn konungs, þá vil ek engan hlut ykkr smíða fyrir vilja föður ykkars ok boð ok þat, sem hann sendi mér orð til í dag. En ef þit vilið, at ek smíði ykkr nokkurn hlut, þá skuluð þit veita mér mína bæn fyrri, en sú er alllítil."
   Þeir spyrja, hver sú væri. Velent mælir, at þeir skulu ganga öfgir til smiðjunnar, þegar snjór væri nýfallinn. En sveinarnir hirða aldregi, hvárt þeir ganga öfgir eða réttir, en þetta hefir um vetrinn verit. Ok sömu nótt eftir feil snjór, ok um morgininn eftir koma konungs synir til smiðju fyrir sól ok hafa svá farit sem Velent bauð þeim ok biðja nú Velent smíða.
   (122) Velent lætr ok sik þá ekki til dvelja. Nú lætr Velent aftr hurðina sem fastast, en síðan drepr hann sveininn hvárntveggja ok skýtr undir smiðbelgi sína í gröf eina djúpa. Þenna dag eru horfnir konungs synir, ok veit engi, hvert þeir hafa gengnir verit. Konungr hyggr, at þeir munu farit hafa í skóg at veiða fugla ok dýr eða í fjöru at fiskafangi. Ok þá er til borða skal ganga, þá er þeira leitat, ok finnast þeir eigi.
   Nú er komit til Velents ok spurt, ef þeir hefði þar komit. Velent sagði, at þeir kómu þar ok í brott gengu þeir heðan, ok sjá kvaðst hann þá á leiðinni, er þeir gengu heim til konungshallar. "En boga sína höfðu þeir hér ok skot, ok líkligast þykkir mér, at þeir hafi í skóg farit," segir hann.
   Nú fara þeir heim, ok sjá þeir, at fótspor sveinanna horfa heimleiðis, ok hefir engi maðr grun á Velent um þetta mál.
   (123) Konungr lætr leita sona sinna marga daga, ok finnast þeir aldregi. Nú leiðist öllum at leita þeira lengr, ok þykkir konungi þat líkligast, at þeir munu fara í skóg ok munu dýr grandat þeim hafa eða sjór hafi grandat þeim, ef þeir hafa í fjöru gengit, ok er margs um þat gezt ok aldregi þess, er var. En Velent hafði hugsat þá svívirðing ok skömm, er honum var ger, fyrir því at eigi skorti grimmleikinn með honum, enda váru allöpr tilbrigðin. Ok þóttist hann nú hafa hefnt sín nokkut, nær sem meir verðr eða eigi.
   (124) Nú tekr Velent sveinana ok skefr allt holdit af beinunum, ok síðan tekr hann þeira hausa ok býr gulli ok silfri ok gerir af tvau mikil borðker, ok af herðarblöðum gerir hann öleysla ok af mjaðmarbeinum þeira ok býr gulli ok silfri. Af sumum beinum þeira gerir hann knífahefti, en af sumum bláspípur, af sumum lykla, en af sumum kertistikur, er standa skulu á konungs borði. Ok af hverju þeira beini gerir hann nokkut til borðbúnaðar, ok þetta væri stórar gersimar, ef eigi væri með svá stórum svikum ok flærðum sem var. Ok þá eru þessar gersimar uppi, er konungr hefir flesta ríka menn í boði sínu.


74. Velent bætti hringinn konungsdóttur.

   (125) Svá bar at eitt sinn, at konungsdóttir ok hennar fylgismær með henni váru gengnar út í grasgarð sinn, at jungfrú braut sundr sinn inn bezta gullhring, svá at engu var nýtr. Ok þetta þorir hún eigi at segja sínum feðr eða mæðr, ok nú spyrr hún meyna, hvat til ráðs væri, er svá illa hefir til tekizt.
   Þá svarar mærin: "Velent mun bæta þetta litla hríð."
   Ok þetta þykkir þeim báðum ráð. Nú gengr mærin til smiðju Velents ok segir, at hennar jungfrú sendir hana þangat með sinn hring, at hann skal bæta. Velent svarar ok segir, at ekki þorir hann at smíða fyrir utan konungsins boð einskis konar smíð.
   Mærin segir svá: "Eigi mun konunginum illa þykkja, þó at þú smíðir þat, sem jungfrú biðr, ok vel máttu gera þenna hlut fyrir hennar sakir. Hún vill eigi sýna þenna hring sínum feðr né mæðr, fyrr en bættr er, ok hefir þú þá mikla þökk fyrir, en konungrinn mun gjalda þér vingan í móti, þegar hann veit."
   Velent svaraði: "Ekki mun ek hafa þína vörzlu þar til, en ef hún kemr sjálf hingat, þá geri ek sem mér sýnist."
   Mærin gengr heim ok segir konungsdóttur, at Velent vill eigi smíða, fyrr en hún kemr sjálf til hans. En hún segir, at eigi skal þat fyrir standa, ef honum er þá betra at smíða en áðr, - "ok alllítils góðs væntir hann af mér, ef hann gerir þetta eigi."
   (126) Konungsdóttir gengr í brott ok báðar þær ok hitta Velent. Nú kemr konungsdóttir í smiðjuna ok biðr Velent bæta hringinn, en hann segir, at fyrr vill hann annat smíða. Lætr Velent aftr hurðina sem fastast ok leggst hjá konungsdóttur. Ok er þat er sýst, bætir hann hringinn, áðr en þau skilist, ok er þá miklu betr en áðr en brotinn væri. Ok þessu leyna þau bæði um hríð, at svá hafi at borit.


