Saga Inga Haraldssonar ok brœðra hans

Fra heimskringla.no
Hopp til navigering Hopp til søk
Velg språk Norrønt Islandsk Norsk Dansk Svensk Færøysk
Denne teksten finnes i flere utgaver på følgende språk ► Original.gif Norsk.gif Dansk.gif Svensk.gif
Norsk.gif Dansk.gif


Heimskringla
Snorra Sturlusonar
N. Linder og H. A. Haggson
1869-1872


Saga Inga Haraldssonar ok brœðra hans


1. Upphaf Sigurðar ok Inga konunga.

Ingiríðr dróttning ok með henni lendir menn ok hirðin, sú er Haraldr konungr hafði haft, réðu þat, at hleypiskip var gert ok sent norðr til Þrándheims at segja fall Haralds konungs, ok þat með, at Þrœndir skyldu taka til konungs son Haralds konungs Sigurð, er þá var norðr þar ok Sáðagyrðr Bárðarson fóstraði. En Ingiríðr dróttning fór þegar austr í Vík; Ingi hét son þeirra Haralds konungs, er var at fóstri þar í Víkinni með Ámunda Gyrðarsyni Lögbersasonar. En er þau kómu í Víkina, var stefnt Borgarþing; þar var Ingi til konungs tekinn; þá var hann á annan vetr. At því ráði hurfu Ámundi ok Þjóstólfr Álason ok margir aðrir stórir höfðingjar. En er þau tíðindi kómu norðr til Þrándheims, at Haraldr konungr var af lífi tekinn, þá var þar til konungs tekinn Sigurðr, son Haralds konungs, ok hurfu at því ráði Óttarr birtingr, Pétr Sauðaúlfsson ok þeir brœðr Guthormr af Reini Ásólfsson ok Óttarr balli ok fjöldi annarra höfðingja. Ok snerist undir þá brœðr náliga allr lýðr, ok allra helzt fyrir þá sök, at faðir þeirra var kallaðr heilagr; ok var þeim svá land svarit, at undir engan mann annan skyldi ganga, meðan nökkurr þeirra lifði sona Haralds konungs.


2. Frá Sigurði slembidjákn.

Sigurðr slembidjákn sótti norðr um Stað, ok þá er hann kom á Norðmœri, váru alt komin fyrir honum bréf ok jartegnir ráðamanna þeirra, er snúizt höfðu undir hlýðni við sonu Haralds konungs, ok fékk hann þar enga viðrtöku eða uppreist. En með því at hann var sjálfr liðfár, þá réðu þeir þat at stefna inn í Þrándheim, því at hann hafði áðr gert orð fyrir sér inn þannug til vina sinna, ok til vina Magnús konungs, er blindaðr hafði verit. En er hann kom til kaupangs, reri hann upp í ána Nið, ok kómu festum á land í konungsgarði, ok urðu þá undan at leita, því at lýðr allr stóð í móti. Þeir lögðu síðan til Hólms, ok tóku þar út or klaustranum Magnús Sigurðarson af nauðgum munkunum; hann hafði tekit áðr munksvígslu. Sú er fleiri manna sögn, at Magnús fœri at sjálfs sín vilja, þótt þetta væri gert til bótar um mál hans, ok vænti Sigurðr sér af þessu liðsafla, ok svá gafst. Ok var þetta eptir jól. Fóru þeir Sigurðr út eptir firðinum. Síðan sóttu eptir þeim Björn Egilsson, Gunnarr af Gimsum, Halldórr Sigurðarson, Áslákr Hákonarson, ok þeir brœðr, Bendikt ok Eiríkr, ok hirð sú er verit hafði fyrr með Magnúsi konungi, ok fjöldi annarra manna. Þeir fóru með flokkinn suðr fyrir Mœru, ok alt fyrir Raumsdalsmynni. Þeir skiptu þar liði sínu, ok fór Sigurðr slembidjákn vestr um haf þegar um vetrinn, en Magnús fór til Upplanda, ok vænti hann sér þar mikils liðs, sem hann fékk; var hann þar um vetrinn ok um sumarit alt á Upplöndum, ok hafði þá mikit lið. En Ingi konungr fór at honum með liði sínu, ok hittust þar sem heitir í Mynni. Varð þar mikil orrosta, ok hafði Magnús konungr meira lið. Svá er sagt, at Þjóstólfr Álason hafði Inga konung í kiltungu sér, meðan orrosta var, ok gékk undir merki, ok kom Þjóstólfr í mikla nauð af erfiði ok atsókn, ok er þat mál manna, at þá hafi Ingi konungr fengit vanheilendi þat, er hann hafði allan aldr síðan, ok knýtti hrygginn, en annarr fótrinn var skemri en annar, ok svá afllítill, at hann var illa gengr, meðan hann lifði. Þá sneri mannfallinu á hendr Magnús konungs mönnum, ok féllu þessir í öndurðri fylking, Halldórr Sigurðarson ok Björn Egilsson, Gunnarr af Gimsum ok mikill hluti liðs Magnús, áðr hann vildi flýja eða undan ríða. Svá segir Kolli.

Unnut austr fyrir Mynni
oddhríð ok brátt síðan
hilmir! fékk und hjálmi
hrafns verðar lið sverðum.

Ok enn þetta:

Fyrr lá hans en harri
hringmildr fara vildi
verðung öll á velli.
Vígfimr konungr himni.

Magnús flýði þaðan austr á Gautland ok svá til Danmerkr. Í þenna tíma var Karl jarl Sonason í Gautlandi; hann var ríkr ok ágjarn. Magnús blindi ok hans menn sögðu svá, hvar sem þeir kómu fyrir höfðingja, at Noregr mundi liggja lauss fyrir, ef nökkurir stórir höfðingjar vildi til sœkja, er engi var konungr yfir landinu, ok lendra manna forráð var þar yfir ríkinu, en þeir lendir menn, er fyrst váru til forráða teknir, þá var nú hverr úsáttr við annan fyrir öfundar sakir. En með því at Karl jarl var ágjarn til ríkis ok áhlýðinn um fyrirtölur, þá samnar hann liði ok ríðr austan í Víkina, ok gékk mart fólk undir hann fyrir hræzlu sakir. En er þetta spyrja þeir Þjóstólfr Álason ok Ámundi, þá fóru þeir í móti með því liði, er til fékkst, ok höfðu með sér Inga konung. Þeir hittu Karl jarl ok her Gauta austr á Krókaskógi, ok áttu þar aðra orrostu, ok fékk Ingi konungr sigr. Þar féll Munan Ögmundarson, móðurbróðir Karls jarls. Ögmundr, faðir Munans, var son Orms jarls Eilífssonar ok Sigríðar, dóttur Finns jarls Árnasonar. Astríðr Ögmundardóttir var móðir Karls jarls. Mart féll á Krókaskógi; en jarl flýði austr af skóginum. Ingi konungr rak þá alt austr or ríki sínu, ok varð þeirra ferð hin herfiligsta. Svá segir Kolli:

Lýsa mun ek hve ljósa,
laut hrafn í ben Gauta,
örn fyldit sik sjaldan,
sárísa rauð vísi.
Goldit varð þeim er gerðu
glaum herðundum sverða,
raun er at ríki þínu,
róg á Krókaskógi.


3. Herför Dana í Noreg.

Magnús blindi sótti þá til Danmerkr á fund Eiríks konungs Eimuna, ok fékk hann þar góðar viðtekjur. Bauð hann Eiríki at fylgja honum í Noreg, ef Eiríkr vildi leggja undir sik landit ok fara með Danaher í Noreg, ok segir, ef hann kemr með styrk hers, at engi maðr í Noregi mun þora at skjóta spjóti í móti honum. En konungr skipaðist við ok bauð út leiðangri; hann fór með 6 hundruð skipa norðr í Noreg, ok var Magnús blindi ok hans menn í þessi ferð með Danakonungi. En er þeir kómu í Víkina, þá fóru þeir til hófs nökkurs með spekt ok friði austanfjarðar, en er þeir kómu liðinu til Túnsbergs, var þar fyrir samnaðr mikill lendra manna Inga konungs. Vatnormr Dagsson, bróðir Gregorii, réð mest fyrir þeim; þá máttu Danir eigi á land komast ok eigi vatn sér taka; var mart manna drepit af þeim. Þá lögðu þeir inn eptir firði til Oslóar, ok var þar fyrir Þjóstólfr Álason. Svá er sagt, at þeir vildu láta bera skrín Hallvarðs hins helga or bœnum um aptaninn, ok géngu svá margir undir, sem við máttu komast, ok féngu þeir eigi lengra borit en utar á kirkjugólfit. En um morgininn, er þeir sá, at herrinn fór utan Höfuðey, þá báru fjórir menn skrínit upp or bœnum; en Þjóstólfr ok alt bœjarfólkit fylgði skríninu.


4. Bœr brendr í Osló.

Eiríkr konungr ok hans menn sóttu upp í bœinn, en sumir runnu eptir þeim Þjóstólfi. Þjóstólfr skaut broddi at þeim manni, er Áskell hét - hann var stafnbúi Eiríks konungs - ok laust undir kverkina svá at yddi út um hnakkann, ok þóttist Þjóstólfr eigi hafa skotit betra skot, því at ekki var bert á honum nema þat eitt. Skrín hins helga Hallvarðs var flutt upp á Raumaríki, ok var þar þrjá mánuði. Þjóstólfr fór um Raumaríki, ok samnaði hann liði um nóttina, ok kom ofan til bœjarins um morgininn. Eiríkr konungr lét leggja eld í Hallvarðskirkju, ok víða um bœinn, ok brendi alt upp með hringum. Því næst kom Þjóstólfr ofan með lið mikit, en Eiríkr konungr lagði í brott skipaliði sínu, ok máttu þeir hvergi á land komast fyrir norðan fjörðinn fyrir samnaði lendra manna, en hvar sem þeir leituðu til landgöngu, þá lágu eptir 5 eða 6 eða fleiri. Ingi konungr lá í Hornborusundum með liði miklu. En er Eiríkr konungr spurði þetta, þá snýst hann aptr suðr til Danmerkr. Ingi konungr fór eptir þeim, ok hendi af þeim alt þat er þeir máttu, ok er þat mál manna, at eigi hafi verit verri ferð farin í annars konungs veldi með miklu liði, ok líkaði Eiríki konungi illa við Magnús ok hans menn, ok þóttu þeir mjök hafa spottat sik, er hann hafði komit í þessa ferð, lézt ekki síðan skyldu vera þeirra vinr slíkr sem áðr.


5. Hernaðr Sigurðar slembis.

Sigurðr slembidjákn kom þat sumar vestan um haf til Noregs. En er hann spurði úfarar Magnús, frænda síns, þóttist hann vita, at þá mundi hann eiga lítit traust í Noregi; sigldi hann þá alt útleið suðr með landi, ok kom fram í Danmörk; hann hélt í Eyrarsund. En suðr fyrir Erri hitti hann Vindasnekkjur nökkurar, ok lagði til bardaga við þá ok fékk sigr, hrauð þar 8 snekkjur ok drap mart manna, en hengði suma. Hann átti ok orrostu við Mön við Vindr ok hafði sigr; þá hélt hann sunnan ok lagði upp í Elfina í eystri kvísl, ok vann þar 3 skip af liði þeirra Þóris hvínantorða ok Ólafs, sonar Haralds kesju, systursonar síns; móðir Ólafs var Ragnhildr dóttir Magnús konungs berfœtts; hann elti Ólaf á land. Þjóstólfr var í Konungahellu ok hafði samnað fyrir. Sigurðr hélt þannug, ok skutust þeir á, ok féllu menn af hvárumtveggjum, ok mart varð sárt. Þeir Sigurðr féngu eigi uppgöngurnar. Þar féll Úlfhéðinn Söxólfsson, norðlenzkr maðr, stafnbúi Sigurðar. Sigurðr lagði brott ok hélt norðr í Víkina, ok rænti víða. Hann lá í Portyrju á Limgarðssíðu, ok sætti þar skipum, er fóru í Víkina eða or, ok rænti. Túnsbergsmenn gerðu lið at honum, ok kómu á úvart, svá at þeir Sigurðr váru á landi ok skiptu fengi sínu; kom sumt lið ofan at þeim, en sumir lögðu skipum um þvera höfnina fyrir utan þá. Sigurðr hljóp á skip sitt ok reri út at þeim, en skip Vatnorms var þar næst, ok lét hann síga á hömlu; en Sigurðr reri út hjá þeim ok komst undan einu skipi, en mart féll af liði hans. Því var þetta ort:

Varð eigi vel við styrju
Vatnormr í Portyrju.


6. Dráp Benteins.

Sigurðr slembidjákn sigldi síðan suðr til Danmerkr, ok týndist maðr af skipi hans, sá er hét Kolbeinn Þorljótsson or Bataldri; hann var á eptirbáti, er bundinn var við skipit, en þeir sigldu mikit. Sigurðr braut skipit, er þeir kómu suðr, ok var hann um vetrinn í Álaborg. En um sumarit eptir þá fóru þeir Magnús sunnan 7 skipum, ok kómu á Lista á úvart um nótt, ok lögðu skipum sínum at landi. Þar var fyrir Benteinn Kolbeinsson, hirðmaðr Inga konungs ok hinn hraustasti maðr. Þeir Sigurðr géngu þar upp í elding nætr, ok kómu á úvart ok tóku hús á þeim, ok vildu leggja eld í bœinn, en Benteinn komst út í búr nökkut með herklæðum ok vel búinn at vápnum, ok stóð fyrir innan dyrrnar við brugðit sverð, ok hafði skjöld fyrir sér ok hjálm á höfði; var þá búinn til varnar; dyrrnar váru heldr lágar. Sigurðr spurði, hví þeir géngi eigi inn. Þeir svöruðu, at engi var fúss til. En þá er þeir rœddu þetta tíðast, hljóp Sigurðr inn í húsit um hann. Benteinn hjó eptir honum ok misti; síðan snerist Sigurðr at honum, ok skiptust þeir fám höggum við, áðr Sigurðr drap hann ok bar höfuð hans út í hendi sér. Tóku þeir fé alt, þat er var í bœnum; fóru síðan til skipa sinna. En er Ingi konungr ok hans vinir spyrja dráp Benteins, ok þeir Kolbeinssynir Sigurðr ok Gyrðr, brœðr Benteins, þá gerði konungr lið at þeim Sigurði, ok fór sjálfr, ok tók skip undan Hákoni pungeltu Pálssyni ok dóttursyni Ásláks Erlingssonar af Sóla, systrungi Hákonar maga. Ingi elti Hákon á land upp ok tók hvert fat þeirra. Þeir flýðu í fjörðinn undan Sigurðr storkr, son Eindriða í Gautdali, ok Eiríkr hæll, bróðir hans, ok Andres kelduskítr, son Gríms or Visti. En Sigurðr ok Magnús ok Þorleifr skjappa sigldu norðr hit ytra 3 skipum á Hálogaland. Var Magnús um vetrinn í Bjarkey með Víðkunni Jónssyni. En Sigurðr hjó stafna af skipi sínu, ok hjó á raufar ok søkti niðr í Œgisfirði innanverðum; en Sigurðr sat um vetrinn í Tjaldasundum í Hin, þar sem heitir Gljúfrafjörðr. Í innanverðum firðinum er hellir í bjarginu, þar sátu þeir Sigurðr um vetrinn meir en 20 menn, ok settu fyrir hellisdyrnar, svá at eigi mátti sjá dyrrnar or fjöru. Þeir féngu Sigurði vistir um vetrinn Þorleifr skjappa ok Einarr, son Ögmundar af Sandi, ok Guðrúnar Einarsdóttur Arasonar af Reykjahólum. Þann vetr er sagt, at Sigurðr léti Finna gera sér skútur 2 inn í fjörðum, ok váru sini bundnar ok engi saumr í, en viðjar fyrir kné, ok reru 12 menn á borð hvárri. Sigurðr var með Finnum, þá er þeir gerðu skúturnar, ok höfðu Finnar þar mungát, ok gerðu honum þar veizlu. Síðan kvað Sigurðr þetta:

Gott var í gamma,
er vér glaðir drukkum,
ok glaðr grams son
gékk meðal bekkja.
Vara þar gamans vant
at gamansdrykkju,
þegn gladdi þegn
þar lands sem var.

Skútur þær váru svá skjótar, at ekki skip tók þær á vatni; svá sem kveðit er:

Fátt eitt fylgir
furu háleyskri,
svipar und segli
sinbundit skip.

En um várit fóru þeir Sigurðr ok Magnús norðan með skútur þær tvær, er Finnar höfðu gert. En er þeir kómu í Vága, drápu þeir Svein prest ok sonu hans tvá.


7. Dráp Vilhjálms skinnara.

Sigurðr hélt þá suðr í Víkar, ok tóku þar Vilhjálm Skinnara; hann var lendr maðr Sigurðar konungs, annan Þóralda kept, ok drápu þá báða. Þá fór Sigurðr suðr með landi, ok hitti þar Styrkár glæsirófu suðr við Byrðu, þá er hann fór sunnan or kaupangi, ok drápu hann. En er Sigurðr kom suðr til Valsness, þá hitti hann þar Svínagrím, ok lét höggva af honum hina hœgri hönd. Þá fór hann suðr á Mœri fyrir utan Þrándheimsmynni, ok tók þar Heðin harðmaga ok Kálf kringluauga, ok lét hann Heðin undan ganga, en þeir drápu Kálf. Sigurðr konungr ok Sáðagyrðr, fóstri hans, spurðu til fara Sigurðar, ok hvat hann hafðist at; þá sendu þeir menn at leita hans, féngu þeir þá til forráða Jón kauðu, son Kálfs hins ranga, bróður Ívars byskups, ok annan Jón prest smyril. Þeir skipuðu Hreininn, er var 2 rúm ok 20 ok allra skipa skjótast. Þeir fóru at leita Sigurðar, ok funnu hann eigi, ok fóru aptr norðr við lítinn orðstír, því at menn segja svá, at þeir sæi þá ok þyrði eigi at leggja at þeim. Sigurðr fór þá suðr á Hörðaland, ok kom í Herðlu; þar átti bú Einarr, son Laxapáls, ok var hann farinn inn í Hamarsfjörð til Gangdagaþings. Þeir tóku fé alt, er heima var, ok langskip hálfþrítugt, er Einarr átti, ok son hans 4 vetra gamlan, er lá hjá verkmanni hans; vildu sumir drepa sveininn, en sumir hafa brott með sér. Verkmaðrinn sagði þeim: Ekki mun yðr happ at drepa svein þenna, ok engi tilslœgja er yðr at hafa hann í brott; þetta er minn son, en eigi Einars. Ok af hans orðum létu þeir eptir sveininn, en þeir fóru í brott. En er Einar kom heim, þá gaf hann verkmanninum fé til tveggja aura gulls, ok þakkaði honum sitt tiltœki, ok lézt skyldu vera vin hans jafnan síðan. Svá segir Eiríkr Oddsson, er fyrsta sinn reit þessa frásögn, at hann heyrði í Björgyn segja frá þessum atburðum Einar Pálsson. Sigurðr fór þá suðr með landi, ok alt í Vík austr, ok hitti Finn Sauðaúlfsson austr á Kvildum, er hann fór heimta landskyldir Inga konungs, ok létu hengja hann. Þeir fóru síðan suðr til Danmerkr.


8. Bréfsending Inga konungs.

Víkverjar ok Björgynjarmenn mæltu, at þat var úsómi, er Sigurðr konungr ok vinir hans sátu kyrrir norðr í kaupangi, þótt föðurbanar hans fœri þjóðleið fyrir utan Þrándheimsmynni, en Ingi konungr ok hans lið sat í Vík austr við háskann ok varði landit, ok hafði átt margar orrostur. Þá sendi Ingi konungr bréf norðr til kaupangs; þar stóðu þessi orð á: Ingi konungr, son Haralds konungs, sendir kveðju Sigurði konungi, bróður sínum, ok Sáðagyrði, Ögmundi svipti, Óttari birtingi, ok öllum lendum mönnum, hirðmönnum ok húskörlum, ok allri alþýðu, sælum ok veslum, ungum ok gömlum, guðs ok sína. Öllum mönnum eru kunnug vandræði, þau er vér höfum, ok svá œska, at þú ert 5 vetra gamall, en ek þrevetr; megum vit ekki atfœrast, nema vit njótim vina okkarra ok góðra manna. Nú þykkjumst ek ok mínir vinir vera nærr staddir vandkvæði ok nauðsyn beggja okkarra en þú eða þínir vinir. Nú gerðu svá vel, at þú far til fundar míns sem fyrst ok fjölmennastr, ok verum báðir saman, hvat sem í gerist. Nú er sá okkarr mestr vin, er til þess heldr, at vit sém æ sem sáttastir ok jafnast haldnir í öllum hlutum. En með því at þú afrœkist ok vill eigi fara at nauðsynligri orðsending minni enn, sem fyrr hefir þú gert, skaltu við því búast, at ek mun fara á hendr þér með lið; skipti þá guð með okkr; því at eigi megum vér hafa lengr svá búit, at sitja með svá miklum kostnaði ok fjölmenni, sem hér þarf fyrir úfriðar sakir, en þú tekr hálfar allar landskyldir ok aðrar tekjur í Noregi. Lifit í guðs friði.


9. Tala Óttars birtings.

Þá svaraði Óttarr birtingr ok stóð upp á þinginu ok mælti: Þat er mál Sigurðar konungs at mæla til Inga konungs, bróður síns, at guð þakki honum góða kveðju ok svá starf ok torveldi, er þú hefir ok þínir vinir í ríki þessu at beggja okkarra nauðsyn. En þótt sumt þykki heldr örðigt í orðum Inga konungs til Sigurðar konungs, bróður síns, þá hefir hann mikit til máls síns í marga staði. Nú vil ek lýsa yfir mínu skapi, ok heyra hvárt þar fylgi vili Sigurðar konungs eða annarra ríkismanna, at þú, Sigurðr konungr! búist, ok þat lið er þér vill fylgja, at verja land þitt, ok far sem fjölmennastr á fund Inga konungs, bróður þíns, sem fyrst máttu, ok styrki hvárr ykkarr annan í öllum farsælligum hlutum, en almáttigr guð báða ykkr. Nú viljum vér heyra orð þín, konungr! Pétr, son Sauðaúlfs, bar Sigurð konung á þingit, er síðan var kallaðr Pétr byrðarsveinn. Þá mælti konungr: Viti þat allir menn, ef ek skal ráða, at ek vil fara á fund Inga konungs, bróður míns, sem fyrst má ek. En þá talaði annar at öðrum ok hóf sinneg hverr, en lauk í sama stað sínu máli, sem svarat hafði Óttarr birtingr, ok var þá þat ráðit, at stefna liði saman ok fara austr í land. Síðan fór Sigurðr konungr austr í Vík ok hitti þar Inga konung, bróður sinn.


10. Fall Magnús blinda.

Sama haust kómu þeir Sigurðr slembidjákn ok Magnús blindi sunnan or Danmörk með 30 skipa, bæði Danalið ok Norðmanna; það var nær vetrnóttum. En er þetta spyrja konungar ok þeirra lið, fara þeir austr í móti þeim. Þeir hittust í Hvölum við Hólm hinn grá; þat var hinn næsta dag eptir Marteinsmessu; þá var sunnudagr. Ingi konungr ok Sigurðr konungr höfðu 20 skip, ok öll stór; var þar orrosta mikil, en eptir hina fyrstu hríð flýðu Danir með 18 skip, ok heim suðr. Þá hruðust skip þeirra Sigurðar ok Magnús. En er mjök var hroðit skip Magnús, en hann hvíldi í rekkju sinni, Hreiðarr Grjótgarðsson, er lengi hafði fylgt honum ok verit hirðmaðr hans, hann tók Magnús konung í fang sér ok vildi hlaupa á skip annat, þá var Hreiðarr skotinn spjóti milli herðanna ok þar í gegnum; en svá sögðu menn, at þar féngi Magnús konungr bana af því hinu sama spjóti, ok féll Hreiðarr á bak aptr á þiljurnar, en Magnús á hann ofan. En þat mælir hverr maðr, at hann þœtti vel ok prúðliga hafa fylgt sínum lánardróttni; gott er hverjum, er slíkan orðróm getr. Þar féll Loðinn saupprúðr af Línustöðum á skipi Magnús konungs ok Brúsi Þormóðarson, stafnbúi Sigurðar slembis, ok Ívarr Kolbeinsson ok Hallvarðr fægir, fyrirrúmsmaðr Sigurðar slembis; sá Ívarr gékk inn at Haraldi konungi ok vann fyrstr á honum. Þá féll mikill hluti liðs þeirra Magnús, því at Inga menn létu ekki undan ganga, þat er þeir máttu ná, þótt ek nefna fá menn til. Þeir drápu í einum hólma meir en 60 manna; þar váru tveir íslenzkir menn drepnir, Sigurðr prestr, son Bergþórs Mássonar, ok annarr Clemet, son Ara Einarssonar. Ívarr skrauthanki, son Kálfs hins ranga, er síðan var byskup í Þrándheimi norðr; hann var faðir Eiríks erkibyskups; Ívarr hafði ávallt fylgt Magnúsi, hann komst á skip Jóns kauðu, bróður síns; en Jón átti Ceciliu, dóttur Gyrðar Bárðarsonar, ok var þar í liði Inga konungs ok Sigurðar, ok þeir 3 kómust á skip Jóns; annar Arnbjörn ambi, er síðan átti dóttur Þorsteins í Auðsholti; þriði var Ívarr dynta Starason, hann var bróðir Helga Starasonar, en þrœnskr at móðurkyni, hinn vænsti maðr. En er liðsmenn urðu varir við þetta, at þeir váru þar, þá gripu þeir til vápna sinna ok géngu at þeim Jóni, en þeir bjoggust við, ok var við sjálft, at þar mundi alþýða berjast. En þat varð at sætt með þeim, at Jón leysti undan Ívar, bróður sinn, ok Arnbjörn, ok festi fé fyrir þá, en þat fé var honum gefit síðan. En Ívarr dynta var leiddr á land upp ok höggvinn, því at þeir Sigurðr ok Gyrðr Kolbeinssynir vildu eigi taka fé fyrir hann, því at þeir kendu honum, at hann hefði verit at vígi Benteins, bróður þeirra. Þat sagði Ívarr byskup, at þat hefði svá yfir hann gengit, at honum hafi verst þótt, er Ívarr var leiddr á land upp undir öxi, ok hvarf áðr til þeirra ok bað þá heila hittast. Svá sagði Guðríðr Birgisdóttir, systir Jóns erkibyskups, Eiríki Oddssyni, en hon lézt Ívar byskup heyra þat mæla.


11. Handtekinn Sigurðr slembidjákn.

Þrándr gjaldkeri hét maðr, er stýrði skipi í liði Inga konungs. En þá var svá komit, at Inga menn reru á smábátum at þeim mönnum, er á sundi váru, ok drápu hvern, er þeir náðu. Sigurðr slembidjákn hljóp á kaf af skipi sínu, þá er hroðit var, ok steypti brynjunni af sér í kafi, svam síðan ok hafði skjöld yfir sér. En menn nökkurir af skipi Þrándar tóku á sundi mann einn ok vildu drepa hann, en sá bað sik undan ok lézt mundu segja þeim, hvar Sigurðr slembir var, en þeir vildu þat. En skildir ok spjót ok menn dauðir ok klæði flutu víða hjá skipunum. Sjá munut þér, sagði hann, hvar flýtr einn rauðr skjöldr: þar er hann undir. Síðan reru þeir þannug ok tóku hann ok fluttu til skips Þrándar. En Þrándr gerði orð Þjóstólfi ok Óttari ok Ámunda. Sigurðr slembir hafði haft á sér eldsvirki, ok var fnjóskrinn í valhnotarskurn innan, ok steypt um utan vaxi. Því er þess getit, at þat þótti hugkvæmligt at búa svá um, at aldri vættist. Því hafði hann skjöld yfir sér, er hann svam, at þá vissi engi, hvárt sá skjöldr var eða annarr, er margir flutu á sænum. Svá sögðu þeir, at aldri mundu þeir hitta hann, ef eigi væri þeim sagt til hans. Þá er Þrándr kom til lands með hann, þá var sagt liðsmönnum, at hann var tekinn; þá sló ópi á herinn af fagnaðinum. En er Sigurðr heyrði þat, þá mælti hann: Margr vándr maðr mun hér verða feginn af höfði mínu í dag. Þá gékk Þjóstólfr Álason til, þar er hann sat, ok strauk af höfði honum silkihúfu hlöðum búna; þá mælti Þjóstólfr: Hví vartu svá djarfr, þrælssoninn! at þú þorðir at kallast son Magnús konungs? Hann svarar: Eigi þarftu jafna föður mínum við þræl, því at lítils var þinn faðir verðr hjá mínum föður. Hallr, son Þorgeirs læknis Steinssonar, var hirðmaðr Inga konungs ok var viðstaddr þessi tíðindi; hann sagði Eiríki Oddssyni fyrir, en hann reit þessa frásögn. Eiríkr reit bók þá, er kölluð er Hryggjarstykki. Í þeirri bók er sagt frá Haraldi gilla ok tveimr sonum hans, ok frá Magnúsi blinda, ok frá Sigurði slembi, ok alt til dauða þeirra. Eiríkr var vitr maðr, ok var í þenna tíma löngum í Noregi. Suma frásögn reit hann eptir fyrirsögn Hákonar maga, lends manns þeirra Haraldssona. Hákon ok synir hans váru í öllum þessum deilum ok ráðagerðum. Enn nefnir Eiríkr fleiri menn, er honum sögðu frá þessum tíðindum, vitrir ok sannreyndir, ok váru nær, svá at þeir heyrðu eða sá atburðina; en sumt reit hann eptir sjálfs sín sýn eða heyrn.


12. Um píslir Sigurðar slembis.

Hallr segir svá, at höfðingjar vildu drepa hann láta þegar; en þeir menn, er grimmastir váru ok þóttust eiga at reka harma sinna á honum, réðu píslum hans, ok váru til þess nefndir þeir brœðr Benteins Sigurðr ok Gyrðr Kolbeinssynir, ok Pétr byrðarsveinn vildi hefna Finns, bróður síns. En höfðingjar ok flest fólk annat gékk frá. Þeir brutu fótleggi hans í sundr með öxarhömrum ok handleggi. Þá flettu þeir hann af klæðum ok ætluðu at flá hann kvikan, ok klufu svörð í höfði honum; þat máttu þeir eigi gera fyrir blóðrás. Þá tóku þeir svarðsvipur ok börðu hann lengi, svá at vandliga var öll húðin af, svá sem flegin væri. En síðan tóku þeir ok skutu stokki á hrygginn, svá at sundr gékk. Þá drógu þeir hann til trés ok hengðu, ok hjoggu síðan af honum höfuðit, ok drógu brott líkama hans ok reyrðu í hreysi nökkut. Þat er allra manna mál, vina hans ok úvina, at engi maðr í Noregi hafi verit betr at sér gerr um alla hluti en Sigurðr, í þeirra manna minnum, er þá váru uppi, en úgæfumaðr var hann um suma hluti. Svá sagði Hallr, at hann mælti fátt ok svaraði fá, þótt menn orti orða á hann; en þat segir Hallr, at hann brást aldri við, heldr en þeir lysti á stokk eða á stein; en þat lét hann fylgja, at þat mátti vera um góðan dreng, þann er vel væri at þrek búinn, at sá mætti standast píningar, at því at maðr héldi munni sínum eða brygði sér lítt við; en þat sagði hann, at aldri brá hann máli sínu, ok jafnléttmælt sem þá at hann væri á ölbekk inni, hvárki mælti hann hæra né lægra eða skjálfhendra en sem vandi hans var til; mælti hann alt, til þess er hann andaðist, ok söng þriðjung or psalterio; ok lézt honum þat þykkja umfram eljan ok styrk annarra manna. En prestr, sá er þar hafði kirkju skamt frá, lét lík Sigurðar fœra þannug til kirkju; sá prestr var vinr þeirra Haraldssona. En er þetta spurðist, þá köstuðu þeir reiði á hann, ok létu aptr flytja líkit, sem áðr hafði verit, ok varð þó prestr fé fyrir gjalda. En vinir Sigurðar fóru síðan eptir líkinu or Danmörk sunnan með skip ok fœrðu til Álaborgar, ok grófu at Maríukirkju þar í bœnum. Svá sagði Eiríki Ketill prófastr, er varðveitti Maríukirkju, at Sigurðr væri þar grafinn. Þjóstólfr Álason lét fœra lík Magnús konungs til Oslóar ok grafa at Hallvarðskirkju hjá Sigurði konungi, föður hans. Loðin sauppruð fœrðu þeir til Túnsbergs, en alt annat lið grófu þeir þar.


13. Eysteinn Haraldsson kom vestan.

Sigurðr ok Ingi höfðu ráðit Noregi 6 vetr. Þat vár kom Eysteinn vestan af Skotlandi; hann var son Haralds gilla. Árni sturla ok Þorleifr Brynjólfsson ok Kolbeinn hrúga, þeir höfðu farit vestr um haf eptir Eysteini, ok fylgðu honum í land ok héldu þegar norðr til Þrándheims, ok tóku Þrœndir við honum, ok var hann til konungs tekinn á Eyraþingi um gagndaga, svá at hann skyldi hafa þriðjung Noregs við brœðr sína. Sigurðr ok Ingi váru þá austr í landi; fóru þá menn í milli þeirra konunganna ok sættu þá svá, at Eysteinn skyldi hafa þriðjung ríkis. (Engar váru skírslur gervar Eysteini til faðernis), nema því var trúat, er Haraldr konungr hafði tilsagt. Bjaðök hét móðir Eysteins konungs, ok kom hon í Noreg með honum.

Magnús hét hinn fjórði son Haralds konungs; hann fóstraði Kyrpingaormr; hann var ok til konungs tekinn ok hafði sinn hluta af landi. Magnús var veill á fótum, ok lifði litla hríð ok varð sóttdauðr; hans getr Einarr Skúlason:

Auð gefr Eysteinn lýðum,
eykr hjaldr Sigurðr skjaldar,
lætr Ingi slög syngva,
semr Magnús frið bragna.
Fjöldýrs, hafa fjórir,
fólktjald, komit aldri,
rýðr bragnings kyn blóði,
brœðr und sól hin œðri.


14. Dráp Óttars birtings.

Eptir fall Haralds konungs gilla var Ingiríðr dróttning gipt Óttari birtingi; hann var lendr maðr ok höfðingi mikill, þrœnskr at ætt; hann var mikill styrktarmaðr Inga konungs, meðan hann var í barnœsku. Sigurðr konungr var ekki mikill vin hans, ok þótti hann alt hallr undir Inga konung, mág sinn. Óttar birtingr var drepinn norðr í kaupangi í einvígi um kveld, er hann skyldi ganga til aptansöngs. En er hann heyrði hvininn af högginu, þá brá hann upp hendi sinni ok skikkju í móti, ok hugði at kastat væri snjákekki at honum, sem títt er ungum sveinum. Hann féll við höggit. En Álfr hroði, son hans, kom þá gangandi í kirkjugarðinn; hann sá fall föður síns, ok svá at maðr sá, er vegit hafði, hljóp austr um kirkjuna. Álfr hljóp eptir honum ok drap hann við sönghúshornit, ok mæltu menn, at honum hefði vel gefit hefndina, ok þótti hann miklu meiri maðr síðan en áðr.


15. Upphaf Eysteins konungs Haraldssonar.

Eysteinn konungr Haraldsson var þá inn í Þrándheimi, er hann spurði fall Óttars, ok stefndi til sín bóndaliði; hann fór út til bœjar ok varð allfjölmennr. En frændr Óttars ok aðrir vinir kendu ráðin mest Sigurði konungi; en hann var þá í kaupangi, ok váru bœndr mjök geystir á hendr honum. En hann bauð fyrir sik skírslur ok festi járnburð, at svá skyldi sanna mál hans, ok varð þat at sætt. Fór Sigurðr konungr eptir þat suðr í land, ok urðu þessar skírslur aldri af höndum greiddar.


16. Upphaf Orms konungsbróður.

Ingiríðr dróttning gat son við Ívari sneis, sá hét Ormr, er síðan var kallaðr konungsbróðir; hann var hinn fríðasti sýnum ok gerðist mikill höfðingi, sem enn mun síðar getit verða. Ingiríðr dróttning var gipt Árna á Stoðreimi; hann var síðan kallaðr konungsmágr; váru þeirra börn Ingi, Nikolás, Philippus í Herðlu, ok Margrét, er átti Björn bukkr, en síðan Símon Kárason.


17. Útferð Erlings skakka.

