Saga Jnga ok brœðra hans (Morkinskinna)

Velg språk	Norrønt	Islandsk	Norsk	Dansk	Svensk	Færøysk
Denne teksten finnes på følgende språk ►

Noen spesialtegn vises ikke på iPhone/iPad.

Morkinskinna

Saga Jnga ok brœðra hans

Drap Ottars birtings

Eptir fall Harallz konvngs gilla var Jngiriðr drotning gipt Ottari birting lendom manni oc miclom hofþingia. hann var þrønscr at ętt oc mikill styrcþarmaþr rikis Jnga konvngs meðan hann var i barnnøsco. En Sigurþr konvngr var ecki vinr hans. oc þotti hann allt hallr vera vndir Jnga konvng mag sinn. Ottarr birtingr var drepinn norþr i cavpangi i einvigi vm qvelld er hann gecc til aptansongs. oc er hann heyrþi hvininn af hoggvino. þa bra hann vpp henndinni oc skickionni at moti. oc hvgþi at castat veri snękecki at moti honom sem titt var vngsveinom. Hann fell við hoggit. En Alfr hroþi son hans com þa gangandi i kirkiogarþinn ok sa fall foþor sins oc sva at maðrinn er vegit hafþi hliop avstr vm kirkiona. en Alfr hliop eptir honom. oc drap hann við savnghvss hornit. oc mellto menn at hann hefþi drengiliga hefnt. oc þotti hann myclo meiri maþr siþan en aþr.

(Fra Jnga konvnga oc Sigurþi konvngi)

| En er þeir brøþr Jngi konvngr oc Sigurþr konvngr hofþo verit .vi. vetr konvngar þa com sa maðr vestan af Scotlandi er Eysteinn er nefndr. sem Einarr Scvla son segir.

Jofvrr fystiz avstr

avrlyndr oc hravstr.

En þeir hofþo farit eptir honom oc fylgt honom i land Arni sturla Þorleifr Bryniolfs son Kolbeinn hrvga. Eysteinn var tekinn til konvngs a Eyraþingi vm gagndaga. oc svarit honom sva land at hann scylldi hafa þriðivng af Noregi við brøþr sina. oc settvsc þeir brøþr er þeir fvnndvz. En Eysteinn gerþi øngar scirslor eþa tilravnir í Noregi vm faþerni sitt. oc var þvi trvat þar vm er Haralldr sialfr hafþi sagt. Þa var Eysteinn konvngr i Þrandheime er Ottarr birtingr fell. oc þegar stefndi hann til sin bvanda liþi miclo oc for vt til byiarins. En frendr Ottars oc vinir kendo raþit Sigurþi konvngi. er hann var þa oc i cavpangi. oc voro bøndr geystir a hendr honom. en hann bavþ fyr sic scirslor oc festi iarnnbvrþ at hann scylldi sanna mal sitt. oc varþ þat at sett. For Sigvrþr konvngr eptir þat svþr i land oc vrþo þęr scirslor alldregi flvttar. Jngiriþr drotning gat son við Jvari Sveins syni. sa het Ormr. er siþan var kallaþr konvngs broþir. hann var manna friþastr synndom. oc gørþiz mikill hofþingi sem siþan mon getið verþa. Jngiriðr drotning var gipt Arna er kallaþr var konvngs magr. Vero þeira bornn Jngi Nicholas Philippvs oc Jngigerþr er atti Biornn bvccr. oc siþan Simon Kara son.

Einn lendr maþr þeira brøðra Sigurþar oc Jnga het Erlingr sonr Kyrpingaorms oc Ragnhilldar Sveinka dottor. Moþir Kyrpingaorms het         en hennar moþir Ragna dottir Orms iarls Scopta sonar oc Jngibiargar dottor Haconar iarls rikia. Erlingr var vitr maðr oc mikill vinr Jnga konvngs. oc með hans raþi var honom gipt Kristin dottir Sigurþar konvngs Jorsalafara. Erlingr atti bv a Stvðlo a Svnnhorþalandi. hann var kallaþr Erlingr scacki. Hann gerþi ferþ sina or landi a bravt oc með honom Einriþi vngi oc enn fleiri lendir menn oc foro vestr til Orcneyia. oc bioggvz til ferþar þaðan Rognvalldr iarl er Kali var kallaþr oc Vilialmr byscop. oc hofþo af Orcneyiom .xv. scip oc siglldo til Svðreyia. oc þaþan vestr til Vallanz þa leið sem sigllt hafði Sigurþr Jorsalafari. Þeir siglldo vt vm Norvasvnd. oc herioþo viþa a Spani a heiðna menn. Litlo siþarr en þeir como vm svndin scilþiz i brot Einriþi vngi með .v. scipom. En Rognvalldr iarll oc Erlingr scacci foro með .x. scip oc hitto a dromvnd einn i hafino oc borþvz við þa oc vnno dromvnndinn. Avþvn ravþi er sa nefndr er fyrst gecc vpp a dromvnndinn stafnbvi Erlings. þat var callat fregþarverc. Þeir toco þar allmikit fe oc margar gersimar. Ravgnvalldr iarl oc Erlingr foro vt til Jorsala oc til arinnar Jordanar. oc snero aptr vm havstit oc sigldo til Miclagarz oc leto þar eptir scip sin foro vtan landveg oc helldo heilo þar til er þeir como í Noreg. oc var þeira ferþ allmioc lofoð. Þotti Erlingr scacci siþan myclo meire maþr en aþr. beþi af ferþ sinni oc af qvanfangi þvi er hann fecc. var hann oc spekingr mikill at viti. Hann var mest hallr i allri vinatto til Jnga konvngs.