75. Frá Agli, bróður Velents, ok skotfimi hans.

   (127) Í þenna tíma kemr inn ungi Egill til hirðar Niðungs konungs, bróðir Velents, fyrir því at Velent hafði honum orð sent. Egill er allra manna fríðastr. Ok einn hlut hefir hann fyrir alla menn fram, hann skýtr betr af handboga en engi maðr annarr. Konungr tekr vel við honum, ok er Egill þar langar hríðir.
   Konungr vill reyna, hvárt Egill skýtr svá vel sem sagt er eða eigi. Hann lætr taka son Egils þrevetran ok lætr leggja eitt epli á höfuð honum ok bað Egil skjóta, svá at eigi færi fyrir ofan höfuðit né vinstra veg né hægra veg. Eplit eitt skyldi hann hæfa, en ekki var honum fyrir boðit at skjóta sveininn, fyrir því at þat þóttist hann vita, at þat mundi hann fyrir engan mun gera, ef hann mætti sjálfr ráða, ok einni öru skyldi hann skjóta, en eigi fleirum.
   (128) Egill tekr þrjár örvar ok strýkr fiðrit á ok leggr á streng ok skýtr í mitt eplit. Hafði örin brott með sér hálft eplit, ok kom allt í senn á jörð. Þetta frægðarskot hefir lengi uppi verit, ok mikit finnst konunginum um hann, ok allra manna er hann frægjastr, ok þenna kalla menn Ölrúnar-Egil.
   Niðungr konungr spyrr Egil, hví hann tók þrjár örvar, með því at ein var til skilið at skjóta með.
   Egill svaraði: "Herra," segir hann, "eigi vil ek ljúga at yðr. Ef ek hefða lostit sveininn með einni örinni, þá hafða ek yðr þessar tvær ætlat."
   En konungrinn virði þat vel fyrir honum, ok þótti öllum hann djarfliga mæla.


76. Velent ræðir við konungsdóttur.

   (129) Nú hefir Velent hefnt sinnar svívirðingar, ok nú veit hann, ef þetta kemr upp, at konungr lætr drepa hann. Nú kallar Velent til sín Egil, bróður sinn, ok biðr, at hann skal koma jungfrú á tal við hann, ok svá gerir hann. Nú hittast þau ok talast við marga hluti sín á milli, ok þat kemr í þeira ræðu, at Velent vill enga konu eiga nema konungsdóttur. En hún segir, at hún vill engan mann eiga annan en Velent, ok þetta líkar þeim báðum vel.
   Þá mælti Velent til hennar: "Í okkrum fundi þá hefi ek skipt okkrum klæðum, ok þat væntir mik, at þú munt fæða eitt barn, ok líkari þykir mér, at þat mun vera son. En þat skaltu segja honum, ef ek finn hann eigi, at ek hefi gert honum vápn, ok hefi ek þar hirt, sem vatn gengr inn, en vindr út."
   En þat var þar, sem hann kældi afl sinn. Nú skiljast þau.


77. Velent gerir sér fjaðrham.

   (130) Þat er eitt sinn, at Velent biðr Egil, bróður sinn, fá sér allar fjaðrar, bæði stórar ok smáar, ok segir, at hann vill gera sér einn flygil. Egill ferr í skóg ok veiðir alls kyns fugla ok fær Velent. Nú gerir Velent einn flygil, en þá er gerr var, þá er því líkast sem fjaðrhamr væri fleginn af grip eða af gambr eða af þeim fugl, er strúz heitir.
   (131) Nú biðr Velent Egil fara í, þar sem fyrir gert, ok fljúga ok freista, ef dygði.
   Þá mælti Egill: "Hversu skal ek upp hefjast eða fljúga eða niðr setjast?"
   Þá mælti Velent: "Þú skalt hefjast í mót vindi, ok fljúga skaltu bæði hátt ok langt, en setjast skaltu fyrir vindi."
   Þá ferr Egill í fjaðrhaminn ok flýgr upp í loft svá léttliga sem inn fimasti fugl, ok þá er hann skal setjast, þá steypist hann höfðinu til jarðar ok ferr ákafliga til jarðarinnar, ok náliga veit hann ekki til sín, svá þaut at hans eyrum ok þunnvöngum.
   Nú mælti Velent: "Seg mér, Egill bróðir, var nokkuru nýtr þessi flygill?"
   (132) Þá mælti Egill: "Væri svá gott at setjast með hann sem at fljúga var, þá væra ek nú á öðru landi, ok aldrigi fengir þú hann síðan."
   Velent mælti: "Ek skal bæta um þat, sem á skortir."
   Þá ferr Velent í fjaðrhaminn við atbeina Egils, bróður síns, ok ferr upp á hús eitt ok hefst upp í loft ok mælti: "Rangt sagða ek þér, þá er ek bað þik, at þú skyldir setjast fyrir vindi, því at ek trúða þér eigi, at þú mundir fá mér, ef þú vissir, at svá góðr væri sem er. Þat máttu vita, at allir fuglar setjast móti vindi ok svá upp hefjast. En nú vil ek segja þér, bróðir, mína ætlan. Ek vil nú heim fara, ok hitta vil ek Niðung konung áðr at máli. En ef ek mæli þat nokkut, er konunginum er á móti skapi, ok neyðir hann þik til at skjóta at mér, þá hæf þú undir vinstri hónd mér. Þar hefi ek bundit undir eina blöðru. Þar er í blóð sona Niðungs konungs. Nú máttu hæfa svá til skoti þínu, at mér verði ekki mein at, ef þú vill nokkurs okkra frændsemi virða."


78. Velent flýgr til Sjólands til búa sinna.

   (133) Nú flýgr Velent á inn hæsta turn í konungsgarði. Nú gengr konungr til hallar sinnar ok margt manna með honum.
   En þá er hann sá Velent, þá mælti hann: "Ertu nú fugl, Velent? Mörg undr gerir þú af þér."
   Þá mælti Velent: "Herra, nú em ek fugl, ok nú em ek maðr, ok brott ætlum ek nú, ok aldrigi skaltu fá mitt vald síðan, aldrigi lifir þú svá lengi. (134) Þat var fyrst kaupmáli okkarr, at þú gaft mér þína dóttur ok þar með hálft ríki þitt ok fyrir því, at yðr þótti þá mikill vandi ok ófriðr fyrir dyrum standa. En þú gerðir mik útlægan ok friðlausan fyrir þat, at ek varða hendr mínar ok drap ek þann, er mik vildi fyrri drepa. Fekkstu þér þá þat til slita við mik, ok launaðir þú mér illa mitt starf. En hugkvæmt varð mér, þó at ek væra liðlauss ok lítilmagni, allt saman. Margt hefir til ósættis gerzt með okkr. Þú tókt sinur ok skart í sundr í báðum fótum mínum. Þar fyrir drap ek syni þína báða tvá, ok þar bera vitni um þín borðker. Þar eru þeira hausar fyrir innan, ok í allan þinn inn bezta borðbúnað lét ek þeira bein, ok vil ek ekki leynast fyrir þér um þat mál. En allt þat, er þú gerðir fyrr illa til mín, sem ek sagða fyrr áðan, þess galt þín dóttir, þá er ek skipta okkrum fötum, ok þess væntir mik, at hún sé ólétt, en því veld ek. Nú hafa svá farit okkur viðrskipti."
   Nú flýgr Velent upp á loft hátt.
   (135) Nú mælti Niðungr konungr: "Þú inn ungi Egill, skjót hann Velent."
   Egill svaraði: "Eigi mun ek þat gera við bróður minn."
   Þá segir Niðungr konungr, at Egill skal hafa dauða, ef hann skýtr eigi, ok segir, at hann er þó verðr dauða fyrir tilverka bróður síns sakar, - "en af þessu einu fær þú þér líf keypt, ef þú skýtr hann, ok með engu öðru."
   Egill leggr ör á streng ok skýtr undir hönd Velent ina vinstri, ok fellr nú blóð á jörð. Þá mælti konungr ok allir menn, at þetta mun verða hans bani.
   Velent flýgr heim í Sjóland ok er þar at búum sínum, þeim er Vaði risi, faðir hans, hafði átt. Niðungr konungr fær sótt brátt eftir þetta ok því næst bana, en ríkit tekr son hans, en sá heitir Otvin, ok er hann vinsæll við alla menn. Hann er ok vel til systur sinnar.


79. Velent sættist við Otvin ok fær konungsdóttur.

   (136) Konungsdóttir ferr at hvíla ok fæðir sveinbarn. Honum er nafn gefit. Hann er kallaðr Viðga. Velent spyrr þenna allan atburð heim í Sjóland ok sendir Otvin konungi orð í Jútland ok beiðist af honum griða ok sættar. Konungr vill sættast við Velent ok sel honum grið til viðmælis. Velent ferr í Jútland, ok er þar vel við honum tekit, ok giftir Otvin konungr honum systur sína ok býðr honum þar at vera, ef hann vill. Velent segir, at honum þykkir munligra heim at fara í sitt fóstrland ok til föðurleifðar sinnar, segir þó, at hann vill vera heimhollr konunginum til allra góðra hluta, þeira sem hann kemr áleiðis. Otvin konungr vill, at hann ráði, ok heitir honum sinni vináttu. Velent ferr nú heim í Sjóland ok hans kona með honum ok son þeira Viðga, þrevetr. Konungr gefr þeim mikinn fjárhlut ok góðar gersimar, ok skiljast nú góðir vinir, ok er nú Velent í Sjólandi langa ævi ok víðfrægr um alla norðrhálfu heimsins at hagleik ok vélum öllum.