Maríu jartegnir - Maria hialpadi systur

Fra heimskringla.no
Hopp til navigering Hopp til søk
Velg språk Norrønt Islandsk Norsk Dansk Svensk Færøysk
Denne teksten finnes på følgende språk ► Original.gif


Maríu jartegnir


Maria hialpadi systur


C. R. UNGER

Christiania 1871


D (Varianter fra E)

Roman de la Rose:
Hann freistar optliga at mykia hennar hug med blidum ordum ok fogrum fyrirheitum. Het hann henni at gefa mikinn rikdom ok dyrd ok alla goda hluti adra enn sialfan gud, ef hun villdi samþyckia at verda hans husfrv.

Sv var ein[1] nunna, er vpp var fædd fra sinum barndomi med helgum lifnadi, ok vel ok lofliga lifdi i sinu klaustri vndir heilagri reglu. Ok suo sem hennar alldr vox, aukadizt ok þar med dagliga i hennar hiarta kærleikr [til sællar[2] guds modur Marie, gerdi hun huern dag hennar minning, treystandi henni þui fullkomligar sem hun kendi sik med hennar hialp meirr [ok meirr[3] fremiazt i andligum dygdum. Enn ofund hins gamla[4] ovinar leitadi at fyrirkoma hennar heilagleik ok vendir [augu ok[5] hiarta nockurs gofugs mannz [miog audigs at veralldligum rikdomi[6] til fegrdar hennar aasionu, suo at hann hefir alla sina elsku til þessarrar meyiar. Hann freistar optliga at mykia hennar hug med blidum ordum ok fogrum fyrirheitum[7]. Het hann henni at gefa mikinn rikdom ok dyrd ok alla goda hluti adra [enn sialfan gud[8], ef hun villdi samþyckia at verda hans husfrv. Hann leitar þessa[9] hluta dagliga med ollu kostgæfi, ok þar med tendradi diofullinn aaeggiare allra glæpa hennar hiarta til þess sama. Huat þarf hier margt[10] um? Sa styrki [stolpi ok turn[11], er med aukning heilagleiksins syndizt suo vordinn haar, at hann mundi taka til himins[12], hrapar nu nidr sleginn med ymisligum skotum ok hoggum hermanna, ok samþyckir brudr eilifs konungs at verda brudr daudligs þræls neitandi lifinu enn [trvlofandi sik[13] daudanum. Ecki stod annat i mot, at þessi glæpr fullgerdizt, utan[14] eigi fekst stund ok stadr til hann at fremia. Nu sem þau hofdu fullkomliga fest [sattmal med ser ok[15] daudanum, skipodu þau ser dag til [, nærr þessi nyi horkall skylldi þessa iungfrv gripa or klaustrinu ok samteingia ser med hiuskap[16]. Ok er kom sa dagr, for hun til huss fodur sins[17] ok suaf þar vm nottina, gefandi suo færi aa, at hana mætti þadan auduelldliga brott taka.

Hun var þa med ogurligri vitran ok þo myskunsamligri skylldut til at kennazt vid sina villu, þuiat henni syndizt þa þeiri nott[18] i draumi, sem hun væri leidd at ogurligum pytt vndarliga diupum ok vidum. Hann spio upp suo miklum reyk med hinni mestu fylu, at henni syndizt sem allt loptid docknadi af, ok eigi matti sia birti solarinnar. Þessi pyttr var allr fullr med ormum ok modkum, ok sem hun ottadizt akafliga þann hrædiliga gny, sem vard af [kalli ok[19] grat þeira, sem i þeim pytt kuolduzt, sa hun tuo blamenn logandi sem elldr hlaupa upp or midium pyttinum ok dreckia þar nidr i utan alla myskunn þær salir[20], er þar voru ætladar til pinu. Sem þeir ogurligu blamenn gripu systurina, at þeir drægi hana þar i, þrongvizt hennar hiarta med oruænting hialparinnar, ok i þessum otta serr hun ollum megum vmkring[21] sig, ef nockur mætti hana frelsa. Þa ser hun vora[22] [vinu ok[23] frv guds modur Mariam [, sem hun stædi fiarri miok ok snuizt[24] suo brott fra henni, at hun megi varla nockura hialp[25] fa af hennar syn. Systirin snyzt þo, þat framazt er hun ma, til himinrikis drottningar, ok kalladi hana med nafni talandi þessum ordum: „Min frv, min fru! hialpa[26] þinni ambatt, er nu er i suo mikilli naud.“ Modir myskunnar gengr nockuru[27] nærr ok spyrr: „Huer ert þu?“ „Ek er, sagdi hun, þin ambatt, drottning min! Var ek iafnan goduiliug i þinni minning [ok þionustu[28].“ Hun suarar: „Langt af [segir hun, langt af[29], ecki ert þu min, helldr ertu þess, sem þu hefir þier kosit hafnandi mer, komi hann nu [at frelsa[30] þik.“ Systirin harmar [enn framar[31], sem hun heyrir [þessi hennar ord[32], ok segir: „Minn fru, gior eigi suo, sannliga er ek þin þionustukona. Langt se fra mer, langt se fra minu hiarta hans minning, enn þu frels þina ambatt. Duel eigi, min frv, þuiat diupit suelgr[33] mik, ok pyttr opnazt nu at [suelgia mik ok gleypa[34].“ Sem hun aasakadi sig aa þenna hatt kallandi vora frv, ok ovinirnir, er hana drogu, villdu henni eigi[35] frest gefa [, kom modir myskunnar til sinnar seku ambattar ok tok i hennar hond. Fiandrnir flydu þegar brott þorandi eigi at sia þann, sem guds modir villdi hialpa[36]. Guds modir talar þa blidliga til systurinnar huggandi hennar hiarta, er adr var miok pint med otta, ok segir: „Þessi er aavoxtr ok ombun likamligrar munudar. Þu gaft þik sialfviliug i hrapan ok pislir þessa suelgs, ok vissir þu eigi, varazt nu þat, sem þu hefir sed ok profat, ok leita med ollu afli at fa aptr vinattu þess goda herra, sem elskar skirlifit.“ Sem vor frv hafdi suo sagt, huarf hun brott.

En systirin tok aptr sitt vit, ok þegar hun vaknar, koma þar sueinar þess audga manz, at þeir hefdi hana med ser, sem hun hafdi rad fyrir gert. Hun segir til þeira: „Farit brott, þionustumenn daudans ok uppvekiarar eilifs bruna.“ Hun rekr þa brott fra ser med mikilli reidi, ok segir sinum frændum allan þenna atburd, sem vordit hafdi. Hun ferr aptr til sins klaustrs takandi aptr sinn fyrra lifnad ok fyrirheit med grat ok idran, at hun mætti aptr fa fullkomliga[37] elsku guds ok hans modur himinrikis drottningar Marie.




Fotnoter:

  1. iungfru tilf. E.
  2. [mgl. E.
  3. [tilf. E.
  4. forna manzins E.
  5. [mgl. E.
  6. [mgl. E.
  7. heitum E.
  8. [mgl. E.
  9. þessara E.
  10. langt E.
  11. [saal. E; madr D.
  12. himirikis E.
  13. [samþyckiandi E.
  14. eigi, enn E.
  15. [sitt sattmal med E.
  16. [nætr E.
  17. ok modr tilf. E.
  18. [mgl. E.
  19. [mgl. E.
  20. salur E.
  21. umkringis E.
  22. saal. E; fornu D.
  23. [mgl. E.
  24. [miok fiarre ok sem hun snyzt E.
  25. uon hialpar E.
  26. hialp E.
  27. þa E.
  28. [tilf. E.
  29. [tilf. E.
  30. [ok frelsi E.
  31. [mgl. E.
  32. [þetta E.
  33. suelgir E.
  34. [gleypa mik E.
  35. eingin E.
  36. [mgl. E.
  37. fullkomna E.