Fra Sigurþi konvngi

Wilhelm Wetlesen: þa heyrþi hann i hvs nacqvat qveþandi sva fagra at honom fannz mikit vm.

Sva er sagt at þa er Sigurþr konvngr reið af veizlo i Vic avstr með hirþ sina oc reip vm bø þann er ricr maðr atti er Simon het. oc er konvngr reiþ vm bøinn þa heyrþi hann i hvs nacqvat qveþandi sva fagra at honom fannz mikit vm. hann reiþ til hvssins oc sa at þar stoð cona ein við qvernn oc qvað við ageta vel. Konvngr ste af hestinom. oc bað menn sina biþa vti en hann gecc inn einn til konvnnar. En er hann for i brot. þa vissi Simon bvandi hvert ęrendi hann hafþi att til þessar cono. hon het Þora oc var vercakona Simonar. Siþan let hann varðveita cost hennar. oc er stvndir liþv ol sv kona barnn. oc var sa sveinn nefndr Hacon. oc kallaþr sonr Sigurþar konvngs. føddi Simon sveininn vpp með ser. Þar oxo oc vpp synir Simonar Onvndr oc Anndres oc vnnosc þeir mikit. oc scilþi þa ecki nema hel.

Fra Eysteini konvngi

Eysteinn konvngr varþ vsattr við bønd(r) er hann var staddr i Vic avstr Remi oc Hisingsbva. gerþv þeir samnað at honom en hann barðiz við þa oc hafþi sigr. en drap mart af þeim oc toc giolld oc gisla oc vtlavsnir af svmom. Sva segir Einarr.

Vicveriom gallt

varþ þannig hallt

gørreþi gramr

giafmilld(r) oc framr:

flest folc varð hrett

aþr fengi sett

en giolldin ioc

sa er gisla toc.

Vann siclingr sott

með snarpa drott

leyfþ er lyþom kęr

Leicbergi ner:

Remir flyþo rict

oc reiddo slict

avlld festi avð

sem avðlingr bavð.

Litlo siþarr gørþi Eysteinn konvngr før sina or landi vestr vm haf. sigldi til Kataness. oc hann spurþi til hvar Haralldr iarll Madaþar son la i Þorsa. þar lagþi konvngr til með .iii. scvtor. oc kom a þa ovara. en iarll hafþi halfþritøgt scip. oc allfemikit. oc er iarll var vanbvinn við. þa fengo þeir Eysteinn konvngr vppgongor a scipit oc fengo iarll honndom oc hofþo hann með a scip. oc leysti hann sic vt .vii. morcom gvllz. scilþoz þeir at sva bvno. Sva segir Einarr.

Voro songs með sara

syni Maddaþar staddir

mogrennir fremsc manne

mattigr tigir .viij.:

þrimr hattom toc þreytir

þann iarll drasils hranna

hravstr gaf hrescufs nistir

hofvð sitt spocom iofri.

Eysteinn konvngr sigldi þaðan svþr fyr avstan Scotland. oc lagþi til kavpstaþar þess er Apartion heitir. drap þar mart manna en rennti staðina. Sva segir Einarr.

Frett hefi ec at fell

folcs brvstv svell

iofvrr eyddi friþ

Apardionar lið.

Aþra orrosto atti hann svþr við Hiartarpoll. oc kom þeim a flotta. Sva segir Einarr.

Beit bvðlvngs hiorr

bloð fell a dorr

hirþ fylgþiz holl

við Hiartarpoll:

hvginn gladdi heit

hrvþvz Engla beit

ox vitnis vin

valbasta rin.

Eptir þat hellt hann til Hvitabyiar oc barþisc oc fecc þar sigr oc brendi bøinn. Sem her segir.

Joc hilmir hialldr

þar var hiorfa galldr

hiosc hilldar scy

við Hvitaby:

rict let við ronn

ravþsc ylgiar tonn

fecsk fyrþom harmr

fyriscogar garmr.

Eptir þat heriaþi hann viþa vm England. oc þa var Stefnir konvngr a Englandi. Þar nest atti Eysteinn konvngr orrosto við Scorposcer við riddara nacqvara. oc kom þeim a flotta. sem Einarr segir.

Drap doglingr gegn

dreif strengiar regn

við Scorposcer

skialldkønan her:

ravf styriar garþ

þa er stocqva varþ

ranndølom sott

reiðmanna gnott.

Þar nest barþiz hann i Pilavic oc fecc sigr. [Sva segir Einarr.

Ravþ siclingr sverþ

sleit gylþiz ferþ

prvtt Parta lic

i Pilavic:

vann visi allt

fyr vestan fallt

bran|dr gall við brvn

brent Langatvn.

Langatvn brendi hann siþarst a Englandi aþr þeir foro brot vm havstit oc komo aptr til Noregs. oc røddo menn mioc misiafnt vm þessa ferþ. Eysteinn konvngr þottisc þessa ferþ hafa gort i hefnd þess er Haralldr konvngr Sigurþar son for vestr oc fell þar.

Þeira brøðra for allt vel i milli meþan fostrar þeira lifþo. oc hofþo þeir eina hirð Jngi konvngr oc Sigvrþr. en Eysteinn einn ser. En þa er þeir avndvþvz Gyrðr oc Amvndi Þiostolfr oc Ottarr birtingr. Ogmvndr sviptir oc Ogmvndr son Kyrpingaorms broþir Erlings scacka. þvi at litils var Erlingr virðr meþan Ogmvndr lifpi. Enn er þeir voro allir andaþir. þa skilþo þeir Jngi konvngr oc Sigurðr konvngr hirþina bralliga. Sigurþr konvngr var ofstopamaþr mikill oc veirþar. vm alla lvti þa er hann ox vpp. oc sva var Eysteinn konvngr broþir hans. oc var þat nerr nockvi. en allra var hann fegiarnastr. Jngi konvngr var litt heill. hann var hryggbrotinn. oc sva visnaþi fotr hans annarr. at hann gecc mioc halltr. en hann var þo vinsell mioc við alþypo.

Einarr Scvla son var með þeim brøðrom Sigurþi oc Eysteini. oc var Eysteinn konvngr mikill vin hans. oc Eysteinn konvngr bað hann til at yrkia Olafs drapo. oc hann orti. oc førþi norþr i Þrandheime i Kristz kirkio sialfri oc varþ þat með miclom iartegnom. oc kom dyrligr ilmr i kirkiona. oc þat segia menn at þer aminningar vrþo af konvnginom sia(l)fum. at honom virþiz vel qveþit. Eysteinn konvngr virþi Einar mikils. oc eitt sinn er þat sagt at konvngrinn Eysteinn var cominn i seti. en Einarr var eigi cominn. Eysteinn konvngr hafþi þa gort hann stallara sinn. en þetta var norþr i Þrandheime. hafþi Einarr verit til Nvnnosetrs a Bacca. þa melti konvngr. Vittr ertv nv scalld er þv kømr eigi vndir borþ oc ert þo konvngs scalld. Nv monom við eigi sattir nema þv yrkir nv viso aþr ec drecca af kerino. Þa qvaþ Einarr viso.

Oss let abbadissa

angri firð vm svangan

dygg þott vif en vigþo

viti fyr þat gyrþa:

en til atz með nvnnom

ognar raks a Bacca

dros gladdit vin visa

varat stallarinn kallaþr.

Nv licar konvngi allvel.

Þat er oc sagt þa er Sigurþr konvngr var staddr i Biorgyn varþ sa atburþr at i bønom voro leicar(ar). oc het annarr Jarllmaðr. oc hann Jarllmaðr toc kið eitt oc at friadag. oc konvngr vill þat refsa honom oc let taca hann oc hyþa. oc er Einarr kømr at þa melti hann. Hart vili þer nv bva við Jarllmann felaga varnn. Konvngr melti. Þv mont nv raþa. viso scaltv yrkia. oc meþan þv yrkir scal hann hyþa. Einarr melti. Þat mondi hann vilia Jarllmaðr at mer yrþi eigi alltorfynt. En fim hogg lvstv þeir hann. Þa melti Einarr. Nv er visan ort.

Avstr toc illa cristinn

Jarllmaþr fra bvcarli

groþr var kiotz a kavþa

kiþling hinn er slęr fiðlu

vondr hrocc vamr la bvnndinn

vismall a scip þislar

song leikara lengi

limi harþan prima.

Þat barsc at eitt svmar at sv cona com til Biorgyniar er Ragnhilldr het dyrlig kona. hana atti Poll Scopta son. hon hellt eino langscipi. for sva vegliga sem lendir menn. dvalþiz þar i bønom. oc er hon bioz i brot. þa sa konvngr ferþ hennar oc melti. Hvat er nv scallda með oss segir konvngr. Þar var Snorri Barþar son. honom var ecki avþfynt. oc toc hann ecki sva sciott til sem konvngr villdi. þa melti konvngr. Eigi mondi sva fara ef Einarr veri her með oss. Hann var þa nacqvat sva frascili orþinn konvngi fyr oga. oc spyrr konvngr ef hann veri i bønom oc melti at fara scylldi eptir honom. Oc er hann com a bryggiornar melti konvngr. Vel kominn scalld. Se nv hversv vegliga ferþ kono þessar er bvin. yrc nv viso oc haf lokit aþr scipit gengr vt fyr Holm. Einarr svarar. Eigi mon þat cavplavst. Konvngr spvrþi. Hverio scal cavpa. Einarr svaraþi. Þv scallt scylldr til oc hirðmenn þinir .vii. vt ifra at sitt orþ mvni hverr yðarr i visonni. oc ef þat brestr. gefit mer iaf(n)marga aska hvnangs sem þer mvnit eigi orþin. Konvngr iatti þvi. Þa qvaþ Einarr viso.

Hola baro ristr hlyrom

hreysti sprvnd at svndi

bless elreki of asi

Vtsteins vefi þrvtna:

varla helldr vnd villdra

vicmarr á iarþriki

breiþr við brimsgang svþvm

barmr lyptingar farmi.

Þa melti konvngr. Þat etla ec at ec mvna Hola baro ristr hlyrom. ja veit gvð. Barmr lyptingar farmi. Alld(r)egi mvnþo þeir þat er í milli var. Einarr var þa i konvngs sveit oc i ollo samlagi við konvngs menn.