Erlingr hét son Kyrpingaorms ok Ragnhildar, dóttur Sveinka Steinarssonar. Kyrpingaormr var son Sveins Sveinssonar, Erlendssonar or Gerði. Móðir Orms var Ragna, dóttir Orms jarls Eilífssonar ok Sigríðar, dóttur Finns jarls Árnasonar. Móðir Orms jarls var Ragnhildr, dóttir Hákonar jarls hins ríka. Erlingr var vitr maðr ok var vin mikill Inga konungs, ok með hans ráði fékk Erlingr Kristínar, dóttur þeirra Sigurðar konungs ok Málmfríðar dróttningar. Erlingr átti bú á Stuðlu á Sunnhörðalandi. Erlingr fór or landi ok með honum Eindriði ungi, ok enn fleiri lendir menn, ok höfðu frítt lið. Þeir bjoggust til Jórsalaferðar, ok fóru vestr um haf til Orkneyja. Þaðan fór Rögnvaldr jarl, er kali var kallaðr, ok Vilhjálmr byskup, þeir höfðu alls af Orkneyjum 15 langskip, ok sigldu til Suðreyja, ok þaðan vestr til Vallands, ok þá leið síðan, er farit hafði Sigurðr konungr Jórsalafari út til Nörvasunda, ok herjuðu víða út um Spán heiðna. Litlu síðar en þeir sigldu um sundin, skildist brott Eindriði ungi ok þeir er honum fylgðu með 6 skipum, ok fóru síðan sér hvárir. En Rögnvaldr jarl ok Erlingr skakki hittu á drómund einn í hafi, ok lögðu til 9 skipum ok börðust við þá; en at lyktum lögðu þeir snekkjurnar undir drómundinn; báru þá heiðnir menn ofan á þá bæði vápn ok grjót, ok grýtur fullar af vellanda biki ok viðsmjörvi. Erlingr lá sínu skipi næst þeim, ok bar fyrir utan þat skipit vápnaburðinn heiðinna manna. Þá hjoggu þeir Erlingr raufar á drómundinum, sumar í kafi niðri, sumar uppi á borðunum, svá at þeir fóru þar inn. Svá segir Þorbjörn Skakkaskáld í Erlingsdrápu:

Hjoggu öxar eggjum
ugglaust hvatir glugga,
því var nent, á nýju
Norðmenn í kaf borði.
Eyðendr sá yðrar
arnar hungrs, á járnum
vágfylvingi, vélar,
vígskörð ofan börðut.

Auðun rauði hét sá maðr, stafnbúi Erlings, er fyrst gékk upp á drómundinn; þeir unnu drómundinn ok drápu þar úgrynni manna, tóku þar ofamikit fé, ok unnu þar fagran sigr. Rögnvaldr jarl ok Erlingr skakki kómu í þeirri ferð til Jórsalalands, ok út til árinnar Jórdanar. Sneru þá aptr, fyrst til Miklagarðs, létu þar eptir skip sín, fóru utan landveg, ok héldu heilu öllu, þar til er þeir kómu í Noreg, ok var þeirra ferð allmjök lofuð. Þótti Erlingr nú miklu meiri maðr en áðr, hvártveggja af ferð sinni ok kvánfangi sínu; var hann ok spekingr at viti, auðigr ok ættstórr, snjallmæltr, ok var mest hallr at allri vináttu til Inga þeirra brœðra.


18. Fœddr Hákon herðibreiðr.

Sigurðr konungr reið at veizlum í Vík austr með hirð sína, ok reið um bœ þann, er ríkr maðr átti, er Símon hét. En er konungr reið gegnum bœinn, þá heyrði hann í hús nökkut kveðandi svá fagra, at honum fannst um mikit, ok reið til hússins ok sá inn, at þar stóð kona ein við kvern ok kvað við forkunnar fagrt, er hon mól. Konungr sté af hestinum ok gékk inn til konunnar, ok lagðist með henni. En er konungr fór í brott, þá vissi Símon bóndi, hvat erendi konungr hafði þannug; en hon hét Þóra ok var verkakona Símonar bónda. Síðan lét Símon varðveita kost hennar. En eptir þat ól sú kona barn, ok var sá sveinn nefndr Hákon ok kallaðr son Sigurðar konungs; fœddist Hákon þar upp með Símoni Þorbergssyni ok Gunnhildi, konu hans. Fœddust þar ok upp synir þeirra Símonar, Önundr ok Andres, ok unnust þeir Hákon mikit, svá at þá skildi ekki nema hel.


19. Eysteinn konungr barðist við Leikberg.

Eysteinn konungr Haraldsson var staddr austr í Vík nær landsenda; hann var úsáttr við bœndr Ræni ok Hísingbúa; gerðu þeir samnað at honum, en hann hélt við þá orrostu ok hafði sigr. Þar heitir Leikberg, er þeir börðust; hann brendi ok mjök víða í Hísing. Síðan géngu bœndr til handa ok guldu gjöld stór, en konungr tók gisla af þeim. Svá segir Einarr Skúlason:

Víkverjum galt,
varð þannug halt,
görræði gramr,
gjöfmildr ok framr.
Flest fólk var hrætt
áðr féngi sætt,
en gisla tók
sá er gjöldin jók.

Vann siklingr sótt
við snarpa drótt,
leyfð er lýðum bær,
Leikbergi nær.
Rænir flýðu ríkt
ok reiddu slíkt,
öld festi auð,
sem öðlingr bauð.


20. Vestrferð Eysteins konungs.

Litlu síðar byrjaði Eysteinn konungr ferð sína or landi vestr um haf, ok sigldi til Kataness; hann spurði til Haralds jarls Maddaðarsonar í Þórsá; hann lagði til með þrjár smáskútur, ok kómu á þá úvara. En jarl hafði þrítugt skip, ok á 80 manna. En er þeir váru úbúnir við, þá féngu þeir Eysteinn konungr þegar uppgöngu á skipit, ok tóku höndum jarl ok höfðu með sér á skip. Hann leysti sik út með 3 mörkum gulls, ok skildust þeir at svá búnu. Svá segir Einarr Skúlason:

Váru, sogns, með, sára,
syni Maddaðar staddir,
mágrennir fremsk, manna,
máttigr, tigir átta.
Þrim skútum tók þreytir
þann jarl drasils hranna,
hraustr gaf hræskúfs nistir
höfuð sitt frömum jöfri.

Eysteinn konungr sigldi þaðan suðr fyrir austan Skotland ok lagði til kaupstaðar þess á Skotlandi, er heitir Apardjón, ok drap þar mart manna ok rænti staðinn. Svá segir Einarr Skúlason:

Frétt hefi ek at féll,
fólk brustu svell,
jöfurr eyddi frið,
Apardjónar lið.

Aðra orrostu átti hann suðr við Hjartapoll við riddaralið, ok kom þeim á flótta, ok rauð þar skip nökkur. Svá segir Einarr:

Beit buðlungs hjörr,
blóð féll á dörr,
hirð fylgðist holl
við Hjartapoll.
Hugin gladdi heit
hruðusk Engla beit,
óx vitnis vín,
valbasta rín.

Þá hélt hann enn suðr á England, ok átti þriðju orrostu við Hvítabœ ok fékk sigr, en brendi bœinn. Svá segir Einarr:

Jók hilmir hjaldr,
þar var hjörva galdr,
hjósk hildar ský
við Hvítabý.
Ríkt lék við rönn,
rauðsk ylgjar tönn,
fékksk fyrðum harmr,
fyriskógar garmr.

Eptir þat herjaði hann víða um England; þá var Stefnir konungr á Englandi. Því næst átti Eysteinn konungr orrostu við Skarpasker við riddara nökkura. Svá segir Einarr:

Drap döglingr gegn,
dreif strengjar regn,
við Skörpusker
skjaldkœnan her.

Þar næst barðist hann við Pílavík, ok fékk sigr. Svá segir Einarr:

Rauð siklingr sverð,
sleit gyldis ferð
prútt Parta lík
í Pílavík.
Vann vísi alt
fyrir vestan salt,
brandr gall í brún,
brent Langatún.

Þeir brendu þar Langatún, mikit þorp, ok segja menn, at sá bœr hafi litla upreist fengit síðan. Eptir þat fór Eysteinn konungr brott af Englandi ok um haustit aptr til Noregs, ok rœddu menn um þessa ferð allmisjafnt.


21. Frá Haralds sonum.

Friðr góðr var í Noregi öndurða daga sona Haralds konungs, ok var þeirra samþykki til nökkurrar hlítar, meðan hit forna ráðuneyti þeirra lifði. En þeir Ingi ok Sigurðr váru bernskir, höfðu þeir þá eina hirð báðir, en Eysteinn sér; var hann maðr fullroskinn at aldri. En er andat var fóstrneyti þeirra Inga ok Sigurðar, Sáðagyrðr Bárðarson, Ámundi Gyrðarson, Þjóstólfr Álason, Óttarr birtingr, Ögmundr sviptir ok Ögmundr dengir, bróðir Erlings skakka - lítils þótti vert um Erling, meðan Ögmundr lifði - síðan skildu þeir hirð sína, Ingi ok Sigurðr, ok réðst þá til fulltings við Inga konung Gregorius, son Dags Eilífssonar ok Ragnhildar, dóttur Skopta Ögmundarsonar. Gregorius hafði auð fjár, ok var sjálfr hinn mesti skörungr. Gerðist hann forstjóri fyrir landráðum með Inga konungi, en konungr veitti honum at taka af sinni eign slíkt er hann vildi.


22. Frá háttalagi Haralds sona.

Sigurðr konungr gerðist ofstopamaðr mikill ok úeirinn um alla hluti, þegar er hann óx upp, ok svá þeir Eysteinn báðir, ok var þat nökuru nærr sanni, er Eysteinn var, en hann var allra fégjarnastr ok sínkastr. Sigurðr konungr gerðist maðr mikill ok sterkr, vaskligr maðr sýnum, jarpr á hár, munnljótr ok vel at öðrum andlitssköpum; allra manna var hann snjallastr í máli ok gervastr at sér. Þess getr Einarr Skúlason:

Snilld berr snarpa elda
sárflóðs þess er rýðr blóði,
gefit hefir guð sjálfr jöfri
gagn, Sigurðar magni.
Svá es ef Rauma ræsir
reiðorðr tölur greiðir,
rausn vinnr gramr, sem gumnar,
glaðmæltr, þegi aðrir.

Eysteinn konungr var svartr maðr ok døkklitaðr, heldr hár meðalmaðr, vitr maðr ok skynsamr. En þat dró mest ríki undan honum, er hann var sínkr ok fégjarn. Hann átti Rögnu, dóttur Nikolás mása. Ingi konungr var manna fegrstr í andliti, hann hafði gult hár ok heldr þunt, ok hrökk mjök; lítill var hans uppvöxtr, ok tregliga mátti hann ganga einn samt, svá var visinn annarr fótrinn, en knýttr var hann á herðum ok á bringu. Hann var blíðmæltr ok dæll vinum sínum, örr af fé, ok lét mjök höfðingja ráða með sér landráðum, vinsæll við alþýðu, ok dró þat alt saman mjök undir hann ríki ok fjölmenni. Brigida hét dóttir Haralds konungs gilla; hon var gipt fyrst Inga Hallsteinssyni Svíakonungi, en síðan Karli jarli Sónasyni, en þá Magnúsi Svíakonungi; þeir Ingi konungr Haraldsson váru sammœðra. Síðast átti hana Birgir jarl brosa; þau áttu fjóra sonu, einn Philippus jarl, annarr Knútr jarl, þriði Fólki, fjórði Magnús. Dœtr þeirra: Ingigerðr, er átti Sørkvir Svíakonungr, þeirra son Jón konungr; önnur Kristín, þriðja Margrét. María hét önnur dóttir Haralds gilla; hana átti Símon skálpr, son Hallkels húks; Nikolás hét son þeirra. Margrét hét hin þriðja dóttir Haralds gilla; hana átti Jón Hallkelsson, bróðir Símonar. Nú gerðist mart þess í með þeim brœðrum, er til sundrþykkis var, en ek mun þó hins eins geta, er mér þykkir mestum tíðindum sætt hafa.


23. Nikolás kardináli kom til lands.

Nikolás kardináli af Rúmaborg kom í Noreg á dögum þeirra Haralds sona, ok hafði pávinn hann sent í Noreg. En kardinálinn hafði reiði á þeim Sigurði ok Eysteini, ok urðu þeir at ganga til sættar við hann, en hann var afarvel sáttr við Inga ok kallaði hann son sinn. En er þeir váru allir sáttir við hann, veitti hann þeim at vígja Jón Birgisson til erkibyskups í Þrándheimi, ok fékk honum klæði þat, er pallium heitir, ok mælti svá, at erkibyskupsstóll skyldi vera í Niðarósi at Kristskirkju, þar er Ólafr konungr hinn helgi hvílir, en áðr höfðu ljóðbyskupar einir verit í Noregi. Kardínálinn kom því við, at engi maðr skyldi með vápn fara í kaupstöðum at úsekju, nema 12 menn, þeir er fylgð áttu með konungi. Hann bœtti at mörgu sið manna í Noregi, meðan hann var þar í landi. Engi hefir sá maðr komit í Noreg útlendr, er allir menn mæti jafnmikils, eða jafnmiklu mætti ráða við alþýðu, sem hann. Hann fór suðr síðan með miklar vingjafir, ok lézt jafnan mundu vera hinn mesti vin Norðmanna. En er hann kom suðr til Rúmaborgar, þá andaðist bráðliga pávinn, sá er áðr hafði verit, en allr Rúmaborgar lýðr vildi taka Nikolaum til páva. Þá var hann vígðr til páva með nafni Adrianus. Svá segja þeir menn, er um hans daga kómu til Rúmaborgar, at aldri átti hann svá skylt erendi við aðra menn, at eigi mælti hann við Norðmenn fyrst ávalt, er þeir vildu hafa mál hans. Hann var eigi lengi pávi, ok er hann kallaðr heilagr.


24. Jartegnir Ólafs konungs.

Á dögum þeirra sona Haralds gilla varð (sá) atburðr, at maðr er Halldórr nefndr, er varð fyrir Vindum, ok tóku þeir hann ok veittu honum meizlur, skáru kverkrnar ok drógu þar út tunguna, ok skáru af í tungurótunum. Síðan sótti (hann) til hins helga Ólafs konungs, rendi hugnum fastliga til þess helga manns, ok bað mjök grátandi Ólaf konung ljá sér máls ok heilsu. Því næst fékk hann mál ok miskunn af þessum góða konungi, ok gerðist þegar hans þjónostumaðr um alla sína lífdaga, ok varð dýrligr maðr ok trúfastr. Þessi jartegn varð hálfum mánaði fyrir Ólafsmessu hina síðari, á þeim degi er Nikolás kardináli varð landfastr.


25. Jartegnir Ólafs konungs við Ríkarð prest.

Brœðr tveir váru á Upplöndum, kynstórir menn ok fjáðir vel, synir Gothorms grábarðs, Einarr ok Andres, móður(brœðr) Sigurðar konungs Haraldssonar, áttu þar óðul ok eignir allar. Systur áttu þeir fríða heldr at yfirsýn, en eigi þó til forsjála við vándra manna orði, sem síðan reyndist. Hafði hon blíðlæti mikit við prest einn enskan, er Ríkarðr hét, er þar var heimilisvistum með brœðrum hennar, ok gerði hon honum mart í vild ok opt mikit gagn fyrir sakir góðvilja. Þat bar eigi betr at, en um konu þá fór ok flaug ferligt orð; síðan er þat var á málreið komit, þá hugðu þat allir menn á hendr prestinum, ok svá brœðr hennar, þegar þeir urðu þess varir, þá létu þeir hann líkligstan til fyrir alþýðu í þeirri miklu blíðu, er þeirra varð á meðal. Varð þeim síðan mikill úfarnaðr, sem eigi var ørvænt, er þeir þögðu um leyndri vél, ok létu ekki á sér finna. En um dag nökkurn kölluðu þeir prestinn til sín - hann varði enskis af þeim nema góðs eins - teygðu hann heiman með sér, ok kváðust fara skyldu í annat herað at sýsla þar nökkut, þat er þeir þurftu, ok báðu hann fylgja sér; höfðu með sér heimamann sinn, er vissi þessi ráð með þeim. Fóru þeir á skipi eptir vatni því, er Rönd heitir, ok fram með vatnsströndinni, ok lendu við nes þat, er Skiptisandr heitir; þeir géngu þar á land upp, ok léku stund nökkura. Þá fóru þeir í nökkurn leyndan stað, þá báðu þeir verkmanninn ljósta hann öxarhamars högg. Hann sló prest, svá at hann lá í svima. En er hann vitkaðist, mælti hann: Hví skal nú svá hart við mik leika? Þeir svöruðu: Þótt engi segi þér, þá skaltu nú finna, hvat þú hefir gert. Báru síðan sakir á hendr honum. Hann synjaði ok mælti, bað guð skipta milli þeirra ok hinn helga Ólaf konung. Síðan brutu þeir sundr fótleggi hans; þá drógu þeir hann milli sín til skógar ok bundu hendr hans á bak aptr. Síðan lögðu þeir streng at höfði honum ok þilju undir herðar ok höfuðit, ok settu í sneril ok sneru at strenginn. Þá tók Einarr hæl, ok setti á augat prestinum, ok þjónn hans stóð yfir ok laust á með öxi, ok hleypti út auganu, svá at þegar støkk niðr á kampinn. En þá setti hann hælinn á annat augat ok mælti við þjóninn: Ljóstu mun kyrrara. Hann gerði svá, þá skauzt hællinn af augasteininum ok sleit frá honum hvarminn. Síðan tók Einarr hvarminn með hendi sinni ok hélt af upp, ok sá, at augasteinninn var þar. Þá setti hann hælinn við kinnina út, en þjónninn laust þá, ok sprakk augasteinninn á kinnarbeinit niðr, þar er þat var hæst. Síðan opnuðu þeir munn hans, ok tóku tunguna ok drógu út ok skáru af, en síðan leystu þeir hendr hans ok höfuð. Þegar er hann vitkaðist, þá varð honum þat fyrir, at hann lagði augasteinana upp við brýnnar í stað sinn, ok hélt hann þar at báðum höndum, sem hann mátti. En þá báru þeir hann til skips, ok fóru til bœjar þess, er heitir á Sæheimruð, ok lendu þar. Þeir sendu mann til bœjarins at segja, at prestr lá þar at skipi á ströndu. Meðan sá maðr var uppfarinn, er sendr var, þá spurðu þeir, ef prestr mætti mæla, en hann blaðraði tungunni ok vildi við leita at mæla. Þá mælti Einarr við bróður sinn: Ef hann réttist við, ok grœr fyrir tungustúfinn, þá kemr mér þat í hug, at hann muni mæla. Síðan kliptu þeir tungustúfinn með töng ok toguðu, ok skáru tysvar þaðan frá, ok í tungurótunum hit þriðja sinn, ok létu hann þar liggja hálfdauðan. Húsfreyja þar á bœnum var fátæk, en þó fór hon þegar, ok dóttir hennar með henni, ok báru hann heim til húss í möttlum sínum. Síðan fóru þær eptir presti. En er hann kom þangat, þá batt hann sár hans öll, ok leituðu honum hœginda slíkra, sem þau máttu. Hann lá, hinn sári prestr, aumliga búinn, vilnaðist jafnan guðs miskunnar ok tortrygði þat aldrigi, bað guð mállauss með hugrenning ok sútfullu hjarta, því öllu traustara, er hann var sjúkari, ok rendi huginum til þess milda konungs Ólafs hins helga, guðs dýrlings, ok hafði hann áðr heyrt mart sagt frá hans dýrðarverkum, ok trúði því öllu hvatara á hann af öllu hjarta til allrar hjálpar í sínum nauðum. En er hann lá þar lami ok öllu megni numinn, þá grét hann sárliga ok stundi, ok bað með sáru brjósti þann dýrling Ólaf konung duga sér. En eptir miðja nótt þá sofnaði prestr hinn sári, þá þóttist hann sjá mann göfugligan koma til sín ok mæla við sik: Illa ertu nú leikinn, Ríkarðr félagi! sé ek, at eigi er nú máttrinn mikill. Hann þóttist sanna þat. Þá mælti sá við hann: Miskunnar ertu þurfi. Prestr svarar: Ek þyrfta miskunnar guðs almáttigs ok hins helga Ólafs konungs. Hann svarar: Þú skalt hafa ok. Því næst tók hann tungustúfinn ok heimti svá hart, at prestinum varð sárt við. Því næst strauk hann hendi sinni um augu honum ok um bein, svá um aðra limi, er sárir váru. Þá spurði prestrinn hverr þar væri? Hann leit við honum ok mælti: Ólafr er hér norðan or Þrándheimi. En síðan hvarf hann í brott; en prestrinn vaknaði alheill, ok þegar tók hann at mæla: Sæll em ek nú, sagði hann, guði þökk ok hinum helga Ólafi konungi, hann hefir grœddan mik. En svá hörmuliga sem hann var áðr leikinn, svá bráðar bœtr fékk hann allrar þeirrar úhamingju, ok svá þótti honum, sem hann hefði hvárki orðit sárr né sjúkr; tungan heil, augun bæði í lag komin, beinbrotin gróin, ok öll önnur sár gróin eða verklaus, fengit hina beztu heilsu. En til jarteina var, at augu hans höfðu verit útstungin, þá greri örr hvítt á hvarmi hvárumtveggja, til þess at sjá mætti dýrð þess hins göfga konungs á þeim manni, er svá var aumliga búinn.


26. Ráðagerð konunga.

Eysteinn ok Sigurðr höfðu orðit úsáttir fyrir þá sök, at Sigurðr konungr hafði vegit hirðmann Eysteins konungs, Harald hinn víkverska, er hús átti í Björgyn, ok annan Jón prest taparð, son Bjarna Sigurðarsonar; fyrir þá sök lögðu þeir með sér sættarstefnu um vetrinn á Upplöndum. Þeir sátu lengi tveir á máli. En þat kom upp or hjali þeirra, at þeir skyldu hittast í Björgyn allir brœðr eptir um sumarit. Þat fylgði því máli, at þeir vildu, at Ingi konungr hefði bú tvau eða þrjú ok svá mikil önnur auðœfi, at hann hefði þrjátigi manna með sér; ok lézt þykkja hann eigi hafa heilsu til at vera konungr. Ingi ok Gregorius spurðu þessi tíðindi, ok fóru til Björgynjar ok fjölmentu mjök. Sigurðr kom litlu síðar, ok hafði hann lið sýnu minna. Þá höfðu þeir Ingi ok Sigurðr verit 19 vetr konungar yfir Noregi. Eysteinn var seinni austan or Víkinni en þeir norðan. Þá lét Ingi konungr blása til þings í Hólm, ok koma þeir þar Sigurðr ok Ingi konungr, ok fjölmenni mikit. Gregorius hafði 2 langskip, ok vel níutigi manna, er hann fékk allar vistir; hann hélt betr húskarla sína en aðrir menn lendir, því at hann drakk aldri svá í skytningum, at eigi drykki húskarlar hans allir með honum. Hann gékk með hjálm gullroðinn á þingit, ok alt hans lið var hjálmat. Ingi konungr stóð upp ok sagði mönnum frá, hvat hann hafði spurt, hvernug brœðr hans vildu við hann skipa, ok bað sér liðs. En alþýða manna gerði góðan róm at máli hans, ok létust honum vilja fylgja.


27. Frá Gregorius Dagssyni.

Þá stóð Sigurðr konungr upp ok talar, sagði þat úsatt, er Ingi konungr kendi þeim, kvað Gregorium slíkt uppsetja, ok kvað eigi skyldu langt til, at sá fundr þeirra skyldi verða, ef hann mætti ráða, at hann mundi steypa hjálminum þeim hinum gullroðna, ok lauk svá sínu máli, at hann kvað þá eigi lengi skyldi ganga báða. Gregorius svarar, kvaðst þat ætla, at hann þyrfti lítt at fýsast þess, ok lézt við því búinn vera. Fám dögum síðar var veginn húskarl Gregorii úti á stræti, ok vá húskarl Sigurðar konungs. Þá vildi Gregorius ganga at þeim Sigurði konungi, en Ingi konungr latti, ok mart annarra manna. En er Ingiríðr, móðir Inga konungs, gékk frá aptansöng, þá kom hon at, þar er veginn var Sigurðr skrúðhyrna; hann var hirðmaðr Inga konungs ok var gamall, ok hafði mörgum konungum á höndum verit; en þeir höfðu vegit hann hirðmenn Sigurðar konungs, Hallvarðr Gunnarsson ok Sigurðr, son Eysteins trafala, ok kendu menn ráðin Sigurði konungi. Þá gékk hon þegar til Inga konungs ok sagði honum, kvað hann lengi mundi lítinn konung, ef hann vildi ekki at fœrast, þótt hirðmenn hans væri drepnir, annarr at öðrum, svá sem svín. Konungrinn reiddist við átölur hennar, ok er þau hniptust við, kom Gregorius inn gangandi hjálmaðr ok brynjaðr, bað konung eigi reiðast, kvað hana satt mæla: En ek em hér kominn til liðs við þik, ef þú vilt veita Sigurði konungi atgöngu, ok er hér meir en hundrað manna úti í garðinum, húskarla minna, hjálmaðir ok brynjaðir, ok munu vér þaðan at þeim sœkja, er öðrum þykkir verst. En flestir löttu ok kváðu Sigurð mundu vilja bœta úhapp sitt. En er Gregorius sá, at letjast mundi, þá mælti hann við Inga konung: Svá bleðja þeir af þér, drápu minn húskarl fyrir skömmu, en nú hirðmann þinn, en þeir munu vilja veiða mik eða annan lendan mann, þann er þeim þykkir þér mest afnám at vera, er þeir sjá, at þú fœrist ekki at, en taka þik af konungdóminum, eptir þat er vinir þínir eru drepnir. Nú hverngan veg sem aðrir lendir menn þínir vilja, þá vil ek eigi bíða nauthöggsins, ok skulu vit Sigurðr kaupa saman þessa nótt, at því kaupi sem þá má verða; en þat er bæði, at þú ert illa attekinn fyrir vanheilsu sakir, enda ætla ek lítinn viljann at halda vini þína; en ek em nú albúinn at ganga til fundar við Sigurð héðan, því at hér er merki mitt úti. Ingi konungr stóð upp ok kallaði til klæða sinna, ok bað hvern mann búast, er honum vildi fylgja, ok kvað ekki tjá at letja sik, lézt lengi hafa undan ært, lét þá verða at sverfa til stáls með þeim.


28. Fall Sigurðar konungs.

Sigurðr konungr drakk í garði Sigríðar sætu, ok bjóst við ok ætlaði at ekki mundi af atgöngunni verða. Síðan géngu þeir at garðinum, Ingi konungr ofan frá smiðabúðum, Árni konungsmágr utan frá Sandbrú, Áslákr Erlendsson or garði sínum, en Gregorius af strætinu, ok þótti þaðan verst. Þeir Sigurðr skutu mjök or loptgluggum ok brutu ofna, ok báru grjótit á þá. Þeir Gregorius brutu upp garðshliðit, ok féll þar Einarr, son Laxapáls, í hliðinu af liði Sigurðar konungs, ok Hallvarðr Gunnarsson, hann var skotinn í loptit inn, ok harmaði hann engi maðr. Þeir hjoggu húsin, ok gékk lið Sigurðar konungs af hendi honum til griða. Þá gékk Sigurðr á loptit eitt ok vildi beiða sér hljóðs, en hann hafði gullroðinn skjöld, ok kendu menn hann ok vildu eigi hlýða honum, en menn skutu at honum svá sem í drífu sæi, ok mátti hann eigi þar vera. En þá er liðit var gengit af hendi honum, ok menn hjoggu húsin mjök, þá gékk hann út, ok Þórðr húsfreyja með honum, hirðmaðr hans, víkverskr maðr, ok vildu þannug, sem Ingi konungr var fyrir, ok kallaði Sigurðr á Inga, bróður sinn, at hann skyldi selja honum grið. En þeir váru þegar höggnir báðir; féll Þórðr húsfreyja með orðlofi miklu. Þar féll mart manna, þótt ek nefna fátt, af liði Sigurðar, ok svá af Inga liði; en 4 menn af Gregorii liði, ok svá þeir er með hvárigum váru, ok urðu þeir fyrir skotum á bryggjum niðri eða á skipum úti. Þeir börðust 14 nóttum fyrir Jónsmessu baptista, en þat er föstudagr. Sigurðr konungr var jarðaðr at Kristskirkju hinni fornu í Hólmi út. Ingi konungr gaf Gregorío skip þat, er Sigurðr konungr hafði átt. En tveim nóttum eða þrimr síðar kom Eysteinn konungr austan með 30 skipa, ok hafði þar Hákon, bróðurson sinn, í ferð með sér, ok fór eigi til Björgynjar, ok dvaldist í Flóruvágum, en menn fóru í meðal ok vildu sætta þá; en Gregorius vildi, at þeir legði út at þeim, ok kvað eigi síðar betra, kvaðst hann mundu vera höfðingi at því: En þú, konungr! far eigi; er nú eigi vant liðs til. En margir löttu, ok tókst af því eigi ferðin. Eysteinn konungr fór austr í Víkina, en Ingi konungr norðr í Þrándheim; ok váru þeir þá sáttir at kalla, ok hittust eigi sjálfir.


29. Frá Gregorio Dagssyni.

Gregorius Dagsson fór austr litlu síðar en Eysteinn konungr, ok var uppi á Höfundi á Brattsbergi at búi sínu. Eysteinn konungr var inni í Osló, ok lét draga skip sín meir en 2 vikur sjávar at ísi, því at íslög váru mikil inn í Víkinni. Hann fór upp á Höfund ok vildi taka Gregorium, en hann varð varr við ok fór undan upp á Þelamörk með níutigi manna, ok þar norðr um fjall, ok kom ofan í Harðangri, ok fór síðan í Eðni til Stuðlu; þar átti Erlingr skakki bú, en hann var farinn norðr til Björgynjar, en Kristín, kona hans, dóttir Sigurðar konungs, var heima, ok bauð Gregorio slíkt, er hann vildi hafa þaðan, ok fékk Gregorius þar góðar viðtökur. Hann hafði langskip þaðan, er Erlingr átti, ok alt þat er hann þurfti. Gregorius þakkaði henni vel ok lét henni hafa orðit stórmannliga, sem ván var at. Þeir fóru síðan til Björgynjar ok funnu Erling, ok þótti honum hon vel hafa gert.


30. Sætt Inga konungs ok Eysteins konungs.

Síðan fór Gregorius Dagsson norðr til kaupangs, ok kom þar fyrir jól. Ingi konungr varð hinn fegnasti honum, ok bað hann hafa slíkt alt af sinni eign, sem hann vildi. Eysteinn konungr brendi bœ Gregorii ok hjó búit; en naust, þau er Eysteinn konungr hinn ellri hafði gera látit norðr í kaupangi, er mestar gersimar váru, þá váru brend um vetrinn, ok skip góð með, er Ingi konungr átti, ok var þat verk hit úvinsælsta, en ráðin váru kend Eysteini konungi ok Philippo Gyrðarsyni, fóstbróður Sigurðar konungs. Um sumarit eptir fór Ingi norðan, ok gerðist hinn fjölmennasti, en Eysteinn konungr austan, ok samnaði hann sér ok liði. Þeir hittust í Seleyjum fyrir norðan Líðandisnes, ok var Ingi konungr miklu fjölmennari; var þá við sjálft, at þeir mundu berjast. Þeir sættust, ok varð þat at sætt, at Eysteinn skyldi festa at gjalda hálfan fimta tog marka gulls; skyldi Ingi konungr hafa 30 marka, fyrir þat er Eysteinn hafði ráðit skipabrunanum, ok svá naustanna; en þá skyldi Philippus vera útlagr, ok svá þeir allir, er at brennuni höfðu verit, þar er skipin váru brend; þeir menn skyldu ok vera útlagir, er sannir váru at áverkum við Sigurð konung, því at Eysteinn konungr kendi þat Inga konungi, at hann héldi þá menn; en Gregorius skyldi hafa 15 merkr fyrir þat, er Eysteinn konungr brendi upp fyrir honum. Eysteini konungi líkaði illa, ok þótti nauðungarsætt vera. Ingi konungr fór austr í Vík frá stefnunni, en Eysteinn norðr í Þrándheim. Síðan var Ingi konungr í Víkinni, en Eysteinn konungr norðr, ok hittust þeir ekki; en þau ein fóru orð í milli, er ekki váru til sætta, ok svá lét hvártveggi drepa vini annars, ok varð ekki af fégjaldinu af Eysteins hendi;kendi ok hvárr öðrum, at ekki héldi þat er mælt var. Ingi konungr ok þeir Gregorius spöndu mjök lið undan Eysteini konungi, Bárð standala Brynjólfsson ok Símon skálp, son Hallkels húks, ok mart annat lendra manna, Halldór Brynjólfsson ok Jón Hallkelsson.


31. Frá Inga konungi ok Eysteini.

Þá er liðnir váru tveir vetr frá falli Sigurðar konungs, drógu konungar her saman, Ingi austan or landi, ok fékk hann áttatigi skipa, en Eysteinn konungr norðan, ok fékk hann hálfan fimta tog skipa. Þá hafði hann dreka hinn mikla, er Eysteinn konungr Magnússon hafði látit gera, ok höfðu þeir allfrítt lið ok mikit. Ingi konungr lá skipum sínum suðr við Mostr, en Eysteinn konungr litlu norðar í Grœningasundi. Eysteinn konungr sendi suðr til Inga konungs Áslák unga Jónsson ok Árna sturlu Sæbjarnarson; þeir höfðu eitt skip. En er Inga menn kendu þá, lögðu þeir at þeim ok drápu mart manna af þeim, tóku skipit ok alt þat er á var, ok hvert fat þeirra. En Áslákr ok Árni ok nökkurir menn með þeim kómust á land upp ok fóru til fundar við Eystein konung, ok sögðu honum, hvernug Ingi konungr hefði fagnat þeim. Eysteinn konungr hafði þá húsþing ok sagði mönnum, hvern úfrið þeir Ingi vildu gera, ok bað liðsmenn, at þeir skyldu honum fylgja: ok höfum vér lið svá mikit ok gott, at ek vil hvergi undan flýja, ef þér vilit fylgja mér. En engi varð rómr at máli hans. Hallkell húkr var þar, en synir hans báðir með Inga konungi Símon ok Jón. Hallkell svaraði, svá at mjök margir heyrðu: Fylgi gullkistur þínar þér nú ok veri land þitt.


32. Um líflát Eysteins konungs.

Um nóttina eptir reru þeir í brott mörgum skipum á laun, sumir til lags við Inga konung, sumir til Björgynjar, sumir í Fjörðu inn. En at morgni er ljóst var, þá var konungr 10 skipum einum eptir; þá lét hann þar eptir dreka hinn mikla, því at hann var þungr undir árum, ok fleiri skipin, ok hjoggu drekann mjök, ok svá hjoggu þeir niðr mungát sitt, ok alt þat, er þeir máttu eigi með sér hafa, spiltu þeir. Eysteinn konungr gékk á skip Eindriða Jónssonar mörnefs, ok fóru þeir norðr ok inn í Sogn, ok þaðan hit efra austr til Víkr. Ingi konungr tók skipin, ok fór austr hit ytra í Víkina. En fyrir austan Fold þá var þar Eysteinn konungr ok hafði nær 12 hundruð manna. Þá sá þeir skipalið Inga konungs, ok þóttust eigi lið við hafa, ok hljópu á skóg undan; þá flýði á sinn veg hvat, svá at konungr var við annan mann. Þeir Ingi konungr urðu varir við farar Eysteins konungs, ok svá þat, at hann var fámeðr; þeir fóru at leita hans. Símon skálpr hitti hann, er hann gékk undan hrísrunni einum at þeim, Símon heilsaði honum: Heill lávarðr! sagði hann. Konungr sagði: Eigi veit ek nema þú þykkist nú minn lávarðr, sagði hann. Er nú sem gerist, sagði Símon. Konungr bað, at hann skyldi honum undan skjóta, kvað honum þat byrja, því at lengi hefir með okkr vel verit þótt nú sé annan veg. Símon kvað þá ekki mundu af því verða. Konungr bað, at hann skyldi hlýða messu áðr, ok þat var. Síðan lagðist hann niðr á grúfu ok breiddi hendr frá sér út, ok bað sik höggva í kross á milli herðanna, kvað þá skyldu reyna, hvárt hann mundi þola járn eða eigi, sem þeir höfðu sagt lagsmenn Inga konungs. Símon mælti við þann, er höggva skyldi, bað hann til ráða, kvað konung hølzti lengi hafa kropit þar um lyng. Hann var þá höggvinn, ok þótti verða við prúðliga. Lík hans var flutt til Fors, en fyrir sunnan kirkju undir brekkunni var lík hans náttsætt. Eysteinn konungr var jarðaðr at Forskirkju, ok er leg hans á miðju kirkjugólfi, ok breiddr yfir kögurr, ok kalla menn hann helgan. Þar sem hann var höggvinn, ok blóð hans kom á jörð, spratt upp brunnr, en annar þar undir brekkunni, sem lík hans var náttsætt. Af hvárutveggja því vatni þykkjast margir menn bót hafa fengit. Þat er sögn Víkverja, at margar jarteinir yrðu at leiði Eysteins konungs, áðr úvinir hans steyptu á leiðit hundssoði. Símon skálpr var hit mesta úþokkaðr af verki þessu, ok var þat alþýðu mál; en sumir sögðu, þá er Eysteinn konungr var handtekinn, at Símon sendi mann til fundar við Inga konung, en konungr bað Eystein eigi koma í augsýn sér. Svá hefir Sverrir konungr ríta látit, en þannug segir Einarr Skúlason:

Mun sá er morði vandisk
margillr ok sveik stilli
síð af slíkum ráðum
Símon skálpr of hjálpask.