Maríu jartegnir - Ein hvsfrv vandlętti vm bonda sinn

Fra heimskringla.no
Hopp til navigering Hopp til søk
Velg språk Norrønt Islandsk Norsk Dansk Svensk Færøysk
Denne teksten finnes på følgende språk ► Original.gif


Noen spesialtegn vises ikke på iPhone/iPad.


Maríu jartegnir


Ein hvsfrv vandlętti vm bonda sinn



St (Varianter fra E)

Ein hvsfrv vandlętti vm bonda sinn


Roman de la Rose (1300-tallet):
Hon hefir til hans mikla ast, hvar fyrir henni gerizt miøk sárt, þegar i fyrstv sem hana grvnar, at hann elski aðra konv.

Navckvrr agø̨tr[1] riddari var i einshveriu konvngsriki, vænn maðr ok vel ménntr a allar[2] veralldligar listir, vngr at alldri ok ogeyminn i sinv framferði. Hann var kvændr[3] ok átti goða hvsfrv [af goðv kyni tiltekna[4]. Oc þo[5] at eins ꜹmbvnaði hann þat eigi sva vel sem hø̨fði, þviat hann elskaði miklu kiørligarr aðra konv vndir niðri með fvllri gerð [i alla staði[6]. Sv goða riddarans hvsfrv var vel kristin, elskaði[7] gvð ok hans blezaða moþvr, her með geymir hon bonda sinvm sanna dygð, þo at hann geri øðrvvissi[8]. Hon hefir til hans mikla ast, hvar fyrir henni gerizt miøk sárt, þegar i fyrstv sem hana grvnar, at hann elski aðra konv. Enn þat strið [ok angist[9] ꜹkaz sva miok fyrir[10] hennar briosti, sem hon hefir af [þeima lut meiri sannindi, þviat i øllvm greinvm skilr hon sik minni hafa riddarans alvørv enn var forðum, þar til er hvn ma eigi við dyliaz. Er henni þa mikil skaprꜹn i þess hattar meðferði, enn berr þo vel i kvensligvm veykleika sva mikla meingørð ser veitta[11]. Þvi ferr hon at i fyrstv, sem bezt samði bøði fyrir gvþi ok mønnvm, biðiandi leyniliga þa sømv konv, sem hon veit [of framt elska sinn eiginbonda[12], at hon af leggi framleiðiss sva at gera, segiz henni vilia allt vmliðit fyrirlata, ef hon geymir heðan ifra sitt rað til betranar[13] snva. Sv kona svaraði vel [án nøckvrum forleika[14], enn gerir sem aðr, þo meirr af riddarans raðleysi enn sinvm illvilia. Sem hon sérr, at þetta dvgir eigi, berr hon trꜹst á, [þviat hon var af goðum øttlegg[15], at tala við riddarann bonda sinn[16] af þessv efni, segiandi at hon vill eigi sva bvit þola ser til smanar ok sinvm áttboga[17]. Enn riddarinn hugleiðir, at hennar frendr ero, [sem hon vattar[18], vel gꜹfgir [ok mikils verðir[19], þvi vill hann eigi [meirr styggva[20] hana, vtan graliga glennzar vndan, segir at slikt mvn eigi[21] allt satt vera. Svellr þat[22] miøk með[23] frvinnar hiarta, ok hon snyrr fvllkominn[24] þótta til konvnnar, sva at einn dag gengr hon til kirkiv, biðiande vara frv sanctam Mariam með fvllri alvørv, at hon hefni hennar a þeiri[25] konu. [Meðr þvi at[26] hon hefir þessa gratandi beðit, sofnar [hon, ok skiott[27] birtiz henni gvðs moþir sancta Maria ok segir sva: „Þa hefnd, [dottir min, sem þv baðt mik gera, ma ek eigi við þa konv fram hafa[28], þviat hon heilsar mik huern dag hvndrat sinnvm meðr knefalli. Þvi vil ek frið setia með yðr, sva at hvn letti[29] af meingerðvm við þik.“ Ok sva fylldiz[30].


Codex Arn-Magn. 233 Folio

Her seghir fra einum riddara


Nockurr riddari var i einhueriu þorpi, vænn madr ok vel menntr ꜳ veralldar listir, vngr at alldri ok vgeyminn i sinu frammferdi. Hann var kuæntr madr ok atti goda husfru, ok þo allt at eins ỏmbunadi hann æigi sæm hæfdi, þuiat hann elskadi miklu kierligarr adra konu undir nidri med fullri gerd i alla stadi. Su goda husfru riddarans var ual cristin, elskandi gud ok hans blezadu modur, her med geymir hon bonda sinum sanna dygd, þott hann gori odruuiss, huar fyrir henne geriz miok sárt, þegar i fyrstu sem hana grunar, at hann elskadi adra konu. Enn þat strid eykz sua miok fyrir hennar briosti, sem hon hefir af þeima lut meiri sannindi, þuiat i ꜹllum greinum skilr hon sik minni ok minni hafa hans aluoru en var fordum, þar til er hon ma æigi dyliaz vid. Er henne þa mikil skapraun i þers hattar hans medferdi, enn berr þo val sua mikla meingiỏrd. Þui ferr hon at i fyrstu, sem bezt samdi bædi fyrir gudi ok monnum, bidiandi leyniliga þa sỏmu konu, sem hon ueit of framt elska sinn bonda, at hon af leggi frammleidis sua at gera, segiz hon henne uilia allt vmlidit fyrirlata, ef hon geymir fra þersi stundu heðan fra sitt rad til batnaðar at snua. Su kona svarar val an nỏckurum forleik, en gerir sem adr, þo meirr af riddarans radleysi enn sinum illuilia. Sem fruin (ser), at þetta dugir æigi, berr hon traust ꜳ, þuiat hon var af godum ættlegg, at tala vid riddarann bonda sinn liosliga af þersu efni, sua segiandi at hon vill æigi sua buit hafa ser til smanar ok sinum áttboga. Enn riddarinn hugleidir, at hennar frændr ero val gỏfgir ok mikils verdir, ok uill þui æigi styggia hana, utan gladliga glenzar undan, at slikt mun ecki satt vera. Suellr þetta miok med fruinnar hiarta, sua at snyz i fullkominn þotta til konunnar, sua at einn dag gengr hon til kirkiu heilagrar Marie, bidiandi vara fru sanctam Mariam med fullri aluoru, at hon hefni hennar a þersi konu. Sem hon hefir þetta gratandi bedit, sofnar hon, ok skiott birtiz henne guds modir ok mær sancta Maria ok segir sua: „Þa hefnd, dottir min, sem þu badt gora, ma ek æigi vid þa framm hafa, þui at hon heilsar mik hundrad sinnum huern dag med knefalli; þui uil ek frid setia millum yduar, sua at hon af lati meingerdum vid þik.“ Ok sua fylliz þetta, at herrann sneriz til astar vid sina husfru, ok konan idradiz takandi skriptir fyrir sin afbrot, þionandi sidan æuinliga ok dyggiliga heilagri guds modur Marie.




Fotnoter:

  1. mgl. E.
  2. tilf. E.
  3. kuæntr E.
  4. [mgl. E.
  5. allt tilf. E.
  6. [saal. E; vndir niðri St.
  7. elskandi E.
  8. audruuiss E.
  9. [mgl. E.
  10. i E.
  11. [þessum hlut, þuiat hun skilr sik hafa minni riddarans aluoru enn fyrr E.
  12. [at framt elskar hennar bonda E.
  13. at tilf. E.
  14. [mgl. E.
  15. [mgl. E.
  16. liosliga tilf. E.
  17. ættboga E.
  18. [mgl. E.
  19. [mgl. E.
  20. [miok styggia E.
  21. tilf. E.
  22. þetta E.
  23. i E.
  24. fullkomnum E.
  25. þessi E.
  26. [Sem E.
  27. [hun skiott, ok iafnskiott E.
  28. [mꜳ ek eigi uid þꜳ konu frammi hafa, sem þu badt mik giora E.
  29. lati E.
  30. sidan tilf. E.