Maríu jartegnir - Fra klerk einvm
| Velg språk | Norrønt | Islandsk | Norsk | Dansk | Svensk | Færøysk |
|---|---|---|---|---|---|---|
| Denne teksten finnes på følgende språk ► |  |
E og 655g
Sva er skrifat, at einn klerkr var liotr miok i siðferði, þviat hann kallaðiz klerkr [at nafni[1], en var [i sinv lifi[2] hinn mesti ribballdi. [Siðsemdar þionastv hafði hann, en var ogrliga langt i brott fra verkvm siðsemdarinnar, sꜹrlifi holldzins let hann þiona lꜹsleika hvg(arins)[3]. Sa uar uani þessa auma klerks, at hueria nott sem adrir menn uoru i suefni, ris hann upp ok fer ꜳ einum bate yfir þa modu, sem fiell hia stadnum. Þat uar erendit, at hann for til sinnar frillu ok framdi med henni saurlife. Nu þott hann uæri sua fyrirlitligr i sinu frammferdi, uar sa einn godur hlutr, er hann hiellt dagliga ok geymdi med mikilli stadfesti, hann las huern dag tidir sællar guds modr Marie, huort sem hann var heima eda i audrum staudum.
Nu ber suo til eina nott, sem hann hefir fullgiort þat illa uerk ok fer aptr um ꜳna, at upp ris sua mikil allda med ofuidri, at hun synir skyrann dauda þeim manni, sem þar er staddr ꜳ litlum bate. Hiedann af hrædizt klerkrinn odæmiliga, þviat hans hugr er skelfdr ok alla uega þranugdr med tuifalldre uesolld. Samuitzkan asakar hann ok seigir, at fyrir glæpi hans mvne hann taka eptir daudann eilifar pinur. Nu þott hann væri miok þraungdr, tekr hann þat rad, sem honum matti bezt gegna, at hann idrazt umlidinna lasta ok glæpa, upp til himins litande, þuilik ord med tarum segiandi: „Heyrdu, einslig hialp ok skyling uesalla manna, næring aumra manna næst almattkum gudi, hin flecklausazta mær ok hin sætazta modir guds sonar, drottning min Maria, til þin kafla ek, þik bid ek hialpa mier ueslugum, myskunna mier, ella ferz ek i minum glæpum. Minztu, drottning min, at ek hefi eigi uannrækt at giora minningh þina dagliga, þott ek hafi audruviss lifat enn skylldi.“ Þuilika hluti talar hann, ok kemr i hug, at eigi hefir hann lesit Mariu tidir, þær sem þeim deigi atti at fylgia, sem nu var komandi, tekr til i stad ok hefr upp tidernar. Enn sua sem hann hefir sagt nockr uers af Venite ok segir inuitatorium i mille Aue Maria, þa ridr at batinum sua auflugt, at honum huelfir, rekr þa klerkinn i kaf, sua at þessi heilsanarord hefir hann sidazt i munne.
Enn þegar sem liflat hans er uordit, koma i moti salinne margir dioflar ok ætla at draga hana til heluitis. Enn af annare halfu koma til himneskir einglar eptir spyriarna illgiarna anda, huat þeir ætla framm at fara. Dioflarnir suara: „Þat er uort erendi hingat at draga þenna klerk til kuala vorra, þuiat hann fyrir alla hluti uar uor kumpan. Miok er þat makligt, at sa brenni med oss i pinunne, sem til meingiordar vid skaparann uar oss hlydinn ok eptirlatr i syndinne.“ Hier til suara himneskir kraptar: „Þat er uort hugbod, segia þeir, at eigi þurfe þer sua digrliga at lata, þuiat eigi munu þier þenna mann i heluite nidr steypa.“ Dioflar ganga upp at meir, ok segia sua: „Þeim manne hæfir eingi stadr nema i heluita, med þui at aungvann hlut giordi hann utan vor uerk.“
Nu sem heilagir einglar ok heluitzker andar skiotazt ꜳ þuilikum greinum, kemr til hin sælazta guds getara ok eilif mær Maria, skinandi sem sol. Hun geingr til myrkra hofdingians ok talar þessum ordum: „Huat leite þier med þessum manni, er leystr uar med blodi sonar mins ok merktr med heilagri trv, fyrir þui þore þier at uannuirda minn klerk?“ Dioflarnir suara: „Eigi er oss þat kunnigt, at hann sie þinn klerkr, er at eins kalladizt kristinn, enn var iafnnann uorum uerkum fylgiusamr storliga. Latid oss koma greinum fyrir, hui hann uar sua drambsamr, med þvi at hann dyrkadi litillætis haufdingiann. Hui uar hann sua fullifr, med þvi at hann þionade skapara hreinleiksins? Ef son þinn er rettlatr, segia þeir, þa mun hann alldri þann mann audga sinu rike.“ Guds modir suarar þa: „Sonr minn tynir alldri sinu rettlæti, (þui) at þat er iafnann samtemprat milldinni. Enn med þui at þat er eigi vidrkvæmiligt, at ek disputera uid ydr leingi, þa forum framm til doms himnakonungs sonar mins.“
Nu sem þau framm koma fyrir hinn eilifa domara, taka þegar dioflarnir ath asaka klerkinn ok bera framm marghattadar hans illgiordir, sua segia þeir millum annara hluta: „Þessi madr hefir uerit alla gotu hinn mesti ouin godra uerka, saurlifr ok illa at sier gior, fullr hefir hann uerit af þeim fuluztum verkum, sem vaun eru lostasemi at fylgia.“ Sem hier er komit rogi dioflanna, at þeir seigia klerkinn hafa endat sina lifdaga ok lyktad i þeira þionustu, svarar drottning himirikis fyrir klerksins sꜳl ok segir sua: „Ranglatir uottar risa upp i moti mier, ok illzkan er liugandi til aukningar sialfri sier. Þar er um giort, segir drottningin, at þenna mann fai þier hvorki pint miok ne litt, sem adr ætludut þier at væri i ydru valldi. Þvi (at) profazt enn um sinn, at þier kunnit at liuga, þa er þier saugdut, at i ydari þionustu hefdi þessi madr endat sina lifdaga, þa se lokinn upp munnr hans, ok siait, huat hans tunga starfadi næst sinum dauda.“ Dasamlig er myskunn almattigs guds ok hans sællar modr eilifrar meyiar Marie, sannliga kallazt hun myskunnar modir ok uidrkuæmiliga drottning milldinnar. Sem klerksins munnr er upplokinn, finzt skrifat ꜳ hans tungu þat sama privilegium sællar heilsanar iungfru sancte Marie, sem hann hafdi sungit fyrir tima sinnar frammferdar, þat uorrar fru priuilegium er kunnigt kristnum monnum ok saman stendr i þuilikum ordum: Aue Maria gracia plena, dominus tecum.
Huat giorir þu nu, diofull, segir meistarinn, sa er diktad hefir iarteignina, hui hrædizt þu nu, hui þegir þu nu? Enn audsynt er, at eigi þegir þu, fyrr enn þu ert ogurliga sigradr rauksamligu ualldi, fyrir hueria sauk brennr þu eilifliga med aufundar loga i þinu hugskote. Sie hier, lygi þin ste þier i haufut ok felldi þik. Huerf þu nu brott med smꜳn ok eilifu brigzle, skaumm ok suiuirding. Enn fyrir hveria grein er þu sua fagnadarlaus, at alldri lætr þu af at strida upp ꜳ mannligt kyn? Volldi nockut mannlig nattura þvi, er þu drambadir moti þinum skapara ok steyptizt til helvitis?“
Nv sem illgiarnir andar ero brott farnir fra klerksins sꜳl med eiginnligri suiuirding, er sæl modir ok eilifliga blezut mær Maria til klerksins talandi, ok segir sva: „Sier þu giorla, segir hon, i huersu mikilli þraunging þu hefir uerit ok i huersu hardann punkt þu hefir komit. Nu huerf aptr til þins likama, þuiat ek audladizt þat af syne minum, ok hygg at uanduirkuliga, huersu þier hæfir at lifa.“ Suo uerdr, at hann lifnar aptr, giorandi almattku(m) gudi ok hans sætuztu modr margfolld lof fyrir þa myskunn, er honum ueittizt, at hann heluite fordadizt. Endrbætti hann sidann allt sitt lif ok giordizt sidlatr madr, hafandi optliga sier fyrir augum þa hinu miklu þraunging, er hann var i staddr. Hann ottadizt sarliga, at eigi kæmi hann i annann tima i þuilikt, huar fyrir hann geymir sitt lif uel ok uakurliga, ok for sidann til guds med arnadarordi uorrar fru sancte Marie med drottni uorum Jesu Kristo rikiandi[4], þeim er lifir ok rikir i andligri uerolldu per omnia secula seculorum. Amen.
Fotnoter:
