Ólafs saga kyrra (Fagrskinna)

Velg språk	Norrønt	Islandsk	Norsk	Dansk	Svensk	Færøysk
Denne teksten finnes på følgende språk ►

Noen spesialtegn vises ikke på iPhone/iPad.

Fagrskinna

K. 62. Vm aftrhvarf Olafs Haralz sunar til Noregs

Gerhard Munthe:
Olafr Haralz sunar

Olafr sun Haralz konongs hafðe æi gengit upp a lannd. oc var með honom Skuli sun Tosta ialls. nu er tiðindin como til þæiʀa þa bioggo þæir sec til brotfærðar meðr þvi liði er æftir var ufallit af Norðmonnum loghðu skipinn sinum til hafs. oc þeghar er byriaðe um haustit sighldu þæir til Orknꝍyia oc varo þer um vetrenn. þenn sama dagh er Haraldr konongr fell a Ænglande. þa andaðez Maria dotter hans i Orknꝍyium þet mælto menn at þou hafe haft æins manz fior bæðe. enn [hit nesta sumar æftir foro þæir Olafr ollu liðe sinu til Noregs. toc þet sama sumar Olafr konongdom i Noreghi meðr brꝍðr sinum Magnuse voro þæir tvæir konongar um rið aðr enn Magnus konongr fecc banasott oc var hann vanhæill nockra rið firir þvi at hann hafðe þess kyns sott er menn calla reforma. hann atti sun þen æftir er Hokon het hann var a fostre upi i Guðbranzdolum með Steighar-Þore.

K. 63.

Magnus hafðe haft hinn norðra lut lanz meðr Olafe broðr sinum. enn Olafr hinn ꝍystri. nu var Olafr æinn konongr i Noreghe æftir andlat Magnus broðor sins. hann var mikill a allan voxt. oc þet er allra manna soghn i Noreghi at ængi maðr hafe seet friðare mann eða tighurleghri sionum. gult hafðe hann har oc biartan licam ꝍygðr manna bazt oc limaðr. famaloghr oftazt oc æcki margroðen a þingum. glaðr við ol oc fagrmæltr viðr vini sina oc hofsmaðr um alla luti.

K. 64. Vm ættartal Ænglanz kononga

A þvi sama sumri nest æftir er Haraldr konongr Sighurðar sun fell a Englande. þa com til Ænglanz meðr hær sinn Vilialmr bastarðr Ruðu-iarl hanns faðir var Rottbærtr lougha ipe. enn hans faðir var Rikarðr sun annas Rikarðar enn hans faðir var Vilhialmr sun Gongu-Hrolfs. hann vann þet riki i Vallande. er siðan var kallat Norðmandi oc var þar ifir iarl siðan oc allir þæir langfæðr. Gongu-Rolfr iarl var sun Rognvallz Mꝍra iarls. broðir Þoris iarls þegianda oc Torfæinars i Orcnꝍyum oc Rollaughr het æinn. sva sem Æinar sæghir þa er hann hafðe drepit Halfðan halegg sun Haralz ens harfaghra. er aðr hafðe drepit faðr hans.

245.

Sekaðek Rolfs or hænnde

ne Rollaughi fliugha

dor a dꝍla mænge

dughir oss feður hefna

enn i kvæld meðan knyium

um kerstroumi romu

þæghiande sitr þesse

Þorer iarl a Mꝍre.

246.

Rekit hævi ec Rognvalz douða

enn roðo þvi nꝍrer

nu er folcstuðill fallinn

at fiorðunge minum

lyðe snottrir sæggir

þvi at sighri ver roðom

scatt væl ec honom harðan

at Hofꝍto grioti.

247.

Æ mun ec glaðr þvi at geirar

gott er vinna þrec manne

boðfikinna bragna

bitu þængils sun ungan

þꝍygi dyl æc nema þycki

þær flo ar af sarom

rꝍfa valr um holma

holunda vals gꝍli.

K. 65. Vm fall Haralds Goðvinia sunar

Vilialmr bastarðr oc Æddvarðr hinn hælghi Ænghla konongr voro syzkina synir. Rotbertr iarl oc Æmma drotning. þau voro Rikarz born bæðe. Emmo atte aðr Aðalraðr Ængla konongr þæirra synir voro Iatmundr oc Æddvarðr hinn hælghi. siðan atte Emmo Knutur gamle. þæiʀa sun var Haraldr oc Horða-Knutr. xix nottom æftir fall Haralz konongs Sighurðar sunar borðuz þeir suðr a Ænglande Haraldr konongr Goðvinasun oc Vilialmr bastarðr. þer fell Haraldr konongr oc Gyrðr iarl broðir hans oc mestr luti liðs hans. þa hafðe Haraldr konongr veret holvan tiunda monoð. Valþiofr iarl Goðvinasun com undan a flotta meðr sina svæit. oc þa somu nott þa reið iarlenn meðr æinum æikiscoghi þa riðu valskir menn i moti oc borðuz þæir oc fluðu Valir i skoginn. oc let iarlenn þeghar leggia ælld i scoghinn oc brann þer meir enn hundrat manna. enn hann gætte at ænge cǫmez a brott or skoghinom.

K. 66. Hvæssu Valþiofr iarl var svikinn af Vilialme bast

Ðeghar æftir þætta var tækinn til konongs i Ænglannde Vilialmr bastarðr. Litlu siðar for Valþiofr a fund konongs. oc hafðe aðr latet taca ser grið af kononge oc riðu meðr honum tvæir riddarar. Vilialmr konongr fagnaðe hanum væl oc at skilnaðe veitti konongr honum iarldom a Norðimbralande. þer hafðe hann ifir fyʀ verit iarl oc þa er iarlinn hafðe tækit bref oc innsighle þa for hann a brout oc com a hæiðe nocora. þer como a mot hanum xii riddarar | alvapnaðer oc marger svæinar. Ðessa ʀiddara hafðe Viliamr konongr sennt æftir hanum at lata drepa hann. Iarlenn liop af hestenom þui at hann hafðe engan hærbunað. hann bra sværði oc varðe sic um rið. En firir þui at marger velto um varð iarlenn handtækinn oc biosk ʀiddare einn til at hoggva hann. En þa er iarlenn vissi hværr hann skylldi hoggva þa firir gaf hann þeim ʀiddara vannlega oc sva konongenom. oc allum oðrum þæim er æftir hanum hafðu faret. oc til iartegna gaf hann ʀiddara silkikyrtil sinn þeim er hoggva skylldi hann. Ðui nest lagðe hann sik til iarðar i cross oc rette baðar hendr i fra ser. oc var hann þa hals hoggvinn. oc af hans bloðe fengo marger menn bot. oc er Valþiofr sann hæilagr maðr. Fra þessom tiðendum sægir innilega Þorkæll sunr Þorðar skalla. hann var hirðmaðr Valþiofs iarls. oc orte hann cvæðe eftir fall iarlsens oc er þetta þar i.

248.

Uist hæfir Valþiof raustan

Viliamr sa er rauð malma

hinn er haf skar sunnan

hellt i trygð um velltan.

| Þeta sama houst let Haralldr konongr lif sitt Goðvina sun oc fiorer brꝍðr hans.

K. 67. Ættartala Dana kononga hæfr her

Eftir þessa fimm hofðingia lifði æcki flæira af ætt Goðvina iarls sva at ver kunnum fra sæghia enn dottir Haralz konongs Gyða enn sun Tosta iarls var Skuli konongs fostri. Gyðu dottor Haralz konongs feck Valldimar konongr sun Iarizlæifs konongs i Holmgarðe oc Ingigærðar dottor Olafs konongs svænska. sun Valdimars oc Gyðu var Haraldr konongr er fecc Kristinar dottor Inga konongs Stæinkælssunar. þæira dꝍtr voro þær Malfrið oc Ingibiorgh. Malfriðe atte fyʀ Sigurðr konongr Iorsala fare. enn siðan Eirikr æimuni Dana konongr Eirikssun. Ingibiorghu Haralz dottor systr Malfriðar feck Knutr lavarðr broðir Æiriks æimuna. þæiʀa born voro þau Valdemar konongr oc Kristin oc Katerin oc Margareta. Valdemar Dana konongr fec Suffiu dottor Valaðz konongs a Pulinalande oc Rikizu drotnengar. born þæiʀa Valdimars konongs oc Suffiu var Knutr konongr oc Valdimar konongr oc Rikiza drotneng. Margareta dottor Knutz lavarðar. atte Stighr hvitaleðr. faðir þæirra Nikulos oc Kristinar er atti Karl konongr Sværkis sun. þæiʀa sun var Sværkir konongr faðer Ioans konongs. moðer Karls konongs var Ulfildr drotneng dotter Hoconar Finnz sunar Hareks sunar or Þiotto. Vlfilde atti fyst Niculos Danakonongr enn siðann Ingi Svia konongr Halzstæins sun enn siðazt Sværkir konongr Kolssun. Rikizu drotningu atte Eirikr konongr i Sviðioð Knuz sun.

K. 68. Vm giafir þær er Olafr konongr gaf Skula konongs fostra

Ða er Skuli konongs fostri sun Tosta iarls com i Noregh. þa gifti Olafr konongr er kallaðr var bonde honom Guðrunu frenkono sina dottor Nefstæins. hennar moðir var Ingirið. systir hins hælgha Olafs oc Haralz konongs oc dottir Sighurðar syr oc Asto. Sculi konongs fostri var allra manna vittrastr oc sniallaztr. hann talaðe oll konongs ærende a þingum oc a moti firir þvi at Olafr konongr var æcki talaðr maðr. oc æcki var hann sva diupvitr maðr sem faðir hans var. oc hann litti þvi i margha staðe er Skule konongs fostri reð. Olafe kononge var sva mikil virct a Skula. at hann bouð at gefa honom æitt fylke allt i Noreghi meðr ollum sculdum oc scottum oc skꝍyta hanum þet oc hans ærfingium. hann svaraðe a þessa lund lez æighi þyckia uliclect ef hofðingia scipti gerðez i at þat munde riufaz. oc enn i annann stað sagðe hann meðr þvi at hann var iamnan meðr kononge. þa var honom bætr hænt at þiggia veizlur af kononge ner þeim koupstoðum er konongr var vanr at sitia i um vetrom. nu bað konongr hann næfna þær iarðir | er hann villdi þiggia oc sva gerðe hann. ɴemndi sumar i Vik austr. sumar a Horðulande sumar i Þrondheimi. sva at i hverium kaupstað er konongr var. þa atte Skuli nalega hinar bæztu iarðer oc gnogar landskylldir til allz starfs oc kostnaðar i kaupstaðum.

Tillæg IV.

K. 69.

(E)ftir fall Haʀallz konongs Sigurðar sunar taldi Sveinn Danakonongr slitit vera friði milli Norðmanna oc Dana. oc at eigi hæfði lengri friðr veret sættr. en þæir Haʀalldr konongr lifði baðer. varo þa utboð i hvarotveggio rikino. hafðe Olafr konongr uti almenning firir Norege at liði oc skipum. sem Steinn sægir.

249.

Sin oðal man Sveini

soknstrangr i Kaupange

þar er hæilagr gramr hvilir

hann er rikr konongr banna

æitt sinni man unna

Olafr konongr hala

Ulfs þærf at þar arue

allz Noregs til kalla.

Ðess minnizk oc Steinn at Olafr konongr varðe lannd sitt með leiðangrum oc hærskipum.

250.

Mætr hilmir værr malme

man ec skiolldungs lof kolldum

Rauma grunnd oc ronndu

riklundaðr vellt undir.

Oc ænn þetta.

251.

Oll biðr Ægða stillir

æggdiarfra lið sæggia

sund firir sinu lannde

sokn orr skipa dorrum

iorð man æigi værða

auðsott Fila drottens

song hærðundum sværða

sik bæztan gram miklu.

Ða sendi Olafr konongr Sveini kononge sættar orð. lagðu stefnu með ser i Kononga hellu. sem siðr var til kononga. sagðe þa Olafr konongr Dana kononge at hann villdi hallda þui lica sætt sem faðer hans tok af Danum en ekki auka. en at aðrum koste let hann von at Norðmenn myndu ænn fræista at kæppaz við Dane. oc let þess meiri von at Daner myndu meiga minnaz. at sva var giorr sætten at þæir baðust en Norðmenn iatto. sagðe oc þess vera von at Norðmenn myndu ænn gefa af sinni henndi ꝍrenn storm Danum. þo at Haʀalldr konongr være frafallenn. I þesso tale gerðo konongar sætt annat sinni. oc fastnaðe Sveinn konongr þa Ingiriði dottor sina Olafe kononge. þar vikr Steinn sva maleno i sinni drapo.

252.

Lond vill þengill Þrꝍnda

þat licar væl skatnum

oll við ꝍrna snilli

æggdiarfr i frið leggia

hugnar þioð þat er þegna

þralyndr til friðmala

kugar Engla ꝍger

Olafr borenn solo.

Ðesse friðr stoð langa æfe milli Dana oc Norðmanna. hafðe þa Olafr konongr kyrseto oc hꝍglifi oc aller hans menn meira en fyrr hafðe veret i Norege. þa pryddist landet allt oc æfldist. gerðest folket auðigt oc rikt. þa sættiz sa staðr i Norege er einn er vegsamlegstr oc fyrr var getet Niðar os. Caupstaðren i Biorgvin gerðest þar bratt mikit setr auðigra manna. oc gerðez mikill flutningr til af aðrum londum. I þann tima miklaðust aller kaupstaðer. en sumir sættuz at upphafe. hofozk þa dryckiur oc skytningar i kaupstaðum miklu meir en fyrr hafðe veret. þa hafðu menn drambhosor lærkaðar at beini. oc sumir spenntu um gullringum um fotlæggi ser. þat var forniskiu siðr i Norege. sva oc i Danmorc. oc i Sviavelldi. þar sem varo konongs bu. oc veizlu stofor varo dyrr a hvaromtvæggia enda stofonnar. en konongs hasæte var a miðian langbæk þann er vissi mote solo. sat þa drotning a vinstri hond kononge. var þat þa callat andvege. oc hin agiætaste sess ut i fra hvarn tvæggia veg til cvænna oc carla er næst var andvege. en hinn uveglegastr. er nestr var durum. hinn gofgaste maðr sa er gamall var oc vitr var callaðr konongs raðgiafe. sem i þat mund var konongum titt at hafa með ser gamla spækinga til þess at vita forna siðu oc dꝍme forælldra sinna. þesse maðr skylldi sitia a annan langpall gagnvært kononge. oc het þat eð uꝍðra andvege. varo konor a hꝍgre hond hanum. en a vinstri hond sato callar. var þa titt hofðingium at bera ol um ælld. oc drecca a andveges mann sinn. þotte þat vera mest virðing at sitia firir konongs adrykkiu. til þess at eigi se þetta lygi sægir Arnor iarla skalld hversso hann sat með Þorfinni iarle.