F(ra) drap(i) Geirsteins

Nv er andað raþoneyti þeira brøðra þat er trvast var. þa gørþoz þeir atbvrþir at maðr hét Geirsteinn hann bio norþr í Noregi. avþigr maþr oc ranglatr. caps fvllr oc veirþar. Sonr han(s) het Hiarrandi oc annarr Hisingr. þeir voro oc viafnaþarmenn sem faþir þeira oc miclir abvrþarmenn. Systir þeira var frilla Sigurþar konvngs Harallz sonar. oc voro þeir vinir hans. oc sato þeir allir feðgar i konvngs travsti. Scamt fra Geirsteini atti iarþir oc bv aget cona oc freg at ętt oc morgom goþom lvtom. er Gyþa het systir Ragnhilldar er atti Dagr Eilifs (son) hofþingi mikill avstan or landi. oc atti iarþir avstr viþ Tvnsberg. Geirsteinn leggr hvg til Gyþo oc ofrast. en henni fellzc þat ecki i scap. oc er hann fann þat ylmþiz hann i moti oc fiannscapaþiz til hennar. oc segir meire von at henne verþi misraþit. Siþan venr hann fe sitt i acra hennar oc gørir henne mikinn scaþa. en gefr soc a vmrøþom. Oc er hon ser scaþa sinn. þa melti hon a þa leiþ. Litt nyt ec gofogra frenda er ec fe sva mikit vanrętti. Gyrþr er nefndr fostri hennar. friþr maþr oc vascligr. hann svarar. Satt er þat er þer segit. mikinn scaþa hefir þv fengit af Geirsteini. oc finn ec at þv vicr røþv til min. oc ec vera scylldr til at hefna. en sa er þat gørir ma litt a þat hyggia hvat eptir kømr fyr sakir Sigurþar konvngs. Oc sva bar til einn dag at Gyþa ser mart fe standa í okrom sinom oc hofþo gort mikinn scaþa. hon verþr reiþ mioc oc tecr eitt spiot oc hleypr til fiarins. oc þa møtir henne Gyrðr frendi hennar. oc toc af henne spiotit oc recr a bravt feit. oc ifir brv er a var anni. oc fell milli bøianna. oc þar møtir hann Geirsteini. oc hlavpaz í moti. oc þa melti Geirsteinn. Vpp hefiaz nv i moti oss litlir menn oc af smam ęttom. oc etla við oss at iafnaz. Oc leggr til hans. Gyrðr bar af ser lagit. oc høggr til hans í mot a vinstri siþona oc var þat banasar hans. oc eptir þat hittir hann Gyþo. Hon þaccar honom. oc hefir þa latit bva .ii. hesta til handa honom. riþr hann oðrom. en toscor voro a oþrom. oc sendir hann a fvnd Ragnhilldar systor sinnar með iartegnom at hon halldi hann í moti ovinom. oc til Gregorivs sonar hennar. en vist er at ec etla at mikil eptirganga myni verþa. Sia maþr com avstr i land oc a fvnd Gregorivs. hann hafþi micla sveit manna. en helldr þotti hann fyrst vafsciptasamr. oc røddo menn mioc misiafnt hverr scorvngr | . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Ragnhilldi ørendit með sonnom vitnom. Hon berr vpp fyr Gregorivs oc segir micla navþsyn at hann veiti manninom asia. Gregorivs svarar. Litt hefi ec enn viþ bvnndiz vandamal manna. oc ecki siþr þat orþ á at ec sia litill forstiori. en hins mondi þurfa at sa hefþi mikinn styrc er hann scal ganga i mot Sigurþi konvngi. Verþom ver meirr at etla eptir litilreþi varo en þvi sem her hefir til. Hon segir. Veit manninom asia. at hann metti lifit þiggia firir þott hann hafi þetta verc vnnit. oc hefir hann mikit brigzli af tekit frendom varom oc virþ orþ min oc sialfs þins soma. Gregorivs svarar. Þvngt mon vera í moti risa konvnginom. oc ovirþiligra syniz mer lvtrinn at heita asia. oc comi fyr ecki. Þa melti hon reiþvliga. Þvi montv lengi litill maþr vera. at ecki mon scipta þott frendr þinir se drepnir. oc montv minkaz af goþom frendom þinom. oc ørin navþsyn hellt til. aðr þetta verc veri gort. Gregorivs melti. Miog eggiar þv moþir. lat mic sia manninn. Oc hann gengr fram. oc flytr sitt ø̨rendi með snilld. oc segir honom allan atbvrðinn synir honom iartegnir. oc hve mikit vndir þotti frendom hans. at hann liti a malit. oc segir þat oc ef hann scal hofþingi verþa. at eitt sinn mon hann þat fyrst reyna verþa. oc með þessom ollom saman frambvrþ hans. oc navþsyn. oc eggion moþor hans. þa melti hann. Með akafa flytr þv moþir þetta mal. verþr þat sva vt leyst sem nv er a hendr tekiz oc verþi þat með soma. þa niotom ver. En þo vil ec vm þa menn er með mer ero at þeir leggi sitt iayrþi til oc styrc ef ec geng i þenna vannda. oc leggi þeir sic i abyrgþ með mer oc þat með at þeir sveri at veria fior hans oc lif. þa ma ec nacqvat veita honom. Þeir voro .lx. manna hvscarla hans er f(r)ialsir voro með honom. Hann tecr nv við manninom oc samlag við hvscarla sina. Þetta spyria synir Geirsteins oc verþa oþir við. oc segia konvnginom Sigurþi at þeir vilia brenna bø Gyðo en taca feit allt. Konvngr biþr þa vegia fyrst. oc segir at hann vill leita eptir botom oc vita sannleick. Þeir brøþr fara norþr oc vinna morg illvirki. en eigi treystasc þeir fire konvngs boþi a(t) vinna sva illt sem þeim er fyst a. Oc er þeir spyria at maþrinn er cominn til Gregorivs. þa segia þeir konvngi. oc biðia hann fa ser liþ at drepa hann. oc alla þa er fire Gyrþ standa. oc segia at lendir menn etla fire ser micla dirfð er ganga vilia i moti konvngi. Konvngr segir at fyrst scal leita eptir með vegþ. oc sendir þann mann er Loþinn heitir a fvnd Gregorivs. Hann var kvnnigr at viti oc morgom goþom lvtom. oc kømr hann a fvnd Gregorivs oc leitar eptir vitrliga með mikilli goþgirnnd fyr konvngs hond segir honom þat høfa at hneigiaz til hans. oc spyrr hvat hann vill bioþa fyr aftac Geirsteins. Hann svarar. Fyr þat er konvngi þiccir misgort við sic. raþi hann sialfr. en til þess hefir Geirsteinn gort sem nv er framkomit. oc synir hans hafa vpp tekit mikinn osoma siþan. Loþinn ferr i brot oc segir konvngi sitt ęrendi. oc er þeir brøþr heyra þetta. eggia þeir mioc. en konvngr vill enn sennda mann a fvnd Gregorivs þann er Ravþr heitir með .xxx. manna. Koma þeir a fvnd Gregorivs oc segia ørendit með meire freco oc akefþ en fyrr var flvtt. oc qvoþoz etla at konvngr mondi rikari vilia vera en lendir menn. tolþo hann travþan til. oc er þer at scylldara at kvnna lita þitt mal. Gregorivs svarar. Fyrri com til var goþr maþr oc rac þetta ęrendi með vizco oc goþgirnnd. oc syndiz mer eigi hans rað her vm. en þv berr fram malit með freco. oc eigi liz mer þv licligr til at fa her mikit at syst til greiþa. Oc er þeir fara i brot gera þeir rað sitt. oc syniz Ravð at þeir moni eigi scilia við sva bvit. biþr þa biþa sin a scoginom. en hann vill sekia aptr til bøiarins. oc kann vera at þa faim ver manninn er þeim varaz minnr. Þeir coma aptr til bøiarins .xv. saman. oc setiaz a palla i þeirri stofo er Gregorivs var vanr at drecca. oc fengo ser stafcarla bvning vm herkleþi vtan. oc vm qvelldit er Gregorivs com i stofona oc sveit hans. spurþi hann hvi stafcarlar veri þar inni. oc gecc at þeim oc verþr varr viþ hverir þeir ero. let siþan taca þa oc fiotra. oc vm morgoninn voro þeir recnir i scog til felaga sinna. Siþan var þings qvatt. oc sagþi Gregorivs hver svic þessir menn villdo fram hafa. þa voro þeir dømþir til draps. oc siþan vpp festir. Þetta spyrr Sigurþr konvngr oc þeir synir Geirsteins. verþa þeir við reiþir oc biðia konvng fa ser liþ. oc þat gørir hann. fara þeir avstr i Vic oc kom engi frett firir. foro þegar með hernaþi. oc þa var Gregorivs stadr í Tvnsbergi. oc segia svmir at þat veri iola aptan. oc Gregorivs hafþi þa minnzta vorþo a ser. reþr þo i mot þeim oc sendir menn alla vega i brot. oc samnaz honom liþ oc verþr þeira fvndr með mannspelli oc lycr sva at þeir flyia Geirsteins synir a konvngs fvnd. Oc þat er sagt eitt sinn at þeir spurþo at Gregorivs scylldi taca veizlo at mags sins. heldo a vorþo. oc komo til veizlonnar oc drapo mennina er veita scylldo. en settoz sialfir oc neytto veizlonnar. En Gregorivs spurþi þetta ecki. oc kom siþan a þann vag er scarsc firir bøinn. oc þeir etloþo þar i legi at leggia. þa melti Gregorivs. Sva litzc mer sem fiolmenni mikit myni vera fyrir. cann vera at vfriþr se. mono ver gøra ravn til. leggia vt til nestangans. ero þetta vfriparmenn þa mono þeir snva í moti. en þat metti at ver vikim þa sciott inn at legino. oc kømim fyrr til bøiarins. oc ettim ver þa við þeim at taca. Sva gafsc sem hann etlaþi. Þegar er þeir logþo vt. þa sotto hinir a nesit. en Gregorivs veic aptr þvers oc naþi bønom fyrri. oc nv finnaz þeir oc beriaz með miclo mannspelli. Gregorivs var allra manna bezt vigr. oc nv geng(r) í moti honom Hisingr oc ganga þeir saman oc beriaz. oc fell þar Hisingr fyr Gregorivs. oc er þat fregt orþit. siþan toc hann sverþ hans oc barþiz nv. oc þa kømr í moti honom broþir hans oc vill hefna broþor sins. oc lycr sva at Gregorivs fellir þa baþa Geirsteins sono. Hann fer af þesso mikinn soma oc virþing.

Eptir þessi storvirki søkir Gregorivs a fvnd Jnga konvngs oc snyz vndir hans valld. oc leggia þeir micla vingan sin í milli. oc gøriz Gregorivs altrv havfvðbenda konvnginom alla efi. Gregorivs var vellavþigr. en hann sparþi hvartki sialfan sic ne fe sitt til fvll(t)ings við Jnga konvng. Þat hefir alþyðo manna mal verit at hann hafi mestr verit oc framarst lendra manna i manna minnom í Noregi.

Nv gøriz mart þat með þeim brøþrom er helldr var til svndrþyccis. en ec mon þo hins eins geta. er mer þiccir mestom tiþindom sett hafa.

(Ferþ Nicolas cardinala)

| Vm daga þeira brøðra com Nicolas cardinali svnnan fra Romi oc hafþi pafinn sent hann i Noreg. En cardinali hafþi reiþi a þeim Sigurþi konvngi oc Eysteini konvngi. oc vrþo þeir at ganga til settar við hann. en hann var avallt sattr við Jnga konvng oc kallaþi hann son sinn. Oc þa er þeir voro allir sattir viþ hann. þa veitti hann þeim at vigia Joan Birgis son til erchibyscops i Þrandheime. oc fecc honom þat kleþi er pallium heitir. oc melti sva at erchibyscops stoll scylldi vera i cavpangi norþr at Cristz kirkio. þar er enn helgi Olafr konvngr hvilir. en aðr voro lyðbyscvpar einir i Noregi. Kardinalinn com þvi við. at engi maðr scylldi vapn bera at vsekio i cavpangi nema .xii. menn þeir er fylg(þ) helldo með konvngi. oc hann bøtti at morgo siþ Noregsmanna meðan hann var þar. Oc engi maþr hefir sa comit i Noreg at iafnm(ik)ils veri virðr. oc meira reþi við alþyþo en hann. Oc for hann svþr aptr með micla virþing oc vingiafar. oc letzc iafnan siþan mvndo vera enn mesti vinr Norþmanna. En þa er hann com til Romaborgar. þa anndaþiz bralliga pafi sa er aþr var. oc allr Romaborgar lyþr villdi Nicolaum til pafa. oc hann var vigðr til pafa með nafni Adrianvs. en hann het aðr Nicholavs. En sva sogþo þeir menn er vm hans daga como til Romaborgar. at alldregi atti hann sva scyllt at tala við aþra menn. at eigi melti hann við Norþmenn fyrst avallt. ef þeir villdo na mali hans. En hann var eigi lengi pafi. oc er nv sannheilagr maðr.

Fra falli Sigurþar konvngs

Þat var einn vetr at þeir Sigurþr konvngr oc Eysteinn konvngr melto stefno með ser a Vpplondom oc scylldo þa settasc. þvi at Sigurþr konvngr hafþi vegit hvscarla .ii. oc vini Eysteins konvngs. Haralld inn vicversca er hvs atti i Biorgyn. oc annan Joan prest Tabarz son. Konvngar sato lengi a tali tveir saman. en þat com vpp at þeir scylldo hittaz i Biorgyn allir brøþr eptir vm svmarit. Oc þat fylgði þvi mali at þeir villdo at Jngi konvngr hefði bv .ii. eþa .iii. oc sva mikil avþefi onnor. at hann hefþi .xxx. manna með ser. oc þotti þeim hann ecki hafa ønga heilso til at vera konvngr. Oc er Jngi konvngr oc Gregorivs spyria þessi tiþindi fara þeir til Biorgyniar fiolmennir. En Sigurþr konvngr com oc þar litlo siþarr. oc hafþi minna liþ. Þa hofþo þeir Jngi oc Sigurþr verit konongar .xix. vetr at Noregi. En Eysteinn varþ seinni avstan or Vikinni en þeir norþan. Siþan let Jngi konvngr blasa til þings i Holmi v́t. oc komo þar baþir konvngar oc mikit fiolmenni. oc varþ þingit fiolment. Gregorivs hafþi .ii. langscip. oc meirr en .ix. togo manna þeira er allir voro a hans costnaþi. hann hellt betr hvscarla sina en hverr annarra lendra manna. þvi at hann dracc alldregi sva i scytningom. at eigi drycki hvscarlar hans allir með honom. Hann gecc með hialm gvllroþinn a þingit. oc allt liþ hans var hialmat. Jngi konvngr stoþ vpp oc talaþi ęrendi oc sagþi monnom fra þvi at hann hafði spurt hverso þeir brøðr villdo við hann scipa. oc vil ec nv leita raðs oc biðia liþs oc fvlltings vini mina. oc helldr vil ec lif mitt lata en foþorleifþ mina. Alþyþa manna gørþi goþan rom at mali hans. oc letoz honom villdo fylgia. Þa stoð Sigurþr konvngr vpp oc talaþi. oc sagþi þa vsanna at þvi er Jngi konvngr kenndi þeim. oc qvaþ Gregorivs slict vpp setia. oc qvaþ eigi scylldo langtt liþa ef hann metti raþa aþr sa fvndr þeira scylldi verþa at steypa scylldi hann hialminom þeim enom gvllroðna. oc lavc sva sino mali at þeir scylldo eigi lengi baþir gangaz. Gregorivs svaraþi. qvaz þat etla at litt mondi hann til þess þurfa at langa. sagðiz ecki vera obvinn við honom. oc scilþo viþ þat þingit.

Enn fam dogom siþarr var hvscarll Gregorivs veginn a streti vti af hvscarli Sigurþar konvngs. Þa villdi Gregorivs ganga at þeim Sigurþi konvngi. en Jngi konvngr latti. oc mart annarra manna. Oc fam dogom siþarr var þat er Jngiriþr drotning gecc fra aptansong moþir Jnga konvngs oc kom at þar er Sigurþr scrvðhyrna var veginn hirþmaþr Jnga konvngs. Hann var gamall oc hafþi morgom konongvm a henndi verit. En þeir hofþo vegit hann hirþmenn Sigurþar konvngs Hallvarþr Gvnnars son oc Sigvrþr Gvnnars son. oc kendo menn Sigurþi konvngi raþin. Þa gecc drotning þegar a fvnd Jnga konvngs. oc sagþi honom tiþindin. oc qvaþ hann lengi myndo litinn konvng ef hann villdi ecki at hafaz þott hirþmenn hans veri drepnir annarr at oðrom sem svín. Konvngr reiddiz við atolor hennar. oc er þav hnipþoz viþ. þa com Gregorivs inn gangandi hialmaþr oc bryniaþr. oc bað konvng eigi reiþaz. sagþi hana satt męla. Em ec her cominn til liþs við þic ef þv villt veita Sigurþi atgongo. ero her i garþinom vti meirr en .c. hvscarla minna alvapnaþir. oc mono þeir þaþan at søkia er oþrom þiccir verst. Flestir lotto oc sogþo Sigurþ myndo vilia bøta vhapp sitt. Oc er Gregorivs sa at letiaz myndi. þa melti hann við Jnga konvng. Sva bleðia þeir af. at þeir drapo minn hvscarll fyrst. en nv hirþmann yðvarnn. en siþan mono þeir drepa mic eþa annan lendan mann. þann er þeim þiccir þer mest afnam í. Nv er þeir sia at þv hefsc ecki at. þa mono þeir taca þic af konvngdominom er vinir þinir ero drepnir aþr. En hvegi er aðrir gera lendir menn þinir. þa vil ec eigi biþa navthavgsins. oc scolo við Sigurþr cavpa saman þessa nott at þvi sem verþa ma. En þat er beþi at þv ert illa at sciotaþr fyr vanheilso. enda etla ec þer litinn hvg a vera at hallda vini þina. Ec em nv albvinn at fara a fvnd Sigurþar heþan. þvi at her ro merki min vti. Nv stoð konvngr vpp. oc kallaþi til clęþa sinna. oc bað hvernn mann bvaz er honom villdi fylgia. qvaþ nv ecki tyia at letia sic. oc qvazc lengi hafa vndan ert. baþ þa sverfa til stals með þeim.

Sigurðr konvngr dracc i garþi Sigriþar sęto oc biosc viþ. oc etlaþi þo at ecki mondi af verþa atgongvnni. Siþan gengo þeir at garþinom. Jngi konvngr ofan fra smiðiobvþom. Arni konvngs magr vtan fra Sandbrv. Aslacr Erlennz son or garþi sinom. en Gregorivs af stretino. oc þotti þaðan verst. Þeir Sigvrþr scvto mioc vt or loptonom. oc brvtv vpp ofna oc baro griot a þa. En þeir Gregorivs hioggo vpp garzhliþit. oc fell þar Einarr son Laxapals i hliþino af liþi Sigurðar konvngs oc Hallvarþr Gvnnars son. oc var hann scotinn i lopti eino. oc harmaþi hann engi maðr. En þeir Jngi konvngr hioggo hvsin til þeira. oc gecc liþit Sigvrþar af henndi honom oc til griþa. Þa gek Sigvrþr konvngr a lopt eitt oc villdi beiþa ser hlioþs. oc hafþi sciolld gvllroþinn. oc kendo menn hann þegar oc villdo eigi hlyþa honom oc scvto at honom sem i drifo sei. oc matti hann eigi nv þar vera. Oc er nv liþit mioc gengit af hondom honom | en hvsin hoggvin mioc. gecc þa Sigurþr konvngr vt oc Þorþr hvsfreyia með honom hirþmaþr hans vicverscr oc sneri þangat sem Jngi konvngr var fyrir oc kallaþi Sigurþr konvngr a Jnga konvng broþor sinn at hann scylldi selia honom griþ. En þeir voro þa baþir hognir. oc fell þar Þorþr hvsfreyia með orþlofi miclo. Sigurþr konvngr var grafinn at Cristzkirkio vt i Holmi. Þar fell mart manna þott ec nefna fatt af liþi Sigvrþar konvngs. oc sva af Jnga konvngs. oc .iiii. menn af liþi Gregorivs. oc sva af þeim monnom er með hvarigom voro vrþo margir fyrir scotom a bryggiom niþri. eþa a scipom vt. þeir borþoz .xiiii. nottom fyr Joans messo baptista en þat var friadagr. Jngi konvngr gaf Gregorivs skip þat er Sigurþr konvngr hafþi att. En .ii. nottom eþa .iii. siþarr þa com Eysteinn konvngr avstan með .xxx. scipa. oc hafþi þar Hacon son Sigurþar konvngs. oc for eigi inn til bøiarins oc la i Florovagom. en menn foro i milli oc villdo setta þa. Eysteinn konvngr var tregr til setta oc veic malino til Einars Scvla sonar. oc spvrþi hvat hann etlaþi hverr mestan lvt hefþi i att vigi Sigurþar konvngs. Hann sagþi.

Allz engi þarf Jnga

arnngrennir þat kenna

hverr spyri satt fra snerro

seggr at gram bito eggiar:

bǫð gatat stillir stoðvat

styriar milldr þott villdi

fvss var fiarspell visa

fylkis sveit at veita.

Konvngr spvrþi. Hverr let merkin vt bera ef þv hefir . . . . . . . . Jnga konvngi. Einarr sagþi.

Vt let stong a streti

stercr dyrligra merkia

dvþoz dorr af reiþi

Dags sonr bera fagra:

hnigo menn i gny gvnnar

gagls fyr strengiar hagli

brøðr hafa barz a viþri

Biorgyn fyr osynio.

. . . . . . . . . . . . . . . . til bøiar. giarna villda ec þvi vraþi hnegt hafa. Þa svaraþi Einarr.

Myndi eigi seima sendir

sva bratt hafa latit

spiot flvgo langt i liotri

lif sitt boga drifo:

ef alkostigs avstan

Eysteinn flota þeysti

beinn at Biorgyn svnnan

byrr tveim dogom fyrri.

Gregorivs villdi at þeir legþi vt at þeim. oc let eigi siþarr betra. qvaþ myndo vera firemaþr at þvi. en þv far eigi herra. nv scortir eigi liþ til. En margir lotto oc tocsc eigi forin. Eysteinn for avstr i Vikina. en Jngi konvngr norþr i Þrandheim. oc voro þeir sattir at kalla. oc hittoz eigi sialfir. For Gregorivs avstr litlo siþarr en Eysteinn konvngr oc var Gregorivs vppi a Hofvnd a Brazbergi at bvi sino. En Eysteinn konvngr var i Oslo oc let draga scip sin meirr en .ii. vicvr sevar at isi þvi at islog voro mikil i Vikinni. for þa vpp a Hofvnd oc villdi taca Gregorivs. en hann varþ varr við oc for vpp vndan a Þelamorc með niotogo manna oc þar norþr vm fiollin oc kom ofan i Harþangri oc kom siþan til Stvþlo. Þar atti Erlingr scacci bv. hann var farinn norþr til Biorgyniar. En Cristin cona Erlings var heima oc bavð Gregorivs allt slict er hann villdi hafa. en hann hafþi langscip þaðan er Erlingr atti oc slict allt er hann þurfti. oc þaccaþi henni vel oc let henni hafa stormannliga orþit sem van var at. Foro þeir siþan til Biorgyniar oc fvnndo Erling oc þotti honom Cristin vel gort hafa. Siþan for Gregorivs norðr til Þrandheims oc com þar fyr iol. Jngi konvngr varþ honom allfeginn oc bað hann hafa slict af sinni eigo sem hann villdi. Eysteinn konvngr brendi bø Gregorivs oc hio vpp bvit. En navst þav er Eysteinn konvngr enn ellri hafþi gera latit norþr i cavpangi er mest gersimi var i þa voro brend vm vetrinn oc scip goð með er Jngi konvngr atti. oc var þat verc et ovinselsta. oc voro raþin kend Eysteini konvngi oc Philippvs Gyrþar syni fostbroþor Sigvrþar konvngs.

En vm svmarit eptir for Jngi konvngr svðr með miclo fiolmenni. En Eysteinn konvngr com avstan oc samnaþi liþi. Þeir hittoz avstr i Seleyiom oc var Jngi konvngr miclo fiolmennari. oc var við sialft at þeir myndo beriaz. en þeir settoz þo oc var þat at sett at Eysteinn konvngr scylldi festa at giallda halfan fimta tog marca gvllz fire þat er hann hafþi raþit scipa brennonni oc navstanna. oc þat með at Philippvs scylldi vera vtlagr oc þeir menn er at brennonni hofþo verit. Þeir menn scylldo oc vera vtlagir er sannir yrþi at avercom við Sigurþ konvng. þvi at Eysteinn konvngr kendi þat Jnga konvngi at hann helldi þa. En Gregorivs scylldi hafa .xv. merkr fyr þat er Eysteinn konvngr brendi fyr honom. Eysteini konvngi licaþi illa oc þotti navþasett vera. Jngi konvngr for þa avstr i Vikina fra stefnonni. en Eysteinn konvngr norþr. oc hittoz þeir ecki. en þav ein foro orþ vm er ecki var til sętta. oc let hvarrtveggi drepa menn fyr avþrom. oc vrþo engi fegiolld af hendi Eysteins konvngs. oc kendi hvarr avþrom at ecki helldi þat er melt var. Jngi konvngr spanþi mioc liþ vndan Eysteini konvngi. Þa gecc af hendi Eysteini konvngi Barðr standali son Bryniolfs oc Simon scalpr son Hallkels hvgs. oc Halldorr Bryniolfs son oc mart annarra lendra manna. En þa er .ii. vetr voro liðnir þa somnoþo hvarirtveggio her. oc for Jngi konvngr avstan með .lxxx. scipa. en Eysteinn norþan með halfan fimta tog scipa. Jngi konvngr la svþr við Mostr. en Eysteinn konvngr litlo norþarr i Grøningar svndi. Þa sendi Eysteinn konvngr til fvndar við Jnga konvng Aslac vnga son Joans oc Arna stvrlo Sebiarnar son. þeir hofðo .i. scip. Oc þegar er þeir kendo þa logðo þeir at oc drapo af þeim mart manna. oc toco scipit vndan þeim oc hvert fat er a var. En Aslacr oc Arni oc nacqvarir menn komoz vndan oc foro a fvnd Eysteins konvngs oc sogþo honom. Siþan hafþi Eysteinn konvngr hvsþing oc sagþi monnom hvernn vfrið þeir Jngi konvngr gørþv. oc bað menn dvga vel. oc hofom ver liþ sva mart oc fritt at ec vil hvergi vndan flyia. En engi varþ romr at mali hans. Hallkell hvcr var þar oc synir hans baþir Simon oc Joan. Þa svaraþi Hallkell sva at mioc margir menn heyrþo. Fylgi gvllkistor þinar þer oc veri land þitt. Enn vm nottina eptir þa røro þeir i brot morgom scipom a lavn. svmir til lags við Jnga konvng. svmir til Biorgyniar eþa inn i fiorþo.

En at morni er liost var. þa var konvngr með .x. scipom eptir. Þar let hann eptir drecann micla er enn fyrri Eysteinn hafþi gøra latit. þvi at hann var þvngr vndir arom oc fleiri scip leto þeir eptir oc hioggo drecann mioc. oc sva hioggo þeir niþr mvngat sitt. oc allt þat er þeir matto eigi með comaz. þa spillto þeir. Eysteinn konvngr gecc a scip Einriþa sonar Joans mornefs. oc foro þeir norþr oc inn i Sogn. oc foro þaþan it øfra i Vic avstr. En Jngi konvngr toc scipin oc for it ytra i Vikina. En fyrir avstan Folldina var Eysteinn konvngr oc hafþi ner .xii. .c. manna. þa sa þeir scipaliþ Jnga konvngs oc þottoz eigi liþ til hafa at biþa. oc hleypþo i scoga vndan. oc flyþi ser hvat. sva at konvngr var við annan mann. En er þeir Jngi konvngr vrþo varir at Eysteinn konvngr var fameþr þa leitoþo þeir hans. en Simon scalpr hittir hann er hann gecc vndan hrisrvnni einom. oc þeir (baþir). Simon melti oc heilsaþi honom. Heill lavarþr segir hann. Konvngr svarar. Ec etla nv at þv þicciz minn lavarþr. Hann svarar. Nv er sem geriz segir hann. Konvngr bað hann coma ser vndan. oc qvaþ honom þat byria. þvi at lengi hefir með ocr . . . . . .

---

Fotnoter: