Magnús saga berfœtts (Fagrskinna)

Fra heimskringla.no
Hopp til navigering Hopp til søk
Velg språk Norrønt Islandsk Norsk Dansk Svensk Færøysk
Denne teksten finnes på følgende språk ► Original.gif


Noen spesialtegn vises ikke på iPhone/iPad.


Fagrskinna



Þa var tækinn til konongs i Vik austr Magnus Olafs sun. en Þrꝍnder toco til konongs Hacon sun Magnus. er var fostr sun Steigar-Þores. hann var allra manna vinsælastr við bꝍndr. Hacon hafðe faret til Biarmalannz oc barðez þar oc fecc sigr. A sama are er Magnus toc konongdom heriaðe hann a Dane. um Fione oc Sioland. oc brendi Viscardal. oc toc þar mikit fe. Hacon konongr veitti Þrꝍndom rettar bꝍtr a marga lund. oc helldo þæir þui mest undir hann konongdome. Annan vætr rikis þæirra Magnus oc Haconar frendanna. varo þæir baðer um iol norðr i Kaupange. var Magnus i konongsgarðe. en Hacon konongr i Skulagarðe niðr fra Klæmez kirkiu. en þui nest toc hugr Magnus at oroast. at hann hafðe minna af lande en faðer hans hafðe haft. oc ætlaðe til svica við Hacon. oc hellt allan vætrenn .vii. langskipum i openne vok i Caupange. en um varet[1] nær kyndils messo. þa lagðe hann braut skipum sinum a nattar þele. oc lios undir tialldum. oc laghðe til Hæfringar. bio þar um nottena oc let gera ellda stora a lande uppi. en þa hugði Hocon oc lið þat er i bꝍnom var. at þat være gort til svica. oc let blasa liði utt oc sotte allr Koupangs lyðr til. oc varo i samnaðe um nottena. En um morgonenn er lysti. oc Magnus konongr sa mikit lið a Ꝍyrum. hellt hann ut or fyrðinum. oc sva suðr i Gulaþings log. þui nest byriaðe Hacon konongr færð sina i Vik austr hit ꝍfra oc helt mot i Caupange aðr oc satt a heste. oc hett allum vingan oc sva bað hann. oc cvað ser vera skugga a vilia frenda sins. en aller menn heto hanum vinatto með goðvilia oc fylgð sina ef hann þyrfti oc fylgði hanum lyðr allr utt undir Steinbiorg. En hann fluttiz þa til fiallz upp. oc for dag ein æftir riupu einni. oc fecc braðasott oc andaðest þar a fialleno. Oc como aftr a halfs manaðar freste menn hans til Caupangs með þæim tiðendum at menn skylldu ganga i mote liki Haconar konongs. oc sva giecc allr lyðr. oc flester aller gratande. þui at hværr maðr unni hanum hugastom. en lik hans var niðr sætt i Kristkirkiu. en eftir frafall Haconar konongs. þa matte Steigar-Þorer eigi vikia skape sinu til Magnus konongs. er þa toc við riki. nema reisti upp mann þann er Sveinn het hann var sunr Haʀallz flettis. At þesso raðe hurfo með Þore Egill Askælls sunr. oc Skialgr af Iaðre. Sva sægir Þorkæll hamars scalld.


254.
Uitt dro sinnar sveitar
saman storhugaðr Þorer
hælldr varo þau hauldum
hagleg rað með Egli
snorp fra ec a þui er uppi
endr Skialgs vinum lendir
menn við morðhvals brynne
mein um alf ser steini.


Ðeir eflduz af Upplandum oc como ofan i Raumsdale oc a Sunnmꝍre oc aflaðu ser þar skipa. oc helldo norðr i Þrondhæim. En þa er Sigurðr ullstrængr spurði oc aðrer konongs vinir. safnaðu þæir með orvarscurð ollu þui liði er þæir matto. oc stæmndu til Viggiar. en Sveinn oc Þorer helldo oc þingat sinu liði. oc naðo uppgangu oc urðu ꝍfre. oc veittu mikit mannspell. en Sigurðr flyði a fund Magnus konongs. en þæir Sveinn oc Þorer fluttuz til Kaupangs. oc hvarfaðu þar i firðinum. en þa er þæir varo bunir or firðinum. oc lagt skipum sinum i Hæfring. þa com Magnus konongr utan i fiorðenn oc lagðu þeir Þorer skipum sinum a Vagnvicar. oc como niðr i dal þæim er heitir Þeksdalr i Seliuhværfi oc var Þorer þa borenn i barum ifir fiallet. samnaðu siðan skipum oc fluttust a Halogaland. en konongrenn for eftir þæim. oc sa hvar flokkr for a firði þæim er Harmr hæitir. þæir Þorer oc Sveinn lagðu skipum sinum til Essiutuna. oc hugðu at være meginlannd enn þat var þo ꝍyland. Ða urðu marger handteknir. oc Þorer varð oc handtækinn. oc Egill i holme þeim er hæitir Vambarholmr. Oc villdi Egill eigi flya fra Ingibiorgu cono sinni Ogmundar dottor systr Skofta. þa er Steigar-Þorer var handtekinn mælte Sigurðr ullstrængr til hans. ertu heill Steigar-Þorer. hann svaraðe. heill at hondum enn rumr at fotom. þa varo reist galgatre. oc sa Þorer at allt lið hans var þa a braut flyit. en hanum myndi bane ætlaðr. þa mællte Þorer oc glotte við.


255.
Varom felagar iiii
fꝍrðom einn við styri.


Morg hꝍrmdar orð mælto menn við Þore þæir er aðr hafðe hann skaða vunnit. firir sumum bu hoggvit. suma rænta. eða brent firir. drepet frendr þeirra eða vini. sva sægia menn at Viðkunnr Ioans sunr mællte þa er Þorer var leiddr til galga. oc hann veik af gatunni er hann var fotstirðr. meir a stiorn Þorer. meir a bakborða. Ðetta mællte oc Viðkunnr firir þui at Þorer hafðe brænnt bꝍ hans i Bærkrꝍyiu oc skip gott er hann atte. oc hafðe Þorer mællt þa er snekkian logaðe. hallt meir a stiorn Viðkunnr. nu meir a bakborða. Viðkunnr hafðe undan flytt oc Ioan faðer hans. sem her sægir.


256.
Brennr i Bærkr ꝍy miðri
bol þat er ec veit golegst
er at þat þarft at Þore
þytr vanndar bol standa
Ioan man eigi flyia
ellz ne rans er cvælldar
sniðr biartr loge brenndan
by læggr rꝍyk til skyia.


Ða er Þorer var leiddr undir galghann. mællte hann ill ero ill rað. oc þa er upp reið galgatreet. var Þorer sva þungr. at sundr slitnaðe halsenn oc þui nest var Egill undir leiddr galgann. en konongs þrælar skylldu hengia hann. þa mællte Egill. eigi munu þer firir þui hengia mik. at æighi væri hværr yðar maklegre til. sva sægir skalldet.


257.
Orð fra ec Egli værða
unnar dags a munni
sol við siklings þræla
satt einarðar latta
hværn þeirra cvað hærra
hialldr bliks en sik myklu
beið ofmikit ꝍyðir
angr maklegre at hanga.


Magnus konongr sat i hia er þæir varo hægndir. oc var sva ræiðr at engi þorðe hans manna. at biðia Þore eða Egli lifs. Oc þa er Egill sparn galgann mællte konongrenn. illa coma þer goðer frendr i halld. i þui syndist at hann villdi hafa veret beðenn at Egill þæge lif. en Sveinn hellt i haf ut oc til Danmarcar a halld Nicolas konongs. oc var hann til þess þar er hann komsk i sætt við Ꝍystein konong sun Magnus konongs. oc gerðest hann skutilsveinn Eysteins konongs. oc varð kononge kærr. siðan reð Magnus konongr einn rikinu til dauðadags. hann gerðest maðr rikr oc refsingasamr. hvartvæggia innan lanz oc þo mest utan lanz. noccorom vætrum siðar bio Magnus konongr færð sina or lannde. oc hafðe með ser marga lennda menn oc lið mikit. oc for vestr um haf. fyrst i Orknꝍyiar. oc toc þar iarlana Magnus oc Erleng. sunu Erlenz iarls. oc hafðe með ser. for þa liðinu til Suðrꝍyia. oc com at Lioðhusum. hæriaðe þar oc toc ꝍyna oc allt valld ifir henni. hann for þaðan a Skið toc þar strandhogg oc mikit fe. oc hafðe allt af þui lande þat er hann callaðe til. Ða for hann um utꝍyiar Tyrvist oc Ivist. aðr en hann com i ꝍyna hælgu. gecc þar upp i caupstaðenn. gaf þar frið hværss mannz eign. þet sægia menn at hann lete upp luca Columkilla kirkiu litlu oc giecc inn. oc mælte þat at engi maðr skylldi sva diarfr vera at ganga inn i kirkiuna. var þa su kirkia sva læst. at hennar hurð com alldrigi upp siðan. þa lagðest hann með hærrenom utan a meðal hæraðanna oc brendi viða. oc er Magnus konongr hafðe vunnit allar Norðrꝍyiar hellt hann liðinu ut i Ill. brendi þar mikit oc ꝍyddi aðr en hanum var þar gefet valld ifir. Logmaðr sunr Guðroðar konongs er aðr hellt Norðrꝍyium flyði oc undan suðr. oc ut til hafs. oc fecc ænga viðrstaðu. oc aðr en hann lette tok Magnus konongr hann með skipsokn sina. eftir þetta hellt hann flotanom suðr firir Satiri oc hæriaðe a bæðe borð upp a Skotland oc utt a Irland. vann þar morg storværk i hvarotvæggia rikinu. Ða sigldi hann suðr til Manar með liði. toc hana oc eignaðez allar þær ꝍyiar er þar varo. eftir þat hellt hann liðinu suðr undir Bretland. oc lagðest i Onguls ꝍyiar sund. hæriar þar a bæðe lond upp a Bretlannd oc ut a Anguls ꝍy. Ðar com at hanum hær mikill. en iarlar .ii. styrðu liðinu. het annar Hugi digri en annar Hugi pruði. varð þar horð orrasta oc long. oc sleit með þui er fragt er orðet. at Hugi pruði var skotenn oru i augat. sva at ut com at nackanom. oc hæfir þat veret callat happa scott þeim er scaut firir þa sok at ekki var annat bært a hanum. oc kænna þetta scot flester menn Magnusi kononge. Maðr halꝍyskr stoð ner konongenom oc scutu þæir baðer senn. oc hæfir annar hvarr þæirra at orrina. oc þo visar Hamarskalld sva til at konongren atte sem hær sæghir.


258.
Dundi broddr a bryniu
bragningr scaut af magne
sveigði allvalldr Egða
alm stok bloð a hialma
strengs flaug hagl i ringa
ne ferðen let værða
Horða gramr i harðre
hiors sokn banað iarle.


Annr oren com i næfbiorg hialmsens oc festi þar. firir þa soc deilaz menn noccot at hvarre konongren skaut. er þæir stoðozk nær. oc hvart skotet fylgði aðru. Eftir fall Huga pruða flyði Hugi digri oc aller Bretar. Eftir þessa orrastu eignaðest Magnus konongr Anguls ꝍy. er callað er þriðiungr rikis af Brettlande. þa vendi hann aftr hit syðra oc hit ꝍystra. como þa boð af Skota kononge til sættar. at hann skylldi æigi hæria riki hans. en konongr villdi miðla hanum allar ꝍyiar firir Skotlande. þæir er hann matte fara stiornfastu skipi milli oc meginlannz. sætti þa Magnus konongr sina menn ifir oc skattaðe riki þesse undir sik. oc þa er hann veik aftr sunnan. lagðe hann til Satiris eiðs. oc let þar draga ifir skutu eina en hann sættiz sialfr i lyftingena. oc þa er dregit var skipet til ens norðara sioar. callaðe hann ser allt Satiri oc lezk þa hafa faret stiornfastu skipi milli oc Skotlanz. let þa hallda flotanom firir utan Sathiris mula. oc eignaðest sva Satiri. oc er þat mikit lannd. en eið eitt er sva miott firir ovann at þar draga menn oft skip ifir. Satiri þykki bætra riki en hin bæsta ꝍy i Suðrꝍyium. eftir þetta fær Magnus konongr norðr i ꝍyiar. oc venndi et iðra með Skotlande oc eignaðest sva allar utꝍyiar. foro menn hans i hværn fiorð inn. oc allar ꝍyiar þær sem fiorðum lago. oc lagðu allt undir Magnus konong. sva at þæir foro skipum a milli mægin lannz. oc ꝍyia. hvart er þær varo bygðar eða obygðar. dvaldest um vætrenn i Suðrꝍy. en annat sumar æftir for hann aftr til Noregs. oc let æftir i Orknꝍyium Erleng sun Erlenz iarls. en Magnus broðer hans Erlengs hafðe laupit til Skota konongs fra Magnusi kononge sumaret fyrra. þa er Magnus konongr var i Orknꝍyium þa sendi Melkolmr Skotakonongr dottor sina ut til Orknꝍyia. hana gyfti Magnus konongr Sigurði syni sinum. oc var hann þa .ix. vætra gamall en mæren .v. vætra. þa sætti Magnus konongr Sigurð hofðingia ifir allar ꝍyiar. bæðe Suðrꝍyiar oc Orknꝍyiar oc gaf hanum konongs nafn. oc fecc hann i hond Hacone Palssyni frennda sinum oc Erlengi með styrk Skotakonongs var með þui bundin sætt oc vinatta milli Magnus konongs oc Skota konongs. Melkolmr konongr var faðer Daviðs er siðan var konongr a Skotlande. þa for Magnus konongr i Noreg. oc var um vætrenn æftir i Vik austr. oc hafðe mikit fiolmenni. biosk þa at riða upp a Gautland vestra oc leggia undir sik. oc hafðe mikit hæriat. oc giengo Vestgautar undir hann. allt um hina nꝍrðre bygð. oc aðr en hann riði austr um vatn til mæginbygðar. leitaðe hann raðs við vini sina. oc leizk þæim sva sem hann hæfði offat lið at fara til mæginlanzens. sætti hann þar æftir til lanzgiæzlo þess er hann hafðe vunnit af Svia konongs riki. sumt lið sitt. oc varo þar hofðingiar firir. Finnr Skofta sunr oc Sigurðr ullstrængr. oc gerðo þæir ser iarðborg. aðr en Magnus konongr fꝍre til Noregs. Nu spurðu Norðmenn at Ingi Sviakonongr myndi draga lið saman oc ætlaðest at riða at þeim. oc þotte þæim þat hæðelegt firir þui at þæir hafðu væl um buiz. oc ræddost ekki Gauta hær. oc þa er dvaldest færð konongsens cvaðo þæir þetta.


259.
Allengi dvælsk Ingi
ofan reiðr enn þiobreiði.


Litlu siðar ræið ofan Ingi konongr með ovigan hær at Norðmannum. oc við þat er engi varo emni annars gafo þeir sik upp i valld Inga konongs. hann gaf þæim lif sitt oc vopn oc klæðe oc hesta. en allt fe annat toc hann upp er þæir hafðu fengit. foro þæir sva norðr a funnd Magnus konongs. Annat sinni for Magnus konongr austr a Gautland. oc hafðe mikit lið. hæriaðe viða oc brænndi. þa kom i mot hanum Gauta hær austr a Foxenne. for þa aftr Magnus konongr með liði sinu oc hafðe gort þeim aðr mikinn scaða a Gautlannde i ranom oc manndrapom oc lanzbruna. hann hafðe oc latet mart manna aðr en lette.


K. 70. Vm sætt Magnus konongs oc Eiriks Dana konongs oc Inga Svia konongs

Christian Krohg:
Þa er Magnus konongr hafðe raðet Norege .ix. vætr. byriaðe hann færð sina annat sinni væstr um haf oc hafðe þa bæðe mikit lið oc fritt. þa fylgðu hanum aller hinir rikastu menn.

Eftir þetta foro sættar boð fra Dana kononge oc Sviakononge til Magnus konongs. at þæir villdu leggia frið milli landa. oc baðo at hann skylldi æigi agirnast þæirra riki. Eftir þetta sættiz kononga stæfna við landa mꝍre i Elfi. kom þa norðan Magnus konongr en Eirikr Dana konongr sunnan. en Ingi konongr Steinkels sunr ofan. oc er þat sagt at með sva miklum stormælom oc ofriði sem þesser hofðingiar como saman. at sva snerezk a litilli stundu. at þesser .iii. konongar giengo a tal oc a æinmæle oc eigi a sva langre stundu sem half matmals stund aðr en þæir varo aller satter oc oll rikinn i friði. oc skylldi hværr þæirra eiga sina faðrleifð oskiærða. en hværr þæirra hofðingianna skylldi bꝍta þat er brotet hafðe sialfr við sina lanz menn. en þæir iamnaz við sialfer konongarner eftir þat. þa er þesser .iii. konongar stoðo aller saman a einum velli. þa mælto liðs menn þæirra at eigi myndu fazk aðrer þrir vasklegre sionom. var Ingi konongr ællztr þæirra. var hann oc mestr bæðe a hæð oc a digrleik. en Eirikr konongr hafðe fegursta asion allra þæirra. Magnus konongr var allra þæirra hærmannlegastr oc harðlegastr. oc varo þo aller miklir menn oc vaskleger. Ða festi Ingi konongr Magnusi kononge dottor sina Margareto. oc fylgði henni heiman iarðer þæir oc ruð. er þæir hafðu deillt um. var þa Margareta callat friðkolla. Uar þessi sætt gorr æftir þui sem fyrr var gorr milli Olafs konongs oc Svia konongs. þa er Magnus konongr hafðe raðet Norege .ix. vætr.[2] byriaðe hann færð sina annat sinni væstr um haf oc hafðe þa bæðe mikit lið oc fritt. þa fylgðu hanum aller hinir rikastu menn. er i varo landeno. Sigurðr Ranasunr Viðkunnr Ioans sunr. Dagr Eilifssunr. Særkr or Sogne. Eyvindr olboge stallare konongs. oc marger aðrer rikis menn. hann for fyrst værstr til Orknꝍyia. oc hafðe þaðan með ser Erling iarll sun Erlenz iarlls. oc noccot lið með hanum. sigldi siðan til Suðr ꝍyia. oc þaðan til Irlanz ut. lagðezk þa við Irland oc hæriaðe atte marga barðaga oc hafðe iamnan sigr. siðan sigldi hann suður til Dyflinnar. oc vann hana um haustet. oc sætte þar ifir sina menn til giæzlo. en konongr sialfr for uppa Kunnakter oc var þar lengi um vætren með Myrkiartak kononge. oc hafðe Magnus konongr þar frið. for hann þa viða um Ulfaster oc hæriaðe þar. oc hafðe vunnit mikinn luta lanzens oc gislat ser. Biozk þa um sumaret at fara aftr til Noregs. setti gisla sina i Dyflinni oc giæzlomenn. en hann hæriaðe viða um Ulfastri oc ætlaðe þa at sigla norðr til Ꝍyia. Magnus konongr þettez þurfa strandhogg. aðr en hann sigldi norðr. oc skylldi sennda hanum konongr af Kunnaktum. oc beið hann um rið. oc seinkaðest oc com eigi. þa gærði hann enn menn sina aftr oc urðu þesser menn sæinni en hann varðe. þa gieck Magnus konongr a land upp með mestom luta liðs sins. villdi leita eftir mannum sinum oc strandhoggum. oc þa er konongr fann sina menn sa hann at þæir fꝍrðo hanum strandhogg. oc snere hann þa aftr liði sinu oc foro þæir um kiorr noccor oc var þar myrar oc fen diup. oc var þar ifir klapper. þa hafðe samnast firir hann Ira hær oc var comenn nær þæim milli oc skipanna. varð þa bardage mikill oc drozk Irum sva mikit lið þo at sumt være drepet. at holfu meira var þa en firir andværðu. oc snere þa mannfalleno a hendr Norðmannum en sumir flyðu.


K. 71. Vm fall Magnus konongs bærfꝍz a Irlande

Magnus konongr villdi eigi flya oc hellt svæit sinni oc skialldborg firir mærki sinu oc hugði at Upplendingar þæir er fyrstir foro ifir fenet skylldu skiota af bogom sinum. en þeir castaðu hælldr skiolldum a bak ser oc runnu til skipa. þa callaðe Magnus konongr a Þorgrim hufu. oc mællte. ovitr maðr var ec þann dag er ec gierða utlagan Sigurð hund. oc var hitt þo myklu uviturlegra er ec gierða þic lendan mann. oc odrengilega skilsk þu nu við mik. oc er þat sem von er at. oc eigi myndi Sigurðr hundr sva við mik skiliazk. Eftir þetta flyðu aller þæir er aftar stoðo. oc hinir er ifir fenet varo comner. en konongr sialfr stoð i anndværðri fylkingu oc barðest. oc hugði æ at lyða mindi. firir þui at langa rið hiuggu Norðmenn Ira sem bu. en æ þar sem einn var hoggvinn þa komo .ii. i staðen af lande ofan. oc þa er þyntist um mærkit. fecc konongrenn lag af spiote i giegnum baða fotleggi. braut hann spiotskaftet sva at toc hendi sinni til niðr a milli fotanna oc þrysti oc mællte. sva briotom ver alla sperrileggina. oc callaðe þa a lið sit. bað þa beriast væl. oc sagðe sik ækki myndu til saca. Magnus konongr var auðkændr. hann hafðe hialm gullroðenn. oc skrifat a leon af gulli. sværð hans var kallat Læggbitur. varo a tannhiollt. oc gulli vafðr meðalkaflenn. oc var allra sværða bitrast. hann hafðe dreget silkitrꝍyiu ermalausa rauða ifir skyrtu oc var þat mal allra manna. at eigi hefði sett viglegra mann við iammargum vapnom. eða vasklegra eða tigulegra. Ða fecc Magnus konongr hogg af sporðo irskri a hals við hærðarnar. var þat hans bana sar. oc fell Magnus konongr þa. Viðkunnr Ioans sunr hio þann mann i tva luti. oc toc þa Læggbit sværð Magnus konongs. en skiolldr hans var onytr. eftir þetta flyðu aller. sva sagðe Viðkunnr Ioanssun sialfr at þa er þæir runnu Sigurðr Ranasunr oc hann. at faer myndu þeir fra tiðendum segia er þa varo æftir. þar fell Erlingr sunr Erlenz iarls. oc mart stormenni oc mikit annat lið. en þeir er til skipa como. helldo fra lannde oc venndu sva norðr til ꝍyia a fund Sigurðar konongs sonar Magnus konongs. oc hafðu hann um haustet austr með ser til Noregs.

Eftir fall Magnus konongs. varo tæknir til kononga .iii. synir hans. Sigurðr oc Ꝍysteinn oc Olafr. Sigurðr let æftir vera firir vestan haf dottor Skota konongs. oc villdi þa ækki eiga hana. Sigurðr konongr hafðe hinn ꝍystra lut lanzens. en Ꝍysteinn hinn norðra. en baðer varðveittu þæir lut Olafs broðor sins. þui at hann var æi ællri enn þrevætr þa hann var til konongs tækinn. þa var Sigurðr konongr .xiiii. vætra gamall. en Ꝍysteinn .xvi. vætra. moðer Olafs konongs var Sigrið dottor Saxa i Vik.


Tekst med fotnoter

[3]þa var tækinn til konongs [i Vik austr[4] Magnus [Olafs sun[5]. en Þrꝍnder toco til konongs Hacon sun Magnus. er var fostr sun Steigar-Þores. hann var allra manna vinsælastr við bꝍndr. Hacon hafðe faret til Biarmalannz oc barðez þar oc fecc sigr. A sama are er Magnus toc[6] konongdom[7] heriaðe hann a Dane. um Fione[8] oc Sioland[9]. oc brendi Viscardal. oc toc þar mikit fe[10]. Hacon konongr[11] veitti Þrꝍndom[12] rettar bꝍtr a marga lund. oc helldo þæir[13] þui mest [undir hann konongdome[14]. [15]Annan vætr rikis þæirra [Magnus oc Haconar frendanna[16]. varo þæir baðer um iol [norðr i Kaupange[17]. var Magnus [i konongsgarðe[18]. en Hacon konongr[19] i Skulagarðe niðr[20] fra Klæmez kirkiu[21]. en [þui nest[22] toc hugr[23] Magnus at oroast. at hann hafðe minna af lande en faðer hans hafðe haft. oc ætlaðe[24] til svica við Hacon. oc hellt allan vætrenn .vii. langskipum[25] i openne vok i Caupange. en um varet[26] nær[27] kyndils messo. þa lagðe hann braut[28] [skipum sinum[29] a nattar þele. oc lios undir tialldum. [oc laghðe[30] til Hæfringar. bio þar um nottena oc [let gera[31] ellda stora a lande uppi. en þa hugði [Hocon oc[32] lið þat er i bꝍnom var. at þat[33] være gort til svica. oc let blasa [liði utt[34] oc sotte allr Koupangs[35] lyðr til. oc varo i samnaðe um nottena. En um morgonenn[36] er lysti. oc [Magnus konongr sa mikit lið a Ꝍyrum[37]. hellt hann ut or fyrðinum. oc sva suðr i Gulaþings log. [38][þui nest byriaðe[39] Hacon konongr[40] færð sina i Vik austr [hit ꝍfra[41] oc helt[42] mot i Caupange[43] aðr oc satt a heste[44]. oc hett allum[45] vingan oc sva bað hann. oc cvað ser vera skugga a vilia frenda sins. [en aller menn heto[46] hanum [vinatto |[47] með[48] goðvilia oc fylgð [sina ef hann[49] þyrfti oc fylgði hanum lyðr allr [utt undir Steinbiorg[50]. En hann fluttiz[51] þa til fiallz upp. oc for dag ein[52] æftir riupu einni. oc fecc braðasott oc andaðest þar a fialleno. Oc como aftr[53] a halfs manaðar[54] freste [menn hans[55] til Caupangs [með þæim tiðendum[56] at menn skylldu ganga i [mote liki Haconar konongs[57]. oc sva[58] giecc [allr lyðr[59]. oc [flester aller[60] gratande[61]. þui at [hværr maðr unni[62] hanum hugastom. en lik hans var niðr sætt i Kristkirkiu[63]. [64]en eftir frafall Haconar konongs[65]. þa matte[66] Steigar-Þorer[67] eigi vikia skape sinu til Magnus konongs[68]. er þa toc við riki. nema[69] reisti upp mann þann er Sveinn het hann var sunr Haʀallz flettis. At þesso raðe hurfo[70] með Þore Egill Askælls sunr. oc Skialgr af[71] Iaðre. Sva sægir Þorkæll hamars scalld.


254.
Uitt dro [sinnar sveitar[72]
saman storhugaðr Þorer
hælldr varo þau hauldum
hagleg rað[73] með Egli
snorp fra ec a þui er uppi[74]
endr Skialgs vinum lendir
menn við morðhvals[75] brynne
mein um alf[76] ser steini.

Nedenfor gengives versenes formentlig rigtige form her og i det følgende.


Vítt dró sínar sveitir
saman stórhugaðr Þórir
(heldr vǫ́ru þau hǫlðum)
haglig rǫ́ð) með Agli;
snǫrp frák á því, 's urpu
endr, Skjalgs vinum, lendir
menn við morðvals brynni,
mein, of afl sér steini.


Ðeir eflduz af[77] Upplandum oc como ofan[78] i Raumsdale oc a Sunnmꝍre oc aflaðu ser[79] þar skipa. oc helldo norðr i Þrondhæim. [80][En þa[81] er[82] Sigurðr ullstrængr spurði oc aðrer konongs vinir[83]. safnaðu þæir með orvarscurð ollu [þui liði[84] er þæir matto[85]. oc stæmndu til Viggiar. en[86] Sveinn oc Þorer helldo[87] oc þingat[88] [sinu liði[89]. oc naðo uppgangu oc urðu ꝍfre. oc veittu mikit mannspell. en [Sigurðr flyði a fund Magnus konongs. en þæir Sveinn oc Þorer[90] fluttuz til Kaupangs. oc[91] hvarfaðu þar[92] i firðinum. en[93] þa er þæir varo bunir [or firðinum[94]. oc[95] lagt skipum sinum i Hæfring. þa com [Magnus konongr[96] utan[97] i fiorðenn oc lagðu þeir Þorer[98] skipum sinum a[99] Vagnvicar. oc como[100] niðr i dal þæim er heitir Þeksdalr i Seliuhværfi oc var Þorer þa[101] borenn i barum ifir fiallet[102]. samnaðu[103] siðan skipum oc fluttust a Halogaland. en konongrenn for[104] eftir þæim. oc sa [hvar flokkr for a firði[105] þæim er Harmr hæitir. [106][þæir Þorer oc Sveinn lagðu[107] skipum sinum til Essiutuna[108]. oc [hugðu at være[109] meginlannd [enn þat var þo ꝍyland[110]. [Ða urðu marger handteknir. oc Þorer varð oc[111] handtækinn[112]. oc Egill[113] i holme[114] þeim er [hæitir Vambarholmr[115]. Oc villdi Egill[116] eigi flya fra [Ingibiorgu cono sinni[117] Ogmundar dottor systr Skofta. þa er Steigar-Þorer[118] |[119] var handtekinn mælte Sigurðr ullstrængr [til hans[120]. ertu[121] heill Steigar-Þorer. hann svaraðe. heill at[122] hondum enn[123] rumr at fotom. [124][þa varo reist galgatre. oc[125] sa Þorer at [allt lið hans var[126] [þa a braut flyit[127]. en[128] hanum [myndi bane ætlaðr[129]. þa mællte Þorer[130] oc glotte við.


255.
Varom felagar iiii
fꝍrðom[131] einn við styri.
Vǫ́rum félagar fjórir
forðum; einn við stýri.


[Morg hꝍrmdar orð mælto menn[132] við Þore þæir er [aðr hafðe hann[133] skaða vunnit. firir sumum bu hoggvit. suma[134] rænta. eða brent[135] firir[136]. drepet frendr þeirra eða vini. sva [sægia menn at[137] Viðkunnr Ioans[138] sunr mællte[139] þa er[140] Þorer[141] var leiddr til galga. oc hann veik af gatunni er hann var fotstirðr. meir a stiorn Þorer. meir a bakborða. Ðetta mællte [oc Viðkunnr[142] firir þui at Þorer hafðe brænnt [bꝍ hans i Bærkrꝍyiu oc[143] [skip gott[144] [er hann atte[145]. oc [hafðe Þorer mællt[146] þa er snekkian logaðe. hallt meir a stiorn Viðkunnr. nu meir a bakborða. Viðkunnr hafðe[147] undan flytt[148] oc Ioan[149] faðer hans. sem[150] her sægir.


256.
Brennr i Bærkr ꝍy[151] miðri
bol þat er ec veit golegst
[er at þat[152] þarft at[153] Þore
þytr vanndar bol standa
Ioan man eigi flyia[154]
ellz ne rans er cvælldar
sniðr[155] biartr loge brenndan[156]
by læggr rꝍyk til skyia.
Breðr í Bjarkey miðri
ból þat 's ek veit gólegst;
téra þarft af Þóri
(þýtr vandar bǫl) standa;
Jóan mun eigi frýja
elds né ráns, es kveldar;
svíðr bjartr logi breiðan
bý; leggr reyk til skýja.


Ða er Þorer var leiddr [undir galghann[157]. mællte hann ill ero ill rað[158]. oc þa er upp reið galgatreet[159]. var Þorer sva þungr. at sundr slitnaðe halsenn[160] oc þui nest var Egill [undir leiddr galgann[161]. en[162] konongs þrælar skylldu hengia hann[163]. þa mællte Egill. eigi munu þer firir þui hengia mik. at [æighi væri[164] hværr yðar maklegre til[165]. sva sægir skalldet.


257.
Orð fra ec Egli værða
unnar dags a munni
sol við siklings þræla
satt einarðar latta
hværn[166] þeirra cvað hærra
hialldr bliks en sik myklu
beið[167] ofmikit ꝍyðir
angr maklegre at hanga.
Orð frák Agli verða,
unnar dags, á munni,
sól, við siklings þræla
satt, einarðar latta,
hvern þeira kvað hæra
(hjaldrblik) an sik miklu
(beið ofmikit eyðir
angr) makligra at hanga.


[168]Magnus konongr sat i hia er þæir varo hægndir. oc |[169] var [sva ræiðr[170] at [engi þorðe hans manna[171]. at biðia Þore eða Egli lifs[172]. Oc þa er Egill sparn galgann mællte konongrenn. illa coma þer goðer[173] frendr [i halld[174]. i þui syndist at hann villdi [hafa veret[175] beðenn at Egill [þæge lif[176]. en Sveinn hellt i haf ut oc til Danmarcar a halld Nicolas konongs. oc var hann [til þess þar[177] er hann komsk[178] i sætt við Ꝍystein konong sun Magnus konongs[179]. oc gerðest hann[180] skutilsveinn Eysteins konongs. oc varð[181] kononge kærr[182]. [183]siðan reð Magnus konongr [einn rikinu[184] til dauðadags. [hann gerðest[185] maðr rikr oc refsingasamr. hvartvæggia innan lanz oc þo mest utan lanz. noccorom vætrum siðar bio Magnus konongr færð sina or lannde. oc hafðe með ser marga lennda menn oc lið mikit. oc for vestr um[186] haf[187]. fyrst i Orknꝍyiar. oc toc þar iarlana Magnus oc Erleng[188]. sunu Erlenz iarls. oc hafðe[189] með ser. [for þa[190] liðinu til Suðrꝍyia. oc[191] com at Lioðhusum[192]. hæriaðe þar oc toc ꝍyna oc allt valld ifir henni[193]. hann for þaðan a Skið [toc þar[194] strandhogg oc mikit fe[195]. oc[196] hafðe allt af þui lande þat er hann callaðe[197] til. Ða[198] for hann um utꝍyiar[199] Tyrvist oc Ivist[200]. aðr en hann com i ꝍyna hælgu. gecc[201] þar upp[202] i caupstaðenn. gaf[203] þar frið hværss mannz eign. þet[204] sægia menn at hann lete[205] upp luca Columkilla kirkiu litlu [oc giecc inn. oc mælte þat[206] at engi maðr[207] skylldi sva diarfr vera at [ganga inn[208] i kirkiuna[209]. var [þa su kirkia sva læst[210]. at hennar hurð com alldrigi[211] upp siðan. [212]þa lagðest hann[213] með hærrenom[214] utan a meðal[215] hæraðanna oc brendi viða. oc[216] er Magnus konongr hafðe vunnit allar Norðrꝍyiar hellt[217] hann[218] liðinu ut i Ill[219]. brendi þar mikit oc ꝍyddi aðr en hanum var[220] þar gefet valld ifir. Logmaðr sunr Guðroðar konongs er aðr hellt Norðrꝍyium flyði oc undan suðr. oc ut til hafs. oc fecc ænga viðrstaðu. [oc aðr en hann lette tok Magnus konongr[221] hann með skipsokn sina. eftir þetta hellt hann flotanom suðr firir Satiri oc hæriaðe a bæðe borð[222] upp a Skotland oc utt a Irland. vann þar morg storværk i hvarotvæggia rikinu. Ða sigldi hann suðr til Manar [með liði[223]. toc hana oc eignaðez allar þær ꝍyiar er þar varo. [224]eftir þat[225] hellt hann [liðinu suðr[226] [undir Bretland[227]. oc lagðest i Onguls ꝍyiar sund. hæriar þar a bæðe lond upp a Bretlannd oc ut a Anguls ꝍy[228]. Ðar com at hanum hær mikill. en[229] iarlar .ii. [styrðu liðinu. het annar[230] Hugi |[231] digri [en annar[232] Hugi pruði. [varð þar horð orrasta oc long. oc sleit með þui er fragt er orðet. at[233] [Hugi pruði[234] var skotenn oru i augat. sva at ut com at nackanom. oc hæfir þat [veret callat[235] happa scott þeim er scaut firir þa sok at ekki var annat bært a hanum. oc kænna þetta[236] scot flester[237] menn Magnusi kononge. Maðr halꝍyskr stoð ner konongenom oc scutu þæir baðer senn. oc hæfir annar hvarr þæirra at orrina[238]. oc[239] þo visar Hamarskalld sva til at konongren atte [sem hær sæghir[240].


258.
Dundi broddr a bryniu
bragningr scaut af magne
sveigði allvalldr Egða
alm stok bloð a hialma
strengs flaug[241] hagl i ringa
ne ferðen let værða
Horða gramr i harðre
hiors[242] sokn banað iarle.
Dunði broddr á brynju,
bragningr skaut af magni,
sveigði allvaldr Egða
alm, stǫkk blóð á hjalma;
strengs fló hagl í hringa
(hné ferð) en lét verða
Hǫrða gramr í harðri,
hjarl, sókn banat jarli.


Annr oren com i næfbiorg[243] hialmsens[244] oc festi þar. firir þa soc deilaz menn[245] noccot [at hvarre konongren skaut[246]. er þæir[247] stoðozk [nær. oc[248] hvart skotet fylgði aðru. Eftir fall Huga pruða flyði Hugi digri oc aller Bretar. [249]Eftir þessa orrastu eignaðest [Magnus konongr[250] Anguls ꝍy. er callað er þriðiungr rikis af[251] Brettlande. þa[252] vendi hann aftr hit syðra oc hit ꝍystra. como[253] þa boð af[254] Skota kononge til sættar. at hann skylldi æigi hæria[255] riki hans. [en konongr villdi[256] miðla[257] hanum allar[258] ꝍyiar firir Skotlande. þæir[259] er hann [matte fara[260] stiornfastu skipi milli oc[261] meginlannz[262]. [sætti þa[263] Magnus konongr sina menn ifir[264] oc skattaðe [riki þesse[265] undir sik. oc þa er hann veik aftr sunnan. lagðe hann[266] til Satiris eiðs. oc let [þar draga[267] ifir[268] skutu eina[269] en hann sættiz sialfr[270] i lyftingena[271]. [oc þa[272] er dregit var skipet til ens[273] norðara[274] sioar[275]. callaðe hann ser [allt Satiri oc[276] lezk þa hafa faret[277] stiornfastu skipi milli[278] oc Skotlanz. [let þa[279] hallda flotanom firir utan[280] Sathiris[281] mula. oc eignaðest sva Satiri[282]. oc er þat mikit lannd. en eið eitt[283] er sva miott [firir ovann at[284] þar draga menn oft[285] skip ifir[286]. [Satiri þykki bætra riki en hin bæsta ꝍy i Suðrꝍyium[287]. [288]eftir[289] þetta fær[290] Magnus konongr norðr i[291] ꝍyiar. oc venndi[292] et iðra með Skotlande oc eignaðest sva[293] allar utꝍyiar. foro [menn hans[294] i hværn fiorð[295] inn. oc allar [ꝍyiar þær[296] sem[297] fiorðum lago. [oc lagðu allt[298] |[299] undir Magnus konong. sva at þæir foro [skipum a milli[300] mægin lannz. oc ꝍyia[301]. hvart[302] er þær varo bygðar eða obygðar[303]. dvaldest[304] um vætrenn i Suðrꝍy. [305]en[306] annat sumar æftir for hann [aftr til Noregs[307]. [oc let[308] æftir i Orknꝍyium Erleng[309] sun Erlenz iarls. en Magnus broðer hans Erlengs[310] hafðe laupit [til Skota konongs fra Magnusi kononge sumaret fyrra[311]. þa er Magnus konongr var i Orknꝍyium þa sendi Melkolmr[312] Skotakonongr dottor sina ut til Orknꝍyia[313]. hana gyfti Magnus konongr Sigurði syni sinum. oc var hann þa .ix. vætra gamall en[314] mæren .v. vætra[315]. þa sætti Magnus konongr Sigurð hofðingia ifir allar ꝍyiar. bæðe Suðrꝍyiar oc Orknꝍyiar[316] oc gaf hanum konongs nafn. oc fecc hann i hond Hacone Palssyni frennda sinum oc Erlengi með styrk[317] Skotakonongs var með þui[318] bundin sætt [oc vinatta[319] milli Magnus konongs[320] oc Skota konongs. Melkolmr[321] konongr[322] var faðer Daviðs[323] er siðan var konongr a Skotlande. [324]þa for Magnus konongr[325] i Noreg. oc var um vætrenn æftir i Vik austr. oc hafðe [mikit fiolmenni[326]. biosk þa at riða upp a Gautland vestra oc leggia undir sik. oc hafðe mikit hæriat[327]. oc giengo[328] Vestgautar[329] undir hann. allt um hina nꝍrðre bygð. oc aðr en hann[330] riði austr um vatn til mæginbygðar[331]. leitaðe hann raðs við vini sina. oc leizk þæim[332] sva sem hann[333] hæfði offat[334] lið at fara til[335] mæginlanzens[336]. sætti hann þar æftir[337] til lanzgiæzlo þess er hann hafðe vunnit af Svia [konongs riki[338]. sumt lið sitt. [oc varo þar hofðingiar[339] firir. Finnr Skofta sunr oc Sigurðr ullstrængr. oc gerðo þæir ser iarðborg. aðr[340] en Magnus[341] konongr [fꝍre til Noregs[342]. [343]Nu[344] spurðu Norðmenn at Ingi Sviakonongr[345] myndi[346] draga [lið saman[347] oc ætlaðest at riða at þeim. [oc þotte þæim[348] þat hæðelegt[349] firir þui at þæir hafðu væl um[350] buiz. oc ræddost ekki Gauta hær. oc þa er[351] dvaldest færð konongsens[352] cvaðo þæir þetta.


259.
Allengi dvælsk[353] Ingi
ofan reiðr[354] enn þiobreiði[355].
Alllengi dvelr Ingi
ofanreið enn þjóbreiði.


Litlu siðar ræið[356] ofan Ingi konongr með [ovigan hær[357] at Norðmannum. oc [við þat er engi varo emni annars gafo þeir sik upp[358] i[359] valld Inga konongs[360]. hann gaf þæim lif sitt[361] oc vopn oc klæðe oc hesta. en [allt fe annat[362] toc hann upp[363] er þæir hafðu fengit[364]. foro þæir sva[365] norðr [a funnd[366] Magnus konongs. [367]Annat sinni[368] for Magnus konongr austr a[369] Gautland. oc hafðe[370] mikit lið[371]. hæriaðe viða oc brænndi. þa[372] kom |[373] i mot[374] hanum [Gauta hær[375] austr[376] [a Foxenne[377]. for[378] þa aftr Magnus[379] konongr með liði sinu oc hafðe gort [þeim aðr[380] mikinn scaða a Gautlannde i ranom[381] oc manndrapom oc lanzbruna. hann hafðe oc latet mart manna aðr en lette[382].


K. 70. Vm sætt Magnus konongs oc Eiriks Dana konongs oc Inga Svia konongs[383]

Eftir þetta foro[384] [sættar boð fra[385] Dana kononge[386] oc Sviakononge til Magnus konongs. at þæir villdu leggia frið milli landa[387]. oc baðo at hann skylldi æigi agirnast[388] þæirra riki. [389]Eftir[390] þetta sættiz kononga stæfna við landa [mꝍre i Elfi[391]. kom þa norðan Magnus konongr en [Eirikr Dana konongr sunnan[392]. en Ingi konongr [Steinkels sunr[393] ofan[394]. [oc er þat[395] sagt at með sva miklum stormælom oc ofriði sem þesser hofðingiar[396] [como saman. at sva[397] snerezk a litilli stundu[398]. at þesser [.iii. konongar[399] giengo a[400] tal oc [a æinmæle oc eigi a sva langre stundu[401] sem[402] half [matmals stund[403] aðr en þæir[404] varo aller satter oc oll[405] rikinn i friði. [oc skylldi[406] hværr þæirra[407] eiga[408] sina faðrleifð[409] oskiærða. [en hværr þæirra hofðingianna skylldi[410] bꝍta[411] þat er[412] brotet hafðe [sialfr við sina[413] lanz menn. en þæir iamnaz við sialfer konongarner eftir þat[414]. þa er þesser .iii. konongar stoðo aller saman a einum velli. þa mælto liðs menn þæirra at eigi myndu[415] fazk aðrer þrir vasklegre sionom[416]. var Ingi konongr ællztr þæirra. [var hann oc[417] mestr [bæðe a[418] hæð oc a[419] digrleik. en Eirikr konongr[420] hafðe fegursta asion allra þæirra. Magnus konongr var[421] [allra þæirra hærmannlegastr oc harðlegastr[422]. oc varo þo aller[423] [miklir menn oc vaskleger[424]. Ða festi [Ingi konongr Magnusi kononge[425] [dottor sina Margareto[426]. oc fylgði[427] henni heiman[428] iarðer þæir oc ruð[429]. er þæir hafðu [deillt um[430]. var [þa Margareta[431] callat[432] friðkolla. Uar þessi sætt gorr æftir þui sem fyrr var gorr[433] milli Olafs konongs oc Svia konongs. [434]þa er Magnus konongr hafðe raðet Norege .ix. vætr.[435] byriaðe hann færð sina[436] annat sinni[437] væstr um haf [oc hafðe þa bæðe mikit lið oc fritt[438]. þa fylgðu hanum[439] aller hinir[440] rikastu menn. er i varo landeno. Sigurðr Ranasunr [Viðkunnr Ioans[441] sunr. Dagr Eilifssunr. Særkr or Sogne. Eyvindr olboge[442] stallare konongs[443]. oc marger aðrer [rikis menn[444]. [hann for fyrst[445] værstr til Orknꝍyia. oc hafðe þaðan[446] með ser Erling iarll[447] sun Erlenz iarlls. oc noccot lið með hanum[448]. sigldi siðan[449] til Suðr ꝍyia. oc þaðan til Irlanz ut. [lagðezk þa við Irland[450] oc hæriaðe[451] atte marga[452] barðaga oc hafðe iamnan sigr. [siðan sigldi hann[453] suður [til Dyflinnar[454]. oc vann hana um haustet. oc sætte þar ifir sina |[455] menn til giæzlo. en konongr[456] sialfr for uppa Kunnakter oc var þar lengi um vætren með Myrkiartak[457] kononge. oc hafðe Magnus konongr þar frið. for hann þa[458] viða um Ulfaster oc hæriaðe þar. oc hafðe[459] vunnit [mikinn luta[460] lanzens oc [gislat ser[461]. [462][Biozk þa[463] um sumaret at fara aftr til Noregs[464]. setti gisla sina i Dyflinni oc giæzlomenn. en hann hæriaðe viða um[465] Ulfastri[466] oc ætlaðe þa at sigla norðr til Ꝍyia. Magnus konongr þettez þurfa strandhogg[467]. aðr en hann sigldi norðr[468]. oc skylldi [sennda hanum konongr af Kunnaktum[469]. [oc beið hann um rið[470]. oc seinkaðest [oc com eigi. þa[471] gærði hann enn[472] menn sina aftr[473] oc urðu [þesser menn[474] sæinni en hann varðe[475]. þa[476] gieck Magnus konongr [a land[477] upp með mestom luta liðs sins. villdi leita eftir mannum sinum oc strandhoggum. oc[478] þa er konongr fann[479] sina menn [sa hann[480] at þæir fꝍrðo hanum strandhogg. oc snere hann þa aftr liði sinu oc foro þæir um kiorr[481] noccor oc [var þar[482] myrar oc fen diup. oc [var þar[483] ifir klapper[484]. þa[485] hafðe samnast firir hann Ira hær oc var comenn nær þæim [milli oc[486] skipanna[487]. [varð þa[488] bardage mikill[489] oc drozk[490] Irum [sva mikit[491] lið þo at sumt være drepet. at[492] holfu meira var[493] þa en firir[494] andværðu. oc snere þa mannfalleno a hendr Norðmannum en[495] sumir flyðu.


K. 71. Vm fall Magnus konongs bærfꝍz a Irlande[496]

Magnus konongr villdi eigi flya oc hellt svæit sinni [oc skialldborg firir mærki sinu[497] oc hugði[498] at Upplendingar þæir[499] er[500] fyrstir foro ifir fenet skylldu skiota af bogom sinum. en þeir castaðu hælldr skiolldum a bak ser oc runnu til skipa.[501] þa callaðe Magnus[502] konongr a Þorgrim hufu[503]. oc mællte. ovitr maðr var ec þann dag er ec gierða utlagan Sigurð hund. oc [var hitt[504] þo myklu uviturlegra er ec gierða þic lendan mann. oc[505] odrengilega skilsk þu nu[506] við mik. oc er þat sem von er at. [oc eigi myndi[507] Sigurðr [hundr sva við mik skiliazk[508]. Eftir þetta flyðu aller þæir |[509] er[510] aftar[511] stoðo. [oc hinir er ifir fenet varo comner[512]. en konongr[513] sialfr stoð i anndværðri fylkingu oc barðest[514]. oc hugði [æ at[515] [lyða mindi[516]. firir þui at langa rið [hiuggu Norðmenn Ira sem bu[517]. en æ þar sem[518] einn var hoggvinn þa[519] komo[520] .ii. i staðen af lande ofan. oc þa er þyntist um mærkit. fecc konongrenn lag af spiote i giegnum baða fotleggi[521]. braut hann[522] spiotskaftet [sva at[523] toc [hendi sinni[524] [til niðr[525] [a milli[526] fotanna[527] oc þrysti oc mællte. sva briotom ver alla[528] sperrileggina[529]. oc callaðe þa a lið sit[530]. bað þa beriast væl. oc sagðe sik ækki myndu[531] til saca. Magnus konongr var auðkændr. hann hafðe hialm gullroðenn. oc skrifat a leon[532] af gulli[533]. sværð hans [var kallat[534] Læggbitur[535]. varo a tannhiollt. oc [gulli vafðr meðalkaflenn[536]. oc var[537] allra sværða bitrast. hann hafðe dreget[538] silkitrꝍyiu ermalausa rauða ifir skyrtu[539] oc var þat mal allra[540] manna. at [eigi hefði[541] sett viglegra[542] mann við[543] iammargum vapnom. eða vasklegra [eða tigulegra[544]. Ða fecc [Magnus konongr[545] hogg af[546] sporðo irskri a hals við hærðarnar. var þat hans bana sar[547]. oc fell[548] Magnus konongr þa[549]. Viðkunnr Ioans[550] sunr hio þann mann i tva luti. oc[551] toc[552] þa Læggbit[553] sværð[554] Magnus konongs. en skiolldr hans var[555] onytr. [556]eftir þetta flyðu aller[557]. sva sagðe[558] Viðkunnr Ioanssun[559] sialfr[560] at þa er þæir runnu[561] Sigurðr Ranasunr oc hann. at faer myndu þeir[562] fra tiðendum segia[563] er þa varo æftir. þar fell[564] Erlingr sunr Erlenz iarls. oc mart stormenni oc mikit [annat lið[565]. en þeir er til skipa como. helldo fra lannde oc[566] venndu sva norðr til ꝍyia a fund Sigurðar konongs [sonar Magnus konongs[567]. oc hafðu hann um haustet austr með ser til Noregs.

[Eftir fall Magnus konongs[568]. varo tæknir til kononga[569] .iii. synir hans. Sigurðr oc[570] Ꝍysteinn oc Olafr. Sigurðr[571] let æftir vera[572] firir vestan haf dottor Skota konongs. oc villdi þa[573] ækki[574] eiga hana. Sigurðr konongr[575] hafðe hinn ꝍystra lut lanzens[576]. en Ꝍysteinn hinn[577] norðra. en baðer varðveittu þæir [lut Olafs broðor sins[578]. þui at hann var [æi ællri enn[579] þrevætr þa hann var til konongs tækinn. [þa var[580] Sigurðr konongr[581] .xiiii.[582] vætra gamall[583]. en Ꝍysteinn[584] .xvi. vætra. moðer Olafs konongs var Sigrið dottor Saxa i Vik.



Noter:

  1. 1095
  2. 1102
  3. nyt kap. A med overskr.: Her er tekinn til konongs Magnus sun Olafs konongs
  4. [ul. A.
  5. [sun hans A.
  6. hafðe tækit A.
  7. konongs nafn A.
  8. sål. A (fion A1), Fiaru B.
  9. Sæland A.
  10. enn tf. A.
  11. ul. A.
  12. ul. A.
  13. ul. A.
  14. [konongdome undir hann A.
  15. nyt kap. A med overskr.: Vm uro er gerðiz millum Magnus konongs oc Hakonar konongs
  16. [frendanna Magnus oc Haconar A.
  17. [i Kaupange norðr A.
  18. [sål. A; konongr B.
  19. ul. A.
  20. sål. A; ofan B.
  21. oc heldo sva iolavist sina tf. A; jfr. Mork.
  22. [þa A.
  23. ul. A.
  24. ætlaðez hann A.
  25. ul. A.
  26. 1095
  27. æftir nere A.
  28. a brott A.
  29. [meðr tialdaðom skipum efter þele A; jfr. Mork.
  30. [sål. A; ul. B.
  31. [gerðe A.
  32. [sål. A; ul. B.
  33. lið tf. A.
  34. [omv. A.
  35. sål. A; bꝍar B.
  36. æftir tf. A.
  37. [hann sa allz hæriar loup a Ꝍyrunum þa A.
  38. her nyt kap. A med overskr.: Nu feʀ Hacon i Vic austr
  39. [Nu byriar A.
  40. ul. A.
  41. [ul. A = jfr. Mork.
  42. sål. A; atte B.
  43. Caupangre A.
  44. sinum tf. A.
  45. monnum tf. A.
  46. [Nu heto aller menn A.
  47. 152
  48. [vingan oc A (jfr. Mork.).
  49. [en A.
  50. [sål. A, undir Steinbiorg utt B.
  51. for A.
  52. nockonn A.
  53. tiðendi tf. A.
  54. monoðr A.
  55. [ul. A.
  56. [ul. A.
  57. [mot likino A.
  58. ul. A.
  59. [lyðr allr a moti A.
  60. [flestr allr A.
  61. firir tf. A.
  62. [allir menn unno A.
  63. Kristzkirkiu A.
  64. her nyt kap. A med overskr.: Hvæssu Stæighar Þorir æfldi son Haralds flætti moti Magnusi kononge
  65. ul. A.
  66. vill A.
  67. Þorer A.
  68. ul. A.
  69. oc A.
  70. sål. A; varo B.
  71. a A.
  72. [sinar svæitir A.
  73. roð A.
  74. urpu A.
  75. morðvals A.
  76. afl A.
  77. a A.
  78. niðr A.
  79. sål. A; ul. B.
  80. nyt kap. A med overskr.: Nu safnar Sigurðr liði saman
  81. [Nu A.
  82. þessi tiðinde spurðe tf. A og ul. det følg. spurði
  83. þa tf. A.
  84. [omv. A.
  85. fa tf. A.
  86. ul. A.
  87. stæfndo A.
  88. þangat A.
  89. [ul. A.
  90. [þæir A.
  91. Sighurðr fluðe a funnd konongs. Enn Þorir oc Svæinn tf. A.
  92. aftr oc fram A.
  93. oc A.
  94. [a brout at leggia A.
  95. hofðu þa tf. A.
  96. [konongrenn A.
  97. ul. A.
  98. þa tf. A.
  99. ifir a A.
  100. þa tf. A.
  101. ul. A.
  102. oc tf. A.
  103. þæir ser tf. A.
  104. sål. A; ul. B.
  105. [flockinn annan vegh a firðinum A.
  106. her nyt kap. A med overskr.: Nu er Þorer hanntekinn
  107. [Nu laghðe Þorir A.
  108. sål. B1-2; Esiutuna B; Esvitana A.
  109. [hughðiz hava fengit A; jfr. Mork.
  110. [sål. A; oc var ꝍy B.
  111. [þar var Þorer A.
  112. oc mart annaʀa manna tf. A.
  113. Hæghil(!) A.
  114. holma A.
  115. [omv. A; Vambarolmr skr. B1-2.
  116. hann A.
  117. [sål. alle undt. B: cono sinni Ingibiorgu
  118. Þorer A.
  119. 153
  120. [ul. A.
  121. er þu A.
  122. sål. A; i B.
  123. sål. A; ul. B.
  124. nyt kap. A med overskr.: Vm douðdagha Stæighar Þores oc Æigils
  125. [Enn nu A.
  126. [lið hans var allt A.
  127. el. flytt B.
  128. [a brotto oc honom rꝍyst galghtre oc meðr þvi A.
  129. [ætlaðr bane A.
  130. hann A.
  131. forðum A.
  132. [sål. A; þa mællte menn morg hꝍrmdar mol B.
  133. [hann hafðe A.
  134. eðr A.
  135. bya tf. A.
  136. eða tf. A.
  137. [sæghir A.
  138. Ions A.
  139. ul. A.
  140. af þvi at A.
  141. nu tf. A.
  142. [hann A.
  143. [i Biarcꝍy A.
  144. [omv. A.
  145. [hans A.
  146. [þa mælti Þorer efter logaðe A.
  147. þa tf. B, ul. A.
  148. flut A.
  149. sva Ion A.
  150. sva sem A.
  151. Biarcꝍy A.
  152. [tera A.
  153. af B1-2.
  154. fryia A.
  155. sviðr A.
  156. breiðann A.
  157. [sål. A; til galga B.
  158. saghðe hann tf. A.
  159. galgtreet A. og tf. þa
  160. sål. A, hals hans B; her indskyder B1-2 et vers uden indledning, hvorom se fortalen.
  161. [læiddr til galghans A.
  162. oc A.
  163. oc tf. A.
  164. [sål. A; være eigi efter yðar B.
  165. enn ec tf. A.
  166. hvarn B (alene).
  167. bað B (alene).
  168. nyt kap. A med overskr.: Her lætr konongrenn hengia ii menn sina
  169. 154
  170. [ræiðr mioc A.
  171. [þæir þorðu æighi A.
  172. oc þotti allilla at ængi hans manna var sva diarfr tf. A.
  173. ul. B (alene).
  174. [at hallde oc A.
  175. [vera A.
  176. [hæfðe livat A.
  177. [þar til þess A.
  178. com A.
  179. ul. A, B1.
  180. ul. A.
  181. var hann A.
  182. mioc kær siðann A.
  183. nyt kap. A med overskr.: Vm vestrfærð Magnus konongs i Orcnꝍyiar
  184. [sål. alle undt. B. omv.
  185. [oc gerðest hann A.
  186. i B (alene).
  187. oc tf. A.
  188. Erlend B.
  189. þa tf. A.
  190. [oc for þeðan A.
  191. ul. A.
  192. oc tf. A.
  193. ul. A.
  194. [oc toc A.
  195. sål. B1-2, A (foran mikit); ul. B.
  196. ul. A.
  197. bæiddiz A.
  198. þeðan A.
  199. ꝍyiarnar A.
  200. Vist A.
  201. hann tf. A.
  202. i ꝍyna tf. A.
  203. oc gaf A.
  204. sål. A; ul. B.
  205. let A.
  206. [oc þet melti konongrenn A.
  207. ul. A.
  208. [inn skulde ganga A; jfr. Mork.
  209. oc sva gerðo þæir tf. A.
  210. [þa læst su kirkia A.
  211. alldri A.
  212. nyt kap. A med overskr.: Nu værða bygðir brændar
  213. alle undt. B, ul.
  214. hærr sinn A.
  215. milli A.
  216. nu A (enn A1).
  217. laghðe A.
  218. ollu tf. A.
  219. Il A.
  220. være A.
  221. [aðr en Magnus konongr toc A.
  222. lond A.
  223. [ul. A.
  224. nyt kap. A med overskr.: Nu fær konongr til Danmarcar(!)
  225. þetta A.
  226. [omv. A.
  227. [sål. A; til Bretland B.
  228. ꝍyiar A.
  229. oc A.
  230. [en firir voro hærrinom A.
  231. 155
  232. [oc A.
  233. [ul. A.
  234. [hann A.
  235. [hæitit A.
  236. þat B1.
  237. ul. A.
  238. sål. A, skotet B.
  239. Enn A.
  240. [sål. A; ul. B.
  241. flo A.
  242. hiarl A.
  243. med art. A.
  244. sål. A; hialms hans B.
  245. um tf. A.
  246. [hvarr þæiʀa hvara atte orrena A.
  247. þær A.
  248. [sva ner at A.
  249. nyt kap. A med overskr.: Her æighnaz konongrenn Anguls ꝍy
  250. [omv. B (alene).
  251. sål. B1, A; a B, B2.
  252. ul. A.
  253. com A.
  254. fra A.
  255. a tf. A.
  256. [oc villdi Scotakonongr A.
  257. gefa A.
  258. þær tf. A.
  259. ul. A.
  260. [fengi farit meðr A.
  261. ul. A.
  262. meginlannzens oc ꝍyanna A.
  263. [nu sætti A.
  264. landit tf. A.
  265. [rikit A.
  266. þa tf. A.
  267. [dregha þer A.
  268. sål. A; upp B.
  269. ul. A.
  270. við styri tf. B, ul. A.
  271. sål. A; uden art. B.
  272. [enn þeghar A.
  273. ul. A.
  274. nỏrðra B1-2, A.
  275. sævar þa A.
  276. [landit allt A.
  277. meðr tf. A.
  278. þess tf. A.
  279. [nu let hann A.
  280. ut B (alene).
  281. Satyris A.
  282. Satyri A.
  283. ul. A.
  284. [sål. A; ifir at fara oc B.
  285. ul. A.
  286. sin A.
  287. [enn æcki riki þyckir nu bætra i Suðrꝍyium enn Satiri A.
  288. her nyt kap. A med overskr.: Vm færð Magnus konongs
  289. Nu æftir A.
  290. sål. A; for B.
  291. um A.
  292. vænndir A.
  293. ul. A.
  294. [omv. A.
  295. poll A.
  296. [omv. A.
  297. er i A.
  298. [loghðo þæir A.
  299. 156
  300. [millum A.
  301. med art. A.
  302. hvært B (alene).
  303. æighi A.
  304. hann tf. A.
  305. her nyt kap. A med overskr.: Her færr hann aftr til Noregs
  306. ul. A.
  307. [til Noregs aftr B (alene).
  308. [let þer A.
  309. Erlend B (alene).
  310. ul. A.
  311. [fra konongenom sumaret fyrra oc til Skota konongs A; jfr. Mork.
  312. Melkolfr A.
  313. sål. A; Orknꝍyiar B.
  314. hon tf. A.
  315. gomul tf. A.
  316. Urknꝍyiar A (A2 = B).
  317. raðe A.
  318. raðe tf. A.
  319. [ul. A.
  320. ul. B1.
  321. Melkolfr A.
  322. ul. A.
  323. Daviðar A.
  324. her nyt kap. A med overskr.: Vm færð Magnus konongs i Vic austr
  325. austr tf. A.
  326. [fiolmenni mikit oc A.
  327. af tf. A.
  328. mioc tf. A.
  329. Væstrgautar A.
  330. ul. A.
  331. mæginbyghðanna þa A.
  332. monnum A.
  333. sål. A, þæir B.
  334. oflitit A.
  335. i A (og mægin som acc.).
  336. oc tf. A.
  337. ul. A.
  338. [kononge A.
  339. [var þar hofðinge A.
  340. ul. A.
  341. ul. A.
  342. [for i Noregh A.
  343. nyt kap. A med overskr.: Vm Norðmenn oc Gauta hær
  344. sål. A, Ða B.
  345. konongr A.
  346. munde A.
  347. [sål. A; omv. B.
  348. [enn þæim þotte A.
  349. hoðolegt A (A1 = B).
  350. viðr A.
  351. ul. A.
  352. oc þa tf. A.
  353. sål. B1-2; dvalzk B; dvælr A.
  354. ræið A.
  355. stiolbreiði A.
  356. sål. A; riðr B.
  357. [omv. A.
  358. [urðu Norðmenn æighi fyʀ varir viðr enn ængi var annar kostr enn gefast A.
  359. a A1.
  360. enn tf. A.
  361. sål. A; ul. B.
  362. [fe allt A.
  363. þet tf. A.
  364. oc tf. A.
  365. buit tf. A.
  366. [til A.
  367. her ny linje A.
  368. sinn A.
  369. i A.
  370. þa tf. B, ul. A.
  371. meðr ser oc tf. A.
  372. enn nu A.
  373. 157
  374. moti A.
  375. [omv. A.
  376. sål A; austan B.
  377. [af oxenni B; a ꝍxinne A.
  378. þer tf. A.
  379. ul. A.
  380. [ul. A.
  381. bæðe i rane A (ranom A1-2).
  382. Enn tf. A.
  383. Overskr. B1-2; ingen inddel. B, A.
  384. for B1-2.
  385. [orðsendingar af A; boð ul. B (alene).
  386. konongs B (alene).
  387. med art. A.
  388. a tf. B, ul. A.
  389. her nyt kap. A med overskr.: Nu er stefna loghð
  390. Enn eftir A.
  391. [med art. A; jfr. Mork.
  392. [sunnan Æirekr konongr Svæinssun. enn ofan tf. A og ul. følg.
  393. [sål. A; Steinfinzsunr B.
  394. af Gautlande tf. B, ul. A.
  395. [enn þet var A.
  396. þrir konongar A.
  397. [hofðu. þa A.
  398. sva tf. A.
  399. [hofðingiar A.
  400. allir a æitt A.
  401. [atto sva langa stefnu A.
  402. callat er tf. A.
  403. [borða rið A; jfr. Mork.
  404. þa A.
  405. ul. A.
  406. [skullde þa A.
  407. ul. A.
  408. hafa A.
  409. frændleifð A.
  410. [oc A.
  411. hvær viðr annan tf. A.
  412. sem A.
  413. [oc sva viðr A.
  414. þetta A, B2.
  415. munde A.
  416. ul. A.
  417. [oc var hann A.
  418. [at A.
  419. sva at A.
  420. ul. B (alene).
  421. hafðe A.
  422. [fæghrstr (fegrsta A1-2) af ollum þessum oc vaskleghxtr oc tighurleghstr A (jfr. Mork.).
  423. þessir tf. A.
  424. [vaskleger oc miklir A.
  425. [Magnus konongr A.
  426. [Margreto dottor Inga konongs A.
  427. fylghðu A.
  428. ul. A.
  429. heruð ved rettelse A1, A2.
  430. [sål. A; aðr um deillt B.
  431. [hon þa A.
  432. Marghreta tf. A.
  433. ul. A.
  434. her nyt kap. A med overskr.: Nu færr Magnus konongr annat sinn vestr um haf
  435. 1102
  436. i tf. A.
  437. sinn A.
  438. [meðr myklum hæʀ oc friðu liði þviat A.
  439. or Noreghi tf. A.
  440. enu B (alene).
  441. [ul. A.
  442. olbogr B.
  443. hans A.
  444. [rikirmenn A.
  445. [þesso liði for hann A.
  446. ul. A.
  447. ul. A.
  448. oc tf. A.
  449. þa A.
  450. [ul. A = Mork.
  451. þar oc tf. A.
  452. oc stora tf. A.
  453. [sigldi A.
  454. [i Dyflin A.
  455. 158
  456. med art. A.
  457. Myrkiartagh A.
  458. ul. A.
  459. þa tf. A.
  460. [þenn lut A.
  461. [gisla sætt
  462. her ny linje A.
  463. [Nu bioz Magnus konongr A.
  464. oc tf. A.
  465. a A.
  466. Ulfatiri A.
  467. strandhoggva A.
  468. ul. A.
  469. [konongr af Kunnoctum sennda hanum A.
  470. [ul. A.
  471. [nu su coma mioc. oc nu A.
  472. ul. A.
  473. æftir B1-2; ul. A.
  474. [þæir enn A.
  475. vennti þæiʀa A.
  476. Nu A.
  477. [efter sins A og tf. oc
  478. þa A og ul. det følg.
  479. sa A.
  480. [oc þet A.
  481. ker B (alene).
  482. [þer voro storar A.
  483. [voro A.
  484. her har B1 den følg. overskr.
  485. enn þer A.
  486. [oc þo milli A.
  487. oc þæira oc tf. A.
  488. [var þer A.
  489. oc harðr tf. A.
  490. þa tf. A.
  491. [ul. A.
  492. oc A.
  493. þar tf. B (alene).
  494. fyʀ at A.
  495. oc A.
  496. Overskr. fra B1-2; ingen inddel. B, A.
  497. [ul. A.
  498. hugðu A, B1.
  499. ul. A.
  500. sål. A; ul. B.
  501. Her har AM i margen i A2 skrevet følgende: Enn er liþit flyði fra Magnusi kg̅i qvaþ hann visu þessa. Hvat þarf heimfor kvitta. hugr er minn i Dyflinni enn til kaupangs qvenna keym ec eigi austr i hausti. uni ec þvi at endr . . komom. ægileif und . . . ægio. ærskan velldr þvi er irskom ann ec betr emer svanna. Verset har sikkert i A-mbr. været tilföjet med en forskellig hånd. Om dette vers se verstolkningen.
  502. ul. A (A2 = B).
  503. hovu A.
  504. [þet var A.
  505. firir þvi at A.
  506. ul. A.
  507. [enn alldri fꝍre A.
  508. [sva A.
  509. 159
  510. sem A.
  511. aftaz A.
  512. [ifir fenet A; jfr. Mork.
  513. med art. A.
  514. drengilega tf. B, ul. A.
  515. [omv. A.
  516. [omv. A.
  517. [sem bufe hiuggu þæir Ira A; jfr. Mork.
  518. sål. A, ul. B.
  519. sål. A, ul. B.
  520. æ tf. A.
  521. med art. A og tf. oc hann
  522. þa sva i sundr tf. A.
  523. [at hann A.
  524. [hændinni A.
  525. [omv. A.
  526. [millum A.
  527. fotleggianna B1-2; ser oc tf. A.
  528. ul. A.
  529. sperruleggina B1.
  530. ul. B (alene); oc tf. A.
  531. muna A.
  532. lion A.
  533. oc tf. A.
  534. [sål. alle undt. B: het
  535. oc tf. A.
  536. [meðalkaflenn gulli vafðr A; vafiðr skr. B alene.
  537. ul. A.
  538. ul. A.
  539. skirtunni A.
  540. ul. A.
  541. [ængi cvez hafa seet A; hæfðu B1-2.
  542. urugglighri A.
  543. meðr A.
  544. [ul. A.
  545. [hann A.
  546. meðr A.
  547. hogg A.
  548. þer tf. A og ul. þa
  549. enn tf. A.
  550. A.
  551. sundr A.
  552. hann tf. A.
  553. Læggbita A (A1 = B).
  554. ul. B (alene).
  555. þa tf. B, ul. A.
  556. her nyt kap. A med overskr.: Her kꝍmr hæʀ a flotta
  557. þæir sem æftir voro tf. A.
  558. sæghir A.
  559. A.
  560. ul. A.
  561. fluðu A.
  562. þer A.
  563. þæiʀa tf. A.
  564. oc tf. A.
  565. [omv. A.
  566. ul. A.
  567. [ul. A.
  568. [enn þa A.
  569. æftir Magnus konong i Noreghi tf. A.
  570. ul. B (alene).
  571. konongr tf. B1-2.
  572. ul. A.
  573. ul. A.
  574. æighi A.
  575. ul. A.
  576. uden art. A.
  577. ul. A.
  578. [Olafs konongs lut A.
  579. [sål. A, ul. B.
  580. [Enn A.
  581. var þa tf. A.
  582. xiii B (alene).
  583. ul. A.
  584. konongr tf. A.