Maríu jartegnir - Af líkneskiu sællar Marie

Fra heimskringla.no
Hopp til navigering Hopp til søk
Velg språk Norrønt Islandsk Norsk Dansk Svensk Færøysk
Denne teksten finnes på følgende språk ► Original.gif


Noen spesialtegn vises ikke på iPhone/iPad.


Maríu jartegnir


Af líkneskiu sællar Marie


C. R. UNGER

Christiania 1871



B (Varianter fra A)

Af líkneskiu sællar Marie

Diego Velázquez:
Frú sancte Maríe

Í borg þeiri á Gyðingalandi er Libio[1] heitir, er Maríu líkneskia, sú er eigi er manna höndum gör, eptir frásögn þeira manna, er þaðan kómu, meir en ritninga. [Þessi líkneskia var[2] af marmara, ok þó áföst vegginum, ok svá kviklig sem lifandi maðr, ok á klæðafallinu er þurpura litr. Þar var[3] byskupstóll at þessi kirkiu[4], ok segia pílagrímar, at sú sé frásögn þeira manna, er Libioborg[5] byggia, at þessa kirkiu[6] keypti guðs postolar[7] at gyðingum, ok var þá þinghús. En síðan vígði Petr postoli þetta hús til dýrðar dróttni Jesu Cristo, ok var siá kirkia honum fyrst vígð at þeira sögn, ok tóku postolar þar at predika guðs erendi. En er gyðingar sá, at Jesu var gör dýrð í húsi þessu, þá villdu þeir ripta kaupit[8] ok fóru á fund þess mannz, er þar var yfir skipaðr af keisara, ok sögðu at þeir villdu [ripta kaupit ok[9] aptr kaupa þetta hús at postolum ok gera þar dýrð himna guði, sem siðr þeira[10] var til. Þá vóru guðs postolar [til kallaðir ok[11] at spurðir, fyrir hveria sök þeir höfðu þessa breytt, [at þat væri eigi þinghús, sem fyrr hafði verit[12]. Postolar svöruðu ok kváðu Petr postola ok aðra[13] postola þetta hús hafa við verði keypt ok helgat Jesu Cristo, ok létuz eigi [eiga ok eigi vilia[14] selia. Gyðingar [sögðu eigi eiga Jesu hús at gefa[15] til dýrkanar sem guði. Ok er þeir urðu eigi á sáttir, þá var dœmt, at hvárirtveggiu skylldu fara[16] til ok lykia [húsit með[17] sínum innsiglum, ok láta síðan standa svá búit fióra tigu daga, ok biðia guð, at hann sýndi, hvárir forræði skylldi hafa á húsinu. Ok svá gerðu þeir. Þá fór Petr postoli til Jórsalaborgar, þar sem hin sæla María var þá. Ok er þau funduz, þá bað Petr postoli, at hon skylldi biðia dróttin Jesum Crist[18], at hann veitti þeim þetta hús at varðveita siálfum guði til dýrðar, er honum hafði fyrst vígt verit. Þá svaraði dróttning[19] sæl María: „Ver[20] án allri hræzlu um þenna lut; ek mun þessa bœn þiggia af syni mínum ok verða yðr at því fulltingi, sem [þér beiðit[21].“ At liðnum fiórum tigum daga þá fóru guðs postolar ok gyðingar til [þessa hús[22] at siá, ef þar væri nökkurr hlutr sýndr af guði, hvárir þetta hús skylldu hafa, ok sá þeir, at innsigli voru heil [ok ekki til nýiungar utan á húsinu[23]. Þá luku þeir upp kirkiunni ok villdu siá innan, ok tók Petr postoli ok sópaði út dusti, er á gólfit hafði fallit[24], ok síðan gengu þeir hvárirtveggiu ok hugðu at, ef nökkut væri nú annan veg, en þá er þeir vóru þar næstum. Þá kom at gangandi gyðingr einn, ok sá líkneski standa við vegginn til vestrs í musterinu[25], ok stóð hann ok leit á lengi, ok ætlaði lifanda mann. Líkneskit horfði í austr. Gyðingr mælti: „Nær[26] kom kona siá hér? at sönnu er kona hér fyrir í húsinu.“ Þá gengu þangat aðrir gyðingar, ok er þeir sá[27] líkneskit, þá mæltu þeir: „Satt er þetta, hér er komin María Jesu móðir.“ Þá leit Petr til líkneskisins ok svaraði: „Sannliga er þetta[28] Maria, er þér [rœðit um[29], Jesu móðir.“ Þá kom hræzla yfir gyðinga, ok géngu or musterinu[30] ok mæltu: „Hér skolum vér alldri[31] koma, því at María er hér inni.“ Eptir þetta liðu fram stundir, þar til er Julianus guðníðingr varð keisari, þá bauð hann gyðingum, at þeir fœri til ok sagaði líkneski þetta frá vegginum[32] ok fœrði honum. Þeir fóru eptir boði[33] keisarans, ok er þeir sá líkneskit, þá sýndiz þeim [þat svá ógurligt[34], at þeir þorðu eigi nær at koma, ok stendr sú líkneskia enn með sama blóma, eptir því sem sá sagði, er dictat hefir Maríu iartegnir.


D (Varianter fra D2 og E)

Postolar fengu kirkiu med hialp vorrar frv[35]

I borg þeiri er Libia heitir, er likneski vorrar frv guds modur Marie, þat sem eigi er gert med manna hondum, helldr synizt hun skorin ꜳ vegginum[36] sem hun se lifandi, enn klædin synazt med purpura. Þessi likneskia er i þeiri kirkiu, sem helgir guds postolar keyptu at iudum, er þeir hofdu adr fyrir þinghus. Postolarnir vigdu husit[37] til heidrs sælli guds modur Marie, er þar nu byskupsstoll. Judar ofundudu, at[38] postolarnir hofdu gert guds modur[39] musteri af husinu[40] ok predikudu þar guds [erendi ok hans blezada[41] nafn. Kuomu þeir nu til keisarans, er þa styrdi rikinu, kærandi sik hier vm, ok beidduzt at taka aptr husit, at þeir gerdi þat enn sitt þinghus, enn budu at luka postolonum aptr þat fe, sem þeir hofdu mot gefit. Sem postolarnir eru kalladir til keisarans, spyrr hann eptir, sakir hvers þeir hafa[42] husit vigt til kirkiu. Þeir suorudu: „Ver gerdum uel, at ver helgudum þat hus, sem ver keyptum, til tignar vorum herra Jesu Kristo.“ Þa baud keisarinn postolonum ok iudum, at huorirtueggiu skylldu inscigla husit ok geyma vm fioratigi daga, bidiandi at gud syndi þeim, huorir eiga skylldi. Postolarnir stiga[43] vpp ꜳ fiallit Syon. Var guds modir Maria þa [þar enn lifandi ꜳ iardriki[44]. Þeir badu hana ok sogdu[45]: „Bid, hin helga iungfru Maria, guds son vorn herra Jesum Kristum, at med sinni myskunn virdizt hann oss at gefa þetta hus, sem ver hofum fyst vigt hans helgazta nafni, at þar se predicut[46] hans ord.“ Heilog Maria suarar Petro ok mællti: „[Werit ỏruggir ok ottizt[47] ecki, þuiat ek skal bidia med ydr, at þier eignizt þessa kirkiu.“

Sem lidnir voru .xl. daga, kuomv postolarnir ok gydingar allir samt til fyrr sagdrar kirkiu ok fundu husit læst ok insciglat, sem þeir hofdu vid skilst[48]. Hinn helgi Petrvs let sopa innan husit. Einn af gydingum leit vpp ꜳ vegginn ok sꜳ ꜳ fremra briosti musterissins, þvi sem til vestrs var, eina likneskiu sem lifanda mann, horfandi i austr. Sem hann hefir lengi hugat at vandliga, sagdi hann: „Sannliga er kona i husinu.“ Adrir iudarnir ganga nu til ok hyggia at, ok sem þeir hafa sed ꜳ vm stund, segia þeir: „Sannliga er Maria hier.“ Hinn helgi Petrvs gengr nu at ok ser likneskit. Hann mællti: „Þetta er vist sialf guds modir Maria.“ Sem iudar heyra þat, ottazt þeir ok hafa sik brott sem skiotazt, suo segiandi: „Hier skulum ver alldri inn koma i þetta hus, þuiat hier er inni Maria modir Jesu.“

Þann tima sem Julianus gudnidingr, er ofrid gerdi guds kristni, kom i fyrr sagda borg, baud hann millum annarra þeira illra hluta, sem hann gerdi, at gydingar hyggi[49] brott likneskiuna af murinum ok færdi honum. Þeir foru til þess ok villdu leysa hana brott af murinum. Sem þeir sia i andlit likneskiunni, verda þeir suo ottafullir, at þeir þora eigi nærr[50] at koma, ok foru brott sem skiotazt. Stendr fyrr sogd likneskia sæmiliga i þeim stad allt til þessa dags.



Fotnoter:

  1. ↑ Libia A.
  2. ↑ [Þeir menn segia, at siá líkneskia sé A.
  3. ↑ er A.
  4. ↑ sem líkneskit er tilf. A.
  5. ↑ Libiaborg A.
  6. ↑ saal. A; líkneskiu B.
  7. ↑ ok kirkiu tilf. B.
  8. ↑ ok hafa sér til þinghús tilf. A.
  9. ↑ [mgl. A.
  10. ↑ tilf. A.
  11. ↑ [tilf. A.
  12. ↑ [tilf. A.
  13. ↑ alla A.
  14. ↑ [vilia ok eigi eiga at A.
  15. ↑ [svöruðu, at eigi ætti Jesu hús at giöra A.
  16. ↑ koma A.
  17. ↑ [mgl. A.
  18. ↑ guðs son ok siálfrar sín tilf. A.
  19. ↑ tilf. A.
  20. ↑ Verit A.
  21. ↑ [ek má fá beðit A.
  22. ↑ [þessar kirkiu A.
  23. ↑ [tilf. A.
  24. ↑ lagiz A.
  25. ↑ saal. A; mustarinu B.
  26. ↑ Hve nær A.
  27. ↑ siálft tilf. A.
  28. ↑ siá A.
  29. ↑ [hræðiz A.
  30. ↑ saal. A; mustarinu B.
  31. ↑ inn tilf. A.
  32. ↑ kirkiu A.
  33. ↑ saal. A; ráði B.
  34. ↑ [hon svá ógurlig A.
  35. ↑ saal. D2; af likneskiu Marie E.
  36. ↑ saal. E; vegnum D.
  37. ↑ hofit E.
  38. ↑ er E.
  39. ↑ tilf. E.
  40. ↑ þeira þinghusi E.
  41. ↑ [tilf. E.
  42. ↑ hafi E.
  43. ↑ stigu E.
  44. ↑ [enn ꜳ life E.
  45. ↑ henni sitt efni ok tilf. E.
  46. ↑ predikat sialfs E.
  47. ↑ [Vert auruggr ok hrædz E.
  48. ↑ skilizt E.
  49. ↑ hiuggi E.
  50. ↑ nærre E.
Hentet fra «http://heimskringla.no/index.php?title=Maríu_jartegnir_-_Af_líkneskiu_sællar_Marie&oldid=63305»