253.

Het ec þa er hvæirn vætr satom

rams værð giafa iamnan

lið drakk gramr a gegnar

gegn vært skipa sagner.

Olafr konongr let sætia hapall i væizlustofom sinum. sætti þa hasæte sitt a miðian þværpall. skipaðe firir ser skutilsvæinum oc kærtisvæinum. let hann oc hallda kærti firir hværium tignum manne. er sat at borðe hans let oc skutilsvæina standa með iammargum borðkærum sem tignir menn varo at borðe hans. hann let oc gera stallara stola. oc sætti þar a stallara oc spækinga. Olafr konongr hafðe með ser .c. hirðmanna. en forn log varo til þess. at konongr skylldi hafa .lx. hirðmanna. hann hafðe auc .lx. gesta. en faðer hans hafðe .xxx. oc ænn .lx. þeirra manna er eigi varo handgiægnir. oc i minnu ifirlæte. fluttu þæir þat er konongr þurfti eða armenn hans. eða foro kaupfærðir. oc varo skylldir i allt konongs starf. oc þa er bꝍndr spurðu konongenn firir hværia soc hann hafðe mæiri hirð en fyrr hafðe veret. þa svaraðe hann a þa lund. lezk vera þui minni raða maðr en hans faðer. at eigi fecc hann bætr stillt eða stiornat rikinu með .cc. manna. en Haʀalldr konongr með .lxxxx. manna eða .c. Olafr konongr sat longum austr a Ranriki at einu riku konongsbui. Olafr konongr gifti systr sina Ingigiærði Olafe Svæins syni Dana konongs. er konongr var i Danmarcu siðan æftir Knut broðor sinn. Olafr konongr gat sun við frillu sinni Þoro dottor Arna laga. sa het Magnus er kallaðr var bærfꝍtr. en sumir callaðu Styrialldar-Magnus aðr en lette. hann var manna friðastr sionom. oc manna hæstr. oc var mark gort um hæð þeirra þriggia langfæðra. Haʀallz konongs. oc Olafs konongs oc Magnus berfꝍtz. a Mariu kirkiu norðr i Kaupange. þeirri er Haʀalldr konongr let gera. var við dyrnar a steinvæggenom marcaðor cross. þar er Haʀallde kononge var hꝍct at kyssa a. en annar þar er Olafr konongr kysti a. en hinn þriði var neztr. oc þo allra iamlangt a meðal. þann atte Magnus konongr. hann var manna kurteisastr. Olafr konongr toc banasott. þar sem heitir Haukbꝍrr oc var lik hans fꝍrt norðr til Niðar os. oc iarðat at Kristkirkiu. þa varo liðnir fra falle Haʀallz konongs faðr hans .vii. vætr oc .xx.

Tekst med fotnoter

K. 62. Vm aftrhvarf Olafs Haralz sunar til Noregs

Olafr sun Haralz konongs hafðe æi gengit upp a lannd. oc var með honom Skuli sun Tosta ialls. nu er tiðindin como til þæiʀa þa bioggo þæir sec til brotfærðar meðr þvi liði er æftir var ufallit af Norðmonnum loghðu skipinn sinum til hafs. oc þeghar er byriaðe um haustit sighldu þæir til Orknꝍyia oc varo þer um vetrenn. þenn sama dagh er Haraldr konongr fell a Ænglande. þa andaðez Maria dotter hans i Orknꝍyium þet mælto menn at þou hafe haft æins manz fior bæðe. enn [hit nesta sumar æftir foro þæir Olafr ollu liðe sinu til Noregs. toc þet sama sumar Olafr konongdom i Noreghi meðr brꝍðr sinum Magnuse voro þæir tvæir konongar um rið aðr enn Magnus konongr fecc banasott oc var hann vanhæill nockra rið firir þvi at hann hafðe þess kyns sott er menn calla reforma. hann atti sun þen æftir er Hokon het hann var a fostre upi i Guðbranzdolum með Steighar-Þore.

K. 63.

Magnus hafðe haft hinn norðra lut lanz meðr Olafe broðr sinum. enn Olafr hinn ꝍystri. nu var Olafr æinn konongr i Noreghe æftir andlat Magnus broðor sins. hann var mikill a allan voxt. oc þet er allra manna soghn i Noreghi at ængi maðr hafe seet friðare mann eða tighurleghri sionum. gult hafðe hann har oc biartan licam ꝍygðr manna bazt oc limaðr. famaloghr oftazt oc æcki margroðen a þingum. glaðr við ol oc fagrmæltr viðr vini sina oc hofsmaðr um alla luti.

K. 64. Vm ættartal Ænglanz kononga

A þvi sama sumri nest æftir er Haraldr konongr Sighurðar sun fell a Englande. þa com til Ænglanz meðr hær sinn Vilialmr bastarðr Ruðu-iarl hanns faðir var Rottbærtr lougha ipe. enn hans faðir var Rikarðr sun annas Rikarðar enn hans faðir var Vilhialmr sun Gongu-Hrolfs. hann vann þet riki i Vallande. er siðan var kallat Norðmandi oc var þar ifir iarl siðan oc allir þæir langfæðr. | Gongu-Rolfr iarl var sun Rognvallz Mꝍra iarls. broðir Þoris iarls þegianda oc Torfæinars i Orcnꝍyum oc Rollaughr het æinn. sva sem Æinar sæghir þa er hann hafðe drepit Halfðan halegg sun Haralz ens harfaghra. er aðr hafðe drepit faðr hans.

245.

Sekaðek Rolfs or hænnde

ne Rollaughi fliugha

dor a dꝍla mænge

dughir oss feður hefna

enn i kvæld meðan knyium

um kerstroumi romu

þæghiande sitr þesse

Þorer iarl a Mꝍre.

---

Nedenfor gengives versenes formentlig rigtige form her og i det følgende.

---

Sékat ek Hrólfs ór hendi

né Hrollaugi fljúga

dǫrr á dolga mengi;

dugir oss fǫður hefna;

en í kveld, meðan knýjum,

of kerstraumi, rómu,

þegjandi sitr þetta

Þórir jarl á Mœri.

246.

Rekit hævi ec Rognvalz douða

[enn roðo þvi nꝍrer

nu er folcstuðill fallinn

at fiorðunge minum

[lyðe snottrir sæggir

þvi at [sighri ver roðom

scatt væl ec honom harðan

at Hofꝍto grioti.

Rekit hefk Rǫgnvalds dauða

en réðu því nornir,

nú 's folkstuðill fallinn,

at fjórðungi mínum;

hlýði snotrir seggir,

þvít sigri vér rǫ́ðum,

(skatt velk hǫ́num harðan)

at Háfœtu grjóti.

247.

Æ mun ec glaðr [þvi at geirar

gott er vinna þrec manne

boðfikinna bragna

bitu þængils sun ungan

þꝍygi dyl æc nema þycki

þær flo ar af sarom

rꝍfa [valr um holma

[holunda vals gꝍli.

Æ munk glaðr, þvít geirar

(gótt os vinna þrek manni)

bǫðfíkinna bragna

bitu þengils sun ungan;

þeygi dylk, nema þykki,

þar fló ár at sǫ́rum

hræva valr, of holma

holunda val sem gœlak.

K. 65. Vm fall Haralds Goðvinia sunar

Vilialmr bastarðr oc Æddvarðr hinn hælghi Ænghla konongr voro syzkina synir. Rotbertr iarl oc Æmma drotning. þau voro Rikarz born bæðe. Emmo atte aðr Aðalraðr Ængla konongr þæirra synir voro Iatmundr oc Æddvarðr hinn hælghi. siðan atte Emmo Knutur gamle. þæiʀa sun var Haraldr oc Horða-Knutr. xix nottom æftir fall Haralz konongs Sighurðar sunar borðuz þeir suðr a Ænglande Haraldr konongr Goðvinasun oc Vilialmr bastarðr. þer fell Haraldr konongr oc Gyrðr iarl broðir hans oc mestr luti liðs hans. þa hafðe Haraldr konongr veret holvan tiunda monoð. Valþiofr iarl Goðvinasun com undan a flotta meðr sina svæit. oc þa somu nott þa reið iarlenn meðr æinum æikiscoghi þa riðu valskir menn i moti oc borðuz þæir oc fluðu Valir i skoginn. oc let iarlenn | þeghar leggia ælld i scoghinn oc brann þer meir enn hundrat manna. enn hann gætte at ænge cǫmez a brott or skoghinom.

K. 66. Hvæssu Valþiofr iarl var svikinn af Vilialme bast

Ðeghar æftir þætta var tækinn til konongs i Ænglannde Vilialmr bastarðr. Litlu siðar for Valþiofr a fund konongs. oc hafðe aðr latet taca ser grið af kononge oc riðu meðr honum tvæir riddarar. Vilialmr konongr fagnaðe hanum væl oc at skilnaðe veitti konongr honum iarldom a Norðimbralande. þer hafðe hann ifir fyʀ verit iarl oc þa er iarlinn hafðe tækit bref oc innsighle þa for hann a brout oc com a hæiðe nocora. þer como a mot hanum xii riddarar | alvapnaðer oc marger svæinar. Ðessa ʀiddara hafðe [Viliamr konongr sennt æftir hanum at lata drepa hann. Iarlenn liop af hestenom þui at hann hafðe engan hærbunað. hann bra sværði oc varðe sic um rið. En firir þui at marger velto um varð iarlenn handtækinn oc biosk [ʀiddare einn til at hoggva hann. En þa er iarlenn vissi hværr hann skylldi hoggva þa firir gaf hann [þeim ʀiddara vannlega oc sva konongenom. oc allum oðrum þæim er [æftir hanum hafðu faret. oc til iartegna gaf hann ʀiddara silkikyrtil sinn [þeim er hoggva skylldi hann. [Ðui nest lagðe hann sik til iarðar [i cross oc rette baðar hendr i fra ser. oc var hann þa hals hoggvinn. oc af hans bloðe fengo marger menn bot. oc er Valþiofr sann hæilagr maðr. Fra þessom tiðendum sægir innilega Þorkæll sunr Þorðar skalla. hann var hirðmaðr Valþiofs iarls. [oc orte hann cvæðe eftir fall iarlsens oc er þetta þar i.

248.

Uist hæfir Valþiof raustan

Viliamr sa er rauð malma

hinn er haf skar sunnan

hellt i trygð um velltan.

Víst hefr Valþjóf hraustan

Viljalmr, sás rauð malma,

hinn es haf skar sunnan

hélt, í tryggð of véltan.

| Þeta sama houst let Haralldr konongr lif sitt Goðvina sun oc fiorer brꝍðr hans.

K. 67. Ættartala Dana kononga hæfr her

Eftir þessa fimm hofðingia lifði æcki flæira af ætt Goðvina iarls sva at ver kunnum fra sæghia enn dottir Haralz konongs Gyða enn sun Tosta iarls var Skuli konongs fostri. Gyðu dottor Haralz konongs feck Valldimar konongr sun Iarizlæifs konongs i Holmgarðe oc Ingigærðar dottor Olafs konongs svænska. sun Valdimars oc Gyðu var Haraldr konongr er fecc Kristinar dottor Inga konongs Stæinkælssunar. þæira dꝍtr voro þær Malfrið oc Ingibiorgh. Malfriðe atte fyʀ Sigurðr konongr Iorsala fare. enn siðan Eirikr æimuni Dana konongr Eirikssun. Ingibiorghu Haralz dottor systr Malfriðar | feck Knutr lavarðr broðir Æiriks æimuna. þæiʀa born voro þau Valdemar konongr oc Kristin oc Katerin oc Margareta. Valdemar Dana konongr fec Suffiu dottor Valaðz konongs a Pulinalande oc Rikizu drotnengar. born þæiʀa Valdimars konongs oc Suffiu var Knutr konongr oc Valdimar konongr oc Rikiza drotneng. Margareta dottor Knutz lavarðar. atte Stighr hvitaleðr. faðir þæirra Nikulos oc Kristinar er atti Karl konongr Sværkis sun. þæiʀa sun var Sværkir konongr faðer Ioans konongs. moðer Karls konongs var Ulfildr drotneng dotter Hoconar Finnz sunar Hareks sunar or Þiotto. Vlfilde atti fyst Niculos Danakonongr enn siðann Ingi Svia konongr Halzstæins sun enn siðazt Sværkir konongr Kolssun. Rikizu drotningu atte Eirikr konongr i Sviðioð Knuz sun.

K. 68. Vm giafir þær er Olafr konongr gaf Skula konongs fostra

Ða er Skuli konongs fostri sun Tosta iarls com i Noregh. þa gifti Olafr konongr er kallaðr var bonde honom Guðrunu frenkono sina dottor Nefstæins. hennar moðir var Ingirið. systir hins hælgha Olafs oc Haralz konongs oc dottir Sighurðar syr oc Asto. Sculi konongs fostri var allra manna vittrastr oc sniallaztr. hann talaðe oll konongs ærende a þingum oc a moti firir þvi at Olafr konongr var æcki talaðr maðr. oc æcki var hann sva diupvitr maðr sem faðir hans var. oc hann litti þvi i margha staðe er Skule konongs fostri reð. Olafe kononge var sva mikil virct a Skula. at hann bouð at gefa honom æitt fylke allt i Noreghi meðr ollum sculdum oc scottum oc skꝍyta hanum þet oc hans ærfingium. hann svaraðe a þessa lund lez æighi þyckia uliclect ef hofðingia scipti gerðez i at þat munde riufaz. oc enn i annann stað sagðe hann meðr þvi at hann var iamnan meðr kononge. þa var honom bætr hænt at þiggia veizlur af kononge ner þeim koupstoðum er konongr var vanr at sitia i um vetrom. nu bað konongr hann næfna þær iarðir | er hann villdi þiggia oc [sva gerðe hann. ɴemndi sumar i Vik austr. sumar a Horðulande sumar i Þrondheimi. sva at i hverium kaupstað er konongr var. þa atte Skuli nalega hinar bæztu iarðer oc gnogar landskylldir til allz starfs oc kostnaðar i kaupstaðum.

Tillæg IV.

K. 69.

| (E)ftir fall Haʀallz konongs Sigurðar sunar taldi Sveinn Danakonongr slitit vera friði milli Norðmanna oc Dana. oc at eigi hæfði lengri friðr veret sættr. en þæir Haʀalldr konongr lifði baðer. varo þa utboð [i hvarotveggio rikino. hafðe Olafr konongr uti almenning [firir Norege at liði oc skipum. sem [Steinn sægir.

249.

Sin oðal man Sveini

soknstrangr i Kaupange

þar er hæilagr gramr hvilir

hann er rikr konongr banna

æitt sinni man unna

Olafr konongr hala

Ulfs þærf at þar arue

allz Noregs til kalla.

Sín óðul mun Sveini

sóknstrangr í Kaupangi,

þars heilagr gramr hvílir.

(hann 's ríkr) konungr banna;

ætt sinni mun unna

Áleifr konungr hála

(Ulfs þarfat þar arfi)

alls Nóregs (til kalla).

Ðess minnizk oc Steinn at Olafr konongr varðe lannd sitt með [leiðangrum oc hærskipum.

250.

Mætr hilmir værr malme

man ec skiolldungs lof kolldum

Rauma grunnd oc ronndu

riklundaðr vellt undir.

Mætr hilmir verr malmi

(mankskjǫldungslof)kǫldum

Rauma grund ok rǫndu.

Ríklundaðr veit undir.

Oc ænn þetta.

251.

Oll biðr Ægða stillir

[æggdiarfra lið sæggia

sund firir sinu lannde

sokn orr skipa dorrum

iorð man æigi værða

auðsott Fila drottens

[song hærðundum sværða

sik bæztan gram miklu.

Ǫll biðr Egða stillir

eggdjarfra lið seggja

sund fyr sínu landi

sóknǫrr stika dǫrrum;

jǫrð mun eigi verða

auðsótt Fila dróttins

sǫngherðǫndum sverða.

Sik baztan gram miklu.

| Ða sendi Olafr konongr Sveini kononge sættar orð. lagðu stefnu [með ser i [Kononga hellu. [sem siðr var til kononga. sagðe þa Olafr konongr Dana kononge at hann villdi hallda þui lica sætt sem faðer hans tok af Danum en ekki auka. en at aðrum koste let hann von at Norðmenn myndu ænn fræista at kæppaz við Dane. oc [let þess meiri von at Daner myndu meiga minnaz. at sva var giorr sætten at þæir baðust en Norðmenn iatto. sagðe oc þess vera von at Norðmenn myndu ænn gefa af sinni henndi ꝍrenn storm Danum. þo at Haʀalldr konongr være frafallenn. I þesso tale [gerðo konongar sætt annat sinni. [oc fastnaðe Sveinn konongr þa Ingiriði dottor sina Olafe kononge. þar vikr Steinn sva maleno i sinni drapo.

252.

Lond vill þengill Þrꝍnda

þat licar væl skatnum

oll við ꝍrna snilli

æggdiarfr i frið leggia

hugnar þioð þat er þegna

þralyndr til friðmala

kugar Engla ꝍger

Olafr borenn solo.

Lǫnd vill þengill Þrœnda

(þat líkar vel skǫtnum)

ǫll við œrna snilli

eggdjarfr í frið leggja;

hugðar þjóð, þat 's þegna

þrályndr til friðmála

kúgar Engla œgir.

Ólafr borinn sólu.

Ðesse friðr stoð langa æfe milli [Dana oc Norðmanna. hafðe þa Olafr konongr kyrseto oc hꝍglifi oc aller hans menn meira en fyrr hafðe veret i Norege. þa pryddist [landet allt oc æfldist. gerðest folket auðigt [oc rikt. þa sættiz sa staðr i Norege er einn er vegsamlegstr [oc fyrr var getet Niðar os. Caupstaðren i Biorgvin gerðest þar bratt mikit [setr auðigra manna. oc [gerðez mikill flutningr til af aðrum londum. I þann tima miklaðust aller kaupstaðer. en sumir sættuz at upphafe. [hofozk þa dryckiur oc skytningar i kaupstaðum miklu meir en fyrr hafðe veret. þa hafðu menn drambhosor lærkaðar at beini. oc sumir spenntu um gullringum um fotlæggi ser. þat var forniskiu siðr i Norege. sva oc i Danmorc. oc i Sviavelldi. þar sem varo konongs bu. oc veizlu stofor varo dyrr a [hvaromtvæggia enda stofonnar. en konongs hasæte var a [miðian langbæk þann er vissi mote solo. sat þa drotning a vinstri hond kononge. [var þat þa callat andvege. [oc [hin agiætaste sess ut i fra hvarn tvæggia veg til [cvænna oc carla [er næst var andvege. en hinn uveglegastr. er nestr | var durum. hinn gofgaste maðr sa er [gamall var oc vitr [var callaðr konongs raðgiafe. sem [i þat mund var konongum titt at hafa [með ser gamla spækinga til þess at vita [forna siðu oc dꝍme [forælldra sinna. þesse maðr [skylldi sitia a [annan langpall gagnvært kononge. oc het þat eð uꝍðra andvege. varo konor [a hꝍgre hond hanum. en a vinstri hond sato callar. [var þa titt hofðingium at bera ol um ælld. oc drecca a andveges mann sinn. [þotte þat vera mest virðing at sitia firir konongs adrykkiu. til þess at eigi se þetta lygi sægir Arnor iarla skalld hversso hann sat með Þorfinni iarle.

253.

Het ec [þa er hvæirn vætr satom

rams værð giafa iamnan

lið drakk gramr a gegnar

gegn vært skipa sagner.

Hétk þás hvern vetr sǫ́tum

hrafns verðgjafa, jafnan

líð drakk gramr á góðar.

gagnvert, skipasagnir.

Olafr konongr let sætia hapall i [væizlustofom sinum. [sætti þa hasæte sitt a miðian þværpall. skipaðe firir ser skutilsvæinum oc kærtisvæinum. let hann oc hallda kærti firir hværium tignum manne. er sat at borðe hans let oc skutilsvæina standa [með iammargum borðkærum sem tignir menn varo at borðe hans. hann let oc gera stallara stola. oc sætti þar a stallara oc spækinga. Olafr konongr hafðe með ser .c. hirðmanna. en forn log varo til þess. [at konongr skylldi hafa .lx. hirðmanna. hann hafðe auc .lx. gesta. en faðer hans hafðe .xxx. oc ænn .lx. [þeirra manna [er eigi varo handgiægnir. oc i minnu ifirlæte. fluttu þæir þat er konongr þurfti eða armenn hans. [eða foro kaupfærðir. oc varo skylldir i [allt konongs starf. [oc þa er bꝍndr spurðu konongenn firir hværia soc hann hafðe [mæiri hirð en fyrr hafðe veret. þa svaraðe hann a þa lund. lezk vera þui minni raða maðr en hans faðer. at eigi fecc hann bætr stillt eða stiornat rikinu með .cc. manna. en Haʀalldr konongr með .lxxxx. manna eða .c. [Olafr konongr sat longum austr a Ranriki at einu [riku konongsbui. [Olafr konongr gifti systr sina Ingigiærði Olafe [Svæins syni Dana konongs. er konongr var i Danmarcu siðan æftir Knut broðor sinn. Olafr konongr gat sun við frillu sinni Þoro [dottor Arna laga. sa het Magnus [er kallaðr var bærfꝍtr. en | sumir callaðu Styrialldar-Magnus [aðr en lette. hann var manna friðastr [sionom. oc manna hæstr. oc [var mark gort um hæð þeirra þriggia langfæðra. Haʀallz konongs. oc Olafs konongs oc Magnus berfꝍtz. a Mariu kirkiu norðr i Kaupange. þeirri er Haʀalldr konongr let gera. var við dyrnar [a steinvæggenom marcaðor cross. þar er Haʀallde kononge var hꝍct at kyssa a. en annar þar er Olafr konongr kysti a. en hinn þriði [var neztr. oc þo allra iamlangt a meðal. þann atte Magnus konongr. hann var manna kurteisastr. Olafr konongr toc banasott. þar sem heitir Haukbꝍrr oc var lik hans fꝍrt norðr til Niðar os. oc iarðat at Kristkirkiu. þa varo liðnir fra falle Haʀallz konongs faðr hans .vii. [vætr oc .xx.

---

Noter: