Þáttr Þorsteins Uxafóts

Fra heimskringla.no
Hopp til navigering Hopp til søk
Velg språk Norrønt Islandsk Norsk Dansk Svensk Færøysk
Denne teksten finnes på følgende språk ► Original.gif Dansk.gif
Original.gif
Original.gif


Fornmanna Sögur

Eptir gömlum handritum

Þriðja bindi.

Útgefnar að tilhlutun hins

Norræna Fornfræða Félags

Kaupmannahöfn 1826


Þáttr Þorsteins Uxafóts.


Þórðr skeggi hét maðr, hann nam lönd öll í Lóni fyrir norðan Jökulsá, millum ok Lónsheiðar, ok bjó í Bæ tíu vetr; en er hann fór til öndvegis súlna sinna í Leiruvogi fyrir neðan heiði, þá seldi hann lönd sín Úlfljóti lögmanni, er þar kom út í Lóni. Úlfljótr var son Þóru, dóttur Ketils Hörðakára, Áslákssonar Bifru-Kára, Unarssonar Arnar Hyrnu. En er Úlfljótr var nær 60 at aldri, þá fór hann til Noregs ok var þar 3 vetr; þá settu þeir Þorleifr spaki móðurbróðir hans lög þau, er síðan voru köllut Úlfljóts lög; en er hann kom út, þá var alþíngí sett, ok höfðu allir menn ein lög síðan hér á landi. Þat var upphaf enna heiðnu laga: at menn skyldu eigi hafa höfðaskip í hafi, en ef menn hefði, þá skyldu þeir af taka höfuð, áðr þeir kæmi í landssýn, ok sigla eigi at landi með gapandi höfðum né gínandi trjónu, svá at landvættir fældist við: baugr tvíeyríngr eðr meiri skyldi liggja í hverju höfuthofi á stalli, þann baug skyldi hverr goði hafa á hendi sér til lögþínga þeirra allra, er hann skyldi sjálfr heyja, ok rjóða hann þar í roðru blótnauts þess, er hann blótaði þar sjálfr; hverr sá maðr, er þar þurfti lögskil af hendi at leysa at dómi, skyldi áðr eið vinna at þeim baugi, ok nefna sér vátta 2 eðr fleiri: ykkr nefnig í þat vætti, skyldi hann segja, at ek vinn eið at baugi, lögeið, hjálpi mér svá nú Freyr ok Njörðr ok hinn almátki Ás, sem ek mun svá sök þessa sækja eða verja, eðr vitni bera, eðr kviðu, eðr dóma dæma, sem ek veit réttast ok sannast ok helzt at lögum, ok öll lögmæt skil af hendi leysa, þau er undir mik koma, meðan ek er á þessu þíngi. Þá var landinu skipt í fjórðúnga, ok skyldu vera 5 þíng í fjórðúngi hverjum, en þrjú höfuðhof í þíngsókn hverri; þar voru menn vandaðir til at varðveita hofin at hyggendi ok réttlæti; þeir skyldu dómnefnur eiga á þíngum, ok stýra sakferli, því voro þeir þeir goðar kallaðir; hverr skyldi ok gjalda toll til hofs, svá sem nú er kirkjutíund. Böðvar hinn hvíti af Vös or Noregi bygði fyrstr at Hofi, ok reisti þar hof, ok gerðist hofgoði; hann var faðir Þorsteins, föður Halls á Síðu. Þórir hinn háfi nam land í Krossavík fyrir norðan Reiðarfjörð; þaðan eru Krossvíkíngar komnir.[1]


Af Freysteini.

2. Þorkell hét maðr, er bjó í Krossavík, hann var Geitisson, hann var hit mesta afarmenni ok harðfengr ok[2] kallaðr ofrhugi;[3] hann var þá ókvæntr, er þessi saga gerðist. Systir hans óx upp með honun, er Orný[4] hét, allra kvenna vænst, hverri konu hagari;[5] [þó var mikill mállaki á ráði hennar,[6] hún hafði ekki mál, ok var með því alin; þau unnust mikit syskin. Þorkell átti þræl einn útlendan at öllu[7] kyni, er Freysteinn hét, hann var hvörki ljótr[8] né illr viðreignar [sem aðrir þrælar,[9] heldr var hann gæfr ok góðr[10] viðrskiptis, ok náliga hverjum manni vænni, því var hann kallaðr Freysteinn hinn fagri. Krummr hét maðr, hann bjó í Krummsholti, sá bær er nú eyddr, hann var Vemundarson,[11] Asbjarnarsonar, Krummssonar hins gamla. [Krummr hinn gamli fór af Vös búfelli til Íslands; hann nam land á Hafranesi inn til Þernunes ok allt hit ytra bæði Skrúð ok aðrar úteyjar ok inn öðrumegin at Þernunesi.[12] Krummr hinn ýngri átti þá konu, er Þórgunna hét, ok var Þorsteinsddttir, Vetrliðaasonar,[13] [Ásbjarnarsonar göfugsmanns af Beitsstöðum, Ólafssonar lángháls, Bjarnarsonar, Reiðarssonar.[14] Þórgunna var vitr kona ok meðallagi vinsæl, mjök margkunnandi, [ekki fríð en forn í skapi, heldr harðlynd, ok þó örskiptamaðr.[15] Krummr var óríkr maðr; [miseldri mikit[16] var með þeim hjónum; var Þórgunna þá roskin kona, er þetta æfintýr gerðist; [þau áttu ekki barn, svá at sögur gángi af.[17]


Ívar ljómi kom til Íslands.

3. Styrkarr hét maðr Endriðason, Hreiðarssonar;[18] þeir voru bræðr Hreiðarr[19] ok Ásbjörn, faðir Járnskeggja af Yrjum,[20] en systir þeirra var Ólöf, er átti Klyppr hersir, er drap Sigurð konúng slefu. Þeirra bróðir var Erlíngr, ríkr hersir af Hörðalandi. Erlíngr átti þann son, (er) Ívar hét, allra manna vænstr, þeirra (er) upp vóxu á Hörðalandi, því var hann kallaðr Ívar ljómi; hann var hverjum manni betr at íþróttum búinn, ofmetnaðar maðr svá mikill, at náliga máttu öngir menn mæla né gera til jafna við hann; hann var úkvæntr lánga tíma, ok því at honum þótti sér nærr hvergi fullkosta; hann sat laungum hjá Styrkari frænda sínum á Gimsum í Þrándheimi. Þessi Styrkarr var faðir [Einars Þambaskelfis;[21] segja þat ok sumir menn, at [þeir hafi bræðr (verit), Endriði faðir Styrkars ok Ásbjörn faðir Endriða ilbreiðs;[22] ástúðigt var lengi með þeim frændum Styrkari ok Ívari. Ívar hafðist löngum við í kaupferðum bæði til Englands ok Danmerkr. Eitt sumar fór hann til Íslands kaupferð; hann kom skipi sínu í Gautavík[23] í Austfjörðum. Þorkell Geitisson reið til skips, ok bauð stýrimanni heim til sín við svá marga menn, sem hann vildi með sér haft hafa. Ívar þakkaði bónda, ok kveðst þat þiggja mundu. Ívar fór heim í Krossavík við fimta mann, ok sat þar um vetrinn. Ívar var gleðimaðr mikill ok ör af fé. Þat var einn dag at Þorkell gekk til tals við Ornýju systur sína, ok sagði henni at stýrimaðrinn var heimkominn; vilda ek, frændi! segir hann, at þú þjónaðir honum í vetr, þvíat hér eru flestir aðrir menn í starfi. Orný reist rúnar[24] á kefli, þvíat hún mátti eigi mæla, en Þorkell tók við ok leit á; keflit sagði svá: ekki er mér um at leggja mik til þjónustu við stýrimann, þvíat mér segir svá hugr um, ef ek geri þat at þjóna Ívari, at þar muni mikit vont af standa. Þorkell reiddist fast, er Orný taldist undan; en er hún sá þat, stóð hún upp ok gekk inn, ok tók til þjónustu (við) Ívar, ok hélt því um vetrinn, en er áleið sá menn at Orný mundi fara[25] eigi kona[26] einsaman, ok er Þorkell fann þat, spurði hann Ornýju, hversu háttat væri um hagi hennar, eðr hvört hún væri með barni, eðr hverr þat ætti með henni? Orný reist þá enn rúnar, ok sögðu þær svá: eigi hefir Ívar betr launat þér vetrvistina enn svá, at barn þat, er ek geng með, á hann við mér; setti þá grát mikinn at Ornýju, en Þorkell gekk í burt. Líðr út vetrinn, ok er vorar lætr Ívar búa skip sitt í Gautavík,[27] ok er þat var búit, býst Ívar brott or Krossavík ok hans menn. Þorkell ríðr í veg með Ívari, ok er þeir hófðu riðit nökkura stund, veik hann til við stýrimann: hvert ráð gerir þú, Ívar! fyrir barni því, er þú átt við Ornýju systur minni, eðr viltu gera vel, ok ganga at eiga hana, en ek mun gæða hana svá peníngum, at þú sér sæmdr af. Ívar brást við reiðr mjök ok svaraði: til ílls eyrindis hefða ek farit þá til Íslands, ef ek skylda eiga systur þína mállausa, hefir mér kostr verit æðri kvenna ok kynstærri heima á Hörðalandi eðr þó víðara í Noregi; en þú þarft eigi at kenna mér barn systur þinnar, þó at hún egi við þrælum þínum; hefir þú talat við mik mikla svívirðíng. Þorkell svarar: vilir þú eigi gánga við barni Ornýjar, ok smá bæði mik ok hana í orðum, skaltu sjálfan þik fyrirfinna, hefi ek eigi þolat mönnum fyrrmeir þvílíka smán. Ívar hjó þá til Þorkells, þat högg kom á fótinn ok varð mikit sár. Þorkell brá þá sverði ok hjó til Ívars, en hann reið undan, en höggit kom á hestfótinn svá at af tók; stökk Ívar þá af baki ok rann eptir félögum sínum, en Þorkell reið heim í Krossavík. Annann dag eptir safnar Þorkell mönnum ok reið í Gautavík með 50 manna, en er hann kom þar, hafði Ívar kipt bryggjum, en vindr stóð af landi, ok sigldu svá til hafs, ok linti eigi fyrr enn hann kom til Noregs, ok fór svá heim á Hörðaland, ok settist um kyrt. Þorkell reið heim í Krossavík, ok undi lítt við sinn hag, þvíat hann kafði eigi meiri smán fengit enn [þá alla saman.[28]


Fæddr Þorsteinn Uxafótr.

4. At miðju sumri eðr litlu síðar fæddi Orný barn, þat var sveinbarn svá mikit, at menn þóttust ekki barn meirra nýfædt sét hafa. Þorkeli var sagt, at systir hans var léttari orðin at því barni, er ætti við henni Ívar ljómi; en er Þorkell heyrði þat, varð hann æsilega[29] reiðr, ok sagði at út skyldi bera; en þat var þá lög í þann tíma, at út skyldi bera úríkra[30] manna börn ef vildi, ok þótti þó eigi vel gert. Þorkell lét kalla Freystein þræl, ok bað hann tortýna sveininum, en hann taldist undan, þartil er Þorkell sagði á reiði sína. Þá var Geitir, [faðir Þorkels, (á) vistum með Þorkeli syni sínum,[31] hann talaði um, at sveininn skyldi eigi útbera, sagði sér svá hug um segja, at sá sveinn mundi ekki lítill fyrir sér verða, ef hann næði lífi at halda. Þorkell var svá æfr,[32] at hann vildi ekki á þat heyra, ok kvað eigi annat skyldu,[33] enn piltrinn væri útborinn. Nú gekk Freysteinn, bó nauðigr færi,[34] til Ornýjar ok tók upp sveininn ok gekk út með ok til skógar; hann vafði piltinn í einum dúk, ok lagði flikkis[35] sneið í munninn;[36] hann gerði skjól undir viðarrótum ok lét þar koma í barnit, ok bjó vel um ok gekk svá frá, fór heim síðan ok sagði bónda, at hann hefði fyrir sét barninu. Bóndi lét vel yfir, ok var nú kyrt um hríð.


Þorsteinn vóx upp hjá Krummi.

5. Bráðliga eptir þetta er þat at segja, at Krummr bóndi fór í skóg sinn at sækja við, hann heyrði barnsgrát ok fór þángat til, ok fann sveinbarn bæði mikit ok vænligt, þar lá hjá flesksneið, er hann þóttist vita at fallit mundi hafa or munni barnsins [ok því mundi þat æpt hafa;[37] spurt hafði Krummr, at barn hafði verit útborit í Krossavík, [ok hversu Þorkell hafði hart um mælt, þóttist vita at þetta sama mundi vera;[38] en með því at þeir Þorkell voru miklir vinir, ok hins annars at hann sá at þat var bæði glæpska[39] ok skaði, at þar dæi svá mannligt barn [ok líkligt til stórra afdrifa,[40] þá tók hann þat upp, ok hafði heim með sér [ok gerði ekki orð á;[41] þat var á fjórða degi er barnit fannst frá því er þat var útborit. Krummr gaf nafn piltinum ok kallaði Þorstein, ok sagði sinn son vera; [um þetta urðu þau Þórgunn samráða. Vex Þorsteinn nú þar upp, ok[42] leggr Þórgunna við hann ástfóstr, ok kennir honum mart í[43] fræðum. Þorsteinn gerðist bæði mikill ok sterkr ok viðleitinn um allar íþróttir; hann var svá sterkr, at þá er hann var 7 vetra gamall, sambauð hann at afli rosknum mönnum, þótt færir væri. Þat var einn dag sem optar, at Þorsteinn kom til Krossavíkur, hann gekk til stofu, þá sat Geitir faðir bónda á palli ok þuldi í feld sinn, en er piltrinn kom í stofuna, þá fór hann mjök geystr[44] sem börnum er títt, fellr hann á stofugólfinu, ok (er) Geitir sér þetta, skellir hann upp[45] ok hlær; en er Orný sér piltinn, setr at henni grát mikinn. Piltrinn gengr innar at Geiti ok mælti: hvört þótti þér þetta allbrosligt, er ek féll áðan? Geitir svarar: Þat er satt, þvíat ek sá þat, er þú sátt egi. Hvat var þat? sagði Þorsteinn. [þat má ek segja þér:[46] þá er þú komt í stofuna, fylgði þér einn hvítabjarnar húnn, ok rann fyrir innar á gólfit, en er hann sá mik, nam hann staðar, en þú fórt heldr geystr, ok félt þú um húninn; en þat er ætlan mín at þú sér eigi son Krumms né Þórgunnar, heldr muntu stærri ættar. Piltrinn settist niðr hjá Geiti ok skrumuðu[47] þeir; en er kveldaði, sagðist Þorsteinn heim skyldu. Geitir bað hann koma þar opt, þvíat mér þykir sem þú munir eiga hér kynni. En er piltrinn var útgenginn, kom Orný þar ok færði Þorsteini klæði nýskorin; fór hann síðan heim; [vandi hann nú kvomur sínar[48] til Krossavíkur. Þorkell gaf sér fátt af piltinum, en þótti hann þó frágerðamaðr[49] at vexti ok afli. Geitir sagði Þorkeli syni sínum, at þat væri hans ætlan, at þessi Þorsteinn væri son Ornýar ok Ívars ljóma, ok mundi verða mikill maðr fyrir sér. Þorkell kveðst eigi kunna at synja: skulu vér hér fá sannar fréttir af; ok um morguninn sendir Þorkell eptir Krumm ok Þórgunni ok Þorsteini, ok er þau kvomu, spurði Þorkell glöggliga at, hversu Þorsteinn væri tilkominn; en þau hjón sögðu allt, hversu tilkomit var; sagði Freysteinn ok sína sögu, ok bar allt saman. Þótti Þorkeli nú vel umgengit, ok [kunni Freysteini þakkir fyrir.[50] Vaknar Þorsteinn nú við ætt sína, ok fór hann nú vistafari[51] til Krossavíkr, ok gerir Þorkell við hann raun[52] vel.


Draumr Þorsteins.

6. Þat er sagt eitt haust[53] er menn skyldu á fjall gánga, beiddi Þorkell Þorstein frænda sinn fara með þeim; hann játtaði því, hann var 10 vetra gamall þá. Freysteinn kveðr hann til ferðar með sér; þeir fara sem þeim liggja leiðir, finna mart fjár, ok er þeir fara heim á leið, koma þeir í einn dal djúpan, [eru þá 2 saman Þorsteinn ok Freysteinn,[54] þá kveldaði mjök, þeir sá þar einn haug stóran; hér ætlak í nátt at vera, segir Þorsteinn, ok skaltu vaka í nátt, Freysteinn! ok vekja mik eigi, hversu sem ek læt í svefni, því at þar þiki mér áliggja. Freysteinn játtaði því. Síðan sofnaði Þorsteinn, ok er áleið náttina, lét hann illa í svefni, þvíat hann brauzt[55] um á hnakki ok hæli, því[56] gekk allt til dags. Freysteinn efaðist í, hvart hann skyldi vekja Þorstein eðr eigi; [miklu voru hans læti erfiðligri.[57] En er lýsti af degi, vaknaði Þorsteinn, ok var þá[58] sveittr mjök, ok mælti: dyggiliga hefir þú enn[59] vakat, Freysteinn! hefir þú nú gert þá 2 hluti, at hvortveggi væri launa verðr, í fyrstan tíma [er þú fórt með mik[60] ok nú; skal ek nú því launa þér, at ek skal fá fyrir þik frelsi af Þorkeli frænda mínum, ok hér er 12 merkr silfrs, at ek vil gefa þér; en nú vil ek segja þér draumminn: mér þótti haugr sjá[61] opnast ok gekk þar út or maðr rauðklæddr, hann var mikill maðr vexti [ok ekki aðaliga illiligr,[62] hann gekk at Þorsteini[63] ok heilsaði uppá hann; Þorsteinn tók honum vel, ok spurði hann at nafni eðr hvar hann ætti heima; hann lézt Brynjar[64] heita, ok ega heima í haugi þeim: er þú sér standa hér í dalnum; en veit ek hvat þú heitir, ok svá hvers kyns at þú ert, ok svá þat at þú munt mikill maðr verða fyrir þér, eðr viltu fara með mér ok sjá híbýli mín? Þorsteinn játtaði því, ok stóð upp ok tók öxi sína, er Þorkell hafði gefit honum; þeir gánga inn í hauginn, en er Þorsteinn kom þar, sýndist honum þar vel fyrirbúit;[65] hann sá þar til hægri handar sitja 11 manna (á einum) bekk, Þeir voru allir rauðklæddir, ok heldr fáligir;[66] öðrumegin í hauginum sá hann sitja 12 menn, þeir voru allir bláklæddir, sá var þeirra mestr ok mjök illiligr.[67] Brynjar[68] laut at Þorsteini ok mælti: sá er bróðir minn hinn mikli maðr, ok erum við þó ekki skaplíkir, hann heitir Oddr, ok vill flestum ílt, hann veitir mér þúngar búsifjar, en hann er því öllu sterkari enn ek, sem hann er meiri vöxtum, en ek hefir orðit at játta því ok mínir menn, at fá honum hverja nátt mörk [gulls eðr 2 merkr[69] silfrs, eðr einhvern grip jafnan þessu, hefir nú svá framfarit hinn næsta mánut, ok gerumst vér nú farnir at lausafé. Oddr hefir at varðveita gull[70] þat, er sú náttúra fylgir, at hverr maðr sem mállaus er, ok leggr þat undir túngurætr sér, þá tekr þegar mál sitt, ok af því gulli má móðir þín mál fá, en Oddr geymir þat svá ríkt, at þat gengr aldri af[71] honum hvárki nátt né dag. Nú sezt Brynjar niðr hjá sínum kumpánum, en Þorsteinn sitr þeirra yztr. En er þeir hafa setit um hríð, stóð Brynjar upp ok gekk yfir at Oddi bróður sínum, ok afhendi honum einn hríng digran. Oddr tók við þegjandi, en Brynjar gekk aptr til sætis síns; svá stóð upp hverr at öðrum, ok færðu Oddi allir nokkurn grip, en hann gaf öngum þökk í móti; en er þeir höfðu þetta allir (gert), þá mælti Brynjar: þat mun þér ráð,[72] Þorsteinn! at gera sem aðrir, ok færa Oddi nokkut gjald, [eigi mun annat duga, með því at þú sitr á vorn bekk.[73] Oddr var ýgldr mjök, ok sat upp mjök gnæpr[74] ok heldr úfrýnligr. Þorsteinn stóð þá upp ok hélt á öxi sinni, hann gekk yfir at Oddi ok mælti: ekki er ek plaggamargr til, Oddr! at lúka þér gjald þetta, muntu ok ekki mikilþægr at við mik, þvíat ek er úríkr. Oddr ansaði ok heldr stutt: ekki er mér um kvomu þína híngat, [en muntu eigi[75] frammi láta þat er þér líkar? Ek hefir ekki til nema öxi mína, ef þú vilt hana taka, Oddr rétti höndina, í móti, en Þorsteinn höggr til hans, kemr þat á höndina ofan olnboga, ok tekr af. Oddr spratt þá upp ok allir þeir, er í hauginum voru, vopn þeirra héngu uppi yfir þeim, gripu þeir þau, slær nú með þeim í bardaga. [Þat sér[76] Þorsteinn at nú er ekki fjarri um með þeim, Þorsteini ok Oddi, er Oddr var einhendr; allir lítast honum hinir bláklæddu menn harðfengari; þat sér hann[77] ok, þóat þeir höggist[78] af hendr eðr fætr eðr særist öðrum stórsárum, þá eru þeir á annari stundu heilir; en þat er Þorsteinn hjó, þá var þat eptir eðli. Eigi linti Þorsteinn fyrr ok þeir Brynjar allir saman, enn Oddr var drepinn ok þeir allir hans kumpánar. Þorsteinn var þá mjök móðr en ekki sárr, þvíat Brynjar ok hans félagar höfðu hlíft Þorsteini við höggum[79] öllum. Brynjar tók nú gullit af Oddi dauðum, ok fékk Þorsteini, ok bað hann færa móður sinni; hann gaf honum 12 merkr silfrs í sjóði ok mælti: mikit frelsi hefir þú unnit mér, Þorsteinn! þvíat nú ræð ek hér haugi ok eignum; mun þetta upphaf[80] þinna þrekvirkja, er þú munt vinna utanlendis; þú munt ok taka siðaskipti, ok er sá siðr miklu betri, þeir sem hann mega hljóta, enn hinum er [eptir bíða um,[81] sem eigi eru til þess skapaðir,[82] ok slíkir eru sem ek, þvíat við bræðr vorum jarðbúar; nú þætti mér miklu máli skipta, at þú kæmir nafni mínu undir skírn, ef þér yrði þess auðit at ega son. Síðan leiddi hann mik út or hauginum, ok áðr við skildum mælti hann: ef mín orð mega nokkut,[83] þá snúist þér þín verk öll til heiðrs ok hamíngju. Eptir þat snéri Brynjar inn í hauginn, en ek vaknaði; ok þat til marks um, at hér er nú bæði hjá mér sjóðrinn ok gullit. Síðan fóru þeir ok ráku heim fénað þann, er þeir höfðu fundit, [ok heimtu menn vel.[84] Sagði Þorsteinn þenna atburð allan, ok færði móður sinni gullit, ok tók hún þegar mál sitt, er þat kom undir túngurætr henni. Stendr þessi haugr í Jökulsdal, ok er kallaðr Brynjarshaugr,[85] ok sér enn í dag merki.[86]


Freisteinn fékk Ornýjar.

7. Freysteinn fékk frelsi brátt af orðum Þorsteins, ok gerði Þorkell þat vel ok liðugliga, þvíat honum var vel í geði til Freysteins, þvíat hann vissi at hann var góðrar ættar ok göfgra manna fram í kyn. [Grímkell faðir Freysteins[87] [bjó á Vös ok átti Ólofu Brunólfsdóttur, Þorgeirsonar, Vestarssonar;[88] en Sokki víkíngr[89] brendi inni Grímkel föður hans, en tók piltinn ok seldi mannsali, hafði Geitir hann út híngat. Þat segja sumir menn, at Þorsteinn gipti Freysteini Ornýju móður sína. Freysteinn hinn fagri bjó í Sandvík á Barðsnesi[90] [ok átti Víðfjörð ok Hellisfjörð,[91] ok var kallaðr landnámsmaðr. Frá honum eru komnir Sandvíkíngar ok Víðfirðíngar[92] ok Hellisfirðíngar.


Frá Þorsteini.

8. Ásbjörn kastanrazsi[93] átti skip uppistandanda í Gautavík,[94] þar tók Þorsteinn sér far í með honum, þá var hann 12 vetra gamall. Þorkell fékk honum fararefni, svá at honum nægði, ok áðr Þorsteinn reið til skips, töluðust þau við ok móðir hans. Hún mælti: nú muntu, frændi! finna föður þinn Ívar ljóma, ok ef hann [gengr seint við[95] faðerni þínu, þá er hér einn hríngr, er þú skalt færa honum, ok seg honum at þenna hríng gaf hann mér í fyrsta sinni, ok má hann þá eigi dyljast við. Síðan skildu þau mæðgin, ok reið Þorsteinn til skips, ok fór utan um sumarit; komu þeir norðarliga við Noreg um haustit. Fór Þorsteinn vistafari til Styrkars á Gimsar, ok var þar um vetrinn; fell vel á með þeim Styrkari, þvíat hann sá at Þorsteinn var hinn mesti atgervimaðr, þvíat hann jafnvægði þá hinum sterköstum mönnum í öllum leikum. Um vetrinn nökkuru fyrir jól komu þar sendimenn Ívars ljóma, þess eyrindis at Ívar hafði boðit honum Styrkari til jólaveizlu, [sá hét Björn, er fyrir þeim var•[96] Styrkarr hét ferðinni, ok fór með 30 manna, þar var Þorsteinn í ferð; þeir koma til veizlunnar, var Styrkari þar vel fagnat, sat hann hit næsta Ívarri um veizluna; fór veizlan vel fram, ok affaradag veizlunnar, áðr menn skyldu burt fara, gekk Þorsteinn fyrir Ívar, ok mælti: þat er eyrindi mitt við þik, Ívar! at vita hvört þú vilt nökkut gánga við faðerni at mér. Ívarr svarar: hvert er nafn þitt, eðr hvaðan ertu at kominn. Þorsteinn er nafn mitt; Orný heitir móðir mín, ok er Geitisdóttir út á Íslandi, ok hér er hríngr, er hún bað mik færa þér til jartegna, ok kvað at þú mundir kenna at þú hafðir gefit henni. Ívarr roðnaði fast, ok mælti: þú munt ega allt verra faðerni, eru nógir þrælar út á Íslandi, til þess at móðir þín kenni þik; [er þat ok mála sannast, at mér þætti eiga at leiða drengjum ok herjans sonum þat, at hverr pútuson kallaði[97] mik föður at sér. Þorsteinn reiddist þá ákaflega mjök, ok stilti þó vel orðum, ok sagði: illa hefir þú svarat ok ódrengiliga, en svá kem ek annat sinn, at þú gengr við mér, elligar er þat bani þinn. Þorsteinn snýr þá í brottu. Ívarr talaði til Styrkars: þat vilda ek, frændi! at þú banaðir fóli þessu, þvíat mér þikir einskis [ílls örvænt fyrir hann.[98] Eigi vil ek þat, segir Styrkar, þvíat ek ætla hann hafa réttara af mæla enn þú, þvíat ek hygg at hann sé kynstórra manna. Skildu þeir Ívarr ok Styrkar þá í styttíngi, fór Styrkar heim á Gimsar ok Þorsteinn með honum. Styrkar átti sér systur, er Herdís hét, kvenna vænst; góðr þokki var á með þeim Þorsteini; þar var hann 2 vetr, þá fór Þorsteinn út til Islands ok heim til Krossavíkr, ok hafði mikit framizt í utanferð sinni; ok er hann hafði verit 3 vetr á Islandi, fór hann utan með Kolbirni sneypi[99] til Noregs; fór hann þá enn til Styrkars á Gimsar, ok tók hann við honum fegins hendi.


Tröll á Heiðarskógi.

9. Glöggliga er þat sagt at þetta sumar yrði höfðíngja skipti í Noregi; félli frá Hákon blótjarl, en í staðinn kom Ólafr Tryggvason; hann boðaði öllum mönnum rétta[100] trú. Þat kom fyrir Ólaf konúng, at flögð lægi á Heiðarskóg, svá at þar tæki af vega alla. Konúngr skýtr á húsþíngi, ok spyr hverir fara vilja at frelsa Heiðarskóg. Maðr stóð upp mikill ok vörpuligr,[101] er Brynjúlfr het, lendr maðr í Þrándheimi, ok mælti: ek vil fara, herra! ef þér vilit. Konúngi kveðst þat vel líka. Bjóst Brynjúlfr þá við 60[102] manna. Þorkell hét maðr,[103] þángat ríða þeir Brynjúlfr til gistíngar, tók Þorkell við þeim vel, voru þeir þar um nóttina, en um morgininn fylgði hann þeim á veg, ok kvað þat skaða mikinn, er [þeir skyldi[104] eigi slíkra manna lengi njóta mega; síðan riðu þeir veg sinn ok allt þartil, er þeir sá standa skála mikinn; þaðan sá þeir hlaupa þrjár tröllkonur, 2 úngligar ok ein stærst, hún var loðin öll utan sem grábjörn; þær höfðu allar sverð í höndum; þeir sá ok gánga mikinn mann, ef mann skyldi kalla, ok 2 pilta með honum, hann hafði brugðit sverð í hendi, þat var svá bjart at sindra þótti af; öll voru tröllin illilig[105] at sjá; þar slær þegar í bardaga , varð hinn mikli maðr mjök stórhöggr ok svá hin loðna skessa; lýkr með því at þar fellr Brynjúlfr ok allt hans föruneyti, nema 4[106] menn komust á skóg, ok fóru síðan á fund konúngs, ok sögðu honum þessi tíðendi, ok spurðist þetta víða.


Þorsteinn vann tröllin.

10. Þat er at segja at Styrkar talaði við Þorstein, ok spurði hvárt hann vildi fara með honum á Heiðarskóg. Þorsleinn lézt búinn þeirrar ferðar; bjuggust þeir einn morgin snemma, ok fóru á skíðum upp á fjall, ok lintu[107] eigi fyrr enn þeir komu at kveldi dags til eins sæluhúss, ok ætla þar at vera um nóttina; skiptu þeir þá verkum, skyldi Þorsteinn vatn sækja, en Styrkar eld kveikja. Þorsteinn gengr þá út ok tók upp spjót, er Styrkar hafði gefit honum, ok vatzfötur[108] í aðra hönd, ok er hann kemr mjök til vatzins, sá hann stúlku gánga með vatzfötur, hún var ekki forráðshá, en ógnar digr, ok er hún sér Þorstein, kastar hun niðr fötunum, ok bregðr við hart, ok hleypr aptr á veg;[109] Þorsteinn lætr ok eptir sínar vatzfötur, ok hleypr eptir, en er stúlkan sér þat, rykkir[110] hún hart undan, hleypr þá hvort sem getr, ok dregr þá hvárki sundr né saman með þeim; gengr þessu þar til er Þorsteinn sér skála standa mjök stóran ok rammgervan, þar hleypr þessi stúlka inn í, ok skellir aptr hurðu; en er Þorsteinn sér þat, skýtr hann eptir henni spjótinu, ok kemr í skála hurðina, [ok flýgr í gegnum hurðina.[111] Þorsteinn gengr þá at skálanum ok inn í, finnr spjót sitt á gólfinu, en ekki sér hann til stúlku sinnar, honum verðr gengit innan um skálann ok þar til, er hann kemr at einni lokrekkju, þar brann ljós á kertistiku. Þorsteinn sér at kona liggr í sænginni, ef konu skyldi kalla, hún var bæði há ok digr ok at öllu tröllslig, hún var stórskorin mjök í andliti, en álits[112] bæði svört ok blá, hún lá í einum silkiserk, hann var því líkastr sem hann væri þveginn í mannablóði, flagðit var þá í svefni, ok hraut ógrliga hátt, skjöldr ok sverð hékk upp yfir henni. Þorsteinn steig uppá rekkjustokkinn ok tók ofan sverðit ok brá; hann fletti þá klæðum af flagðinu, sá hann þá at hún var óll alloðin, nema einn díli undir hinni vinstri hendi [sá hann at snöggr var;[113] þat þóttist hann vita, at annathvort mundi hana þar járn bíta eðr hvergi annarstaðar; hann leggr sverðinu á þessum sama flekk[114] ok fellr á hjöltin, sverðit bítr svá, at oddrinn stóð í dýnunni. Kerlíng vaknaði þá ok eigi við góðan draum, ok fálmaði höndunum ok spratt upp. Þorsteinn hefir allan einn rikkinn, at hann slökkir ljósit, ok stökkr upp yfir flagðit í sængina, en hún hleypr fram á gólfit, ok ætlar at vegandinn muni til dyranna leitat hafa, en er hún kemr þar, sæfist[115] hún á sverðinu ok deyr. Þorsteinn gengr þá at henni, ok kippir burt brandinum ok hefir með sér; hann gengr þá þar til, er hann kemr at hurðu, hún var greypt í stokk ok hnígin eigi[116] allt í klofa, hann sá mikinn mann á palli sitja ok mjök stórskorinn, [ok héngu yfir honum öll herklæði;[117] á aðra hönd honum sat mikil skessa ok illilig ok ekki all eldilig;[118] piltar 2 léku á gólfinu, þeim var sprottit hár or kolli; skessan tók til orða: hvört sifjar þik, Járnskjöldr faðir? eigi er, Skjaldís dóttir! liggja á mér hugir stórra manna; hann nefndi þá piltana annann Hák[119] en annann Haka,[120] ok bað þá framgánga til Skjaldvarar móður sinnar, ok vita hvört hún vekti eðr svæfi. Skjaldís svaraði: úráðligt er, faðir! at senda úngmenni í myrkri, þvíat ek vil segja þér, at ek sá í kveld hlaupa 2 menn ofan af fjalli, þeir eru svá fóthvatir, at ek hygg at þat sé fátt af vorum mönnum, at þeim standist; eigi þiki mér á því liggja, segir Járnskjöldr, þvíat þá eina menn sendir konúngr híngat, at ek óttumst þá ekki; þvíat þat er einn maðr at ek hræðumst, en sá heitir Þorsteinn, ok er Ornýjarson utan af Íslandi,[121] en svá er sem mér hángi [blað[122] fyrir auga um öll mín forlög, hvat sem því veldr; úlíkligt er þat, faðir! segir hún, at sá Þorsteinn komi nökkurn tíma á Heiðarskóg. Piltarnir gengu nú fram, en Þorsteinn veik sér frá, þeir hlaupa fram ok út; en er nökkur stund var liðin, tók Skjaldís til orða: fram fýsir mik at gánga; nú hleypr hún fram á hurðina hart ok heimsliga. Þorsteinn snýr þá undan, en er hún kemr at útidyrum, þá fellr hún um móður sína dauða; henni verðr þá kalt ok kynligt við, hún hleypr þá út or skálanum; í því kemr Þorsteinn at, ok höggr af henni höndina með sverðinu Skjaldvararnaut; hún vill þá inn aptr í skálann, en Þorsteinn ver henni dyrnar, hún hafði skálm i hendi, þau sækjast um hríð, en svá lýkr með þeim at Skjaldís fellr dauð; í því kom Járnskjöldr út, hann hafði brugðit sverð í hendi, bæði bjart ok bitrligt, svá at Þorsteinn þóttist ekki slíkt sét hafa, hann höggr þegar til Þorsteins, hann veik sér við höggit ok varð þó sár á læri, sverðit rendi niðr i völlinn allt upp at hjöltum, laut Járnskjöldr þá við, en Þorsteinn reiddi upp sverðit Skjaldvararnaut bæði hart ok títt, ok höggr til Járnskjaldar, þat högg kom á öxlina, tók af höndina ok fótinn, féll Járnskjöldr þá við; Þorsteinn lætr þá skamt stórra höggva í milli, ok höggr þá af honum höfuðit; eptir þat gengr Þorsteinn inn í skálann, en er hann gengr inn, varð hann eigi fyrri varr við, enn hann var gripinn upp ok færðr niðr; Þorsteinn finnr þá, at þar var kominn Skjaldvör kerlíng, ok var þá sýnu[123] verri viðreignar enn fyrr, hún greyfist[124] þá niðr at Þorsteini, ok ætlar at bíta sundr i honum barkann; Þorsteini kemr þá í hug at sá mun mikill vera, er skapat hefir himin ok jörð, hafði hann ok heyrt margnr sögur ok merkiligar frá Ólafi konúngi ok þeirri trú, er hann boðaði, heitir nú af hreinu hjarta ok heilum huga, at taka við þeirri trú, ok þjóna Ólafi meðan hann lifði, ef hann kæmist heill ok lífs í brott af [allri kunnáttu;[125] ok er hún ætlaði tönnum at víkja at barka Þorsteins, en han hafði stadfest heitit, kemr geisli inní skálann ógrliga bjartr, ok stendr þvert framan í ögun kerlíngar; við þá sýn varð henni svá íllt, at dró or henni mátt ok magn[126] allt, hún tók þá at geispa niðörkliga,[127] hleypr þá or henni spýja, ok ofan í andlit Þorsteini, svá at náliga hélt honum við bana af ilzku ok óþef þeim er af stóð; þikir mönnum ok eigi örvænt, að í brjóst Þorsteini muni afkomit hafa nokkur partr, sakir þess at mönnum þikir sem hann hafi eigi síðan [dyggliga einhamr[128] verit, [hvört er því veldr meir spýja Skjaldvarar, eðr þat at hann var útborinn[129] liggr nú hvorttveggja þeirra í milli heims ok heljar, svá at þá mátti hvorki[130] uppstanda.


Frá Þorsteini.

11. Hitt er at segja at Styrkarr er nú í sæluhúsinu, ok þikir Þorsteini dveljast, kastar hann sér [þá upp í sætit,[131] ok er hann (hefir) legit nokkura stund, hlaupa þar inn piltar 2, [mjök illsvipligir,[132] ok hafði sitt sax hvor í hendi, sækja þegar at Styrkari, en hann grípr stokkinn frá sætinu, ok lemr þá með þar til er hann drepr þá báða, síðan gengr hann út or skálanum, grunar þá hvat Þorstein mun dvelja, gengr nú þartil er hann kemr at skálanum, sér nu vegs ummerki, at þar liggja 2 flögð drepin, en Þorstein sér hann hvörgi, þikir nú uggligt[133] at hann muni í nokkurum nauðum staddr vera, heitir nú á skapara himins ok jarðar, at taka við þeirri trú, sem Ólafr konúngr boðar, ef hann fyndi á þeirri nátt Þorstein félaga sinn lífs ok heilan, gengr síðan inn í skálann, ok kemr þar at, sem þau, Skjaldvör ok Þorsteinn liggja, spyr þá hvort Þorsteinn megi nokkut mæla, en hann segir [þat eigi trauða,[134] biðr hann hjálpa þá til. Styrkarr tekr þá til Skjaldvarar, ok dregr hana af ofan. Þorsteinn stendr upp brátt, ok er stirnaðr mjök af öllu saman umfángi[135] því, er hann hafði átt við flögðin ok faðmlögum Skjaldvarar, brjóta þeir þá Skjaldvöru kerlíngu á háls, ok gekk þeim þat hið tregligasta, þvíat hún var harðla hálsdigr; segir Þorsteinn nú Styrkari allt frá ferðum sínum. Styrkarr ansaði: mikill afreksmaðr ertu, svá at þat er líkast, at þessa þinna afreksverka sé getit, meðan Norðrlönd eru bygð; taka þeir nú ok draga saman öll flögðin, ok kynda at bál ok brenna upp at köldum kolum; síðan kanna þeir skálann, ok finna þeir ekki fémætt, fara í burt síðan ok heim á Gimsar. Spyrjast nú þessi tíðendi, ok þykja mikil vera.


Ívarr kendist faðerni Þorsteins.

12. Ólafr konúngr sat á veizlu á Hörðalandi, þángat fára þeir Styrkarr ok Þorsteinn, ok gánga fyrir konúng ok kveðja hann; þar var Ívarr ljómi þá með konúngi í svá mikilli virðíngu, at [2 menn sátu þá upp í milli þeirra konúngs.[136] Þorsteinn snýr þá fyrir Ívarr með brugðit sverðit Skjaldvararnaut, ok stakk blóðreflinum fyrir brjóst honum, ok mælti: gjör þú annathvört at ek þrýstir ótæpt blóðreflinum, ella gakk þú við faðerni at mér. Ívarr svarar; mér þikir sæmd í at ega þik at syni, áttu ok svá góða móður, at ek veit at hún mundi þat eigi sagt hafa, nema satt væri, vil ek at vísu við þér gánga. Konúngr telr þá trú fyrir þeim sem öllum öðrum, er á hans fund kvomu; þeir létu þat auðsétt af sinni hendi; segja þá konúngi glöggliga allan atburð sinnar þarkvomu ok frá þeim tíðendum, er gjörðust á Heiðarskógi. Konúngr geldr þá margfaldt lof guði fyrir þær jartegnir, er hann veitti syndugum mönnum hér í heimi; voru heir síðan skírðir báðir,[137] fór Styrkarr heim á Gimsar, ok hélt öllum þeim veizlum, er hann hafði fyrr haft, en Þorsteinn gerðist maðr Ólafs konúngs ok fylgði honum til dauðadags ok Ívar faðir hans, ok þóttu vera hinir vöskustu menn.


Þorsteinn vann blótnaut.

13. Hárekr hét maðr hann bjó á Reinu[138] í Þrándheimi, lendr maðr ok ekki mjök vinsæll, hann hafði tekit við kristni, en þó var konúngi sagt, at eptir mundi nokkut af fyrnsku í fari hans, því tók konúngr þar veizlu, ok vildi reyna hvat satt var í; [þar var veizla fögr. Hárekr var öfundsamr ok illgjarn,[139] hönum lék öfund á virðíngu Þorsteins. Þat var einn dag at Hárekr talaði við Þorstein, ok spurði hann af sínum afreksverkum, en Þorsteinn sagði slíkt er hann spurði; ætlar þú nokkurn mann sterkara í Noregi enn þik, segir Hárekr? Eigi veit ek þat svá víst, segir Þorsteinn; hvorr ykkarr konúngs ætlar þú at sterkari sé, segir Hárekr? Allt mun mik annat meira skorta við konúng enn afl, segir Þorsteinn, ok mun ek þó eigi komast til jafns við hann um þat. Þeir skilja nú tal sitt; ok um daginn eptir sagði Hárekr konúngi, at Þorsteinn hefði jafnazt til við hann um allar íþróttir. Konúngr gaf sér fátt um þat. Nokkuru síðar talaði konúngr um, at þeim væri þat ráð, er til hefði jafnazt við hann, at reyna þá íþróttir sínar, eða er þat satt, Þorsteinn! at þú hefir þat talat, at þú værir jafn mér at íþróttum eðr framar?[140] Eigi hefir ek svá talat, herra! segir Þorsteinn, eðr hverr sagði yðr þat? Hárekr, sagði konúngr. Hví sagði hann yðr síðr af blótnauti því, er hann blótar á laun, þvíat þat mun þó sannara; en þat sagða ek, herra! at mik mundi allt meira skorta við yðr enn afl ok munda ek bó eigi komast til jafns við yðr um þat. Er nokkut þat satt, Hárekr! sagði konúngr? Lítit mun þar til haft, herra! sagði Hárekr. Lát oss sjá naut þat, er þú hefir svá mikil mæti á, segir konúngr. Þat skal í yðru valdi, herra! segir Hárekr, ok skulu við þá fara fram á skóginn. Þeir gerðu svá; ok er þeir koma þar, sjá þeir nautaflokk mikinn, þar var með uxi ógrliga stór ok illiligr,[141] svá at konúngr þóttist slíkan úsénan hafa, hann öskraði ógrliga [ok lét mjök illiliga.[142] Hárekr mælti: hér er nú nautit, herra! ok hefi ek því mætr á uxa þessum, at hann er mjök elskr at mér. Sé ek víst, sagði konúngr, ok lízt mér illa á; eðr hvat er nú, Þorsteinn! viltu reyna afl þitt ok taka naut þetta, þvíat mér þikir sem eigi muni gagn í at hann lifi lengr. Þorsteinn hleypr þá fram í nautaflokkinn ok þar at, sem uxinn var, nautit snýr undan, en Þorsteinn grípr í fótinn hinn eptra, ok svá hart at bæði rifnaði húð ok hold, svá at fótrinn[143] gekk af með óllu[144] þjóinu, ok helt á eptjr, ok gekk svá fyrir konúng, en blótnautit datt niðr dautt, en svá hafði nautit viðspyrnt ramliga, at þat var sokkit hinum fyrrum[145] fótum niðr í jörðina upp at knjám. Konúngr mælti þá: sterkr maðr ertu, Þorsteinn! ok ekki mun þér aflafátt verða, ef þú átt við menska menn, mun ek nú auka nafn þitt, ok kalla þik Þorstein uxafót, ok hér er einn hríngr, at ek vil gefa þér at nafnfesti. Þorsteinn tók við hríngnum, ok þakkaði konúngi, [þvíat þat var góðr gripr.[146] Konúngr fór nú heim á bæinn, ok kastaði sinni eigu þar á allt, en rak Hárek or landi fyrir úhlýðni sína ok blótskap.


Þorsteinn drap tröll.

14. Innan lítils tíma spurðist enn af Heiðarskógi at þar lágu flögð á, svá at menn máttu þar eigi framkomast. Styrkar sendi þá orð Þorsteini, at þeir skyldu enn fara á Heiðarskóg; Þorsteinn brá við skjótt, ok fór [með konúngs lofi[147] ok hitti Styrkar, fara nú 2 samt ok koma í þat sælubús sem þeir voru fyrr, og voru þar um nóttina; um daginn epfir er þeir voru útistaddir, sá þeir 13[148] menn á skóginum, ok var eitt kona í; þeir snúa þángat til. Þorsteinn kennir þar stúlku sína, ok hafði heldr vaxit, þvíat hún var nú hit mesta flagð. Hún kastaði orðum á Þorstein, ok mælti: þar ertu kominn, Þorsteinn uxafófr! ok komtu hér svá næst, at ek mátti minni tilreka, drapt föður minn móður ok systur, en Styrkarr bræðr mína tvo, en þú eltir mik, varð ek hrædd mjök, sem eigi var ólíkligt um 9[149] vetra gamla mey-stúlku, en nú er ek 12 vetra; ek fór í jarðhús eitt, er við skildum, en meðan þit börðuzt ok faðir minn, tínda ek saman alla góðgripi þá, er í skálanum voru, niðr í jarðhúsit undir sæng móður minnar; nokkuru síðar giptumst ek þessum[150] manni Skelkíngi,[151] ok skilda ek þat til við hann, at hann skyldi drepa hvorntveggja ykkarn Styrkar; nú er hann hér kominn, ok bræðr hans 11,[152] ok muntu nú þurfa at sýna [karlmannliga vörn,[153] ef duga skal.[154] Slær nú síðan í bardaga með þeim, sækir Skjaldgerðr þar at, er Þorsteinn var fyrir, svá hart at Þorsteinn þikist varla í meiri raun komit hafa; en svá lýkr þó með þeim, at Þorsteinn kemr á Skjaldgerði höggi fyrir ofan mjaðmirnar med sverðinu Skjaldvararnaut, ok tekr í sundr í miðju; þá hafði Styrkarr drepit Skelkíng;[155] vinna þeir nú skjóttum við hina 11,[156] ok drepa þá alla; síðan fara þeir í skálann, brjóta upp jarðhúsit, ok bera þaðan í brott marga góðgripi, fóru síðan heim á Gimsar, ok skiptu fé með sér. Síðan bað Þorsteinn þá Herdísar systur Styrkars ok fékk hennar; segja menn ok at þau ættu son, er Brynjar[157] hét. Fór Þorsteinn nú til Ólafs konúngs, ok var með honum síðan, ok féll á Orminum lánga.




Athugasemdir:

  1. Þenna kapítula vantar í allar 4 bækr, við hvörjar þessi þáttr er samanborinn.
  2. var hann því, b, v, B.
  3. fullhugi, B, C, G.
  4. Oddny, B, G, alstaðar.
  5. á hendr, b, v, B.
  6. málrakkí var á hennar rödd, B, þá var mikill meinleiki á rödd hennar G.
  7. öðru, B.
  8. léttr, B.
  9. v. í alla.
  10. góðfengr, b, inní C, G.; geðfeldr, B.
  11. Sigmundarson, B.
  12. v. í alla.
  13. Sumarliðasonar, B.
  14. v. í alla.
  15. v. í B, G, utan þetta: ok harðlynd.
  16. mislyndi, B.
  17. v. í alla.
  18. Hreiðsonar,C.
  19. Hreið, C.
  20. Rum, B.
  21. Gríms skelfis, B.
  22. Þat hafi verit Indriða, föður Stirkárs, Ásbjarnar ok Indriða ilbreiðs, B.
  23. Gotuvík, B.
  24. rúnir, allir hinir.
  25. vera, B.
  26. v. í B, C.
  27. Gotavík, B.
  28. þessa, allir hinir.
  29. afar, B, óguliga, C.
  30. fátækra, C.
  31. á beit með svín sín, B.
  32. afarreiðr, B.
  33. skyldy hlíða, B, G, H. skyldi hlíðast, C.
  34. nærri, B, væri G.
  35. fleski B, C, flesk G.
  36. hönd honum B.
  37. v. í , C.
  38. v. í B, C.
  39. glæpr stór, B, C.
  40. v. í B, C.
  41. v. í sömu.
  42. v.í B.
  43. fornum, b. inní allir.
  44. geist, B, H, G.
  45. yfir sik, b. inní allir.
  46. Geitir sagði B. C. H.
  47. skröfuðu C.
  48. ok sendi kveðju sína tíðum B.
  49. afbragðsmaðr B. C. H.
  50. þakkaði uppfóstrið C.
  51. v. í B. C. H.
  52. einka, B. H einkar C. æfar G.
  53. einn tíma, B. C. H. eitt sumar, H.
  54. v. í alla.
  55. barðist, B. C. H. G.
  56. þat, allir.
  57. v. i alla.
  58. móðr mjök ok, b. inní B. H. G.
  59. í nótt, b inni B. H.
  60. at þú týndir mér ekki, er þú barst mik út, þarnæst at þú hélzt nú vöku yfir mér, í nótt, B. þá þú barst mik út, C. þú barst mik út, en fyrirfórst mér ei, ok þetta annað, H. þá þú barst mik út, sá annar at þú vaktir mik ei, H.
  61. þessi, allir.
  62. en ekki illmannligr, allir.
  63. mér, B.
  64. Krummr, allir.
  65. búið, B. C. umbúist, H. umbúið, G.
  66. fagrligir, allir.
  67. illúðegastr, (illigastr, C. H.) er fyrir þeim var, B. G.
  68. Krummr allir alstaðar.
  69. v. í alla.
  70. fé, B. G.
  71. hálsi, b. allir inní.
  72. skást, allir.
  73. v. í alla.
  74. gneipr, C. H.
  75. þó muntu, B.
  76. vantar í F.
  77. þat sá Þorsteinn at allir voru þeir hardfengari (menn Odds C. G.) enn menn Krúms, þannig allir.
  78. hyggi, allir.
  79. lögum, B.
  80. undanfari, B.
  81. erfiðara, allir.
  82. bornir, B.
  83. þá mæli ek um, b. inní B.
  84. v. í alla.
  85. Krúmshaugr, allir.
  86. menjar hans, allir.
  87. Grímkjels faðir var Þór, B.
  88. var mikill madr, C. H. G.
  89. Bolli níðíngr, allir.
  90. Brandsnesi, C. H. G. Brandsvelli, B.
  91. v. í alla.
  92. Miðfirðingar, B. C. G.
  93. Bastanrasi, B. G.
  94. Götuvík, B.
  95. misgrunar, G.
  96. v. í B. H.
  97. ok er þat mikil smán, að ek verð að líða herjanssonum ok pútusonum að þeir kalli, B. G. ok er þat mál sannast að ek hlýt að liða h. ok p. a. þ. k. C. ok er þat undr at margir her. ok p. skulu kalla, H.
  98. ærlegs von af honum, B.
  99. sveini, B. C. H. G.
  100. kristna, B.
  101. öflugr, B. ógrlegr, G.
  102. 50, allir.
  103. er bjó við Heiðaskóg, b. allir inní.
  104. konur mættu, B. kóngr mætti C. G. H.
  105. ómannlig, B. G. illmannlig, C.
  106. 3, B. H. G.
  107. léttu,
allir.
  108. 2, b. inní C. H.
  109. burt, B.
  110. víkr, B. hleypr,
H. G.
  111. v. í alla.
  112. á hörund, H. þarmeð, B.
  113. v. í alla.
  114. blett, B.
  115. svæfist, B. C. G.
  116. v.
í alla.
  117. v. í H.
  118. ellilig, B. C. G.
  119. Hauk, B. G. Hrók, H. C.
  120. Jaka, B.
  121. ok er
hér fyrir skömu kominn til Noregs ok er á vist með
Styrkari í Gimsum, b. allir inní.
  122. blaka, B, G. blöð, C. blað fyrir blað, F. mun vera pennavilla.
  123. synum, B.
  124. greiptist, C. lytr, G.
  125. Heiðarskógi, allir.
  126. megn, B. H. C.
  127. öfurliga,
B. C. G. ógurliga, H.
  128. samr maðr, B. G.
  129. v. í
B.
  130. hvörugt, B. C. G.
  131. niðr, B. C. H.
  132. ok voru mjök svipligir, allir.
  133. líkligt, allir.
  134. þat sé satt, B. C. G.
  135. umsvifum, B. ómaki, C.
  136. at hann sat fjórði frá konúngi, allir.
  137. Þorsteinn ok Styrkárr, b. inní B, C, H.
  138. Reiner B. Reyni C. H. v. í, G.
  139. v. í B.
  140. meirri B, C, H.
  141. illúðligr, B. C.
  142. er hann sá mennina, allir.
  143. ok lærið b. inní B. H.
  144. í, b, inní B. H.
  145. fremri B. C. H.
  146. v. í. B. C. H.
  147. v. í B. H.
  148. 11, B. 12, G.
  149. 3, B, 11, G.
  150. hefðar, b, inní B. H.
  151. Skilmíngi, B. Skeljúngi, C. G.
  152. 9, B. C.
  153. karlmensku bragð, B. C. G.
  154. ok muntu nú at keyptu komast áðr lykr H.
  155. Skilmíng. B. Skeljúng C.
  156. 9, B. C. H. 10, G.
  157. Krummr B. C.