II. Kongernes Bog

Velg språk	Norrønt	Islandsk	Norsk	Dansk	Svensk	Færøysk
Denne teksten finnes på følgende språk ►

Stjórn

II. Kongernes Bog

Fra hinum agięta Helya spamanni

Helyas svaraði. Ef ek em gvðs maðr. þa komi elldr af himni oc brenni þik oc þina felaga .l. manna.

335. Þa er hinn illi konvngr Ochozias hafði rikt i Samaria æigi fvll .ii. ar. varð sa atbvrðr. at hann fiell harðla hatt ofan vm loptsvalir nockvrar oc mæiddiz. Var hann þa inn borinn i sęng sina. Hann liet kalla til sin nỏckvra sina þionostomenn oc segir sva til þeirra. Þer skolot fara i borg þa er heitir Accaron oc ganga til frettar við gvð þeirrar borgar er heitir Beelzebvb. hvart ek man lifna oc verða hæill maðr mæizla þessa. A þeirri savmo stvndo vittraðiz ęngill drottins Helye spamanni sva segiandi. Ris vpp oc gack fram a veginn fyrir sendimenn Ochozie konvngs af Samaria oc tala sva til þeirra. Hvart er nv æigi gvð til með Jsrael. er þer [farit til at ganga til frettar við Beelzebvb skvrðgod Accharons borgar. Fyrir þa skylld segir drottinn man konvngr æigi risa or þessi reckiv hæill. Helyas for til sendimanna oc sagði þeim ỏll þessi orð. Hvrfv þeir aptr þa til konvngs. Hann mællti. Hvi ero þer sva skiott aptr horfnir. Maðr rann imot oss sǫgðv þeir oc bað oss aptr snva. sagði hann þat drottins orð ok atkvæði. at þv skylldir deyia enn risa æigi or þessi reckiv fyrir þat sama er þv sendir til frettar við Beelzebvb. sem æigi veri gvð með Gyðingvm. oc villdir þv ecki annza drottni. Þa mællti konvngr. Hverso var sa maðr i hatt er yðr bavð þetta ęrendi. Þeir svaraðv. Hann var maðr lodinn vm andlit oc gyrðr vm lendar með albelliti. Konvngr sagði. Sva segi þer fra manni. at þar man vera Helyas Thesbites. Konvngr kallaði til sin einn riddarahỏfðingia. oc mællti til hans. Þv skallt fara með .l. riddara þeirra er þer þiona oc læiða Helyam til min.

Hann for með sina sveit oc fann Helyam a fiallzhęð ęinne. hann geck fyrir Helyam oc mællti. Hæyr gvðs maðr. konvngr byðr þer a sinn fvnd. Helyas svaraði. Ef ek em gvðs maðr. þa komi elldr af himni oc brenni þik oc þina felaga .l. manna. Þa kom þegar elldr af himni oc brendi þa alla at ỏskv. Konvngr sendi til hans annan hỏfðingia með .l. manna. Hann fann Helyam sitia i sama stað. oc mællti. Gvðs maðr. konvngr bað þik sem skiotaz koma a sinn fvnd. Helyas svarar. Ef ek em gvðs maðr sem þv segir. þa komi elldr af himni oc brenni þik ok svelgi oc alla þina svæitvnga. Þat for þegar sva sem hann talaði. Konvngr sendi hinn þriðia hỏfðingia með .l. riddara. Hann fann Helyam. fiell a kne fyrir hann fram [segiandi sitt ęrenndi með þesshattar bęnarorðvm helldr enn boðskap konvngs. Heyrðv hinn goði maðr. hirð æigi at fyrirlita lif mitt ok sal oc þinna þionostvmanna. þeir sem með mer ero. Sæ. nv hefir elldr af himni brenda þessa .ii. hỏfðingia er fyrr komv. oc .c. manna með þeim. en nv bið ek þic. at þv miskvnnir minv lifi oc minna manna. Þa mællti ęngill drottins við Helyam. Far þv með honvm oc ottaz ecki. Helyas stoð vpp oc for með honvm a fvnd konvngs oc talaði sva til hans. Sva segir drottinn. at fyrir þat er þv sendir i Accharon at fretta eptir bolvaðan Beelzebvb vm þinn vanmatt. sva sem æigi veri gvð i Jsrael. sa er þer mætti sannendi birta. þa skalltv hvarki finna lif ne hęilso oc æigi or þessi reckiv risa. helldr mant þv fyrirfaraz i daligan davða. Litlo siðarr do hann eptir orðvm drottins. sem Helyas hafði fyrir sagt. Enn þi at Ochozias atti ỏngan son eptir. þa tok riki yfir Jsrael Joram broðir hans.

Fra uppnumning Helye

þa komv elldligir hestar fyrir þa af himni. oc skilði sva með þeim. at Helias settiz i kerrvna oc hofz vpp til himins sva sem með vindzbyl.

336. Nv nalgazt sa timi er drottinn villdi Helyam vpp nema af iorðvnni i þann stað er hann hefir hvgat að varðvæita hann með ỏnd oc likam lifanda til enda veralldar. þi at vtan ef ero þat sannyndi. eftir þi sem almattigr gvð hefir synt oc fyrir sagt Joni postola oc enn flæirvm helgvm monnvm. at Helyas skal aptr koma i þenna þeim a davgvm Anticristi oc annarr maðr Enoch. er þo var enn miclv fyrr vppnvminn fra monnvm a fyrsta heimsalldri. Skolv þessir .ii. gvðs kappar ganga imot Anticristo oc predica opinberliga gvðs ęryndi oc af honvm vera pindir oc þola likams davða fyrir gvðs sakir. Enn þat væit sialfr lifandi gvð. hvar ęða hverso hann varðvæitir þa þar til. enn þat er visvitað at æigi dæyia þeir fyrr enn þa.

Nv forv þeir Helyas oc Helysevs tvęir samt af Galgalis. þa mællti Helyas við Helysevm. Sittv her eptir. enn ec man fara sem drottinn hefir sent mik allt til Bethel. Helysevs svaraði. Þi skyt ek til gvðs lifanda. at sialfviliandi man ek æigi þik fyrirlata. Ok sem þeir forv ofan or fiallzhliðinni til borgar Bethel. gengv vt af borginni i mot þeim spamanna synir þeir sem þar vorv. Þeir snero allir at Helyseo sva segiandi. Hvart væiztv. at drottinn man a þessvm degi þinn herra fra þer taka. Hann svaraði. Vist væit ek. verit hlioðir. Þa mællti Helyas við Helysevm. Vert þv nv her eptir. þvi at drottinn hefir mik sent i Hiericho. Hann svaraði. Þess sver ek fyrir gvð lifanda oc fyrir sal þina. at þik fyrirlæt ek enn æigi. Þa er þeir komv til Hiericho. gengv vt spamenn. þeir sem þar vorv. oc mælltv við Helysevm. Hvart væiztv. at a þeima degi ætlar drottinn fra þer at nema þinn mæistara. Hann svaraði. Þat væit ek giỏrla. latið hliott. Helyas mællti enn til hans. Sit þv nv her eptir. þi at drottinn sendir mik fram til Jordanar. Helysevs svaraði. Þat veit lifandi gvð. at þer skal ek fylgia meðan ec ma raða. Þeir forv enn .ii. samt. Enn .l. af spamanna sonvm forv eftir nockvrv siðarr oc namv stað langt fra þeim. Þa er þeir komv til Jordanar. tok Helyas mavttvl sinn oc vafði saman oc lavst með ana. enn vatnit skiptiz þegar i tva staði. oc forv þeir baðir samt þrrvm fotvm yfir. Nv sem þeir gengv fram fra ainni. þa mællti Helyas. Nv skalltv biðia mik þess er þv vill. aðr ek se fra þer tekinn. Helysevs svaraði. Þess bið ek þa. at þinn andi tvefalldiz i mer. Helyas mællti. Þess hefir þv bęðit sem æigi er avðvellt at væita. enn þo allt at einv. ef þv ser mik þa er ec ęm nvminn fra þer. þa man sva verða sem þv beiddir. enn ella æigi. Enn sem þeir gengv oc talvðvz við. þa komv elldligir hestar fyrir þa af himni. oc skilði sva með þeim. at Helias settiz i kerrvna oc hofz vpp til himins sva sem með vindzbyl. Helysevs sa þetta fvllgiỏrla. hann kallaði eptir honvm með miklvm hrygglæik sva segiandi. Faðir minn. faðir minn. kerra Jsraels oc stiornarmaðr hennar. Nv fal syn með þeim. oc sa hann æigi Helyam siðan. Helysevs þręif þa klæði sitt oc ręif i svndr i tvav. Hann tok þa mỏttvl Helye. er hann hafði kastat til hans þa er hann var vppnvminn. oc hvarf nv aptr til Jordanar oc nam staðar a backanvm. Hann lavst vatnit með mỏtlinvm oc skipadiz ecki við. þa lavst hann i annað sinn oc mællti. Hvar ert þv nv gvð Helye. þa brast i svndr vatn arinnar. sva at stoð vpp fra honom oc ofan. enn Helysevs geck þvrrvm fotvm fram i milli. Enn er þetta sa spamanna synir af Hiericho. þa mællto þeir með ser. Sannliga hviliz andi Helya yfir Helyseo. Gengv þeir þa mot honvm oc fello allir fram oc lvtv honvm. [þeir sỏgðv sva til hans. Her með oss þrælvm þinvm ero .l. hravstra dręingia. þeirra sem vel ero til fallnir at læita þins mæistara vm fiỏll oc dali. ef andi drottins sem verða kann hafi sett hann niðr i einshveriom stað. Hann svaraði. Ecki skolvt þer senda til þess. Þeir tỏlvðv vm fyrir honvm þar til er hann bað þa senda oc læita hans ef þeir villdi. Sem .l. manna hỏfðv leitað hans .iii. daga oc fvnndv eigi. hvrfv þeir aftr til fvnndar við Helysevm. þi at hann dvalðiz i Hiericho. Hann mællti þa. Sagða ek yðr æigi at ecki myndi gera at læita Helye.

komv þa .ii. birnir af skogi oc drapv af svæinvnvm .ii. hins fimta tigar.

Litlo siðarr gengv fyrir Helysevm borgarmenn Hiericho sva segiandi. Þessi borg er hin bezta ibvðar fyrir allra lvta sakir. sem þv matt nv sialfr sia herra. vtan þat at her ero vavtn verri enn hvar annarstaðar oc iorð vfrio. Hann bað þa fera ser sallt i nyio keri. for hann þa til vppsprettv þeirrar sem vỏtnin fiello or. Hann steypti þar i salltino sva segiandi. Þessa lvti segir drottinn. Nv geri ek heilsamlig þessi vỏtn. sva at i þeim skal hvarki vera siðan davði ne vfrialæikr. Oc ero þav vỏtn æ siþan hræin oc hæilend allt til þessa dags. [eptir þi sem drottinn mællti fyrir mvnn Helysei. Af Hiericho for Helyseus til borgar Bethel. Enn er hann geck vpp eptir veginvm til borgarinnar. komv vt af borginni margir sveinar. þeir vorv glęnzmiklir oc gavbbvðv hann sva segiandi. Stig vpp skalli. stig vpp skalli. Hann læit við þeim oc bỏlvaði þeim i nafni drottins. komv þa .ii. birnir af skogi oc drapv [af svæinvnvm .ii. hins fimta tigar. For hann þaðan a fiall Carmel oc siðan aftr i Samariam.

Joram giorr konvngr yfer Jsraels lyð

337. A attianda ari rikiss Josaphat konvngs Juda tok riki i Samaria oc konvngdom yfir Jsrael Joram svn Achabs konvngs. oc rikti .xi. ar. Hann gerði mart illt i avgliti drottins. en þo æigi sva sem faðir hans oc moðir Jezabel. þi at hann bravt niðr skvrðgoð Baal þav er faðir hans hafði gera latið. enn þo geck hann fram epter synðsamligv dỏmi Jeroboam svnar Nabath ęða annarra ęigi betri.

Fra vsigri Moabitis

338. Konvngr er nefndr Mesa hann ręð fyrir riki Moab. Hann var æigi sva viðlendr sem rikr at kvikfe. Hann var lyðskylldr konvngi Jsraels. sva at hann gręiddi honvm i skatt a hverio ari .c. þvsvnda lamba oc .c. þvsvnda gamalla hrvta meðr ræyfvm. Enn nv sem Achab var konvngr. [brvggar hann ok brytr allt sattmal oc gelldr Gyðingvm ęngan skatt. Þetta likar illa Joram konvngi. Hann sendir boð vm allt sitt riki oc heimtir saman allan Jsraels lyð. Hann sendir oc orð Josaphat konvngi i Hiervsalem. at hann komi til fvlltings við hann at beriazt við Moabitas. er sannir vorv at svikvm oc landraðvm við hann. Josaphat konvngr kvað þat skyllt. sagði at þæim skylldi samęiginn allr hans afli. þegnar oc þrælar. hestar oc herklæði.

Lyptir nv Joram sinvm her af Samaria. oc finnaz þeir Josaphat við ęvðimỏrk Jdvmee sem þeir hỏfðv akveðit. þar kom til motz við þa konvngr af Edom. Þeir flvttv herinn .vii. daga i samt vm eyðimỏrk. oc nv kom sva at þeir fengv æigi vatn. hvarki ser at drecka ne faraskiotvm sinvm ęða fenaði er þeir flvttv með ser. Þa tok Joram illa at þola. hann væinaði miog oc mællti sva. Ho. ho. ho. Seet þer nv at gvð hefir [til þess oss saman hęimt þria konvnga. at hann gefi oss i hendr hęiðingivm Moab. Josaphat konvngr svarar. Ecki man sva fara. ęða er her engi spamaðr drottins. sva at ver megim fyrir þess goðleic flytia fram milldar bỏnir oc bliða sva varn drottin. Einn af [monnvm Joram svaraði. Her er i fỏr varri Helysevs er verit hefir þionn Helye hins agæta spamannz. Þa mællti Josaphat. Vist er gvðs orð með þeim goða manni. Gengv þeir þa .iii. konvngar til tals við Helyseum. Hann mællti við Joram konvng þegar hann sa hann. Hvat villtv hinn vandi hingat. hvat [skylldar mer við þik. far þv til spamanna favðvr þins oc moðvr. Joram svaraði. Til hvers hefir drottinn heimt oss saman .iii. konvnga at setia oss i valld Moabitis. Helyseus svaraði. Þat væit drottinn allz heriar. i þess avgliti stend ek nv. þætti æigi Josaphat konvngi [vsǫmð i ęða ser i męin gert. at þer skyllda ek alldri [segia þat er þer veri gagn i. oc þi siðr at þik skyllda ek alldri sia fyrir min bęði avgv. Enn nv sakir þess goða konvngs kallit til min þann mann er vel læiki psallterivm. Nv sem þessi maðr tok at læika. kom yfir hann andi drottins oc mællti hann. Sva segir drottinn. Grafi þęr þenna [ár farveg sem her er nv þvrr. þi at æigi mvnv þer sia vind ęða vætv segir drottinn. oc man þo vatn dynia vm farveg þenna. sva at fylli lægðir allar oc grafar. megi þer þa drecka. herr yðarr oc hestar. Enn er þetta æigi mikit [i avgliti drottins. þi at her eftir man gvð gefa riki Moab i yðvart valld. sva at þer manvð vinna vigskęrðar borgir oc hvern styrkan kastala oc valit vigi. Þær manvð vpp briota hvern lvnd blomgaðan oc byrgia brvnna ęða vppsprettvr allra vatna. ok hvern agætan akr grioti hylia sva at æigi megi siðan sia. Þetta for sva at arla vm morgininn dvndv vavtn. sva at drivgvm flavt avll iorð af.

Nv er þar til at taka at Moabite fretta at konvngar draga her a hendr þeim. Stefna þeir þa saman þegn oc þręl hvern þann mann er vapnvm matti vallda. kom þar saman þeirra herr sem mætiz riki þeirra oc Gyðinga. Þat var snimma vm morgininn er Moabite vorv klæddir. at vavtn flvtv vm alla vỏllo. þa rann sol vpp oc skæin i vavtnin. oc syndvz þeim miog ravð vavtnin. er þeir attv at sia [i mot morginskininv. Þeir mælltv þa sin a milli. Þetta [er ecki vỏtn helldr bloð er her rennr. Nv manv konvngar þessir hafa bariz oc drepiz niðr. oc ær þetta þeirra sara lavgr er her renn [vm vỏllvna. fyrir þi fỏrvm nv til valsins oc til herbvða þeirra oc tỏkvm þar herfang. Moabite forv þa til herbvða Gyðinga. oc var þar ỏðrvviss enn þeir hvgðv. attv þeir helldr vapnvm at mæta enn val at ręna. þi at Jsraelite hliopv a þa or herbvðvm með braðvm bardaga oc hivggv þa niðr sem navt er næstir þeim vrðv. enn allir flyðv þeir sem þi komv við. Jsraelite fylgðv flottamonnvm oc drapv alla er þeir [gatv nað. For nv sem drottinn hafði fyrir sagt. at þeir rakv hernað vm allt riki Moab. brvtv borgir enn brendv herbyrgi. sva at ecki stoð eftir vtan avðir tiglveggir. byrgðv þeir brvnna oc vppsprettvr allar. eyddu akra oc alldinskoga. sva at þar vorv nv margstaðar eftir gryttar grvndir sem aðr [hỏfðv verit eng oc akrar enir beztv. Konvngr hæiðingia hafði flyið með mart liðit i hina sterkvstv borg. oc vm siðir settvz þeir vm þar Gyðingar oc giỏrðv til valslavngvr oc aðrar vigvelir.

Nv sem Mesa konvngr ser i hvert efni komit var. at borgin man bratt vvnnin verða. þa velr hann af sinv liði .dc. manna. oc ætlaði með þessa svæit at konvngi Edom oc væita honvm aras vvỏrvm með hinvm harðazta bardaga. Oc er hann ser at hann fær þi ecki fram komit. þa tok hann hinn ęllzta svn sinn. hann var hinn mannvænsti oc vel til hỏfðingia fallinn oc konvngs eftir feðr sinn. [enn nv fornfærir hann [þann son sinn gvðvnvm oc sęvir hann sinni hendi vt a borgarmvrinn. sva at Jsraelite sia þetta. oc varð þeim þetta hin mesta vþeckt. [lęttv þeir nv vmsat oc atsokn borgarinnar oc snva heim i sitt riki.

Fra þi er Heliseus ęxlaði viðsmiǫr

339. Nv er fra þi sagt þesso nęst. at ein af eiginkonvm spamanna veitti akall Helyseo sva segiandi. Nv er andaðr þinn þræll bondi minn. Enn þer er æigi vkvnnict. at hann var gvðhreddr oc með goðri atfęrð. hann atti mikla skvlld at gialda ęinvm rikvm manni. Enn þi at ek hefi ecki at giallda. þa vill hann nv taka .ii. syni mina ser til [þianar oc þionkanar oc þręldoms. Helyseus svaraði. Hvat villtv at ek gera þer. Seg mer hvat þv hefir i hvsi þino. Trv þv mer ambatt þinni segir hon. eigi hefi ek nockot i hvsi minv vtan litið af viðsmiorvi at smyria mik með. Helyseus svaraði. Far þv nv oc bið þær konvr er næstar bva þer. at þer fai þer ker tom æigi allfa. oc þa er þv kęmr i þitt herbyrgi. [lattv sonv þina vera inni hia þer. þa skalltv byrgia dyrr a hvsi þino. þa skalltv lata nackvað af þesso litla viðsmiorvi i ỏll kerin. oc tak siðan til þin er fvll ero. Konan [for með oc giỏrði sem gvðs maðr mællti. byrgði sik oc syni sina. Barv þeir at henne kerin enn hon hellti i. oc vox sva i kervnvm at ỏll vorv fvll af viðsmiỏrfi. Hon bað þa enn [son sinn fera ser ker. enn [hann kvað æigi til vera. Toc þa oc af at vaxa viðsmiorið. For hon þa til fvnndar við Helysevm oc sagði honvm hvat vm var. Hann mællti. Far nv oc sel viðsmior þetta. oc giallt verðit skvlldarmanni þinvm. enn haf til viðrlifiss þer oc sonvm þinvm þat sem avk er.

Fra þui er Heliseus reisti mann af davða

340. Þat var ęinn dag at Helyseus for at nockvrvm navðsynivm. enn læið hans la vm borg þa er Svnam het. Þar var fyrir ein hvsfrv gavfvg oc gestrisin. hon tok Helysevm oc laðadi i sin herbyrgi með fvllkomnvm goðvilia oc bað hann þar iafnan gisting taka. ef hann fęri i nand. Hann giỏrði oc sva. sneri þangað optliga oc þa af henne goðan bęina. Einn tima talar hon sva til sins bonda. Þat hefi ek hvgsað segir hon. at þessi hinn helgi gvðs maðr fyrir fiỏlskyllda sakir a her iafnan veg vm var herbyrgi. þvi vil ek at við gerim honvm ęitt litið lopthvs oc bvim honvm þar sæti oc sæng. borð oc bravð. kęr oc kertastikv. oc þa er hann sækir hingat hvilld. megi hann þar frialsliga niota naða. Bondi gerði sva sem hon bað.

Nv bar enn sva til [ęinn dag sem optarr. at Helyseus sneri þangat vm farinn veg oc tok hvilld i þessv lopthvsi. oc þionostvsvæinn hans með honvm er het Giezi. Þa mællti Helyseus til svæinsins. Far ok kalla hvsfrv þessa. Hon kom oc stoð fyrir Helyseo. Helysevs mællti [við svæinninn. Spyr hana epter. hverio hon vill at ek ỏmbvna henne sva margfalldan goðvilia sem hon synir mer [i optligv ęmbętti oc storligvm starfa oc kostnaði. Skal ek oc vera bvinn oc boðinn til at flytia fyrir konvngi ęða hans hỏfðingiom. ef hon a nockvr ęrendi ęða malakęrslvr. Giezi geck til hennar oc kom aftr sva segiandi. Hon kveðz ỏngan hlvt kera ęiga fyrir hỏfðingiom. þi at hon byggvir her i miðri sinni frendlæifð oc verðr henne þvi her ecki agengt. Helyseus mællti. Spyr hana nv þa. hvat hon vill af mer þiggia hellzt. Sveinninn svaraði. Ek þarf æigi eptir at spyria. hana angrar einn lvtr. Bondi hennar er nv miok gamall. þav eiga einga erfingia enn avð mikinn. Þa mællti Helyseus til hennar. At iamfnlæingð ars rętt a sama tima sem nv er ef þv lifir mant þv son geta. Hon svarar. Bið ek minn goði herra at þv livgir eigi at mer ambatt þinni.

Þetta for sva sem gvðs maðr sagði at hon fæddi son. vox þessi sveinn þar vpp með favðvr oc moðvr. Þat var einn tima at svæinninn rann vt a akr til feðr sins. sem hann var hia kornskvrðarmonnvm. Sveinninn nam stað a akrinvm oc mællti. Faðir minn. virkir mik i hỏfvðit. Bondi bað einn þionostomann [læiða svæininn hæim til moðvr sinnar. Hon setti hann i kne ser. sat hon sva vndir honvm allt til miðs dags. þa andaðiz hann. Hon geck þa vpp i þat lilla lopthvs. er þav havfðv bvið gvðs manni Helyseo. oc lagði likamann i hvilo hans. [Hon geck oc læsti loptino. Siðan kallaði hon bonda sinn oc bað hann bva ser asna til ræiðar oc fa ser mann til fylgðar. þi at ec vil sagði hon fara at finna gvðs mann Helyseum oc koma aptr sem skiotazt. Hann svaraði. Hvat skal nv sva skyndiliga til motz við hann. þar sem nv ero ęigi helgir dagar æða hatiðarhalld. Enn þo bio hann asnann. Stæig hon a bak oc bað hann vel lifa. Hann bað sveininn ręnna hart oc hæyra asnann ef hann veri latr. Þessi kona fann Helyseum i fialli Karmel. Hvsfrv þessi var kend við borg þa er hon bio i oc kỏllvð Svnamitis. Þegar sem Helvseus sa hana. mællti hann við Giezi svæin sinn. Her ferr hvsfrv Svnamitis. far þv þegar a mot henne oc spyr eftir hvart hæillt ok kyrt er með henne bonda hennar oc syni. Hon kvað þar kyrt vera. Oc er hon kom til gvðs mannz. fiell hon ỏll til iarðar [oc havndlaði fętr hans. Giezi geck til oc villdi vikia henne fra. Helyseus mællti. Lat vera hana. þi at hon er harmþrvngin. enn drottinn læyndi mik hvat hana angraði. Hon mællti þa. Ek bað þik at þv skylldir æigi gabba mik. þa er þv sagðir at drottinn mvndi mer svn gefa. Helysevs mællti við Giezi. Bv þik skiott oc gyrð þik til gavngv oc tak staf minn i hỏnd þer. far siþan skyndiliga. oc þottv finnir mann a læið þinni. þa skalltv æigi hæilsa honvm oc æigi svara þott hann hæilsi þer. Siðan sem þv kęmr þar sem svæinninn er inni davðr. þa skalltv leggia stafinn yfir asionv liksins. Nv ferr hann. Þa mællti moðir svæinsins við Helysevm. Þat sver ek við lifanda gvð oc við ỏnd þina. at heðan geng ek æigi vtan þv farir með mer. Hann reis þa vpp oc for með henne. Giezi kom til svæinsins oc lagði stafinn a likið. oc skipaðiz ecki við. Rann hann þa i mot þæim Helyseo oc sagði þeim at sveinninn risi eigi vpp. Helysevs geck inn i lopthvsit sem hann kom at. [la þa svæinninn davðr i sæng hans. Hann byrgði hvrðina sem hann var inn kominn. oc bað fyrst bøn sina til drottins. Siðan geck hann at reckivnni oc lagðiz vpp yfir svæininn. sva at mvnnr mætti mvnni oc avgv avgvm ok hendr hỏndvm svæinsins. oc beygði hann sik sva allan yfir hann. Þa tok at fiona likit. Eptir þat stoð hann vpp oc geck vm sinn vm hvsit innan. Oc er hann kom aftr til hvilvnnar. lagðiz hann enn yfir likit. Enn svæinninn hostaði sið sinnvm oc hof vpp avgv sin. Helysevs kallaði þa a Giezi oc bað hann þangat heimta hvsfrv Svnamitis. Hon geck inn i loftið. þa mællti Helysevs. Tak þar nv svn þinn. Hon fiell þa til fota honvm oc tignaði hann lofandi gvð. Tok þa svn sinn oc geck vt. enn Helysevs hvarf aftr i Galgala.

Fra þi er Helisevs reinsaði fęzlv

341. Þa var hallæri oc hvngr a iorðvnni. læitvðv þa allir spamanna synir at byggia i nand Helvseo. Ok ęinn dag talar hann til eins af sinvm svæinvm. at hann [skylldi festa vpp mikinn ketil oc bva bvðarvǫrð svnvm spamanna. Svæinninn hliop vt at lesa akrkál at sioða. Hann fann a akrinvm fyrir ser [þvi likazst sem skogvaxið vintrę. þar af las hann sem hann matti mest hafa i mỏtli sinvm. þat væit ek æigi hvat hæitir. þat var þi likaz vaxit sem akrdae. Oc er hann kom heim. saxaði hann þetta i ketilinn oc vissi æigi hvat var. Enn er hann hafði vellt sem hann villdi. þa ivsv felagar hans vpp oc settv fyrir spamanna syni. Nv sem þeir kenndv a. kavllvðv þeir sva segiandi. Davði er i katlinvm gvðs maðr oc megv ver æigi ęta. Hann toc litið [af miỏlfi oc kastaði a ketilinn. siðan bað hann færa folkino at ęta. oc var þa af ỏll remma oc bæisklæikr i katlinvm.

Fra þi er Helisevs exlaði fęzlv

342. A þeim sama tima kom ęinn maðr af þeim stað er hęitir Balsalisa oc fęrði Helyseo frvmsarbravð sem Moyses lỏg bvðv oc þar með .xx. bygghlæifa oc nytt hvæiti i skreppv. En Helysevs bað þegar gefa lyðnvm at snæða [er aðr var hvngraþr. Þionn hans svaraði hvat þat veri at setia fyrir .c. manna. Helysevs mællti þa enn. Gefðv lyðnvm at snæða. þi at sva segir drottinn at folkit man ęta sem vill. oc man þo af ganga. Þionostomaðrinn setti þa fram fyrir lyðinn. oc for sva sem gvðs maðr sagði at þeir læifðv æigi litið.

Naaman reinsaðr af likþra

343. Maðr het Naaman. hann var hershỏfðingi Syrlandz konvngs mikill oc mattvgr. rikr oc raðvgr. hann var gỏfgaztr allra i Syria þegar [konvngr var fra. þi at fyrir hans hreysti oc harðfeingi hafði drottinn væitt hialp oc heilso Syrlandi. Enn þo var Naaman likþrar. Sva hafði at boriz. at nỏckorir vikingar væittv vppras af Syria oc heriaðv a Gyðingaland oc herleiddv þaðan ęina mey litla. Þessi męr var nv þerna. þionaði hon hvsfrv Naamans oc af henne halldin sỏmiliga. Hon talar sva optliga fyrir sinni frv. Makara at minn herra Naaman veri nær spamanna gvðs. þeim sem er i Samaria. oc mvndi hann skiott heill verða sinnar vanhæilso. Ok ęinn dag geck fyrir Syrlandz konvng Naaman oc sagði honvm hvat męr þesse talar iafnan. Konvngr svaraði sva. [Skiot ero her rað vm. þv skallt fara með minvm brefvm til konvngs Jsraels. Naaman bio sik sem skiotaz með vegligv fỏrvnæyti. Hann hafði með ser .x. pvnd silfrs oc .vi. þvsvndir gvllpenninga oc .x. manna gangverior hinar agætazstv. Ok sem hann kom til fvndar við konvng Jsraels. bar hann fram bref Syrlandz konvngs. þar stoð þetta a. Þa er þv hefir lesit þessor bref. skalltv vita at ek sendi til þin minn þion Naaman. at þv gręðir hann af likþra. Oc þegar sem hann hefir lesit þetta bref. reif hann af ser klæðin sva segiandi. Hvart man Syrlandz konvngr sa snapr vera. at hann ætli mik gvð. sva at ek megi lifga oc deyða. er hann sendi til min þenna mann at ek skylldi græða hann af likþra. Hvgsit nv goðir hỏfðingiar segir hann. með hverri væl ęða villv man hann ætla at gabba oss. Nv sem Helysevs fregn þetta. at konvngr ręif klæði sin. þa sendi hann til hans menn með þessvm orðvm. Fyrir hvi ræift þv klæði þin. Lat þv þenna mann til min koma. at hann viti at enn er spamaðr með Jsrael. Nv kom Naaman með sinv fỏrvnæyti til hvsa Helysei. Enn hann sendi þegar boð vt i mot honvm. at hann skylldi fara oc þva sik .vii. sinnvm i Jordan. oc þa mvndi hann hęill verða. Naaman vard við þetta allræiðr. sneri þegar brottv oc sagði sva. Ek hvgða at þessi maðr mvndi vt ganga til min oc akallandi herra gvð sinn hafa hændr at likam minvm oc gera mik sva hęilan oc hræinan. Hvat nv þa. ero æigi aar Damaschv borgar Abana oc Pharphar betri ỏllvm vỏtnvm a Gyðingalandi. at ek þvavmzt þar.

Nv sem hann sneriz til brotferdar i hỏrðvm hvg. þa gengv at honvm menn hans sva segiandi allir sem einn. Herra. þo at spamaðr þessi hęfði boðit þer nockvra navð ęða torvellda hlvti. allt at einv hæfði þer sva at gera sem hann legði fyrir þik. hversv miklo helldr heyrir þer nv æigi at vnyta hans boð. er hann bað þik þvaz at eins i vatni ok kvað þik hręinsazt mvndv oc hæilan verða. Ok af þeirra fortavlvm for hann til Jordanar oc þo sik .vii. sinnvm i ainni. Þa varþ hans likami sva skęrr oc alhæill sem a vngvm svæini. er aðr vall allr vagi milli hæls oc hvirfils. Hann hvarf nv aftr til fvnndar við Helysevm glaðr oc i goðvm hvg meðr ỏllo sinv fỏrvnæyti. Ok er hann kom oc stoð fyrir gvðs manni. mællti Naaman til hans. Nv væit ek visliga. at engi er gvð a ỏllo iarðriki vtan gvð Gyðinga. fyrir þi bið ek litillatliga. at þv þiggir þessa litlv goðvilia minning af þręli þinvm. Bar hann þa fram sva mikit fe sem aðr var talt. [i gvlli oc silfri oc agætvm klæðvm. Helysevs svaraði. Þat væit gvð. fyrir þess avgliti stend ek nv. at fyrir þenna hlvt þigg ek æigi [ęinn penning þins fear. Naaman bað þa enn þarflatliga oc læitaði allz við. at hann þegi giafar hans. enn þat fieck hann ecki. Ok enn mællti hann við Helysevm. Se nv sem þv vill. Enn bið ek at þv gefir mer tvęnnar klyfiar af þessi hinni helgv iorðv. þi at ek hæit vpp a trv mina. at alldri siðan skal ek fornfęre annarligvm gvðvm vtan ęinvm drottni. Ok fyrir þa skylld er sa ęinn hlvtr er ek vil at þv biðir drottin gvð þinn fyrir mer. Ef sva berr til sem henda kann. at minn herra Syrlandz konvngr skylldar mik til at ganga með ser til mvsteris Remmon gvðs sins oc lætr mik þo at vvilianda hann dyrka. þa bið þv drottin at þat fyrirlati hann mer. Helysevs iataði þessa oc bað hann fara i friði. [For Naaman þa veg sinn.

Enn Giezi þionostosvęinn Helysei mælltiz þa við ęinnsaman. Ok minn herra segir hann vegði sva þessvm ęnvm syrlendzka. at hann villdi ecki þiggia þat er hann færði honvm. Þat væit ek fyrir monnvm. at ek skal strykia eptir honvm oc vita at ek fai nockvað af honvm. Rann hann eftir [honvm Naaman sem mest matti hann. Enn er Naaman gat at lita eftirfỏr hans. stavck hann or kerrvnni i mot honvm oc mællti. Hvat er nv. haga ek nockvrn veg minni ferð ỏðrvviss enn vera ætti. Giezi kvað allt ręttliga fram fara. Minn herra sendi mik til þin. at .ii. spamanna synir af fialli Effraim ero komnir til hans. oc bað hann at þv skylldir gefa þeim eitt pvnd silfrs oc tveggia manna klędaðvnað. Naaman qvað betr fallit allz þeir vorv .ii. at þeir þegi helldr .ii. pvnd enn ęitt. oc sagði sva vera skylldo. Siðan feck hann til .ii. sveina sina at bera með Giezi .ii. pvnd oc tvennan klæðnað. Nv sem þeir komv til herbyrgiss Giezi vm kvelldit. tok hann við feno ok hirði i hvsi sinv. enn svæinar forv sem skiotaz aftr til Naaman. Siþan geck Giezi inn til sins meistara. Helysevs mællti. Hvaðan komtv Giezi. Hann svaraði. [Eigi ne eins staðar hefi ek farið. Nęi segir hann. Var æigi nær hvgr minn oc hiarta. er Naaman spratt or kerrvnni oc rann i mot þer. Nv hefir þv tekit silfr oc dyrlig klæði ok ætlar þar með at kavpa þer vingarða oc alldinskoga. navt oc savði oc mansmenn. enn ec kann segia þer annat. Likþra Naamansskal ataz a þig oc þina ætt at eylifo. Ok iafnskiott geck hann vt fra hans avgliti sniahvitr at likþra.

Er iarn sotti fra grvnni

344. Nv gengv fyrir Helysevm spamanna synir ok sỏgðv sva til hans. Se nv gvðs maðr. [at ver megvm æigi her bva hia þer fyrir þrỏnglendi. oc þvi vilivm ver til Jordanar at havggva hvsavið oc efnitre i eyðiskogvm enn taka oss þar bvstað við ana sem gnogt er viðlendi. Helysevs bað þa sva gera. Þa mællti ęinn þeirra. Vær villdim oc giarna at þv ręðiz oc þangat með oss. Hann svaraði kvað oc sva vera skylldo. oc for með þeim. Einn dag er þeir hivggv ser efnitre við ana. þa hravt ỏx af skapti fyrir ęinvm þeirra vt a vatnit oc savck þegar sem van var. Þessi maðr rann þegar til motz við Helysevm harmandi oc mællti. Ehev. ehev. ehev. minn herra. mer var lięð þessa verkfæriss sem nv er tynt. Helysevs tok ỏxarskaptið oc rætti framm i vatnit þar sem ỏxin hafði a hrotið. Enn iarnit rendi þegar or divpino a mot. oc tok með fagnaði sa [er tynt hafði.

Lyðr blindaðr fyrer bęner

345. Þat segir nv þesso nest. at Syrlandz konvngr striðdi með allmikinn her a Jsraels lyð. hann hafði raðagiorð við sitt lið. oc kom þat a samt með þeim. at [þeir skylldo setia margar lavnsatir fyrir Gyðingvm. ef þeir ræði til bardaga við þa. Helysevs sendi a þeirri stvndv orð konvngi Jsraels. at hann skylldi gæyma at fara æigi til orrosto með sina menn i þann stað sem hann kvað a fyrir honvm. þvi at þar vilia Syri sitia vm þik með svikvm. Konvngr [bra við þegar. sendi til [sinna manna at taka læyni þav ỏll er Syri hỏfðv ser ætlað fyrr enn þa varði. For sva tysvar ęða þrysvar. at Syri naðv æigi læynvm fyrir Jsraelitis. Toc þa Syrlandz konvngr at ottaz oc kallaði saman alla sina menn sva segiandi. Segið mer. hverr er sva svikall oc vtrvr at vara læynda raðagiorð hefir [borit a ofroð oc birt Jsraelitis. Einn af hans hỏfðingivm svarar sva mali hans. Þat væit ec sannliga minn herra konvngr. Eingi varð sva diarfr af þinvm monnvm at þetta giỏrði. nema enn helldr spamaðr sa sem er með Jsraelitis oc hęitir Helysevs. hann gerir konvngi þeirra kvnnict hvert orð. þo at þv talir með læynd i fæstvm herbergivm. Konvngr mællti. Hæilir sva. hafið gæymð a. farit til oc verit visir hvar þessi hinn vandi maðr er. oc skal ec þegar senda til at taka hann. Þeir foro oc aftr komo. sỏgðv konvngi at Helysevs var i þeim stað sem heitir Dotham. Konvngr sendi þegar riddara sina með kerrvm oc hestvm oc hinvm mesta afla oc styrk hersins. Koma þeir at vm nott oc slogo herskilldi vm borgina. Einn af þionostomonnvm [Helysei sem hann klæddr geck vt i dagan oc sa harðla mikinn her ganga ỏllvm megvm vm borgina með hestvm oc kerrvm. Honvm bra miog við þessa syn. sva at hann hliop inn oc øpti hafi sva segiandi. Hai. hai. hai. minn herra. hvat skolvm ver at hafazt. Helysevs svaraði. Ottaz þv ecki. þi at flæiri væita oss enn þęim. Helysevs bað þa bęn sinni til gvðs með þęima hætti. Lvk þv vpp drottinn avgv þessa mannz. at hann siae hvat vm er. Svæinninn sa þegar at allt fiallit vmhverfiss Helysevm var fvllt af hestvm oc kerrvm elligvm. Hæiðingiar snero þa at Helyseo oc ætlvðv at handtaka hann. Enn hann hafði bỏn sina fyrir hlif sva segiandi. Bið ec þic drottinn minn. at þv slair blindi þessa [hina hæiðnv þioð. Oc rætt i stað vvrðv steinblindir allir heiðingiar. Helysevs geck þa at þeim oc mællti. Þer farit ecki ręttan veg oc æigi er þessi sv borg er þer skolvð til sękia. Fylgit nv mer. oc man ec syna yðr þann er þęr læitið. Hann læiddi nv allan her heiðingia þann sem þar var þa kominn i miðia borgina Samariam. Helysevs kallaði þa a drottin oc mællti. Lvk þv vpp nv drottinn avgv þeirra. at þeir siae hvar þeir ero komnir. Þeir tokv þa syn sina. Enn er konvngr Jsraels gat þa at lita. þa mællti hann við Helysevm. Hvat er nv minn kęri faðir. skal ec nv drepa þa. Hann svaraði. Með engo moti. þess sver ec at þv skallt þa æigi með ỏrvm ravfa ne sverði sla. lattþv helldr bva þeim borð með goðri vist oc dryck. Nv var sva gert. at þeim var borð bvið oc bvðarvỏrðr. Oc er þeir hỏfðv snæðt oc drvckit. toko þeir orlof af Helyseo oc forv brottv til sins herra. oc alldri siðan gerðvz þessir til vspektar a Jsraels lyð.

Fra þi er heiðingiar flyðv fyrir otta

346. Efter þetta dregr Benadab konvngr Syrie saman allan sinn her oc flvttiz vpp i Gyðingaland oc settiz vm Samariam sva þratt oc lengi. at allt var ętið fyrir svlltar sakir i borginne þat er tỏnn matti a festa. iafnvel eykir oc asnar. oc vm siðir fvgla savrr oc dvfna drit kæypt við verði. [sva at æitt asna hỏfvð var sellt .lxxx. silfrpenningvm.

Oc einn dag er konvngr Jsraels var genginn vt a mvrinn. kallaði a hann ein kona sva segiandi. Hialptþv mer minn herra konvngr. Hann svaraði. Eigi man ek hialpa þer. hvaðan man ek hialpa þer. hvart af lafa ęða vinþrỏng. ęða hvat villt þv. Hon svaraði. Her er kona sv hia mer er til talaði. at við myndim taka svn minn oc skylldim við matbva oc ęta hann i dag sagði hon. enn minn svn a morgin. Nv sellda ec minn son til soðningar sem við hỏfðvm mællt. enn annan dag fal hon son sinn oc villdi æigi fram selia. Sem konvngr hæyrði þetta. ræif hann af ser [klæði enn svæipaði sik herfiligv harclæði. sva at allr lyðr sa. Hann mællti. Lati gvð mik sva svællta æða henda annat illt. ef ek lęt Helysevm bera hæillt hỏfvð a sinvm bvk vpp fra þæima degi. Helysevs sat þa i sino herbergi oc vmhverfiss hann ỏlldvngar borgarinnar. Konvngr sendi nv mann til at drepa Helysevm. Enn aðr sa kom. mællti Helysevs til ỏlldvnganna. Hvart vitvð þer at þessi manndrapasvnrinn hefir nv sett til mann at sniða af mer hỏfvðit. Nv gæymit til oc byrgit hvsit. sva at þessi sendimaðr komiz ecki inn. þi at hans herra kemr skiott eptir honvm. [Sem hann hafði varla lokit sinni ræðv. kom sendimaðr at hvrðv oc þegar konvngr eptir með sina menn. Enn þi at hann matti æigi inn komaz segir hann sva. Se hverso mikit illt yfir liðr. hvat man ek lengr biða harðenda af drotni. Þa mællti Helysevs. Hæyrit nv orð drottins. A morgin. [rętt i þenna tima dags segir drottinn. man mælir similio setiaz i hliði Samarie fyrir ęinn staterem. þann penning er sva heitir. oc at slikv verði .ii. mælar bygs. Þa svaraði einn hertogi konvngs. Þo at drottinn bori himininn oc rigni þar ofan hveiti oc byggi. þa mætti þetta með engv moti vera sem nv segir þv. Helysevs svaraði. Þer mvn syn sỏgv rikri her vm. Enn þo allz þv forslægir orð drottins. þa mant þv þetta sia enn mega ecki af ęta.

Fiorir fatękir menn satv við borgarhlið Samarie oc allir likþrair. þeir talaz við a þessa lvnnd. Hvat þvrfvm ver her heliar at biða. Nv þo at ver vilim inn i borgina. þa svelltvm ver þar til bana. Hæilir sva. tǫkvm helldr skiott rað oc skỏrvlikt. flyiom til herbvða Syrorvm. Vili þeir þyrma oss. þa megvm ver lifa. ella væita þeir oss braðan bana oc harmkvælalavsan. A þessvm sama aptni ręðvz þeir til ferðar. Enn er þeir komo til herbvða Syrorvm. bra vndarliga við. þeir fvnndv þar [enga menn. enn þat bar til með gvðs forsia oc fyrirskipan. at Syri heyrðv i herbvðvm vm nottina vagna gny oc vapna brak. horna þyt oc hesta gneg. með marghattaðri ogn oc vkyrlæik. sem hinn flæsti herr færi at þeim alla vega. Þa męlltv hæiðingiar. [Seet er þat at konvngr Jsrael hefir nv læigt til liðs ser alla konvnga Etheorvm þioða oc Egipta. oc ero þeir her nv komnir at oss vvỏrvm. Við þetta hliopv þeir vpp i nattmyrkrinv allir ottafvllir oc flyðv. hverr sem mest matti. at biarga lifi sino. læifðv þar eptir allt sitt goðs. fe oc fỏl. hesta oc herskrvða. asna oc allar herbvðir með vavgnvm oc vistvm. Nv sem hinir likþra menn komv i herbvðir. snæddv þeir fyrst oc drvckv sem þa fysti. Stoðv siþan vpp oc bvndv ser byrðar af gvlli oc silfri oc agætvm klęðvm. forv með þat a brot oc falo. Eptir þat snero þeir aptr at annarri tialldbvð oc baro þaðan slict æða męira oc falv sem hit fyrra. þi næst tỏlvðv þeir með ser. at nv veri vel fallit at boða i borgina þessi fagnaðartiðendi oc til konvngs hallar. þi at ver ervm makliga asakaðir vm mikla glępskv. ef ver þegivm yfir þessvm lvtvm allt til dags. þeir forv nv oc kallaðv hatt. sem þeir komv at porti borgarinnar. Vęr varom farnir til herbvða hæiðingia oc fvnndvm þar landtiǫlld tom oc avð. hesta bvnna [asna oc æyki enn engan mann. Hliðverðir borgarinnar rvnno þegar til hallar konvngs oc sỏgðv honvm at Syri vorv brottv. Konvngr stoð vpp oc mællti við sina menn. Ec kann segia yðr at þetta er ecki vttan prettr hermanna. þeir vita at ver erom miok at þrotvm komnir fyrir svlltar sakir. fyrir þat hafa þeir drifið fra herbvðvm oc læynaz i avkrvm vti. oc þa ær ver gỏngvm vt af borginni. ętla þeir at hỏndla oss oc hafa sva valld [a borginni. Þa svaraði einn af hans monnvm. Þetta megv ver skiott prova. Enn ero eptir .v. hestar i allri borginni. allir aðrir hafa ętnir verit fyrir svlltar sakir. tỏkvm þessa hesta oc sendvm a niosn til herbvðanna. Konvngr lęt taka .ii. hesta. oc kvaddi til .ii. hina freknazsto menn af sinv liði at vita hvat vm veri. Þeir riðv oc koma skiott a farit heiðingia oc sękia eptir þeirra farveg allt til Jordanar. Enn vm [alla læið lagv kęr oc klæði. er Syri hỏfðv slavngt fyrir hræðzlv sakir. Nv hvrfv aptr sendimenn oc sỏgðv konvngi slikt sem þeir vvrðv visir. dreif þa þegar allt folk sem fara matti at rvpla oc ręna herbvðir hæiðingia.

Var þa þat torg sett við borgarhlið Samarie. at þar geck mælir similiobravðs fyrir einn staterem. oc at slikv verði .ii. mælar bygs. eptir þi sem gvðs maðr Helysevs hafði fyrir sagt enn fyrra dag. Enn hertoga þann er i mot męlti Helyseo oc kvað þat eigi vera mega sem hann sagði. þo at drottinn gerði ravfar a himninvm. Þenna mann setti konvngr nv við sialft portit borgarinnar at gæyma til. at engi giỏrði ǫðrvm vskil. oc sva þrỏngðiz lyðrinn. at hertoginn fiell oc var fottroðinn til bana. oc fylldiz enn a honvm gvðs orð þat sem Helysevs hafði fram flvtt. at hann mvndi sia ganga fędzlv enn mega ecki af næyta.

Þi nest bavð Helysevs hvsfrv þeirri. er soninn atti þann sem hann hafði af davða ræistan. at hon skylldi brottv fara af sinni ęign með allt sitt hyski oc hæimamenn at læita ser hialpar. þvi at sakir illgerða þessa lyðs sagði hann man drottinn senda hallæri yfir þetta riki .vii. vetr i samt. Hon giorði sem gvðs maðr mællti. for með allt sitt hyski i riki Philistinorvm oc vtlændiz þar. Enn er .vii. ar vorv lidin. hvarf hon aptr til sins fostrlandz. Enn þat bar saman er hon geck til konvngs fvndar at kalla til garðz sins oc annarra eigna er hon atti i borg Svnamite. oc þa hafði konvngr kallat til sin Giezi er verið hafði svæinn Helysei oc bað hann segia ser stormerki þav er gvðs maðr giorði. Oc i þann pvngt sem Giezi sagði konvngi hversv Helysevs hafði reist mann af davða. þa kom þar Svnamitis oc kallaði a konvng vm ęignir sinar oc akra. Þa mællti Giezi. Minn herra konvngr. nv er komin sv [sama kona með son sinn þann er Helysevs ræisti af davða. Konvngr spvrði konvna ef sva veri. Hon kvat þat satt. Feck þa konvngr til einn gellding at skipa henne aptr allar eigvr sinar með fvllvm avỏxtvm. siþan hon for fra oc þar til sem þa var komit.

Fra Helysevs ok sendimanni konvngs

347. J þann tima for Helysevs i Syriam oc kom fram i Damaskvm. enn Benadab Syrlandz konvngr la þar sivkr i borginni oc var honvm sagt at Helysei var þangat van. Konvngr kallar til sin einn hỏfðingia er het Azael. oc bað hann fara með agętar giafir oc gersimar i mot Helyseo oc biðia hann læita eptir við drottin hvart konvngr mvndi hęill verða þessar sottar. Nv for Azael eptir boði konvngs. oc flvtti með ser allar hinar mestv gersimar Damaschv borgar at gefa Helyseo .xl. vlfallda klyfiaða af margskonar fe. Oc sem þeir fvndvz. mællti Azael við Helysevm. Þinn svn Benadab sendi mik at verða viss af þer. hvart hann man hæill verða [sottar sinnar. Helysevs svaraði. Far þv oc seg honvm at hann man hęill verða. enn þo syndi drottinn mer at hann man deyia. Azael sa at asiona Helysei tok at hryggiazt af miklvm harmi. Azael mællti. Fyrir hvi gretr þv minn herra. Hann svaraði. Þi at nv væit ek hveria illa hlvti þv mant gera Jsraelitis. Styrkar borgar þeirra mant þv elldi eyða oc vnga menn þeirra með sverði sla. en smasvæina lvrka oc læmia oc ohravstar konvr i svndr sniða. Azael svaraði. Hvi man ek þionn þinn vera sa mannhvndr at væita þeim lyð sva mikit afelli. Helysevs mællti. Þat hefir drottinn synt mer. at þv skalltt vera Syrlandz konvngr. Azael sneri þa aptr. oc sem konvngr sa hann. mællti hann. Hvat sagði Helysevs þer. Hann svaraði. Þat sagði hann mer. at þv mvndir enn taka hęilso. Ok sem annarr dagr kom. þa andaðiz Benadab konvngr. enn Azael settiz þegar i rikit eftir hann. sem Helysevs hafði fyrir sagt. Þat var a. v.^ta. ari rikis Joram konvngs Jsraels.

Her segir af Joram konvngi

348. Nv er þar til at taka. at hinn goði konvngr Josaphat tok sott oc andaðiz. var honvm væittr virðvligr groftr sem maklict var hia Dauid konvngi oc [ỏðrvm sinvm frendvm. þa var hann siotỏgr at alldri. Joram het son hans. er konvngdom tok eftir hann oc rikti .viii. ar i Hiervsalem. Hann hafði þa .ii. ar oc þritogt er hann tok konvngdom. Joram gerðiz bratt illr oc vlyðinn gvði. sva at hann læiddi fram sitt lif eftir vandvm vegvm Jsraels konvngs Achabs oc annarra hans maka. þi at Joram geck at ęiga dottvr Achabs oc Jezabel. hon var systir Joram konvngs i Samaria. Enn þo at Joram i Hiervsalem giorði illa lvti i avgliti drottins. þa villdi gvð enn eigi fyrir sina miskvnn dreifa riki Jvda. þi at sakir Dauids vinar sins villdi drottinn at allar stvndir lifði nockvrr gnæisti ættar hans til rikiss yfir Jvda oc Hiervsalem. J þann tima geck vndan valldi Jvda þat riki er hæitir Edom. Tok sa lyðr ser konvng oc villdi ecki vera lyðskylldr vndir Jvda riki. sem aðr hafði verið. Joram konvngr for þa með allan her sinn a hendr Jdvmeis. Hann lagði at þeim vm nott þar sem hæitir Seir. Enn þo hỏfðv Jdvmei vorðit fyrri at bragði oc hỏfðv lið miklo meira oc kringðv vm Jsraelitas. Enn þo drap Joram konvngr af þeim marga hỏfðingia oc þat lið sem til hafði flvtz i vỏgnvm ęða kerrvm. enn eigi gat hann vvnnið aftr rikit. Þa geck oc vndan hans riki sv borg er heitir Lopna. Joram andaðiz þa er hann var fertỏgr at alldri oc grafinn hia frendvm sinvm i Dauids borg.

Ochozias het svn hans er riki tok eftir hann. þat var a siðarsta ari rikis Joram konvngs i Samaria svnar Achab. Ochozias hafði þa .ii. ar oc .xx. oc rikti ęitt ar i Hiervsalem. Moðir hans het Atthalia dottir Amri konvngs Jsraels. hann var slikt illr sem faðir hans oc vanði hann sik eptir vsiðvm Achab oc hans manna. Ochozias for herfỏr með Joram konvngi af Samaria i Ramoth Galaað at beriaz við Azael Syrlandz konvng. Þar var Joram konvngr særðr miog af Syris. Hann var þa flvttr til lækningar i borg Jezrael. enn eptir satv i Ramoth til landzgietzlo margir hỏfðingiar af Jsrael. Einn þeirra het Hiev. son þess hỏfðingia er het Josaphat. Ochozias konvngr af Hiervsalem sneri þa oc heim i sitt riki. er Joram var særðr af Syriss. Enn fam davgvm siðarr for hann at finna Joram konvng. sem hann la i sarvm i Jezrael.

Fra Helysevm ok sendimanni hans

349. [J þenna tima kallar Helysevs til sin ęinn af spamanna sonvm oc mællti til hans. Bv þik skiott oc gyrð þik til gavngo. tak siðan heilagt viðsmior. þv skallt fara i Ramoth til fvndar við Hiev son Josaphat. þv skallt kalla hann a æintal i ęitt afhvs fra ǫðrvm hỏfðingivm. siþan skaltv taka viðsmior oc vigia hann til konvngs yfir Jsrael. Eigi skaltv þar læingr dveliaz. far þa bravttv vm þav dyrr sem þar verða a herbergino. Svæinninn for nv [oc fram kom i Ramoth. Hann geck inn þar sem hershỏfðingiar satv allir samt. oc mællti. Ek a ęrendi við þik hỏfðingi. [Hiev svaraði. Hier sitivm ver margir. við hvern attv ęrendi. Sveinninn svaraði. Við þik sialfan. Hiev stoð vpp oc geck i annat herbergi með honvm. Þa tok sendimaðr viðsmiorsker. er þeir kavllvðv lentvlam olei. oc steypti yfir hỏfvð honvm sva segiandi. Þessa hlvti segir drottinn gvð Jsraels. Ek smyr þik konvng yfir lyð minn. at þv drepir niðr hirð oc hyski Achab oc hefnir sva minna spamanna oc allra þionostomanna. er Jezabel hefir drepa latið. Oc sva giỏrsamliga skaltv eyða allri ætt þeirra oc afkvæmi. at æigi einn hinn minnzti svæinn skal eptir lifa i Jsrael. Enn hræ hinnar illv Jezabel manv hvndar rifa a akri Jezrael oc engi man grafa hana. Eptir þetta lavk sendimaðr vpp hvrðv oc flyði [vt þar. Enn Hiev geck til [sinna felaga. Hỏfðingiar mællto. Hverr var þessi hinn vitlavsi snapr æða hvat villdi hann þer. Hiev svaraði. Kenna megi þer manninn oc visir manv þer verða ęrenda hans. Þeir sỏgðv þat hegoma oc baðv hann birta ser hvat hann sagði. Hiev sagði ęitt oc annat helldr allt vmerkiliga. oc sva sagði hann vm siðir. Þessa hlvti segir drottinn. Ek smyr þik til konvngs yfir Jsrael. Enn hỏfðingarnir sem þeir hæyrðv þetta. skvndaði hverr fyrir annan oc tokv sina mavtla oc bræidðv vndir fętr honvm oc bivggv honvm hasęti. Siþan þæyttv þeir lvðra sina ok kavllvðv hatt. at Hiev konvngr skylldi rikia yfir Jsrael. Eptir þat sor hann eið. at hann skylldi væita motgang Joram konvngi. enn aðrir hỏfðingiar at væita honvm lið þar til. Þvi næst segir hann sva. Þat syniz mer rað. ef þer vilit sva. at ver setim sem rikazst varðhỏlld fyrir. at eingi maðr komiz vt af borginni at bera niosn vm þetta i Hiezrael.

Bioggvzt þeir nv sem skiotazt oc forv vpp i Gyðinga land til borgar Hiezrael. Joram la þa enn i sarvm. Ochozias var þa oc þar kominn af Hiervsalem at vitia hans. sem aðr var sagt. Varðmaðr er þeir kỏllvðv speculatorem var i hæsta tvrni borgarinnar. hann gat at lita. hvar Hiev for með flock sinn. Hann mællti. Ek se riðvl manna sękia til borgarinnar. Konvngr Joram mællti. Taki eyk oc ræiðslæða oc sendi mann i moti flockinvm at vita hvat vm er. Sva var gert. Oc er sendimaðr fann Hiev. mællti hann. Konvngr sendi mik eftir at at fretta hvart þer fęrit með friði. Hiev svaraði. Hvat varðar þik vm frið. far oc fylg mer. Speculator mællti. Nv er sendimaðr kominn til flocksins oc snyr ecki aftr. Konvngr sendi þa annan mann a hęsti. Enn er sa kom i mot þeim mællti hann. Konvngr forvitnaz hvart friðr er. Hiev svaraði. Hvat man varða vm frið. far oc fyll flock minn. Speculator sagði enn konvngi. at þessi maðr var kominn til flocksins oc hvarf ecki aftr. Enn likt þicki mer segir hann. at her fari Hiev son Josaphat. oc æigi syniz mer fvllkomliga friðlikt. Joram bað bva kerrv oc bæita hesta fyrir. Geck hann þa vt oc sęttiz i kerrv oc for sialfr i mot Hiev. enn Ochozias i annarri kęrrv. þeir fvnndv Hiev a akri Naboth. er Jezabel lęt drepa saklavsan. sem fyrr var sagt. Joram mællti þa. Hvart er friðr Hiev. Hann svaraði. [Hvat friði. Hordomar oc hofleysvr oc ærslafvll grimð Jezabel moðvr þinnar hefir enn her til margan mann svikliga sigrað. Joram bra þa vpp hendi sinni oc sneriz a flotta. Hann kallaði a Ochoziam oc mællti. Svik svik Ochozia. Hiev þręif einn handboga oc lavst avro milli herða Joram konvngi i gegnvm hiartað. sva at vt geck vm briostið. Hann steyptizt afram i kerrvnni. Þa mællti Hiev við hertoga ęinn er het Buddacher. [Tak þv oc kasta Joram or kerrvnni i akrinn. þi at ek man giorla. hverso gvð heitaðiz fyrir mvnn Helye spamannz at hefna Naboth. er saklavss var drepinn a þessum akri. Ochozias konvngr Juda sem hann ser þetta. flyr hann vndan. Enn Hieu sækir eptir oc eggiar sina menn at drepa hann. ef þeir mega. Hann flyði i þann stað er heitir Maggedo. oc þar do hann litlo siðarr. Flvttv hans menn lik hans i Hiervsalem oc grofv hann hia frendvm sinvm.

Drepin hin illa Jezabel drotning

Þeir forv oc fvnndv ecki af henne vtan havsinn oc litit framan af fingrvm oc fotvm.

350. Enn er Hieu hafði drepit Joram. þa sotti hann til borgarinnar Hiezrael. Ok sem hin illa drottning Jezabel moðir Jorams konvngs heyrði sagt. at Hieu nalgaðizt til borgarinnar. hratt hon af ser elliþocka sem hon matti oc pryddi sik agætvm hofvðbvnaði oc hinvm bezta klęðnaði. Hon geck vpp i ęinn tvrn oc sa til. er Hieu ręið i borgina með [sina menn. Hon mællti þa. Hvart matti vandr drottins svikari Zambri [nỏckvrn frið hafa. er drap svikliga sinn herra. Hieu lęit vpp til hennar. oc spvrði hver sv kona veri. Enn .ii. gelldingar er þar vorv i tvrninvm hia henne [hnæigðv honvm oc sỏgðv. at þar var drottning Jezabel. Hieu bavð þeim at taka hana oc hrinda henne ofan or tvrninvm. Þeir gerðv sva. Hravt hæili hennar oc bloð viða vm hvsveggi. enn hestar Hieu traþv hrę hennar vndir fotvm. Þvi nęst geck Hieu til borðz. Enn er hann hafði snæðt. mællti hann til sinna manna. Þessi bannsætta Jezabel var konvngs dottir. farit þi til oc grafit hana. Þeir forv oc fvnndv ecki af henne vtan [havsinn oc litit framan af fingrvm oc fotvm. Þeir sỏgðv Hieu til sva bvins. Hann svaraði þa. Fylliz enn i þesso þat er drottinn mællti fyrir mvnn Helye spamannz at Jezabel myndi hvndar rifa oc hennar hrę myndi ỏllvm monnvm verða at avgabragði sem annarr fvll iarðar savrr.

Drepner aller syner Achab konungs

351. Achab konvngr atti .lxx. syni i Samaria. sem fyrr var gętið. oc vmfram þessir .ii. Ochozias oc Joram. Hieu sendir nv bref i Samariam. þav bref segia sva. Hieu sendir qveðiv hỏfðingivm i Samaria. baronvm ok borgargræifvm oc ỏllvm ræðismonnvm oc rikbornvm. þeim sem vpp hafa fæðt oc fostrað syni Achabs. þęr hafið mikit hỏfðingiaval. vigskerða vagna oc vapnaðvnað. hestalið oc hǫllzti styrkar borgir. Nv sva skiott sem yðr ero borin þessi bref. þa velit til konvngs oc setið i tignarsæti feðr sins einn þann er bezt er tilfallinn af .lxx. sona Achabs konvngs. Fylgið þessvm siðan oc verið með oddi oc eggio riki hans. Enn þessir hỏfðingiar vvrðv ottaslęgnir. oc talvðv sva sin a milli. at þeir [mvndo ecki mega striða i mot Hiev. allz æigi mattv .ii. rikir konvngar. Sendv þeir þesshattar bref oc boðskap i mot brefvm Hieu. Vęr ervm allir þinir þrælar. firir þi manvm ver gera alla hlvti sem þv byðr enn geraz ecki sva diarfir at taka konvng æða ræisa flock i moti þer. Sem honvm [koma þessar orðsendingar. ritar hann enn til þeirra. þar segir sva. Ef þer hỏfðingiar Samaria vilil vera minir menn oc mer hlyðnaz. þa takit alla syni Achab oc latið koma til min hỏfvð þeirra æigi seinna enn a morgin i þenna tima. Nv þegar sem [bref komo. drapv gięðingar Samarie .lxx. konvngssona oc sendv Hieu hỏfvð þeirra. Oc er [sendimaðr sagði honvm. at hỏfvðin vorv komin. þa mællti hann. Kastið saman i tvęr hrvgvr vtan borgar oc biði sva morgins. Enn er lysti vm morgvninn. geck Hiev vt at sia hỏfvðin. Hann mællti þa við allan lyð. Þer erot rættlatir. litið nv a allir. at ek hefi drepit Joram konvng oc sva þessa hans [bręðr. er her liggia nv hỏfvðin. oc til yðvars vitniss hefi ek [æigi æitt latið enn her til niðr falla af boðskap drottins. þeim er hann hefir framm sagt yfir hvs Achabs fyrir mvnn Helya af Thesbes. Þvi nęst liet Hiev drepa þa. sem eptir vorv af monnvm Achab i borg Jezrael. sva rika sem fatækia. ef hans frendr hỏfðv verit ęða vinir.

Eftir þat ferðaðiz hann með sina menn i Samariam. Enn er þeir komv þar sem var hiarðsvæina skali nockvr við veginn. [fvndv þeir broðvr Ochozie konvngs af Hiervsalem með nockora menn. Hieu spurði. hvat manna þeir veri. Þeir svỏrvðv. Ver erom frendr Ochozie konvngs oc ætlvm at fara i Samariam til fvndar við syni Achabs oc drottningar Jezabel. Hieu bað sina menn handtaka þa. Þeir gerðv sva. oc liet hann þa alla drepa niðr i ęina tiỏrn er þar var hia hirðabvðinni .ii. menn hins fimta tigar. Sem hann for þaðan. fann hann Jonadab svn þess hỏfðingia er het Rechab. Hieu hęilsaði honvm oc mællti. Mant þv nackvat Jonadab mer iafngoðviliaðr sem ek þer. Hann qvað þat vist. Þa mællti Hieu. Þa handfest mer vpp a trv þina. at þv skalt vera minn trvr vin. Ok þat handfesti hann. Hieu setti hann þa i kerrvna hia ser oc mællti. Nv skaltv fara með mer oc sia hverso ek fylgi vandlætisskappi drottins. Enn er hann kom i Samariam. drap hann alla þa sem eftir lifðv af svæitvngvm Achab.

Þi næst stefndi Hieu saman ỏllvm lyð oc mællti við folkit. Achab þa er hann var konvngr i þessi borg dyrkaði Baal oc þo æigi miog. enn nv skal ek tigna hann meirr. Fyrir þa skylld boðit a minn fvnd ỏllvm spamonnvm Baal oc ỏllvm hofprestvm oc hans þionostomonnvm. þvi at ek vil gera honvm mikit blot. oc fyrir þvi skal hverr er heima sitr af hans þionvm vita ser visan bana. Eftir þessvm hans boðskap komo saman i Samaria allir blotmenn Baal. sva at eigi sat einn eptir i ỏllo riki Jsrael. Þa mællti Hiev. Litið av oc helgið Baal hina mestv hatið. Sem allir menn þeir er Baal þionvðv vorv inn komnir i [hans hit mikla hof. sva at allt var fvllt sem flest matti inni vera. þa bavð Hieu sinvm fehirðvm at fęra sømiligan kleðabvnað ỏllvm blotmonnvm Baal. Þi næst geck Hieu inn i hofit oc mællti til allra þeirra er inne vorv. Takit nv til þionostogerðar yðvarrar oc actið þo aðr. at [eigi nockvrr af þionostomonnvm drottins se her inne hia yðr. Enn aðr Hieu hafði inn gengit. skipaði hann vti hia hofino .lxxx. hinna hravstvzstv manna með alvæpni sva segiandi. Vitið þat fyrir vist. ef nockvrr af þessvm monnvm sem nv ero her i hofino kæmzt með lifi a bravtto. þa skal sa yðarr lifinv tyna. ef hinn lætr brottv flyia. Nv sem lokit var at fornfæra. bavð Hieu sinvm kavppvm at ganga inn i hofið oc drepa þa. Þeir slogo sverði alla þa sem inni varo oc drogv vt hræ þeirra or hofino. þeir brvtv skvrðgoðit Baal oc brendv. Brvtv þeir oc hofit oc gerðv þar garðhvs i staðinn. sem enn ma merki sia segir Jeronimvs prestr. Hieu eyddi fvllkomliga oc maði af Jsraels folki allan atrvnað Baal. Enn þo hvarf hann æigi fra synðvm Jeroboam sonar Nabath. þi at hann dyrkaði gvllkalfa. þa er Jeroboam hafði gera latið i Bethel oc Dan. Drottinn vitraðiz Hieu sva segiandi. Fyrir þi segir drottinn at þv hefir eptir minvm boðskap mikla stvnd a lagt at drepa niðr ætt alla oc afkvæmi Achab. þa skolv þinir synir allt til fiorðv ætlar ęignaz riki oc sitia yfir tignarsæti Jsraels. Enn þo gæymði Hieu æigi at varðvæita lỏgmal drottins gvðs sins.

Joachaz tok konungdom

352. J þann tima tok Jsraels lyðr miog at misgera i vþlyðni gvðs boðorða. fyrir þvi striddi a þa oc vndir lagði Azael konvngr af Syria. Hann vann með herskilldi oc lagði vndir sik [allt riki Galaað oc Basan allt fra forsi Arnon oc til Jordanar. Nv er þat mart vm athafnir Hieu oc hans styrk. er her græinir æigi. enn skrifat man finnaz i Paralyppomenon i ævi Jsraels konvnga. Hieu varð sottdavðr oc grafinn hia feðr sinvm i Samaria. þa hafði hann rikt yfir Jsrael .viii. ar oc .xx. Eftir þat tok riki yfir Jsrael son Hieu er hęt Joachaz.

Hversv Joas var vndan skotit ok til konungs tekinn

353. Nv er þar til at taka. er Atthalia moðir Ochozie konvngs af Hiervsalem frettir davða svnar sins. Riss hon þegar vpp oc var hennar þat hit fyrsta. at hon lięt drepa allt konvngakyn i Jvda oc Hiervsalem. Enn Sosaba dottir Joram konvngs gat nað læyniliga oc skotið vndan ęinv vngbarni Ochozie broðvr sins með fostro barnsins. Sosaba fal þenna hinn lofliga stvlð. meðan Atthalia stivpmoðir hennar lięt drepa onnvr konvngsbavrn. Litlo siðarr færði Sosaba þenna hinn vnga sinn broðvrson til mvsteris drottins oc fæddi hann þar vpp a lavn .vi. ar. Þessi svæinn het Joas. Atthalia settiz i rikit oc hvgðiz hafa æyðt allri konvnga ętt.

A .vii. ari fra þvi sem nv var sagt sendi Joiada. er þa var byskvp i Hiervsalem. boð vm allt riki Jvda oc stefndi til sin i templvm domini ỏllvm hvndraðshỏfðingivm oc rikbornvm riddorvm. J fyrsto helgar hann [þetta þing með griðamalvm allra þeirra i millvm oc semr sattmal við þa með svardaga allra hỏfðingia. Siþan synir hann þeim konvngssvn oc bavð þeim sva segiandi. Þęr skolvt þriskipta liði yðrv. skal æinn þriðivngr liðs yðvars ganga hlioðliga vpp i konvngsgarðinn oc gięta svæfnhallarinnar. annarr flockr skal geyma hliðs Seyr. hinn þriði flockr skal vera við portið a bak skialldsveina bvðvm. Enn ferr i hỏnd mikil hatið. þa skolvt þer sva skiptaz við. at þriðivngr svæitarinnar skal senn ganga [a hatiðarhalldit. oc sva sem sa flockr gengr vt. þa skal annarr ganga inn. sva at iafnan halldi .ii. flockar vỏrð [oc varðvæiti garð mvsterissins. er einn gengr inn i hatiðarhalldit. Nv sem liðr hatiðin. þa skolo .ii. hlvtir hallda fylgð konvngi yðrvm allir vapnaðir. hvart sem hann gengr inn eða vt. Enn allir samt skolo þer til geyma. at nockorr af vvinvm konvngs gengr inn vm garð mvsterissins. at sa se þegar drepinn. Hỏfðingiar giỏrðv nv hverr með sina svæit sem byskvp bavð. oc lyktvðv hatiðarhalldi komo þeir fyrir kennimanninn. Bar hann þa fram vapn þav sem att hafði Dauid konvngr. er þar hỏfðv varðvęitt verit i mvsterino. skipvðvzt þeir þa með brvgðin vapn i fylking vm þvert mvsterit. Þesso næst leiddi Joiada byskvp framm Joas konvngssvn. Gafv hỏfðingiar honvm konvngs nafn oc dæmðv honvm riki. Enn Joiada byskvp setti koronv a hỏfvð honvm oc smvrði hann oc vigði til konvngs yfir Hiervsalem oc riki Jvda. Þæyttv þeir þa sina fagnaðarlvðra oc liekv allzkonar sỏngfæri með glavm oc glæði oc mæltv. Lifi konvngr varr Joas.

Atthalia hæyrir nv hark oc hareysti alþyðv. þi at allr lyðr skvndaði til mvsteriss sem fara matti. Slo hon ser [oc þa a ferð með ỏðro folki at forvitnaz hvat vm veri. Sem hon kom inn i mvsteri drottins oc sa konvng stolsettan oc koronaðan ok hæyrði allan lyð syngianda savngfæri. svmir svngv fyrir honvm eiginne [oc hinne fegrsto ravst. svmir i pipvr ęða blæsv lvðra með allzhattar gleði oc skemtan. þa ræif Atthalia af ser kleðin oc kallaði sva segiandi. Væi væi. nv fara svik j. Enn þegar sem byskvp sa hana. bavð hann hershỏfðingivm at taka hana oc læiða vt vm garð mvsterissins. at æigi savrgiz templum domini i drapi hennar. Enn ef nỏckorr er sva diarfr segir hann. at henne væiti fylgð ęða forstoðv. þa slae þann sverði. Þeir havndlỏðv hana oc ferðv hæim til hallar oc drapv hana þar sem hęitir hestahlið. Lavk sva æfi Atthalie a vii.^da ari rikiss hennar.

Eftir þetta setti byskvp sattmal oc frið af drottins hendi við konvng oc lyðinn. oc þav lavg at allt folk skylldi gvði þiona oc væita honvm hlyðni oc konvngi sinvm trvliga fylgð oc viðrkvæmiliga virðing. Þvi næst for allr lyðr með konvngi oc hỏfðingivm til blothvsa Baal oc brvtv niðr ỏll skvrðgoð [hans oc stalla. enn Nathan hofprest hivggv þeir fyrir sialfv alltari i hofino. oc eyddv sva ỏllvm blotskap i Hiervsalem. Joiada byskvp setti nv [styrk varðhỏlld i mvstere drottins oc skipaði til fylgðar oc gæymslo við konvng hvndraðshỏfðingia oc hermanna flocka. þa er [kallaðir vorv cherethi oc phelethi. oc vt þar ifra allan lyð rikissins. Leiðdv þeir nv konvng fra mvsterino heim til hallar oc sęttv hann i konvngs hasæti. Enn ỏll borgin þotti þiota af savnghlioðvm með glavm oc glæði oc allzsheriar fagnaði. Enn Atthalia la drepin i konvngsgarðinvm oc harmaði þat ęngi.

Fra Joas konungi oc Azael konungi

354. A vii.^da ari rikiss Hieu tok konvngdom Joas. þa var hann .vii. vetra. oc rikti i Hiervsalem .lx. ara. Moðir hans het Sebæia kynivð af Bersabe. Joas vann rættlæti i avgliti drottins ę meðan Joiada byskvp lifði oc lærði hann. Enn þo eyddi hann enn æigi fornvm vvanda lyðsins at fornfæra a hęðvm hverrar borgar. Joas konvngr bavð sva. at kennimenn skylldi taka oc hafa til þess at endrbæta þat er forsk ęða fyrndiz af mvsterino allt þat fe. er þangat var flvtt af vmfarandvm monnvm ęða menn offrvðv fyrir frvmgetnaði sina sem lavg bvðv. sva oc þat fe er menn gafv at sialfvilia sinvm i templvm domini. Nv for sva. þar til er Joas hafði rikt .iii. ar oc .xx. at kennimenn toko fęit enn bættv ecki at mvsterino. Þa kallaði konvngr til sin Joiada byskvp oc aðra kennimenn sva segiandi. Fyrir hvi lati þer ekki efla templvm domini sem ek sagða fyrir. þvi skolv þer nv ecki heðan af taka fe at sialfskipan yðvarri. helldr giallda [aptr tekit fe til vppræisingar oc ęndrbætingar hravrnaðra hlvta. Tok þa byskvp ęina mikla fehirðzlo oc setti ỏðrvm megin alltariss i mvsterino. oc lętv kennimenn þar þa i koma allt þat fe sem offrat var. Ok þa er þar var allmikit fe saman komit. for til notarivs konvngs með yfirbyskvpi oc skiptv fenv til kostnaðar at smiða at mvsterino þat sem þyrfti. Enn þat fe toko kennimenn sem lyðrinn gallt i misverka bætr ęða synða giolld.

J þann tima for Azael Syrlandz konvngr með allmikinn her i Gyðinga land oc settiz vm borgina Geth oc vann hana. Þvi næst flvtti hann allan herinn til Jorsalaborgar oc ætlaði at vinna hana. Joas konvngr tok þa allt gvll oc silfr. þat er hann ok hinir fyrri konvngar Josaphat oc Joram oc Ochozias hỏfðv helgat til templvm domini. ok sva allt þat er sialfr hann feck i konvngs fehirðzlvm. þetta allt fe sendi hann Azaeli Syrlandz konvngi. [oc við þat hvarf hann fra Hiervsalem.

Fra Joachaz syni Hieu

355. A þriðia ari oc .xx. Joas konvngs Juda toc riki yfir Jsrael Joachaz son Hieu. hann rikti .xiiii. ar i Samaria oc var illr konvngr ok vgæyminn gvðs boðorða. Ok fyrir þi at hann lięt folkit miok misgera i avgliti drottins oc ræitti sva ręiði gvðs i mot Jsraelitis sem Jeroboam son Nabath ęða aðrir illir konvngar. þa seldi drottinn þa vndir sverð Syrorvm oc i hendr Azael Syrlandz konvngi oc Benadab syni hans. sva at alldri geck af Jsraelitis agi oc vfriðr meðan Joachaz lifði. Enn þo vm siðir bað Joachaz til gvðs. oc drottinn hæyrði oc sendi Jsraelitis hialparmann eftir davða Joachaz. þann er þa frelsti vndan anavð oc agangi Sirorvm. Enn ecki at helldr fyrirlietv þeir sinar illzkvr oc fornar vhæfvr. þi at enn þa stoð blotskogr i Samaria. Enn sva drap Syrlandz konvngr niðr oc æyddi Jsraels folk at æigi var meirr eftir herlið með Joachaz konvngi en .v. tigir riddara oc .x. vagnar oc .x. þvsvndir fotgangandi manna. Enn þo varð Joachaz sottdavðr. Hann atti son eftir er het Joas. hann tok riki eftir feðr sinn ok rikti .xvi. ar i Samaria yfir Jsrael oc var illr konvngr.

Þat er sagt þesso næst. at daligir drottins svikar þrælar Joas konvngs af Hiervsalem. het annarr Joachar enn annarr Jozabath. riso vpp oc bvndo eið saman moti sinvm herra oc drapv Joas konvng i Hiervsalem. Var hann iarðaðr hia sinvm frendvm oc forellrvm i Dauid borg. Hans son het Amasia.

Fra andlati Helysevs

356. J þenna tima tok hinn agiæti Helysevs spamaðr sott. þa er hann læiddi til bana. Joas konvngr af Samaria for þa at vitia hans. Hann sytti oc svarkaði miog fyrir honvm. Minn kæri faðir sagði hann. þar ferr nv styrkr ok stiorn Jsraels ef þv dæyr. Helysevs bað hann taka boga oc avrvar oc færa ser. Joas gerði sva. Þa lagði konvngr sinar hendr a bogann. en Helysevs sinar hendr a hans hendr. oc bað hann opna glvgginn avstan a herberginv oc skiota þar vt avr af boganvm. Konvngr giỏrði sva. Þa mællti Helysevs. Skæyti drottins oc sigravr moti Syris. þv mannt striða a Syrland oc vinna borg Japhet. Tak enn avrvar oc skiot sem tiðaz iorðina vt i gegnvm glvgginn. Konvngr skavt þrim avrvm oc lætti þa af. Guðs manni mislikaði er hann villdi æigi længr skiota oc mællti til hans. Nv draptv mikinn sigr or hendi þer. hefðir þv sendt vt .v. skæyti ęða .vi. ęða ỏll .vii. þa mvndir þv fvllkomliga sigraz oc vinna Syriam allt vndir þik. Enn nv mant þv væita þrim sinnvm Syris mikinn slag. Þi næst andaðiz hinn agæti Helysevs gvðs vin. oc væittv Gyðingar honom sømiligan gravft at sinvm sið. Enn [miklv siðarr a þi sama ari heriaðv nockorir vikingar af riki Moab a Israelitas. Þa tok sott æinn bondi i Samaria oc andaðizt. Enn frendr hans forv með likið oc ætlaðv at grafa. þa sa þeir vikingaliðit oc vvrðv sva hræddir. at þeir þorðv æigi at flytia likamann þangat sem þeir hỏfðv ætlat. ok kastoðv niðr i ęina likagrỏf. er opin var fyrir þeim. oc gæymðv æigi hvat vndir var. Enn þar [vorv fyrir bæin Helysei. Ok þegar sem likami hins andaða kom niðr oc snart bæin hins helga mannz. þa lifnaði bondi oc reis vpp alhęill af verðlæikvm Helysei.

Fra Amasias syni Joas. capitulum

357. Azael Syrlandz konvngr kvalði akafliga Jsraels lyð alla daga Joachaz konvngs. sem fyrr var sagt. en siðan miskvnnaði drottinn þeim sakir sattmals þess er hann setti við fyrri feðr þeirra Abraham Ysaac oc Jacob. oc villdi æigi enn dreifa þeim ęða með ỏllo af hendi kasta. Do þa Azael konvngr i Syria. enn Benadað son hans tok riki eftir hann. For þa Joas son Joachaz .iii. herfarar i Syrland oc barðiz við Benadað oc hafði i ỏllvm þeim sigr oc vann aftr vndir Jsrael af Benadað konvngi allar þær borgir. sem faðir hans hafði hertekið af Joachaz favðvr Joas.

A ỏðrv ari rikiss Joas sonar Joachaz konvngs Jsraels tok riki Juda Amasias. son Joas konvngs af Hiervsalem. þa var hann halfþritogr at alldri oc rikti [.xx. oc .ix. ar i Hiervsalem. Amasias geck fram allan ręttan veg i avgliti drottins oc þo æigi til fullz við dyrðarfvllan Dauid konvng. helldr fylgði hann fotsporvm feðr sins oc æigi eyddi hann hæða fornfæringvm. Oc þegar hann hafði ỏðlaz riki. tok hann af lifi þa vando svikara sem drepit hỏfðv favðvr hans. enn lifa lięt hann sonv þeirra eftir. sem drottinn bavð i lavgmali Moysi. at æigi skylldi feðr dæyia fyrir syni oc æigi synir fyrir feðr helldr hverr sem ęinn i sialfs sins savk.

Amasias atti bardaga i riki Edom þar sem hæitir Vallis salinarvm. oc felldi af Jdvmeis .x. þvsvndir manna oc feck vvnnið borg ęitt agęta gott vigi. Þvi næst sendi hann orð Joas konvngi Jsraels. at hann skylldi koma til motz við hann. Enn Joas tok þi [helldr stykt oc storliga. hann sendi þess hattar haðvngarorð i moti. Þat vvirðvliga tre segir hann Libani er cardvvs hęitir. þat kavllv ver þistil. sendi orð cedro Libani sva segiandi. Gief þv dottvr þina syni minvm til eiginkona. Enn ỏll skogdyr af Libano forv til at fottroða cardvvm. Nv veit ek. at þv stęrisz i hiarta þino fyrir þat er þv hefir mikinn slag væitt Jdvmeis. enn ek ræð hęillt. Vert þv hallzsamr þinni sỏmð oc sit kyrr i hvsi þino. ęða hvat skaltv egna til illz oc hafa þik i haska oc allan lyð yðvarnn. Amasias gaf ser ecki vm orðsending Joas. Enn litlo siðarr for Joas með her i riki Jvda. oc fvnndvzt þeir Amasias þar sem hęitir Bethsamis. oc ręðv Jsraelite þegar a til bardaga. Enn allt lið flyði fra Amasia. þat er ęigi var drepit. enn hann sialfr hanntekinn. oc flvtti Joas hann með ser til Jorsalaborgar. Joas barðiz a borgina oc bravt niðr mvr Hiervsalem vm .cccc. alna. Hann tok at herfangi allt gvll oc silfr oc ỏll kęr i templo domini oc allar konvngs fehirðzlvr oc for við þat aftr i Samariam. Jeroboam het son Joas.

Joas varð sottdavðr i Samaria oc þar grafinn hia konvngvm Jsraels. Enn Amasias lifði siðan .xv. ar. Hans son het Azarias ęða Ozias. A .xv. ari rikis Amasie tok riki yfir Jsrael Jeroboam son Joas oc rikti i Samaria eitt ar oc .xl. oc var illr konvngr. A ofanverðvm davgvm Amasie konvngs barv borgarmenn i Hiervsalem rað sin saman i mot honvm. enn konvngr flyði vndan i þann stað er Johis heitir. Þeir sendv þangat eptir honvm oc drapv hann þar. oc flvttv hann davðan a hestvm aptr i Hiervsalem oc grofv hia feðr sinvm i Dauids borg.

Drottinn sa nv mikla kvavl oc avðn Jsraels lyðs. er hann þolði af Syriss. Ok þi at drottinn gvll villdi ęigi með ỏllo þat folk tala eyðaz. þa efldi hann Jeroboam son Joas konvngs af Samaria. þo at hann veri illr. sva at hann vann mikit riki með hernaði vndir Gyðinga allt fra Emath oc til eyðihafs hins mikla oc Damaschvm.

Er Ozias vard konungr yfir Jsrael

358. At davðvm Amasia konvngi Jvda varð þat rað allra hỏfðingia Jvda með samþycki alþyðv at hafa til rikiss Oziam son Amasie. þat var a .vii. ari oc .xx. rikiss Jeroboam konvngs Jsraels er Ozias tok konvngdom. þa var hann .xviii. vetra. hann rikti i Hiervsalem .ii. ar oc .l. Moðir hans het Jecelia kynivð af Hiervsalem. Ozias var þeckr gvði. þi at hann geck fram i gvðs avgliti með goðvm verkvm allan feril feðr sins. enn þo nam hann eigi af enn. at lyðrinn fornferði i hæðvm borga. Hann vann vndir riki Jvda þa borg. er hæitir Ahila. ok ræisti hana vpp oc eflði. er aðr var niðr fallin. Jeroboam konvngr Jsraels son Joas varð sottdavðr a fyrsta ari hins fimta tigar rikiss sins oc var iarðaðr i Samaria hia konvngvn Jsraels. Hans son het Zacharias. Oziam konvng slo drottinn vanheilso. sva at hann var likþrar allt til davðadags. hafði hann þa [ser einn herbergi. Enn Joathas son hans stiornaði hỏll oc hirð feðr sins oc dømði allan lyð Jvða. A davgvm Ozie birtvz agiętir spamenn Ysaias Osee Johel Amos Abdias Jonas Micheas.

A .viii. ari hins fiorða tigar rikiss Ozie tok konvngdom yfir Jsrael Zacharias son Jeroboam. oc rikti .vi. manaði i Samaria oc var slikt illr sem [hans frendr oc forellrar. Einn af hans hỏfðingivm er het Sellvm ręis vpp i mot honvm. Hann geck at opinberliga oc drap Zachariam oc settiz i rikit eftir. þi at nv var þat fyllt. sem drottinn hafði heitið Hiev. at hans kynsmenn myndi rikia yfir Jsrael til fiorðv ættar. Sellvm rikti ęinn manað i Samaria. þa kom sa maðr i Samariam. er Manahen (het) son Gaddi af Thersa. Manahen drap Sellvm i Samaria. Hann vann oc þa borg er het Tharsan oc drap hvert mannzbarn. sem i var borginni. sva vanhæilar konvr sem karla. þi at þeir villdo æigi lvka vpp borgina fyrir honvm. Hann tok riki yfir Jsrael i Samaria a .ix. ari hins .xl. Ozie. oc rikti .x. ar. Hann var illr oc vhlyðinn gvði sem Jeroboam forðvm son Nabath. er i synðvm hafði með ser allt Jsraels folk. J þann tima kom Phul Serkia konvngr með mikinn her i riki Jsrael. Enn Manahen gaf honvm til þvshvnd pvnda silfr. at hann veri honvm at fvlltingi oc styrkti riki hans en heriaði æigi. Lagði Manahen þetta fegialld a alla hỏfðingia Jsrael oc ferika menn. at hverr þeirra skylldi greiða Serkia konvngi .l. skillinga silfrs. at þessv sęttvz þeir. Hvarf þa Phul aptr i Serkland oc dvalðiz ecki lengr i Gyðingalandi. Manahen varð sottdavðr. son hans hęt Phæceia.

Fra Joathas syni Ozie

359. A fimtoganda ari rikiss Ozie konvngs rikti Phęceia son Manahen .ii. ar i Samaria yfir Jsrael. oc var slikt illr sem faðir hans. Einn hans hertogi er nefndr Phace son Romelie. þess mannz er sva het. Phace ręisti strið i mot Pheceia konvngi oc drap hann i Samaria i hæsta tvrn konvngs herbergia. oc með honvm .l. rikissmanna af Galaath. Phace son Romelie tok riki yfir Jsrael a .ii. ari hins setta tigar rikiss Ozie konvngs af Hiervsalem. A þi ari andaþiz Ozias leprosvs konvngr Jvda oc var iarðaðr hia frendvm sinvm i borg Dauids. Eftir hann tok riki yfir Jvda Joathas son Ozie. þa var Joathas halfþritogr. Hann rikti .xvi. ar i Hiervsalem. Moðir hans het Hiervsa. hennar faðir Sadoch. Joathas geck fram eftir fotsporvm feðr sins at goðlæik i gvðs avgliti. enn æigi nam hann af. at folkit fornferði a hæðvm. Hann lięt halæitliga bva vm dyrr mvsteris drottins. A hans davgvm tokv at ganga a riki Jvda Rasyn konvngr Syrie oc Phace konvngr son Romelie. Joathas konvngr andaðiz a .xvi. ari rikis sins. oc var grafinn hia konvngvm Jvda i Dauids borg. Son hans het Achaz. Phace son Romelie rikti i Samaria yfir Jsrael .xx. ar. hann var i alla staði slikt illr sem Jeroboam son Nabath ęða aðrir hans eftirkomendr. A davgvm Phace konvngs Jsraels kom Theglathphalassar konvngr af Serklandi. hann rak hernað vm Maacha oc Galaath oc Galileam. oc allt riki Neptalim vann hann oc herlæiddi i Serkland. Þa ræis oc vpp i mot Phace oc væitti honvm vmsat sa maðr er het Osee son Hela. A .xvii. ari rikis Phace tok Achaz son Joathe konvngdom yfir Jvda. þa var hann .xx. at alldri. hann rikti i Hiervsalem .xxi. ar. Hann villtiz af ręttvm vegvm Dauids konvngs oc gerði æigi sva at gvði likaði. helldr geck hann villistiga eftir vandvm vegvm Jsraels konvnga. oc vmfram þat er enn var verra blotaði hann syni sinvm oc brendi hann fyrir skvrðgoðvm at hæiðinna manna sið. Hann efldi blot a hverri hęð oc halsi oc vndir hverio blomgvðv tre.

Fra Achaz ok Rasyn konungi

360. J þann tima forv þeir Rasyn Syrlandz konvngr oc Phace konvngr Jsrael at beriaz a Jorsalaborg. Enn Achaz varðiz harðliga. Enn þvi at þeir gatv æigi sigrat hann. þa settiz Rasin konvngr vm borg Ahilam. er Ozias konvngr hafði vvnnið af Syriss oc vppręista oc eflda. Þessa borg vann Rasin nv aptr vndir Syros oc rak brotto alla Gyðinga enn skipaði sinvm monnvm staðinn. oc hafa Syri eignaz þa borg iafnan siþan. Þvi næst sendi Achaz menn a fvnd Theglathphalassar Serklandz konvngs með þessvm orðvm. Ek em þinn son. oc enn helldr þegn oc þionn. fyrir þi kom til með þinn styrk oc stavck a brottv þessvm konvngvm Rasin oc Phace. er mer þravngva fast oc minv riki. Her með sendi hann Serkia konvngi at giof allt lavsafe. þat er hann feck i templo domini oc konvngs fehirðzlvm. Serkia konvngr þa giafir hans oc for þegar i Syriam til Damaschv borgar oc vann hana oc herlæiddi allan borgarlyðinn enn drap Rasin konvng. Achaz konvngr for þa til motz við Serkia konvng i Damaschvm. Enn er Achaz sa [alltarit i hỏfvðhofi Damaschv borgar. þa gerði hann alla mynd þess alltaris oc sendi i Hiervsalem Vrie kennimanni. Enn Vrias smiðaði þegar alltarit eftir allri þeirri skipan sem konvngr bavð. oc lęt sva standa þar til er Achaz kom heim i Hiervsalem. Ok þegar som hann sa alltari þetta. lavt hann þvi oc fęrði þar yfir ofr oc fornir. Enn hann flvtti brot ęiralltarit or templo domini. Hann bavð Vrie byskvpi at fera allar fornir yfir þat mikla alltari. sem hann hafði gera latið. Vrias gerði alla lvti [eptir hans boði. Achaz lięt oc taka enevm mare af sinvm vmbvnaði oc setia a bert steingolfit. oc alla pryði mvsterissins lięt hann svivirða. oc allt þetta sakir Serkia konvngs. A þeim tima veitti Osee. sem fyrr var getið. með raði Serkia konvngs vmsatir Phace konvngi oc drap hann. enn settiz i rikit eptir oc rikti i Samaria .ix. ar. Achaz hinn illi konvngr varð sottdavðr a .xvi. ari rikis sins oc var grafinn þa at vverþvgr hia frendvm sinvm i borg Dauids.

Her byriaz vpp af Ezechiam syni Achaz

361. Hezechias het son Achaz. er riki tok yfir Jvda eftir feðr sinn a .iii. ari rikiss Osee konvngs Jsrael. þa var Hezechias halfþritogr. Hann rikti .ix. ar oc .xx. oc var vlikr sinvm feðr Achaz. þi at Hezechias af ỏllvm konvngvm Juda hefir næst gengit vm allan goðlæik Dauid konvngi. Moðir hans het Abia dottir Zacharie. Osee konvngr Jsraels gerði æigi goða hlvti i avgliti drottins. enn þo var hann æigi sva illr sem Jsraels konvngar þeir er fyrir honvm vorv. Þvi næst minntiz drottinn a motgang oc mæingerðir Jsraelitarvm. er þeir frỏmðv allzkonar glæpi i dyrkan annarligra gvða oc i ỏllvm vsiðvm hæiðinna þioða. enn þeir fyrirliętv gvð drottin sinn oc minntvz ęigi hans goðgerninga oc stormerkia. er hann syndi þæim a sia oc a landi. þa er hann læiddi þa af Egyptalandi vndan þian oc þręldomi Pharaonis konvngs. Drottinn bavð þeim með vitni allra spamanna at hverfa af sinvm hinvm verstvm vegvm enn varðvæita sin boðorð oc lavgmal. er hann setti feðrvm þeirra. Enn þi at þeir villdo ecki hæyra orð drottins oc spamanna. helldr herða þeir svira sina i gegn gvði oc dyrkaðv gvllkalfa oc varðvæittv allan boðskap Jeroboam sonar Nabath. er þa hafði villt oc skilit fra gvði sinvm. fyrir þvi vm siðir sva ræittr til ræiði af þeirra illzkv kastaði drottinn ỏllvm Jsraels lyð fra sinv avgliti i hendr oc hernað heiðnvm þioðvm Serkivm oc Syriss oc mỏrgvm ỏðrvm hæiðingiom. er þa þrỏngðv vndir þian oc þrældom oc eyddv allt Jsraels riki. sem nv man sagt verða.

Fra Salmanasar Serkia konungi

Þær þioðir ottvðvz ecki drottin gvð Gyðinga. fyrir þvi sendi drottinn til þeirra hin vỏrgv dyr. þav ær drapv heiðingia.

362. A þriðia ari rikiss Hezechie konvngs Jvda. þat var a .vi. ari Osee konvngs Jsraels. kom Salmanasar Serkia konvngr með vvigian her i riki Jsrael. Sa þa Osee konvngr engan annan sinn kost en gefaz vpp. giỏrðiz hann þa handgenginn Serkia konvngi oc græiddi honvm skatt slikan. sem hann qvað á. Litlo siðarr grvnar Salmanasar. at Osee konvngr myndi vilia bregða sattmali viðr hann. þi at Osee hafði þa sendt mann til Egyptalandz konvngs. er het Sva. at hann skylldi ecki giallda Serkia konvngi skatt. sem hann var skvlldbvndinn. Settiz Serkia konvngr þa með herskilldi vm Samariam .iii. ar i samt. þvi var fanginn Osee konvngr. liet Serkia konvngr [fiotra hann i myrkvastofv. Hann vann allt Jsraels riki oc herlæiddi allan lyð þess rikiss i Serkland oc skipaði hinv herlæidda folki i borgir Medorvm. er sva hæita Hala oc Habor við a þa er hæitir Cozan. þat var a .ix. ari rikiss Osee konvngs oc a .vi. ari Hezechie konvngs af Hiervsalem. Þrytr þar nv riki Jsrael. þa hafði þat riki staðit fra þvi er Jeroboam son Nabath tok konvngdom halft fiorða hvndrat tiręðt. J þessi herlæiðing var hinn goði gvðs vin Thobias. Salmanasar skipaði borgir Samaria oc allt rikit marghattvðvm þioðvm i stað Jsraelitarvm [serklændzkvm þioðvm. Þær þioðir ottvðvz ecki drottin gvð Gyðinga. fyrir þvi sendi drottinn til þeirra hin vỏrgv dyr. þav ær drapv heiðingia. Þetta fretti Serkia konvngr. oc sakir þess at hans menn. þeir sem hann hafði skipat i Samariam. kvnnv ecki lofliga at þiona gvði þess landz. vorv þæir drepnir af dyrvm. bavð hann þa senda þangat æinn af herlæiddvm kennimonnvm at læra folkit. hverso þeir skylldo þiona gvði þeirrar iarðar. Þessi kennimaðr bygði i Bethel oc lærði hæiðingia at dyrka drottin. Enn þat for sva. at þessar hæiðnar þioðir giỏrðv ser skvrðgoð hverr eftir sinvm atrvnaði. oc settv i hæða hofvm hverrar borgar. er Samarite hỏfðv gert. oc dyrkvðv þav með fornvm oc ræykelsi. Svmir sæfðv bỏrn sin oc brenðv i elldi fyrir gvðvnvm. Ottvðvz þeir drottin en þionvðv þo skvrðgoðvm eftir sinvm fornvm vanða.

Hezechias konvngr geck fram i ỏllvm goðvm hlvtvm eftir fagrligvm dỏmvm Dauid konvngs. Hann eyddi i sinv riki ỏllvm hæða blotvm oc bravt skvrðgoð. brendi hann blotskoga oc bravt i svndr allan æirorminn. er Moyses [liæt gera i eyðimỏrkinne. þi at allt þangat til hỏfðv Gyðingar fært honvm fornir oc brent reykelsi fyrir honvm oc kallaðv hann Naastham. Hezechias hafði alla sina trv oc trayst a gvði. sva at engi konvngr var iafngoðr i Jvda fyrir honvm fra Dauid oc ęngi varð siþan. ok sva var hann agiætliga gvði þionandi. at hann hnæigði hvergi af gvðs gavtvm. Hann varðvæitti vandliga ỏll boðorð oc lavgmal. þav sem drottinn hafði boðit Moysi. fyrir þi var drottinn með honvm. sva at hann hafði sik vel oc vitrliga i ỏllvm sinvm meðferðvm. Hann barðiz i mot Serkia konvngi oc væitti honvm enga þionosto. hann striddi oc a hæiðingia Philisteos sva hravstliga. at hann vann af þeim allar veggiaðar oc vigskerðar borgir oc hvern kastala allt til Gazam.

Fra Sennacherib Serkia konungi ok Ezechiam konungi

363. A .xvii. ari rikiss Hezechie konvngs kom Sennacherib Serkia konvngr með sva mikinn styrk i Gyðingaland. at hann slo herskilldi vm allar styrkar borgir Jvda oc vann þær. Hezechias konvngr sendi þa menn til hans með þessvm orðvm. Snv þv brottv af minv riki með hernað þinn. enn ek man græiða þær slikt gialld sem þv vill a mik leggia. Enn Serkia konvngr lagði a hann .xxx. pvnda gvllz oc iafnmikit silfr. Tok þa Hezechias allt fe þat ær hann feck i sinvm fehirðzlvm oc sva i templo domini. oc iafnvel bravt hann af bvnaðinn oc allar gvllspæingr er hann sialfr hafði bva latið i mvsteri drottins. oc allt þetta fe sendi hann Serkia konvngi.

Enn Serkia konvngr ravf þa hæit sin oc allt sattmal við hann. ok sendi til Jorsalaborgar með allmikinn hersafla at striða við Hezechiam .iii. hỏfðingia Tharithan oc Rapsaris oc Rapsacen. Þeir komo til Hiervsalem ofan at borginni oc kallaðv a konvng. enn vt gengv til tals við þa af konvngs halfv Eliachim herbergissvæinn hans oc raðgiafi oc Somnas ritari oc Joathe silfrsmiðr. Rapsaces segir sva til þeirra. Farit skiott til fvndar við Hezechiam konvng yðvarnn oc flytið honvm ỏll þessi orð hins mikla Serkia konvngs. Hann segir sva. Hvert er þitt hið mikla travst. er þv þorir með mikilli ofdirfð ræisa bardaga i gegn minv valldi. ęða setr þv þina van i brotnvm ræyrsprota Egyptalandz. þæim er sva er væykr. at þegar brotnar ef maðr styðz a oc flisazt i hendi þeim er a helldr. Slikr er Pharao Egyptalandz konvngr ỏllvm þeim sem honvm træystazk. Sva er oc æigi siðr ef þv sækir yðvart travst i drottni gvði yðrvm. hvat þa. hefir æigi Hezechias þess sama hæðagỏfgan niðrbrotið enn boðit ỏllvm lyð at dyrka alltari i Hiervsalem. Nv verðr þessi van at hinvm mesta hegoma. Nv þa gangit helldr til handa minvm herra Serkia konvngi. oc skal ec gefa yðr einn .xx. c. hesta. Hvgsit eftir sialfir. hvart þer [manit til fa sva marga riddara. Ek ætla hitt helldr. at þer hafit æigi afla til moti at standa ęinvm vissdomsfvllvm hofpresti af hinvm minnztvm þrælvm mins herra. Eða hefir þv Hezechia þitt travst i kerrvm oc riddarvm Egyptalandz. Hvat nv þa. man ec i moti drottins vilia vera kominn til þessar borgar hana niðr at briota. hitt helldr at drottinn sialfr hefir mik sendt oc mer boðit til at fara at æyða þetta land.

Þa svaraðv sendimenn Hezechie. Meðr þi at ver þrælar þinir skilivm syrlænzka tvngv. þa biðivm ver at þv talir a þa tvngv til var. at æigi skili lyðr þessi mal þitt. sem vpp er genginn i vigskavrð oc a væggi borgarinnar. Rapsaces svaraði. Hyggr þv hinn heimski Heliachim. at minn herra hafi mik til þess hingat sent. at ek skal hlioðliga tala við þik oc þinn konvng. [Allfiarri ferr. Helldr skal ek sva diarfliga fram flytia mins herra ognaręrendi fyrir almvginvm. er nv er vpp genginn a borgarvegginn. at allt folk verði sva ært oc vvita af hræðzlo. at hverr sem einn ęti sinn savr oc dræcki sinn þarfagang. sva mvgamenn sem þer sialfir hỏfðingiarnir. Rapsaces hliop þa fram a hæð nockỏra oc kallaði hari ravddo með þeirri tvngv sem ǫllvm Jvdvm var skilianligvzst. Hæyrit Gyðingar segir hann oc gefit gavm at orðvm hins mikla oc mattvga Sennacherib Serkia konvngs. hann segir sva. Latið æigi Hezechiam svikia yðr. þi at með ęngv moti ma hann yðr frelsa af minni hendi. þi at þott hann hæiti yðr drottins fvlltingi sva segiandi. Varr gvð milldr oc mattvgr með sinni hialp ma oss læysa oc vara borg vndan valldi varra vvina. þat verðr allt at fvlv falsi oc fvllvm hegoma. Fyrir þi skolv þer nv hæyra hverio hinn halæiti herra Serkia konvngr hæitr yðr. hann segir sva. Takit vpp þat rað sem yðr er sialfvm hæillt oc hialpsamlict. gangit til handa oc geriz minir menn. þa skal hverr yðarr sem einn fęðaz i frelsi af sinvm vingarði oc fiktream oc drecka af yðrvm hinvm bæztvm brvnnvm oc hinvm hræinstvm vatnrasvm. þar til er ek man koma at læiða yðr a þa iorð sem æigi er verri enn yðvr iorð. sv er favgr oc friosavm fvll af avkrvm oc vingavrðvm af viðsmiorstream oc hvnangfliotandvm skogvm. Nv skolv þer ecki annza Hezechie. þi at hann ferr með fals oc svik. er hann segir at drottinn [man yðr fvlltingia. Ero nockurir þeir gvðar. er hialpat hafi sinvm þioðvm æða frelsat riki sitt af valldi Serkia konvngs. Hvar ero nv gvðar Samarie ęða annarra rikia. er æigi leystv sinar iarðir vndan minvm hernaði.

Borgarlyðr a veggivnvm svaraði honvm engv orði. þi at sva hafði konvngr þeirra boðit Helyachim. Oc þeir felagar komv nv a fvnnd konvngs. oc slitandi af ser klæðin flvttv þeir fyrir honvm alla gvðlastan oc ofmetnaðarorð Rapsacis. Enn er Hezechias hæyrði þetta. reif hann af ser konvnglig klæði en skryddiz sorgarbvnaði oc geck sva i gvðs hvs. Enn hann sendi Helyachim ręðissmann oc Somnam ritara oc nockora alldraða kennimenn i hrygðarbvnaði til fvnndar við Ysaiam spamann son Amos. er þa var ęinna agætazstr af ỏllvm gvðs spamonnvm þeim er þann tima vorv vppi. Sem þeir fvnndo Ysaiam. flvttv þeir honvm þess hattar ęrendi. Nv ero yfir oss komnir segir Hezechias konvngr eymðardagar oc asakanar. dagar grimðarmala oc gvðlastanar. Væri sva vel at gvð drottinn varr virðiz at hæyra ỏll gvðlastanarorð ens ranglata Rapsacis. er Serkia konvngr hefir sendan til at brigzla liotliga lifanda gvði oc hann at asaka með ognarmalvm oc ofmetnaðarorðvm. Nv skalt þv hinn helgi maðr biðia fyrir þi folki er eptir lifir af Jsrael. Nv sem sendimenn Hezechie hỏfðv fram flvtt þessi orð fyrir Ysaiam. svaraði hann sva. Þessi gvðs orð skolv þer flytia yðrvm herra Hezechie konvngi. Ecki skaltv ottaz ognarmal þessi sem þv hefir heyrt segir drottinn. þo at svæinar Serkia konvngs hafi gvðlastað i gegn mer. þi at ek man senda honvm minn ognaranda. oc hann skal skiott hæyra þann boðskap. er honvm man aptr hnæckia i sitt riki. Ok a sialfs sins iorðv man ek hann með sverði niðr briota.

Nv er fyrst at segia fra þi. at Rapsaces sneri fra Hiervsalem til fvndar við Serkia konvng. þi at hann hafði spvrt at hann var brottv farinn af borginni Jachis. Fann Rapsaces konvng sem hann barðiz a borg þa er Lotna hęitir. Þvi næst frietti Serkia konvngr. at Tharacha Blalandz konvngr vill beriazt við hann. Sendi hann þa enn Hezechie konvngi menn með brefvm. Þav sỏgðv sva. Latt þv æigi gvð þinn. er þv hefir travst vndir. sva svikia þik Hezekia. at þv dirfiz þi at hrosa. at Hiervsalem man æigi gefaz i mitt valld. þi at sialfr þv hefir nv hæyrt hverso minir feðr hafa sigraz oc lagt vndir sik ỏll lavnd oc riki. Hvart ætlar þv nv þa at þv mannt æinn frelstr verða. Hvar ero nv gvðar þeirra þioða er Serkia konvnga hafa sigrat. hafa þeir nockora hialp væitt sinvm þioðvm. Hvar ero av konvngar af Emath ęða Arphat ęða ỏðrvm rikivm þæim sem ver hafvm vvnnit. Sem Hezekias konvngr hafði þessi bref vpp lesit. geck hann þegar i templvm domini oc rakti þar brefin fyrir drottins asionv. hof þi næst bęn sina til gvðs með þessvm orðvm. Hæyrðv drottinn gvð Jsraels er sitr yfir chervbin. þv ert einn gvð drottinn konvngr allra konvnga a iarðriki. þv giorðir himin oc iorð. Lvk vpp avgv þin drottinn minn oc sæ til var. Hnæig þv eyra þitt oc hæyr haðvngarorð. þav er Sennacherib hefir sendt at fera oss i brigzli lifanda gvð. Þat er satt. at Serkia konvngar hafa sigrat oc æyðt riki allra þioða oc i elldi brent vnyta gvða þeirra. þi at handaverk manna vorv æigi gvð helldr tre oc stęinar. oc fyrir þi mattv konvngar glata þeim. Nv þa herra gvð varr. frelst þv oss vndan valldi Serkia. [til þess at ỏll veralldar bygðin viti. at þv æinn ært drottinn gvð Jsraels.

A næsto natt sem Hezechias konvngr hafði hæyrt þessa spasỏgv Ysaie. kom ęngill drottins af honvm sendr til herbvða Serkia oc drap i davða af þæim .clxxxv. þvsvndir.

A þessi sỏmv stvnndv sendi Ysaias til konvngs męnn með þessvm orðvm. Hæyrt hefi ek bỏn þina segir drottinn gvð Jsraels. Enn nv skalt þv hæyra hvat ek segi yfir Sennacherib Serkia konvngi. Mæyiarnar døtr Syon hata oc hæða þik Sennacherib. dottir Hiervsalem skekr at þer hỏfvð sitt. er hon ser a bak þer. sva segiandi. Hveriom þottizt þv brigzla. hvern gvðlastaðir þv. a hvern snelldizt þv. J himininn vpp hefir þv sent þin avgv i mot helgvm gvði Jsrael. Þv þickizt hafa gabbat drottin fyrir hỏnd þræla þinna. þa er þv hrosaðir þik hafa vpp stigit með miklvm herskap a [hit hæsta fiall Libanvm ok hafa vpp hỏggvið ỏll hin agętvzstv tre þess fiallskogar. þav ær heita cedri oc abietes. Þv sagðiz hafa vpp havggvit allan skog Carmeli oc með þinn mikla her hafa vpp drvckit annarlig vavtn at vvilia þeirra er attv. ok at þv myndir þvrka meðr þinvm fotsporvm alla brvnna. þo at byrgðir veri. Slikt er þitt hol oc hræsni. Hvat þa. hefir þv æigi hæyrt segir drottinn. hverso ek hefe skapat fra vpphafi oc skipat af hinvm fyrrvm davgvm þat sem nv man fyllaz með framkvæmðvm. Styrkar borgir manv hrapa a halsa oc herðar hermonnvm. Enn þeir er i borgvm sitia oc þickiaz vrvggir. manv verða aflalitlir fvllir otta oc svivirðingar. fyrirverða sik sem halmr af akri ęða grænt hvsa gras þat er fyrr favlnar enn fvllvaxsta se. Herbergi þitt inngavngv oc vtgavngv Sennacherib [oc alla vegv þina vissa ek fyrir segir drottinn. ok sva ræiði þina er þv æððiz með akæfð [oc ærslvm i gegn mer. oc allt þitt dramb oc ofbelldi kom mer til eyrna. Nv man ek segir drottinn hringa nasar þinar sem svins rana [en lata tavm i varrar þinar oc læiða þik aptr sỏmv læið sem þv komt hingat. Enn þv Hezechia segir drottinn. skalt þat at marki hafa at þetta er satt. þv skallt fæðaz oc þinn lyðr a þesso ari við slikt sem til fangazt. enn a oðrv are við þat sialft sem vex a iorðvnne oc ecki er sait til. Enn a þriðia ari skolv þer sa akra yðra oc skera oc planta vingarða oc fæðazt við þann avỏxt. Enn þat sem þa er eptir af hvsi Jvda man rotsetia sæði oc gera halæitan avỏxt. þvi at agætar miniar manv fram læiðaz af Hiervsalem oc hialpsamlig heilsa af Syon. Allt þetta man vinna vandlætiskapp drottins allzheriar. þi at drottinn gvð segir sva. at Serkia konvngi man æigi avðit verða inn at ganga i þessa borg Hiervsalem. oc æigi man hann skapti skiota i hana. oc æigi skildi hylia hennar veggi. oc æigi með hernaði hana vmkringia. þvi at ek skal skyla oc hialpa þessa borg. segir drottinn. bæði fyrir sialfan mik oc sakir Dauids þionostvmannz mins.

A næsto natt sem Hezechias konvngr hafði hæyrt þessa spasỏgv Ysaie. kom ęngill drottins af honvm sendr til herbvða Serkia oc drap i davða af þæim [.clxxxv. þvsvndir. Sem Serkia konvngr var vpp risinn oc klæddr vm morgvninn oc sa davða likami allra þessa sinna manna. bioz hann a brottv sem hvatligazt oc for heim i sitt riki oc settiz i sina hỏfvðborg Niniven. Ok þa er hann [þar verandi geck til mvsteriss at dyrka gvð sinn. er þeir kallaðv Neserach. þar rætt i hofino barv synir hans vapn a hann oc drapv. þeir er sva hætv Adramelech oc Sarasar. oc flyðv siðan i þat riki er Armenia hæitir. Enn Esereddon hinn þriði son Sennacherib tok riki eftir feðr sinn.

Fra þi er Ezechias konungr þa lengra lif af guði

364. Þvi næst tok Hezechias konvngr sott banvæna. kom þa til hans Ysaias son Amos spamannz oc mællti. Þessa lvti segir drottinn. Skipaðv sva til i hvsi þino. sem þv mant dæyia [oc æigi længi lifa heþan af. Gecc Ysaias [vt þa þegar af konvngs herbergi. Enn konvngr sneri asianv sinni til veggiar oc bað til drottins med þessvm orðvm. Bið ek drottinn minn at þv minnizt. hverso ec hefi fram gengit fyrir þinni asynd i sannlæik oc algervo hiarta. oc gert þat iafnan sem þer likaði. Tok konvngr þa miog at syta. Oc aðr Ysaias veri kominn vt i miðian garðinn. kom yfir hann rỏdd drottins sva segiandi. Hverf þv aftr oc seg sva Hezechie hertoga lyðs mins. Sva segir drottinn gvð Dauids favðvr þins. Hæyrða ek [bǫn þina oc sa ek tar þin. Se. nv geri ek þik hęilan segir drottinn. sva at a þriðia degi mant þv ganga i mvsteri. þi at ek legg við þina lifdaga .xv. ar. oc ek man frelsa þik af hendi Serkia konvngs oc hlifa borg þessi sakir Dauids mins þionostomannz. Ysaias geck inn fyrir konvng oc sagði honvm ỏll þessi orð drottins. Bad hann þa fera ser fikivkiarna oc lagði [við þar sem konvngr hafði mestan verk oc sarlæik sottarinnar. oc varð hann þegar hęill.

Spasaga Ezechielis spamannz

365. J þann tima sendi Erodach konvngr af Babilon bræf með vilmęlvm oc goðvm giỏfvm Ezechie konvngi. þi at hann hafði frett sivklæik hans. Konvngr varð miog glaðr við kvamo þeirra sendimanna. er [með brefin forv. oc syndi þæim allar sinar gersimar oc konvngligar fehirðzlvr. Oc engi lvtr var sa i hans valldi er æigi syndi hann þæim. Þa kom Ysaias spamaðr til konvngs oc spvrþi. hvat þessir menn villdo ęða hvaðan þeir komv ęða hvat þeir hỏfðv sędt i konvngs herbergiom. Hezechias svaraði. Þeir ero komnir af fiarrlegiv riki or Babilon. enn ek synda þeim alla lvti. þa sem i minv hvsi ero oc ec hefi valld yfir. Þa mællti Ysaias til hans. Hæyra skaltv hvat drottinn segir. Þeir dagar manv koma. er allir nytsamligir lvtir manv bravt flytiaz af þinv hvsi. ok allt þat sem þinir feðr hafa saman dregit i femvnvm ęða smiða latið allt til þessa dags man tekit at herfangi oc flvtt i Babilon. iafnvel synir þinir segir drottinn oc ættmenn þeir er fra þer ero komnir manv vera herlæiddir oc gervir gelldingr oc þionostomenn i hỏll konvngs Babilonis. Hezechias konvngr svaraði. Gvdi lof. ỏll orð drottins ero agæt oc goð. þat gefi gvð at halldiz friðr oc rættendi vm mina daga.

Nv ero þeir margir hlvtir af Hezechia konvngi er her gręinir ęigi. [allr hans afli oc hverso hann gerði vatzvppsprettv oc veitti sva vatni i Hiervsalem með miclo manvirki oc kostnaði. allt slikt man finnaz skrifat i Paralyppomenon i konvnga ævi Jvda. Hezechias for almenneligan veg vm davða dyrr til feðra sinna oc var elskaðr af gvði oc goðvm mỏnnvm.

Fra þi er Manases var leystr

366. Eptir Hezechiam tok konvngdom Manases son hans. hann var þa .xii. vetra oc rikti i Hiervsalem .lv. vetra. hans moðir het Aphsila systir Ysaie spamannz. Manases villtiz af vegvm feðr sins oc gerði sva illa hlvti i avgliti drottins sem þær hæiðnar þioðir er verstar vorv i skvrðgoða blotvm. Hann lięt vpp gera oc endrbøta hof a hæðvm. þav sem faðir hans hafði latið niðr briota. hann eflði blotskap skvrðgoði Baal oc blomgaði blotskoga. sem gert hafði hinn versti konvngr Jsrael Achab. Manases dyrkaði himintvngl oc hęddi drottin a alla vega. sva at hann sętti eitt hit mesta skvrðgod er hann hafði gera latið yfir alltarit i templo domini. þvi sem drottinn hafði valit [til dyrkanar sinv helga nafni i Hiervsalem. oc sva reisti hann vpp skvrðgoð i garði mvsterissins oc blotaði syni sinvm oc brendi hann at hæiðnvm sið. hann framði fiỏlkyngi oc setti hofpresta oc galldrameistara oc phitonsmenn oc giỏrði alla illzko oc osiðv oc svæik sva lyð gvðs.

Fyrir þvi sendi drottinn til hans spamenn sina með þess hattar erendvm. Fyrir þvi segir drottinn at Manases konvngr Jvda hefir gert flæiri illzkvr oc vdaðir enn hæiðinn lyðr Amorrevs. hefir dregit i synðir oc saurlifi allan minn lyð Jvda. þa man ek nv lata sva mikla oc harða hefnd koma yfir Hiervsalem oc Jvda. at gnęsta man i baðvm ęyrvm þess sem hæyrir. Ek man ræita segir drottinn yfir Hiervsalem samdratt Samarie oc allt alag hers Achab. oc sva man ek af ma oc slietta Hiervsalem sem rit er planað af vaxspialldi. þi at eftirlæifar minnar ærfðar. þat ero ęttmenn Jsraels. man ec vpp gefa i valld sinna vvina. sva at þeir manv verða at rvpli oc ranfengi sinvm motstoðvmonnvm. fyrir þat er þeir vinna illa lvti i minv avgliti oc lætta alldri af mik at gabba oc svivirða siðan þeir gengv af Egyptalandi oc allt til þessa dags.

Sva segir at Manases konvngr lęti drepa Ysaiam spamann moðvrbroðvr sinn. oc sva marga aðra gvðs vini oc spamenn. at kallat er at hann fylldi oc savrgaði alla Jorsalaborg i saklavso bloði oc spillti ỏllvm lyð oc i vafði sinvm glępvm. Enn þav harðindi sem gvð hafði ognað yfir Jvda oc Hiervsalem fyrir mvnn sinna spamanna oc nv var nockot af sagt i hegning glæpa Manase fylldiz með framkvęmð.

Ræyndi hann þa. at ecki er trvtt travst nema af gvði. oc sva þat. at a hverri stvndv sem syndvgr maðr snyzt til gvðs af ỏllo hiarta oc iðraz afgiỏrda. þa er gvðs miskvnn bvin at hialpa honvm oc þegar vpp at gefa. hverso mikit sem hann hefir misgert. Þi at eftir savgn Gyðinga var Manases konvngr herlæiddr af hæiðingivm i Babilon. oc þar til davða dỏmðr með þvi moti. at stæyptr var æinn mikill oxi af ęiri oc þar var hann i settr. Siþan var vxinn lvctr aftr ramliga oc hlaðit at vtan ỏllvm megin bal oc skotið i elldi. Enn er vxinn tok at hitna. þa [tok Manases at blota oc kalla a skvrðgoð sin. þav sem hann hafði dyrkat i Hiervsalem. Enn er stoðaði ecki oc vxinn hitnaði sem aðr. þa sneriz hann af ỏllvm hvg oc hiarta til himna gvðs oc hiet a hann ser til fvlltings. oc a sỏmv stvnndv kom gvðs engill af honvm sendr oc tok hann a bravttv [at lvktvm ęirvxanvm oc bar hann a ęinni momentv heim i Gyðinga land. Tok Manases siðan riki sitt ok braz æigi gvði. Manases varð sottdavðr. þa hafði hann .vii. vetr oc .lx. hann var grafinn i Hiervsalem i garði þeim er heitir Ozam.

Fra illzkv Ammons ok dauða

367. Amon son Manases tok riki eftir hann. þa hafði Amon .ii. vetr oc .xx. oc rikti i Hiervsalem .ii. ar. Hann blotaði skvrðgoð oc var hinn versti konvngr [i alla staði. þi at hann fyrirliet fvllkomliga gvð drottin [feðra sinna oc framði allzkyns odaðir [enn ecki gvðs gavtvr. Sialfs hans þionostvmenn væittv honvm vmsat oc tokv hann af lifi i [sialfri konvngs hỏllinni. var hann grafinn i garði Ozam. Þvi næst væittv landzmenn atgavngv þrælvm þeim sem drepit hỏfðv Amen konvng oc drapv þa.

Fra þi er lǫgbok var fundin

368. Þvi næst var til konvngs tekinn at raði allra hỏfðingia oc samþycki alþyðv son Amons er hęt Josias. Hann var þa .viii. vetra. hann rikti i Hiervsalem ęitt ar oc .xxx. Josias konvngr gerði alla lvti eptir drottins vilia. sva at hann veik hvarki af ỏllvm vegvm Dauids konvngs frenda sins [til hęgri handar ne vinstri. A .xviii. ari rikis sins sendi Josias konvngr Saphan ritara til fvndar við Helkiam. er þa var byskvp i templo domini. með þeim sỏmvm erendvm sem Josias konvngr hafði fyrrvm boðit Joiade byskvpi oc ỏðrvm kennimonnvm. at fe þav sem gefin ero til templum domini skylldi hafa til eflingar oc endrbotar mvsterino.

Saphan ritari for oc flvtti þetta ęrendi við kennimanninn. oc hann iataði [at sva skylldi vera. Helchias byskvp segir Saphan ritara. at hann hafði fvndit lỏgbok æina i mvsterino. Hann selldi Saphani bokina oc bað hann lesa. oc sva gerði hann. For hann siðan aptr a konvngs fvnnd. oc sagði honvm [at syst var þat ærændi sem hann var til sendr. Enn her hefi ek sagði hann logbok þa er byskvp feck mer i hendr. oc kveðz hann hafa fvnndit i templo domini. Nv sem Saphan hafði lesit log drottins i hæyrn konvngs. tok konvngr oc slæit klæði sin. Þvi næst kallaði hann til sin Helchiam byskvp oc Saphan ritara oc [þria menn aðra oc bavð þeim at ganga til frettar við drottin. hverso hann skylldi til haga oc hvat hann [skylldi oc hans lyðr halda af boðorðvm þessar bokar sem fvndin var. þi at sva syniz mer segir hann. sem mikil drottins ræiði se vpp kæykt moti oss. fyrir þat er feðr varir villdo æigi hlyðnaz boðorðvm [bokar þessar oc æigi fylla þat logmal sem her er ritað.

Þessir .v. menn sem konvngr sendi forv til fvnndar vit Holdan spakono. Hon bygði þar i Hiervsalem oc var [ęiginkona þess mannz er kallaðr var Sellvm klæðahirðir. Sem þeir komo. baro þeir vpp fyrir hana sin erendi. Hon svaraði. Sva megi þer segia konvngi yðrvm. Se nv segir drottinn gvð Gyðinga. ek man framlæiða yfir stað þenna oc bygðarmenn hans ỏll hefndar harðyndi. fyrir þat ær Jvdar brvtv þessi lỏg. er lesin vorv fyrir konvngi. oc fyrirlietv mik oc fornfærðv annarligvm gvðvm mik svivirðandi i ỏllvm sinvm handaverkvm. Enn fyrir þat segir gvð drottinn. er þv Josias hæyrðir boðorð bokar þessar með otta oc hręðzlo hiarta þins oc lægðir þik i mino avgliti. þa er þv hæyrðir ognarboð minnar ræiði yfir stað þenna. oc þv ræift klæði þin með svt oc sorg i minv avgliti. þetta sa ek oc hæyrða ek segir drottinn. þar fyrir man ek þik laða til framfarinna feðra þinna. oc skaltv i friði vera allt til davðadags oc fa sæmiligan grỏft með þinvm forellrvm enn lifa æigi læingi. til þæss at þin avgv siae æigi sva illa lvti sem yfir manv liða þessa borg oc allt riki Jvda.

Nv sem sendimenn hỏfðv hæim flvtt konvngi [ỏll þessi orð Holldan spakonv. þa liet hann boða a sinn fvnnd ỏllvm ỏlldvngvm oc hỏfðingivm af riki Jvda oc Hiervsalem. For þa konvngr með alla hỏfðingia oc kennimenn oc spamenn oc allan Jorsalaborgar lyð til mvsteris drottins oc las þar af ỏllvm ahæyrandvm allan boðskap drottins af þeirri bok sem fvndiz hafði i mvsterino. Konvngr stoð a palli ham fyrir avgliti drottins. oc setti hann þat friðgerðarlỏgmal við gvð af lyðsins hendi. at allt folk skylldi ganga gavtvr drottins oc varðvæita hans lỏgmal oc boðorð oc hatiðir af ỏllv hiarta ok magni ok hallda i alla stadi þau sattmalslỏg. sem skrifud uoru aa þeirri nyfundinni bok. Ok þi iatti allr lydr.

Baud konungr þa Helchie byskupi ok odrum kennimonnum brott at bera or musteri drottins aull þau ker sem ger hofdu verit til blotskapar Baal ędr blotskoginum ędr himintunglum. Oll þau ker ok blotskaparefni brendi hann at ỏsku i dal Cedron. ok let flytia ỏskuna i Bethel. Hann tok af lifi alla blotmenn. þa sem konungar Juda hỏfdu til sett at fornfæra i borga hædum Juda ok vmhuerfis Jerusalem. ok alla menn þa sem reykelsi brendu fyrir skurdgodinu Baal. fyrir solu ok tungli ok aullum himintunglum. ok allan blotlundinn umhuerfis musterit lat hann vppræta ok brenna at ỏsku i Cedron. hann dreifði ỏskunni i daudra manna grafir. ok aull hof ok hauga yfir borgarhlidum braut hann niðr. Sua eyddi hann ok fyrirbaud hann vándskap. at ne einn madr skylldi blota bỏrnum sinum ędr brenna þau at heidinna manna sid. Aull þau likneski sem vándir konungar hỏfdv vppreist ok alla blotskoga liet hann brenna ok bera ỏsku allz blotskapar i fors Cedron. ok reinsaði alla Jorsalaborg.

Þi næst for Josias i Bethel. ok gordi þar slikt allt sem fyrir hafdi sagt spamadr drottins. sua er kom af Juda a dỏgum Jeroboam konungs Jsrael. sem fyrr er gefit. þi at Josias konungr eyddi ok brendi alltarit. er Jeroboam hafdi gera latit. ok allt blothusit ok blotlundinn vmhverfis. Enn er hann litadiz vm. saa hann þar aa fiỏlinni mỏrg leidi daudra blotmanna. þau liet hann ræna ollum beinum ok brenna medr alltarinu allt at ỏsku. Þa mællti konungr. Huat titli see ek þar aa einni grỏfinni. Enn þeirrar borgar menn sỏgdu. at þar var leiddr guds madr. sua er fyrir hafdi sagt þessa alla luti sem hann fullgerdi nu. Konungr mællti. Honum skulum ver frid gefa. verdi engin sua diarfr. at raski þi leidi sem hann liggr. Voru nu frials hans bein ok þess spamannz sem med honum var grafuinn ok hann hafdi uælltan. sem fyrr uar ritat.

Her medr braut Josias konungr nidr aull hof ok hædablot i borgum Samarie. er konungar Jsraels hỏfdu gera latit til hádungar ok hneisu lifanda gudi. Hann drap alla hofpresta ok hæda kennimenn. hueria yfir sina blotstalla. enn brendi buka ok bein manna yfir alltari. Þi næst huarf hann aptr i Jerusalem ok baud þa aullum sinum lyd at reisa vpp lỏgin ok endrnyia sáttmál drottins. setia ok helga paschahalld drottni gudi sinum. Ok alldri aa allri konunga æui. fra þi er domendr voru yfir Jsrael. var slikt paschahalld sett ędr gert sem nu setti Josias i Jerusalem. Josias konungr eyddi ollum phitonsmonnum ok galldrameistarum ok fiolkunnigum monnum ok aullum skurdgodum. ok nam af riki Juda ok Jherusalem allar illzkur oc vdadir.

Engin konungr fannz medr Gydingum aðr ne sidan. sua er meirr sneriz eptir gudi af aullu hiarta ok hug ok sva helldi lỏg Moysy medr ỏllum styrk ok krapti. Enn þo fyrir þa sauk at Gydingar ok konungar Jsraels hỏfdu uakit upp alla uega reiði guds i gegn ser medr vmennzku ok illgiỏrdum. þa sneri drottinn enn æigi sinum rikissprota ok refsingaruendi sinnar reidi fra Gydinga lyd. helldr bendi hann til medr berum ordum fyrir munn sinna spamanna. at hann mundi sua brottu kasta fra sinni aasyn Judvm sem adr Jsraels lyd. ok fra snua sin miskunnaraugu þessi borg Jherusalem. þo at hann hefdi hana valit til dyrkanar sinu helga nafni.

J þann tima for Pharao konungr af Egiptalandi. er odru nafni het Nacho. til arinnar Eufraten at beriaz vid konung Serkia. For þa Josias Juda konungr af Jerusalem til fundar vid Egipta konung ok fann hann i þeim stad er Mageddo heitir. Enn þegar sem Pharao Necho saa Josiam konung. let hann taka hann ok drepa. Enn menn Josie toku likham hans ok fluttu heim i Jerusalem ok grofu med sæmd i sealfs sins leidi. sem hann hafdi ser latit gera ok bua. A dỏgum Josie konungs birtiz hinn agięti Jeremias spamadr. er medr mikilli sorg ok sut sagdi fyrir þa miklu eymd ok illzku. sem yfir geck Gydinga lyd litlu sidarr i herleidinginni micklu.

Fra Pharao Necho ok Joachim

369. Eptir Josiam tok riki Joachaz son Josie medr radi Juda. þa hafdi hann .xxiii. vetr. hann rikti i Jerusalem .iii. manadi. Hann vandiz þegar aa illzkur hinna fyrri frenda sinna enn uanrækti fagra stigu fỏdur sins. Þi næst kom Pharao Necho i Gydinga land ok tok Joachaz fra riki ok hellt hann bundinn i borg þeirri er het Rebella i riki Emath. enn lagdi gialld a riki Juda .c. punda silfr ok pund gull. Setti þa konungr Pharao yfir Juda ok Jerusalem Eliachim annan son Josiam. ok sneri nafni hans Joachim. Enn hann flutti Joachaz herleiddan ok halldinn i bỏndum aa Egiptaland. Joachim heimti saman gull ok silfr af Gydingum ok gallt Egypta konungi. sem hann hafdi aakuedit.

Joachim var .xxv. þa er hann tok konungdom. hann rikti .xii. aar oc var illr konungr. A .viii.^ta aari rikis hans kom Nabogodonosor konungr af Babilon i Gydinga land. Geck þa Joachim til handa honum ok þionadi honom .iii. aar. Sidan bra hann trunadi vid hann ok bardiz i mot honum. Þi næst heriadu aa riki Juda uikingar Moabite ok Amonite ok dreifdu Gydingum. sem gud hafdi ognat fyrir munn spamanna sinna. at hann mundi Judum af hendi kasta i hefnd sinna manna þeirra sem Manases konungr liet drepa saklausa. Fyrir slikt ok adrar illzkur þeirra uilldi gud æigi lengr likna lyd Juda. Joachim er rettu nafni het Eliachim. andadiz á .xi.^ta ari rikis sins. Enn Egipta konungr Pharao Necho heriadi ok ecki sidan or sinu riki. þi at hann hafdi þa farit vsigr fyrir konungi af Babilon. sua at Serkia konungr hafdi vnnit af honum allt Medialand milli Nilar kuisla ok aarinnar Eufraten.

Her segir af Nabogodonosor konungi

Nabogodonosor setti þann dom Sedechie. at hann liet drepa syni hans fyrir augum honum.

370. Þa tok konungdom yfir Juda hinn .iii.^di son Josie. saa het Joachim ok odru nafni Jechonias. hann var þa .xviii. uetra ok rikti i Jherusalem æigi lengr enn .vi. manadi. hann var illt idnandi i augliti drottins. A þeim tima komu hermenn Nabogodonosor konungs af Babilon ok settuz um Hierusalem oc borduz aa hana med mỏrgum viguælum. Þa kom litlu sidarr sealfr Nabogodonosor konungr. Geck þa Jechonias konungr þegar ut af Jerusalem aa hans valld. ok modir konungs er het Nestha. ok allir giędingar hỏfdingiar ok hirdmenn. ok gafu vpp borgina. Þat var aa .viii.^ta ári rikis Nabogodonosor konungs af Babilon. er hann tok Jechoniam konung Juda af riki ok flutti medr ser til Serklandz i Babilon. Hann rænti templum domini aullum fehirdzlum ok fiarlut. ok allar konungs gersimar ok fehirdzlur tok hann at herfangi. ok aull gullker er Solomon hafdi gera latit til guds þeonostu i musteri drottins. Ok alla hỏfdingia ok hina sterkuztu hermenn Juda .lx. þusunda ok alla smidi ok haga menn. eiginkonur konungs ok alla gelldinga ok domendr af Jherusalem herleiddi hann i Babilon medr Joachim konungi. sua at hann lét ecki eptir i rikinu vtan fátækissfolk ok litilmagna. ok setti þar yfir Mathaniam hinn .iiii.^da son Josie ok skipti nỏfnum vid hann ok let hann heita Sedechiam. Hann hafdi .xxi. vetr er hann tok konungdom ok rikti .xi. aar i Jerusalem.

Sedechias var slikt illr i guds augliti sem hinir fyrri brødr hans. fyrir þi endrnyiadi hann reidi guds ok reitti hans hegningaruỏnd moti Hierusalem ok Juda. Sedechias konungr bruggadi sáttmali vid Babilonar konung ok geck undan allri hans þionostu aa .ix.^da aari Sedechie. A .x.^da dag hins .x.^da manadar kom austan af Calldea landi Nabogodonosor konungr af Babilon. ok settiz medr allan sinn her um Jerusalem ok bỏrduz aa hana. ok byrgdu inni Sedechiam konung ok allan hans lyd .ii. aar i samt ok bannadi allar tilflutningar. Gỏrdiz þa sulltr mikill innan borgar. enn veggirnir bunir til brotz af atsokn hermanna. A hinu .xi.^ta ári rikis Sedechie flydu allir uapnfærir menn vm natt af Jorsalaborg. enn Calldei satu umhuerfis borgina. Konungr Sedechias flydi þannig sem leidir lagu um uollu nockura til eydimerkr. Enn herr Calldeorum sotti eptir. ok gatu fangit hann aa sléttum Jericho. Dreifduz þa allir hans menn ok flydu fra honum. Kalldei toku Sedechiam ok leiddu hann fyrir konung sinn i þeim stad er het Reblata. Nabogodonosor setti þann dom Sedechie. at hann liet drepa syni hans fyrir augum honum. enn sidan stack hann ut augu hans bædi ok setti hann i iarn ok flutti hann sua med ser i Babilon a .vii.^da degi hins fimta manadar. Þat uar aa .x.^da aari rikis Nabogodonosor konungs af Babilon.

Þa kom Nabuzardan hertogi Nabogodonosor konungs i Hierusalem ok slo elldi i templum domini ok konungs hallir ok herbergi. ok huert hus innan borgar brendu Kalldei en brutu borgarveggi alla til iardar. Enn allt folk þat sem eptir uar af Judum i borginni. iafnuel þa menn sem adr hỏfdu þegit ser grid af Babilonar konungi. herleiddi nu Nabuzardan. allt folk. utan nỏckura fatæka menn setti hann eptir at vinna uingarda ok akra manna. enn alla eirstolpa i musteri drottins fluttu þeir medr ser i Babilon. sua katla sem ker. ok alla adra luti sem Salomon konungr hafdi gera latit af eiri ędr af malmi til þeonostu i musterinu. sua gullspengr ok allan gulligan bunad ok prydi musterissins reif Nabuzardan af adr enn hann brendi templum domini ok tok at herfangi. Sua mikinn malm flutti hann af Jerusalem i Babilon. at æigi kom vag vid. Hann tok ok Sophoniam byskup. ok einn annan kennimann ok .vi. duruỏrdu musteris drottins ok .i. greifa borgarinnar ok kappa .ii. er hann fann i borginni. þeir hỏfdu uerit fremztir i konungs þionostu. ok Sopher er uerit hafdi hertogi Juda ok .vi. af mugamonnum. Þessa alla færdi Nabuzardan Babilonar konungi i borg Reblata i riki Emath. ok þar liet Nabogodonosor drepa þa alla.

Nv voru Judar herleiddir af sinni iỏrdu. ok þrytr þar nu riki Juda. Þa hafdi þat riki stadit .cccc. .lx. ok .ix. aar. Þersi er hinn .iiii.^di heimsalldr fra Dauid konungi til þessar miklu herleidingar. Þat ero .cccc. ok .lxxv. ára eptir þi sem ebreskr sannleikr vattar segir hinn helgi Jeronimus prestr. enn .lxx. tulka. er Ptolomeus Egipta konungr setti til at skyra fornar bøkr. telia i þeim heimsalldri .xii. aarum fleira. Þa var lidit fra upphafi heims .iiii. þusundir ok dc. ok .x. ár.

Fra Nabogodonosor konungi

371. Sem Nabogodonosor konungr hafdi herleidt allan lyd Juda. sem nu var sagt. setti hann yfir þat fatæka folk sem eptir var i landinu einn greifa er het Godolia. hann uar þarlendzkr ok þo litillar ættar. Fiorir hỏfdingiar af Juda eru nefndir. þeir er flyit hỏfdu ok folgiz i leynum fyrir hernadi Kalldeorum. einn het Jsmael. annarr Johannan. þridi Sareia. fiordi Jezonias. Sem þessir .iiii. hỏfdingiar frettu at Serkia konungr setti Godoliam hỏfdingia yfir riki Juda. komu þeir medr sina sueitunga til motz vid hann. Þeir toku tal sitt. ok segir Godolias sua til þeirra. Ecki þurfit þer af þiona Calldeis. þi at ef þer veitit lotning ok lydskylldu Babilonis konungi. þa megit þer vtan vgg ok ótta vera med fagnadi ok farsælld aa ydru fostrlandi. Skildu þeir sua at sinni. at þeir toku af honum grid. Þat var aa .vii.^da manadi þadan fra at Jsmael. hann var konunga ættar. kom i Masphath medr .x.^da mann a vvart. baru þegar vapn a Godoliam ok drapu hann ok alla hans sueitunga. bædi Gydinga þa er medr honum voru ok Kalldeos. Eptir þat samnaduz saman Judar allir þeir sem voru i landinu ok flydu aa Egipta land. þi at þeir þordu æigi at vera aa sinni ættiordu fyrir Challdeis. Nabogodonosor konungr rikti i Babilon .xl. ok .iiii. ár. enn son hans eptir hann .xviii. aar.

A .vii.^da ari hins .xl. herleidingar Joachim. er Jechonias het odru nafni. tok Evilmerodach Babilons konungr hann ut af myrkuastofu. sem hann var i halldinn allt þar til. þat var á fyrsta aari rikis Evilmerodach aa .xxvii.^da degi hins .xii.^ta manadar. Babilons konungr taladi blidliga medr Joachim ok skipti vid hann bunadi. tok af honum þau klædi sem hann hafdi haft i myrkuastofu. enn fekk honum sæmiligan bunad sem konungi somdi. Hann setti Joachim hæra enn huern annan sinn undirkonung. er uar i Babilon. ok fæddi hann i sinni hall af sealfs sins bordi allt til daudadags.

---

Fotnoter: