Maríu jartegnir - Af nvnnv er hlaupaz villde or klaustri

Fra heimskringla.no
Hopp til navigering Hopp til søk
Velg språk Norrønt Islandsk Norsk Dansk Svensk Færøysk
Denne teksten finnes på følgende språk ► Original.gif


Noen spesialtegn vises ikke på iPhone/iPad.


Maríu jartegnir


Af nvnnv er hlꜹpaz villde or klꜹstri


St (Varianter fra E)


Paul Mercuri:
Nonne i middelalderen.

Senniliga er sva skrifat, at nøckvr nvnna var i einshveriu[1] systraklꜹstri. Þessi guðs þionostvcona var [biartrar frø̨gðar[2] ok goðrar ættar, sva at allar aðrar systr ser iafngamlar sigraði hvn með hofsamligvm roskinleik heilagra siða, einkannliga elskande[3] blezaða guðs moðvr Mariam drotning himins ok iarðar [með omø̨ddv hugskoti[4]. Vm nø̨tr, sem aðrar[5] systr forv til [huilldar eptir ottvtiðir[6], stendr þessi nvnna frammi fyrir gvðs moðvr altari, drotningvna[7] lofande ok ser með þvilikvm orðvm miskvnnar biðeande: O illud unicvm post deum celestis oraculi propiciatorium, vnicum reconciliacionis humane sacramentum, o rectissimvm miserorum refugium ac fidelissima protectrix omnivm in te sperancium, per unigenitum filivm tuum dirige me in uiam salutis eterne, ubi tecum, o dvlcissima domina, quiescere ualeam sine fine[8]. Þessi bø̨n þyðiz sva: Heyrðv, einkanlict liknar herbergi himneskrar raddar[9] ok einsligr grundvøllr mannligrar endrbøtingar, nøst i sø̨md ok sęlv almatkvm gvði! Heyrðu, [hinn rettlatazti[10] verndari vesalla ok [hinn trvlyndazti[11] [skylari allra[12] i þer vøntande manna, veit mer mina bø̨n fyrir ast ok elskv þins eingetins sonar, at þv styrir mer a [eilifan hialparveg[13], hvar ek megi með þer hvilaz, hin søtazta drotning, án enda[14].

Nv sem diofvllinn ser þessa gvðs ambátt i [heiløgu lifsins framferði[15] dagliga þroaz, brennr hann innan af sinni øfund, sem honvm er veniulict, ok leitaz vm ꜳ[16] marga vega, hversu hann skal þess fa vmstillt, at þessi gvðs moðvr[17] þionostukona glati andlig starfalꜹn sinna velgerninga. Enn þar kemr sem[18] hann hugleiðir, at þessi nvnna var allra kvenna þrifliguz[19] ok friðvz [at aliti[20], treystir hann i vapnvm sinvm fornvm, at fyrir lostaskeytin mvni hann enn fa[21] sigrat øndina. Þvi kveykir[22] hann vpp eins riks mannz hiarta til brennande astar við þessa gvðs þionostukonv. Oc skiotliga sem sva[23] bølvaðr lostasemdar gneisti hefir at flogit hans hiarta, rennr hann i moti ok samþyckir diofulsins brvggi, leitande stað ok tima, at sem fyrst megi hann ná nvnnvnnar viðrmøli. Oc sem þꜹ finnaz, [knyrr hinn vngi maðr þa blezaðv sal með þvilicvm hø̨tti, sem her fylgir[24]: „Heyrðv, min søtazta, segir hann. Ek hefir einn leyniligan lvt þer at segia, ok ef þv vill[25] þann gera eptir minvm vilia, þa mvntv [mer vera iafnan hin elskuligzta[26].“ Þessvm hans orðum svarar nvnnan sva[27]: „Ek vil gera þer kvnnict, [vngi maðr[28], at moðir drottins mins ok skapara er sva mikill minn trvnaðarmaðr, at [einginn lvt þann sem[29] ek verð vis, skal ek hana leyna. Þvi gø̨r sva vel, ef þu hefir nøckut hvgsat leynilict henni til sø̨mdar ok virðingar, [dyrðar ok pryðiligrar heiðranar[30], seg mer, ok skal ek giarna af þinni halfv [minni sø̨tvztv frv[31] kvnnigt gera.“ Enn þvilikvm orðvm verpr hon i vind, þviat gvðlict sað ok diøfvllict eitr megv[32] eigi iafnfram [hafa eitt herbergi[33]. Þvi birtir hann vesall [með skyrvm orðvm, hvat bannsett hann hefir getit i sinv hvgskoti. Oc er mørin heyrir[34] hans orð sva miøk gagnstaðlig øllv rettinde, gleymir hon eigi sinni hogvgø̨ri ok frø̨gðarfvllri raðvende, [andsvarande hans orðvm[35] með einfølldu hiarta: „Meðr þvi, segir hon, at þv, [vngi maðr[36], hefir þvilika lvti talat[37], þa leita þer likari, þviat ek [fastnaði mic[38] einvm manni[39], drotni minvm Jesv Cristo, honvm heitande at þióna með hreinvm meydómi.“

Sem hon hefir sva talat at sinni, gengr hinn vngi maðr brott með hryggv hugskoti, [alla vega velltande ser i hvg, hverri astvndan eða[40] list hann skal við koma, at fiandans vili enn hans andar skaði mø̨tti fram ganga. Hvat þarf her fleira vm [at tala[41]. Þegar [hinn nø̨sta dag er hinn ungi maðr til klꜹstrans aptr hverfandi[42], gvll ok gimsteina [ok marga dyra gripi[43] með ser berandi, hvaðan af [meinlꜹsa meyiarinnar ꜹga mø̨tti sem skiotaz blect[44] verða. Hann segir [sva enn at nyiv til meyiarinnar[45]: „Þo at þessir lvtir se miklir [ok margfalldir, segir hann, er nv i þenna pvnkt offrar ek þer[46], þa skaltv þat [vita vtan efasemð[47], at miklv meiri lvti [ok agiø̨tari mvntv[48] finna, ef þv hlyðnaz[49] minvm vilia.“ See her dasamlict strið ok harðla mikinn bardaga, er þessi gvðs ambátt þolir með sealfri[50] ser. Sialfr fiandinn, [sa sem senniliga er hinn grimmazti[51] ovin skirlifissins, stangar ok stvrlar meyna fyrir innan [með broddvm lostaseminnar[52]. Enn þessi vngi maðr knyr hana [ok knosar[53] fyrir vtan [með øllv megni astvndande, at þat fvllgerðiz, sem fiandinn var fyrir innan fysandi[54]. Enn mø̨r drottins verpr eigi ser a bak sinvm [hervapnvm i þessvm bardaga[55], helldr rennr hon [i þessarri þrꜹt[56] til skiols ok skylingar [vanaligrar hvgganar, dyrðarfvlla gvðs mey ok moðvr litillatliga[57] fultings biðiandi ok henni sinn iataðan[58] meydom [af nyiv[59] a hendi felande. [Enn fyrr sagðr vngr maðr lettir eigi af vppteknv oraði, þo at hann skili sic at sinni ecki vinna[60].

Nv berr sva til [a nøckvrvm degi[61], sem hinn vngi maðr kemr enn til hennar bliðliga talande ok elskvliga biðiande, at hon skuli hans vilia samþyckia, striðir fiandinn [sva fast[62] a meydominn, at hon er nv vmsiðir bvin til fallz, þviat sva logande ast vekr ovinrinn[63] vpp i hiarta meyiarinnar til vnga mannz, at andar aflit ok siðsemdar fyrirheitit fęr nv eigi holldinv[64] moti staðit. Heitr hvn salug at gera hans vilia, ok sva [setia þꜹ bø̨ði samt rað til, at hon skal ganga vm miðnø̨tti[65] vt af klꜹstrinv til hans herbergia, [at þar megi þꜹ i naðvm gera sinn vilia. See! Nv[66] sem nott er komin, øtlar hon at fylla þeira fyrirheit [vpp a sinn andar skaða[67], enn gleymir þvi fyrirheiti, sem hon iataði sealfvm gvði, [þa er hon vigðiz [vndir kløðabvnat hreinlifiskvinna[68]. Oc er hon gengr fram milli mvra tveggia ok øtlar vt vm þø̨r leyniligar dyrr klꜹstrsins[69], sem þar ero fyrir, serr hon, at dyrrnar opnaz þęr enar sø̨mv, [serr hon, at þar gengr[70] inn meyiaflockr mikill haleitliga bvinn. Hon grvnar i fyrstu, at [abbadis mvni nøckvra vissv haft hafa af hennar gerðvm ok mvni þar komin með systrvm sinvm[71]. Enn þessi grvnsemð eyðiz skiotliga [fyrir hvgsaða skynsemð, þviat meyiaflockr þessi ok einkanliga foringi þeira er storliga frabø̨riligr stett eða støðv þeira systranna, þviat i øndverðu liði serr hon ganga eina friðuztu[72] frv með skinandi asionv. Þessar allar [saman snara hvatliga[73] inn vm portit rett i moti nvnnvnni. Er[74] mvrrinn þrø̨ngr [ok fylskni allz[75] engi, þickir henni salvgri nv visa ván, at her rett verði hon [høndlut af[76] sinv tiltøki. Gengr hon þo nøckvra stvnd fram i moti þeim. Enn siþann[77] þø̨r nalgaz, verðr hon sva ottaslegin, at hon þorir ecki annat enn vikr ser af veginvm vt at mvrinvm ok ø̨tlar, at þær skvli ganga fram hia henni. Nv sem þø̨r koma nø̨r, þar sem hon stendr skialfandi við murinn, vikr sv blezut[78] drottning himins ok iarðar [vt at henni[79], ok talar til hennar þvilikvm orðvm: „Hvert ætlar þv at ferðaz, systir?“ Enn fyrir skammfylli þorir nunnan[80] øngv at svara. Vár frv sancta Maria talar [þa i annan[81] tima: „Eigi er þessi eilifr hialparvegr.“ Ok eptir þessi orð hverfr sia syn.

Enn með gvðs vilia ok sø̨llar gvðs moðvr Marie hverfr nvnnan aptr til sin skiliandi fullkomliga, at með þessvm orðvm frialsaði gvðs moðir hennar sal af þessv[82] vraði, sem standa i þeiri sømv bø̨n, sem hon var optaz vøn at segia með goðfysi fyrir hennar alltari. Gengr nv þegar i stað aptr i klꜹstrit ok fram fyrir alltari gvðs moðvr niðr krivpandi, með hiartaligvm tarum framfallandi skęrrar iðranar, litillatliga biðiandi ok mikilliga akallandi, þar með likn ok lꜹsn syndarinnar þiggiandi[83] fyrir hvnangligt[84] arnaðarorð moðvr miskvnnarinnar, hvat er hon ꜹðlaðiz skiotliga með afli goðfysinnar. Lifði siþan þessi nvnna allan tima sins alldrs vel ok staðfastliga i gvðs ꜹgliti[85] ok heilagrar Marie drotningar, ok lꜹk sinvm lifdøgvm með sęlvm enda ok for til lifanda gvðs, sa er með feðr ok heiløgvm[86] anda lifir ok rikir vtan enda.



Fotnoter:

  1. ↑ einhueriu E.
  2. ↑ [godrar frægdar dasamligs lifs E.
  3. ↑ elskadi hun E.
  4. ↑ [mgl. E.
  5. ↑ mgl. E.
  6. ↑ [suefns E.
  7. ↑ drottningina E.
  8. ↑ Amen tilf. E.
  9. ↑ hallar E.
  10. ↑ [hin rettlatazta E.
  11. ↑ [hin trulyndazta E.
  12. ↑ [saal. E; skyrari St.
  13. ↑ [rettann ueg E.
  14. ↑ Amen tilf. E.
  15. ↑ [heilagleik lifsins framm i fridi E.
  16. ↑ tilf. E.
  17. ↑ mgl. E.
  18. ↑ at E.
  19. ↑ uænzt E.
  20. ↑ [mgl. E.
  21. ↑ sært ok tilf. E.
  22. ↑ kueikir E.
  23. ↑ sa E.
  24. ↑ [talar ungi madr med þessum hætti E.
  25. ↑ uillt E.
  26. ↑ [vera mier hin elskuligazta E.
  27. ↑ tilf. E.
  28. ↑ [mgl. E.
  29. ↑ [aunguann þann hlut er E.
  30. ↑ [mgl. E.
  31. ↑ [henni E.
  32. ↑ ma E.
  33. ↑ uera E.
  34. ↑ [huat hann hefir at hugsa. Ok er mærin heyrir, huat hann hefir at hugsa ok E.
  35. ↑ [suarandi hans ordum aullum E.
  36. ↑ [mgl. E.
  37. ↑ at tala E.
  38. ↑ [em faustnud E.
  39. ↑ mgl. E.
  40. ↑ [hugsandi med hverri E.
  41. ↑ [mgl. E.
  42. ↑ [ꜳ næsta dag eptir fer hann til klaustrans E.
  43. ↑ [mgl. E.
  44. ↑ [meyiarinnar hugr mætti sem skiotazt blektr E.
  45. ↑ [þa enn til nunnunnar E.
  46. ↑ [mgl. E.
  47. ↑ [fyrir uist uita E.
  48. ↑ [skaltu fyrir E.
  49. ↑ hlydir E.
  50. ↑ mgl. E.
  51. ↑ [mgl. E.
  52. ↑ [mgl. E.
  53. ↑ [mgl. E.
  54. ↑ [mgl. E.
  55. ↑ [uopnum i þessari þraut E.
  56. ↑ [mgl. E.
  57. ↑ [uanaligra hvggana, guds modur E.
  58. ↑ fyrirheitinn E.
  59. ↑ [mgl. E.
  60. ↑ [mgl. E.
  61. ↑ [einn dag E.
  62. ↑ [nu sua ꜳ E.
  63. ↑ fiandinn E.
  64. ↑ mgl. E.
  65. ↑ [giora þau rad fyrir, at um nottina um midnætti skal hun ganga E.
  66. ↑ [Ok E.
  67. ↑ [mgl. E.
  68. ↑ [mgl. E.
  69. ↑ mgl. E.
  70. ↑ [ok gengr þar E.
  71. ↑ [þar se abbadis ok hafi uissu af hennar giordum E.
  72. ↑ [þuiat hun sier ganga eina E.
  73. ↑ [ganga saman E.
  74. ↑ saal. E; Enn St.
  75. ↑ [enn fylsnin E.
  76. ↑ [fundin ok haundlut i E.
  77. ↑ er E.
  78. ↑ blezada E.
  79. ↑ [mgl. E.
  80. ↑ hun E.
  81. ↑ [saal. E; þannan St.
  82. ↑ saugdu E.
  83. ↑ mgl. E.
  84. ↑ nafn ok tilf. E.
  85. ↑ lofi E.
  86. ↑ helgum E.
Hentet fra «http://heimskringla.no/index.php?title=Maríu_jartegnir_-_Af_nvnnv_er_hlaupaz_villde_or_klaustri&oldid=63662»