Haralds saga hárfagra (Codex Frisianus)

Velg språk	Norrønt	Islandsk	Norsk	Dansk	Svensk	Færøysk
Denne teksten finnes på følgende språk ►

Noen spesialtegn vises ikke på iPhone/iPad.

Codex Frisianus

Her hefr vpp sꜹgv Haralldz konvngs harfagra

Haralldr tok konvngdom eftir feðr sinn. þa var hann. .x. vettra gamalt. Hann var allra manna mestr ok sterkaztr ok friþaztr synom. vitr maðr ok skꜹrvngr mikill. Guthormr moðvrbroðir hans gerþiz forstiori fyrir hirðinni ok fyrir ollvm landraðom. hann var ok hertogi fyrir liðino. Eftir liflat Halfdanar svarta gengo margir hofðinngiar a rikit. þat er Halfdan hafði leift. var hinn fyrsti maðr Gandalfr konvngr ok þeir brø̨ðr Hꜹgni ok Froþi seynir Eysteins konvngs af Heiðmork. | ok Hꜹgni Karoson gekk viða yfir Hringariki. Haki Gandalfsson byriar ferþ sina v́t a Vestfolld með .ccc. manna. hann for iþ efra vm dali nokkura ok ø̨tlaði at koma a ovart Haralldi konvngi. Enn Gandalfr konvngr sat at londom með her sinn. ok ø̨tlaði þa at flytiaz yfir fiorðinn með her sinn a Vestfolld. Enn er þat spyrr Gvthormr hertogi. samnar hann her ok ferr með Haralldi ok vendir fyrst moti Haka vpp a landit. Þeir finnaz i dal nockvrom ok varþ þar orusta. fekk Haralldr konvngr sigr. enn Haki konvngr fell ok mikill luti liþs hans. Þar heitir siþan Hakadalr. Siþan venda þeir aftr Haralldr konvngr ok Gvthormr hertogi. var þa Gandalfr konvngr kominn a Vestfolld. Fara nv hvarir moti oðrvm. ok er þeir finnaz verþr orusta hꜹrð. Þa flyði Gandalfr konvngr ok let mestan luta liðz sins ok komz við sva buit i riki sitt. Ok er þessi tiþinndi spyria seynir Eysteins konvngs a Heiðmork vø̨nto þeir ser skiott hers. gera þeir orð Hꜹgna Karosoyni ok Gvðbrandi hersi. ok leggia stefno sina a Heiðmork a Ringisakri.

Haralldr vann Hringariki

2. Eftir þessar orustor ferr Haralldr konvngr ok Gvthormr hertogi með lið þat sem þeir fa til Vpplanda. Þeir spyria hvar Vpplendinnga konvngar hafa lagit stefno með ser. ok koma þar vm midnø̨tti. ok verþa eigi varþmenn fyrr varir við enn lið var komit fyrir stofv þa er Hꜹgni Karoson svaf inni. ok sva þa er Gvðbranðr svaf i. ok logðo elld i hvaratveggio. Enn Eysteins seynir komvz v́t með sina menn ok bꜹrðoz of hriþ. fello þeir þar baðir Hꜹgni ok Froþi. Eftir fall þessarra .iiij. hofðingia eignaðiz Haralldr konvngr með framkvø̨mð Gvthorms frø̨nda sins Hringariki. ok Heiðmork. Gvðbrandzdali. ok Haþaland. Þotn. ok Rꜹmariki. Vingvlmork. allan hinn neyrðra lut. Siþan hofðo þeir Haralldr konvngr ofriþ ok orustor við Gandalf konvng. ok lꜹk með þvi at Gandalfr konvngr fell i hinni siðursto orusto. enn Haralldr konvngr eignaðiz allt riki svðr til Rꜹmelfar.

Bonorð Haralldz konvngs

3. Haralldr konvngr sendi menn sina eftir meyio einni er Gyða hét dottir Eiriks konvngs af Hꜹrðalandi. hon var at fostri a Valldresi með rikom bonda. villdi konvngr hana hafa til friþlo ser þvi at hon var allfriþ kona ok helldr stórlat. Enn er sendimenn komo þar. baro þeir vpp eyrinndi sin fyrir meyna. Hon svaraði a þessa lund. at eigi vill hon spilla meydomi sinom til þess at taka til mannz þann konvng er eigi hefir meira riki. enn nokkvr fylki til forraða. enn þat þikki mer vndarligt. segir hon. er engi er sa konvngr er sva vili eignaz Noreg ok vera einvalldi yfir. sem hefir Gormr konvngr af Danmorko eða Eirikr konvngr af Vppsꜹlum. Sendimonnom þikkir hon svara fvrþo storliga ok spyria hana hvar til þessi svꜹr skvlu horfa. segia at | Haralldr konvngr er sva rikr at henni er fvllrø̨ði i. Enn þótt þeir kiosi egi svꜹr þessi moti eyrindom sinom. þa sia þeir ongan kost sinn til þess at sinni at hafa hana brꜹt nema hennar vili vø̨ri til þess. Enn er þeir ero bvnir leiða menn þa i brꜹt. Þa mø̨llti Gyða við sendimenn. bað þa bera þꜹ orð sin Haralldi konvngi. at hon mvni þvi at eino iatta at geraz eiginkona hans. ef hann vill þat gera fyrir hennar sakir. at leggia vndir sig allan Noreg. ok raða þvi riki iafnfrialsliga. sem Eirikr konvngr Sviavelldi eða Gormr konvngr Danmorko. þvi at eino þikki mer hann mega heita þioðkonvngr segir hon.

Heitstrenging konvngs

4. Sendimenn fara aftr til Haralldz konvngs. ok segia honom þessi orð meyiarinnar. ok hon vø̨ri fvrðo diorf ok ovitr. segia þat makligt at konvngr sendi liþ mikit eftir henni við osø̨mð. Þa svaraði Haralldr konvngr. eigi hefir þessi mø̨r illa mø̨llt eða gert. ok eigi er hefnda fyrir vert. bað hana hafa mikla þꜹkk fyrir orð sin. hon hefir mig minnt þeirra luta. segir hann. er mer þikkir nv vndarligt. er ek hofr(!) eigi fyrr hvgleitt. Ok enn mø̨llti hann. þess strengi ek heit ok þvi skyt ok til gvðs þess er mig skóp. ok ollu rø̨ðr. at alldri skal skera hár mitt. ne kemba. fyrr enn ek hofr(!) eignaz allan Noreg með skꜹttom ok skylldom. ok forraði. enn deyia at oðrom kosti. Þessi orð þakkaði honom miog Gvthormr hertogi. ok let þat vera konvngligt verk at efna orð sin.

Hernaðr Haralldz konvngs

5. Eftir þetta samna þeir frø̨nðr liþi miklo. ok bva ferð sina a Vpplond ok sva norðr vm fiall. Ok er hann kom ofan i bygðina let hann drepa menn alla. enn brenna bygðina. Enn er folkit verþr vist þessa. flyði hverr er matti. svmir ofan til Orkadals svmir til Gꜹlardals. svmir a markir. svmir leitoðo griþa. ok fengo þat allir þeir er a hans fvnd komv. ok gerþvz hans menn. Þeir fengo onga mótstꜹðo fyrr en þeir komv til Orkadals. þar var samnaðr fyrir þeim. ok atto þar hina fyrsto orusto við konvng þann er Grytinngr het. Fekk Haralldr konvngr sigr. enn Grytinngr var handtekinn. ok drepit mikit liþ hans. enn hann gekk til handa Haralldi konvngi. ok svarði honom trvnaðareiða. Eftir þat gekk allt folk vndir Haralld konvng i Orkndø̨lafylki ok gerþvz hans menn.

Landzscipti ok rikistiorn

6. Haralldr konvngr setti þann rétt. allt þar er hann vann riki vndir sig. at hann eignaðiz oþvl oll. let alla bø̨nðr giallda ser landskylldir. bø̨ði rika ok orika. Hann setti jarl i hverio fylki. þann er dø̨ma skylldi lꜹg ok landz rétt ok heimta sakeyri ok landzskylldir. jarl skylldi hafa þriþiong skatta ok skyllda til borðz ser ok kostnaðar. Jarl hverr hafði vndir ser .iiij. hersa eða fleiri. ok skylldi hverr þeirra hafa .xx. marka veizlo. Jarl hverr skylldi fa konvngi i her .lx. manna. enn hersir hverr .xx. menn. Enn sva mikit hafði | Haralldr konvngr ꜹkit alꜹgvr ok landzskylldir. at iarlar hans hofðo meira riki. enn konvngar hofðo fyrrom. Enn er þetta spurðiz vm Þrandheim. sotto til Haralldz konvngs margir rikismenn með þvi at ganga til handa ok geraz hans menn.

Orusta a Yrivm

7. Þat er sagt at Hakon iarl Griotgarðzson kom til Haralldz konvngs vtan af Yriom. ok hafði lið mikit til fvlltings við Haralld konvng. Siþan for Haralldr konvngr inn i Gꜹlardal ok atti þar orusto. hann felldi þar .ij. konvnga ok eignaðizt siðan riki þeirra. enn þat er Gꜹldø̨glafylki ok Strindafylki. Þa gaf Haralldr konvngr Hakoni iarli yfirsokn vm Strindafylki. Eftir þat for Haralldr konvngr inn i Stioradal. ok atti þar hina þriþio orusto. ok hafði sigr. ok eignaðiz þat fylki. þvi nø̨st sꜹmnoþvz saman Innþrø̨ndir. ok voro þar komnir saman .iiij. konvngar með her sinn. sa einn er reð Veradal. annarr reð fyrir Skꜹn. þriþi Sparbyggvafylki. fiorði af Eynni Iðri. sa atti Eynafylki. [Þessir .iiij. konvngar foro með her sinn moti Haralldi konvngi. hann hellt orusto við þa ok fekk sigr. enn þessir konvngar fellu svmir. enn svmir flyðo. Haralldr konvngr atti allz i Þrandheimi .viij. orustor eða fleiri. ok at felldom viij. konvngom eignaðiz hann allan Þrandheim.

Fra Herlavgi ok Hrollꜹgi

8. Norðr i Nꜹmoðal voro brø̨ðr .ij. konvngar Herlꜹgr ok Hrollꜹgr. þeir hofðo verit at .iij. svmvr at gera hꜹg einn. sa hꜹgr var laðinn með grioti ok limi. ok gerr viðom. Enn er hꜹgrinn var algerr. þa spvrðo þeir brø̨ðr þꜹ tiþinndi. at Haralldr konvngr for a hendr þeim með her. þa let Herlꜹgr aka til hꜹgsins vist mikla ok drykk. eftir þat gekk Herlꜹgr konvngr i hꜹginn með .xij. menn. let siþan kasta aftr hꜹginn. Hrollꜹgr konvngr for vpp a hꜹg þann. er konvngar voro vanir at sitia a. let þar bva hasø̨ti konvngs. ok settiz þar i. hann let leggia dynvr a fotpallinn. er iarlar voro vanir at sitia. þa velltiz Hrollꜹgr konvngr or konvngs hasø̨tino. ok i iarls sø̨ti. ok gaf ser sialfr iarls nafn. Eftir þat for hann moti Haralldi konvngi. ok gaf honom allt riki sitt. ok bꜹð at geraz hans maðr. ok sagði konvngi alla sina meðferþ. Þa tok Haralldr konvngr sverþ. ok festi a linda honom. ok hann hengði skiolld a hals honom. ok gerði hann iarl sinn. ok leiddi hann i hasø̨ti. með þvi gaf hann honom Nꜹmdø̨lafylki at yfirsókn. ok setti hann þar iarl yfir. Haralldr konvngr for þa aftr til Þrandheims. ok dvalþiz þar vm vettrinn. Jafnan siðan kallaði hann heimili sitt i Þrandheimi. þar setti hann hinn mesta hofvðbø̨ sinn sem Hlaðir heita.

Haralldr konvngr hafði vti leiðangr

9. Þann vetr fekk Haralldr konvngr Aso dottvr Hakonar iarls Griotgarðzsonar. ok hafði Hakon iarl mestan metnað af konvngi. Vm varit reð Haralldr konvngr til skipa. Hann hafði latið gera vm vettrinn dreka mikinn ok allvel buinn. þar skipaði hann a hirð sinni ok berserkiom. Stafnbvar | voro mest vandaþir. þvi at þeir hofðo merki konvngs. Aftr fra stafnrvmi til ꜹstrvms. þat var kallat a rꜹsn. var þar skipat bersorkiom. Þeir einir naðo hirðvist með Haralldi konvngi. er afreksmenn voro at afli ok hreysti ok allzkonar atgervi. slikom einom voro þa skipvt herskipin. þvi at hann atti þa goð vꜹl a. at kiosa ser hirðmenn or hverio fylki. Haralldr konvngr hafði her mikinn ok morg stórskip. ok margir rikismenn fylgðo honom. Þess getr Hornklofi skalld i Glymdrapo. at Haralldr konvngr hafði fyrr barizt a Vppdals skógi við Orkndø̨li enn hann hefði leiðangr þenna vti.

Hilmir reð a heiði

hialldrseiðz þrimo at giallda

oþr við ø̨skimeiða

ey vegbrotar heyia.

aðr gnapsalar grimnis

gnystø̨ranndi fø̨ri

rꜹsnarsamr til rimmo

riðviggs lagar skiðom.

Geyrðiz glamma ferþar

gnyþróttr iorv drottar

helkannandi hlenna

hlymreks vm trꜹð glymia.

aðr v́t a már mø̨tir

mannskø̨ðr lagar tanna

rø̨sinaðr ok rꜹsnar

rak vébrꜹtar nokkva.

(Orrosta við Solskel)

10. Haralldr konvngr for v́t vr Þrandheimi ok sneri svðr a Mø̨ri. Hvnþiofr het konvngr er reð fyrir Mø̨rafylki. Sꜹlui klofi er (nefndr) son hans. þeir voro hermenn miklir. Enn sa konvngr er reð fyrir Rꜹmsdali er nefndr Nokkvi moðvrfaðir Solva. Þessir hofðingiar drogo her saman er þeir spvrðo til Haralldz konvngs. ok fara moti honom. Þeir hittvz við Solskel. varþ þar orusta mikil. ok hafði Haralldr konvngr sigr. Þessar orusto getr Hornklofi.

Þar sva at barðz at borði

borðhꜹlkvis rak norðan

hlifar valldr til Hilldar

hreggs dꜹglinnga tveggia.

ok allsnø̨frir iofrar

orðalꜹst at morði

endiz rꜹðra randa

rꜹdd dynskótvm kvꜹddoz.

Þar fello baðir konvngar. enn Solvi komz við flótta vndan. Lagði Haralldr konvngr þa vndir sig þessi .ij. fylki. ok dvalþiz þar lengi of svmarit. ok skipaði þar rettom með monnom ok setti þar forraðamenn ok treysti ser folkit. Enn of hꜹstit bioz hann at fara norðr til Þrandheims.

(Frá Rögnvaldi jarli)

11. Rog(n)valldr Mø̨raiarl son Eysteins glumro hafði þa of svmarit gerz maðr Haralldz konvngs. Konvngr setti hann hofðinngia yfir fylki þessi tvꜹ Norðmø̨ri ok Rꜹmsdal. ok fekk honom þar styrk til. bø̨ði af rikismonnom ok bø̨ndom. sva ok skipakost at veria landit fyrir ofriþi. Hann var kallaðr Rognvalldr hinn riki ok hinn raðsvinni ok kalla menn at hvartveggia vø̨ri sannnefni. Haralldr konvngr var vm vettrinn eftir i Þrandheimi.

(Frá Sölva klofa)

12. Enn vm varit bio Haralldr konvngr her mikinn or Þrandheimi. ok sagði at þeim her mvndi hann stefna a Svnnmø̨ri. Solui klofi hafði vm vettrinn legit v́ti a herskipom. ok hafði heriat vm Norðmø̨ri ok drepit mart manna fyrir Haralldi konvngi. | enn rø̨nta svma ok brent fyrir svmom. ok gert hit mesta hervirki. Enn stvndom of vettrinn var hann a Svnnmø̨ri með Arnviði konvngi frø̨nda sinom. Enn er þeir spurðo at Haralldr konvngr var a skip kominn. ok hafði her mikinn. þa samna þeir liþi. ok verþa fiolmennir. þvi at margir þottoz eiga at giallda Haralldi konvngi heiptir. Solvi klofi for svðr i Fiorðo a fvnd Avþbiarnar konvngs. er þar reð fyrir ok bað hann liðz. at hann skylldi fara við her sinn til styrks við þa Arnvið konvng. Er þa eigi olikligt a(t) vár ferþ takiz vel ef vér risom allir i mót Haralldi konvngi. þvi at ver hofvm þa ø̨rinn styrk ok ma ꜹðna raða sigri. Hinn er annarr kostr. ok er þat þo engi kostr þeim monnom er eigi ero vtignari enn Haralldr konvngr. at geraz þrø̨lar hans. betri þotti feðr minom sa kostr at falla i bardaga i konvngdomi sinom. enn ganga sialfkrafa i þionvstv við Haralld konvng. eða þola eigi vapn sem Nꜹmdø̨la konvngar gerþo. Kom Solui sva rø̨ðo sinni. at Avðbiorn konvngr het ferþinni. dro hann þa her saman ok for norðr til fvndar við Arnvið konvng. hofðo þeir þa allmikinn her. Þeir spvrðo þa at Haralldr konvngr var norðan kominn.

(Fall Arnviðar ok Auðbjarnar konunga)

13. Þat var siðvenia er menn borðoz a skipom at tengia skylldi skipin. ok beriaz vm stafna. var þar sva gert. Haralldr konvngr lagði sitt skip moti skipi Arnviðar konvngs. varþ sv orusta hin snarpazta. ok fell mart folk af hvaromtveggiom. Ok at lyktom varþ Haralldr konvngr sva reiðr ok oðr. at hann gekk fram a rꜹsn a skipi sino. ok barðiz þa sva diarfliga. at allir frambyggvar a skipi Arnviðar konvngs hrvkkv aftr til siglo. enn svmir fello. Gekk þa Haralldr konvngr vpp a skip Arnviðar konvngs. leitoðo þa menn Arnviðar konvngs til flótta. enn sialfr hann fell a skipi sino. Þar fell ok Avðbiorn konvngr. enn Solvi kom a flótta. Sva segir Hornklofi.

Haþi gramr þar er gniðo

geira hregg við seggi

rꜹð fnysto ben bloði

bengꜹgl i dyn Skꜹglar.

þa er a rꜹsn fyrir rø̨si

reð egglitaðr seggir

ø̨fr gall hiorr við hlifar

hnigo fiorvanir sigri.

Þar fello af Haralldi konvngi Asgꜹtr ok Arnbiorn iarlar hans. ok Griotgarþr ok Herlꜹgr magar hans seynir Hakonar iarls. Solvi var siðan vikingr mikill langa hriþ. ok gerþi optliga mikinn skaða a riki Haralldz konvngs.

(Brenna Vemundar konungs)

14. Eftir þat lagði Haralldr konvngr vndir sig Sunnmø̨ri. Vemvndr broðir Avðbiarnar konvngs hellt Firðafylki. ok gerþiz konvngr yfir. Þetta var siðla of hꜹstit. ok gera menn þat rað með Haralldi konvngi. at hann skylldi eigi fara svðr vm Stað a hꜹstdegi. Þa setti hann Rognvalld iarl yfir Mø̨ri hvaratveggio ok Rꜹmsdal. hafði hann vm sig mikit fiolmenni. Haralldr konvngr sneri þa norðr aftr til Þrandheims. Þann sama vetr for Rognvalldr iarl it iðra. ok sva svðr of Fiorðo. Hann hafði niosn af Vemvndi konvngi. ok | kom vm nott þar sem heitir Nꜹstdalr. var Vemvndr konvngr þar a veizlo. Rognvalldr iarl tok hvs a þeim. ok brenndi þar inni Vemvnd konvng með .lxxx. manna. Eftir þat kom Berðlokari til Rognvalldz iarls með langskip alskipat. ok foro þeir baðir norðr a Mø̨ri. Tok Rognvalldr iarl skip þꜹ er att hafði Vemvndr konvngr ok allt lꜹsafe þat er hann fekk. Berðlokari for norðr til Þrandheims a fvnd Haralldz konvngs. ok gerðiz hans maðr. hann var berserkr mikill.

(Fall Hákonar jarls ok Atla jarls hins mjóva)

15. Um varit eftir for Haralldr konvngr svðr með landi með skipaher. ok lagði vndir sig Firþafylki. Siþan sigldi hann ꜹstr með landi. ok kom fram i Vik ꜹstr. Haralldr konvngr setti eftir i Fiorðom Hakon iarl Griotgarðzson. ok fekk honom Firðafylki at yfirsokn. Enn er konvngr var ꜹstr farinn. þa sendi Hakon iarl orð Atla iarli hinom miofa. at hann skylldi fara brꜹt or Sogni. ok vera iarl a Gꜹlom sem (hann) hafði fyrr haft. Enn Atli sagði Haralld konvng hafa veitt ser Sygnafylki ok kvez þvi mvndo halda til þess er hann fyndi Haralld konvng. Jarlarnir þreyta þetta með ser. þar til er baðir samna her. Þeir hittaz a Fiolum i Stafanessvági. ok atto mikla orusto. Þar fell Hakon iarl. Enn Atli iarl varþ sárr til olifis. foro menn hans til Atleyiar með hann. ok þar andaþiz hann. Sva segir Eyvindr skalldaspillir.

Varþ Hakon

Hꜹgna meyiar

viðr vapnberr

er vega skylldi.

ok sinn alldr

i odda gny

Freys attvngr

at Fiolum lagði.

Ok þar varþ

er vinir fello

magar Hallgarðz

manna bloði.

Stafaness

við storan gny

vinar Loðvrs

vagr of blasinn.

(Frá Haraldi konungi ok Eiríki Svíakonungi)

16. Haralldr konvngr kom liþi sino ꜹstr i Vik ok lagði inn til Tvnsbergs. þar var þa kꜹpstaðr. Haralldr konvngr hafði þa verit i Þrandheimi .iiij. vetr ok komit ekki a þeirri stvndo i Vikina. Hann spvrði þꜹ tiþinndi at Eirikr Sviakonvngr Eymvndarson hafði lagt vndir sig Vermaland ok hann tok skatta af ollum markbygðom. ok hann kallaði vestra Gꜹtland allt norðr til Svinasvndz. ok hit vestra allt með hafino. Þat kallaði Sviakonvngr allt sitt riki. ok tok skatta af. Hann hafði þar sett iarl. er kallaðr var Hrani hinn gꜹtzki. hann hafði riki millom Svinasvndz ok Gꜹtelfar. hann var rikr iarl. Haralldi konvngi var sva sagt fra orðom Sviakonvngs. at hann skylldi eigi fyrr letta. enn hann hefði sva mikit riki i Vikinni sem fyrr hafði þar haft Sigvrþr hringr eða Ragnarr loðbrok son hans. enn þat var Rꜹmariki ok Vestfolld allt v́t til Grenmars. sva ok Vingvlmork ok allt svðr þaðan. Hafði þa vm oll þessi fylki snviz til hlyðni við Sviakonvng. margir hofðingiar ok mikit folk annat. Þetta likaþi stórilla Haralldi konvngi. ok stefndi hann þing við bø̨nðr þar a Folldinni. bar hann þa sakir a hendr þeim bondom er hann kenndi landrað við sig. Bø̨ndr | gerðo skyn fyrir. svmir gvlldo fe. svmir sø̨tto refsinngom. For hann sva vm svmarit of þat fylki. Vm hꜹstið for hann vpp a Rꜹmariki. ok for þar allt með sama hø̨tti at hann lagði vndir sig þat fylki. Þa spvrði hann ondverþan vetr at Eirikr Sviakonvngr reið vm Vermaland at veizlom með hirð sina.

(Konvngar þiggja veizlu at Áka, ok um dráp hans)

17. Haralldr konvngr byr ferþ sina ꜹstr vm Eiðaskog. ok kom fram i Vermalandi. let hann þar bva veizlo fyrir ser. Aki het maðr. hann var rikaztr bondi a Vermalandi. ok storꜹðigr. ok þa gamall at alldri. hann sendi menn til Haralldz konvngs. ok bꜹð honom til veizlo. Konvngr het ferþ sinni. Aki bꜹð Eiriki konvngi ok til veizlo ok lagði honom hinn sama stefnodag. Aki atti mikinn skala ok fornan. þa let hann gera annan veizloskala nyian ok eigi minna ok vanda at ollu. hann let þann skala tiallda allan nyiom bvnaði. enn hinn forna skala fornom bvnaði. Enn er konvngar komv til veizlvnnar var skipat Eiriki konvngi i hinn forna skala ok hans liþi. enn Haralldi konvngi i hinn nyia skala með sitt liþ. Mæð sama hø̨tti var skipat borðbvnaði ꜹllum. at Eirikr konvngr ok hans menn hofðo oll forn ker ok sva horn ok þo allvel buinn. Enn Haralldr konvngr ok hans menn hofðo oll ny ker ok horn ok buin vel. voro þꜹ ꜹll likvð ok skygð sem glér. drykkr var hvartveggi hinn bezti. Aki bondi hafði verit fyrr maðr Halfdanar konvngs. Enn er sa dagr kom er veizlan var oll. bioggvz konvngar til brꜹtferþar. voro þa reiðskiotar bvnir. Þa gekk Aki fyrir Haralld konvng ok leiddi með ser son sinn .xij. (vetra) gamlan er Vbbi het. Aki mø̨llti. Ef þer konvngr þikkir nokkvrar vinattv vert fyrir heimboðit. þa lꜹna seyni minom. hann gef ek þer til þionvstvmannz. Konvngr þakkaði honom með fꜹgrom orðom sinn fagnat. het honom þar i mot fvllkominni sinni vinatto. Siþan greiddi hann fram storar giafir er hann gaf konvngi. Eftir þat gekk Aki til Sviakonvngs. Var þa Eirikr konvngr klø̨ddr ok buinn til ferþar. ok var hann helldr vkatr. Aki tok goða gripi ok gaf honom. Konvngr svaraði fa. ok steig a hest sinn. Aki gekk a leið með honom ok talaði við hann. Skógr var nø̨r þeim. ok la vegrinn þar yfir. Enn er Aki kom a skoginn spvrði konvngr hann. Hvi skiptir þv sva fagnaði með okkr Haralldi konvngi. at hann skylldi hafa i ollu hinn bettra lut. ok veiztv at þu ert minn maðr. Aki svaraði. Ek hvgða at yðr konvngr ok yðra menn mvndi ongan fagnat skort hafa at þessi veizlo. Enn er þar var forn bunaðr sem þer drvkkvt. velldr þat þvi at þer erot nv gamlir. enn Haralldr konvngr er i bloma alldrs sins. fekk ek honom af þvi nyian bvnat. Enn þar er þv minntir mig a at ek vø̨ri þinn maðr. þa veit ek hitt eigi siðr at þv ert | minn maðr. Þa bra konvngr sverþi. ok hio hann banahꜹg. reið i brót siþan. Enn er Haralldr konvngr var buinn at stiga a hest sinn. bað hann kalla til sin Aka bonda. Enn er menn leitoðo hans. þa rvnno svmir þannig sem Eirikr konvngr hafði riþit. fvndo þar Aka dꜹðan. foro aptr siþan. ok sogðo konvngi. Enn er hann spyrr þetta. heitr hann a menn sina at þeir skylldi hefna Aka bonda. Riðr þa Haralldr konvngr þannig er aðr hafði riðit Eirikr konvngr til þess er hvarir sia aðra. riðo þa hvarir sem mest mega. til þess er Eirikr konvngr kom a skog þann er skilr Gꜹtland ok Vermaland. Þa sneri Haralldr konvngr aftr a Vermaland. leggr þa land þat vndir sig. enn drap menn Eiriks konvngs hvar sem hann fann þa. For Haralldr konvngr vm vettrinn aftr a Rꜹmariki. ok dvalþiz þar vm hrið.

Haralldr konvngr vann Vingvlmorc

18. Haralldr konvngr for vm vettrinn vt til Tvnsbergs til skipa sinna. byr hann þa skipin ok helldr ꜹstr yfir fiorðinn. leggr Haralldr konvngr þa vndir sig alla Vingvlmork. er hann vti allan vettrinn ok heriar a Ránriki. Sva segir Þioðolfr.

Vti vill iol drekka

ef skal einn raða

fylkir hinn framlyndi

ok Freys leik heyia.

vngr leiddiz elldvisi

ok inni at sitia

varma dyngio

eða vꜹtto dvnsfvlla.

Hernaðr Haralldz konvngs

19. Um varit er isa leysti stikvðo Gꜹtar Gꜹtelfi. sva at Haralldr konvngr skylldi eigi mega leggia skipom sinom vpp i landit. Haralldr konvngr hellt skipom sinom vpp i elfina. ok lagðiz við stikin. heriaði þa a bø̨þi lond ok brenndi bygðina. Sva segir Hornklofi.

Grennir þrꜹng at gvnni

gvnnmárs fyrir haf svnnan

sa var gramr ok gvmnom

geðvorðr vnnd sig iorðo.

ok hialmtamiðr hilmir

holmreyðar let olman

linndihiort fra lanndi

lundprvþr við stik bvndinn.

Siþan riðo Gꜹtar með her mikinn ok helldo orusto við Haralld konvng. ok varþ þar allmikit mannfall. lꜹk sva at Haralldr konvngr hafði sigr. Sva segir Hornklofi.

Rixs þreifst reiddra ꜹxa

rymr knatto spior glymia

svartskygð bitv seggi

sverþ þioðkonvngs ferþar.

þa er hvgfylldra hꜹllda

hlꜹt andskoti Gꜹta

hár var sꜹngr of svirom

sigr flvgbeiddra vigra.

Haralldr konvngr for til Vpplanda

20. Haralldr konvngr for viða vm Gꜹtland herskilldi ok atti þar margar orustor tveim megin elfarinnar. ok fek hann optazt sigr. Ok i einni orusto fell Hrani gꜹtzki. Siþan lagði Haralldr konvngr land allt vndir sig fyrir norðan elfina ok fyrir vestan Vø̨ni ok Vermaland allt. Enn er hann sneriz þaðan i brót. setti hann þar eftir til landgø̨zlo Gvthorm hertoga. ok liþ mikit með honom. enn konvngr snerizt þa til Vpplanda ok dvalþiz þar vm hriþ. for siðan norðr vm Dofrafiall til Þrandheims. ok var þar enn lenngi. Haralldr konvngr tok þa at eiga born. Þꜹ Asa atto .iiij. sonv. | var Gvthormr ellztr. Halfdan svarti. Halfdan hviti. þeir voro tvibvrar. Sigfrøðr. voro þeir allir vppfø̨ddir i Þrandheimi með miklom soma.

Haralldr konvngr barþiz i Háfrsfirði

21. Tiþinndi þꜹ spvrðoz svnnan or landi. at Hꜹrdar ok Rygir. ok Egðir. ok Þilir somnoðuz saman ok gerðo vppreist bø̨ði at skipom ok vapnom ok fiolmenni. Voro þeir vpphafsmenn Eirikr konvngr af Hꜹrðalandi. Sulki konvngr af Rogalandi. ok Soti iarl broðir hans. Kiotvi hinn ꜹðgi konvngr af Avgðom. ok Þorir haklangr son hans. Af Þelamork brø̨ðr tveir. Roalldr ryggr. ok Haddr hinn harði. Enn er Haralldr konvngr fretti þetta. dro hann her saman ok skꜹt skipom a vatn. ok bioz siþan með lið mikit. ok ferr með landi svðr ok hafði mart manna or hverio fylki. Enn er hann kemr svðr vm Stað. spyr þat Eirikr konvngr. hafði hann þa saman (komit) þvi liþi sem hann atti ván. ferr hann þa svþr moti þvi liþi er hann vissi at ꜹstan mvndi koma til fvlltings við hann. mø̨ttiz allr herrinn fyrir norðan Jaðar. ok leggia þeir inn til Hafrsfiarðar. Haralldr konvngr la þar fyrir með sinn her. tekz þar þegar orusta mikil. var sia orusta bø̨ði horð ok long. Enn at lyktom hafði Haralldr konvngr sigr. enn þeir Eirikr konvngr fello þar. ok Svlki konvngr. ok Soti iarl broðir hans. Þorir haklangr hafði lagt skip sitt moti Haralldz konvngs skipi. Þorir var berserkr mikill. var þar allhꜹrð atsokn aðr Þorir haklangr fell. var þa hroþit allt skip hans. Kiotvi konvngr flyði i holma nokkvrn. þar var vigi gott. Þvi nø̨st flyði allt liþ þeirra. svmt a skipom enn svmt hliop a land vpp ok sva it efra svðr vm Jaðar. Sva segir Hornklofi.

Heyrðir þv i Hafrsfirði

hva hitzig barþiz

konvngr hin kynstóri

við Kiotva hinn ꜹðga.

knerrir komv ꜹstan

kapps of lystir

með ginonndom hofðom

ok grꜹfnom tinglom.

Hlaðnir voro hꜹlþa

ok hvitra skiallda

vigra vestrø̨nna

ok valskra sverþa.

grenioðo berserkir

gvðr varþ a sinnom

emioðo vlfheðnar

ok isarn gvllu.

Freistoðo hins framraða

er þeim fylgia kenndi

allvalldz ꜹstmanna

er byr at V́tsteini.

stꜹðom nokkva bra stillir

er honom var styriar vø̨ni

hlꜹmmvn var a hlifom

aðr Haklangr felli.

Leiddiz þa fyrir Lúfo

landi at hallda

hilmi hinom halsdigra

holm let ser at skialldi.

slogvz und sessþilior

er sarir voro

leto vpp stiolu stv́pa

stvngo i kiol hofðom.

A baki leto blikia

barðir voro grioti

Svꜹlnis salnø̨frar

seggir hyggianndi.

ø̨stvz ꜹðkylfor

ok of Iaþar liopv

heim or Hafrsfirði

ok hvgðo a mioðdrykkio.

Erik Werenskiold:
Mø̨ttiz allr herrinn fyrir norðan Jaðar. ok leggia þeir inn til Hafrsfiarðar.

Haralldr konvngr settiz vm kyrt

22. Eftir orusto þessa fekk Haralldr konvngr onga mótstꜹðo i Noregi. voro þa fallnir allir hinir mesto fiandmenn hans. enn svmir flyðv or landi. ok var þat | allmikit fiolmenni. þvi at þa byggðvz stór eyðilond. Þa bygðiz Iamtaland ok Helsinngialand. var þo aðr hvartveggia nokkvt bygt af Norðmonnom. J þeim ofriþi er Haralldr konvngr gekk til landz i Noregi. fvnndvz ok bygðvz vtlond. Fø̨reyiar ok Island. Þa var ok mikil ferþ til Hialltlandz. ok margir rikismenn af Noregi flyðo fyrir Haralldi konvngi. ok foro i vestrvikinng. voro i Orkneyiom ok Svðreyiom a vetrvm. enn a svmrom herioðo þeir i Noreg. ok gerðo þar mikinn landzskaða. Margir voro þeir ok rikismenn er gengo til handa Haralldi konvngi. ok gerþvz hans menn ok bygðo lond með honom.

Capitvlvm

23. Haralldr konvngr var nv einvalldi orðinn allz Noregs. Þa minntiz hann þess er mø̨rinn sv hin mikillata hafði mø̨llt til hans. Sendi þa menn sina eftir henni. ok lét flytia hana til sin. ok lagði hana hia ser. ok atto þꜹ born saman. Þessir voro seynir þeirra Sigtryggr. Froþi. Þorgils. Hrø̨rekr. Olof dottir þeirra ok var hon ellzt.

Fra sonom Haralldz konvngs ok mæðrom þeirra

24. Haralldr konvngr atti margar konvr. ok morg born. Hann fekk þeirrar kono. er Ragnhilldr het dottir Eiriks konvngs af Iotlandi. hon var kꜹllvð Ragnhilldr hin rika. þeirra son var Eirikr bloðox. Enn atti hann Svanhilldi dottvr Eysteins konvngs. þessir voro seynir þeirra. Olafr Geirstaðaalfr. Biorn. Ragnarr rykkill. Haralldr konvngr atti enn Ashilldi dottvr Hrings Dagssonar ofan af Hringariki. þeirra born voro þꜹ. Dagr. Hringr. Gvðrꜹðr skiria. Jngigerþr. Sva segia menn. at þa er Haralldr konvngr (fekk) Ragnhilldar riko. let hann einar .ix. konvr sinar. Þess getr Hornklofi.

Hafnaði Holmrygiom

ok Hꜹrþa meyiom

hverri hinni heinversko

ok Holga ø̨ttar

konvngr hinn kynstori

er tok konvna dꜹnsko.

Hvert barn Haralldz konvngs var vppfø̨ðt þar sem moðerni atto. Gvthormr hertogi hafði vatni ꜹsit inn ellzta son Haralldz konvngs. ok gaf nafn sitt. Hann knesetti þann svein ok fostraði. ok hafði með ser i Vik ꜹstr. fø̨ddiz hann þar vpp með Gvthormi hertoga. Hafði Gvthormr hertogi alla landzstiorn vm Vikina ok vpp vm landit. þa er Haralldr konvngr var egi nø̨r.

Haralldr konvngr heriaði vestr vm haf

25. Haralldr konvngr spvrði at viða vm mitt landit herioðo vikinngar þeir er a vettrom voro fyrir vestan haf. Hann hafði þa leiðangr v́ti hvert svmar ok kannaði eyiar ok v́tsker. Enn hvar sem vikinngar vrðo varir við Haralld konvng flyðo allir ok flestir a haf v́t. Enn er konvngi leiddiz þetta. for hann eitt svmar með her sinn vestr vm haf. kom hann fyrst við Hialltland. ok drap þar alla vikinnga þa er eigi flyðo vndan. Siþan siglir hann svðr til Orkneyia. ok hreinsaði þar allt af vikinngom. Eftir þat ferr hann allt i Svðreyiar ok heriar þar. ok drap marga vikinnga. þa er fyrir liþi reðo aðr. hann atti þar margar orustor | ok hafði iafnan sigr. Þa heriaði hann a Skótland. ok atti þar orusto. Enn er hann kom i Mꜹn. þa hꜹfðo þeir aðr spurt. hvern hernat Haralldr konvngr hafði gert fyrrom þar i landi. flyðo þeir inn a Skotland. ok var þar aleyða af monnom. brꜹt var ok flutt fe þat allt er matti. Enn er þeir konvngr gengo a land fengo þeir ekki herfang. Sva segir Hornklofi.

Menfergir bar margar

margspakr niðar varga

lunnd vann sokn á sandi

sandmens i by randir.

aðr fyrir elionfroðom

allr herr Skóta þverri

lꜹgðis seið af laði

lø̨brꜹtar varþ flø̨ia.

J þessi ferð fell Jvarr son Rognvalldz iarls af Mø̨ri. Enn er Haralldr konvngr sigldi vestan. þa gaf hann Rognvalldi iarli i sonarbø̨tr Orkneyiar ok Hialltland. enn Rognvalldr gaf þegar londin Sigvrþi broðvr sinom. ok var hann vestr eftir. Haralldr konvngr gaf Sigvrþi jarldom. aðr konvngr sigldi ꜹstr. Þa kom til lags við hann Þorsteinn rꜹðr son Olafs hvita ok Annar hinnr divpvðgo. Þeir herioðo a Skotland. ok eignoðoz Katanes. ok Svðrland allt til Ekkialsbakka. Sigvrðr iarl drap Melbrigða tꜹnn iarl skotzkan. ok batt hofvð við slagalar ser. ok lꜹst kvikvavoðvanom sinom a tꜹnnina er skagði or hofðino. kom þar i blastr ok fekk hann þar af bana. ok er hann heygðr a Ekkialsbakka. Þa reð londom Gvthormr son hans einn vetr ok dó barnlꜹs. Siþan settoz i londin vikinngar margir. Danir. sva hit sama Norðmenn.

Skorit har Haralldz konvngs harfagra

26. Haralldr konvngr var a veizlo a Mø̨ri at Rognvalldz iarls. hafði hann þa eignazt land allt. Þa tok Haralldr konvngr lꜹgar. Hann let þa ok greida hár sitt. Ok þa skar Rognvalldr iarl hár hans. enn aðr hafði verit oskorit ok okembt .x. vetr. var hann aðr kallaðr lúfa. Enn siþan gaf Rognvalldr iarl honom kenningarnafn ok kallaði hann Haralld hin harfagra. ok sꜹgðo allir er sa at þat vø̨ri hit mesta sannnefni. þvi at hann hafði hár bø̨ði mikit ok fagrt.

Fra hernaði Gꜹngvhrolfs

27. Rognvalldr Mø̨raiarl var hinn mesti astvin Haralldz konvngs. ok konvngr virði hann mikils. Rognvalldr iarl atti Hilldi dottvr Hrolfs nefio. seynir þeirra voro þeir Hrolfr ok Þorir. Rognvalldr iarl atti ok friþlosono .iij. het einn Hallaðr. annarr Einarr. þriþi Hrollꜹgr. þeir voro rosknir þa er hinir skilgetno brø̨ðr þeirra vorv born. Hrolfr var vikinngr mikill. hann var sva mikill vexti at engi hestr matti bera hann. ok gekk hann hvert sem hann for. var hann kallaðr Gongohrolfr. Hann heriaði miog i Avstrvego. A eino svmri er hann kom or vikinngo ꜹstan i Vikina. hio hann þar strandhꜹgg. Haralldr konvngr var i Vikinni. varþ hann miog reiðr er hann spurði þetta. þvi at hann hafði mikit bann a lagt a(t) rø̨na innanlandz. Konvngr lysti þvi | a þingi at hann gerði Hrolf v́tlaga of allan Noreg. Enn er þat spvrþi Hilldr moðir hans. for hon a fvnd konvngs. ok bað fyrir Hrolfi. Konvngr var sva reiðr at henni tioði ekki at biðia. Þa kvað Hilldr þetta.

Hafnit nefio nafna

nv rekom gand or landi

hórskan hꜹlþa barma

hvi bellit þvi stillir.

illt er við vlf at ylfazt

Yggs valbrikar slikan

mꜹnat við hilmis hiarðir

hø̨gr ef hann gengr til skogar.

Gongohrolfr for siþan vestr vm haf i Svðreyiar. ok þaðan for hann vestr i Valland. ok heriaði þar. ok eignaðiz iarlsriki mikit. ok bygði þat miog Norðmonnom. ok er þat siþan kallat Norðmanndi. Son Gongohrolfs var Vilhialmr. faðir Rikarðar. foðvr Roðbert(z) longomspaða. foðvr Vilhialms bastarðz Englakonvngs. fra honom ero siþan komnir Englakonvngar allir. Af hans ø̨tt ero ok komnir iarlar i Norðmanndi.

(Frá Svasa jötni)

28. Ragnhilldr drottning hin rika lifði siþan .iij. vetr er hon kom i Noreg. Enn eftir dꜹða hennar for Eirikr son þeirra Haralldz konvngs til Þoris hersis i Fiorðo til fostrs. ok fø̨ddiz hann þar vpp. - Haralldr konvngr for einn vetr at veizlom vm Vpplond. ok let bva ser til iolaveizlo a Þotni. Jolaaftan kom Svasi fyrir dyrr. þa er konvngr sat yfir borðom. Hann sendi konvngi boð at hann skylldi v́t ganga til hans. enn konvngr bráz reiðr við þeim sendiboðom. ok bar hinn sami reiði konvngs v́t sem honom hafði borit boðin inn. Enn Svasi bað bera eigi siðr annat sinn til konvngs. ok kvað sig vera þann Finninn er hann hafði iattað at setia gamma sinn þar annan veg brekkvnnar. Enn konvngr gekk v́t. ok varþ honom þess iatzi. at fara heim með honom. Gekk konvngr yfir brekkvna með aeggian svmra manna sinna. þott svmir letti. Þar stóð vpp Snø̨friþr dottir Svasa. kvenna friþvz. ok byrlaði konvngi ker fvllt miaðar. enn konvngr tok allt saman kerit ok hond hennar. ok þegar var sem elldz hiti kvø̨mi i hꜹrond hans. ok villdi þegar hafa samrø̨ði við hana a þeirri nótt. Enn Svasi sagði at þat mvndi eigi vera nema at honom nꜹðgom. nema konvngr festi hana ok fengi hennar at logom. Haralldr konvngr festi Snø̨friþi ok fekk hennar. ok vnni sva mikit at með ø̨rslum var. þvi at riki sitt fyrirlet hann. ok allt þat er konvngs tign byriaði. Þꜹ atto .iiij. sono. Sigvrþr hrisi. Halfdan haleggr. Gvðrꜹðr liomi. Rꜹgnvalldr rettilbeini. Siþan dó Snø̨friþr. enn litr hennar skipaðiz ongan veg. var hon iafnrioð sem hon vø̨ri kvik. Konvngr sat ø̨ yfir henni. ok hvgði at hon mvndi lifna. for sva fram .iij. vetr. at hann syrgði hana dꜹþa. allr landz lyðr harmaði hann villtan. Enn þessa villo at lø̨gia kom til lø̨knar Þorleifr spaki er með viti lø̨gði þa villu. fyrst með eftirmø̨li með þessvm hø̨tti. Egi er | kynligt konvngr at þv mvnir sva friþa kono ok kynstóra. ok tignir hana a dv́ni. ok a gvðvefi. sem hon bað þig. Enn tign þin er minni enn hø̨fir. sva hit sama hennar. i þvi at hon liggr of lengi i sama fatnaði. ok er myklo sannligra. at hon se hrø̨rð ok se skipt klø̨ðom vndir henni. Enn þegar hon var hrø̨rð or rekkionni. þa slø̨r ylldo ok oþefani ok hvers kyns illom fryk af likamanom. var þa hvatað að báli. ok var hon brennd. blananndi aþr allr likaminn. ok vllu þar or ormar. ok eðlor. froskar ok pꜹddvr. ok allz kyns illyrmi. Steig hon sva til oskv enn konvngr til vizko. ok hvgði af heimsko. Konvngr styrði siþan riki sino. ok styrktiz ok glaðdiz hann af þegnom sinom. enn þegnarnir af honom enn rikit af hvarotveggia.

(Frá Þjóðólfi or Hvini)

29. Eftir þat er Haralldr konvngr hafði reynt svik Finnvnnar. varþ hann sva reiðr. at hann rak fra ser sono sina ok Finnvnnar. ok villdi eigi sia þa. Gvðrꜹðr liomi for a fvnd Þioðolfs hins hvinverska. fostrfꜹðvr sins. ok bað hann fara með ser til konvngs. þvi at Þioðolfr var astvinr Haralldz konvngs. enn konvngr var þa a Vpplundom. Þeir foro er þeir voro bvnir ok komv sið aptans til konvngs. ok settiz(!) vtarliga ok dvlþiz(!). Konvngr geck a golfino. ok sa a bekkina. enn hann hafði veizlo nokkvra bvna. ok var mioðr blanndinn. Konvngr qvað þetta fyrir munni ser.

Miog ero minir rekkar

til mioðgiarnir fornir.

ok her komnir hárir

hvi ervt ø̨far margir.

þa svaraði Þioðolfr.

Hofðo ver i hofði

hꜹgg at eggia leiki

með vellbrota vitrom

várom at þa til margir.

Þioðolfr tok þa ofan hattinn. konvngr kenndi hann þa ok fagnaði honom vel. Þa bað Þioðolfr. at konvngr skylldi eigi fyrirlita sono sina. þvi at fvsir vø̨ri þeir at eiga bettra moþerni. ef þv hefðir þeim þat fengit. Konvngr iattaði honom þvi. bað hann hafa Gvðrꜹð með ser. sva sem hann hafði fyrr verit. Enn Sigvrþ ok Halfdan bað hann fara a Hringariki. enn Rognvalld a Hꜹrðaland. Þeir gera sem konvngr bꜹð. gerþvz þeir allir vaskir menn. ok vel bvnir at iþrottvm. Haralldr konvngr sat þa vm kyrt innan land. var þa friþr goðr ok árferþ.

(Upphaf Torfeinars jarls)

30. Rognvalldr iarl a Mø̨ri spvrði fall Sigvrþar broðvr sins. ok þat með at þa sato i londom vikinngar. sendir hann þa vestr Hallat son sinn. ok tok hann iarlsnafn ok hafði liþ mikit með ser. Enn er hann kom til Orkneyia. settiz hann i lonndin. Enn bø̨ði of hꜹst ok vetr. ok a vár. foro vikinngar vm eyiar. námo nesnám. ok hioggv strandhogg. Þat leiddiz Hallaði iarli at sitia i eyionom. velltiz hann þa or iarldominom. ok tok hꜹlldz rétt. for hann siðan ꜹstr i Noreg. Enn er Rꜹgnvalldr iarl spvrði þetta. let hann illa yfir ferþ Hallaðar. | sagði at seynir hans mvnðo verþa olikir forellri sino. Þa svaraði Einarr. Ek hefi litinn motnað af þer. a ek við litla ast at skiliaz. man ek fara vestr til eyia. ef þv villt fá mer styrk nokkvrn. mvn ek þvi heita er þer man allmikill fꜹgnoðr a vera. at ek man eigi aftr koma til Noregs. Rognvalldr sagði at þat likaði honom allvell. þótt hann kvø̨mi eigi aftr. þvi at mer er litil ván at frø̨ndom þinom verþi sø̨mð at þer. þvi at moðvrø̨tt þin er oll þrø̨lborin. Rognvalldr fekk Einari eitt langskip. ok skipaði til handa honom. Sigldi Einarr vm hꜹstit vestr vm haf. Enn er hann kom til Orkneyia. lágo þar fyrir vikinngar tveim skipom. Þorir treskegg. ok Kalfr skv́rfa. Einarr lagði þegar til orusto við þa. ok hafði sigr. enn þeir fello baðir. Þa var þetta kveþit.

Þa gaf hann Treskegg trꜹllom

Torfeinarr drap Skvrfo.

Hann var þvi kallaðr Torfeinarr. at hann let skera torf ok hafði þat fyrir elldivið. þvi at engi var skógr i Orkneyiom. Siþan gorðiz Einarr iarl yfir eyionom. ok var hann rikr maðr. liotr var hann ok einsynn ok þo manna skygnaztr.

(Andlát Eiríks konungs Eymundarsonar)

31. Gvthormr hertogi sat opptaz i Tvnsbergi. ok hafði yfirsokn alla vm Vikina. þa er konvngr var eigi nø̨r. ok hafði þar landvorn. var þar miog herskátt af vikinngom. Enn ofriþr var vpp a Gꜹtlandi. meðan Eirikr konvngr Emvndarson lifði. hann andaþiz þa er Haralldr konvngr hinn hárfagri hafði .x. vetr konvngr verit i Noregi.

(Dauði Guthorms hertoga)

32. Eftir Eirik konvng var konvngr i Sviþioðo Biorn son hans .l. vettra. Hann var faðir þeirra Eiriks hins sigrsø̨la ok Olafs foðvr Styrbiarnar. Gvthormr hertogi varþ sóttdꜹðr i Tvnsbergi. Þa gaf Haralldr konvngr yfirsokn rikis þess allz Gvthormi seyni sinom. ok setti hann þar hofðinngia yfir.

(Brenna Rögnvallds Mœrajarls)

33. Þa er Haralldr konvngr var .xl. at alldri. voro margir seynir hans vel a legg komnir. þvi at þeir voro allir braþgervir. Þa kom sva at þeir vndo illa við. er konvngr gaf þeim ekki riki. enn setti iarl i hverio fylki. þotti þeim iarlar vera smábornari. enn þeir voro. A eino ári foro þeir Halfdan haleggr. ok Gvðrꜹðr liomi. með mikla sveit manna at Rognvalldi Mø̨raiarli. ok komv a ovart ok brenndo hann inni með .lx. manna. Þa tok Halfdan langskip .iij. ok skipaði. hann siglir siþan vestr vm haf. enn Gvðrꜹðr settiz at londom. þar sem aðr hafði haft Rognvalldr iarl. Enn er Haralldr konvngr spvrþi þetta. þa ferr hann þegar með miklo liþi a hendr Gvðrꜹði. Sa Gvðrꜹðr þa ongan annan sinn kost enn gefazt vpp i valld Haralldz konvngs. ok sendi konvngr hann ꜹstr a Agðir. Enn Haralldr konvngr setti yfir Mø̨ri Þori son | Rognvalldz iarls. ok gipti honom Olofv dottvr sina er kꜹllvð var árbót. Þorir iarl þegianndi hafði þa þvilikt riki sem haft hafði Rognvalldr iarl faðir hans.

(Dauði Hálfdanar háleggs)

34. Halfdan haleggr kom vestr til Orkneyia miog a ovart. Einarr iarl flyði þegar or eyionom. ok kom aftr þegar hit sama hꜹst a ovart Halfdani. Þeir borðoz ok varþ skomm orusta. flyði Halfdan. var þat við nótt sialfa. lago þeir Einarr tialldalꜹsir vm nottina. Enn vm morgvninn er liost var. leitoþo þeir flottamanna vm eyiarnar ok var hverr drepinn er fvndinn varð. Þa mø̨llti Einarr iarl. Eigi veit ek hvart ek se v́t a Rinansey mann eða fvgl. stvnndom hefz vpp enn stvnndom setz niðr. Siþan foro þeir þannig ok fvnndo þar Halfdan hálegg. ok toko hann hondom. Einarr iarl qvað viso þessa vm aftaninn aðr hann lagði til orusto.

Sekað ek Hrolfs or hendi

ne Hrollꜹgi flivga

dꜹrr a dolga menngi

dvgir oss fꜹðvr hefna.

enn i kvelld þar er knyiom

at kerstrꜹmi romo

þegianndi sitr þetta

Þorir iarl a Mø̨ri.

Þa gekk iarl til Halfdanar ok reist orn a baki honom með þeim hø̨tti. at hann lagði sverþi a hol við hrygginn ok reist rifin ofan allt a lendar. dró þar vt lungvn. ok var þat bani Halfdanar. Þa qvað Einarr viso.

Rekit hefi ek Rognvalldz dꜹða

rett skipto þvi nornir

nv er folkstvþill fallinn

af fiorðunngi minom.

verpit snarpir sveinar

þvi at sigri ver raðom

skátt vel ek hánom harðan

at hafø̨tto grioti.

Siþan settiz Einarr iarl at Orkneyiom sem fyrr hafði hann haft. Enn er tiþinndi þessi spurðoz i Noreg. þa kvnno þesso stórilla brø̨ðr hans. ok tolþo hefnda fyrir vert. sꜹnnoðo þat ok margir aðrir. Enn er Einarr jarl spurði þetta. qvað hann viso.

Ero til mina fiors margir

menn vm sannar deildir

or ymissom attom

osmábornir giarnir.

enn þo vita þeygi

þeir aðr mig hafi felldan

hverr ilþorni arnar

vndir lytr at standa.

(Sætt Haralds konungs ok Einars jarls)

35. Haralldr konvngr bꜹð liþi v́t ok dró saman her mikinn. for siþan vestr til Orkneyia. Ok er Einarr iarl spvrði at Haralldr konvngr var ꜹstan kominn. ferr hann yfir a Nés. ok qvað viso.

Margr verþr sekr of sꜹði

seggr með fogro skeggi

enn ek at vngs i eyiom

allvalldz sonar falli.

hø̨tt segia mer hꜹlþar

við hvgfvllan stilli

Haralldz hefi ek skarð i skilldi

skala vgga þat hꜹggvit.

Þa foro menn i millom þeirra konvngs ok jarls. Kom þa sva. at þar varþ komit a stefnolagi. ok finnaz þeir sialfir. festi þa jarlinn allt i konvngs dom. Haralldr konvngr dø̨mði a hendr Einari iarli ok ollum Orkneyinngom .lx. marka gvllz. Bø̨ndom þotti gialld | ofmikit. Jarl bꜹð þeim at hann skylldi einn saman giallda. ok skylldi hann eignaz oþvl oll i eyionom. Þesso iattvðo bø̨ndr mest fyrir þa sꜹk at hinir fatø̨kio átto litlar iarðir. Enn hinir ꜹðgo hvgðuzt leysa mvndo sin oþvl þegar þeir villdi. Leysti iarl allt gialldit við konvng. for konvngr ꜹstr aftr vm hꜹstið. Var þat lengi siþan i Orkneyiom at iarlar atto oþvl oll. þar til er Sigvrðr Loðvisson gaf aftr oþvlin.

(Kvánfang Eiríks konungs)

36. Gvthormr son Haralldz konvngs hafði landvorn fyrir Vikinni ok for hann með herskipom hit yttra. Enn er hann lá i Elfarkvislom. kom þar Sꜹlui klófi. ok lagði til bardaga við hann. þar fell Gvthormr. Halfdan svarti ok Halfdan hviti. lago i viking. ok herioðo vm Avstrveg. Þeir atto orusto mikla a Eistlandi. þar fell Halfdan hviti. - Eirikr Haralldzson var at fostri með Þori hersi Hroalldzseyni i Fiorðom. honom vnni Haralldr konvngr mest sona sinna. ok virþi hann mest. Þa er Eirikr var .xij. vettra gamall feck Haralldr konvngr honom .v. langskip ok for hann i hernat fyrst i Avstrveg ok þa svðr vm Danmork ok vm Frisland ok Saxland. hann dvalþiz i þeirri ferð .iiij. vetr. Eftir þat for hann vestr vm haf. ok heriaði vm Skotland. Valland. Brétland. Irland aðra .iiij. vetr. Eftir þat for hann norðr a Finnmork. ok allt til Biarmalandz. ok atti þar orustor ok hafði sigr. þvi nø̨st kom hann aftr a Finmmork. Þa fvndo menn hans i gamma einom kono þa er þeir hofðo onga sét iafnvø̨na. Hon nefndiz fyrir þeim Gvnnhilldr dottir Avzvrar tóta er bio a Halogalandi. Ek hefi her verit segir hon til þess at nema fiolkynngi ok kvnnvsto at Finnom tveim. þeim er her ero froþastir a Morkinni. ero þeir nv farnir a veiðar. enn baðir þeir vilia eiga mig. ok baþir ero þeir sva visir. at þeir rekia spor sem hvnndar. bø̨ði a þá ok hiarni. þeir kvnna ok sva vel a skiðom at ecki ma forðaz þa hvartki menn né dýr. enn hvat sem þeir skiota til þa hø̨fa þeir. Sva hafa þeir fyrirkomit hveriom manni er her hefir komit i nandir. ok ef þeir verþa reiðir. þa snyz iorð vm fyrir sionvm þeirra. Enn ef nackvat kvikt verþr fyrir sionum þeirra. fellr þat dꜹtt niðr. Nv megvð þer fyrir ongan mvn verþa a veg þeirra. nema ek fela yðr her i gammanom. skvlvm ver þa leita at drepa þa. þeir þágo þetta at hon fal þa. Hon tok linseck einn. ok hvgðo þeir at aska vø̨ri i. tok hon þar i hendi sinni. ok seyri þvi vm gammann. bø̨ði vttan ok innan. Litlo siðarr komv Finnar heim. Þeir spyria hvat þar er komit. Hon segir at þar er ekki komit. Finnom þikkir þat vndarligt þar sem þeir hofðo rakit spór allt at gammanom. enn siþan finna þeir ecki. Eftir þat gera þeir elld ok matbva. Enn er þeir voro mettir. byr Gvnnhilldr | rekkio sina. Enn sva hefir aðr farit .iij. nø̨tr. at Gvnnhilldr hefir sofit. enn hverr þeirra hefir vakat yfir oðrom fyrir abryðis sakir. Þa mø̨llti hon til Finna. Farit nv hingat. ok liggi a sina hlið mer hvarr yckarr. Þeir vrðo þesso fegnir. ok gerðo sva. Hon hellt sinni hendi vm hals hvarom þeirra. Þeir sofna þegar. enn hon vekr þa. ok enn braþliga sofna þeir. ok þa sofa þeir sva fast at varla fø̨r hon vakit þa. Ok enn sofna þeir. hon fø̨r þa ongan veg vakit þa. hon setr þa vpp ok enn sofa þeir. Þa tekr hon selbelgi .ij. ok steypir yfir hꜹfvð þeim. ok binndr at stercliga fyrir neðan hendr þeim. Eftir þat gerir hon benndinng konvngsmonnom. lꜹpa þeir þa fram ok bera vopn a Finna. fa þꜹ með þessi drepit þa. draga þa v́t v́r gammanom. Of nottina eftir voro reiðarþrimvr sva stórar at þeir matto hvergi fara. Enn at morni foro þeir til skips ok hofðo Gvnnhilldi með ser. ok fø̨rðo hana Eiriki. Foro þeir Eirikr þa svðr til Halogalandz. Hann stefndi til sin Ozvri tóta. ok segir at hann vill fá dottvr hans. Ozvrr iatti þvi. Fø̨r þa Eirikr Gvnnhilldar. ok hefir hana með ser svðr i land.

(Haraldr skiptir ríki með sonum sínum)

37. Haralldr konvngr var þa fimtogr at alldri. er seynir hans voro margir rosknir. enn svmir dꜹðir. Þeir gerðoz margir ofstopamenn miklir innanlandz. ok voro sialfir osáttir. Þeir rako af eignom iarla Haralldz konvngs. enn svma drapo þeir. Haralldr konvngr stefndi þa þing fiolmennt svðr i landi. ok bꜹð til Vpplendinngom. Þa gaf hann sonom sinom konvnga nꜹfn ok setti þat i logom. at hans ø̨ttmenn skylldi hverr konvngdom eftir sinn fꜹðvr taka. enn jarldom sá er or kvenkné vø̨ri af hans ø̨tt kominn. Hann skipti ok landi með þeim. Vingolmork. Rꜹmariki. Vestfolld. Þelamork. þat gaf hann Olafi. Birni. Sigtryggi. Froþa. Þorgisli. Enn Heiðmork. ok Gvðbrandzdali. gaf hann Dag. Hring. Ragnari. Þotn ok Haþaland ok Hringariki gaf hann Snø̨fiþar sonom. ok þat er þar liggr til. Gvthormi hafði hann gefit til yfirsoknar fra Elfi til Svinasvnndz ok Ránriki. konvngr hafði hann sett til landvarnar ꜹstr við landzenda. sem fyrr er ritat. Haralldr konvngr sialfr var optaz vm mitt land. Hrø̨rekr ok Gvðrꜹðr voro iafnan innan hirðar með konvngi. ok hofðo veizlur storar a Hꜹrðalandi. ok i Sogni. Eirikr var með Haralldi konvngi feðr sinom. honom gaf hann Halogaland. ok Norðmø̨ri. ok Rꜹmsdal. Norðr i Þrandheimi gaf hann yfirsokn Halfdani svarta ok Halfdani hvita. ok Sigroði. Hann gaf sonom sinom i hverio þesso fylki halfar tekior við sig. ok þat með at þeir skylldo sitia i hasø̨ti. skꜹr hø̨ra enn iarlar. enn skꜹr lø̨gra enn sialfr hann. Enn þat søti eftir hans dag ø̨tlaði ser hverr sona hans. enn hann sia(l)fr ø̨tlaði þat Eiriki. enn Þrø̨ndir ø̨tloðo (þat) Halfdani svarta. Enn Vikveriar ok Vpplenn|dingar vnnv þeim bezt er þeim vndir hendi voro. Af þesso varþ mikit svndrþykki enn af nyio millom þeirra brø̨ðra. Enn með þvi at þeir hofðo litit riki. foro þeir i hernat. sva er sagt at Gvthormr fell i Elfarkvislum fyrir Solua klófa. Eftir þat tok Olafr við þvi riki er hann hafði haft. Halfdan hviti fell a Eistlandi. Halfdan haleggr fell i Orkneyiom. Þeim Þorgisli ok Froþa gaf Haralldr konvngr herskip. ok foro þeir i Vestrvikinng. ok herioðo vm Skotland ok Bretland ok Irland. Þeir eignvþvzt fyrst Norðmanna Dyflinni. Sva er sagt at Froþa vø̨ri gefinn banadryckr. Enn Þorgisl var lengi konvngr yfir Dyflinni. hann var svikinn af Irom ok fell þar.

(Dauði Rögnvalds réttilbeina)

38. Eirikr bloðꜹx ø̨tlaði at vera yfirkonvngr allra brø̨ðra sinna ok sva villdi Haralldr konvngr vera lata. voro þeir feðgar longom asamt. Rognvalldr rettilbeini atti Haþaland. hann nam fiolkyngi ok gerþiz seiðmaðr. Haralldi konvngi þottv illir seiðmenn. A Hꜹrðalandi var sa seiðmaðr er Vitgerr het. konvngr sendi honom orð. ok bað hann hø̨tta seið. Hann svaraði. ok qvað viso.

Þat er vá litil

at ver siþim

karla born

ok kerlinga.

er Rognvalldr siþr

rettilbeini

hroþmꜹgr Haralldz

a Haþalandi.

Enn er Haralldr konvngr heyrði þetta. for Eirikr til Vpplanda með hans raði. ok kom a Haþaland. ok brenndi inni Rognvalld broðvr sinn með .lxxx. seiðmanna. var þat verk miog lofat. - Gvðrꜹðr liomi var vm vettrinn með Þioðolfi i Hvini fostrfoðvr sinom a kynnissokn. ok hafði skvto alskipaða. hann villdi fara norðr a Rogaland. Þa lꜹgðvz a stormar miclir. enn Gvðrꜹði var annt vm ferþina. ok let hann illa vm dvꜹlina. Þa qvað Þioðolfr.

Fari þa er aðr fleyia

flatvollr heðan batnar

verpr Geitis vegr grioti

Gvðrꜹðr vm sia stóran.

vind bysna skalltv visi

viðfrø̨gr heðan biða.

verit með oss vnd verþi

veðr nv er brim fyrir laðri.

Gvðrꜹðr for sem hann ø̨tlaði. hvat sem Þioðolfr mø̨llti. Enn er þeir komv fyrir Iaðar. kafði skipit vndir þeim. ok tyndvz þeir allir.

(Fall Biarnar kaupmanns)

39. Biorn son Haralldz konvngs reð þa fyrir Vestfolld. hann sat optaz i Tvnsbergi enn var litt i hernaði. Til Tvnsbergs sottv miog kꜹpskip bø̨ði þar vm Vikina ok norðan or landi. ok svnnan or Danmork. ok af Saxlandi. Biorn konvngr atti ok kꜹp(skip) i ferþom til annarra landa ok aflaði ser sva dyrgripa. eða annarra fanga þeirra er hann þottiz þvrfa. Brø̨ðr hans kꜹlloðo hann Biorn kꜹpmann eða farmann. Biorn var vitr maðr ok vel stilltr. ok þotti vø̨nn til hofþinngia. Hann fekk ser gótt kvanfang. þꜹ gáto son er Gvðrꜹðr het. - Eirikr bloðox kom or Avstrveg með herskip ok lið mikit. hann beiddiz af Birni brø̨ðr sinom at taka við skꜹttom ok skylldom þeim er Haralldr konvngr atti a Vestfolld. Enn hinn | var aðr vandi at Biorn fø̨rði konvngi skatt eða sendi menn með. villdi hann enn sva vera lata. Enn Eirikr þottiz þvrfa vista ok tiallda. ok dryckiar. Þeir brø̨ðr þreytto þetta með kappmø̨lom. ok feck Eirikr eigi at helldr. ok for brꜹt or bø̨nom. Biorn for ok or bø̨nom of kvelldit vpp a Sø̨heim. Eirikr hvarf aftr ok for vm nottina a Sø̨heim. kom þar er þeir Biorn sato við dryck. Eirikr tok hvs a þeim. enn þeir Biorn gengo v́t ok bꜹrðvz. fell þar Biorn ok mart manna með honom. tok Eirikr þar herfang mikit. for siðan norðr i land. Þetta verk likaði storilla Vikveriom. ok var Eirikr þar miog vþokkaðr. foro þꜹ orð vm at Olafr mvndi hefna Biarnar broðvr sins. ef honom gø̨fi fø̨ri á. Biorn konvngr liggr i Farmannzhꜹgi a Sø̨heimi.

(Sætt konunga)

40. Eirikr konvngr for vm vettrinn norðr a Mø̨ri ok tok veizlo i Solva fyrir innan Agðanes. Enn er þat spvrði Halfdan svarti. for hann til með her ok tok hvs a þeim. Eirikr svaf i v́tiskemmo. ok komz til skógar við .v. menn. Enn þeir Halfdan brenndo bø̨inn. ok liþ þat allt er inni var. Eirikr konvngr kom a fvnd Haralldz konvngs með þessom tiþinndom. Haralldr konvngr varþ þesso akafa reiðr. ok samnaði her saman ok for a hendr Þrø̨ndom. Enn er þat spyrr Halfdan svarti. byðr hann v́t liþi ok skipom. hann verþr allfiolmennr. ok lagði v́t til Staðz fyrir innan Þorsbiorg. Haralldr konvngr la þa liþi sino v́t við Reinslito. Foro þa menn millom þeirra. Gvthormr sinndri het einn gꜹfvgr maðr. hann var i liþi með Halfdani svarta. enn fyrr hafði hann verit með Haralldi konvngi. var hann astvinr beggia þeirra. Gvthormr var skalld mikit. hann hafði ort sitt kvø̨ði vm hvarn þeirra feðga. Þeir hofðo boðit honom lꜹn fyrir. enn hann neitti þvi ok beiddiz at þeir skylldi veita honom eina bø̨n. ok hofðo þeir þvi heitit. Hann for þa a fvnd Haralldz konvngs. ok bar sø̨ttarorð i millom þeirra. bað þa hvarntveggia þeirra bø̨nar þeirrar er þeir skylldi sø̨ttaz. Enn konvngar gerþo sva mikinn metnað hans. at af hans bø̨n sø̨ttvz þeir. Margir aðrir gꜹfgir menn fluttv þetta með honom. Varþ þat at sø̨tt at Halfdan svarti skylldi hallda riki sino. ollu þvi er aðr hafði hann haft. hann skylldi ok lata vhø̨tt við Eirik broðvr sinn. Eftir þessi sꜹgu orti Iorvnn skálldmø̨r nockvr eyrinndi i Senndibit.

Haralld fra ek Halfdan spyria

herþibrꜹgð enn logðis

synizt svartleitr reyni

sia bragr hinn hárfagri.

(Fœddr Hákon góði)

41. Hakon iarl a Hlꜹðom Griotgarðzson hafði alla yfirsokn i Þrandheimi. þa er Haralldr konvngr var annarstaðar i landi. ok hafði Hakon iarl mestan metnað i Þrø̨ndalogvm af konvngi. Eftir fall Hakonar tok Sigvrþr son hans riki. ok gerþiz iarl i Þrandheimi. hann hafði at|setv at Hlꜹðom. Með honom fø̨ddvz vpp seynir Haralldz konvngs. Halfdan svarti ok Sigrꜹðr. enn aðr voro þeir með Hakoni fꜹðvr hans. Þeir voro miog iafnalldra seynir Haralldz konvngs ok Sigvrþr. Sigvrþr fekk Bergliotar dottvr Þoris iarls þegiannda. Moðir hennar var Alof árbót dottir Haralldz konvngs hárfagra. Sigvrþr iarl var allra manna vittraztr. - Enn er Haralldr konvngr tok at elldaz. sat hann iafnnan at stórbuum. þeim er hann atti a Hꜹrðalandi. a Alreksstoðom ok Sø̨heimi eða Vtsteini ok i Kꜹrmt a Avgvalldznesi. Þa er Haralldr konvngr var .lxx. gát hann son við konv þeirri er Þora het mostrstꜹng. hon var ø̨ttvð or Morstr. Hon atti goða frø̨ndr ok var i frø̨ndsemistolv við Horðakára. hon var kvenna vø̨nst. hon var kꜹllvð konvngs ambatt. Voro þeir margir lyðskylldir þa konvngi. er vel voro ø̨ttbornir. bø̨ði karlar ok konvr. Sa var þa siðr vm gꜹfvgra manna born at vanda menn miog til at ꜹsa vatni ok gefa nafn. Enn er at þeirri stefno kom er Þorv var von at hon mvndi barn fø̨da. þa villdi hon fara a fvnd Haralldz konvngs. Hann var þa norðr a Sø̨heimi. enn hon var i Morstr. Hon for þa norðr a skipi Sigvrþar iarls. Þꜹ lágo vm nótt við land. þar ol Þora barn vppi a hellunni við bryggiosporð. þat var sveinbarn. Sigvrðr iarl ios sveininn vatni. ok kallaði Hakon eftir feðr sinom Hakoni Hlaðaiarli. Sa var snemma friþr synom ok mikill. ok miog likr feðr sinom. Haralldr konvngr lét sveininn fylgia moðvr sinni. voro þꜹ at konvngs bv́m. meðan sveinninn var vngr.

(Orðsending Aðalsteins konungs)

42. Aþalsteinn het þa konvngr i Englandi. er þa hafði nytekit við konvngdomi i Englandi. hann var kallaðr hinn sigrsø̨li. ok hinn trvfasti. Hann sendir menn til Noregs a fvnd Haralldz konvngs með þesskonar sending. at sendimaðr gekk fyrir konvng. ok selr honom sverþ gvllbuit með hiolltom ok meðalkalfa ok vmgiorð oll bvin með gvlli ok silfri. ok sett dyrligom gimsteinom. Sendimaðr vendi sverþzhiolltom til konvngs. ok mø̨llti. Her er sverþ er Aþalsteinn konvngr mø̨llti at þv skylldir við taka. Tok konvngr meðalkalfan. ok þegar mø̨llti sendimaðrinn. Nv toktv sva við sverþino sem várr konvngr villdi. ok nv skalltv vera þegn hans. er þv tokt við sverþi hans. Haralldr konvngr skilþi nv at þetta var til spóttz gert. enn hann villdi engis mannz þegn vera. Enn þo minntiz hann þess sem háttr hans var. at hvert sinn er skiót ø̨ði eða reiði liop a hann. at hann stillti sig fyrst ok let sva renna af ser reiðina. ok leit a sakar oreiðr. Nv gerir hann ok svá. bar þetta fyrir vini sina ok finna þeir allir saman her rað til. þat hit fyrsta at lata sendimenn fara frialsa.

(Ferð Hauks til Englands)

43. Annat svmar eftir sendir Haralldr konvngr skip vestr til Englandz. ok feck til styrimann Hꜹk hábroc. Hann var kappi mikill ok hinn kø̨rsti konvngi. Hann feck til ferðar | með honom Hákon son sinn. Hꜹkr for vestr til Englandz a fvnd Aþalsteins konvngs. ok fann hann i Lvnndvnom. var þar fyrir veizla virþilig. Hꜹkr segir sinom monnom. hvernig þeir skvlu hatta inngongo sinni. þa er þeir koma at hollinni. Sa skal siðarst v́t ganga er fyrstr gengr inn. ok allir standa iafnfram fyrir borðino. ok skal hverr þeirra hafa sverþ a vinstri hlið. ok festa sva yfirhofnina at eigi seái sverþit. Siþan ganga þeir i hollina .xxx. manna saman. Geck Hꜹkr fyrir konvng. ok qvaddi hann. Konvngr biðr hann vel kominn. Þvi nø̨st tok Hꜹkr sveininn Hakon. ok setr a kne Aþalsteini konvngi. Konvngr ser a sveininn. ok spyrr Hꜹk hvi hann ferr sva. Hꜹkr svarar. Haralldr konvngr bað þig fostra honom ambattar son. Konvngr varþ reiðr miog. ok þreif sverþ er lá hia honom. ok bra. sva latandi sem hann villdi drepa sveininn. Hꜹkr mø̨llti. Knesett hefir þv hann nv. ok mattv myrða hann nv. ef þv vill. enn ekki matt(v) þo eyþa ollum sonom Haralldz konvngs. Geck Hꜹkr siðan v́t ok allir hans menn. fara þa til skips ok sigla i haf. ok koma aftr til Noregs a fvnd Haralldz konvngs. ok likaði honom nv vel. þvi at þat er mal manna at sá vø̨ri otignari er oðrom fostraþi barn. J þvilikom viðskiptom konvnga fannz þat at hvarr þeirra villdi vera meiri enn annarr. ok varþ þo ecki at helldr misdeili tignar þeirra. þvi at hvartveggi var yfirkonvngr sins rikis til dꜹðadags.

(Skírðr Hákon Aðalsteinsfóstri)

44. Aþalsteinn konvngr let skira Hakon. ok kenna retta trv. ok goða siðo með allzkonar iþrottom. konvngr unni Hakoni meira enn ollum frø̨ndom sinom. þar v́t i fra vnni honom hverr maðr er hann kvnni. Var hann siþan kallaðr Hakon Aþalsteinsfostri. Hann var hinn mesti iþrottamaðr ok stercari ok friþari enn hverr maðr annarra. hann var vitr maðr ok orðsniallr ok vel kristinn. Aþalsteinn konvngr gaf Hakoni sverþ þat er hiolltin voro af gvlli. ok meðalkalfi. enn branndrinn var þo bettri. Hakon hio með þesso sverþi kvernstein til ꜹgans. þat var siþan kallat kvernbitr. Þat sverþ hefir bezt komit til Noregs. Þat atti Hakon til dꜹðadags.

(Leiddr Eirikr til rikis)

45. Haralldr konvngr var þa .lxxx. at alldri. gerþiz hann þa þvngfø̨rr sva at hann þottiz eigi mega fara yfir land eða stiorna konvngs malum. Leiddi konvngr þa Eirik son sinn til hasø̨tis sins ok gaf honom valld yfir landi ollu. Enn er þat spurðo seynir Haralldz konvngs aðrir þa settiz Halfdan svarti i konvngs hásø̨ti. tok hann þa til forraða allan Þrandheim. hvrfo at þvi raði allir Þrø̨ndir með honom. Eftir fall Biarnar konvngs kꜹpmannz tok Olafr broðir hans riki yfir Vestfolld. hann fostraþi Gvðrꜹð son Biarnar. Tryggvi het son Olafs. voro þeir Gvðrꜹðr fostbrø̨ðr ok nø̨r iafnalldrar. ok baðir hinir efniligzto menn. ok atgervimenn miklir. Tryggvi | var hveriom manni me(i)ri ok stercari. Enn er Vikveriar spurðo at Hꜹrðar hꜹfðo tekit til yfirkonvngs Eirik. þa toko þeir Olaf til yfirkonvngs i Vikinni. ok hellt hann þvi riki. Eiriki konvngi likaði þetta stórilla. Tveim vettrvm siðarr varþ Halfdan svarti braðdꜹðr inn i Þrandheimi at veizlu nockvrri. ok var þat mal manna at Gvnnhilldr konvngamoðir hefði keypt at fiolkvnnigri konv at gera honom banadryck. Eftir þat toko Þrø̨ndir Sigroð til konvngs.

(Dauði Haralds konvngs)

46. Haralldr konvngr lifði .iij. vetr siðan er hafði Eirikr einvalld rikisins. var hann þa á Rogalandi eða Hꜹrðalandi at stórbuum er hann atti. Eirikr ok Gvnnhilldr atto son er Haralldr konvngr ios vatni ok gaf nafn sitt. sagði sva. at sa skylldi konvngr vera eftir Eirik foðvr sinn. Haralldr konvngr gipti flestar dø̨tr sinar innanlandz iorlom sinom. ok ero þaðan komnar miklar kynkvislir. Haralldr konvngr varþ sóttdꜹðr a Rogalandi. er hann heygðr a Hꜹgom við Karmtsvnd. J Hꜹgasvndi stendr kirkia. enn við sialfan kirkiogarþinn i v́tnorðr er hꜹgr Haralldz konvngs hins harfagra. Enn fyrir vestan kirkiona liggr legsteinn Haralldz konvngs. sa er lá yfir legi hans i hꜹginom. er steinninn halfs f(i)ortanda fetz langr. enn nø̨r .ij. alna breiðr. J miðiom hꜹginom var leg Haralldz konvngs. þar var settr steinn annarr at hꜹfði. enn annarr at fótvm. var þar logð hella a ofan. enn laðit grioti tveim megin vttan vndir. Þeir steinar standa nv þar i kirkiogarþinom er þa voro i hꜹginom er nv var fra sagt. Sva segia froþir menn. at Haralldr konvngr hinn harfagri hafi verit allra manna friþaztr sionvm ok stercaztr ok mestr. hinn orvazti af fe. ok alvinsø̨ll við sina menn. Hann var hermaðr mikill ondverþa ø̨fi sina. ok þyða menn þat nv at vitað hafi vm tre þat hit mikla er moðvr hans syndiz i drꜹmi fyrir bvrð hans. er hinn neðzti lutr tressins var rꜹðr sem bloð. leggrinn vpp fra var fagr ok grø̨nn. enn þat iartegndi blóma rikis hans. Enn at ofanverþo var hvitt treit. þar syndiz þat at hann mvndi fá elli ok hø̨ro. Kvistir ok limar tressins boðaþi afkvø̨mi hans. er vm allt land dreif(ð)iz. ok af hans ø̨tt hafa verit iafnan siðan konvngar i Noregi.

(Fall Ólafs ok Sigröðar)

47. Eirikr konvngr tok allar tekior þø̨r sem konvngr atti vm mitt landit. hinn nø̨sta vetr eftir andlat Haralldz konvngs. enn Olafr ꜹstr vm Vikina. enn Sigrꜹðr broðir þeirra hafði allt vm Þrø̨ndalog. Eiriki likaði þat stórom illa. ok foro þꜹ orð vm. at hann mvndi með styrk eftir leita við brø̨ðr sina ef hann mø̨tti fa einvalldzriki yfir landi ollu sva sem faðir hans hafði gefit honom. Enn er Olafr ok Sigrø̨ðr spyria þetta | þa fara sendimenn millum þeirra. Þvi nø̨st gera þeir stefnolag sin a milli. ok ferr Sigrꜹðr vm varit ꜹstr til Vikr. ok finnaz þeir Olafr brø̨ðr i Tvnsbergi ok dvꜹlþvz þar of hriþ. Þat sama vár byðr Eirikr v́t liþi miklu. ok skipom. ok snyr ꜹstr til Vikr. Hann feck sva mikit raðbyri. at hann sigldi dag ok nótt. ok for engi niosn fyrir honom. Ok er hann kom til Tvnsbergs. þa fylkto þeir Olafr ok Sigrꜹðr liþi sino fyrir ꜹstr a breckvnni or bø̨nom. Eirikr hafði liþ miklo meira ok fekk hann sigr. enn þeir Olafr ok Sigrꜹðr fello baðir. ok er þar hꜹgr hvarstveggia þeirra sem þeir lago fallnir. Eirikr konvngr for vm Vikina. ok lagði vndir sig ok dvalþiz þar lengi svmars. Tryggvi ok Gvðrꜹðr flyðo þa til Vpplanda. - Eirikr var mikill maðr ok friþr sionvm ok stercr. ok hreystimaðr mikill. hermaðr mikill. ok sigrsø̨ll. akafamaðr i skapi. grimmr ok oþyðr. ok falatr. Gvnnhilldr var kvenna fegrst vitr ok margkvnnig. glaðmø̨llt. ok vndirhyggiomaðr mikill. ok hin grimmazta. Þessi voro born þeirra. Gamli var ellztr. Gvthormr. Haralldr. Ragnfriþr. Ragnhilldr. Erlingr. Gvðrꜹðr. Sigvrþr slefa. Oll voro born Eiriks friþ ok mannvø̨n.

---

Fotnoter: