Paradisus
| Velg språk | Norrønt | Islandsk | Norsk | Dansk | Svensk | Færøysk |
|---|---|---|---|---|---|---|
| Denne teksten finnes på følgende språk ► |  |
Paradisus
Paradisus,
efter Membranen AM. 194 Oct., der synes at tilhøre Begyndelsen av det 15., eller dog snarere Slutningen af det 14., Aarh.
- Om Skindbogen 194 (der nu bestaar af 52 Blade) see i øvrigt Werlauffs Symbolæ S. 3-5.
1. Hoc dicit Moyses de Paradiso. Paradisus heitir staðr. sá er eigi á himnum ok eigi á jörðu, heldr er hann í miðjo lopte jamnær himni ok jörðu svá sem hón var sett af guði. Paradisus er xl mílna hærri en Nóaflóð varð. Paradisus er öll jamlöng ok jambreið. þar er hvorki fjall nè dalr. þar er eigi frost nè snjórr. þar ero allir landskostir, en þar er ekki illkvikendi ok eingi andmarki. þar er brunnr góðr, sá heitir lífsbrunnr. þar er einn fagr skógr ok dásamligr er heitir [radıon ſallt[2]: hann fölnar aldri: þar er hvert trè rètt sem kólfr ok svá hátt ath eigi má yfir sjá: þar ero hvers kyns trè þau er með allri fegrð[3] standa ok bera á sèr alls kyns blóm ok birti epla ok aldina með mörgu móti: þar fallr aldri lauf af viði: sjá skógr er í miðri Paradiso: eitt trè með ávexti var bannat Adam, þar er í fólgin vitra góðs ok ills. þar er hvorki hatr nè hungr; ok aldri er þar nótt nè myrkr, heldr er hinn sami dagr ávallt ok skínn sól þar vij hlutum bjartari en í þessum heimi[4] því at þar kemr við öll birti himintungla. þar ero settir englar ath reysta til skemmtunar. þangat skulo fara sálur góðra manna ok una þar til dómadags, síðan er guð lauk upp þá er hann leiddi þangat önd þjófs þess er líf sitt lèt á krossínum. Í Paradiso er einn fugl er Fenix heitir. hann er harðla mikill ok undarligr ath skepnu svá sem guð skóp hann ok er hann drottinn yfir öllum fuglum. hann laugar sik í lífsbrunni ok flýgr upp á þat trè er hæst er í Paradiso í gegn sólo. þá skínn af honum sem af sólargeisla. hann glóar allr sem gull. fjaðrar hans ero líkari englum guðs. brjóst hans er svá fagrt ok nef sem áðr var sagt of fjaðrar. augu hans ero sem kristallus. fætr hans ero sem blóð. enn þá er sá enn fagri Fenix flýgr upp ór Paradiso á Egiptaland ok er þar xv vikur þá safnaz til hans alls kyns fuglar ok syngja um hann á hverja lund. þá heyra menn þat þeir er þar ero ok fara til hans hvaðan æfa ok mæla svá ‘kom heill Fenix hingat til lands! þú glóar allr sem gull rautt! allra fugla ertu kóngr!’ þarlandsmenn[5] gjöra[6] ór vaxi ok eiri annan Fenix ok marka sem líkast ath öllo.[7] allir fuglar falla til fóta honum ok tigna hann með glaðri röddu. rauð rönd liggr eptir baki honum endilöngu fögr sem gull sè brennt. þá er xv vikur ero liðnar ferr enn fagri Fenix aptr til Paradísar. allir fuglar fljúga með honum, sumir fyrir neðan hann en sumir fyrir ofan ok á hvoratveggju hlið; en þá er þeir mega eigi fara leingra þá ferr hverr til síns heima.
2. Hoc dicit Johannes apostolus de Paradiso. Þath var iiij þúsundum vetra fyrir burð Krists (þá var ein þúsund geingin) þá var Fenix gamall vorðinn ok þá safnar hann sèr fuglaliði miklu ath bera saman viðköst mikinn, en af guðs vilja varð svá þá er sól skein á viðköstinn ok[8] af hita sólarinnar kom eldr í viðköstinn, en Fenix fèll ofan í eldinn miðjan[9] ok brann allr ath ösku. en eptir á hinum þriðja degi þá reis hann upp af dauða ok er hann þá ungr í annat sinn ok ferr þá til lífsbrunns ok laugar sik þar; þá vaxa honum fjaðrar sem þá er fegrstar[10] voro. hann verðr gamall um þúsund vetra; þá brennir hann sik í annat sinn ok rís upp ungr. enn eingi maðr veit hvort hann er karlfugl eða kvennfugl, nema guð einn.
3. Paradisus er í austri heims. Þar var Adám settr til byggðar ef hann hèldi þat er guð bauð honum. Þar stendr trè þat er maðr kennir eigi sóttar nè meinsemdar ef maðr etr af aldini þess ok hann hrymz eigi nè eldiz ef hann etr af ok heitir þat lífstrè. Brunnr[11] sá er þar er fylgja öll vatzfríðendi. Ór þeim brunni falla iiij ár í þenna heim. Ein[12] heitir Phison eða Ganges öðro nafne. hón sprettr upp undan fjalli þí er orcobaríſ[13] heitir. Phison fellr á Indíalandi ok fellr út í umsjó er ath bókmáli heitir oceanus. Önnur á sú er fellr ór Paradiso heitir Nilus eða Geon öðro nafni. hón skilr þriðjunga[14] heims, Asiam ok Africam.[15] hón fellr um Bláland ok umhverfis Egiptaland. hón kemr[16] í vij stöðum til sjóvar[17] ok mikil í öllum stöðum. Hin þriðja á fellr ór Paradiso. sú heitir Tigris. hón fellr of Serkland ok um Ermland hit mikla. hón sprettr upp í fjöllum þeim er heita Eldingafjöll. En fjórða á heitir Eyphrates. hón sprettr þar upp undir Eldingafjöllum. hón fellr af Ermlandi ok of Mesopotamia.[18] þar stendr borg er heitir Babilon. þar fellr Eyphrates í gegnum ok kemr fram í Miðjarðarsjó skammt frá Antiochiam. Þar ero ok á Ermlandi fjöll þau er annat heitir Tabor enn annat Hermon. þar nam staðar örk[19] Nóa meðal þeirra fjalla: þar stè hann ór örk sinni ok kona hans ok synir hans iij ok konur þeirra.
Noter:
- ↑ hentet fra 44 Prøver.
- ↑ [Nøiagtig Gjengivelse af Membr.
- ↑ eller fegurð
- ↑ hēı i Membr.
- ↑ þa | landz menn i Membr.
- ↑ Tilføiet af udgiveren.
- ↑ eller öllu
- ↑ ɔ: at.
- ↑ mıdíann i Membr.
- ↑ eller fegurstar.
- ↑ Brunr i Membr.
- ↑ Eın̄ i Membr.
- ↑ Nøiagtig Gjengivelse af Membr.
- ↑ ligner þidunga i Membr.
- ↑ affrıkā i Membr.
- ↑ kē i Membr.
- ↑ ſıofar i Membr.
- ↑ meſopotanía i Membr.
- ↑ ỏrch i Membr.
