Maríu jartegnir - Af manne er fell vtbyrdis i hafi er vor frv hialpadi

Fra heimskringla.no
Hopp til navigering Hopp til søk
Velg språk Norrønt Islandsk Norsk Dansk Svensk Færøysk
Denne teksten finnes på følgende språk ► Original.gif Dansk.gif


Noen spesialtegn vises ikke på iPhone/iPad.


Maríu jartegnir


Af manne er fell vtbyrdis i hafi er vor frv hialpadi


C. R. UNGER

Christiania 1871



B (Varianter fra A)

Af byskupi einum

Frá því er sagt, at byskup einn biózt til Jórsala með miklu fiölmenni, ok er þat skip var búit, er hann skylldi á vera[1], þá gaf þeim byr þann, er þá bar langt áleiðis. Einn[2] dag áttu þeir at sigla þar, er skeriott var miök en stormr veðrs, ok bar þá upp á sker eitt, svá at undan gékk kiölrinn, ok féll inn siár[3] kolblár í gegnum skipa. Þeir vóru fiarri landi. Þá var báti skotit, ok gékk byskup þar á, ok þeir menn með honum, er mestr þótti skaði at, ef létisc. Ok er einn maðr villdi hlaupa í bátinn, þá kom hann milli skips á siánn[4] ok sökk þegar til grunna, svá at hann kom eigi upp, svá at þeir sæi. En áðr þeir byskup legði frá, þá bað hann þá, [er eptir vóru, at þeir skylldu[5] til skripta ganga ok búaz svá við, sem þeim mundi[6] eigi ván brautkvámu. Ok svá gerðu þeir, ok kölluðu til guðs af öllum hug ok með sannri iðran. Eptir þetta lagði byskup bátinum frá skipinu[7], svá at eigi lysti [bátinum þar við[8]. Ok er þeir kómu svá á braut, at eigi var þeim hætt við neinu, þá villdi byskup siá, hvat [tíðenda væri[9] um [þá sem vóru á skipsflakinu[10]. Ok vóru þeir þá druknaðir. En byskup sá marga fugla fliúga upp or siánum, [ok vóru þat[11] dúfur hvítar, ok skilði byskup, at þat vóru sálur föruneytis[12] hans. En svá sem byskup harmaði andlát förunanta sinna áðr, þá tók hann síðan[13] at harma þat, er hann hafði eigi þar látizt[14] með þeim enum dýrligstum mönnum. En eptir þetta reru þeir at landi. Ok er byskup var á land kominn, þá sá þeir, at förunautr þeira, sá er fallit hafði á siánn ok sokkit, óð[15] or hafi[16] upp til landz. En er byskup sá þenna atburð, þá varð hann óttafullr. Ok er þeir fundu hann, þá spurði byskup, hveriu faralldi hann hefði komiz til landz. Hann svaraði: „Eigi skulu þér undraz ferð mína, fyrir því at sú hiálpaði[17] mér, er hiálp er allra[18]. En þá er ek mista bátzins, þá nefnda ek Maríu[19], ok með hennar minning fór ek niðr til grunna. En er ek kom til grunna, þá kom til mín en sæla María ok brá yfir mik mötli sínum, ok kenda ek þá ekki siáfar[20] atfallz. Ok leiddi hon mik svá [með grunnum[21] þar til, er þér sát mik vaða upp or hafinu[22].“ En er hann hafði þetta sagt, þá sungu þeir lof guði ok sælli Maríu, sem allir eigu, þeir er undir hennar miskunnar mötli vilia vera, þeim er svá er víðr, at yfir tekr allan heiminn. Ok ef[23] þeir kriúpa undir þenna[24] möttul, er áðr eru frosnir[25] af ástleysis kulða við guð, þá flóna þeir til ástar við guð. Svá ok hinn, er áðr er heitr í ást til skapara[26] síns, náir eigi at kólna í astleysis frosti undir þessum mötli. Hann skýlir ok við örvilnan þeim, sem hans hlífing sœkia. Nú biðium vér af öllum hug til sællar Maríu, at svá sem hon leiddi þenna mann til landz or siávar háska, svá leiði hon ok andir órar[27] til eilífrar fóstriarðar.


D (Varianter fra E og 233)

Af manne er fell vtbyrdis i hafi (er) vor frv hialpadi[28]

Svo bar til ꜳ nockurum tima, ath einn byskup for til Jorsalalandz ath witia heilagra stada, steig hann ꜳ skip med sinum fỏrunautum, er sakir guds truar foru sama eyrindis. En sem þeir hofdu leingi siglt godan byr vm þat haf, er war kollum Midiardarsio, [kennir skipherrann, ath skipid lekazt, ok þat er allt brotid[29] nedan. Hleypr þar þegar inn siorrinn, ok matti med eingv moti skipit bæta[30]. Þickiazt nu allir sia fyrir sinn dauda. Skipherrann lætr[31] nu ut bat þann er i skipinu var, sem i[32] storum skipum er want, ok lætr byskupinn þar i fara ok þa menn, er mest hattar woru ok mestr [skadi war i[33], ef letizt. Einn sa madr er af hinu stora skipinu villdi fara i bꜳtinn, fell nidr millum skipanna ok suo i kaf, at hann kom huergi vpp. Byskupinn bidr þa sem eptir woru i skipinu[34] ganga til skripta, felandi med ollvm hug gudi ꜳ hendi [sina sꜳl[35], þuiat ollvm þeim war wiss skiotr daudi.

Nu werdr mikill otti ok gratr, kalla þeir nu til guds med sannri synda idran ok iatning, bidiandi hann gefa sier eptir þetta lif eilifa goda hluti. Sem byskup hefir talad fyrir þeim þessi aminningarord, ferr skipherrann brott medr þeim, er i batinum ero. Ok er litil stund, adr skipit sỏck[36] i sio, suo at þeir, sem i batinum woru, sia ecki til þess. Byskupinn ok þeir sem med honum woru, grata miok ok bidia fyrir sꜳlum sinna kumpana, huerra likama þeir sau nu tapazt med skiotligvm dauda i þessum ogurligum haska. Hann hyggr nu ath hueruetna vm hafit, þar sem hann matti sia, ef nockur kæmi vpp likamir þeira felaga, ok sier hann or sionum fara upp fagrar dufur, i sumum stỏdum eina, i sumum stỏdum tuær saman eda fleiri, [flugu þær[37] allar med skiotum flug til himins. Byskupinn skilr þessar dufur wera sꜳlir sinna felaga. Harmar hann nu miok þat, er hann hafdi eigi þar latizt[38]. Hann gret adr, ath hann sa sina felaga drvckna i sionum, enn nu gret hann miklu meirr, ath hann sialfr[39] hafdi eigi þar drvcknath med sinum kumpanvm.

Byskupinn ok þeir er med honum voru, komuzt til landz heilir ꜳ hinum litla bꜳt. Sem þeir hofdu land tekit, bar til undarligr hlutr. Þeir sꜳ sinn felaga, þann er fell i sioinn nidr millvm skipanna, ganga or sionum upp ꜳ land heilan. Af þessum fasena[40] hlut werdr mikill otti ollum þeim, er hann sꜳ. Hier med fylgdi ok mikil gledi, er þeir sa sinn felaga lifanda, þann er adr hormudu þeir daudan. Þeir spyria nu eptir vndrandi, huersu þat bar til, ath hann matti frelsazt af suo miklum siafarhaska[41]. Hann suarar: „Sakir huers vndrizt þier, þo ath ek hafi[42] hialp feingit, þar sem su wirdizt mer ath hialpa, er fæddi i þenna heim allra hialp. Þann tima er ek fell i sioinn, nefnda ek nafn guds modur Marie, ok þat sama hafda ek i hug mer, allt til þess er ek kom til grvnz. Enn sialf modir myskunnar, er sakir sinnar milldi ma eigi wera ominnig þeira, er hennar minnazt, kom til min i sionum[43] vtan alla dvỏl ok huldi mik blidliga med [sinni skickiu[44], leidandi mik suo til strandar.“ Sem hann segir þessa hluti, lofa allir gud ok hans modur Mariam.


Þessi heilagi mottull worrar frv myskunnar er [meiri ok[45] widari enn allr heimrinn, weitandi skiol ollu mannkyni. Sa madr, sem frosinn er af kulda astleysis wid gud, hyli sig med honum, ath hann megi hitna til guds kærleiks. Sa sem adr er heitr, halldi sig wndir honum, ath hann kolni eigi. Sa er syndugr er, sæki vndir hann, at eigi tapizt hann af oruilnan. Sa er sekr er, werndi sik med honum, ath eigi werdi hann lostinn [guds reidi[46]. Þessi skickia er wernd allra aumra manna ok ỏruggr leyndarstadr fyrir ollum motstadligum ovinvm[47]. Heyr, syndugr madr! Þa er rettlatr domari hennar son Jesus Kristr will þik pina fyrir þinar syndir, fly wndir mỏttul hans myskunsỏmuztu modur, wef honum ath þier ollvm megum, ath eigi werdi nockud bert ꜳ þier, suo ath þik megi[48] sla, þuiat hennar hinn milldazti son mvn þeim med sinni myskunn þyrma, er hans modir will hialpa. Ef hinn forni manzins ovin will þier skada gera, fel þig vndir hennar skauti[49], ok þorir sa hinn illgiarni andi þier eigi nærr ath koma. Ef[50] heimrinn med sinne blidu will þier i mot snuazt, kalla ꜳ nafn [myskunsamrar guds modr[51] Marie, þuiat alla þa motstadliga hluti, sem hon will, ma hon brott reka. Se, huersu þessi madr, sem tyndr war i sionvm, kalladi i sinni naudsyn ꜳ þat nafn, sem ollvm er hialpsamligt i sinvm haska, ok i siofardiupinv feck hann med hennar fulltingi skiota hialp. War hann af þeiri sendr[52] ꜳ þurt land, sem sialf er hỏfn ok huild allra þeira, sem mædazt i bylgium þessarrar weralldar.



Fotnoter:

  1. ↑ fara A.
  2. ↑ En of A.
  3. ↑ sær A.
  4. ↑ sióinn A.
  5. ↑ [mgl. A.
  6. ↑ væri A.
  7. ↑ saal. A; skipslaginu (? skipsflakinu) B.
  8. ↑ [bátinn við skipit A.
  9. ↑ [saal. A; tíð var B.
  10. ↑ [hagi þeira er vóru á hinu mikla skipi A.
  11. ↑ [mgl. A.
  12. ↑ förunauta A.
  13. ↑ nú A.
  14. ↑ tilf. A.
  15. ↑ vóð A.
  16. ↑ kafi A.
  17. ↑ hiálp A.
  18. ↑ ok dugði mér tilf. A.
  19. ↑ Mariam A.
  20. ↑ siófar A.
  21. ↑ [af grunni A.
  22. ↑ kafi A.
  23. ↑ saal. A; er B.
  24. ↑ hennar A.
  25. ↑ saal. A; freð(n)ir B.
  26. ↑ lausnara A.
  27. ↑ várar A.
  28. ↑ Af byskupi nockrum E; Fragment af denne Legende findes ogsaa i 233.
  29. ↑ [kemr her, at skip þeira tekr at lekaz ok þat tekr at leysa 233.
  30. ↑ ganga 233.
  31. ↑ setr 233.
  32. ↑ mgl. E, 233.
  33. ↑ [þotti skadi at vera 233.
  34. ↑ at tilf. E.
  35. ↑ [sinar salur E.
  36. ↑ sauckr E.
  37. ↑ [mgl. E.
  38. ↑ med þeim tilf. 233.
  39. ↑ tilf. E.
  40. ↑ faheyrda 233.
  41. ↑ siafar gangi 233.
  42. ↑ hafa 233.
  43. ↑ uatninu E.
  44. ↑ [sinu skickiuskauti 233.
  45. ↑ [tilf. E.
  46. ↑ [gudligri hefnd E.
  47. ↑ hlutum E.
  48. ↑ eigi tilf. E.
  49. ↑ uerndarskauti E.
  50. ↑ hinn forne tilf. E.
  51. ↑ [saal. E; myskunnar D.
  52. ↑ leiddr E.
Hentet fra «http://heimskringla.no/index.php?title=Maríu_jartegnir_-_Af_manne_er_fell_vtbyrdis_i_hafi_er_vor_frv_hialpadi&oldid=63294»