Faðer var
| Velg språk | Norrønt | Islandsk | Norsk | Dansk | Svensk | Færøysk |
|---|---|---|---|---|---|---|
| Denne teksten finnes på følgende språk ► |  |
 |
Faðer var
| Faðer var sa er er a himnum. | |
| Verði nafn þitt hæilagt. | |
| Til come riki þitt. | |
| Værði vili þin sva a iarðu sem í himnum. | |
| Brauð várt hit hælga gef þu oss í dag oc hværn dag. | |
| Fyrigæf oss varar sakar, sva sem vér fyrgęfom varom sakunꜵutum. | |
| Lat æigi hinn arga dioful læiða oss í pinsl með sér. | |
| Fræls oss fra illu. |
Oratio dominica[1]
_-_James_Tissot.jpg)
Ver syngium Pater noster qui es in celis. Ðat er sva á vára tungu: Faðer var sa er er a himnum. Fyrir þvi at guð faðer er í himnum, oc hann er hvar hælzt sem á hann er hæitit, sva sem hann sialfr mælte: Fullir ero himnar oc iorð af mér siolfum. En í þæirri helgu snild mǽler sva, at á himnum er Crist stol hinn dýri, |[2] en iorð er hans fotskor[3]. Ver hværfum os í austr, þa er vér biðium fyrir oss, þvi at þaðan risa oll himintungl upp, en æigi fyrir þvi at guð se hældr í austr á himnum en í vestr. Ðvi at þu mát ængi veg þes hværfa, at guðs miscunn se æigi fyri þer. En þa er ver horfum í austr at biðia fyrir os góz, þa scolom vér hug varum renna til guðs, er á himnum sitr. Ver scolom oc vita þat, at hinn syngi maðr er callaðr himinn, þvi at vár drotten Cristr vil vesa með retvisum mꜵnnum oc vil þæirra væl giata. Oc hinn goðe maðr er guðs kirkia, en illr maðr er diofuls craftr. Siau bøner ero í Pater noster. Þau hin fyrsto orð ero æigi bøner, þat er lof várs drottens, er á himnum er.
Sanctificetur nomen tuum. Sva sægir þat: Verði nafn þitt hæilagt. En æigi scolom vér þat mal sva nema, goðer brøðr, at æigi se Crist nafn fullhæilagt, þo at vér biðium æigi, þvi at hans nafn var ǽ hæilagt, oc ǽ man vera. Nu scolum ver hældr þat mal sva nema oc þess biðia, at hans nafn se yfir oss hæilagt, oc hann sændi oss þa miscunn, at vér megem með varom munni hans hit hælga nafn næfna oc hæiðværða, oc gefe oss hyggiendi, at vér megem þat at sannu vita, at æcci er iamhæilagt sem nafn hans oc hann sialfr.
Sia er onnur bøn: Adueniat regnum tuum. Þat er sva: Til come riki þitt. Nu æigum ver þess at biðia, at hans riki se yfir oss oc hallde oss sva, at vér megem coma til þess rikis, er Cristr het ollum þæim mannum, er hans boðorð gøyma væl, þat er himinriki oc lif hit æilifa. Sem hann mæler sialfr a domadægi við þa menn alla, er hans boðorð hafa haldet væl oc standa á høgre hond honom: Come þer nu væl signaðer til mins faður rikis, er buit var mote yðr fyrir andværðu hæims þessa. Þat er várt riki, er Cristr hét oss, ef ver vilium nu til þess gera með goðom gærningum oc rettre tru, sva sem sægir i hinni hælgu snild, þat er at hann sæli riki fæðr sínum. Hvat er þat riki, er hann sælr fæðr sinum, nema hælgir menn hvartvæggia carlar oc konor, er hann køypti fra hælviti með sinu hælgu bloðe, þa alla fyrir hond fæðr sinum at enda hæims þessa. Ðæir menn ero aller guðs riki, oc ero æ |[4] með guði í fagnaðe þæim, er æigi verðr endir á, með ond oc licam, oc ero þæir likir ænglum.
Ðessor orð ero hin[5] þriðia bøn: Fiat uoluntas tua sicut in celo et in terra. Þat sægir sva: Værði vili þin sva a iarðu sem í himnum. Þat er á þa lund, at hann gǽte var, er á iorðu erom scapaðer, sva sem hann giæter ængla sinna á himnum. Giæte sva vár, at vér megem þat gera, er guðs er vili[6] til, þvi at þæir menn er guðs vilia gera, þa ælscar Cristr þa væl þessa hæims oc gæfr þæim dyrð oc hæiðverði, er þæir heðan fara. Ver biðium oc með þessum orðum, at vár drotten Cristr halde oss fra diofuls svicum oc crafte, hvartvæggia ond vara oc licam.
Ðessor er hin fiorða bøn: Panem nostrum cotidianum da nobis hodie. Brauð várt hit hælga gef þu oss í dag oc hværn dag. Þessor orð scolum vér nema á þria vega. Sa er æin at gefa oss licams matt. Ðetta er annat, at hann gefe salo varre slican matt, sem henni byriar, þat er guðs orð at halda væl, at þvi scalum hyggia á not oc á dægi[7] guðs boð at fylla með goðom giærningum oc rettom hug. Ðvi at sva sem licamrenn lifir við matt, sva scal salen hit sama við guðs læreng lifa oc við goða hyggiendi. Þvi at sciot fyrifærsc licamren, ef hann hæfir æigi matt, sva fyrifærsc salen et sama, ef hon gæfr æigi guðs boðorðe gaum. Brauð várt hit hælga, er ver mæltom aðan um, þat er hit hælga husl oc guðs licamr oc bloð, oc með þvi herðum ver tru vara. En um hværn mann þæirra, er sva hefir haldesc við þæim atta hofuðsyndum væl oc ræinlega, sa er værðr at taca hit hælga husl, oc hanum værða fyrigefnar margar syndir. Sva oc ef vér gangum oft til at taca husl, þa herðum vér hug varn viðr diofuls svicum. Ðvi scolom vér, brøðr, oss væl halda oc ræinlega, at ver megem með guðs vilia hit hælga husl taca oss til hialpar oc salo varre. En sa maðr, er væit mycclar syndir með sér, hann á æigi husl at taca, fyrr en hann giængr til scripta oc til yfirbota. En sa maðr er fyrr tæcr husl, sa øycr syndir sinar at æinu. Brauð þat er a þria vega, sva sem ver sꜵgðum aðr. Eit er til licams þarfar, |[8] en annat er til sálo þarfar, en hit .iiia. er til hins hęlga husls. Ðessa luti þria scalum vér biðia várn drotten sænda oss hværn dag æptir annan.
Þessor er hin fimta bøn: Et dimitte nobis debita nostra, sicut et nos dimittimus debitoribus nostris. Fyrigæf oss varar sakar, sva sem vér fyrgęfom varom sakunꜵutum[9]. Vér æigum sva at gera, sem vér mælom með þessom orðum, þat er at vér sem miscunnsamer meðal var sialfra, oc fyrirgefom þæim mꜵnnum, er misgera við oss, þa fyrigæfr vár drotten oss misgiærningar varar margar oc mycclar, er ver gerom a nót oc á dægi. En ef vér vilium æigi her hinar litlu misgiærningar fyrigefa, er menn gera við oss, þa vil guð æigi fyrigefa oss misgiærningar mycclar oc margar, er vér gerom fra hans vilia, sva sem hann sialfr mælte [í hinni hælgu[10] snild: Þa er þer standeð a bønom yðrum, þa scalu þer minnasc, ef þer hafeð ilt í hug yðrum við cristna brøðr yðra. Fyrigefeð þæim, goðer brøðr, þa man faðer yðar fyrgefa yðr sacar oc syndir. En ef þér vilið æigi fyrigefa þæim, þa vil æigi faðer yðar, er á himnum sitr, fyrigefa yðr misgærningar yðrar, hældr bindr hann bæðe saman a oss hændr oc føtr, oc sætr oss í myrcvastofo, en þat er hælviti, þar scolu dioflar pina yðr til þess er þér hafeð yðrar syndir pindar. En þo at tvaro at guðs lagum er setr hinn visi maðr til at styra hinum uvisa, til þess at hann late af ovisu, þo scal sa maðr unna hanum sem sinum æignum brøðr.
Ðessor er hin setta bøn. Et[11] ne nos inducas in tentationem. Guð drotten lat æigi hinn arga dioful[12] læiða oss í pinsl með sér, oc lat æigi hann costa vár. Guð drotten costar ænscis mannz, en þo at tvaro ma ængi maðr ocostaðr coma til himinrikis. Vér scolum æigi biðia guð þess, at vár se ócostat, hældr scolum vér biðia hinn hælga Crist, at hann halde oss sva, at ver fyrirfaremsc æigi í costan þæirri, er diofullen costar vár. Fyrir þvi ma diofullenn costa hværs mannz[13], hvárt hann mege hværfa oss fra guðs tru eða æigi, eða hvart vér unnum guði sva væl í hug varom, sem vér mælom í orðom varom, eða ver hafem aðra flærð undir. Ðvi at sva sem menn costa gullz í ælldi, sva costar hinn hælgi guð cristins mannz hværs, |[14] hvárt hann sé æinarðr í tru guðs eða æigi. Fullgorla væit guð sialfr, hværsu hværium manne man át fara í costan hværri, er diafullenn costar mankynsens. En cristnir menn fa æigi mykil giold af guði nema þæirra se costat. En ef þæir halda sic væl[15] í costan þæirri oc lata æigi diofulenn[16] svikia sic, þa þyccia þæir guði liufir oc verðir. En ef maðr fællr í syndir, hann á sciot upp at risa ór þæim oc bøta misgerningar sinar, oc biðia guð þarflátlega afláz synda sinna, oc varna við, at hann gere alldrigin siðan slicar. Ðvi at sa er opt vill syndir gøra oc oft til scripta ganga, oc vil en gera slicar misgiærningar hinar samu, sa græmr guð at sér, oc er lícr hundi þæim, er spyr oc etr siðan spyiu sina æigna; enda[17] er þa diofullenn um at svicva þann mann, er sva gerer, þvi at guð gæfr hans ængar gøymdir, oc færr sva siðan, sem diafullenn visar honom. En hinn goðe maðr, er æinarðr er í guðs tru, þvi hældr er hans er mæir costat, þvi bettri er hann oc þvi nærmeir guði. Hann færr æinárt til himinrikis oc til lifs ens æilifa. En hinn illi maðr, þvi hælldr er hann cann vær, er hans er costat, þvi værr færr hann oc þvi firmæir guði oc nærre dioflum, oc færr hann æinart or þvisa liose til hælvitis, með þvi at hann vildi æigi raða bot syndum sinum, meðan hann matte. Fyri þvi lér guð fresta hinum úretvisa manne, at hann vill, at hann hværfi fra syndum sinum oc bøte aðr en hann andesc þessa hæims, ef hann sialfr vill sva. En ef hann vill æigi hværfa fra syndum, þa hæfir hann sic sialfr dømdan til hælvitis, oc fyri utan hværia hiolp. Nu er oss mykil þorf, goðer brøðr, at vér gerem með erfæðe varo oc með olmoso til lifs hins æilifa, oc til þess at ver megem með guði vera oc með ollum hælgum hans í liose oc í fagnaðe þæim, er æigi værðr endir á, hældr en vér gerem her nu með indæle oc með óþorf licamslosta til sva mykilla pinsla, at engi maðr can sægia fra þvi hinu illa, er þar scal þola, ef æigi vill hær viðr sia.
Ðessor er hin siaunda bøn: Sed libera nos a malo. Fræls oss fra illu, oc læið oss fra diafuls crafte oc fra ollum hans svicdome. Guð ann oss væl, en diofull hatar oss. Guð faðer vár glæðr oss með sinu æignu láne, er hann ler oss þessa hæims auð, en diafullenn vill oss drepa, ef hann ma, en drotten Cristr syniar honum at fyrifara oss, ef vér vilium sialfer |[18] varna við odaðom. Þvi scolum vér hværfa fra diofuls svicum, at hanum byri ecci til vár at calla, hęlldr scolum ver varn drotten Crist lofa með ollum hug oc hanum fylgia til himinrikis.
Ðær þriar bøner er fyrstar ero í Pater noster byria oss í þessom hæimi, þær ero endalausar í aðrum hæimi, þær hælga vars drottens nafn, þa er hinn hælgi Cristr com til þessa hæims oc toc manneskiu hold, en su hin sama hælgan er ǽ utan enda, þvi scolom ver varom drotne fagna ei oc ei oc hæiðværða hans hit hælga nafn, þvi at guðs riki er nu her með oss, en hans riki stændr ei oc ei utan enda i himinrici.
Þær fiorar bøner hinar siðaru i Pater noster byria oss til þessa hæims, oc her værðr endir á þæim. Her þurfum ver brauðs oc guðs orða oc hans kiænning, oc her þurfum ver at taca hit hælga husl oss til hæilendis þessa hæims oc til himinrikis; þvi at þar þurfum vér ænscis kyns matar, þess er ver lifum her viðr, nema ver lifum þa viðr vars drottens dyrð oc hæiðverði í himinriki. En her þurfum ver goðra gærninga oc vitt at nema oc visdóm at visum boclærðom mannum. En með guði í himinriki þar ero aller þæir menn fullvisir, er her gafo goðar gøymdir[19] guðs boðorðum. Oc her þurfum vér at taca hitt hælga husl, til þess at hærða hug varn hær til guðs æmbætes oc til lífs hins æilifa. En þa er þar cumum ver, þa hafum ver Crist sialfan með oss oc hans licam ei oc ei utan enda.
Her biðium ver aflaz misgerninga varra, en í himinriki þurfum ver æigi þess, ef ver gerum her nu til þess, at ver megem þar coma. En sa maðr er her vill æigi iðrasc alhugat misgerninga sinna, sa fǽr engi miscun guðs. Ver biðium i þvisa liose, at guð halde oss væl við diafuls svicvum oc costan oc læysi oss fra allu hinu illa, en í lifi hinu æilifa þar er engi diafull[20] oc engi illra manna, er oss mege þar at grande værða. Þar ero þau oll sat salor oc licamer, er nu ero oll osat a meðal sin, þar scal ængi ræðasc hungr ne þorsta oc ængi ærfeðe, þar er oss ænscis goz vant, þess er vér þurfum þar at hafa. En Cristr er þar með oss ollum oc gæfr oss allt þat avitalaust oc með mycclum fagnaðe, er þar scalum við vera. Amen.
Fotnoter:
