Saga Magnús góða ok Haralds harðráða (Morkinskinna)

Velg språk	Norrønt	Islandsk	Norsk	Dansk	Svensk	Færøysk
Denne teksten finnes på følgende språk ►

Noen spesialtegn vises ikke på iPhone/iPad.

Morkinskinna

Saga Magnús góða ok Haralds harðráða

Her hefr sogv Magnvs konvngs oc Harallz konvngs

Þar hefivm ver vpp frasogn er Jarizleifr konungr reþr Garþariki oc Jngigerþr drotning dottir Olafs konvngs ens sønska. Hon var allra qvenna vitrost oc friþ synom. Þess er viþ getit at konvngrenn Jarizleifr let ser gera dyrliga holl meþ mikilli fegrð. pryþa meþ gulli oc gimsteinom. scipaþi hana siþan meþ goþom drengiom oc reyndom meþ agetom lvtom. van(da)ði þar eptir bvnað þeira oc hercleþi sem þeir voro aðr reyndir. at ollom syndiz bvningr hallarennar oc scipon þar eptir sem hon var sialf vondot til. Hon var tioldot meþ pellom oc dyrom cleþom. Konvngr sialfr var þa oc i tignarcleþvm oc sat i haseti sino. hann bavð til sin morgom virþiligom vinom sinom oc gerþi dyrliga veizlo. Siþan gecc drotning i hollina meþ fagrligri kvenna sveit. oc stoþ konvngr vpp i moti henni oc qvaddi hana vel [oc melti siþan. Hvar satto iafndyrliga holl eða iafnvel bvna fyrst at sveitinne slicra manna sem her ero saman comnir. oc i annan staþ bvningr hallarennar með miclom costnaþi. Drotning svarar. Herra segir. hon. þessi holl er vel scipot. oc fa dømi mono til at slic pryði eða meiri oc fecostnaðr comi saman i eitt hvs eða iamnmargir goþir hofðingiar oc vascir menn. en betr er þo sv holl scipoð er Olafr konvngr Harallz son sitr i. þo at hon standi a svlom einom. Konvngr reiddiz henni oc melti. Svivirþing er i slicom orþom segir hann. oc synir þv enn ast þina viþ Olaf konvng. Oc lavst hana kinnhest. Hon melti. Myclo mon yccar þo meire mvn segir hon en ec mega orþom sva til scipa sem vert er. Gecc i brot siþan oc var reiþ. oc segir til vinom sinom at hon vill brot fara or riki hans oc taca eigi optarr af honom slica scom. Vinir hennar eigo lvt i oc biþia hana sefaz oc vikia scapi sino til konvngs. Hon svaraþi oc qvað fyrr konvngenn scyldo bøta henni þetta. Nv er konvngi sagt at hon vill i brot. oc biðia vinir hans at hann vegi til. oc þat gerir hann. biþr hana satta. oc lez þat til mvndo vinna at veita henni þann lvt er hon beiddiz. En hon svaraþi oc lezc þann cost taca myndo oc qvað a þegar vm þenna. Þv scalt nv segir hon senda scip i Noreg til Olafs konvngs. þvi at ec hefi spvrt at hann a einn son vngan lavngetenn. bioð honom hingat oc veit honom vppføzlo oc fostr. þvi at sannlict er þat með ycr er melt er at sa er ogofgari er oþrom fostrar barnn. Konvngr segir. Þat scaltv nv þiggia er þv biþr segir hann. oc vna megom ver þvi þo at Olafr konvngr se oss meiri maðr oc eigi virþi ec til vvirþingar þott ver fostrim honom barnn.

Nv sendir konvngr scip til Noregs oc como þeir menn a fvnd Olafs konvngs oc segia honom boð konvngs oc drotningar. Hann svarar. Þat vil ec giarna þeckiaz. oc hvergi þicci mer minn son betr comenn en með Jarizleifi konvngi oc (Jngigerþi) drotning er ec veit mestan qvennscorvng oc mer bezt viliaþa. Sendir siþan avstr með þeim Magnvs son sinn. oc taca þav við honom með soma. oc føðiz hann þar vpp með hirþ oc eigi með minni ast oc elsco en þeira synir. Svmir menn hotoþo hann oc þotti oviþqvemilict at føða þar vpp konvngs son vtlendan oc tiaþo þat fyr konvngi. en þat com fyr ecki. þvi at konvngr lyddi ecki a slict. Opt lec hann ser i konvngs holl oc var þegar kønn við marga leica oc iþrottir. hann gecc a hondom eptir borþom með miclom fimleic oc syndi i þvi micla atgervi. oc voro flestir þeir menn er þat þotti gott er hann var sva braðgerr. Einn hirþmaþr nacqvat niginn at alldri oþoccaþi fyr honom oc einnhvernn dag er sveinninn gek eptir borþom oc hann com fire þenna hirþmann þa scavt hann viþ honom hendi oc feldi hann ofan af borþino oc lezc eigi villa hans agang. Menn logþo her til misiafnt. melto svmir með sveini en svmir með hirþmanni. En vm þat sama qveld þa er konvngr var sofa genginn. var sveinninn eptir i hollinne. oc er hirþmennnir sato þar eptir oc drvcco þa gek Magnvs at þeim hirþmanni oc hafþi i hendi ser litla øxi oc hoggr hirðmanninn banahogg. Svmir logvnautar hans villdo drepa sveininn oc hefna sva hirþmanzens en svmir stoþo firir oc villdo reyna hve mikit konvngr vnni honom. Siþan tekr maðr sveininn i fang ser oc leypr i þat herbergi er konvngr svaf i oc castar honom i seingina til konvngs oc melti. Varþveittv betr fol þitt oþro sinni. Konvngr segir. Opt velit þer honom osømilig orþ. Hirðmaðrenn svarar. Ørit hefir hann nv til þess gort segir hann. drepit hirðmann yþarn. Konvngr spyrr með hveriom atbvrþ þat hefði orðit. En hann segir honom. Þa melti konvngr. Konvnglict verc fostri segir hann oc hlo at. ec scal bøta firir þic. Siþan settiz konvngr viþ frendr hins vegna oc gelldr vpp þegar bøtrnar. En Magnvs er með hirð konvngs oc føddr vpp með mikilli ast oc var þvi ollom hvgþeccri sem alldr hans oc vizmvnir drogoz fram.

Vm vfriþ milli Sveins oc Jarizleifs konvngs

Nv er vfriþr milli Sveins Alfifosonar oc Jarizleifs konvngs. þvi at Jarizleifr konvngr virði sem var at Noregsmenn hofþo nizc a enom helga Olafi konvngi. oc var þar noccora stvnd eigi cavpfriþr i milli. Maðr er nefndr Karl en annarr Biorn. þeir voro brøðr .ii. litils hattar at bvrþom oc þo framqvemþarmenn. verit salltmenn enn fyrra lvt efi sinnar oc aflat sva peninga. en nv var sva orþit at þeir vorv rikir kavpmenn oc vinselir oc mikilmenni i skapi. en þo var Karll firir þeim brøðrom i ollo þvi er viþ bar. Sva kom þeira mali at þeir atto kvgg einn mikinn i forom. oc nv heldo þeir honom eitthvert svmar til Saxlandz svðr. þa koma þeir i Danmork. oc etla þaðan til Englanz. Þa tok Karl til orða oc melti við haseta sina. Kvnnict vil ec yðr gera hver etlon min er. þvi at annan veg vikr við vm ferþina en þer monot hyggia. ec etla at fara i Austrveg cavpferþ. en nv firir sakir vmmela Sveins konvngs oc Jarizleifs konvngs oc þess vfriþar er i milli þeira er. þa ma þat kalla eigi varlict. nv segi ec yðr at ec em raþinn i at fara. en ec vil yðr cost a gera at fara annan veg oc heimilt at ganga af mino scipi. fari danskir eþa Suðrmenn oc enskir her a onnor scip. oc þangat hverr sem likar bezt. Þa svarar einn Norðmaðr. Mioc kømr oss þetta at ovoro. oc eigi myndim ver farit hafa með yþr i fyrsto ef þa hefþi slict røtt verit. en fyrir þa soc at þer erot framqvemþarmenn oc oss licar allt vel til þin oc eigi oliclict at þv ser giptomaðr. þa helldr oss slict til. oc viliom ver þinni forsia hlita. Oc þetta taca þeir raþs. fara nv með honom vnz þeir koma i Austrriki oc leggia þar at viþ eitt mikit cavptvn oc vildo þeir kavpa ser navðsynia lvti. En þegar er landzmenn visso at þeir voro Norðmenn. þa fengo þeir þeim at siþr cavp at þegar helt viþ bardaga oc vildo lanzmenn veita þeim atgongo. Oc er Karl sa at i oefni for þa melti hann til lanzmanna. Þat mon metit til hvatvisi oc noccot sva diorfvngar at taca slict fyrir hendr konvngi yðrom at meiþa vtlenda menn eþa rena. þott her comi meþ cavpeyri sinn oc gere yþr engan ofriþ. oc vitit aldri hvart konvngr geri yþr þocc fyri eþa eigi. nv er yðr vitrligra at biþa konvngs atqveþa vm slict. Viþ þetta sefaz lanzmenn oc verþr eigi at þeim gengit með ollo. þo ser Karl at þat endiz eigi sva bvit. hann gerir þa ferþ sina a konvngs fvnd.

Er eigi getit vm ferð hans fyrr en hann cømr fyrir Jarizleif konvng oc qvaddi hann. Konvngr spyrr hverr hann er. Ec em norrønn maþr einn segir hann litils verðr oc kominn hingat með goþom peningom oc felagar minir. Konvngr melti. Hvi vart þv sva djarfr at søkia hingat. hyggr þv noccot þina gefo meiri en annarra manna. oc hyggr þv at þv munir her draga fram cavpeyri þinn en aðrir fa eigi haldit lifinu. oc hafa þeir Noregsmenn aldri sva illt af mer at eigi se þeir verra verþir. Karl melti. Eigi mono allir iafnir i þvi. ec em saltkarl einn litils verþr. þo at nv hafa ec peninga. hefi ec avalt verit til noccors hentogleika en aldri var ec i moti Olafi konungi i huga minom. Þat mon ec etla segir konvngr. at þv monir reynaz sem allir aþrir Noregsmenn. Konvngr bað taca hann oc setia þegar i fiotra. oc sva var gert. Oc siþan segir konvngr Magnvsi fostra sinom oc spyrr hann raðs vm hverso scipa scal við Norðmennina. Magnvs svarar. Litt hafi þer fostri minn haft mic viþ raþin her til. en seint ventir mik at þat raþiz at minn verþi Noregr ef sva scal at fara at drepa þa alla er þaðan ero ettaþir. en vel mvndot þer vilia fostri minn. þvi at þeir mego at retto allir callaz minir þegnar. | oc oþrovis get ec venna mvno at at orca en hataz viþ alla þa menn er þaðan ero. Konvngrenn let þetta vel melt. oc qvað hans raþom scyldo fram fara. Konvngr callaþi Carll til sin vm morgoninn. oc siþan melti konvngr til hans. Sva litz mer a þic at þv ser giptvvenligr maðr. oc þat vill Magnvs konvngs son at þu hafir griþ. oc ero þer nv .ii. costir gervir af minni hendi. annarr at þv farir til scips yðars. oc fø ec yþr vin oc vist. farit með cavpeyri yðarnn sem yðr syniz. ella far þv til min oc ver með mer i vetr. oc vit þat vist er varar. at coma mon a þinn lut nacqvat vannqveþi. Karl segir. Til þess em ec vanførr mioc fyr þvi at sitia. en eigi vil ec þo kiosa mic fra vegligo boþi. oc scal her til hetta með yðarri gipto. oc kann þa enn vera at vel reiþi þo at noccorr vandi liggi a. Hann ferr nv til hirðvistar. oc er konvngr opt a røþvm viþ hann. oc virþiz konvngi sem hann moni vera vitr maðr.

Oc er varar. berr sva til eitthvert sinn at þeir konvngrenn oc Carll ero .ii. a tali. Þa melir konvngr til Karls. Her er nv fe segir hann er þv scalt viþ taca. oc þar með mon fylgia nocqvorr vandalutr. þv scalt þetta fe bera vndir lenda menn i Noregi. oc alla þa menn er noccorr miðmvndi er at oc vinir vilia vera Magnvs Olafs sonar. þv ert vitr maðr þott þv ser smarar ęttar. Carl svarar. Þetta er ecki mitt. þvi at sa maðr scyldi vera mikils hattar oc storvitr. er [slicra ørenda føri at eiga viþ slict ofrefli sem fyrir er. oc slic storreþi með hondvm at hafa. Konvngr melti. Þv ert vel til fallinn at minni ravn. en gliclict þicci mer at þv comir i noccora mannravn eigi allitla. oc eigi montv milli sia hvart þv recsc vndan eþa eigi. oc þo at þv vilir þetta eigi. þa cann vera at bratt vanndreþi liggi a þer. oc þurfir þv eigi lengi at biþa. Til mvn ec [hętta segir Carll með yþarri hamingio oc raþagørþ. Karll ferr avstan þaþan með foroneyti sinv oc coma viþ Danmorc. Þa røþir Carll við scipveria sina. Þat kømr mer i hvg at ver hofvm ecki leyfi haft til þessar ferþar er ver forom i Avstrveg. oc er mikil van at konvngr gefi oss sacar vm. oc er þat mitt rað at ver scilimc her. oc fari ner sinnz veg hverr. oc farit er til Englanz eþa (i) aþra cavpstaþi. oc comi ser hverr til Noregs. mvn þa sizt i raþit vm vara ferþ. en ella er oss hętt nocqvot beþi fe oc lifi. En ec mon fara her a land vpp til eins felaga mins er her er fire avþigr at fe. en ec vil at þer anniz fe mitt. Biornn broþir hans lytr at honom oc melir liott. Alldri vissa ec her neinn þinn felaga. oc mono onnor brogþ i vera. oc seg mer. þvi at mic grvnar vm hvat vera mon. Carl segir honom þa allt malit. oc biþr hann annaz fe þeira. en Biornn letzc eigi vilia við hann sciliaz i slico vannqveþi sem hann var. Hitt þotti mer raðligra sagþi Carl at ec føra einn með feno konvngs. en þo vętti ec at hitt megi lyþa ef viþ hofvm baþir drengscap viþ. Sva er nv gørt at þeir fara baþir oc coma i Vikina. oc hvgleiþa þegar vm mennina. hverir vinir veri Sveins konvngs eþa hinir er minna fyndiz vm til hans. oc var þat þo vannset. en þo þottvz þeir scilit fa nacqvat hvgi manna.

Þeir fara vnnz þeir como til Einars þambarscelfis. bera vpp malit fire hann. oc syna feit. oc segia orðsending scyra Magnvs konvngs sonar. Einarr svarar sva. Avallt er mer siþan meiri annstygð a fiarbvrði slicom vndir rikismenn. er Knvtr gerþi þat. en i annan stað þa er mer þo mikit vm mal Magnvs konvngs sonar. oc þvi vil ec at viso heita fyr mina hond. at avstr þangat scal ec coma fyr hvitadaga. Þeir foro nv þaþan i brot. oc coma i cavpbøinn fyr palmadag oc toco ser herbergi i hvsvm Grims ens gra. En þa var cominn pati nacqvarr fyr ena størri menn af forom þeira. Oc nv tecr Grimr hial viþ þa oc spvrþi. Vitiþ it ecki til þeira manna er her hafa nv farit mioc lengi i landi hvlþv hofþi oc bera fe vndir hofþingia. þit erot þannoc sva miclir vexti. En þeir letvz ecki kvnna til þeira at segia. Oc vm daginn eptir var motz qvatt. oc talaþi gialdkeri Sveins konvngs oc qvaþ konvng hafa niosn af vm menn þa er land vildo svikia vndan honom. oc veri þa i bøinn comnir oc hefþi haft herbergi i hvsom Grims ens gra. oc qvaþ lifit við liggia ef þeim veri leynt. Nv coma menn heim. oc segir Grimr hvat røtt var. oc ef noccot ero þav efni i at þit set þeir menn. þa hefi ec avallt verit vinr Olafs konvngs. oc sva vil ec vera Magnvs sonar hans. oc mon ycr þvi vera vel raþit ef þit segit mer it sanna. Þa segir Carl. Jafnt hefir þv getið rett at þeir ero menn. Þa farit i brot sem tiþast segir Grimr. en ec mon sitia i snoronni. Þat scal eigi vera segir Carl. eptir scal vera annarr occarr. oc sciptir þat øngv vm aptrqvamo vara. ef Magnvs konvngs son vissi hvat at er syst eþa hverir vinir hans ero i landino. Biornn melti. Hvart sem þv villt broþir segir hann a brot fara eþa eptir vera. þa mon ec eigi við þic sciliaz. Sva ma eigi vera segir Carl. fara scal annarr ockarr at segia Magnvsi konvngs syni. þvi at honom er navðr a at vita. oc ver þv eptir ef þv vill. Biornn svarar. Þat høfir mer siþr segir hann. oc ertv i ollo meiri fyr þer. Carl telsc oc eigi vndan at vera eptir. þott hvartki þøtti riflict. Oc ferr Biornn nv avstr meþ hvlþo oc gipto þeira feðga Olafs konvngs oc Magnvs. oc kømr fram ferþinni. segir siþan þeim Jarizleifi konvngi oc Magnvsi hvat at er syst i landino. hverir viþ fe hafa tekit meþ vingan oc til travstz megi etla af Magnvsi konvngs syni. Jarizleifr konvngr sagþi at mikit veri at syst en þo mikit enn með vanlyctom.

Nv er blasit til motz i bønom oc sagt at Sveinn konvngr er cominn i bøinn oc er stefnt Eyraþing. oc at allir comi þangat hvsfastir menn. Konvngr stendr vpp a þingino oc melir. Þat sama er fyrr gladdi hvg varnn kann vera at nv þicci oss minna i veitt. Ec hefi spvrt at menn þeir ero comnir i land er fara meþ fe þvi er borit er vndir hofþingia oc lenda menn. oc vilia svikia land vndan oss. Nv hefi ec spurt at þeir menn ero comnir i bøinn oc ero i hvsvm Grims ens gra. oc er nv þat raþ at selia fram mennina. oc mon sa einn viþ þeim tekit hafa er eigi mon vitað hafa. Grimr svaraþi mali konvngs oc qvað þa menn eigi þar vera i sinom hvsom. Konvngr melti. Nv er verr vm malit þitt Grimr en ver hvgþom til. er þv villt leyna monnom. þvi at þar ero þeir. oc mon nv þrongt vera meirr þinom costi en elligar mondi. Hafa montv fong a þvi konvngr segir hann ef þv vill. en þat eitt mon ec þo męla er mer syniz. Nv heitaz konvngr af pina Grim til sagna. Oc er Carll sa at þat mondi fram fara. þa stendr hann upp oc melir. Her er sa maþrenn konvngr segir hann er þin orþ mono til koma. oc er þo minna til haft vm þat en þer hafit vm røtt. oc ero slicir lvtir opt i vo[xt førþir. Konvngr melti.] Ec veit glogt hverr þv ert framqvemþarmaþr mikill vm marga lvti. en ef þv segir mer hverir viþ feno hafa tekit [þa mon ec gef]a þer vpp sokina. Carll segir. Ef smair menn hafa tekit viþ feno þa skiptir þat øngo. en ef þat hafa gørt storir menn þa mon þat horfa til storra vanndreþa i landino oc mikillar mannavðnar ef ec segi til þeira. oc vil ec eigi vnna mer þess lvtar at vallda sva margra manna bana. oc vil ec fyr þvi eigi segia. Konvngr melti. Þv mont þo segia verþa oc meþ miclom harmqvolom ef þv villt eigi sialfkrafi. Oc let setia hann i fiotra oc fecc til .iiii. menn at geta hans i eino hvsi. Oc nv slitr motino oc gefr konvngr engan gavm at Grimi enom gra. Karll sitr i iarni oc varþmenn hia honom. oc tecr hann til orþa. Þat er þo satt at segia at yðor athofn er ill oc vand at vaca ifir mer oc hafa ecki til scemtonar. oc dreccit ecki. hvart er konvngr sva fesparr við yðr. [Þeir segia. Ecki] viliom ver honom sneiða. en þo ma hann eigi ollom feit fa. Se herna segir Karll. bvit at litt comi oss nv fe at halldi. [Fecc þeim siþan fe] oc baþ þa cavpa mvngat. En þeir ero þess fvsir oc gera sem hann melir. oc setiaz til oc drecca. Oc litl[o siþar kendi Karl meþ þeim] drycciar oc melti. Þetta er illr dryccr segir hann. farit heldr oc cavpit yðr mioð. Þeir ger|a so. setiazt nu nidr og drecka. Kall mællti enn er stund var lidin. farit nu sueinar og kaupit (vin) þuiath sa er dryckur bestr. niotum nu medan kostr er. eg skal silfrid til faa so sem til þarf. Þeir seigia og kuodu fa verda þannen vid daudann. Deyia skal huer vm sinn seigir Kall. og eiga sligth allir fyrir hondum. Kom nu sidan vinit og drecka nu allfast. og stilltu nu litt. fiell þar huer sofinn nidr. Og eftir þat leitar Kall vt fra þeim j brutt. en hendr hans voru bunnar aa bak aptr en fiotr aa fotum. han ekr sier þa þar ath sem la ox eins þeirra vardmannanna og færir þar ofan aa bakit og nyr hondonum vid eggina vnz han fekk skorit streingin. og voru þa lausar hendr hans en fætr hans voru j fiotri. en fiotrinn var rumr. han leitar nu vt og ofan aa siofarbryggiu og j gardhus eitt þar er flædr geck vndir. og gat þar komit af sier fiotrinum af odrum fæti og þo med þeim hætti ath han hio af sier hælbeinit. sidan bindr han fiotrin vid annan fotin. þa tok han vpp fiol eina or golfenu og hleypr þar vndir nidr aa sioin. En vardmadren vaknar vid j þessu og hleypr vt og þikiz nær sia suipin af Kalle ofan aa bryggiurnar. han sier og at fiol ein var j olagi j gardhusenu og þikir þetta vera nyuirke. han seigir sidan til monnum ath bandingin er j bruttu. og þvi næst kueda ludrar vid vm allan bæin. var þa hlaupit vm allan bæin ath leita hans og so til skipanna og fanzsth han eigi. Konungr leggr þa fie til hofuds honum. og ef nockur helpr honum skal firirgiort hafa fe og fiorui. han setr og hueruetna gislar til at honum yrdi nad. Og er lett er enum mesta þys vr bænum og mornat var þa sier Karll eirn mann aa bati j anne. þa legzt han vndan skiponum og þangat. og finnur hann eigi fyr en Kall hliop vt j batin hia honom. og þegar þrifr Kall j herdar honum og færir han vtan bordzs og rær j brutt skipeno. Kall var vel gior ath sier vm allar jþrottir. Nv frettizt ecke til Kalls. Þui joku þeir vid nafn Karls og kolludu han Karllen vesæla. Sueirn konungr aa þing j bænum og seigir vandkuædi þat sem j landeno er. lysir sidan ferd sinne or lande aa brutt og sudr til Danmerkr aa fund Knuz konungs. og Kalfr Arnason skyllde fara med honum. hafde honum heitid verit jarlsdomi af Knuti konungi ef hann felldi Olaf konung fra landi. og suo var virding hans mikel ath han skyllde leggia skip sitt næst konungsskipino jafnan huar sem þeir lagu i hofnum. Og þegar vm dagin eptir siglir Sueirn konungr ỏr bænum og lendir menn med honum. en Kalfr nockuru sidar. þuiat hann vard seirna buin. og ber konung fram vndan nockut. Taka þa Kalfs menn rodr eptir er minkadi byren fyrir þeim. nu sia þeir huar batr eirn rær fyrir þeim og la felldr i batinum. þeir snua nu þangat til. og er þeir dragazt nær þa sprettr madr vpp vndan felldinum og hleypr þegar vtan bordz og legzt til landz. og var þar Kall hinn vesale. og þui næst er han aa lande en felldren var eptir i batinum. Kalfr stigr þa aa batin enn langskipit rennir vmfram og snua þeir ath landi. en Kalfr leggr nu ath Kalle og sier nu huor annan. og bidr Kalfr han bida sin. Kall mællti og lezt eigi mundu bida. og sueiktu þann konung seigir Kall er þier var myklu meire vande aa en vid mig. Kalfr seigir. þeygi mun ek suikia þig segir Kalfr og þat suer eg vid gud og en helga Olaf konung. Þa lætr þu meira en eg seigir Kall þott þu dreper mig ath þessum vmmælum og skal hier til hætta. Karll giorir nu so og tekr Kalfr hann nu aa sitt valld og kuozt skylldu hallda hann. en eigi trui eg ollum vel minum monnum segir Kalfr ath þeir leyne ef vær leggium j lægi hia konungi og muno vær helldr leggia fra honum. Og þegar er Kalfr og hans menn koma eptir þa sendir konungr menn til hans og bad han koma til sin sem skiotazt þuiat Kalfr hafde lagt ath lande eigi allnær konungsskipeno. og sidan reru þeir ath konungsskipeno. Þa mællti konungr. heill Kalfr ok legg fram j lægit hia oss. ryma skulu adrir hofn fyrir þier. Kalfr segir. þath er oss ofuirding herra ath gofgir menn leggi vr lægi fyrir oss. en ef vær leggium fyr i lægit þa ma þat vel vera. Konungr mællti. hefir þu fundit Kall hinn vesæla i dag og er þat miked happ sem þu ert likligr til. Kalfr lezt eigi han hafa fundit. Ja segir konungr. bregdzt þu eigi oss nu ath visu. Eigi segir Kalfr skal eg ydr bregdazt. Konungr mællti. sier þu eigi nu oxina vid bordit vt þa eno gullereknu. fær mier slika af Einglande. Kalfr reiddizt þa og seigir. þetta er forsending. enn meire von þætti mier ath þik skyrte eigi oxarnar af stundu huadan sem þa koma þier þott þær se eigi allar gullreknar. Kalfr hleypr sidan aa batin og rær nu til skips sins. segir þa monnum sinum ath þeir muno snua stafni. og hofum vær fulleingi legit j illum radum og þionat konungi þessum en tekit lited gott i moti hia þui sem oss var heitid af Knuti konungi. og skulum vær nu Karll minnazt þins formælis vid Magnus Olafsson og skulu vær bæta honum þat er vnnit er j ollu þui er vær megum. Sidan fara þeir austr j Gardarike aa fund Magnus og verda þeir Jarizleifr konungr Kalli storlega fegnir. og segir han þeim allt vm sinar ferdir. og sidan tiar hann fyrir Magnuse malit Kalfs og huad han hafdi veitt honum. Magnus segir. þetta mal er þu vekr er myklu meira en þat megi skiott radazt og nockut þier of megn med ath fara þuiath Kalfi er kent ath han hafi vnnit aa Olafi konungi fodr minum. en nu med þui ath hingat er von Einars þambaskelfis bratt edr adrir vorir vinir af Noregi þa skal vid þa leita rads vid Kalf allz vær skulum þo riked odlazt med þeirra trauste ef audit verdr. veit eg onguan mann storu vitrara j Þrændalogum en so sem Kalfr er ok mun oss vant verda ath sia uid brogdum hans. Þat vill Kalfr nu sueria ydr segir Kall ath han vann eigi aa Olafi konungi fodr ydrum. nu med þui ath þu taker uid trausti j Noregi þa vænti eg at þin styrkr verdi mikell. og ef ydr þiker nockut þetta hafa framdregit ydart mal er eg for til Noregs þa vænti eg allz gods af ydr ath þier munid nockut giora fyrir min ord en eg þikiumz Kalfe eiga at launa lifgiof. Magnus seigir. dreingiliga fer þier Kall. Sidan toku þeir konungr og Magnus tal med sier. og so gott sem þeir þottuzt Kalle eiga aptr at launa fyrir for sina og þær mannraunir sem han hafdi aa sier tekit j ferdinne. þa þikiazt þeir skylldir til ath giora nockut fyrir hans ord. En nu sent eptir Kalfe og hafdi Karll adr þegit grid til handa honum. suer Kalfr þa þann eid ath han ynne eigi aa Olafe konungi ok hiet sig sidan Magnusi til traustz og allz trunadar og ath giora oll þau verk er Magnus legdi fyrir hann. Nu er þar til mals ath taka at Sueirn konungr for sudr med lande sem fyr var ritad. en Þrændir bera þa saman rad sin og taka þat rada ath aller enir bestu menn veliazt or lande og austr j Gardariki. var þar fyrir Einar þambaskelfir og Sueirn bryggiufotr og þar med enir bestu menn or Þrændalogum. J þenna tima let gud miog birtazt helgi hins heilaga Olafs konungs og sau þa margir satt mal vm sina hagi ok fundu nu misrædi sitt og glæp þann er þeir hofdu giort og þottuzt nu þann veg hellzt mega syna at bæta þat nu aa syne hans er þeir hofdu aa sialfum honum misgiort. foru nu sidan austr til Jarizleifs konungs. Þeir Kalfr Arnason og Kall voru þa austan farner og hafdi Kall þegit margar godar giafir af Jarizleifi konungi og Magnusi og mykla sæmd adra. Kalfr hafde og heitid ath fara i moti Magnusi konungssyni þegar han spyrde til ferda hans er han væri austan aa leid. Þeir Einar þambaskelfir komu nu a fund Jarizleifs konungs og Jngigerdar drottningar og baro vpp erendi sin og ordsending enu bestu manna or Noregi og þar med bænastad ath Magnus skyllde fara til Noregs og taka þar vid lande og þegnum. Konungr tok þui ollu vel og kuad ỏngvan þann mann j Noregi er han trydi jafnvel sem Einare. en þo erum vier hræddir vm huersu Noregsmenn eru truir vid Magnus. slik raun sem adr hefir aa ordit vid fodr hans. Þa var med Jarizleifi konungi Rognualldr Brusason og hafde han þa rad og landvorn fyrir Gardarike og var allra manna roskuaztr og vinsælastr. han hafde og mykla virding af konungi. Jarizleifr konungr berr nu þetta mal vpp fyrir drottningu og segir henni ath þeir eru komnir enu bestu menn vr Noregi og vilia nu vnna Magunse konungsnafn j Noregi og efla hann til rikis. Hun snarar. vnna munda eg Magnusi konungsnafn j Noregi og so annars soma. en so grimliga sem þeir bioggu vid fodr hans þa grunar mik so miog vm huersu þeir muno vnna honum rikis vit motgang þeirra Knutlinga og Alfiuo er eg ætla ath þo se enn ollum þeim verre og grimmarre. og leingr muno vær vm þath ræda adr Magnus fare hiedan og meirum fastmælum binda ef þetta skal framgeingt verda. En þeir Einar badu konung i annan stad at han flytti mal þeirra vid drottningu ath þeir nædi Magnusi med sier allzs er konungren sialfr hefir þessi rad til gefit j fyrstu og þeir hofdu eptir hans ordsending farit. kallade Einar ath slikt væri eigi hofdingligt ath skipta so skiott skape sino fyrir eingin tilefni. Rognualldr Brusason flutti og þetta mal med þeim Einare. So er fra sagt ath leingi var ecke heyrd bæn þeirra. Sidan mællti konungr. þetta er ath visu min ordsending og aa þui er mier mikel ỏfusa ath Magnus fostri minn feingi soma. en þo em eg hræddr vid illzsku Alfifu ok riki Knutz en svik landzmanna. og þo at þier vilid vel sem eg vænti þa kann þo vera ath Þrændir skulu suikia hann sem fỏdr hans. Einar segir. vorkunn er ydr þat herra ath ydr sie uggr aa vorre tilætlan. en naudsyn være þo ath sueirnen feingi fỏdrleifd sina og væri sa hans somi mestr. og þat er og allra manna vili j Noregi at hrinda af sier þui enu illa riki og anaud er nu liggr aa. Drottning segir. eigi skulum vier standa fyrir sæmd Magnus ath han nai eigi fỏdrleifd sinne fyrir þa sok. en vorkun er þat Einar fyrir oss ath oss se vggr aa at Þrændir giorizt enn ofstorradir sem fyr. og fyrir astar sakir vid Magnus þa munda eg alldri vid han skiliazt ef eigi lægi honum slikt vid. en þu Einar ert frægr madr og kunnigr at morgum godum hlutum en vart eigi j lande þa er Olafr konungr fiell. hefir þu og styrk miken og erth sialfr fyrirmadr allra lendra manna j Noregi. villtu giorazt forsiamadr Magnus og fỏstrfadir hans þa mono vær til þessa hætta og þo med þui mote ath þu suerir honum adr trunadareid og .xij. menn med þier þeir sem vier vilium til kiosa. Einar suarar. þo ath nockurum synizt þetta med freku sett vera ath bidia oss eida j okunnu lande. þo ætla eg þo landzstiornena betr fara muno ef vier tokum þennan kost. en vist mon morgum þat þikia atlægis vert ath ver hofum farit til þess vr Noregi ath sueria ydr tylftareid og vilium vær þo þetta til vinna og þar med heita honum ollum vorum styrk. Og sidan soru xij. menn eida enir agætozstu ath þeir skyllde Magnus hallda til konungs j Noregi og fylgia honum af ollum trunade og styrkia hans riki j ollu. Nu dueliazt þeir þar austr vm sumarid j þessum radagiordum. og vit þetta fara þeir austan og hafa Magnus konungson med sier. Rognualldr Brusason for þa austan med þeim. þeir fara nu austan vmb vetrin ath fraurum til hafsins. og toku þeir skip sin og sigldu yfir hafit til Suidþiodar og foru vpp til Sigtuna og geingu þeir þar aa land vpp og foru landueg til Helsingialandzs. sem Arnor segir.

Nu hygg riodande reidu

rogors þuiath veit giorua

þegi seimstadar segia

seggium hneitis eggia.

var ath ellefu allra

orm setrs hati vetra

hraust þa er herskip glæstu

Horda vinr vr Gordum.

Hier visar so til sem heyra ma ath Magnusi Olafssyni væri sa enn ellefti vetr er hann kom j land. og vard þat onduerdan vetr. Ok so segir enn.

Þing baud vt enn vngi

egg riodandi þiodum

fim bard hird j homlur

heruedr ara bredía.

sallt skarr hufi helltum

hraustr þiod konungr austan

baro beinlogs ryre

brun vedr af Sigtunum.

Nu spyrzst j Noreg austanferd Magnus og sotti þa j mote honum mikid lid af Noregi og uar þar fyrir Kalfr Arnason og med honum margir adrir þeir er verit hofdu j moti Olafi konungi. Giorduzt þeir Kalfr og Einar radgiafar og fostrar Magnus og voru þeir þa rikaztir menn j ollum Þrændalogum. Einar var orostumadr mikel og framkuæmdarmadr hinn meste. en Kalfr var spekingr ath vite. Þeir foru nu austan vm Kiol og kuomu nu ofan j Þrandheim. og dreif þegar lid til hans af hierodum og þottizt sa bezt hafa er honum var næst. Þeir Magnus foru nu vt til kaupbæiarens j Nidaross og var þegar stefnt Eyrarþing og var þar allfiolment. komu menn þar til af ollum fylkiom or Þrændalogum og var þa Magnuse gefit konungsnafn Olafssyne og suarit honum land og þegnar. og sidan fær hann sier hirdar og skipa og sezt nu j Nidaross med myklu fiolmenne og allzskyns blidu og gledi.

Vm Suein

Sveirn konungr var þa komin austan j Vikena er hann fretti þetta og Alfifa modir hans og lata þegar skera vpp herỏr og stefna þing. bidr Sveirn konungr sier lids og nefnir leidangr og segir monnum naudsyn sina ath veria land sitt og Þrændir hafa tekit sier konung j hofud honum. Lykr nu so maleno ath hann leitar sier ordroms vid alþydu vm malit. en þath var miog misiafnt er menn toku hans male. Sumir segia so ath eigi vili þeir beriazt j mote Magnusi konungi Olafssyne. en sumir kuoduzt villdo gera leidangr eptir þui sem þeir ætti en fara eigi sialfir og kolloduz þess eigi skylldir. en almugen þegir hia og er slikt j skapi sem þeim er vpp kuodu og ecke blidare. Ecke er oss segir Sueirn konungr þetta lid til vigs ath telia er hier er saman komit. enda segir eg þath fyrir mina hond at eigi beriumzt eg vid Magnus konung ef eigi fæ eg mer traustara herr enn þenna. Sidan tolodu hỏfdingiar hans danskir er voru med honum langar tỏlor og kom þo miog j eirn stad nidr. ath þeir aamælltu landzmonnum og kollỏdu ath aller noræner menn hefdi vælt Svein konung og suikit land vndan honum. kollỏdu ecke annat rad enn han færi sudr aptr til Danmerkr og efldizt han þadan med lide Hordaknutzs brodur hans og [gamla Knutz fodur hans og færi hann sidan med her þann til Noregs og brendi allt og bældi og gyllde so Nordmonnum suik sin. Og nu er þetta rads tekit. for Sveirn konungr þa burtt vid þetta og Alfiua modir hans og aller Daner þeir sem med honum hofdu verit j Noregi sudr til Danmerkr. En j odrum stad leggr Magnus konungr allan Noreg vndir sig so vitt sem fadir hans hafdi hapth og feck allt land orrỏstulaust og med villd og vilia allra þegna bædi rikra og fatækra. villdu aller helldr vera frialsir vndir Magnusi konungi en þola leingr danskra manna yfirgang. sem Skule kuad.

Fyllde fylkir reidí

framr þiod konung ramma

stock fyrir odduín ockrum

arnsuelgr hate herser.

liet ath Noreg niota

nytr þeingill gram leingi

han rak Suein af sinu

sokndiarfr fodr arfe.

Og enn kuad han.

Eignazt nam þu odd og þegna

allan Noreg gotna spialla

mangi er ydr þier milldingr annar

mæta gramr til landa mæri.

Næsta vetr eptir feck Sueirn konungr Alfifuson bana sudr j Danmork. Þath segia menn þa er Knutr konungr en rike spurde kuomu Magnus konungs i Noreg ath hann sagdi so. vera ma þa enn ath eigi eigum vær kyrsetu j sumar ef kynit hans digrbeins er komit j landit. Þann sama vetr andadizt hann vestr j Einglande. eptir hann var konungr j Einglandi Haralldr son hans. en j Danmork var þa tekinn til konungs a nyia leik Hordaknutr annar son hans. Hordaknutr hafde vm hrid osætt mykla og ofrid vid Magnus konung Olafsson. talde hann setzst hafa j erfdalond sin er att hafde gamle Knutr fader hans eptir fall Olafs konungs. enn Magnus konungr letzt hefnazt eiga aa Donum og ath vpphafe Knutlingum suikræda vit fodr sinn og sidan landrans er giort var uit han þa er hann stock ỏr lande fyrir ofrike Knutzs og fiekk sidan bana af hans suikrædum. letzt þess allz hefna vilia ef hann mætti med hamingiu fodr sins hins helga Olafs konungs og med trausti landzmanna. Og er þessi ofridr hafde stadit vm hrid mille konunganna þa giorde huortueggi miken skada aa annars riki. þat leidizt bændum og villdu giora j millum sin betra vanda. safnaz þa saman bændr or huortueggiu rikenu og giora rad med vizsku og mikille hamingiu fyrir hond konunganna er bader voru æskumenn en audradir sinum monnum og hægir og giordu nu fund j mille sin j Elfi. koma konungarnir þar at akuedinne stundu og giora frid j mille sin og landa sinna og skyllde sia fridr standa so leingi þeir lifdi badir. og soru badir konungarnir eida at huor skyllde odrum vera j brodr stad j ollum vitskiptum. og sa fridr var skildr vndir eidstafinn og su sætt ef Magnus konungr andadizt barnlaus og lifir Hỏrdaknutr leingr þa skyllde hann eignazt med sætt og villd allann Noreg. slikt hid sama var skilit ef Knutr konungr dæi barnlaus en Magnus konungr lifir leingr þa skal Magnus konungr eignazt allt Gardarike og vera þa rettr arftokumadr Knutz sem þeir væri sambornir brædr. foru þar fram eidar .xij. rikra manna med Magnusi konungi og adrir .xij. med Knute konunge og var so fyrir skilit ath þeir aller hofdingiar er eida soru skylldu hallda þessa sætt medan nockur þeirra lifde eptir. stydia og styrkia þann til rikis er leingr lifde enn huorntueggia þangath til. sia sætt var giorr j liking eptir þeirri er þeir Knutr enn riki giordu j Einglande og Jatmundr ath sa skyllde lond eiga er leingr lifde. Og skiliazt konungarnir nu eptir þetta med hinne bezstu blidu. Nu er þess vid getid þa er þeir voru aa eirne veizslu badir Kalfr Arnason og Einar þambaskelfir med Magnusi konungi en þetta var j Vik austr. Einar skipade monnum en Kalfr settizt j rum hans aa medan og þokar ath konungenum. þuiat Einar sat auallt aa adra hond konungi. en er Einar sier þetta snyr hann þa til rums sins og sezt aa oxlina (Kalfs) er (hann) villde eigi adr vndan þoka og mællti. fyrr aa gomlum oxanum at bæsa en kalfinum. og sigr hann sidan nidr aa mille þeirra. og er nu kyrt. Og eitt sinn er þeir foru fyrir land fram þa geingu þeir af skipum aa land med lide ecke myklu. og þa sia þeir ath flockr ecke mikell for j mot heim. og þottuzt þeir eigi vita huerir þetta mundu vera edr huort þat mundo vera fridmenn edr eigi. badu eigi dreifazt lidit fyr enn þeir visse huort þeir þyrfte einskes vid og þingodu hier vm huernen med skyllde fara. Þa mællti Einar þambaskelfir. Þat þiki mer rad ath ver skiotum aa fylking og verum vit bunir huort sem ath hondum berr. Konungr bad Einar rada og var sidan fylgt lidenu. Þa suipazt Einar vm og sier hann huergi Kalb Arnason med lidenu og leitar hans og fann hann j hrisrunne einum og hafde brugdit suerdit og batt han suerdit vid hond sier sem fastazt med bastỏginne. Einar spyr. þui giorir þu þetta Kalfr segir han. Eigi skulu þeir þurfa at hlæia ath þui landzmenn ath eg renna fra vopnum minum og skal eg leggia lifit vid þat. Meire von segir Einar ath eigi skorte þig hreyste og kapp og einginn fryr þier hugar. Þetta voru fridmenn er j mote þeim foru.

Vm veizlur Magnus konungs

Halvdan Egedius:
Þa mællti Magnus konungr. huar fiell Olafr konungr fadir minn.

Magnus konungr ferr nu ath veizslum vm landit og kynnir sier folkit. hann giorizt bratt rikr og vinsæll og var meir fullgiorr med afle og vizsku og stiorn og þar med aullum þroska en ath vetratale. Manna var hann fridaztr synum. ahlydenn vinum sinum vm ỏll god rad. en vm rogsemi og vndirhyggiur þa var hann daufheyrdr og kunne glockt ath sia og skilia huat fyrir honum var mællt. en so miked uard ath ath fortolum þeirra manna er fylgt hỏfdu Olafi konungi fodr hans vid Þrændi og adra menn þa er suiku land vndan honum. og nefndir voru margir gofgir menn i Þrændalogum til þess at fiandskap hefde haft j moti Olafi konungi. og var þui virt Magnusi konungi til litilmenzsku er hann hafde þa menn jafnan vid bord sitt og suma vid trunadarrædr og giorde sier ath radgiofum sem var Kalfr Arnason. ok hlydde konungr nockut so aa slikar rædr og hardnar helldr til Þrænda af slikum fortaulum. Og eitt sinn er Magnus konungr þa veizslu inn j Þrandheime þa var þar med honum Einar fostri hans og Kalfr Arnason. þa mællti konungr eirnhuern dag til Einars. forum j dag jnn a Stiklastade og seg oss jnneliga atburdi þa sem þar hafa ordit og þar sem konungren fiell og j huerium stad huerir merkismenn stodu og segit mier huar huergi tidende hafa giorzt. Einar segir. herra kref Kalf þessa han mun vita. nærre var hann þa stadr er þessi tidende giorduzt og mun honum myklu kunnara þar vm vera og mun hann kunna ath greina huar stor(ti)dindin giorduzth j huerium stad. Þa mællti konungr til Kalfs. far nu jnn a Stiklastade og seg oss jnneliga þar vm atburdi. Kalfr segir. þier skulit rada herra segir han en eingin þorf þætti mier þar aa vera. fullhugkuæmt mun ydr vm vera þau tidendi sem þar hafa ordit þot eigi se nu endrnyiat j frasogn. og er nu betr fallit herra at hallda trausti vina sinna er nu er(u) adr fullkomnir sem vert er j allre þionostu til yduar. enn mier þikir likligt ath litid batne vm vit slikt. Konungr segir. fara skulum ver. Og er Kalfr sier ath fỏren mun takaz þa segir hann sueine sinum hliott og mællti. far þu vt aa Eggiu sem huatazt og seg monnum minum ath þeir bui sem tidazt langskip mitt med monnum og vopnum og late huern hlut er þarf aa skipe vera j kuolld og alla gripe mina. Og nu rida þeir Magnus konungr aa Stiklastade og mart annara manna. og er þeir komu þar spurdi konungr jnneliga ath atburdum edr huat j huerium stad hefdi ath borit. en Kalfr segir konungi þat er hann spurde en huergi leingra. og fanzt þat þo aa at han vissi giorla til. og foru þeir vida vm vollinn þar sem bardagin hafde uerit. Þa mællti Magnus konungr. huar fiell Olafr konungr fadir minn. Hier so segir hann. og stakk nidr ỏxarskapteno. Konungr mællti. huar varttu þa. Ecke fiarre þui vid stondum nu herra segir Kalfr. Konungr mællti. taka munde ox þin þa til fodr mins. Og veik konungr fra j þui og giorde dreyraudan yfirlizt. en Kalfr snyr þa til hestz sins og skilzt nu þar vid konungin. ridr sidan vt aa Eggiu til bu(s) sins og tekr þar langskip er hann atte og hiellt þegar vt ỏr Þrandheime og sidan vestr vm haf til Orkneyia. Þorfinnr jarl red þa fyrir Orkneyium og atte Jngebiorgu Arna dottur systur Kalfs. Og for Kalfr med þessum hætti vr lande sem nu var sagth og fyrir reide konungs. Og nu eptir þetta hardnade konungr miog vid Þrændr so ath sumir letu alla eign sina og enn fleire stucku ỏr lande so sem Kalfr en sumir gulldu fe. Þat þoldu bændr illa og hofdu stefnu med sier jnn j Þrandheime og mællto sin j millum. huort mun konungr sia ecki hof aa kunna vit þa. og letuz giort hafa storrædi vm minne sakir. og er þetta skom mikel ef Þrændir skulu hafa verra rett enn annat landzfolk og eru þa miog aldauda vorir frændr og forelldrar er eigi letu sin hlut vm log fram. og hafa Þrændr verit kalladir leingi hỏfut Noregs en nu skal so hraurna at nu eru þeirra lond gior ath herlondum. Þrændir voru þa og rikir menn en nu skulu þeir vera þrælar konungs greifa hier j Noregi. Hier voru vit staddir nockurir vinir Magnus konungs og ræddu nu þetta sin aa mille eda huersu þeir skylldu med fara. vrdu aasattir vm þat at osynt (væri) huort bændr þættizt bera mega ef sliku hiellde fram. og þotti nu vinum hans þaurf aa ath nockur segdi konunginum huar komit var og þetta hial Þrænda og fysti huer annan til ath segia konunginum enn eingin villde sialfr. Toku sidan þat rad ath þeir baro hluti j skaut og hluta eptir manntale huer vpp skal seigia. og nu kemr vpp hlutr Siguaz skalldz er leingi hafde verit med Olafi konungi en nu var handgeingin Magnusi konvungi. Þa orte Siguatr flock þann er kalladr er Bersoglis flockur og stendr þar j.

Var ek med gram þeim er gumnum

gull baud drottin hollum

nafn fieck hann en hrofnum

hræþus konungs æfi.

fullkoskum sa ek falla

franeggium son granum

gaf margan val vargi

verdund konungr suerdum

Þessu veik hann til Olafs konungs og sagde fra hans afreksverkum er var kunnigt vm og litr nu aa j kuodskapnum vm huad hann aa ath ræda og huath hann leggr hellz til rads.

Fylgda eg þeim er fylgiu

femilldum gram villde

nu eru þegnar fridar fegnir

fodr þinum vel minna.

varath a hæl med hiorfi

hlid þars og stod j millum

þresin skal med hrisi

hers folke uit þocka.

Geck med moden mykla

Magnus allt j gegnum

ferd þar er flotnar baurdoz

fadir þinn lidi sinu.

varde hart enn hiortu

hugfull vid þath syslu

Olafr let so jofra

erfuidr fram ath huerfa.

Nu vikr hann hiedan j fra sinne frasogn til hofdingia þeirra er agætaztir hofdu verit j Noregi og ath þeir hiellde log sin vid bændr.

Hiet sa er fiell aa Fitium

fiolgegn og red hegna

heiftar rán en honum

Hakon firar vndar.

þiod hiellt fast aa fostra

fioldrif logum sidar

enn eru af þui jnne

Adalsteins bęndr seirne.

Rett hygg eg kiosa knatu

kallfolk og so jalla

af þui ath eignum lofda

Olafe frid gafu.

Haralldz arfe let hallda

huarf dyggr og son Tryggua

log þau lyder þagu

logiofn og af þeim nofnum.

Nu getr hier þess er Magnus konungr kom j land ath han for med fridi og stillingu vm alla hlute og vrdu menn honum storliga fegnir.

Vorum med þier þeingill

þat haust er komt austan

vngr stiller mattu alla

jord hegna so fregnar.

himin þottuz heidar

hafa er landa krafde

lofdungs byrr og lifdir

landfolk tekit hondum.

Og er Siguatr hefir auisat sem heyra matte huersu mikell fỏgnodr monnum vard aa j fyrstu er hann kom j land. og syndi þat huersu miken astarþocka folkit lagde til hans. og kuodu sig skylldan til vera til ath seigia konungi þa hlute er rædir voru og hann vardar ath vita er hann vard suika vis af suikum bænda uit konung og letz so fyrr giort hafa þa er hann var med Olafi konungi faudr hans. sem hier segir.

Fodr Magnus læt eg fregna

folgen jofurs bolga

ord þau er eyro heyrdu

ora suik hue fore.

mal bar eg huert af heilum

hug þuiat eigi brugdumz

ek vissa þa ossa

otta lanardrottne.

Skulu radgiafar reidazt

rydr þat konungar ydrir

drottens ord til dyrdar

dỏglingr uit bærsogli.

hafa kuozt log nema lyge

landherr bændr verre

endr j Ulba sundum

onnur en þu hiezt monnum.

Nu bidr hann konung aa minnazt hueriu han hiet monnum þa fyrst er hann kom j land og segir nu vmrædu lydsins huersu virdizt. ath han þotti eigi hallda ord sin og heit j alla stade. og vinir hans voru hrædir vm huersu fara munde ef hielldu fram huort leingi munde trutt vera j landinu.

Gialltu uarỏga uelltir

uidr þeim er nu fer hiedra

þiof skal hond j hỏfi

holda kuitt of stytta.

vinr er eg varmra benia

vorỏd buds en hlidit

tar muteris teite

til huath bumenn vilia.

Huer eggiar þig hoggua

hialldrgegna buþegna

ofrausn er þat ræse

jnnanlandz ath vinna.

angr hafde so vngum

adr bragningi radit

ran hygg eg reckum þinum

reidr er her konungr leidar.

Hætt er þui er aller ætla

adr skaltu uit þui rada

Haralldz menn er eg heyre

hot skiolldungi j mote.

greypt er þat er hofdum hnepta

helldr og nidr fellde

slegit hefir þogn yfir þegna

þingmenn nosum stinga.

Huer eggiar þik harre

heiptar strangr ath ganga

opt rydr þegnum þinum

þunn stal og bak malum.

fast ord skyli fyrda

feingsæll vera þeingill

hefir heit ath riufa

hialldrmagnadr alldri.

Eitt er mal þar er mæla

minn drotten let sina

egg aa odal þegna

aufgazt buendr gofgir.

rann mun seggr ef sina

selr vt j þui duelia

fáárs ath felledomi

fulleidr konungr greifum.

Þat uggir mik ef þessu er fram halldit ath hann mune lata verda landit fyrir hofdingium. Og enn kuad hann visu.

Syne Olafs bid eg segía

sid kueda aptans bida

oframs sỏk medal ockar

allt hagligt so male.

ervm Magnus ver vegnir

villda eg med milldum

Haralldz vardar þu hiorfe

heyk eilífa ath deyia.

Ok nu segir han huersu mikenn soma Olafr konungr gerdi honum þa er hann var med honum.

Olafr let mig jofra

oryr framazt dyrda

urdu driug ens digra

drottens þing med hringum.

gull bar eg jafnt vm allan

alldr og heruerk sialldan

hrygg aa huoru tueggiu

hendi flotna sendis.

Og enn kuad han.

Siguazs hugir er hítteg

Hordaknuzs j garde

milldr nema miog vel skallde

Magnus konungr fagne.

foreg med fedrum þeirra

feck mer vngan tunga

gullz var eg en med ollu

oskeggiadr þa beggia.

Þuilik kenningarord voru j kuædino vit konung ath han skyllde hallda log þau er fadir hans setti og hann sialfr hiet monnum þa er han kom j land. og minnir hann aa þath at hann hafde þa alla menn j frid tekit vid sig þa er honum var konungsnafn getit þo ath adr hefde verit j mote Olafi konunge fodr hans. Nu hyggur konungr at þessum radum og aminningum sem Siguatr skalld hefir til skipat j kuædenu. verda þa og margir gỏfgir menn og godgiarnir ath stydia þessi heilrædi med godum tillogum. og med þui ath konungr var bædi vitr og godgiarn og stillte sig vel þott honum væri mikid i skape. Sidan var stefnt þing fiolment og var nockut med freku sett j fyrstu j aalỏgum vit bændr. Þa stendr vpp eirn madr aa þingino er Atli hiet og mællti eigi fleire ord en þesse. so skorpnar skor aa fæti mer ath huergi ma eg vr stad komazt. Þessi ord hugsudu konungs vinir med sier og hua hier mundi j bua. og med þessum hætti var slitit þingino þann dag. og bad konungr þar alla finnazt vm morginen eptir. og þottuzt menn þa finna j ordum konungs at gud hafde þa mykt skap hans og var þa freka snuit til myskunnar. Og annan dag vndruthu menn er konungr var þa so linr og voru þa miukar tỏlor til landzmanna og so til Þrænda sem annara. hiet konungr þa ollum monnum gæzsku og fride og efndi þat æ betr. og afladizt honum af þui mikillar frægdar og vinsælld og giorir þa annad sinne sætt vid bændr og fyrirgefr ollum þat ed mykla mal er adr hafde han vid hataz. er þeir hofdu giort ofrid og barizt j mote enum helga Olafe konungi fodr hans. Og giorizt Magnus konungr hiedan fra so astfolgin ollu landzbueno at menn þottuz vnna honum hugastum og var hann kalladr Magnus en gode.

Um Magnus konung

Magnus konungr kom Raugualldi Brusasyne til rikis vestr j Orkneyium og gaf honum jallz nafn. og vm hans daga sidan giordist ofridr mikell j milli Rognualldz jallz og Þorfinz jallz fodrbrodr hans og vrdu þar vm morg stortidendi sem segir j Jarlasogum. Han for sidan vestr þangat elfdr af Magnusi konungi og hafde bædi mikit lid og fritt ỏr hird Magnus konungs og for med brefum og jnnsiglum hans til Kal(f)s Arnasonar med þessum ordum. ath Kalfr skyllde vera vel kominn j Noreg og na ollum sinum eignum ef han villde veita lid Roguallde jarle. Kalfr suarar aa þa leid. kuad sier þikia nockod med hættu vm stadfesti skaps Magnus konungs sem hann hafde nockut til reynt þa fỏr er hann lagde sig til vingunar vid hann eptir þui sem hann kunne. og var hann boren j rog so ath hann matte þa eigi vid halldaz. Rogualldr jall mællti. heyrt munttu þat hafa ath konungr hefir nu enn aa nyialeik gefit vpp þat hid mykla mal ollum monnum er þier felldoth fodur hans fra lande og em eg sannfrodr ath þui ath þu muntt nu mikla virding vpp taka med konungi ef þu kemr þar. So lætr Kalfr sem hann heyre ecke þott Rogualldr jall tale sligt og leggr fra skipum Rognualldz jarls og j eirn leynivog skamt fra flota jalls og sidan leggiaz þeir ath hart Rognualldr og Þorfinnr og beriazth. en Kalfr var hia og saa aa leik þeirra og geck Rognualldi jarli betr soknin. Og var drepit mart af lide Þorfinz jallz og hann sialfr rekin ath lande. og þa ser hann huar Kalfr er og mællti. huad er nu Kalfr virdir þu nu meira bref konungs enn magsemd vid mik. gior nu so mannliga og fylg oss og veit oss lid. Kalfr segir. so skal ok vera sem þu beidir. en vita (villda) eg huat hier þotte skipta med huorum eg væri. Kalfr leggr nu til bardagans med Þorfinne og verdr nu mannfall mikid med huorumtueggium. Og j þeirre atlỏgu leggr Rognualldr so hartt sitt skip ath vpp geck aa skipen Þorfinnz er fyrir voru og vard skipit fast vndir Rogualldi jalli. en þeir Þorfinnr herda þaa ath honum og leitar Rogualldr jarl vndan og kemzt aa annat skip og leggur so aa flotta. Epter þat skilzt flotenn og hefir þessi orrosta verit fyrir Raudabiorgum. En fra Kalfi er þath ath segia ath hann legzt j hernad eptir þenna bardaga og giorizt vikingr mikill. Nu er fra þui sagt at eitt huert sinn for Magnus konungr med lande. sem Arnor jallaskalld segir.

Sidan vann þa sudr med lande

siklingr ytte flota myklum

skide var þa skridar audit

skordu rende visundr nordan.

safnazt bad til huerrar homlu

hrædaz menn vid ættarklædi

giuku þotte gỏfỏgt ecke

gerzskum malme Petu hialma.

Liotu varp áá lyfting vtan

laudri bifizt gull hid rauda

fastliga hneigdi furu geystri

fyris angr og skeidar styra.

stirdum hielldu Stafangr nordan

stalum bifdizt fyrisalar

vppi glodu elmas typpe

elde glikk j Dana vellde.

Hier er nockut til visat vm ferdina hans. Nu kemr konungr j Limafiord med lid sitt. og er Hordaknutr spyr þat þa fer hann þegar j mot honum med myklu lide med streingleikum og med allzskonar fegurd og pryde. Bydr hann nu Magnusi konunge heim til sin og þat þiggr hann. og foru nu aller saman heim til Hordaknutz konungs. Og er þeir kuomu ath hollunne þa mællti Knutr konungr til Magnus konungs. þier skulod furre jnn ganga herra og ydr skal veita fyrri alla þionozstu og tign. Þa mællti Magnus konungr. Ek se giorla huersu mal þetta skal fara. þa ek em j Noregi og sækir þu mik heim þa skal ek fyrre ganga og fyrre skal mer veita alla þionostu. en nu skulu þier fyrre ganga er eg er hier komin. og sitia fyrre og drekka fyrre og taka fyrre alla þionosto og tign. þuiat mier synezt þat likligazt ath huors ockars folke mune mest astud aa vera sinum konunge og mun þetta vera aufundarlausazt af huorum tueggium at so se med farit. Hakon bidr hann rada. og geingr jnn sidan og setz j hasætid en Magnus konungr hid næsta honum ut j fra. Þui næst kemur Alfiua j hollena og fagnade uel Magnuse konungi og kuozt allan soma vilia honum veita. skenker honum sidan og bidr hann drekka. Magnus konungr segir. fyrst skal Hakon drecka og honum skal fyrst alla þionostu veita. Sidan fær hun Hakoni hornit og drack han af og mællti vid er hann kastade nidr horneno. eigi skyllde. eigi gat hann leingra mællt og æpti sidan til bana. Og syndiz nu þesse suik Alfiuo vid Magnus konung þuiat hun hafdi honum ætlad þenna daudadryck. en hun var þegar ỏll j brut og matte henni þui ecke hegna. Þesse atburdr vard aa setta aare Magnus konungs er Hakon fieck bana er bædi uar þa ordinn konungr yfir Danmork og Einglandi. Tueimr uetrum fyrr hafde andazt Haralldr konungr brodir hans uestr j Einglande sonr Knutz ens rika er þeir hofdu konungdom tekit epter faudr sinn. En sidan tok Hakon Eingland epter Haralld og atte .ij. uetr huortueggia og Danmork. En efter lat Hakonar eth sama vor var tekinn til konungs j Einglande Jatuardr en gode son Adalrads konungs brodir Hakonar sammæddir. modir þeirra var Emma dottir Rikarda Rudujalls systir Rodberttz langaspiotz fodr Viliams bastardz Rudujallz. Jatuardr var uigdr til konungs paskadag hinn fyrsta. Magnus konungr for nu heim til Noregs af veizlu þeirre er ætlod hafde verit. og eirn dag er hann sat j holl sinne og vard monnum rætt vm þau tidendi er giordz hofdu litlu adr og er bord var j burttu þa stod konungr vpp þegar og mællti. þat viti gud og hinn heilage Olafr konungr ath nu skal ek eignazt allt Danavelldi eptir þui sem skildagar stodu til med Hakoni konungi og oss eda falla ath ỏdrum koste. sem Arnor segir.

Akaflig vard jarla

ordgnokt su er hier drottne

fylde efnd su er ylgiar

angrtælir red mæla.

ad fram j gny grimman

grafnings od klo hrafne

fust letz falla ræsir

feigr edr Danmork eiga.

Þat sama sumar for Magnus konungr med lide myklu sudr til Danmerkr og fer vida vm land og þydde sier folkit og stiornade allt med lỏgum og sidum. og helldr sidan til Vębiarga og hefir þar þing og aa þingi uar hann til konungs teken yfir allt Danavellde og mællti eingi madr j mote honum. Han for sidan yfir riked og sette hofdingia yfir til landzstiornar med sier og er han vm uetrin j Danmork. sem Arnor segir.

Nade siklingr sidan

sniallr og Danmork allre

mattr og dreingia drottens

dyr Noregi ath styra.

vngr hefir annar þeingil

adr so nogu lade

braskat bragnings þrorska

barn vngr vndir sig þrungit.

Hier getr og þess ath Magnus konungr for af Noregi til Jotlandz þa er hann kuad visu þessa.

Segia mun eg hue Sygna

snarfeingian bar þeingill

hallur var hrime sollenn

hlebordz visundr nordan.

sette blidr at breidu

byrdings meginþinga

fus tok aulld vid æsí

hiotlande gramur branda.

Og hid þridia sumar for hann aptr til Noregs. Og er hann laa j Elfenne vid Konungahellu þa kemr til hans af Gautlande einn jungr herra. þessi madr hiet Sueirn son Vlfs jarls Sprakalegssonar og son Astridar þeirrar er var systir tueggia konunga Knutz ens rika og annars Olafs ens suenska. Fadir hennar var Sueirn konungr tygiuskegg enn modir hennar var Sigridr en storrada er fyrr hafde atta Eirekr konungr en sigrsæli. Sueirn hafde þa dualizt vm hrid j Suidþiod med frænda sinum Aununde konungi Olafssyne. Sueirn for med fagrmælum j millum og heimte sig so til vinattu vid Magnus konung og leitade eptir sæmd ef hann vill fa honum edr nockuru lene sem hann var til boren. þuiat Vlfr fadir hans hafde jarll verith j Danmork enn Sveirn hafde feingith ỏngua sæmd af Knute konungi fyrir vig fodr sins. og heitr hann nu Magnusi konungi ollum sinum trunade og vinfeinge ef hann villde sæma hann j nockuru lene til forrada og mællti eigi freckliga til. Magnus konungr ahlydizt vmmæle Sueins og fann at hann var vitr madr og virduligr synum og hugde ath hann munde so nockuth j trunade og vinfeinge sem hann var asyndar. Magnus konungr tekur hann nu til sin og duelzt hann med konungi vm hrid. Og eirn dag vid dryckiu gaf konungr honum skikkiu sina er skoren var af enum dyrazsta gudvef og þar med eina skal fulla af miod og bad hann drecka motzminne. og hier med segir konungr vil eg gefa þier jallzsnafn og þuilikt af landzgædzslu j Danmork sem þa vilium uær hafa aa kuedit er vær komum þar. Sveirn tekr vid skikiunne og kastar eigi yfir sig gefr þegar einhuerium sinum manne og rodnar vid miog. en hann skikir sialfr grafelld eirn islenzskann. Og er Einar þambaskelfir sier þetta þa mællti hann. ofiall ofiall fostri segir hann. Konungr segir styggilega. fatt ætli þier ath eg kunna ath lita og ongua mannraun mune kunna ath þui ath ydr þiker sumt ofiallar enn sumt ecke ath manne. Einar let þa vera kyrt og talade ecke vm leingr. En næsta dag eptir adr messa var sungin þa lætr konungr taka skrin med helgum domum þeim sem j voru. sidan bad hann Suein jarl ath hann geinge til ath sueria sier trunadareida. Hann giorde sem konungr beidde. Skillde Magnus konungr so fyrir eidstafinn þa er jall lagde hendrnar aa skrinid ath hann skyllde hallda trunad sinn uid Magnus konung og riki hans auka j all stade en huergi þuerra. vera vndir hann skylldr og skeyttr j ollum hlutum medan þeir lifdu badir. sem skalldit kuad visu þessa.

Sialfr var austr j Elfi

Vlbs mogr og hiet fỏgru

þar red Sueirn ath sueria

sinar hendr at skrine.

red Olafsson eidum

att hafa þeirra sattir

skemra alldr en skyllde

Skanunga gramr honum.

Sidan for Sueirn jarl med Magnuse konunge. og er aa leid sumared þa foru þeir sudr til Danmerkr og fær Magnus konungr þa jalle valld og riki j Jotlande er megn er allz Danavelldis. Þat er first Noregs rike en næst Vindum og Soxum er mikenn ofrid veittu Daunum jafnan. Sidan for Magnus konungr aptr til Noregs og sat þar vm vetrin j Nidarosi og veitte þar jol sin. Þa hafdi Magnus konungr skip þat er atth hafde fadir hans og styrt er Visỏndr var kalladr og þui skipe var Olafr konungr vanr ath styra huert er hann for ef hann for eigi aa lande. Þat er nu fra Sueine jalli sagt ath þann sama vetr eptir jol j Uebiorgum stefnde hann þing. og þa talar jall aa þingeno og let ath eigi væri osandligt at Daner þionỏdu honum helldr enn Nordmanna konungi. þui hier er ætt min og edli sem þier vitid og ollum monnum er kunnigt vm mina sidu og skapsmuni. en þat verdr torsott þott konungr sia se vel sem þat er ollum kunnigt ath hann er godr konungr ath þiona vndir Nordmanna konung. og vil eg bidia ydr ættarnafns og uera konungr yfir Danmork og heita ydr þar j mote minu trausti og þar med fegiofum og fullkominne minne vinattu. Ogh aa þui þingi gafu Daner honum konungsnafn og eignadiz þa at yfirfor Sueirn og skottum mestan hluta allz Danavelldis. Magnus konungr spyr nu þesse tidende er vora tekr og bydr vt vm sumarit af Noregi halfum almenninge ath lidi og vistum og for sudr til Danmerkr þegar onduertt sumar. Og er Sueirn konungr spyr þat þa treystiz hann eigi lidsalfa og for ỏr lande og vpp j Suidþiod a fund Aunundar Suiakonungs frænda sins og elfdiz þadan at lide vm sumarit. En er Magnus konungr kom j Danmork þa refsar han landzmonnum er þeir hofdu tekit annan konung og tekr fe af morgum. en sumir flydo ỏr lande fra eignum sinum. suma let hann drepa. Sidan sigldi hann med flotanum yfir til Vindlandz og kom med herinn vt ath Jomnne. geingu þeir aa land vpp og heriỏdu og brendu þar bædi bygdir og menn. og giorer þar mikenn hernad og vinnr þar storuirke mikil. sem Arnor segir.

Vann þa er Vindr of minner

vopnhrid konungr sidan

suefns ofan af Jomni

illuirkia hræ stille.

buk dro bralla steiktan

blodigr varge af glodum

rann aa oskird enne

allfrekr bane hallar.

Nu vikr Magnus konungr aptr hernum til Danmerkr. og er þeir koma fyrir Ræ aa Vestlandi þa liggia þar fyrir morg stor uikingaskip og slær þar þegar j bardaga og feck Magnus konungr þar sigr skalldit kuad visu.

Fus let aa Ræ ræser

ramþing hatt gamla

virdum rautt fyrir ridu

Vínlande gramur branda.

Ok er Magnus konungr kom j Smaland þa sendir hann aptr Nordmennina en hann sialfr duelst þar eptir.

Um hersaugu til Magnus konungs. fra j(arli).

Ok þetta sama haust þa er Magnus konungr var staddr j Jotlande þa var honum sỏgd hersaga ath Vindaherr giordizt aa hendr honum og þættizt sin hefna eiga. Og þegar j stad sendir Magnus konungr vm allt sitt riki j Danmork og fer j mote þeim dag og nott sem mest ma hann. þuiat honum er so sagt at Vindaherrinn fer ospakliga brennir allt og bælir þegar hann kemr j Magnus konungs riki. Magnus konungr kemr j gegn þeim fyrir sunnan Skotborgar aa. og verdr hier frasogn ath huilazt fyrst þuiat eigi ma allt senn segia. Magnus konungr er nu ahyggiufullr þuiat lidsmunr er mikell so at menn segia sanlega ath eigi se færre en .lx. vm eirn. en konungr vill þo fyrir onguan mun flyia. en allillr kuittr er j þeim Daunonum og þiker þeim sier styrt til voda. Nu er hier til ath taka j odrum stad ath Otta hiet hertogi eirn rikur sudr j Saxlande storaudigr ath fe. hann var bædi frændi keisarans og fostri og alldavinr hans. roskr madr var hann so ath varla fieck hans nota og bardagamadr mikell. En Magnus konungr j Noregi atte sier systr er Vlfilldr hiet og var dottir Olafs konungs. frid kona var hun synum og foruitra ath hyggiu. Og eitt sinn er þeir rædduzt vid Otta hertogi og keisarenn frændi hans þa tok keisaren so til ordz og mællte. nu vil eg senda þig nordr til Noregs aa fund Magnus konungs brodr hennar og leita þessa mals uid bædi þau ef þier lizt kona eptir þui sem oss er fra sagth og synezt ydr oss þetta sæmiligt rad. Hertỏgen seigizt fara skulo huert er hann vill. Og eptir þat fer hann til Noregs og kemr hann j Vikena og er Magnus konungr eigi þar. en Alfiua er þar þa j Vikinne og giorir veizslu j mote hertoganum. þuiat han var frædemadr mikell og agætr. Og eirn dag uid dryck spyr hertogin Alfiuo huort systir Magnus konungs væri þar med henne. Alfiua kuad hana at visu þar vera. hertogin letz villdu sia hana. en hon mæler þui ecke j mot. og eirn dag vid snæding lezt Alfiua bua dottur sina vel. og med allri fegurd og pryde. su var eigi samfedra vid Suein konung. Og er hertogin setz til snædings þa sitr þesse mær hid næsta honum og skorte eigi aa henne gull og gersimar og þui likazt sem god væri sętt aa stalla. Hertỏginn litr aa hana vm stund og rædir med hana og virdir so fyrir sier. ath huorke se forkunnligt ordafar hennar ne vizska og ecke so frid synum sem hann hugde til og honum var fra sagt. og let hann ecke vm talad malid og synezt ecke konungi fellt vera þetta kuonfang. en Alfiua sagde þessa vera systur Magnus konungs. Hertogin snyr nu heimleidis og finzt ecke vm þessa konu. Og er þeir keisaren finnazt þa seiger hertogen honum sitt erende og sagde myklu minna vert vm konu þessa en þeir hugdu. Keisaren segir. nu fyrir sakir goduilia þins vit oss og vinattu ockarar og þar med frændseme þa vil eg ath þu farer annad sinn og bidir hennar fyrir þik og þier til handa med vorre ordsending og ma vera ath konungr vnne þier þessa rads med minne ordsending og vmmælum. en þott þier litiz eigi konan eptir þui sem þu ætladir edr oss var fra sagt þa synizt mer þo flestum monnum þat sæmdarrad at faa þann kost fyrir mægda sakir fyrst uid Olaf konung hinn helga og so vid Magnus konung brodr hennar. Hertogin fer nu j annat sinn. og er hann kemr j Noreg þa er þar fyrir Magnus konungr og finnazt þeir hertogin og fagnar konungr honum vel þuiat konungrin hafdi marga goda hlute og agæta spurt fra honum. Og er hertogin og konungr tỏloduz uid med dryck þa spurde hertỏginn ef konungr ætte sier systr nockura samfedra vid sig. A ek ath visu segir konungr systr þa er Ragnhilldr heitir og er dotter Olafs konungs. Hertogin mællti. þat ætlum uær herra ath þier lofit ath vær sæim hana og rædum uid hana. Leyfa skal þat vist segir konungr. Annan dag eptir geck Magnus konungr og Otta hertogin þangath sem hun drak og stod vpp j mote konunge brodr sinum og fagnar þeim vel. og setz hertogin hia henne og talazt þau vid og finnr hertoginn bratt at sia kona mun vera langt vm þa fram sem hin fyrre er honum var og sogd systir Magnus konungs bædi ath viti og vænleik. og er han hafde vid hana talad j þui sinne sem honum likade þa ganga þeir j brutt. og sier hertỏgin ath hann sier(!) vid brogdum vm kominn og Alfiua hefir ætlat ath suikia hann j maleno ef hann hefde eigi vid sied. Hann etr vid sik radunum huort han skal bidia hennar sier til handa edr keisaranum og sier þath ath keisaren mun sia kunna ath honum mun sia kona allmaklig fyrir allra hluta sakir. og þat kys hann þo at bidia hennar ser til handa med ordsending keisarans. Magnus konungr segir aa þa leid ath seint feingizt henni jafnræde og eigi vist ath þess mætte bida vm giaford hennar. en ef þetta samþyckir lidit og modir min þa ma aa slikt lita þuiat marga goda hlute og stora og agæta hofum vær fra ydr spurda. Nu kemr hertogin miog opt ath male vid konungsdottr og so konung. og fulltingia honum margir storir hofdingiar. heimte han sig fram med fegiofum og vinsældum vit folkit. og þar kemr og ath konungr ahlydizt og er Vlfilldr gipt honum med myklum soma. og sidan fara þau sudr til Saxlandz og til þeirra borga er hans valld var yfir. Han var allra manna audigaztr madr ath fe og manna milldaztr og huataztr. Hertogin hefir nu ecke til fundar farit vid keisarann frænda sinn so ath hann sækte han þaa heim edr hans menn ok setz nu heima vm kyrt. Og nu sendir keisarinn menn sina til Otta hertoga og bydr honum til sin med vinmælum og letz (vilia) hitta hann. en hertogin segir so. letz eiga fiolskylldusamt og letz eigi fara mega so buit fyrir vandkuædum manna sinna. og hafde verit ofridr mikell j riki hans. Þeir fara nu aptr er sendir voru og segia konungi so buit. Þess er uit getid eitt kuolld ath þar giordiz sa atburdr med hertoganum þa er han sath med vinum sinum j hỏllunne og Vlfilldr sath hia honum j hasætino. ath þar syndizt med þeim hætti ath madr eirn geingi j hallardyren og hefde danskan hatt aa hofde og geck jnnar miog ath hasætinu og sidan vtar aptr og j brutt og mællti ecke ord. Þa mællti hertogin uid drottninguna. kendir þu mannen konungsdottir segir han. Hun suarar. skal egh segia herra eptir þui sem mier syndiz. Ja segir hann. þat skalttu j orlofi giora. Hun segir. likur syndiz mer kampenum fodr mins er nidr tok vndan skugga hattarens og kann vera ath Magnus brodir minn þikizt þurfa lidsinne yduart. En Otta hertogi hafde litlu adr komit vr bardaga og var hann sar miog og þa en eigi groin sarin. ok segir þegar. veita skulum ver Magnusi konungi lid slikt sem ver hofum til og eg til vinzt. Konungsdottir segir. þier erud nu herra litt til færir segir hun nema hinn helgi Olafr konungr fadir minn grædi þik skiotara en likendi þætti aa uera. Eigi skal þetta fyrir standa segir hann og trui ek so vel ef þetta er eptir þui sem þu segir ath hinn helgi Olafr konungr fadir þinn hafi hier komid ath oss mune ecke til saka. Hann sprettur þegar vpp ỏr sætino og bidr riddara vopnazt sem tidaz. Sidan tekr konungsdottir linda eirn er att hafde Olafr konungr og lagde uid sar hertogans. og tok vr allt vanheilendit þegar og alldri sidan vard honum mein ath þessum sarum. Otta hertogi fer nu sidan med lid sitt vnzt hann fann Magnus konung aa Hlyrskogs heidi. og tekur hann vel vid magi sinum med allre blidu og verdr feginn hans þarkuomu. Heidingiarner hofdu ogrynne lids sem fyr var sagt og var lidsmunn allmikell og var illr kurr j Donunum og sogdu ath konungr þessi villde stefna þeim til bana. Konungr er fyrir þui ahyggiufullr og harmar hrygd þa er hann sier aa monnum sinum en lezt alldri villdu flyia ef nockurer villdu fylgia honum eda samþyckiazt vid hann. þo þiker honum nu wænna er Otta hertogi er kominn ath veita honum lid. Þar var þa med Magnusi konungi Einar þambaskelfir fostri hans. han mællti til konungs og bad hann hugsa eptir vanliga vm tiltekiur Dana. þuiat þier eigit mikit vndir þeim huersu þeir vilia duga. Og nu taka þeir þat rads konungr og Einar ath þeir fara leyneliga eitt kuolld og dyliazt j herinum og kenndu menn þa eigi þuiat þeir hofdu breytt buningi. Þa heyra þeir ath eirn danskr madr tekr til orda og mællti. huar muno þeir beriazt ætla. Annar segir. eg veit þat giorla hier vit ana. Þa seigir sa er spurt hafde. hier villda eg þa vera uid skogin þa berzt saa er beriazt vill en hinn felr sig er feltmta(!) vill. Þa mællti Einar til konungs. hier megit þier nu herra heyra ad sia segir margra vilia og ætlan en danske. nu munda eg þat rada ath setia þar fylkingar ath þeir nædi eigi skiott skoginum sem þeir villdu. Konungr kuad so vera skylldu. Skamt j burtt þadan var eirn litill bær. og bidr Einar konungen ath þeir geinge þangath og siai til ath bonda væri ecke mein giort. þuiat hann aa litla eigo. Þeir geingo og giorde bonde þeim mikenn fagnath og gaf þeim vin gott. og eptir þath lagdizth konungr nidr og sofnar bratt. Og þegar vitraz honum draumr edr eigi sidr vitran hann þottiz sia fodr sinn aa huitum hesti og þotti hann mæla vid sig. statt vpp hartt og fylk lide þinu. ærid lid hefir þu ath beriazt j mote heidnum monnum þuiat ek mun beriazt med þier. þa er þu heyrir hringt Glỏd nordr j Þrandheime þa mun eigi leingr þurfa ath bida min þuiat hun skal vera ludr minn j dag. Konungr waknar eptir þetta og segir Einare fostra sinum ath þeim wæri sigri heitid og kuad þa gott erendi hafa þangath hafth til bonda. fara sidan aptr til lids sins og sa ath menn lagu wndir skiolldum sinum og bidr konungr þa wpp standa. Sa madr var þar med konungi er Oddr hiet og var Gellisson. hann hefir sagt suma hlute fra þessum tidendum. Hertogin fyste konung ath beriazt og lezt vel segia hugr vm ath þeir munde sigr faa. og var allt lidit med vopnum vm nottina aa Hlyrskogsheide þuiath þa var Vindahersins von alla vega ath þeim. Magnus konungr kallade nu hatt og bad menn vpp standa. ver skỏlum sigr faa þuiat hinn helgi Olafr konungr fer med oss. Ok j þui bili heyrdu allir kluckna hliod vpp j himenenn yfir sig og kennir Magnus konungr og allir Nordmenn ath þath hliod var sem j Glỏd nordr j Þrandheime. og uid þetta snyr af lidino allan otta og hyggia aller aa þessar jarteignir og eingi hrædist nu vm sitt lif huort sem heidingiar eru fleire edr færre. Þa steypir Magnus konungr af sier brynionne er hann var j og hefir ecke klæda nema eina silkeskyrtu. oxi hafde hann j hende sier er fadir hans hafde atta er menn kallat Hel. Ogh j þessum þys kemr þar bukall eirn og bryst fram j mille manna og kuadz eiga skyllt erendi vid konungin. Sumir menn hrinda honum en sumir hrinda honum ath konunge og greida ferd hans. Einar þecker mannen og bidr ath hann gange sem hann vill. Og er bonde kemr fyrir konungen þa mællti konungr. huad villtu bonde. Han segir. eg vil segia þier draum minn. ek þottumzt sia Olaf konung rida huitum heste med ollu konungsskrude og sagdiz ydr skylldu lid veita og bad ydr setia aa langa fylcking og fylke þyckuazt j midiu og bad ydr þar vera en lata siga at vtan armana ath fylkingum Vinda. so ath þeir mætte eigi flyia. og kuodz mundu syna merke sitt fyrir lideno. og ath þu gruner eigi mina sogn þa hefe eg sannar jarteignir til ath sanna sogu mina. Og syner konunge þær jarteignir er hann ma eigi vit dyliazt. Konungr verdr þessu allfegin og gaf bonda fe miked. Magnus konungr skipar Otta magi sinum j fylkingararm annan og lide hans en hann sialfr er j midre fylking sem fadir hans hafde mællt. Eirn madr af Vindahernum uillde beriazt vm aptanen og vekur hann leiken. en honum var þannueg farith ath hann var mestr og sterkastr og fiolkunnigr so ath hann bitu eigi jarn. Hann geingr so fast ath fylkingu Magnus konungs so ecke stendr og hoggr aa tuær hendr og veitir morgum manne skiotan bana og brytr nidr vndir sig huad sem fyrir verdr og spyrr huar se konungr þeirra Nordmanna. Þa mællti eirn madr uid konungin. sa uar mikell vexti og vænn at alite og nockut so hnigin til elle. hui lætr þu þenna ouin drepa nidr menn þina sem bufe. Huerr megi þat so skiott banna segir konungr. Þa mællti hinn alldradi madr. fyrr radiz þier heiman ath styra myklu herlide en þier kunnit fyrir ath sia. Konungr segir vera ma ath so se sem þu segir. en þiggia mun eg ath þier nu heilræde ef þu kant til ath gefa. Þa mællti þesse madr. hogg þu til hans med oxinne Hel med minum athbeina. Þessi madr snarazt þa fram fyrir konungin og lystr hogg miked aa hialmenn kappans so at hann hne fyrir. en hann hafde brynio stutta. og bar nu af honum bryniuna og þar fyrir nedan hio konungr oxunne Hel til hans og beit hun nær j sundr mannen j midiu. og leita nu vndan þeir heidingiar er adr hofdu mest fram gengit. En konungr beid þa eigi merkianna. og slær þa j allmikid mannfall. og lata Vinder þa elltazt vt ath anne. en Magnus konungr sækir þa eptir þeim med sinar fylkingar og falla Vindir nidr sem stord. Magnus konungr hoggr med oxunne Hel tueim hondum og hafde huorke hialm ne brynio og ongua hlif. Og er Vindir koma ath anne þa nema þeir enn uid littad og beriazt nockut. þa lætr Magnus konungr siga ath þeim fylkingararmana og þar kemr ath þeir lata elltazt vt a ana. og ridlazt nu lid peirra j mannfalleno. en konungr med lid sitt sotte eptir. og so vard mikid mannfallid sem olikligt mun þikia er fra er sagt ath so storir valkestir lagu j anne og so þyck at stiga matte buk af buk og fara so þurt yfir ana. en þeir konungr og Otta hertogi magr hans reka flottann. Þath er sagth ath Vindum yrde nær at mestu olide er þeir hofdu sier til lids ætlad. þeir hofdu skipad ỏxnum morgum j framanverdum fylkingum en bundin spiot aa bak þeim enn fialir fyrir augum þeim. Nauten snerost vid littad og þegar aptr aa mote þeim og vard so ath þeir vrdu netiader vndir nautaflockenum og j mille hers Magnus konungs og feingu þar af hinn mesta mannskada. en þeir er lifit þagu þa frelstu þeir sig med flotta. Nu sækir Magnus kongungr hartt eptir Vindum og bidr ecke merkianna og hio aa badar hendr og felldi nidr menn sem bufe. en lidit dualdiz eptir. og rak hann so miog leingi eirn samt flottan ath eingi madr fylgdi honum. en sumir segia ath hann ræke vid þrettanda mann og gade eigi ath hann væri so langt komin fra lideno. og er so hafde geingit vm hrid þa finnr hann huersu ovarliga farit er. snyr sidan aptr til lids sins. og vrdu allir honum fegnir en adr hofdu þeir miok ottaz vm fall hans. Magnus konungr þackar vel magi sinum lidueizsluna og þar med ollum sinum monnum. En þath var samkuæde þeirra Vindanna er vndan kuomuzth ef allir borduzth sua sem sa enn fride er j silkeskyrtunne var þaa hefde ekke mannsbarn vndan komizt. Og vm þenna bardagann er þetta kuodit.

Menn var sigr fyrir sunnan

sniallr Heidaby spialle

nær fra ek skarpa skæru

Skotborgar aa gioruar.

vnde otal Vinda

elle konr ath fella

huar hafa gumnar giorua

geirhrid framit meire.

Sidan skipta þeir herfange sinu og tok konungr af þui hinu mykla fe hringa nockura. og þath eitt sinn sa menn fegirne hans. og midlade hann þa þo morgum miked fe. konungr bad og þaa menn vitia sin er honum logdu heilræde og kuozt mundu launa þeim er hann kæmi heim j riki sitt. Þessa orrostu hofu þeir aa Mikaelsmesso aptan og skamma stund borduzt þeir adr flotten brast. og dreifdiz so lidit Magnus konungs sem flotten sotti vndan ath so foru þeir vida ath þath var raust leidar er so laa þyckt valren ath huerr lækr og beckr stemdizsth og nade eigi faruegh sinum og eingin madr visse huersu mart fiell af heidnum monnum. Þat segir Siguatr skalld.

Hyg j hundras flocke

Haralldz brodr son stodu

hrafn visse sier huasazst

hygr bann framaz manna.

vitt la Vinda flotte

var þar er Magnus bardezth

hogguin valr ath hylia

heide rastar breida.

Þesse orrosta hefir agætozt verit aa Nordrlondum bæde ath mannfalle þui sem vard og mest af þeim sokum er so miklar jarteignir voru gioruar af hinum heilaga Olafi konungi ath jafnmiked lidh sigradizt vid so mikenn her en tynde faaeinum monnum so ath eigi yrde græddir. En konungr sialfr geck vndir vopn heidinna manna hlifalaus og þorde eingin vopn aa hann ath bera. so hlifde honum guds myskunn og arnadarord fodr hans. sem Arnor kuad.

Od med oxi breida

odæsinn fram ræser

vard vm hilme Horda

hrædyr og varpp brynium.

þa er of skapt en skepti

skap vordur hímens jordu

Hel klauf hausa folua

hendr tuær jofr spende.

Ogh enn segir so.

Skiolldungr letz vid skira vallde

Skotborgar a Uinda sorgum

yngui var sa frægr er feinguth

for naudr þinn vid helming minna.

vorru laa þar valkostr hærre

var þier sigr skapadr grams ens digra

uirdum kunn en vida runnin

varga ættum klifa mætte.

Og enn kuad hann.

So hlod siklings hafan

snar vr vlfa baurre

hrosa ek hug fullz visa

hrækỏst fira ræfe.

adaleggiar hyggiar

allnattforut mattod

aulld la vidt þott villde

vifs mark yfir klifa.

Nu skiliazt þeir þar magarner og fer Otta hertoge heim j Saxland og sitr nu j riki sinu. Og er keisarenn finnr ath hertỏgin mun ecke ætla ath sækia aa sinn fund þa sende hann menn til hertogans j annath sinne med þeim erindum ath hann letz mundu taka veislu ath hans og bad hann so uid buazt. Og er sendemenn kuomu med þeim ordum þa var audsyndt aa hertỏganum ath honum var þetta litt ath skape og let sier fatt vm finnaz en byr þo veizsluna allt ath einu. og kom keisarin sem hann hafde akuedit. Og er keisarinn sier konungsdottr þa finzt honum miked vm fegrd hennar og hæuersku og þiker sem hertogin hafi honum rangt til sagth og giorizt keisarin nu okatur. þat finnr og bratt hertoginn þuiat han þionar fyrir bordino. giorizt nu og annath folkit okatt þegar hofdingen var so fyrir. Og vm aptanen er þau komu j eina sæng hertogin og konungsdottir þa spurde hun hann hueriu gegna munde ogledi keisarans. hugdum vier ath hier munde vera vina samkunda er þid frændr finndizt. þuiat þu sagdir mier suo ath þid frændr væri(t) miog astfolgnir huor audrum keisarin og þu og þier væri ath ongum jafnmikill vegr sem ath honum keisaranum. seg nu ef so er sem mik grunar ath nockut komi til min af þessu og hafir þu eigi so med ollu farith sem honum likar og mer hafi eigi verid gæfu til audit þeirra rada sem j fyrstu var til hugath og se þat þo af þinu tilstille nockut. nu þo ath so se þa gef ek þier þat rad ath þu vekir til uid hann aa morgun og spyr þui hann er so ogladr og þot ath keisarin take omiuklega þino male þa verttu miukr og linr vid hann allt ath einu og legg allt malid aa hans valld bædi þitt og mitt. nu uili hann vel sem mik væntir þaa er gotth vid þui ath taka þuiat eg hygg at hann se agætr madr. nu vili hann odru visa þa er þat hans og er þo mest von ath han rade þo allt ath einu og þann veg fer þier betr. Hann quat so farith hafa sem hun gath og er mikel von ath þesse rad verde ath hafa sem þu leggr til. Ogh vm morgonen eptir vekr hann til uid keisarann og mællti. hui erud þier hliodir herra. ver willdum þessa veizslu veita ydr med allre blidu og astseme til yduar eptir þui sem vor skyllda er til. Keisarin segir. furdu er þat vndarligt er þu hefir sua miklazst er þu spyr ath þui þar er þu hefir suikit mik. Hertỏgin suarar. jlla er þa herra segir hann. þier senduth migh til Noregs aa fund Magnus konungs ath bidia systr hans til handa ydr. en þath sinne hitta eg ecke Magnus konung þuiat hann var þa eigi j lande og þa saa egh mey þa er mier var sogd systir hans en hun syndizth mier ecke hæfa yduarre tign huorke ath viztmunum ne yfirsyn. og vid þath for egh aptr og sagda egh ydr beint eptir þui sem hattad var. ogh eptir þad sendudh þier mik j annath sinn ath bidia hennar mer til handa. og er egh kom til Noregs þa fann eck Magnus konung þar og þaa saa ek þessa konu. Nu var þa bæde herra ath mier þotte mikid ath missa þessa radahags enda gafu þier þo orlof til. nu vil egh sua myskunn fa af gude og ydr ath þann veg hefir farit. gef eg nu aa yduart valld bædi mitt rad og konungsdottur. Keisaren segir er stund leid. egh ætla ath þui mune so farid hafa at gud mune vnna þier þessarar gersime ath niota. er nu og mest von at eg muna hafa hapt rikith medan ath mer var ynde ath. nu med þina medferd alla jafna saman þa vil eg gefa þier allt rikid og þar med keisaranafn og alla virdingina. en ek vil nu radazt j þeirra manna sueit er hafna þessa heims life og taka þa slikan hlut af gude sem hans stendr myskun til. So er sagt ath Otta yrde nu keisare j Saxlande og attu þau konungsdottir son þann er Magnus hiet og var allra manna fridaztr synum. En þessi madr er keisari hafde verit giordi slikt af sinu male sem hann hafde adr rætt. og er nu lokit fra honum ath segia.

Er Magnus konungr var j Jotlande

Magnus konungr Olafsson var vm vetrinn j Jotlande. ogh vm sumarid eptir kom Sueirn jarl j Danmork med skipalide og fer Magnus konungr þegar j moti honum. þeir finnaz vid Helganes og leggia þegar saman skiponum og beriazth. og var su orrosta vm alla nattina og lauk so ath Sueirn jarl lagdi aa flotta og komzt aa land vpp og aller þeir er lif þagu. en skip aull voru eptir og drepinn mestr hlute lidsens. sem Arnor segir.

Dorr let dreingia harre

driugspakr af þrek fliuga

glæde elldr af oddum

alme skeyttr aa hialma.

let ath hilme hneite

hugnar vedr j gegnum

jarn flugu þyck sem þyrnir

þel ard adra spardan.

Hitt ek hlaut er heitir

Helganes fyrir kesium

sucku sarir reckar

Sueins ferd bana verdir.

mætr hiellt morgu spiote

Mæra gramr snæri

oddr raud aske studdan

aur landreke draurrum

Vppgongu van yngui

tyr log noga

giorde hilmir ỏrda

hiorþey j Skaneyiu

Ogh þessarar orrozstu getr þat skalld er so seigir.

Keppenn vantu þat æ mun vppe

ygiar uedr medan heimrenn byggizth

vargur skok j vopna rimmu

vidr Helganes blodugth fldre.

yngui feckttu oll med hringum

jall visse sig folldar missa

þiodum kyrr en þu tokt sidar

þeirra flaust vid sigri meira.

Hier tekur Magnus konungr oll skip þeirra sem heyrazt ma en Sueirn jall flydi til Gautlandz og þadan til Suidþiodar aa fund Suiakonungs frænda sins.

Um þat er Magnus konungr var j Jotlande

Magnus konungr var enn vm vetrinn j Jotlande. og þann vetr nockuru fyrir jol kemr Sueirn jall Vlfsson ofan af Suidþiod med her sinn ofan j Danmork og hiellt þegar sudr til Jotlandzs til fundar vid Magnus konung og vill enn beriazth til rikis ef honum er eigi vpp gefit þrautlaust. þeir finnazt nu fyrir sunnan Aross aa Jotlande og tekz þar med þeim bardagi og vard skammr af þui ath Sueirn jall hafde lid minna en Magnuse konunge var jafnan sigren ætladr. Þar let Sueirn lid sitt allt og skip og komzt aa land vpp med fa menn. sem Þiodolfr kuad.

Hlyde jall af odru

ættuin skipe sinu

modr þar er Magnus giorde

mein fært þadan Sueine.

red herkonungr rioda

hneitis egg j sueita

sprænde blod áá bryndan

brande vo gramr til handa.

Vard fyrir Mikels messu

marg grim hait rimma

fiellu Vindar en vonduz

valtafne þeir hrafnar.

en fyrir jol vard onnr

æhlitulig litlu

vpp hofdzth med gumnum

gunnr fyrir Aross sunnan.

Hier visar til þess jafnan j kuedskapnum ath Magnus konungr og aller hans menn kollodu Suein jall þott hann sialfr kallade sig konung edr hans vinir. Þetta kuad Arnor jallaskalld vm þenna bardaga.

Sueins mana rekr

sỏndug lik ath strondum

vitt sier olld fyrir vtan

Jotland huar hræ fliota.

uitnir dregr vr vatne

vann Olafson bannath

buk slitr vargi j vikum

valkỏst ara fỏstum.

Skeidr tok Biarnar brodir

hallr kann vngum allar

þiod rere þeirra tidar

þingath gramr med hringum.

Sueirn jarl komz aa land upp og fordadi sier. en Magnus konungr tekur skip ỏll og fiarhlut. en Sueirn jall for af landgongu allt j Suidþiod og var þar vm wetrin. Magnus konungr for nu vpp aa Skaney og bardizt vid bændr ok drap þar marga ouine sina. sem Arnor kuad.

Vitt hefi eg heyrt ath hiete

Helganes þar er elge

vox ens vida frægi

vargteiter raud margan.

Og eptir þetta for Magnus konung sudr. sem hier segir.

Suik red eigi ecklu

alualldr Donum giallda

let fullhugadr falla

Falstrbyggia lid tiggia.

Þadan veik hann aptr og lagde ath vid Fion og veitte þar hernad og drap þar mart folk fyrir suikræde þuiat hann villde nu leida Donum suikin. og þessa hernadar getr Arnor skalld.

Næst raud fram aa Fione

folld sotte gramr drottar

rans gallt herr fra hanum

hringserks litodr merke.

minnte ỏlld huert annar

jafn þrafn blam hrafne

ỏrt gath hilmir hiarta

her skylldir tỏg fyllde.

Hier visar til ath þessi uetr fyllir annan tỏg alldrs Magnus konungs og var hann hid næsta vor eptir tuitogr ath alldre og giorizth nu frægr miog vm lond af riki og sigrsæld og storum giofum og matte so ath kuoda at aller ynne honum hugastum nema ouinir hans.

Nu er Magnus konungr hefir eignaz Danavellde eptir suardỏgum þeirra Hordaknutz sem fyrr var sagth ok er hann var nockut j frelse fyrir ofride þa sendi hann menn med brefum til Einglandz vestr aa fund Jatuardz goda er þa var konungr j Englande eptir Hakon konung brodr sinn. En aa þeim brefum var su ordsending ath Magnus konungr og Hordaknutr hofdu suarith sin j mille ath huor þeirra skyllde taka (riki) eptir annan. ok nu hafde so til borit vm misdauda þeirra sem ollum var kunnigt ath Magnus konungr var nu ordinn rettr arftokumadr Hakonar. Lezt Magnus konungr villde þat nu vita vilia af Jatuarde konungi huort hann skyllde þurfa ath beriazth til Einglandz edr villde hann ath þeir giorde so sem Daner giordu ath hallda rettu sattmale j millum sin og hefde Magnus konungr Eingland j villd Jatuardar konungs og jafnt sina eign giora Eingland sem Danmork eptir lifdaga Hordaknutr þar er vndir hann bar adr eptir dauda Haralldz brodr hans og var hann konungr beggia landanna adr hann andadizth. Og er sendemenn Magnus konungs komu j Eingland aa fund Jatuardar konungs baro þeir fram erende sin og bref Magnus konungs. Og er Jatuardr konungr hafde yfir litid brefin Magnus konungs þa giorir hann onnr bref j mote til Magnus konungs med þeim hætte ath hann segir fra þui ath hann miste j barnæsku fodr sins Adalrads konungs og hanns ættmenn fyrir þath og fyrir sakir æsku minnar þa tok Jatmundr brodir minn konungdom fyrr enn ek eptir landzlogum vorum. og eptir þat kom til landzsens gamli konungr Knutr er bardizt med Danaher til Einglandzs ættlandzs vors og kom so ath hann vard konungr j Einglande med Jatmunde brodr minum. og eigi leid langt adr en Jatmundr konungr feck bana og sỏgdu þath sumir menn ath þat væri af radum Knuz ens gamla. og tok þa allt riked Knutr konungr og eigi fyrir þath ath þat uæri hans edr rettkomin til helldr fyrir sakir agirne og rikdoms hans. og þott ek væri son Adalrads konungs og Emmu drottningar og rettborin til rikis Einglandi enn eigi ath sidr var eg giorr þo eiginlaus. tok þa Knutr stiupfadir minn. og buduzt mer til lidueizslur ath beriaz til landz en eg villda helldr trua guds myskunn ath hann munde mer fyrir hafa hugsat þat riki er eg væri makligr ath hafa. en eigi villda egh spilla þar til kristinna manna hondum og likomum. þa lidu enn nockurar stundir og riki þessa veralldar Knuz konungs og andadizt (han). kuomu þa j kosning synir hans fyrst Haralldr og var enn sem fyr ath ek var giorr eiginlaus og fyrir vtan alla sæmd vorra forellra og vnda ek þui medan gud villde riki þessa mannz. og var eigi laung hrid aadr ath Haralldr konungr andadizt og var tekin til konungs Haurdaknutr annar son Knutz hins rika. var hann brodir minn sammædr og var þa konungr yfir Danmork og Einglande. og var enn j fiorda sinn so konungr yfir landit tekinn ath ek hafde ongua nafnbot. og for ek sem eirn riddarason sem sa er einskis gods aa von. og mun eingi þat kunna ath segia at ek þionada verr edr mikillatlegar Hakoni brodr minum en þeir riddarar er ath allri ætt voru otiginbornir. Þa andadiz Hordaknutr brodir minn og var þa rad og villd allra landzmanna ath taka mik til konungs hofdingiarnir fyrst ath vpphafe og þar med allrar alþydu. og þotte ek þa mist hafa vm hrid minnar sæmdar og fodrarfs. var ek þaa konungs vigslu vigdr og stolsettr. sor ek þann eid j vigslunne sem gud j himeriki late mik hallda ath hallda j ollu guds rett og hans log og landzens og deyia helldr fyrir logum og rettendum en þola vondra manna agang. em eg so settr fyrir land þetta af gudz alfu og landzlaga ath dæma huerium sinn rett og leggia so nidr ofrid. nu medr þui Magnus konungr afh þu villt taka af mer land þetta er mitt erfdaland er ath rettu og fyrir þa eina sok ath þu þikizt eigi adr til vidlendr og rædr nu fyrir fỏdrleifd þinne Noregs vellde og nu hefir þu feingit Danariki og uillt nu girnazt mitt riki og fer nu aa hendr mer til Einglandz þa er meire von ath eigi samna eg lide j mote þier. en eigi muntu þo mega konungr heita yfir Einglandi fyr en þetta hofut hefir þu afhỏgguit og eingin þionkan mun þier veitt uera fyrr en þetta er giort j þessu lande. Nu fara þeir menn Magnus konungs er sendir voro og syna honum bref Jatuardar konungs. og er Magnus konungr heyrde og las þessi ord Jatuardar konungs og skillde huersu mikla hormung hann hafde leingi þolad adr hann yrde konungr fyrir ofriki og oiafnade annarra þa skilde Magnus konungr huersu mikell guds vin hann er og lattiz hann þessarar ferdar ath giora honum neirn ofrid og quad þat sandlegaz ath hans riki uæri ærid miked ef gud uillde vnna honum ath niota. og þath eina munde uid aukazth þott hann legdi stund aa þad ath hann munde þui tyna þar aa mot er myklu var meira vert er von var til almattigs guds ef hann dræpi þuilikan (hofdingia) og guds vin sem Jatuardr konungr var. Og styrde nu huor sinu riki med sigri og soma.

Vm sigling Haralldz konungs er hann kom til Skaneyiar

Þath sama haust er Magnus konungr laa skipum sinum vid Skaney sa þeir eirn dag ath skip silgde austan fyrir land. þat uar allt gulle buit fyrir ofan sio ok voru aa drekahofut faugr. en seglit uar tueuallt pell af enum dyrstum vefium. Og er þessi nylunda hofst vpp þaa þotte monnum mikels vm vert. en þetta skip var med þesskonar farme ath þath var fermt med raudu purpura gulli en aller uedrvitar voru so ath sia sem rautt gull væri. so og aller spænir j. en fyrir bordin innan þa uoru vaskir dreingir klæddir med dyrum vefium og pellum. Magnus konungr giorde þegar skip ur hỏfninne vt j mote þeim og vill vita um ferd þessara manna. og er sendimenn hitta þa þa vikia þesser menn ath lande og lægia seglid. roaa sidan jnn til flota konungs og leggia þessu enu fagra skipeno nær konungs skipe. Styremadr skipsens kemr bratt aa rædu uid radgiafa Magnus konungs Ulf stallara en þo leynde þessi madr nafne sinu og talade mal Harallzs Sigurdarsonar sem hann væri sendemadr hans og leitar eptir uid hann huersu Magnus konungr munde taka uid fodr(brodr) sinum ef hann kæme aa hans fund. og quad ærna verdleika til vera ath vid hỏnum uæri vel tekith fyrst ath vpphafe fyrir sakir frændseme þeirra og fylgdar þeirrar er han hafde uid Olaf konung fodr hans. og bad radgiafan slikt allt tia fyrir Magnusi konungi. kallade og Haralld vera vitran mann og hafa styrk miken og hafa morg storuirke vnnit j vtlondum þau er leingi munde vppe vera. enn kallade hann vera ferikan og storaudgan ath gersimum. og af ollu sagde sa er sendr sagdiz uera af Harallde þa maa han honum mikenn styrk vinna frænda sinum. en hitt ma horfa til mikels voda edr vanda ef hans uidrtaka uerdr eigi med sæmd edr æru. Radgiafenn tok blidliga male þessa mannz og þotti skorugliga fram flutt. Sia madr var mikill vexte og med tiguligu yfirbragdi þat er hann matte aa sia en auallt var nockr hulda aa dregin. Nu ferr radgiafenn aa þessar slodir fyrir konunginum og tekr hann vel og lettliga vndir þetta mal. og vænti ek segir konungr mikils gods af minum vinum ollum og þeim dreingium er mer fylgia en þo framazt minum fodrbrodr bædi vm radagiord og annan styrk og mun eg giarna vilia ath hann komi til min. Og eptir þesse andsuor konungs sækir radgiafen til skips og segir styremanni suor. og þui næst ganga þeir Haralldr aa land og ferr aa fund Magnus konungs og dylst nu ecke. og kennde radgiafen þaa þann hinn mykla mann og enn listuliga er hann atte tal vid og hafde Haralldr þat verid Sigurdarson og fleire menn kenndu hann nu. og gengr Magnus konungr sialfr j mote honum og allr herr hans og fagnar honum forkunnar vel. og var morgum mikell forkuidr aa ath vita og heyra þau tidinde er Haralldr kynne at segia og tekr Magnus konungr uid honum med allre blidu.

Um ferdir Haralldz

Nv huilizt fyrst ath segia fra Magnuse konunge og skal fyrst segia fra ferdum Haralldz. þat fyrst er tiltekr vm hann eptir fall Olafs konungs. Ætt Haralldz er su sỏgd ath verid hafe at Haralldr harfagre atti son þann er kalladr var Sigurdr hrise. han var fadir Haldanar fodr Sigurdar syrs fodr Haralldz. þesser langfedgar aller voru konungar aa Hringariki j Noregi. Sigurdr syr atte Astu dottr Gudbrandz er adr hafde atta Haralldr grænske. þau attu .v. born edr fleire. var Gudraudr ellztr. þa Haldan. þar næst var Jngibiorg. þa Gunnhilldr. Haralldr var yngztur. Haralldr þessi var styremadr skips þess er fyr var getid og var han nykomin ỏr Austrvegi. Haralldr Sigurdarson var aa Stiklastodum sem fyr var sagt med Olafi konungi og feck þar gott ord og uar miog sar j orostu og flutte Rỏgnualldr Brusason han þadan aa brott og feck han til lækningar einum bonda. en sa bonde atte sier son frumuaxta og seigir bondason fra þui huad hann visse til eptir bardagann aa Stiklastodum ath menn .xij. saman kuomu til fodr mins segir hann og baro þangat saran mann j hus hans. og sa er fyrir þeim mællte var manna vænztr og huitr aa har. sidan hurfu þeir j brott og stundu sidar sende fadir minn til min og bad hestz mins til reidar. og giorde ek sem hann beidde þa kemr fadir minn þar sem ek var og leidir mann eptir sier j raudri kapu mikenn vexte. og þotti mer sem han væri aa vnga alldre. sa hafde steypt hettenum og matte ek fyrir þui ecke sia j andlit honum. fadir (minn) mællti ath egh skyllda fylgia honum til þess ath han beidde mik aptr huerfa. vit forum badir samt nockura stund. sidan snere han aptr j mote mer og quad þetta fyrir munne sier og hlo vit.

Verd eg skog vr skogi

skreidaz litils heidar

huer veit nema ek verde

uida frægr vm sidir.

En segir bondason enn fleira fra forum þeirra. og er vid ridum fram j nordrætt mest ath þui at mer þotte. og þui næst fundu uit þa menn enu somu er komit hofdu til fodr mins og heilsodu raudkapumannenum med Haralldz nafne. og þa sa eg glỏgt segir sueirnen yfirlit hans. han var uigligr madr og fỏlitadr stormanligr og skolbrun og nockut grimligr. han gaf mier knif og bellte ath skilnadi. for eg sidan heim til fodr mins. Þessa frasogn visse Magnus konungr og adrir menn j Noregi. En hiedan fra er su frasogn um farar Haralldz er hann Haralldr sagde sialfr og þeir menn er honum fylgdo. Sidan for Haralldr til Suidþiodar austr og þadan j Gardariki sem Boluerkr segir.

Milldingr strauk vm mækis

munn er lezt af gumfne

hollz uant hrafn vm fylldan

hras þaut vargr j asi.

en gramr ne ek freg fremra

folkherdir þier verda

austr varttu arid næsta

aurỏglyndr j Gỏrdum.

Þetta kuad Þiodolbr.

Austruindum ok

j onguan krok

uorad Lesum lettr

lid manna rettr.

Haralldr giordiz bratt landuarnarmadr med Jarizleifi konungi og tok af honum goda uirding og mikla sæmd og mest fyrir sakir Olafs konungs brodr hans og þo sialfs sins. hann finnr þar mikla sæmd af konungenum vid vtlendann her er aa geck rikid. þeir voru badir samt j hernade wm hrid og Eilifr jall. sem Þiodolbr segir.

Eitt hofduz at

Eilifr þar er sat

hofdingiar .ij.

vm allt fylgtu þeir.

Og þui meire frægd vann hann j Austrveg sem hann hafde leingr verit. Jarizleifr konungr og Jngigerdr drottning attu sier dottr er Elisabeth uar nefnd. þa kalla Nordmenn Ellesif. þar hefir Haralldr tilmæle at na þui rade og kuad þeim kunnigt verit hafa sitt forellri dyrligra frænda er hann atte og sliktt af hans framkuæmd sem þa mattu þau nockut til uita og kallade eigi oruænt þess ath enn mætti uid aukaz hans framaverk. Konungr suarar. þessa er vel leitad og j marga stade lizt mer fullbodit. og þath er likligt ath leingi mun aukazt hans framaverk so sem nu hefzt vpp. en at so bunu til gỏfugs rads þa erttu eigi til ferikr og landlaus madr at so faurno. en med þui ath þin framkuæmd verdi slik sem eg vænte þa mun þier eigi vera fra visat aaleingdar. Og eptir þessa rædu giorizt hann ath fara ut j lỏnd og visar so til j kuæde hans sem hann hafde farit med herin austr vm Vindland og so til Saxlandz og allt uestr j Frakland. sem Jllugi quad.

Opt geck aa frid Frakk

fliot reid ath by snotar

var aa doglingi dolgar

drottenn minn fyrir otta.

Þadan for hann j Langbardaland og sidan til Romaborgar og eptir þath vt aa Pul og red sier far til skipa og for þadan til Miklagardz aa konungs fund. sem Boluerkr segir.

Hartt knude suol suartann

sneckiu brand fyrir lande

skur enn skraula baru

skeidr bryniadar reide.

mætr hilmir saa mala

Myklagardz fyrir barde

morg skridu beit ath borgar

brann fogr hám arme.

Hier segir þat at hann for herskipum til Miklagardz med myklu lide aa fund Gardzkonungs er hiet Mikael katalactus. þa uar drottning j Myklagarde Zoe drottning hin rika. þar var vel fagnat Nordmonnum. Geck Haralldr þegar med ỏllu aa konungs mala og nefndizt hann sialfr Nordbrigt og var þat eigi j uitordi alþydu ath hann væri konungborinn helldr bad hann alla sina þui leyna þuiat þat er ath uidrsyn giort ef utlendir menn eru konunga synir. En mikill fiolde var þar adr fyrir Nordmanna er þeir kalla Væringia. þar var saa madr islenskr er Már hiet og var Hunrỏdarson fadir Haflida Marssonar og uar þar agætr sueitarhofdingi. Honum uar mikill grunr aa vm menn þessa ena vtlendu huort allt munde eptir þui sem þeir sogdu. og sidan hitte hann ath male Haldor Snorrason er þa uar med Harallde er kalladizt Norbrigt og villde Maar tala vid Haralld. enn Haralldr villde ecke uid hann eiga og feck Már ecke þar af. Ogh sidan redzt hann vr Myklagarde og þotte einskis oruænt nema nockr storræde kæmi vpp af stundu. Ogh einn dag er þeir Nordbrigt satu aa vollum nockrum j þrimr hringum þa geck Zoe drottning þar hia þeim og sa huersu rembiliga þeir letu. þa geck hun ath Nordbrigt og mællti. þu Nordmadr gef mer lock vr hare þino. Hann segir. drottning segir hann. jafnmæli skal med ockr. gef mer har vr magaskeggi þinu. Þetta þotti hlægliga mællt uera og þo diarfliga vid þuilika konu. Hun gaf ecki gaum ath og geck leid sina. Erlendr hiet madr þar j gardenum Væringe eirn. enn kona hans feck uitfirring og bidr Erlendr Nordbrigt gefa til nockut rad allz þotti vera spakr madr og uitr. Hann geck nu og hitter konuna ræder vid hana og bidr syna sier gripe sina og gersimar og leitar eptir marga vega uitrliga. og hun giorir so syner honum gripena. hann spyr huer henne gæfe gripuna þa sem agætaztir voru. hun lezt eigi mikid af vita huer hann væri en segir ath henne leizt agæta uel aa þann mann er henne hafde gripuna gefit. Hann spyr hueriu hun hefde launath. hun kuozt ongu launat hafa og vard uid faa. Þat samir ydr eigi husfreyia segir hann ath launa ongu slikar gersimar. nu ef þu þikizt ecke til hafa so sæmiligt sem þu uilldir þa vil eg gefa þier eirn godan grip ath þu launir þetta. Þessu jatade hun. Hann geck þa i brutt og lætr giora kross af gulle einn og let vigia. þa ferr hann aa fund hennar j annat sinn og selur henne krossenn bad hana hafa hia sier og segia sier enn giorr vm sina hage og leitade marga uega eptir. Hun kuad mann koma til sin er henne vard vel fyrir ogum so hon lezt onguan slikan sied hafa. kuad hann vitia rekin sinnar vm nætr. og hefi eg myckla ast uid hann lagit. Eptir þetta gieck Nordbrigt burtt og sagde Erlende huad titt er. skulum vær nu hallda vord aa ef hann vitiar hennar og taka hondum ef vær megum. Þath uar nu eitt kuolld ath þeir sia ath madr eirn geck til herbergis hennar. sa var bæde mikill og uænn og so syndizt þeim sem gullz litr uære aa horonde hans þar sem hann var berr og ætlodu nu ath taka hann hondum er hann genge j burtt. Hann ste j reckiu hia henne. þa synir hon honum krossenn og mællti. eigi vil eg ath eins þiggia gripuna ath þier so ath eg launa ongu. vil eg nu gefa þier þenna grip j mote. og rette ath honum krossenn og bad hann uid taka. Honum vard uid þetta so illt ath hann huarf þegar ath syn so ath eigi vissi hun huad af honum vard. en hun giordiz miog mattfarin eptir þetta. Þeir hielldu nu vord aa henne ath hun leitade huergi i burtt og nærdu hana sem þeim þotte vænazt. Þa mællti Nordbrigt. þess get ek til ath þessi madr mune verit hafa fyrrmeirr nockr vondur madr og orden nu ath orme og mun liggia nockur aa gulle edr uite þier nockr ormabæli j nand. Honum var sagt at þar var ath visu. Þangat munu vier fara seigir Nordbrigt. Og so giordu þeir. enn þar uoru biorg nockur. þar giora þeir bal mikid aa biargino. og er elldrinn sotte hartt balit þa kemr þar fram triona mikil og eigi þeckelig. Nu gatu þeir ecki at giort og fara nu heim til borgarennar uid so buit. en ecke ỏruænt þo ordit at honum hefde leidzt balid og munde eptir þetta færa bygd sina. Og ena næstu nott eptir dreymde bonda eirn j borginne at madr kæmi at honum og bædi hann skips og lezt mundu leggia skipleigu j stafnen. og þottiz bonde lia honum skipit. og vm morgunen eptir er hann vaknade fer hann til skips sins og sier ath þat hafde nylega haft verit og j stafnenum sa hann liggia eitt mikid staup af gulle. Vard og ecke mein ath þessu kuikende þadan fra og feck kona Erlendz heilsu sina. Og þotti ollum monnum mikid vert vm speke Nordbriktz og uar hann vinsæll af Uæringium og skilia þat allir ath hann er mikilshattar madr j ollum atgiordum og radum sinum.

Um for Nordbrigdz

Þat sama haust for Nordbrigt vt til Gricklandzhafs med galeidaher og ollum Uæringium. þa uar hofdingi Grickia hers Gyrger frændi drottningarennar Zoe. Þeir foru uida vm Griklandzhaf og eyiar og vnnu morg storverk. sem Boluerkr segir.

Sniall raud j stor stiller

stal ok geck aa mala

hadiz huert ar sidan

hilldr sem sialfir villdu.

Og eitt sinn er þeir settu landtiolld sin tok Nordbrigt og hans menn þann tialldzstad er yfir var odrum tiolldum. þa kom til hofdingen Gyrgir og bad Væringia flytia j burtt tiolld sin. Nordbrigt segir. ecke er þath retligt og ecke hefir þat verid Væringia hattr ath flytiaz j daluerpe vndan Girckium. Gyrgir lezt fyst eiga tiolld ath setia þar er hann villde fyrir tignar sakir. Þaa segir Nordbrigt. ef þu erth hofdingi Girkia þa er ek hofdinge Væringia. Til þess ræda þeir vm þetta ath sitt þikir huorum þeirra og uilia huorirtueggiu taka til vopna. þa komu til spakir menn og godgiarnir og uilia skirra uandrædi þeirra. bidia þeir ath þeir skule sættaz og geri eigi þa skomm Gardzkonunginum og skada ath beriazth þar sem huorirtueggiu eru hans menn og kuedia helldr aa med sier vm þau skipte sem þeim vel likade badum og geingi þeir huoregir vm fram. bidia þaa nu hluta vm huorir fyrr skolu tiallda edr roa edr leggia til hafna. og þessu jata þeir. Nu eru hlutir giordir og markar huor þeirra sinn hlut og kostỏdu sidan badir hlutunum j skikiuskaut Gyrgis. enn Norbrigt skyllde taka til hlutanna. Þa mællti Norbrigt til Gyrgis. lat mik sia huert mark er þu hefir til þess at uit morkum eigi aa eirn ueg badir. Gyrgir sendir honum hlutenn og red hann ecke j ath hier munde nockut annath vndir bua enn Nordbrigt segir. Og Norbrigt merkir nu sinn hlut. og beint aa eirn ueg og Gyrgir hafde adr giort og kastar sidan j kne hertoganum G(yrge). og sidan tekr Nordbrigt til hlutanna. Ogh er hann hafde vpp tekit hlutenn annan mællti hann til Gyrgis. þeser skolu fyrre tiallda og fyrre roa og fyrre rida fyrre til hafnar leggia og hafa kiosanda hlut af ỏllu. Leit sidan aa hluten og hiellt vpp hatt og mællti. þetta er hlutr vor og fleygir sidan j brott og langt aa sio vt. Þa mællti Gyrgir. þui leztu mik ei sia hlutenn. Hann segir. ef þu satt eigi þann er eg tok vpp þa sia nu þann er eptir liggr og uæntir eg ath þu kenner þitt mark aa. Og uar þa hlutrin vpp tekinn og kenndr og var þar aa mark Gyrgis. Ok j þuilikum uidrskiptum þeirra fanzt þath bratt aa huersu Nordbrigt uar framgiarn og afburdarsamr og for vm sumared vtan. og er so fra sagt ath Nordbrigt breytir so til at hans menn uerda nær fyrir vtan bardagan og allan haskann og nockr þar j fylking jafnan er minzt var mannhættan. og uardizt sua ath hans lid tyndiz eigi en sparde eigi Gyrge til ath þeir uæri meir aa uidborda. enn þa er Nordbrigt uar eirn saman med lide sinu þa lagde hann sig so fast til ath annat tueggia skyllde hann faa sigr eda bana. Nu bar sua til jafnan ath þa er Nordbrigt uar fyrer lideno þa uann hann sigr. en Gyrgir fyrir vann þa ecke. Þath fundu þeir er Gyrgi fylgdu og kollaudu ath betr munde fara sitt mal ef Nordbrigt uæri eirn hofdingi yfer ỏllum hernum ok amælltu þeir Gyrge hertoga og kuodu ecke at vinnazt fyrir honum og hans lide. Hann suarar so j mote. ath Væringiar villde ecke ueita honum og bad þaa fara j annan stad enn hann munde fara med sinum her og mundi vinna slikt sem hann mætti og audit yrde. Ok nu eptir þetta þa for Norbrigt þadan fra j burtt og med honum aller Væringiar og aller Latinomenn. en (þeir) Gyrgir foru med Grickiaher. Og syndizt þa bratt huad huorir mattu. feck Nordbrigt jafnan bædi sigr og fe. en Gyrgir for heim til Miklagardz med sitt lid. nema þeir vngir menn sem sier uilldu afla fiar og frama þa sofnuduzt þeir saman og foru til Nordbrigts og hielldu hann til hofdingia. Hann lagde nu med herinn uestr j Affrika og elfdiz þadan miog at fiolmenne j uellde þui er þar liggr. Þat er talt eptir fyrirsogn Harallzs konungs af hann tok .lxxx. borga aa sitt valld. sumar voru gefnar aa valld hans. sumar braut hann edr brennde. sem Þiodolfr segir.

Taugu ma tegna segia

tandrauds aa Serklande

vngr hætte sier atta

orm torgs hrautodr borga.

adr herskodudr hardan

hilldar leik vndir skillde

Serkium hættr j slektir

Sikileyiu geck heyia.

Nordbrigt dualdiz marga uetr j Affrika og feck þar mikid gull og marga dyrgripe. en fe þat allt sem hann feck og eigi þurfti hann ath hafa til lidskostar sende hann med trunadarmonnum sinum nordr j Holmgard j ualld og gæzslu Jarizleifs konungs. Ogh drozt þar so mikid ogrynne fiar saman at eigi matte morkum telia. sem likligt ma þikia er hann heriade þann hlut heimsens er nær var audgaztr at gulle og dyrgripum. so er þo ath hann hefde eigi barizt uid bukalla þuiat hann segir sialfr at han bardiz uid konungen sialfan j Affrika og feck sigr og eignazt uida uelldi hans. En þar eptir for hann heim j Miklagard med mikid agæti og er nu þar vm hrid.

Vm hersaugu

Nv er þat sagt næst ath hersaga kom til eyrna Mikael konungi. Gyrgir mællti þa til konungs. nu mun ath taka til Uæringia ath þeir reyne sig. og er morgum monnum grunr aa herra ath þier muned hier eiga vm konungborin mann ath mæla. en þu veizt hier onguan siduanda til þess vera ath þeir menn gangi hier aa mala er konungborner eru. Konungr segir. eigi er þat enn satt giort en vist er þath ath þesse madr er afbragd annarra manna badi at radum og hardfeinge. og þeir menn eru oss vænstir til varnar fyrir landeno er þannueg er hattad sem honum er. þui er þath nu vel þott þeir reyne sig. Væringiar attu nu stefnr sin j millum og segir Haralldr þeim ath honum er mikill grunr aa ath menn muni oss þikiazt vm skynia hier j Myklagarde. og leide menn morgum getum vort mal og hirde ecke vm þo ath oss sie fram hleypt j ofrid edr j haska. nu uil eg ath uær heitum aa hinn helga Olaf konung oss til sigrs og latum giora hier kirkiu honum til dyrdar med gude. Þessu jatodu aller og ath handfesta mille sin. og sidan med hans vilia fara þeir nu j mote heidingium. En þeir heidingiar hofdu fyrir her sinum marga konunga og var blindr eirn og var saa þo vitraztr. Þeir hofdu hiol vndir kerrum sinum og ætlodu ath hleypa þui aa lidit med þeim vmbunade sem þar var til samin. En er þeir uillde þeim fram hleypa aa Væringia þa urdu þa allar fastar. En j odru lage þa sier sa enn blinde madr er konungr uar mann rida fyrir Væringia her aa huitum heste. og af þessum manne stod heidingium so mikil ogn ath margir konungarnir flydu en .vi. urdu eptir. Og lykr med þui ath Væringiar hofdu sigr og sottu sidan heim eptir þat med myklum sigri og uirding og lata þegar giora virduliga kirkiu. En af fyrirtolum manna þa bannar konungr ath kirkian se vigd. Haralldr lætr þa veizlu bua og ætlar þa byskupe til ath koma ath vigia kirkiu. Konungr bannade þa elldeuit til ath buaa veizluna og kuad konung eige mega hafa rett sinn fyrir kappe hans og rikdomi. En þo hittizt bratt til þess ath veizlan var buin þott konungr villde eigi. Sidan bad Haralldr ath byskup skyllde fara ath vigia kirkiuna. en hann lezt eigi treystazt fyrir konunge. en Haralldr lezt mundu þui aa leid koma er konungr munde þat eigi banna. Og sidan fer Haralldr nu aa konungs fund og tiar fyrir honum huersu osanligt er hann leme nidr ath giora Olafi konungi sæmd fyrir þa sæmd og jarteign er hann giorde þeim og frid þann er hann gaf riki hans. og fær hann so vm talid ath sialfr konungr ferr med honum til veizlunnar og so byskup. og vard ueizlan agæta god. Og undradizt konungr miog ath hann hafde elldeuid feingit so gnogliga þar sem hann lagde bann uid at hann skyllde med ongu mote fa. en Nordbrigt segir honum ath hann hafde þar til skiphræ og suord og valhnetr. Nu uar kirkian uigd en konungr launade stormanliga veizsluna. og sidan uar su kirkia uigd og fagrliga tignod med mikille klucku so at eingi var onnr slik j Myklagarde. en af fortỏlum vondra manna þa lætr konungr taka ur kolfinn. þeir hietu þa aa hinn helga Olaf konung ath hann lete koma aptr kolf j klucku sina. Og sidan hrædde hann Gardzkongen j suefni og skipadizt hann ecke uid þad. og sidan var hann tekinn med æsiligum siukleika so ath hann matto varla bera. En drottning gat sanzs til vm hans mal huath hier munde til koma. hon bad Nordbrigt til komaa og gefa til nockut gott rad med konungi. Ogh Nordbrigt fer þegar til motz uid konung og gefr honum þat rad ath hann late bera apptr kolfin til klucku Olafs konungs. og sidan gæfi hann til kirkiunar .iii. hlute og færi þangat sialfr. dyrkade framarliga Olaf konung medan hann lifde. En konungr hiet þui og endathi þath vel sidan. Nu fara þeir badir or lande enn Nordbrigt og Gyrgir. og uar mællt med þeim Gardzkonungi af .c. marka skyllde giallda honum af hueriu skipe enn þeir skyllde sialfer eignazt þat meira væri. Ok uid þetta fara þeir j hernad og koma nu uid Sikeley. enn þat er mikid riki og margar storborgir. og flyia menn vndan þann veg ath þeir leita til borganna og var þar einskes fatt þess er hafa þurtte þeim er þangat flydu. og þykiazt landzmenn nu trutt traust hafa ser fengit er þeir eru komnir j borgina. Þeir Nordbrigt setiaz nu vm eina borg agæta bædi ath fiolmenne og storaudigum gersimum. og uerdr þeim (t)orsott og fast fyrir og fa þeir eingi suig aa vnnid. Þa mællti Gyrgir. hier mun eigi þat til ath taka et minna er eigi fæzth hid meira. þuiat eigi liggr sia borg laus fyrir og eigi verdr hun af vorum styrk unninn. og munum uer uerda til ath fara og uæntir mig ath oss ueite betr vt vm strandernar þar sem minne afle er fyrir. Nordbrigt segir. seint mun fazt skulld konungs ef uer skulum kanna skerin oll edr huad gefit þeir mier til ef eg fæ vnnid borgina. Gyrgir suarar. huat er til mællt. Þria kiorgripe er ek kys segir Nordbrigt. Þui uilium uer jata segir Gyrgir og uar þetta nu bundit uitnum med þeim. Nu var so vm farit. aa fiell eptir gile einn hia borginne sialfri. þangat geck Nordbrigt med .lx. manna og fal syn j mille borgarennar. þeir mælltu adr grunduoll hennar huersu diupth þurfa mundi ath grafa vndir nidri og ætlaa sidan aa gagngiort vndir hollena. og sidan taka ath grafa .xx. menn og adrir .xx. ath moka en enir þridiu leysa fyrir og ausa vt allre molldunne aa ana. En þeir einir urdu senir vr borgenne og þottuz þeir eigi vita huad þeir mundu giora. Þeir grafa nidr undir borginne vnzt þeir komazt jnn vndan ath þui er þeir ætla. Þa mællti Nordbrigt. nu er groftr sia vordin mikell sem eg villda. skyllde vær og gott fyrir taka en giptan munde rada. grofum vær nu vpp þar sem vær væntum ath ver komum vpp j einhueriu herbergi j borginne. og grofum eigi fyr vpp wr jordunne enn ver erum adr aller vitbunir og herklæddir. en þa hefir sa happ er hlytr og audit verdr. en ef vel villde til takazt vm uppkuomuna vora j borgina mætti so vera ath þeim brygde nockut vndarliga vid er fyrir eru og yrde nockut vm felmt edr otta er menn koma uouifliga vr jordu upp ath þeim. hattum og so bunade vorum og sialfum oss ath þeim mætti mestr grunr aa uera huat dreingia vær erum. þuiath marga geth egh ecke sidr ætla onnr kuikende muno koma vr jordunne vpp enn menn. Þeir giora nu so med rade Nordbrigt. Herklædizt nu herinn allr og setia hialma aa hofut sier nema þeir einir menn er til eru ætladir ath grafa upp til lykta vr jordunne þa er buit er. En so stillti hann til glogt vm uppgonguna af radseme sinne og vite. ath þeir komu vpp j steinholl eirne j borgenne og var þar helldr fatt manna fyrir. en mestr hlute hersins gieck nidr j groftinn vndir borgina þott eigi mætte aller senn upp ganga. Og nu er þeir ganga vpp þa mællti Nordbrigt ath þeir skylldu emia vpp og lata sem grimligazt. Og er dockuir hialmar kuomu vpp vr jordu ath þeim þaa bra monnum miog uid. þa uar og nockut dimt ath jnne. hlupu nu vndan vm alla borgena þeir er þui komu uid med opi og kalle og sogdu ath fiandr være vpp komnir vr jordu og dræpi allt þat er fyrir þeim uar. saugdu nu ath folk var so fiolkunnigt þat er vm sat borgina ath þeir kollodu diofla vr jordu at þeim og dræpi menn þeirra. og uerdr nu otte mikill og op j borgenne. En þa er lette enum mesta þys og uitad var hueriu gegnde og uid huer brogd er þeir voru komnir þa drifa menn til vopna þeir er godir riddarar uoru og hraustir menn og uilia ueria sig. En þo þegar er þeir Nordbrigt voru eigi verr ath vigi staddir þa fiellu þegar borgarmenn sem bufe. enn sumir leita j burtt þeir er lif þagu. sumir gafuzt vpp og geingu til handa og eida. toku þeir j borginne slikth sem þeir villdu. Þa mællti Nordbrigt. þath ætla eg Gyrgir ath miog vida verdum uær ath fara til adr en uær faum þuilikt fie sem j þessarre eirne borg er þier uillduth fra huerfa. og uil eg nu kiosa gripuna mer til handa slika er mer likar eptir þui sem uær urdum aa sattir. Satt er þat segir Gyrgir ath storfie hofum vær hier upp tekit enn þath þætte mer sem þier sæmde bezt ath taka eigi fyrre af gripena en heima j Myklagarde. Nordbrigt segir. til þessa fiar þikiumz eg alluel hafa vnnit þuiath standa munde sia borg enn j dag ef eigi hefdi minna rada ath notid. eda huad þikir hofdingium sanligaz uera. Aller sonnodo hans mal og kuodu slikan mann helldz hofdingia mega heita at rettu er so var hardfeingr. Satt er þath ath vær hofum nu feingit mikid fe segir Gyrgir. þiki mer oss nu gott heim ath sækia vid so buid. Nordbrigt segir. enn munum ver eigi greida konungi hundrath marka af hueriu skipe er uer oflum eigi meira fiarens. enda skulum ver enn leingr eigazst uid adr enn ver lettum þuiat eg hefi spurt huar enn mun uera meire feuon. Allr herrinn samþyckte honum og þotti mikels vm vert vm skipte hans og framkuæmd er hann veitte jafnan.

Vm hernat Nordbrigz og Gyrgis jarls

Nu leggia þeir til annarrar borgar er bædi uar meire og torsottari. Gyrgir mællti. þetta rad muno þier vm megn ydr taka og treystiz þu nu offramarliga af sigri þeim er þu hefir nu vnnid. og forum nu helldr uidara til og latum eigi þat hlægi henda oss ath briotazt uid þat er ecke verdr ath giort og er illt ath setiazt optar nidr enn hann ris vpp. Nu þikiz Nordbrigt sia ath Gyrgir uill j burtt og mællti. þat er satt ath sia borg ma ecke uinnazt at þessu somu bragde sem hin fyrre. enn þo er eigi þrotin von ef j tomi leki uid. en giora (skal) þier kost aa burtt ath fara huert er þu villt ef þu villt nu þoath eigi megi greida konungi fe so mikid sem skilit uar þa er þo nockut. enn eigi muno þeir þo j burtt fara þuiat lidmenn vorir þurfa fiarens þuiat eg mun hier eigi fra huerfa so buit. Þui ætla eg segir Gyrgir at þu munir nu hier nu ecke rad til kunna. Þat er nu sem gefazt vill segir Nordbrigt. Þar er Gyrgir nu og nennir eigi fra ath huerfa uid litid fe edr ecke. Þar uoru uellir fagrir og slettir nær borginne og þar aa vollunum stodu tre fogr og limod uel þau er blomgut uoru og sem þar uæri skogr litill og flugu fuglar þangath jafnan vr borg vm daga þeir er hreidr attu. Smafuglar foru þar ath matfongum aa daginn vtan borg enn flugu aptr aa kuolldit ath sofa er þeir attu hier og huar hreidr j husþekium j borginne. Borgarmenn þottuzt aurugir er þeir hofdu steinuegg sterkan vm borg sina og mælltu til þeirra Nordbrigt ath þeir skyllde dreingiliga ath sækia og kuodu þar mikils uera ath uitia j morgum gersimum og dyrgripum. enn þeir kuoduzt þo uænta ath þeim munde þo seint sækiazt ath grafa nidr vndir borgina edr vinna hana þui mote sem hina fyrre. Allt mælltu borgarmenn drembiliga til þeirra og helldr med had og spott. Nordbrigt mællti nu uid sina menn. nu skulo uær taka nockura menn af huerre sueit og þo so ath borgarmenn sakne eigi lidsens og skal þo sækia ath borginne gletting þann sem ena fyrre daga. en þess uænti eg ath þeim þike litils vm vert ydra adsokn. þier skulod og so eina ath sækia ath ydr se sem minztr haske j uera. hier er lækr eirn skamt fra borginne en þan sama leir sem þar er hia læknum er heitir bitumen þann leir skulum uær taka og ellta vm nætr so at borgarmenn uerdi eigi varir uit. þat mun þa verda jafnt sem lim ef þat er til giort og med þessu sama lima menn jafnan borgir. sidan skulum uer rida þessu lime aa tre þesse er hier standa utan borgar. en þat kann uerda so hart sem griot er þath pornar. sidan skulu ver rida blautu liminu aa trein og med þessum radum skulum uer uinna þessa myklu borg. sidan skulu til koma þeir menn vorir er bezt kunno | viþ smafvgla. oc kann vera at fvglonvm verþi vhøgt at hefia føtrna af limonvm er leirino blavto er a riþit. oc ef ver fengim valld þessa enna litlo borgarmanna smafvglanna. þa cann vera at rað hittiz i at na e þeim er størri ero oc meiri fire ser. Nv fara þeir sva með sem Norðbrict melir. oc dvgir þetta raþ. at foglarnir verþa fastir viþ trein. er þeir villdo fa ser matar. oc fa þeir nv tekit hondo(m) marga smafvgla af þessom brogþom. Þa melti Norþbrict. Nv er vel segir hann. þessir foglar scolo vinna borg meþ oss. Nv scal taca tre þat er tyrfit er oc eldnęmst. oc lata þar eld i innan litinn þann. bera þar i viþ brennostein oc steypa vaxi vm vtan. siþan scal binda þessconar byrþar a bac foglonom sva at þeim verþi eigi vm afl at fliuga með. oc er nattar þa scolo ver lata þa lavsa alla senn meþ þeim vmbvningi at hverr hafi byrþi a baci. oc get ec at þeir flivgi þa til setra sinna oc hreiþra i borginni sem þeir ero vanir. Þannoc er nv með farit. oc flivga foglar i borgina til hreiþra sinna oc vnga. En hvsin voro reyrþakit morg þa(v) er fvglarnir bygðo. oc er eigi langt at biþa vnnz eldinom lystr i fiþri foglanna oc þvi nest i þeciona oc hvsin. oc brenn þa hvat af oþro oc geriz eldgangr mikill i borginni. En i oþro lagi voro þeir allir i hercleþom oc søkia þa at borginni allfast. en borgarmenn þottoz eigi vita hvi setti vm ellzganginn. oc atto nv at veriaz ollo senn elldinom oc atsocn þeira harþri. oc fengo eigi variz hvarotveggia. fengo þeir nv brotit hliþ stor a borginni. oc þvi nest ero þeir innan borgar. oc slęr þar i orrosto oc mannfall. Oc eigi var þat lengi aðr borgar(menn) vrþo kløoqvir viþ allt saman oc gafv sic vpp. Gecc nv þat sama folc með linleic oc litilleti at biðia ser miscvnnar með ahyggio oc harmi. en iafnan aþr hofðo drembiliga męlt til Norþbricz oc manna hans. Sva varo borgarmenn felmsfvllir. at þeim þotti orvęnt at elldrinn yrþi slęcþr. þar er vatnit var fiarri. Oc nv er þeir gafo sic vpp oc toco griþ. þa fecc Norþbrict raþ til þess at sløcqva eldinn. Sva segir Þioðolfr.

Let þa er lypt var spiotom

liþs hofþingi qviþiat

en þeirs vndan rvnno

vlfsgraþ friþar baþo:

hann hefir fyr sia svnnan

sva finnaz til minni

opt meþ oddi keyptan

avþ þar er leit var blavþom.

Her taca þeir nv meira fe miclo i þessi borg en í enni fyrri. oc qvað Gyrgir einsętt vera heim at snva með þvilicom sigri oc fe. oc letzc venta at nv mondi konvngr fa mega fe sitt. oc myndi þo hvers þeira goþr lvtr vera. Norþbrict segir. Nv er nerri en fyrr. en eptir er þo enn ein borgin sv er oss veri mikit happ í at na. oc eigi mon þar minna fe í en þessom baþom. Þat syniz mer vraþlict segir Gyrgir at tapa þvilicom sigri sem nv hofvm ver fengit en setiaz nv vm þessa ena þriþio borg. her ero engi þav tre hia eþa scogr er foglana megi veiþa til. ecki ma oc grafa vndir hana. en lanzfolc er fiolþi til drifinn. Norþbrict segir. Sva er oc at þetta er með nocqvorri hętto. en eptir scolo ver søkia fast. þat mego ver at hafa. Gyrgir for vndan qvaþ eigi myndo vel gefaz. En Norþbrict lez eigi vita þat gorla hvart hlyddi. en til qvaþ hann hetta myndo. Margir eggioþo oc hans menn. oc qvoþoz hans raþom villdo fylgia. En hann svaraþi oc letzc þess oc fvsari. En þo ef ec scal þetta enn taca a mic vpp oc leggia her raþ til þa vil ec enn hafa en(n) sama cost sem fyrr. Þvi iatto allir. Þat er nv fyrst þa segir Norþbrict at leica scal niþr leggia sem opt er monnom titt at hafa er menn sitia vm borgir. en tialld eitt scal gøra af goþo pelli fra oðrom tiolldvm stvnd þa a bravt. oc veþrvitar scolo þar af vpp með gylldom stongom. þangat scolo ganga .v. menn eþa .vi. a hveriom degi til þess tiallz oc dveliaz þar nacqvara stvnd. oc fara avallt hryggvari a brot en þangat. oc ef þer hafit mal eþa røþor viþ borgarmenn sem iafnan er siþr til. þa get ec at þeir spyri hvi þer set sva vkatir eþa hvat tiald þat scal it fagra er sett er fra oþrom tioldom i brot. þa scolo þer segia mic sivkan oc liggia þar i tialdino. oc þar mon ec vera. oc scolom þannoc lata fara fram viko. oc er sva er comit þa scolo þer allz viþ leita at hryggva andlit yþor oc segia þa andlat mitt. Siþan scolo þer biþia þangat leyfis likino i borgina til einhverrar kirkio. oc segit eigi feit scorta scolo beþi gvll oc dyrgripi meþ likino. oc vęttir mic at þetta myni þeir leyfa. þvi at margir ero fegiarnir. Þa scolo þer beiþa at .lx. manna gangi i borgina meþ likino. en ec get at þat vili þeir eigi. þa scolo þer beiþa at .xii. menn gangi inn. oc segit þat øngan siþ at feri men gangi meþ tigins manz lici en .xii. oc þat mono þeir leyfa. Er scolot gera kisto at likino oc scal ecki vett ifir. scal breiþa ifir dyrlict pell. þat er þer hafit bezt til. oc latið þannoc bragþ a yþr í ollo sem ec sia yþr mioc harmdavþi. Oc ef þetta ferr nv nacqvat eptir minni tilscipon. oc leyfi þeir .xii. monnom at ganga inn i borgina meþ likino. þa mon ec fara i kistona. en siþan scolo þer bera kistona a avxlom yðr oc ganga vndir .iiii. en .ii. menn scolo ganga meþ merkiom. Þeir Halldorr [Snorra son oc Vlfr stallari scolo vera i sloppom en hafa brynior vndir. herrinn scal alvapnaðr oc þrøngvaz at vtan er ver comom i hliþit borgarinnar. oc eigi scal þeim mioc þurfa at fryia er firir fara. oc siþan i h(l)iþino scolo þer fella niþr kistona af avxlom yþr. en ec hetti til þess hve skiotr ec verþ or kistonni. Oc er sett var raþit þetta. gengr herrinn iafnan hia borginni oc litr a. oc þiccir torbreytilig at vinna. Jarl er ifir borg þessi. oc hrosa þeir ser mioc borgarmenn oc biþia at þeir søki at vascliga. allz þeir hafa liþ mikit. qvoþoz oc spurt hafa at þeim varþ ecki raþafatt en qvoþoz þo etla at seint ynni þeir borgina af smafoglom. þo at þeir beri byrþom spano at. oc qvoþoz viþ myndo sia slicom brogþom. oc leto at þat veri drengilict at søkia her eptir meira en hinom .ii. borgom. qvoþvz spvrt hafa at hofþingia þeira varþ slict ecki vm afl. Oc er natta tecr gøra þeir atgongo at borginni oc standaz eigi eggion borgarmanna oc dettiyrþi en vilia vita hvar(t) vornn þeira er iafnmikil sem borg er goþ oc ramlig. Þeir hafa við oll brogþ þav er tizca var til i þess hattar bardaga. En þegar er herr þeira com at borgarveggiom. þa scorti þar eigi valsløngvr fyrir oc aðra griotflavg. [Oc er] þeir sia þessa borg sva sterca at eigi þotti þeim von at hon yrþi meþ vapnom sott enda voro [veggir of þyccir við] at briotaz. halda nv aptr til herbvþa oc styrma ifir hofþingia sinom eptir þvi [sem hann hafþi raþ] til sett. oc allt ferr nv eptir geto Norþbricz oc etlon. oc þar kømr er þeir hafa þar vico verit. þa [segia þeir borgar]monnom andlat hof[þingia] Griccia hersins. oc voro allhryggvir. oc beiddo siþan at þeir scyldo veita leg likino at nocqvorri kirkio i borginni oc qvoþoz [ofra scyldo] miclo fe sem siþr var til fire sal ricra manna. beiddo oc vm licfylgior sem hann hafþi firir melt. En þeir er kirkior varþveit[to i borgi]nne vildo giarna þiggia gullit þo at vikingar gefi þeim. oc bavþ hverr fram sina kirkio at hofþingiann scyl[di til føra]. hvgþvz þeir myndo vpp taca fvllsęlo fiar i gvlli eþa oþrom dyrgripom. en a þat vrþo þeir sattir vm licfylgio sem [hann] | gat til at .xii. menn scyldi inn ganga meþ i borgina.

Siþan gengo (þeir) i moti likino vt i borgarhliþ við crossom oc helgom domom oc voro scryddir. en vikingar i oðro lagi baro kistona tigvliga a avxlom ser. oc var tialdat ifir purpurapellom. en menn þeir er fylgþo licino hofðo silkisloppa oc hotto siþa a hofþi fyr hrygþar sacir. en vndir voro hialmar oc brynior. oc er þeir coma i mitt borgarhliþ. þa verþr slys i forinni fella þeir niþr kistona vm þvert borgarhliþit. oc i þvi bili qvaþ viþ lvþr ner hliþino. en herrinn var aþr allr meþ vapnom oc albvinn. rvnnv þa til borgar oc þrøngþvz i hliþit. Norþbrict hafþi borit kistona þo at hann hefþi hitt sagt. oc hafþi hon tom verit. bra hann þa sverþi oc allir hans menn. hliopo vpp i hliþit oc drapo þar marga menn er vapnlavsir voro firir. þar varþ Halldorr Snorra son sarr. var hoggvit i andlit honom. allir vrþv þeir .xii. nacqvat sarir oc mest af grioti er castað var ofan or tvrninom. Oc iarll sa er i var borginni agętr maþr hafþi brvgþit sverþi. en þat var gersimi mikil. Norþbrict þrifr til sverþsins oc snarar af iarlinom. gørir hann sialfan handtekinn oc hefir i sino valdi. Þat er sogn manna at þannoc hefþi orþ farit meþ þeim Norþbrict oc Halldori Snorra syni þa er hann melti at Halldorr scylldi bera merkit fyrir i borgina. at hann svaraþi i fyrsto. Beri herr merki fyrir þer rogom. Mioc er męllt Halldorr segir Norðbrict. enda er vel gengit. Norþbrict spurþi nv ef iarlinn villdi lifit þiggia. Hann svaraþi. Hverr ertv segir hann. vist ertv konvngborinn maþr. Hann segir iarlinom til et sanna i hlioþi. oc þa iarlinn af honom lif oc riki. Norþbrict (toc) þat allt i fiarlvtom af þessi borg sem hann villdi eignaz. en gaf iarlinom borg.

Marga staþi vann hann i þesso landi vndir valld Gricciakonvngs aþr hann cømi aptr til Miclagarz. Þa segir hann Gyrgi at hann vill hafa gripina þa er dyrstir veri. En Gyrgir lezc þa vildo føra konvngi. Norþbrict segir at hann þicciz vel tilcominn at hafa. oc qvaþ þess von at seint mondi hann þa lata þravtarlavst oc bað Gyrgi a þat minnaz at alldri hafþi hann sva i her comit at hann mondi slict fe avþlaz hafa eþa slic storvirki vnnit. Þeir sciliaz nv. ferr Gyrgir heim til Miclagarz til fvndar viþ stolkonvng oc er meþ honom oc røgir Norþbrict oc segir at hann villdi allt fe vndir sic draga en vnna konvngi litils af. qvez þat etla at bratt mon hann sitia vm hans riki ef þenna framgang scal hafa hans capp oc metnaþr sem a horfiz. Þat segia menn at drotningin Þoe hafi oc mioc regþan hann við konvng oc let at hann vildi tiðcaz Mario systordottor hennar. kallaþi at konvngr etti slicra lvta grimliga at hefna. En menn męla þat at hon sialf drotningin villdi hafa hann.

Jorsalaferþ Harallz

Þa gerþi Norþbrict ferþ sina af Sikileyio meþ ollom herinom vt i Jorsalaheim oc vill bøta sinar afgørþir við gvð. oc hvar sem hann for vm Jorsalaland voro naliga allar borgir oc staþir vppgefnir i hans valld. sva fylgþi honom mikil hamingia. Þat sannar Stufr er heyrt hafþi Haralld konvng fra segia þessom tiþindom.

For ofrhvginn øfri

eggdiarfr vnd sic leggia

folld var viga valldi

virc Jorsali or Girkiom.

oc meþ ørno riki

obrvnnin com gvnnar

heimil iorþ vnd herþi

Harallz ond ofarr londom.

Her segir fra þvi at þetta land com obrvnnit oc oheriat i valld Harallz konvngs. for hann þa vt til Jordanar oc lavgaþi sic sem vanþi er til annarra palmara. Hann varði til grafar drottins oc crossins helga oc annarra helgra doma i Jorsalalandi. gaf þar til sva mikit fe í gvlli at engi kann marca tal at. oc a þeiri tið friþaþi hann veginn allt vt til Jordanar oc drap þar ravfara oc annat hernaþarfolc. sem her segir.

Stoþo rað af reiþi

rann þat svica monnom

Egþa grams a ymsom

orþ Jordanar borþom:

enn fyr afgørþ sanna

illa gatt fyr stilli

þioð fecc visan vaþa

vist vm alldr með Cristi.

Siþan for hann aptr til Miclagarz oc hafþi nafn sitt it sama. Oc geriz þar þa margra manna avfund til hans. Gyrgir fyrst at vpphafi meþ drotningo oc þar annarra með.

Jafnan berr saman fvndi þeira Norþbricz oc ivngfrv Mario. Oc eitt sinni er þav voro stavdd i siavarloptom nocqvorom var konvngi sagt. oc beþinn þa til ganga at reyna svic Norðbricz. en hon verþr vor viþ þetta oc letr Norþbrict siga niþr vndir loptin meþ scyndingo þar sem fløddi vndir. Oc er konvngr cømr þar ser hann ecki Norðbrict hia henni oc ecki lezc hon til hans vita. En þat var honom þo mikil hialp er konvngr hitti hann þa eigi viþ þat sem menn røgþo hann. oc þotti konvngi nv hrvndit þesso mali. þotto þeir hafa logit at ser. Oc þvi nęst var þat borit fyr konvng at Norþbrict veri otrvr viþ hann i varþhalldi. en konvngr qvaþ þat eigi vera myndo. Þa melti Gyrgir. Gørom ravn til herra segir hann. setiom menn til vapnaþa at reyna varþhalldit. Oc sva var gørt. Oc er Norþbrict varð varr viþ þessa menn. þa letr hann drepa þa alla. oc letvz þar mioc margir konvngs menn. Konvngr þicciz nv illt fa iafnan af Gyrgi oc raþom hans oc þicciz eigi vita hve siatna mvn. Oc nv geriz af nyio oþocci drotningar Zoc til Norþbrictz. oc var sv soc en fyrsta gefin honom. at hann hefþi gvll þat er atti Griccia konvngr. oc hefþi eigi vpp greitt sem log stoþo til. oc hefþi sialfr meira af eignaz en konvngs leyfi veri til. oc sagt at a þeiri stundo er hann var ifir Griccia her hefþi ner ecki gvll comit af galeiþom. en onnor soc var þo reyndar til fvndin meþ þessi at Zoe drotning kendi Norþbrict at hann tiþcaþiz Mario ivngfrv oc hennar hafþi Norþbrict beþit oc fengit eigi raþit. þvi at þat segia menn þeir er verit hafa i Miclagarþi at Veringia minni sva frasagnar at Zoe sialf villdi hafa hann.

Nv cømr sva a gang rogit at þav Zoe drotning oc Mvnac konvngr toco Norðbrict. oc var hann leiddr bvnndinn til mirkvastofo. Oc er þeir foro meþ hann eptir stręti nęr dyflizo er þar var. þa þottiz Norþbrict sia broðor sinn enn helga Olaf konvng. þar er nv gør capella Olafs konvngs. Oc þvi nest var honom castat i dyflizona oc .ii. monnom meþ honom Vlfi stallara oc Halldori Snorra syni. en af þeim voro oll vapn tekin. en þat var sem hellir veri i iorþo niþri oc ofan mvnninn a. Þar var firir einn mikill eitrormr. oc svaf þa viþ becc einn er flavt i hellinom. Þetta (herbergi) var ner sihverfvllt oc grafit vt vndir einom megin sem hellir. Ormrinn hafþi davþa menn til føzlo. oc þa er missattir vrþo við konvng eþa rikismenn. oc var þangat castat. Þeir oþo þar i goglann er menn lago fvnaþir þvi at iafnan hofþo orminom til leifa gefnir verit menn. Settvz siþan niþr a bvcana. Þa melti Halldorr [Snorrason. Eigi] er þetta goþ vist oc kann þo vera at heþan af versni. þvi at ormr mvn scamma hriþ sofa oc ofvsir erom ver at hann [vacni. eþa hvat] syniz yþr hellzt til liggia. Haralldr segir. Heita a Olaf konvng broþor minn at hann leysi oss. [Þat er gott] rað segir Halldorr [. . . . . .] en stendr oss til mikils vaþa ef hann vacnar. gervm nv sciott rað meðan [hann søfr. . . .] þeir Vlfr baþir. Har . . . . . . . . . oc er þeir hofþo fest heit sitt. þo at her se eigi sagt hverio þeir heto. þa melti Haralldr at þeir mondi scipaz til atgongo við orminn. Þv Halldorr segir hann scalt fara a hofvþit hans. en Vlfr er stercastr hann scal fara a sporþinn þvi at þar er aflit ormanna. en ec hefi a mer tygilknif litinn þann. mon ec ganga at honom framan oc vinna a honom þar sem mer syniz. þvi at minni treystvmc ec hamingionni bezt oc gefvnni at styra knifinom. en þess vettir mic at a lopti m[oni] | hann hafa avallt nacqvarnn varnn þa er hann bryz vm ef nocqvorr verþr averkinn. Siþan bioz Haralldr sva at hann toc af ser grafelld oc snaraþi vm hond ser oc hafði kefli i framanverþri hendinni oc knifinn i annarri. siþan gecc hann framan at orminom oc stacc vinstri hendi i ginit. en leggr hann þegar meþ enni høgri enom vinstra megin þar sem hann hvgði at nęst scyldi ganga hiartano ormsins oc leggr knifi at hepti vpp. oc var vandalvtr at vinna með sva litlo iarni a sva miclo qviqvendi oc illo. Viþ þetta vacnar ormrinn oc bryz vm fast. oc letr Haralldr nv felldinn taca viþ eitrino. oc førisc hann a orminn ofan viþ. en sva er hann stercr at stvndvm hefir hann a lopti .ii. hveria. en meþ hamingio oc travsti Olafs konvngs oc hvatleic Harallz oc tionaþi liðsmanna hans þa søfiz ormr. oc fa þeir hlaþit honom.

Oc ena nesto nott kømr eckia ein ofan a dyflizona. en þat var tvrnn har oc opinn ofan er siþan er callat Harallz dyfliza. tva þionostomenn hafþi sia cona með ser. oc spurþi ef þar veri nocqvot lifs. þeir svoroþo oc sogðo at þa sakaþi ecki til. Hon spvrþi ef þeir villdi þiggia lifit. Þeir qvoþoz giarna þiggia vilia. Þvi com ec hingat segir hon. at Olafr konvngr vill leysa yðr. Þeir þacca þat gvþi oc enom helga Olafi konvngi. er hann vill a lita með þeim. Þeir Vlfr oc Halldorr voro fyrst vpp dregnir en siþarst Haralldr. Oc er hann com vpp spurþi hann conona at vandliga vm firirbvrþinn. Olafr konvngr vitraþiz mer segir hon. oc eigi vissa ec þetta aþr. hann sagði mer hvar er vorot staddir. oc hans nytr þv nv sem þv mvnt iafnan. Hvat er betra oc macligra segir Haralldr enn broþir minn leysi mic. eþa hverso foro orð með ykr. Hann com at mer segir hon i svefni oc qvaþ mic heila scyldo verþa meins þess er ec hafþa. en ec scylda fara sendifor hans. en ec spvrþa hverr hann veri eþa hvert ec scylda fara at leysa þa i brot. (hann) qvaþ ecki vilia at broþir hans veri her pindr i svþrlondom. þo at honom veri iafnan eigi at scapi hans tiltecior. Nv hefi ec sagt þer fra vitroninni. oc vacnaþa ec eptir þat oc var ec þa heil. oc siþan for ec hingat sem nv mattv sia. Haralldr þaccar henni vel sinn greiþa oc sciliaz þav. ferr hon heim. En þeir Haralldr fara þegar til Veringia. oc var þetta vm nott. þeir verþa honom fegnir oc ollom þeim. en Haralldr biþr þa vpp standa titt oc vapna sic. Oc sva gøra þeir. oc siþan ganga þeir til svefnhvss þess er stolkonvngr svaf i oc briota þar vpp. gera konvng handtekinn. oc lvca sva við hann at þeir stinga or honom beþi avgo. sem Þorarinn segir.

Naþi giørr en gloþom

Griclanz iofvrr handa

stolþengill gecc strongo

steinblindr aþalme(i)ni.

Oc sva segir Þioþolfr.

Stolþengils bað stinga

styriolld var þa byrioð

eyþir avgon beþi

vt heiþingia svtar:

lagþi allvalldr Egþa

avstr a bragning hravstan

gralict marc a Girkia

gø̨to illa for stillir.

J þessom .ii. drapom Harallz oc morgvm oðrom hans qveþum er getit þessa storvirkis. oc eigi þarf orð at gera hia þvi at sialfan Griccia konvng blindaþi hann. iafnvel metti nefna til þess greifa einnhvernn eþa hertoga ef þat þøtti sannara. en i ollom qveþom Harallz konvngs segir þetta eina lvnd.

Oc a þessi somo nott tecr Haralldr hollina er inni var Maria iungfrvva. oc hofþo þeir hana brot með ser. toco siþan .ii. galeiþr oc rero vt i Sęviþarsvnd. en þar voro iarnfestar ifir svndit. Oc þa melti Haralldr. Nv scolo menn scipaz til ara a hvarritveggio galeiþinni. en allir þeir menn er eigi þarf til roðrarins. þa scal hverr taca hvðfat i faðm ser eþa annan hofga oc hlavpa aptr i scipin. oc vita ef a vpp vili ganga fram a festarnar. Oc nv gera þeir sva oc renna scipin a vpp. oc þegar er þav festi oc scriþinn toc af. þa melti Haralldr. Nv scolo allir menn hlavpa fram i scipin oc hafa enn með sama hetti i fangi ser. oc nu viþ þetta bragþ steypiz sv galeiþin af fram iarnfestonom er Haralldr sialfr var a. en hin reiþ a festonom oc gecc i svndr oc tyndiz af þeiri þar i svndino mioc mart manna. en svmir voro tecnir af cafi. En við þetta comz Haralldr a brot af Miclagarþi. oc for sva siþan inn i Svartahaf. Oc aðr en hann sigldi i hafit setti hann ivngfrv Mario a land vpp oc fecc henni gott foroneyti aptr til Miclagarðs. oc bað hana segia Zoe drotning at hon hefþi með Haralldi brot farit. oc spyria hve mikit valld hon hefir þa a honom eþa hvart þeira hefþi nv ricra orþit. lezc ecki hafa varr orþit við at hon drotningin hefþi nv fire staðit at eigi metti hann fa ivngfrvna sem hann villdi. Siþan sciliaz þav oc siglir Haralldr norþr ifir hafit. oc þaðan ferr hann um Avstrriki til Holmgarðs. Oc i þessom ferþom orti Haralldr gamansvisor. oc ero .xvi. oc eitt niþrlag at flestom. þo ero her far ritnar. Þessi er ein.

Sneiþ fyr Sikiley viþa

svþ varvm þa prvþir

brvnn screið vel til vanar

vengis hiortr vnd drengiom:

vętti ec miþr at motti

myni enn þinig nenna.

þo letr gerþr i Gorþom

gollhrings viþ mer scolla.

Þesso vicr hann til Elisabeth dottor Jarizleifs konvngs er hann hafði beþit. sem fyrr var sagt. oc þessa qvaþ hann.

Fvndr var þess at Þrøndir

þeir hofþo liþ meira

varþ sv er ver of giørþvm

vitz errilig snerra.

scilþvmc vngr viþ vngan

allvalld i styr fallinn.

þo letr (gerþr i Gorþom

gollhrings viþ mer scolla.)

Senn iosom ver svanni

sextan þa er brim vexti

dreif a hlaþna hvfa

hvm i fiorvm rvmvm:

vetti ec miðr at motti

myni enn þinig nenna

þ(o) l(etr) g(erþr i Gorþo

gollhrings viþ mer scolla.)

Jþrottir cann ec atta

ygs fet ec liþ at smiþa

førr em ec hvast a hesti

hefi ec svnd nvmit stvndvm:

scriþa kann ec a sciþom

scyt ec oc røg sva at nytir

hvartveggia kann ec hyggia

harpslott oc bragþatto.

Føddr var ec þars alma

Vpplendingar bendo

nv let ec við scer scolla

sceiþr bvmonnom leiþar:

vitt hefi ec sizt yttom

eygarð scotit barþi

þ(o) l(etr gerþr i Gorþom

gollhrings viþ mer scolla.)

Oss mvnat eckia kenna

vng ne męr at vęrim

þar er gerþvm svip sverþa

siþ i borg vm morgon:

rvddvmc vm með oddi

ero merki þar verka.

þo letr g(erþr) i G(orþom)

g(ollhrings) viþ mer s(colla.)

Nv cømr Haralldr i Holmgarþ a fvnd Jarizleifs konvngs oc fecc þar goþan fagnað. oc toc þa i sitt valld þat et micla gull er hann hafþi þangat sent fire ser vtan af Griclandi. vecr nv bonorzmalit við konvng. letzc nv aflat hafa fiarins oc þo nockorrar sømþar fyr storvirkia sacir. Konvngr veitir þav svor at hann letzc nv ecki mvndo draga þat mal lengr fire honom oc letzc nv mvndo gøra þat eptir hans vilia. Oc nv gipti Jarizleifr konvngr Haralldi dotter sina Elisabeth. en Norþmenn colloþo hana Ellisif. sem Stvfr segir.

Megþ gat avðlingr eiga

egnar milldr þa er villdi

gullz toc Gavta spialli

gnott oc bragnings dottor.

Oc at vari byriar Haralldr ferþ sina avstan. oc segir Jarizleifi konvngi at hann mon vilia hitta Magnvs konvng frenda sinn. ef hann villdi nacqvat riki miþla honom. þar sem hann reðr fyr .ii. konvngrikiom. oc callaþi honom þat vel sama at gøra sømþ sva nanom frendom sinom. Konvngr baþ hann oc sva drotning at hann scyldi fyr hvetvetna fram þyrmaz við Magnvs konvng. oc leto ser vndir þvi mest þiccia at hann veri honom sem trvastr oc travstastr með sinni vizco oc styrcleic.

For Haralldr nv avstan fra Holmgarþi oc hafþi eitt scip til Sviþioðar. sem Valgarðr segir.

Scavzto vnd farm enn frizta

[frami veitiz þer] beiti

farþir gvll or Gorðom

grvnlavst Haralldr avstan:

styrþir hvatt i horþo

hvgdyggr iofvrr glyggvi

[sattv þar er] snedrif letti

Sigtvn en scip hnigþi.

Þar finnaz þeir Haralldr oc Sveinn iarl er hann hafði flyit yr Danmorc fyr Magnvsi konvngi. oc be[iddi Sveinn at] þeir scyldi binda saman lag sitt vm vandreþi þav er þeir voro baþir ettbornir mioc til rikia þeira er Magnvs konvngr sat ifir. oc talþi til magsemþir við Haralld. Sveini var frendsemi vid Ellisif cono Harallz dottor Jarizleifs konvngs oc Jngigerþar dottor Olafs. systir Olafs var Astriþr moðir Sveins. þvi at Sigriþr en storraþa var moðir þeira beggia Olafs konvngs oc Astriþar. oc slica lvti telr Sveinn til við Haralld. En hann svaraþi a þa leiþ. at hann letzc eigi vilia synia Sveini sinnar vinatto en þo qvazc hann fyrr villdo hitta frenda sinn Magnvs konvng en ovingaz viþ hann eþa hylla sic fiandmonnom hans. oc ferr nv Haralldr til Danmercr sem her segir.

Eic slong vnd þer yngvi

ognbliþr i haf siþan

rett var yþr of etlat

oþal fra Sviþioþo:

h[vnd] bar rif þar er rendi

rett a stag fyr sletta

sceiþr en skelcþut brvþir

Scan[ey Donom nanar].

|

Fra fvndi Magnvs konvngs oc Harallz

Nv er þar til sogo at taca er fyrr var fra horfit. er þeir finnaz i Danmorc Magnvs konvngr oc Haralldr foþorbroþir hans. oc heimtaz nv a ta(l)enir vitrosto menn oc hafa tal milli sin. spyrr Haralldr hverso Magnvs konvngr mon þa iafna vilia rikit milli þeira. Magnvs konvngr svarar bliþliga frenda sinom oc letz þat gera vilia eptir raþi stormennis oc fysi lanzmanna. Siþan ero til heimtir rikismenn oc vpp borit af Magnvsi konvngi hvers Haralldr beiddiz. Þa svaraþi Einarr þambarscelfir fyrst rikismanna. Fiarri vartv þa Haralldr er ver vnnom land af Knytlingom. oc ecki fysomz ver at tvisciptaz milli hofþingia. hofvm ver iafnan einom senn þionat. oc sva mvn enn vera meðan Magnvs konvngr heldr rikino oc lifi sino. Eptir þessi røþv hneigiaz allir rikismenn i sinom svorom. oc þo at a sina lvnd høfi hverr sitt mal. þa com þo i einn stað niðr vm annsvor at þeir vilia hafa Magnvs konvng einn saman ifir riki.

Scilsc nv Haralldr fra við vsømþ. vicr nv aptr oc stefnir fvnd við Svein iarl Vlfs son. oc gera nv raþ sin oc felagscap a þa lvnd at Haralldr leggr Noreg til af sinni hendi. en Sveinn Danmorc. scolo nv baþir vinna beþi lavnd af Magnvsi konvngi. Eflaz nv meþ scipom oc liþi oc fara viþa vm Siolond. heria þar viþa oc brenna bøi oc taca folc mikit. sem Valgarðr segir.

Haralldr gørva leztv heriat

hnyggr þv annscotvm tiggi

hvatt rann vargr at vitia

valfallz Selond alla:

gecc a Fion en feccat

fiolmeþr konvngr hialmom

brast rikvla ristin

rit erfiþi litit.

Brann i bø fyr svnnan

biartr elldr Hroiskeldo

ravnn let ręsir nenninn

reycvell ofan fella:

lago lanzmenn gnogir

lo hel svmom frelsi

drosc harmvesallt hysci

hliott til scogs til flotta.

Dvolþo daprt of scilþa

drifo þeir er eptir lifþo

ferþ en fengin vrþo

fogr sprvnd Danir vndan:

láss hellt liki drosar

leiþ firir yðr til sceiþa

bitv fikvla fiotrar

flioþ mart horvndbiarta.

Þa er Haralldr oc Sveinn vnno þvilict sem nv var fra sagt. þa spyrr þat Magnvs konvngr oc vinir hans at þeir baþir geraz nv a hendr honom. oc letr nv misraþit er þeir reþv honom þat at vikia Haralldi af hendi. qveþr þetta rikino vendiligan hasca vera mono. (gera) nv þat raþ at senda eitt leyndarbref a fvnd Harallz oc segia at þat se vili Magnvs konvngs at þeir hittiz i griþom. oc mętti semia malit með ser. Oc er sendimenn como a fvnd Harallz oc sogþo honom þa villdi hann þetta oc leitar ser raðs vm bravtferþina fire sacir vinmęla þeira Sveins. at eigi virþi menn honom þetta til lavsvngar. Oc einn morgon er Haralldr la i lyptingo. þa com or i fotafiolna. oc þvi nęst onnor. Haralldr la vt við borþit. en tredrvmbr einn la í rvmino hans. oc þar breitt ifir cleþi dyrlict. oc við þetta spratt Haralldr vpp oc melti. Þar megit er nv sia svic þeira Dana viþ mic. oc þetta var mer etlat. oc mon meira rað at sia við. oc eigi er gliclict at þeir se mer trvir. er þeir svico Magnvs konvng. Oc þegar vm morgoninn qvaddi hann þings. oc segir nv a þingino at ber ero orþin svic við sic af raþom Sveins iarls oc mest van at við þetta scriþni vart felag. oc mon ec eigi hafa hamingio til sem liclict er þars hann svarþi trvnaþareiþ Magnvsi konvngi oc ravf þann. Sveinn iarl spyrr þessi orþ Harallz. oc qvez etla at hann mondi rangt sagt hafa a hendr ser. oc man hann sialfr hafa þetta raþ til lagit. oc þarf hann fyr þvi eigi avðrom at kenna. en þar er mikit til haft at ec hellt eigi vel eiþonom við Magnvs konvng. en eigi lęt ec at þat scyli opt í moti bera. þotti mer þar til vera noccor varkvnn vm ettleifð mina. er vtlendir hofþingiar settvz a hana en ec hafþa eigi. Hann sendir nv þav orþ meþ Norþmonnom at Haralldr hefir hann fyr logno vm þetta oc eigi lezc hann hversdagliga scolo þat syna at hann megi við svikin kenna. oc biþr sva segia Haralldi at hann hyggr at sialfir myni þetta rað gort hafa. oc myni Haralldr syna scipt scaplyndi sino i þesso. oc myni hann sialfr valdit hafa. Oc nv scipta þeir liþino. siglir Haralldr vtleiþ norþr til Noregs. sem Valgarðr segir.

Jnn var í sem brynni

iðglict sio miðian

elldr þar er yðrom helldoð

orms mvnn scipom svnnan:

sceið bar scolpt enn ravþa

scein af gvlli hreino

dreki for dagleið micla

dvfo bravt vnd hvfi.

Lavðr var lagt i beþi

lec sollit haf golli

enn herscipom hrannir

hø̨foþ ogorlig þogo:

ręðr þv en resir ø̨þri

rict alldri sio kalldan

sveit tør sinom drotni

snioll Noregi ollom.

Her visar til at a þessa lvnd com Haralldr til velldis oc i land or vtferþinne.

Oc þa er hann com avstr í Vic. letr hann þar eptir scipin. oc flyz þa a Vpplond a oþol sin oc beiddiz þar ęttar nafns at bendr scyldo kalla hann konvng sem heitit hofðo hans firemenn. en þa diorfvng þorþi engi maþr þar at gøra fire riki Magnvs konvngs at lata heita annan mann konvng at honom lifanda. Þa com Haralldr norðr i Gvðbranzdali. oc atti þar þing oc beiddiz konvngs nafns. Þar varþ til einn maðr af bvondon. er þat gørþi. en þat var Þorir a Steig. er siþan var mikill hofþingi. en þa var Þorir .xv. vetra gamall er hann gaf Haralldi konvngs nafn. En Haralldr gaf honom þa mavsvrbolla oc var girþr meþ silfri. oc ifir kilpr gylldr af silfri. bollinn sialfr var oc fvllr af brendo silfri. Hann gaf honom oc .ii. gvllhringa. oc stoþo baþir saman morc. oc scickio sina. þat var brvnn purpuri. oc her með (het) hann honom miclom metorþom ef hann yrþi raþandi rikissins. Siþan for Haralldr með flocci vm Vpplond. oc var þa callaðr konvngr af bvondom. Sveinn iarl for þa viþa herscilldi með scipa her vm Smalond i Danmorc.

Oc oll þessi tiþindi er nv er fra sagt spyrr Magnvs konvngr. oc meþ raþi hofþingianna snyr hann flotanom norðr í Noreg. vill Magnvs konvngr nv hitta Haralld konvng oc forvitnaz hvat vill. hvart hann vill nv settaz við hann eþa vill hann vfrið. oc vill Magnvs konvngr þat landit þa fyrst veria er hans ęttiorþ er. Kømr nv i Vikina oc spyrr þar oll tiþindi hvat Haralldr frendi hans hafðiz at. Haralldr konvngr søkir ofan í moti honom meþ liþi. Oc nv coma við beggia vinir oc frendr. oc bera i milli settarboþ oc kømr sva þvi mali at þeir frendr scolo finnaz i griþom. Var þa stefnd veizla ric þar sem heitir a Scialdaracre. scylldi Magnvs konvngr veita .iii. daga Haralldi konvngr oc meþ honom .lx. manna. Oc enn fyrsta dag er Magnvs konvngr veitti oc borþ voro ofan gecc Magnvs konvngr vt or stofvnni. oc litlo siþarr com hann inn oc gengo menn firir honom oc eptir með storom byrþom. Menn Harallz konvngs scipoðo annan pall. oc gecc Magnvs konvngr þar at yzta manne Harallz. oc gaf honom sverþ gott. oðrom sciold. þa kyrtil. þa klęþi eþa gvll eþa vapn. letr sva fara innar eptir becnom. gefr hueriom manne. oc þeim størrom avallt er tignari voro. oc siþan cømr hann fyr frenda sinn Haralld konvng oc hafþi i hendi ser .ii. reyrteina fagra oc melti. Haraldr frendi. hvarnn reyrtein vilit er [þiggia] af oss at giof. Haralldr svaraþi. Þann herra er aðr er nerri oss. Þa melti Magnvs konvngr. Með þessom reyrsprota gefom ver yþr halft Noregs [konvngs] veldi með ollom scatti oc scvlld oc allri eign. með þessom formala at þv scallt vera iafnrettr konvngr i ollom stoþom i Noregi sem ec. oc þa er ver erom allir saman. scal ec vera firemaðr ockarr i heilson oc þionkon oc seti. oc ef .iii. ero tignir menn scolo ver i miðio vera. ver scolom hafa konvngs legi oc konvngs bryggior. þer scolot oc styðia oc styrkia vart riki i þann stað er ver hofom gert (yþr) þann mann í Noregi er ver hvgþom at engi skyldi vera meðan varr havss veri fyr ofan iorþ. Oc þa stoð vpp Haralldr konvngr oc þaccar vel frenda sinom þessa tignargiof. Oc sitia nv allir saman oc ero katir.

Oc at liðnom [.iii. dogom þa hefir] Haralldr konvngr veizlo bvna með ollo sino liþi. byðr Magnvsi konvngi til sin með .lx. manna oc veitir nv af cappi Magnvsi konvngi. [Oc enn fyrsta dag hans] veizlo velr Haralldr giafar ollom monnom Magnvs konvngs. þeim er þar voro. oc com þar inn margr fasenn gripr | er gefinn var. oc þa er ollom var gefit nema konvngi einom. þa let Haralldr taca stola .ii. setzc a annan en bað Magnvs konvng scipa annan. oc sva gørir hann. setzc niþr a stolinn. Þa voro bornar inn i stofona toscor beþi margar oc storar. oc var breitt niðr cleþi i halminn. oc siþan let Haralldr konvngr vpp lvca fehirzlonom. oc melti siþan til Magnvs konvngs. Þer veittoþ oss fyrra dags riki mikit er þer hofþvt aðr vnnit með sømþ af vvinom yðrom oc varom. oc tokot oss til samlags við yðr. oc var þat vel gort. enda hofðvt er mikit til. Nv er þer í annan staþ at sia. Ver hofom verit vtanlendis oc þo í nocoorom mannhettom aþr en ver hafim þesso gvlli saman comit. oc scolo ver nv scipta þesso í tva staþi ollo. oc scolo þer nv frendi eignaz halft gvllit við oss. þar er þer villdvt at ver ęttim halft landit með yðr. Letr nv Haralldr konvngr bera vpp gvllit oc bera til reiðlor. oc scipta milli sin. oc þiccir þetta mikil furða hveriom er ser. er i Norðrlond scal sva mikit gull vera comit i einn stað. en þetta var þo reyndar Griccia konvngs avðr sem allir menn segia. at þar se ravtt gvll ner hvsom fvllom. Oc nv ero konvngar katir. Oc þa com vpp eitt gvllstavp sva mikit sem mannz hofvð veri. oc toc Haralldr konvngr vpp stavpit oc melti til Magnvs konvngs. Frendi. hvar er nv þat gvll er þv reiþir nv her i gegnn þessom knaphofða. Magnvs konvngr (svarar). Sva hefir oss gefiz ofriþrinn at allt gull oc naliga allt silfr gefom ver þat er ver tocom i landscylldir oc a varri varðveizlo er. oc eigi er nv meira gvll eptir en sia hringr er ec hefi a hendi. Oc toc af henndinni hringinn oc fecc i hond Haralldi konvngi. Hann leit a oc melti. Þetta er litit gull frendi segir hann. þess konvngs er a .ii. konvngriki. oc meiri von at svmir menn ifisc i hvart þer eigvð þenna hringinn eþa eigi. Þa svaraþi Magnvs konvngr ahyggiosamliga. Ef þenna hring hofvm ver eigi rettliga fenginn. þa veit ec eigi hvat þat er [er ver hafim rett fengit. þvi at Olafr helgi konvngr gaf mer hringinn at enom efsta varom scilnaði. Satt segit er herra. Olafr konvngr hefir yþr gefit hringinn. en þenna sama hring toc hann af feþr minom fyr ecki micla soc. oc eigi var þa gott smakonvngom i landino er faþir þinn var sem rikastr. Oc fell nv niþr þetta hial. Scilþv nv meþ þvi veizlvna at .xii. menn enir rikvstv af hvars liþi vnno settareiþa milli þeira. oc sciliaz nv með vinatto oc styra rikino vm vetrinn. voro baþir i Noregi. oc hafði sina hirð hvarr.

Með þessom hętti sagþi Þorgils vitr maðr. oc qvað ser segia Goðriþi dotter Gothorms Steigarþoris sonar. oc hann letzc sia mavsvrbollann oc mavttvlinn er Haralldr konvngr gaf Þori. oc var þa scorinn i alltara kleþi. Þessi mal sannar Bolvercr scald.

Heimil varþ er ec heyrþa

hoddstriþir þer siþan

grøn er gud bavtt hanom

grvnd er Magnvs fvndoþ:

endisc yðvar frenda

allfrilliga a milli

sętt en siþan vetti

Sveinn romolldo einnar.

Oc er a leið vetrinn oc svmarit eptir. þa er þess viþ getiþ et nesta havst. at sva barsc at þa er Magnvs konvngr oc Haralldr konvngr foro meþ liþi sino avstan or Vic oc lago i hofnn einni. at vm daginn eptir varþ Haralldr konvngr fyrri bvinn at sigla. enn Magnvs konvngr oc hans menn voro enn eigi bunir. Nv siglir Haralldr konvngr firir. oc er þeir como til hafnar þa leggr Haralldr i konvngs legit. Magnvs konvngr sigldi siþarr vm daginn. oc coma sva til hafnar at Haralldr konvngr oc hans menn hofþo tialldat. oc sia menn Magnvs konvngs at Haralldr konvngr hefir lagt i konvngs legit. oc sogðo Magnvsi konvngi. Oc þa melti konvngr er þeir hofðo hlaþit seglino. Taci menn nv sagþi hann oc setiz við roþr meþ endilongom borþom. en þeir er eigi þarf til roþrar brioti vpp vapn var. oc með þvi at þeir vili eigi brot leggia fire oss. þa scolo ver beriaz. Sv(a) er nv gort. Nv er sagt Haralldi konvngi at Magnvs konvngr rør at með alvepni. oc ero þeir alscialldaþir oc lata ecki friþliga. Þa melti Haralldr konvngr. Hoggvi landfestina oc latom sla scipino or legino. reiþr er frendi nv. Oc sva gera þeir. oc reðr þegar scipino or konvngs legino. en Magnvs konvngr leggr nv sino scipi i lęgit. Oc þa er hvarirtveggio hafa vm bviz. þa gengr Haralldr konvngr a scip Magnvs konvngs með nocqvorom monnom. Magnvs konvngr bað hann vera vel cominn. Þat hvgðom ver sagþi Haralldr at nv verim ver comnir meþ v(i)nom. en þo grvnaþi oss aþan vm hriþ hvart er mvndot sva etla. oc er þat satt er menn męla at braðgeþ er bernsca. oc viliom sva virþa frendi at þetta veri øscobragþ. Þa melti Magnvs konvngr. Þetta var ettarbragþ en eigi øscobragþ. þo at ec metta mvna hvat ec gaf yðr eþa hvat ec bannaþa. Ef þessi litli lvtr veri nv tekinn fyr lof mitt. þa mondi vera bratt annat. en alla sętt viliom vęr hallda er gor var oc allt þat en ver gafvm yþr. en þat sama viliom ver hafa af yþr er ver eigom scilt. Þa svaraþi Haralldr konvngr oc stoþ vpp. Þat er fornt mal at enn vitrari scyli vegia. Gecc a brot siðan oc aptr a scip sitt.

Oc i þvilicom viþrsciptom konvnga fannz þat á at vant var til at geta. oc gera sva at baþom licaþi vel. Kolloþo nv menn Magnvs konvngs at hann hefþi rętt at męla. en þeir er ovitrari voro colloþo Haralld i þesso nacqvat svivirþan. En Harallz menn sialfir melto þat at eigi veri scilt a aðra leiþ en Magnvs konvngr scyldi legit hafa ef þeir qvemi baþir senn til. en Haralldr veri eigi scyldr at leggia i brot ef hann kømi fyrr. oc tolþo þeir at Haralldr hefþi af þesso vel oc vitrliga. en þeir er verr villdo vm røþa tolþo at Magnvs konvngr villdi rivfa settina. oc hann villdi gera vsømþ oc rangt frenda sinom Haralldi konvngi. Oc þvilicar greinir gerþvz bratt a vmrøþvm manna. oc hafa verit fleiri þeir lvtir er nocqvor grein hef(ir) a orþit með þeim fręndom. oc heldo nv landino vm vetrinn. oc var friþr oc mikil gøzca i landino fyr arferþar sacer oc annarra lvta.

Vm rog Þorkels

Sa maþr var borinn í rog við Magnvs konvng er var syslomaðr hans oc het Þorcell dyðrill. oc var honom kent at hann hefþi eigi vpp greitt sva mikit af lanzscylldom sem hann atti. oc ferr Magnvs konvngr nv þangat a veizlo oc kømr a vvart. Konvngr var fiolmeþr. oc vissi Þorcell ønga van til. en konvngr for þvi sva at hann villdi at Porceli yrþi veizlofoll. en þat fannz ecki á. oc toc Þorcell it bezta við konvngi. oc for veizla scoroliga fram. Konvngr var falatr. Oc einn dag er borþ voro brotto gecc Þorcell fyr konvng oc melti. Herra þyccir yþr nocqvot gaman at havggva oxn eþa hafra er slatra þarf til veizlonnar. Konvngr svarar. Hvat mon varþa at ver reynim. Oc litlo siþarr cømr Þorcell þar oc leiddi eptir ser hafr einn oc fyr konvng. En konvngr stoþ vpp oc hio til hafrsens a halsinn. en sverþit beit litt. en þo var sva at ner þotti monnom kyniom viþ bregþa. þar hrvto or silfrpenningar nacqvarir. Konvngr varþ viþ þetta reiþr mioc oc melti. Þat er þo sannast i Þorkell at mioc villtv mic vvirþa beþi i smam lvtvm oc storom. oc er þetta gort til spotz viþ mic. Þorkell sagþi. Eigi villda ec herra at þat sannaþiz er menn męla fyr þer at ec svika þic. Ec hefi nv verit meþ noccorom konvngom oc þionat þeim af minni kvnnvstv. Fyrst með Olafi konvngi Tryggva syni er ec vnna mest allra manna. Siþan var ec meþ feþr þinom. oc mondi hann eigi þess til min geta at ec monda svikia son hans. Oc þa herra er ifir oss com riki Alfivo oc sv en illa olld er i vfriþi var hvers mannz fe. vgþa ec at eigi mynda ec fa gett konvngs eigna þessa er ver varþvęittom oc vissom at þer attoð at retto at hafa. tocom þa þetta raþ fylldom hafrstocona af silfri oc fengom sva til gett at ver heldom feno. oc tac nv her herra landscylldir þinar. oc þicciomc ec eigi hafa mer i sioþ borit. Oc nv ser konvngr oc aðrir menn at þetta er mikit fe oc hann hefir drengiliga með farit sem van var at honom. oc þaccar konvngr honom nv oc qvaþ eigi vilia at hann leti sitt vmboþ. qvaþ osynt at þat myndi iafnvel scipat. oc ero þeir nv menn sattir. Þicciz konvngr sia at Þorcell mon | røgþr hafa verit fire lognar sakar. Þorcell var þa gamall maðr er þetta var.

Fra Magnvsi konvngi

Sva barsc at eitt sinni at einn mikill maþr oc nacqvat alldrønn gek fyr Magnvs konvng oc bað ef hann villdi gefa honom fe nocqvot með þvi at hann var callaþr maþr milldastr. Hvat vanda er mer a við yðr segir konvngr. Maðrinn svarar. Ecci herra vilgis mikill nema fire konvngdom yþarnn. Konvngr biþr taca halfa morc vegna oc fa honom. Þa melti sia maðr. Vel er þetta gefit herra. en til meira hvgða ec a Hlyrscogs heiþi. Konvngr melti. Ertv sa maþrenn er mer gaft raþit. Hann let at sva veri. Konvngr melti. Þigg af mer þa hring. oc dro af hendi ser oc villdi fa honom. En hann melti. Konvngliga er gefit herra segir hann. en eigi berr mer navþsyn til at þiggia. oc dro af hendi ser .iii. hringa agetliga. oc vilda ec herra at þer þegit at mer þessa hringa. oc lavna ec yðr þat hverso vel oc litillatliga þer tocot raþin. er ec gaf yðr nacqvat meþ beryrþom. en ec hafða lengi verit með feðr þinom i hernaði. oc vnna ec honom sem sialfom mer. oc nv heyrþa ec margan dag þitt nafnn. oc fystomc ec þvi til þin at vita hverso mikit þv hefþir af hans scaplyndi. villda ec vera i þinni vinatto oc synir minir. en fe scortir mic ecki. Konvngr toc bliþliga hans malom. oc let honom heimillt myndo vera sitt vinfengi. oc qvaþ hann í morgom lvtom þess macligan at sva veri. oc scilia þeir vel oc sømiliga sem gliclict var.

Fra þvi er Magnvs konvngr gaf Ormr iarlldom

Þar af ma noccot marca gefo oc gøzco Magnvs konvngs. at sva barsc at eino sinni er þeir Sveinn iarl borðvz at sva nęr var styrt Sveini iarli at hann hliop fyr borð oc a scip þess hofþingia Magnvs konvngs er Ormr het oc var son Jngibiargar dottor Haconar iarls. oc bað Sveinn hann Orm griþa ser til handa. oc Ormr qvez mvndo gefa honom grið. Oc þat var bratt sagt Magnvsi konvngi sem glicligt var. oc spurþi konvngr Orm hvi honom yrþi þat fire. Hann svaraþi. Herra þat var annat happit mest. þat fyrst at hialpa þer viþ ef þess þyrfti. oc þetta þvi nest. Konvngr melti. Kom þer ecki þat i hvg at her myndi min reiþi a liggia. Hann sagþi. Ecki var þa firir þvi set herra. Nv scolom vor oc lavna þer segir konvngr sem oss þiccir vert. Gaf honom siþan iarlldom oc kallaþi hann goþan dreng. Oc er þvi fra þesso sagt at þar ma marca af. hve vlict þat var oþrom monnom at snva sva dyrliga til at virþa meira manncavpit. en hitt þo at ovingan veri þeira í milli.

Fra greinum konvnga

Sva er fra sagt. at vm alla þa menn er mycþvz til Magnvs konvngs. þeim var hann ollom linr. en hinom er i mot brvtvz þeim var hann grimmr. Þrandr het maþr vpplenzcr frendi Calfs Arna sonar. maþr friþr oc avþigr. Magnvs konvngr for a veizlor vm Vpplond oc atti þar þing viþa. oc sagþi a þingonom at hann villdi ollom fyr gefa þat et micla mal er com til foþor hans. ef menn villdi nv til hans vikiaz með astvð oc alhvga. Þa er þess við getið at Þrandr stoþ vpp a þingino a svaraþi konvngs ørendi oc melti. Herra sagþi hann. kvnnict er monnom þat at frendr varir voro ovinir yþarra frenda. en ver hofom ecki við verit þav en miclo tiþindi er þer hafit viþ hataz frafall favþor yþars. oc var ec þa eigi i landi. en til þin viliom ver vel gera. oc reyna villda ec litillęti þitt i einom lvt. ec villda at viþ sciptim ifirkleþom. Konvngr svarar oc qvez þat gera myndo at viso. Þat var pellzscickia dyrlig er konvngr hafþi af honom. scipto þeir oc vapnom eptir bøn Þrandar. oc var þetta eigi minni mvnr. Siþan bavþ Þrandr konvngi til veizlo. oc toc hann þvi vel. oc hefir konvngr goþa veizlo at Þrandar.

Oc er noccor stvnd liþr fra veizlonni. þa spurþi Haralldr konvngr þetta. þotti Þrandr bratt hafa a litit oc synt sic i þvi at hann vildi meira soma gera Magnvsi konvngi en ser. oc licar honom illa. oc leggr til Þrandar mikinn oþocca. Sveinn gerzci het maþr. hann com i land með Haralldi oc hafþi þegit af honom nocqvot len. var hann oc bvinn til slics sem Haralldr villdi gera lata. hann var mikill fire ser. Nv sendir Haralldr konvngr Svein a Vpplond með .xii. mann. þeir hofþo allir svort kleþi. oc letoz vera mvnkar. como snimma vm morgon a bø Þrandar. Þar voro menn a acre i þrimr stoþom. spurþi Sveinn þa menn er hann hitti fyrsta hvart Þrandr veri heima. Þeir sogþo at hann veri eigi heima. Siþan foro þeir oc hitto aþra acrmenn. oc spvrþi Sveinn ens sama. oc leysto þeir slict or sem enir fyrri. Þa melti Sveinn viþ menn sina. Þetta mal ferr kynliga. þeir segia allir eitt til. en mer þiccir sva sem þeir myni eigi satt segia. nv mvno ver reyna til framarr viþ þessa menn. En þetta voro feþgar .ii. Þeir taca nv enn yngra mannenn oc hyþa vm stvnd. þangat til er þeir segia at Þrandr er heima. Oc þa bar sva til er þeir hyddo vercmenn at Sigurðr fostbroþir Þrandar gecc vt oc ser þetta. kømr inn aptr oc segir Þrandi at menn voro comnir þar í mvnkacleþom oc borþo mann a acrinom. Þeir mvnv biþia segir Þrandr til heilagra staþa. Vera ma þat segir Sigvrþr. en kynliga þickia mer þessir mvnkar hatta. Þat cann oc vera segir Þrandr at þat se niosnarmonn. oc scolo ver nu gera til ravn. Her coma þeir bratt a bøinn. oc ef þeir ero mvnkar. þa mono þeir ganga hingat til scemmonnar oc biþia fiar. en ec mon mela at þeir gangi inn. oc biþi þess er meirr mornar. oc ef þeir ero niosnarmonn mvno þeir eigi þat vilia. oc mono þeir bera at hvsino konvngs lyccil. en ec a her iarþhvs. oc mon ec þa þangat ganga. en þess er annarr endi i scalanom. en þv scallt stiga upp at hurþarbaki. en ec get at þeir gangi allir inn hverr sva sem til er scipat. oc ef sva verþr þa scalltv sciotaz vt oc reca aptr hvrð. oc þar mon ec þa coma. oc metti vera at eigi ettim viþ þa siþr vald a þeim. en þeir a ocr. Þetta gengr eptir sem Þrandr gat at þeir coma a bøinn. oc snva þeir at scemmvnni oc biðia fiar. oc er þeir Þrandr leto seint vpp hvrþina. var firir rent littat locum. þa melti Sveinn at þeir myndi bera at konvngs lykyl ef eigi veri vpp lokit. Kappsamliga fara mvnkar þessir segir Þrandr. oc viliom ver heldr lata vpp hvrþ en brotin se. Sveinn scipaþi til vm inngongona. oc baþ vti vera svma. en þat er sem ecki męli. oc ganga allir inn. En siþan comz Sigvrþr vt hia þeim oc recr aptr hurþina. oc þa com Þrandr þar. oc ero þeir Sveinn nv allir a hans valldi. Siþan letr Þrandr hyþa þa alla foronavta oc letr þa hafa scapnaþar ørendi. oc fara þeir brot siþan. en Svein sialfan letr hann vera eptir með ser vel haldinn. en hann var þo hlioþlyndr oc þotti vistin verri en var.

Oc þetta spyrr Haralldr konvngr. oc licar honom allþvngt. Magnvs konvngr spyrr oc oc licar honom meginvel tiltekia Þrandar. oc gørir nv ferþ sina a Vpplond meþ liþi miclo. oc komo viþ scoga noccora í nand bygðom Þrandar. oc dvalþiz þar oc villdi reyna hvat Þrandr tøki til. Nv var sagt Þrandi at liþ mikit var comit at bø hans. oc hyggiom ver at vera myni Haralldr konvngr. oc þegar samnar Þrandr ser liþi oc sendir orþ vm alla bygþ er i nand var. oc allir voro bvnir at veita honom. sva var hann vinsęll viþ bøndr. oc com þar saman mikit liþ oc vel bvit. Nv er sagt Magnvsi konvngi at Þrandr hefir fiolþa liþs oc bvit sem til bardaga. Oc þa melti konvngr. Ec veit hvi vm gegnir. geri nv menn til bøiarins oc segi at þetta ero friþmenn. Oc er þeir Þrandr vito hvat titt er kastar þar hverr niþr sinom vapnom sem þa var hann cominn. oc gengo i moti Magnvsi konvngi með fagnaþi. oc toc konvngr þar veizlo. Nv sagþi konvngr Þrandi at Haralldr konvngr hafþi þvngan hvg a honom. oc hann mondi þar eigi mega viþ halldaz. oc byþr honom til sin. en konvngr mondi scipa iarþir. Oc (er) þetta raþa tekit at Þrandr ferr til Magnvs konvngs oc er með honom. en Haralldr konvngr sitr vm hann oc vildi na honom. en eigi gøraz føri a þvi berliga. Oc er vara toc melti Magnvs konvngr viþ Þrand | at honom þiccir vm vsynt hvart hann fer halldit hann innanlandz fyr Haralldi. Hefi ec nv latit scip bva til handa þer af lavnvngo oc vil ec at þv haldir vt til Grønlandz. Sva er nv til etlat. oc sva mikinn va(v)rþ helldr konvngr a honom. at hann sialfi fylgir Þrandi til scips. oc scilsc sva viþ hann. at þeir lata fra landi. Oc er þeir Þrandr logþo vt vm eyiar oc hofþo nęr nysciliz við Magnvs konvng. þa er þar firir Haralldr konvngr oc leggr at þeim oc tecz þar bardagi. Oc nv ihvgar Magnvs konvngr oc þiccir eigi orvent at hann hafi of snemma við scillz. oc þiccir við raðgan vm at eiga þar er frendi hans er. oc leggr nv til aptr oc ser at þeir beriaz. taca nv atroþr harþan. oc vill hann veita Þrandi. Oc er hann ser atroþr Magnvs konvngs. þa leggr hann þegar fra. oc sciliasc þeir nv. Ferr Þrandr or landi sem etlat var oc vt til Grønlandz oc er þar nockora vetr. Konvngar ero nv baþir i landi oc verþr mart til svndrþyccis með þeim sem optliga ma heyra er fra þeim er sagt.

Fra konvngum

Nv er fra þvi sagt at bvondom þiccir Haralldr konvngr heimta scatta at ser helldr frecliga eþa landseyldir er hann heimtir ser til handa. oc þiccir þvngt vndir at bva. en allir menn vnna meira Magnvsi konvngi oc vilde helldr honom greiþa. Oc a eino þingi var mart vm røtt. var Haralldr konvngr þar oc beiddiz alaga. Enn Einarr þambarscelfir verþr þess varr. oc segir Magnvsi konvngi. oc mon þer vant verþa at geta til rikissins fyr Haralldi konvngi. segir fiardratt hans oc liþs. En konvngr qvez etla at vera mon qvittr manna oc ovina mal. at Haralldr myni ser meira eigna af riki en hann a at retto. Ec mon forvitnaz segir Einarr hvat titt er. Oc nv er þingit er sett sem fyrr var sagt. þa com Einarr þar meþ .lx. manna oc hafþi verit aðr með eckio nacqvarri rikri er Ingibiorg het. oc fecc hon honom liþit. Þar stoþ vpp einn gamall maþr a þingino er Toki het oc melti. Þat hofvm ver heyrt segir hann ef maðr beiþiz konvngs nafns oc se annarr aðr i landi oc til konvngs tecinn a Eyraþingi. etlom ver þat at sa mon mest valld a oss eiga þegnom sinom. vil ec þess biþia at ver biþim allir orþa Magnvs konvngs oc gerim hans soma vm alla lvti. Einarr stoð vpp oc þaccaþi honom orþ sin. oc ollom þeim bvondom er þingit sotto oc Magnvsi konvngi vildo mestan soma gera. Þa melti Haralldr konvngr. Hatt berr þv nv hialminn Einarr. oc mioc synir þv þic í motgongo viþ mic nv sem fyrr. oc goþr veri sa dagr er þinn ofsi steypiz. oc sva sem nv ertv hofþi heri en aþrir. scyldir þv bratt hofþi legri. Þeir scilþo nv þingit viþ sva bvit.

Nv er þat fra sagt at þeir konvngar Magnvs oc Haralldr voro baþir at einni veizlo. oc veitti sa maðr er Aslacr het. Sat Magnvs konvngr oc sumir hans menn vm pallinn. en Haralldr konvngr sat a langpallinn annan. en Þorir broþir Magnvs konvngs sat a annan pall gegnt Haralldi konvngi. Þorir var maþr famalogr oc ecki orþhittinn. Haralldi konvngi þotti svivirþing at sitia fyr hans adryccio oc qveþr þetta at honom Þori.

Þegi þv Þorir

þegn erþv ogegn

heyrþa ec at heti

Hvinngestr faþir þinn.

Þorir var maðr scapmikill oc þotti honom illr qviþlingrinn. oc reiddiz hann mioc. en þottiz engv kvnna at svara. oc beit a hann mioc. oc var hann vkatr. Einnhvernn dag hittaz þeir brøþr oc Magnvs konvngr. oc spurþi konvngr. Hvi ertv sva hlioþr broþir oc okatr. Þorir segir honom sem farit var. oc qvez ill þiccia flimton Harallz oc hrop hans. en qvez engo kvnna svara. Konvngr melti. Ec set þar raþ í mot. qveþ þv þetta i mot at honom ef hann castar a þic.

Gø̨rþi eigi sa

garð vm hestreþr

sem Sigurþr syr

sa var þinn faþir.

Oc vm morgoninn eptir er þeir fvnndvz Þorir oc Haralldr konvngr. oc kastar konvngr a hann sem hann var vanr iafnan. Þorir þegir nv eigi við. oc qveþr i moti þat sem honom var til kent. Haralldr konvngr reiddiz viþ. oc bra sverþi oc villdi havggva til Þoriss. En Magnvs konvngr hleypr til oc biþr þa hetta. oc þicciz þo vita at eigi er vist at hlyþi at Þorir siti lengr gegnt Haralldi. oc scipar hann honom nv it nęsta ser. Oc nv er røtt vm siþan mal konvnga þat sem Einarr forvitnaþiz a þingino oc vm vma þann er lec at Haralldr myndi taca vilia frecara en maldagar stoþo til. oc var þar vitnisbvrþa til leitat. oc er sagt at Aslacr sa er veizlona veitti beri vitni með Haralldi konvngi. Oc er Magnvs konvngr heyrþi þat þa melti hann. Vist villda ec at þeim yrþi þvi misraþit ef ec mętta raþa er livgvitnin bera í moti mer. Oc scilþv at þvi sinni.

Fra Þorsteini Hallz syni

Sva er sagt at eitt sinni er Þorsteinn Hallz son com or cavpferþ af Dyflinni. oc var þat ecci at konvngs vilia ne leyfi er hann hafþi farit. sva oc hofþo þeir eigi golldit landavra ær gialdkerinn atti at heimta. oc heimt hafþi hann. en Þorsteinn lezc eigi scyldr at gialda er hann var konvngs hirþmaðr. oc þottiz heimillt eiga oc vm þa .xiiiii. menn er honom fylgþo at gefa vpp gialdit. oc varþ fyrir þvi eigi fast eptir gengit. Hann for vt vm svmarit oc til bvs sins. Konvngr spyrr þetta allt oc letzc veitt myndo hafa Þorsteini sialfvm landavra enn eigi monnom hans. qvez oc ecki mvna at hann hefþi þvi heitit. en qvaþ ser hitt þiccia þo meira vert er hann toc Dyflinnar (ferþ) a sic. sva at hann hafþi ecki konvngs leyfi til. oc gerir nv Magnvs konvngr Þorstein fyr þetta vtlagan. oc lezc sva scolo leiþa oþrom lagabrotið þo at mikils se verþir. Oc annat svmar com Þorsteinn vtan oc hefir stoðhross ageta goþ. como norþr i Þrandheim. oc stygþvz menn nv við Þorstein fyr sakir vmmęla konvngs. sat hann iafnan einn i herbergi með sinom monnom. Stoþhrossin voro i haga fyr ofan bøinn a Ilovollom. for Þorsteinn þangat til at sia. Þeir voro þa i bønom feþgar Einarr oc Einriþi. Oc einn dag gengr Einarr vm bøinn oc vt a Ilovollo. cømr at hrossonom oc ser oc lofar mioc. oc er þeir etla brot at snva oc røþa vm með ser hverr eiga myni hrossin. þa cømr Þorsteinn at oc heilsar Einari. oc spyrr ef honom þicci goð hrossin. en hann svarar oc qvez vel alitaz. Þa vil ec at þv þiggir segir Þorsteinn. En Einarr letzc eigi þiggia vilia. Þat veit ec segir Þorsteinn at þv mont þiggia giafar at slicom sva monnom. Satt er þat segir Einarr. en mikit liggr nv a þino mali. oc beriom ver nv þar avgom i. Sva verþr þa at vera segir Þorsteinn. Oc sciliaz nv. Oc litlo siþarr gec Einriði at sia hrossin. oc lofaþi mioc. oc spyrr hverr eiga myndi. qvaþ eigi set hafa venligra hest. Þorsteinn cømr þa at oc heilsar honom vel. oc segir at hann vill giarna at hann þiggi hrossin. Einriþi toc viþ oc þaccaþi honom giofna. Oc nv sciliaz þeir. Oc er þeir feðgar finnaz segir Einarr at mikit mondi hann til hafa gefit. at Einriþi hefþi eigi tecit viþ hrossonom. Einriþi svarar. qvez þat ecki sva synaz. qvaþ þiccia gott manncavpp i manninom. Einarr segir. Eigi veiztv allgloct capp fostra mins Magnvs konvngs. ef þv etlar þat avðsott at settaz við hann. en þo montv mega þat.

Einriþi byþr Þorsteini til sin. oc for hann þangat oc sitr et nesta Einriþa vm vetrinn i goþo ifirleti. Magnvsi konvngi licar þvngt. oc mela menn þat fyr honom at eigi se allsømilict. sva micla sem hann gerþi þa feðga yfir ollom Þrandheimi at nv scyli þeir hallda þa menn. er lagabrot gøra oc hann hefir reiþi a. Konvngr svarar þeim fam orþom. Þat er fra sagt at Einarr let ser fatt vm finnaz vm Þorstein vm vetrinn. oc segir at Einriþi mon goða sętt bioþa fyr hann. oc qvaþ þetta nv ecci til sin coma. Þeir feðgar drvccv iafnan iol með Magnvsi konvngi. oc segir Einriþi foþor sinom at hann mon enn sva gera. Þv røþr segir Einarr. en heima mon ec sitia. oc raðligra syniz mer at þv gerir sva. Eigi bysc Einriþi at siþr. oc Þorsteinn meþ [honom oc] voro saman .xii. oc komo a einn litinn bø. oc voro þar vm nottina. Oc vm morgoninn hafþi Þorsteinn seþ vt oc [com inn] | oc sagþi Einriþa at menn riþo þar at garþi. oc er allict feðr þinom. Oc sva var. cømr Einarr þar oc melir til Einriþa. Allkynlig er þin etlon. søkia þeim Magnvs konvng. oc Þorsteinn meþ þer. far heim heldr a Gimsar. en ec mon hitta konvng. oc mon ec allz viþ þvrfa at settir verþi tecnar. en ec cann hvarnntveggia yccarnn konvng. at ecki mondot it sva stilla yccrom orþom at þat mondi hlyþa. oc er mer ecki þa betra vm at røþa.

Sva gera þeir nv at Einriþi ferr heim. en Einarr cømr til bøiarins. Konvngr tecr viþ honom bliþliga. hiala mart. sitr Einarr et nęsta konvngi. Oc enn .iiii. dag iola vecr Einarr viþ konvng vm malit Þorsteins. oc letzc villdo sęttom viþ coma. oc callar gott manncavp i Þorsteini. qvaþ ecki vilia til spara. Konvngr segir. Ecki þvrfv viþ vm þat at røða. mer þiccir mikit at gera þic reiþan. Hęttir Einarr þesso. oc er konvngr þegar catr er þeir tala annat. Liþr nv til atta dags. þa vecr Einarr oþro sinni et sama mal. oc ferr a somo leið. Oc cømr enn .xiii. dagr iola. Þa biþr Einarr at konvngr taki sęttom. oc vetti ec segir hann. at þv monir virþa orð min til þess. Konvngr segir. Ecki er þar vm at tala segir hann. oc kynlict þicci mer er þer heldvt þann mann er ec hafþa reiþi á. Ec etlaþa segir Einarr. at þer mondot stoþa min orð vm einn mann. oc þina virþing viliom ver gera i ollo. oc sva þicciomc ver iafnan gort hafa. oc var þetta meirr Einriþa rað en mitt. en þvi trvi ec at mikit mon a liggia fyrr en hann se drepinn. oc em ec þa herra vannt við cominn. er þit eigvt saman sonr minn oc þv. oc villtv eigi taca fe fyr Þorstein. oc beriaz helldr viþ son minn en eigi mon ec þo beriaz moti þer. oc eigi þicci mer þv nv mioc a þat minnaz er ec sottac þic avstr i Garþa oc styrcþac riki þitt oc gørþvmc fostrfaþir þinn. hygg ec at þvi hveria stvnd. hverso ec mac þina sømþ mesta gøra. en nv scal ec fara a bravt or landi oc veita þer alldri siþan. mvno svmir menn mela at þv vinnir þer litit i þesso ollo saman. Einarr sprettr nv vpp reiþr oc snyr vtar eptir hollinni. Konvngr riss vpp oc eptir honom oc leggr hond a hals Einari oc melir. Kom heill oc sell fostri segir hann. þat scal alldregi verþa at occra vinatto scili. oc tac mann i friþ. sva sem þer licar. Oc sefaz Einarr nv. en Þorsteinn er i settom við konvng.

Fra konvngom

Nv er getiþ eitthvert sinn er konvngar baðir sato i einni holl ifir matborþom. at þar var þa cominn Arnorr iarlascald oc hefir ortt sitt qveþi vm hvarnn þeira. oc þa er scaldit bręddi scip sitt. þa coma sendimenn konvnga oc biðia hann ganga at føra qveþin. Hann for þegar. oc þo ecki af ser tiorona. Oc nv er hann com at stofonni. þa melti hann við dyrvorðo. Gefit rvm scaldi konvnga. Gek inn siþan. oc firir þa Magnvs konvng oc Haralld konvng oc melti. Heilir allvalldar baþir. Þa segir Haralldr konvngr. Hvarom scal fyrr føra qveþit. Hann segir. Fyrr enom yngra. Konvngr spyrr. Hvi hann fyrr. Herra segir hann. þat er męlt at braðgeþ verþa vngmenni. En þat þotti hvaromtveggia virþiligra. er fyrr var qveþit ført. Nv hefr scaldit vpp qveþit oc getr i fyrsto i qveþino iarla fyr vestan haf. oc yrkir vm ferþir sinar. Oc er þar er comit. þa melir Haralldr konvngr til Magnvs konvngs. Hvat sitr þv herra ifir qveþi þesso. þo at hann hafi ort vm ferþir sinar eþa iarla i eyiom vestr. Magnvs konvngr segir. Biþom enn frendi. mic grvnar aðr en lokit se at þer þicci lofit mitt ørit mikit. Þa qveþr scaldit þetta.

Magnvs hlyððv til mattigs oþar

mangi ueit ec fremra annan

yppa raþomc yðro cappi

Jota gramr i qveþi flioto.

Høcr rettr ertv Horþa drottinn

hverr gramr er þer storo verri

meiri verþi þin en þeira

þrifnvðr allr vnndz himenn rifnar.

Þa melti Haralldr konvngr. Lofa konvng þenna sem þv vill segir hann. en lasta eigi aþra konvnga. Oc nv qveþr scaldit it sama sitt. kømr vpp þetta ørendi.

Otti kvnnvð elgiom hętta

øþi veþrs a scelfþan grøþi

fengins gullz eþa føþit ella

flestan alldr vnd drifno tialdi:

lican berr þic hvossom havki

hollvinr minn i lypting innan

alldri scriþr vnd fylki fręgra

farlict eiki visvndr snarla.

Eigi letvþ iofra bagi

yþro nafni mannkyn hafna

hvarki flyrþo hlenna þreytir

hyr ne malm i broddi styriar:

hlvnna er sem ravþvll renni

reiþar bvningr vpp i heiþe

hrosa ec þvi er herscip glęsir

hlenna dolgr eþa vitar brenni.

Þa svaraþi Haralldr konvngr. Allacafliga yrkir sia maþr. oc eigi veit ec hvar cømr.

Mavnnom litzc er milldingr rennir

meita hliþir sęvar sciþi

vnnar iamt sem osamt renni

engla fylki himna þengils.

Eyþendr fregn ec at elsca þioþir

inndrott þin er hofþ at minnom

grøþi lostins gvþi it nęsta

geima vals i þessom heimi.

Oc nv eptir þetta þa er qveþino er lokit. hefr scaldit vpp Harallz qveþi. oc heitir þat Blagagladrapa. gott qveþi. Oc er draponni var lokit. þa var Haralldr konvngr spurðr hvart honom þøtti betra qveþit. En hann sagþi. Sia kvnnom ver hverr mvnr qveþanna er. mitt qveþi mon bratt niþr falla oc engi kvnna. en drapa þessi er ort er vm Magnvs konvng mon qveþin meþa(n) Norþrlond ero bygð. Haralldr konvngr gaf skaldino spiot gvllrekit. en Magnvs konvngr gaf honom þa fyrst gvllhring. oc nv gecc hann sva vtar eptir hollinne. at hann dro gvllhringinn a falinn spiotzins oc melti. Hatt scal bera hvaratveggio konvngs giofna. Þa melti Haralldr konvngr. Kom sia til nacqvars longom orþinn segir hann. Þvi hafþi scaldit heitit Haralldi konvngi at yrkia vm hann erfidrapo ef hann lifþi lengr. Magnvs konvngr gaf honom siþan knorr með farmi oc gerþiz mikill astvþarvinr hans.

Heilreþi Harallz konvngs

Sa lvtr barsc at vm son einnar gofograr cono at hann misti minnis sem hann veri hamstoli. Moþir hans com a fvnd Harallz konvngs oc bað hann leggia til noccot rað. Konvngr segir. Hitt Magnvs konvng. eigi veit hann ser betra i landino. oc þat mon hollt oc heilt er hann leggr til. Hon ferr a fvnd Magnvs konvngs oc biðr hann leggia til hialpręþi. Hann segir. Hittir þv Haralld konvng. Hitta ec segir hon. hann visaþi mer til yþar. Oc segir hon vmmeli hans. Magnvs konvngr svarar. Engi maðr er Haralldi konvngi vitrari i landi þesso. oc mvn hann kvnna rað til at leggia ef hann vill. Siþan ferr hon oc hittir annat sinni Haralld konvng. oc segir honom vmmeli Magnvs konvngs. Haralldr melti. Til scal nv oc nacqvat leggia. sia þicciomc ec hvat syni þinom er. hann er dravmstoli. en þat hlyþir øngvm manni. oc er ecki øðli til þess at menn dreymi ecki. oc at þat megi hlyþa. Gacc nv þar til er Magnvs konvngr hefir tekit lavgar. oc lat sveininn svpa af handlavginni. siþan lattv hann syngia. oc þo at hofga slai a hann eþa geispa þa lattv hann eigi na at sofna. en eptir þat far þv með hann þangat er konvngr hefir hvillt. oc lat sveininn þar sofna. oc meiri van at honom birtiz dravmr. Nv ferr hon sva með ollo sem henni var til kent. oc søfr sveinninn vm hriþ. oc þa er hann vacnaþi hlo hann oc melti. Dreymþi mic nv moþir. at konvngar kømi at mer Magnvs konvngr oc Haralldr konvngr. oc melti i sitt eyra mer hvarr þeira. oc melti þetta Magnvs konvngr. Ver þv sem beztr sagþi hann. en Haralldr konvngr melti. Ver þv sem nęmstr oc minngastr. En þessi sveinn varþ siþan merkiligr maðr oc dvgþi honom sia lecning er Haralldr hafþi til gefit. Þessa viso orti Magnvs konvngr.

Margr qveþr ser at sorgom

sverþrioþr alinn verþa

vggi ec allitt seggia

otta bvkarls dottor.

enn ef einhver bannar

elldgefn fyr mer svefna

vist velldr siclings systir

svinn andvoco minni.

Fra Magnvsi konvngi oc Margreto

Lendr maðr agetr bio i Vic austr. hann het Þrandr. bør hans er nefndr a Stoccom. hann atti dottor er het Margret. hon var qvenna vitrvst oc vęnst. oc gørþiz mikit orþ a vm þat viþa hennar vascleic. Sigurþr het maðr er kallaþr var konvngs frendi. oc hafþi syslo scamt a brot fra Þrandi. hann var venn maþr oc scyldr mioc Magnvsi konvngi. Þess er viþ getið | eitthvert havst at boð fiolment var at Þrandar. oc komo þar saman margir bøndr. Þat var vanði Þrandar at hann qvaddi dottor sina naliga at ollom malom. Oc einn dag eizlonnar voro menn vti staddir a havgom noccorom þar sem viðsynt var oc hofþo margsconar leica. oc er a leiþ daginn. sa þeir scip eitt. þat var glesiliga bvit meþ spanom oc veþrvitom alscialdat allt með stofnom. oc er þat nalgaz inn at bønom þa sø þeir at þat var scipat voscom monnom. oc hofþo cvrteisligan roþr. oc er nv vmrøða mikil hverir vera mono. Þrandr ferr a fvnd dottor sinnar. oc segir henni þessa nylvndv. vitom ver nv ængar vanir Magnvs konvngs. en þo sciliom ver þat at þetta mono vera tignir menn. Hon svarar. Þat veri þo vvent segir hon. at Magnvs konvngr myndi vera. oc kynnim ver micla þocc at hans qvama frestaþiz hingat. Þrandr segir. Hvi melir þv þetta. þars allir menn leggia astvð til hans. oc scolo ver honom vel fagna. Þv røþr þvi segir hon. en et sama hefi ec hvgboþ her vm. at mer þiccir betr at hann comi eigi. Scipit com i logit oc ganga menn at moti. oc var þar cominn Magnvs konvngr. drifa menn til bøiarins. oc þar bvinn inn mesti fognoþr. Konvngr er catr oc veitir þessi enn lendi maþr honom með fvllri avlvþ. Oc er konor ganga i scalann. þa gecc Margret firir oc qvaddi ecki konvng. En konvngr spurþi Þrand hver sv veri en friþa kona er firir gecc. Þrandr segir at sv var dottir hans. Konvngr melti. Oc ecki vill hon oss qveþia. vist letr hon vel. enda er hon friþ cona. oc hia henni vil ec reckia i qveld. Eigi samir yþr þat herra segir Þrandr. Þat mon fram fara segir konvngr. Þrandr segir dottor sinni etlon konvngs. en hon qvaþ ser þat ecki a (v)vart coma. oc veit ec segir hon at konvngr bysc við þvi eino vm. er i moti er minom vilia. oc þicci mer þat þvngt at leggia fyrst ast við hann. oc tyna honom bratt. Þessi orþ henna(r) segir Þrandr Magnvsi konvngi. en hann svarar. Ecki em ec kendr viþ vdrengscap af flestom monnom. en bvasc ma sva vm at henni verþi gefa at þesso. oc engi hefindi mono a oðro verþa en ec raða fyrir. Oc er Þrandr ser hvar comit er. þa lętr hann bva eina scemmo vandliga. oc er þar gør reccia. oc var henni þangat fylgt siþan. en ecki scyldi þa vera fleira manna. Hon var okát mioc. Þannoc var til farit. at hvsit var tvidyrt. oc er hon la þar ein. þa var qvatt annarra dyranna .ii. oc et .iii. sinn gecc vpp hvrþin. oc gengr þar inn maðr oc hefir hott a hofþi. oc spurþi ef þar veri noccot manna. Hon svarar øngo. en sa maþr leitar þa til rekionnar oc gripr þar a henni oc melir. Hyggr þv illt til raþa við konvnginn. Vist er þetta ecki at mino raþi segir hon. Villdv eiga við mic cavp þa segir hann. at ec coma þvi a leiþ at konvngr eigi ecki viþ þic þat er þer mislici. oc vil ec þa eiga vald ifir þer. Þat etla ec segir hon at helldr vilia ec þat. Þa er vel sagþi hann. Hann tøcr siþan a briosti hennar. oc varþ henni viþ callt noccot. oc mercþi hana ser. oc melti. Þa er konvngr cømr í reckiona hia þer. seg þv honom at þv hafir (set) Sigurð frenda hans. oc vitom þa hvers hvgar honom ler. sva mon ec til snva at eigi mvn meira við þurfa. Maþrinn gecc i brot eptir þetta. oc konvngr com litlo siþarr. Oc er hann var i reccio comenn hia henni. biþr hann menn i brot ganga oc siþan snysc hann til hennar oc melir viþ hana bliþliga. oc qvez etla at hann scyldi eigi litinn soma gera til hennar. ef hon villdi viþ hann sø̨ma. Hon svarar. Þat er með noccorri hętto at sva dyrligr maþr sem þv ert oc vel at þer. þa scaltv þat vita at ec hefi set Sigvrþ frenda þinn. Konvngr svaraþi þa reiþvliga oc spratt vpp. Eigi mon þa hø̨fa segir hann at byggva þessa recciona. Gengr vt siþan oc þar til er Þrandr svaf inne. oc berr a loptit. Þrandr gecc til dyranna. oc ser þegar at konvngr er reiþr mioc. oc spurþi hvat veri vm at vera. Þat er mer tiþast segir konvngr at farit se eptir Sigvrþi. Þegar fęr Þrandr menn til þess. oc melti konvngr (at) þeir scyldi sva segia honom. at hann mondi fara verþa hvart er hann villdi eþa eigi. Sendimenn fara oc koma a fvnd Sigurþar. oc biðia hann bvasc sem tiþast oc fara með þeim. segia honom frecliga orðsending konvngs. Hann letzc sva gera myndo. oc qvaz venta at sia mondi goð verða hans for at hitta þvilican frenda sinn sem konvngr var. Ferr Sigurþr með þeim oc finnaz þeir konvngr. oc var konvngr reiþr mioc oc spurþi hvar fvndi þeira hefþi saman borit oc Margretar. Sigvrþr svarar. Verit hefi ec at veizlom herra segir hann með Þrandi. oc hefi ec set hana. en talat fatt við hana. en vm þat em ek bvinn at sveria. at engi scipti hefi ec viþ hana att. Þa let konvngr Margreto þangat calla. oc spurþi hana inniliga hve farit hefir. oc segir hon nv vm qvamo mannzins oc hans tillavgor oc sva markit. Konvngr melti. Lat mic sia þat marc. Hon gørir sva. oc er konvngr sa briostit. þa syniz þar þvi licast sem legi a silfrpenningr. Þa melti konvngr. Er sva farit segir hann. at faþir minn vill eigi at ec tøka þessa kono til lags viþ mic. faþir minn hefir sa maþr verit. oc þvi varþ mer sva mikit i scapi oc sciott a litit. at gvð oc enn helgi Olafr konvngr villdi eigi þetta. oc scaltv nv Sigvrþr fa þetta rað. oc þar með mina vinattv. Oc nv for þetta fram sem konvngr melti. at Sigurðr fecc Margretar. oc gerþiz hann ricr maðr oc goþr drengr. Hon þotti oc agetlig kona at viti sino oc morgom goþom lvtom. En konvngr for i brot er veizlo var lokit. sva sem hann atti ferþir til. oc lycr þesso sva.

Fra Hreiþari heimska

Þorþr het maðr. hann var Þorgrims son Hreiþars sonar þess er Glvmr va. Þorþr var litill maþr vexti oc venn. hann atti ser broþor er Hreiþarr het. hann var liotr maþr oc varla sialfbiargi fyr viz socom. hann var manna fravastr oc vel at afli bvinn oc hogverr i scapi. oc var hann heima iafnan. en Þorþr var i forom oc var hirðmaþr Magnvs konvngs oc mazc vel. Oc eitt sinni er Þorþr bio scip sitt í Eyiafirþi. þa com Hreiþarr þar broþir hans. oc er Þorþr sa hann. spurþi hann hvi hann veri þar cominn. Hreiþarr svarar. Eigi nema ørendit veri. Hvat villtv þa segir Þorþr. Ec vil fara vtan segir Hreiþarr. Þorþr melti. Ecki þicci mer þer fallin forin. vil ec helldr þat til leggia við þic at þv hafir foþorarf ockarnn. oc er þat ha(l)fo meira fe en þat er ec hefi í forom. Hreiþarr svarar. Þa er litit vit mitt segir hann ef ec tec þenna fiarscacca. til þess at gefa mic sva vpp sialfan oc lata þina vmsia. oc mon þa hverr maþr draga af mer fe occat. allz ec kann engi forreþi þav er nyt ero. oc era þer þa betra lut i at eiga. ef ec ber a monnom eþa geric aþra oviso þeim er vm fe mitt sitia at locca af mer. en eptir þat se ec barþr eða meiddr fyr minar tilgerþir. enda er þat sannast í at þer mon torsett at halda mer eptir. er ec vil fara. Vera kann þat segir Þorþr. en get ecki þa vm ferþ þina fyr oþrom monnom. Þvi het hann. Oc þegar er þeir brøþr ero scilþir. þa segir Hreiþarr hveriom er heyra vill at hann etlar vtan at fara með broþor sinom. Oc firna allir Þorþ vm. ef hann flytr vtan afglapa.

Oc er þeir ero bvnir sigla þeir i haf. oc verþa vel reiþfara. coma viþ Biorgyn. oc þegar spyrr Þorþr eptir konvngi. oc var honom sagt at Magnvs konvngr var i bønom oc hafþi scommo aþr comit. oc villdi eigi lata køia sic samdøgris. þottiz þvrfa hvildar er hann var nycominn. Bratt lito menn Hreiþar. at hann var afbragþ annarra manna. hann var mikill oc liotr omallatr viþ þa er hann hitti. Oc snemma vm morgoninn aþr menn veri vacnaþir stendr Hreiþarr vpp oc kallar. Vaki þv broþir. fatt veit sa er søfr. ec veit tiþindi oc heyrþac aþan lęti kynlig. Hverio var licast segir Þorþr. Sem ifir kycvendom segir Hreiþarr. oc þavt við mioc. en alldri veit ec hvat latom var. Lat eigi sva vndarliga segir Þorþr. þat mon verit hafa hornnblastr. Hvat scal þat tacna segir Hreiþarr. Þorþr svarar. Blasit er iafnan til motz eþa til scipdrattar. Hvat tacnar motit segir Hreiþarr. Þar ero dømþ vandamal iafnan segir Þorþr. oc slict talat sem konvngr þicciz þurfa at fyr alþyðo se vpp borit. Hvart mon konvngr nv a motino segir Hreiþarr. Þat etla ec vist segir Þorþr. Þangat verþ ec þa at fara segir Hreiþarr. þvi at ec vilda þar coma fyrst er [ec seia sem flesta menn] i senn. Þa scytr í tvav hornn meþ ocr segir Þorþr. mer þøtti þvi betr er þv kømir þar siþr er fiolment veri. oc vil ec h[vergi fara. Ecci tiar sl]ict at mela segir Hreiþarr. fara scolo viþ baþir. mvna þer betra þiccia at ec fara einn. en ecki før þv mic lattan [þessarrar farar]. | Hleypr Hreiþarr a brot. en Þorþr ser nv at fara mvn verþa. oc ferr hann nv eptir er Hreiþarr ferr hart vndan. oc er mioc langt milli þeira. Oc er Hreiþarr ser at Þorþr for seint. þa melti hann. Þat er þo satt at illt er litill at vera. þa er aflit ner ecki. en þo metti vera fraleicrinn. en litit etla ec þic af honom hafa hlotit. oc verea þer verri venleicr minni oc kømiz þv meþ avþrom monnom. Þorþr segir. Eigi veit ec mer verr fara vknaleic minn. en þer afl þitt. Handkrø̨cio(m)sc þa broþir segir Hreiþarr. Oc nv gera þeir sva. fara vm hriþ. oc er sva at Þorþi tecr at dofna hondin. oc lętr hann lavst. þiccir eigi verþa vinveitt at þeir halldiz a við alpvn Hreiþar(s). Hreiþarr ferr nv vndan sva við fot. oc nemr stað siþan a hęð nacqvarri. oc er allstarsynn. ser þaþan fiolmennit þangat sem motit var. Oc er Þorþr cø(m)r eptir melir hann. Forom nv baþir saman broþir. Oc Hreiþarr gerir sva.

Oc er þeir coma a þingit kenna margir menn Þorþ. oc fagna honom vel. oc verþr konvngr aheyrsli. oc þegar gengr Þorþr fyrir konvng oc qveþr hann vel. oc tecr konvngr bliðliga qveþio hans. Þegar scilþi meþ þeim brøðrom. er þeir qvomo til þingsins. oc verþr Hreiþarr scavttogaþr mioc oc førþr i reikvð. Hann er malvgr oc hler mioc. oc þiccir monnom ecki at minna gaman at eiga við hann. oc verþr honom nv forin vgreið. Konvngr spyrr Þorþ tiþinda. oc siþan spyrr hann hvat þeira manna veri i for með honom ær hann villdi at til hirþvistar føri með honom. Þar er broþir minn i for segir Þorþr. Sa maþr mon vel vera segir konvngr ef þer er licr. Þorþr segir. Ecki er hann mer glicr. Konvngr melti. Þo ma enn vel vera. eþa hvat er vlicast með ycr. Þorþr melir. Hann er mikill maðr vexti. hann er liotr oc helldr osycnligr. stercr at afli oc lvndhøgr maþr. Konvngr melti. Þo ma honom vel vera farit at morgo. Þorþr segir. Ecki ecki var hann callaþr vizcvmaðr a vnga alldri. At þvi fer ec meirr segir konvngr sem nv er. eþa hvart ma hann sialfr annaz sec. Ecki dala er þat segir Þorþr. Konvngr melti. Hvi flvttir þv hann vtan. Herra segir Þorþr. hann a allt halft við mic. enn hefir øngar nytiar fiarins oc engi afscipti ser veitt vm penninga. beizc þessa eins hlvtar at fara vtan með mer. oc þotti mer vsannlict at eigi reþi hann eino(m) lvt. þars hann letr mic morgom raþa. þotti mer oc gliclict at hann mondi gefo af yþr hliota. ef hann cømi a yðarnn fvnd. Sia vilda ec hann segir konvngr. Sva scal oc segir Þorþr. en brotto er hann nv riaðr nocqvor. Konvngr sendi nv eptir honom. oc er Hreiþarr heyrþi sagt at konvngr villdi hitta hann. þa gengr hann vppstert mioc. oc ner a hvat sem fyrir var. oc var hann þvi ovanr a(t) konvngr hefþi beiz fvndar hans. Hann var a þa leiþ bvinn at hann var i okvlbrocvm oc hafþi felld gran ifir ser. oc er hann cømr fyr konvng. þa fellr hann a kne fyr konvng oc qveþr hann vel. Konvngr svaraþi honom hleiandi oc melti. Ef þv att við mic ørendi þa mel þv sciott slict er þv vill. aðrir eigo enn navþsyn at tala viþ mic siþan. Hreiþarr segir. Mitt ørendi þicci mer scylldast. ec villda sia þic konvngr. Þicci þer nv vel þa segir konvngr. er þv ser mic. Vel vist segir Hreiþarr. en eigi þicciomc ec enn til gørla sia þic. Hvernoc scolo viþ nv þa segir konvngr. vildir þv at ec støþa vpp. Hreiþarr segir. Þat vilda ec segir hann. Konvngr melti er hann var vpp staþinn. Nv montv þicciaz gerla sia mic mega. Eigi enn til gørla segir Hreiþarr. oc er nv þo nęrr hofi. Villtv þa segir konvngr at ec leggia af mer scickiona. Þat villda ec vist segir Hreiþarr. Konvngr melti. Vit scolom þar þo nocqvot innaz til aþr vm þat malit. Þer eroþ hvgqvemir margir Jslendingar. oc veit ec eigi nema þv virþir þetta til ginningar. nv vil ec þat vndan sc(i)lia. Hreiþarr segir. Engi er til þess ferr konvngr at ginna þic eþa livga at þer. Konvngr leggr nv af ser scicciona oc melir. Hygþv nv at mer sva vandliga sem þic tiþir. Sva scal vera segir Hreiþarr. Hann geng(r) i hring vm konvnginn oc melir opt it sama fyr mvnni ser. Allvel. allvel segir hann. Konvngr melti. Hefir þv nv set mic sem þv villt. At viso segir hann. Konvngr spvrþi. Hversv lizc þer nv a mic þa. Hreiþarr svarar. Ecki hefir Þorþr broþir minn ofsavgvm fra þer sagt þat er vel er. Konvngr melti. Mattv nocqvot at finna vm þat er þv ser nv. oc þat er eigi se i alþyþo vite. Ecki vil ec at finna segir hann. oc ecki ma ec þegar. þvi at þannoc mondi hverr sic kiosa sem þv ert þo at sialfr metti raþa. Mikinn tecr þv af segir konvngr. Hreiþarr segir. Hattvng er oþrom á þa segir hann. at lofgiarnliga se viþ melt. ef þv att þetta eigi at sonno sem mer litzc a þic. oc ec sagþa aþan. Konvngr melti. Finn til noccot þo at smatt se. Þat hellzt þa herra segir hann. at avga þitt annat er litlo þvi ofarr en annat. Þat hefir einn maðr fyrr fvndit segir konvngr. en sa er Haralldr konvngr frendi minn. Nv scal iafnmeli með ocr segir konvngr. scaltv nv standa vpp oc leggia af þer scickio. oc vil ec sia þic. Hreiþarr fleygir af ser felldinom oc hefir savrgar crvmmor. maðrinn hentr mioc oc liotr. en þvegnar helldr latliga. Konvngr hyggr at honom vandliga. oc þa melir Hreiþarr. Herra segir hann. hvat þicciz þv nv mega at mer finna. Konvngr svarar. Þat etla ec at eigi føðiz liotari maðr vpp en þv ert. Slict verþr melt segir Hreiþarr. er nocqvot þa segir hann at til friþinda se vm mic. at þvi sem þv leggr etlon á. Konvngr melti. Þat sagþi Þorþr broþir þinn at þv verir lvndhøgr maðr. Þat er satt oc segir Hreiþarr. oc þicci mer þat illt er sva er. Þv mont reiþaz þo segir konvngr. Mel heill herra segir Hreiþarr. eþa hve langt mon til þess. Eigi veit ec þat gørla segir konvngr. hellzt a þessom vetri at þvi er ec get til. Hreiþarr melti. Seg heill sogo. Konvngr melti. Ertv nocqvot hagr. Hreiþarr svarar. Alldregi hefi ec reynt. ma ec þvi eigi vita. Til þess þøtti þo ecki oliclict segir konvngr. Seg heill sogo qvað Hreiþarr. sva mon vera iafnt þegar er þv segir þat. en vetrvistar þøttomc ec þvrfa. Konvngr svarar. Heimil er min vmsia. en betr þicci mer þer þar vistin felld vera er helldr er fatt manna. Hreiþarr svarar. Sva er þat oc segir hann. en eigi mon sva mannfatt vera at eigi comi þat þo vpp er melt verðr. allra hellzt þat er hløgi þiccir í. en ec (em) maþr ecki orðvarr. oc iafnan berr mer mart á góma. nv cann vera at þeir reiþi orþ min fyr aþra menn oc spotti mic oc drepi þat at ferligo er ec hefi at gamni eþa melig. Nv syniz mer hitt vitrligra at vera helldr hia þeim er vm mic hyggr sem Þorþr er broþir minn þott þar so helldr fiolmonni en hinnog þott menn se fair oc se þar engi til vmbota. Konvngr melti. Rað þv þa. oc farit baþir brøðr til hirðarinnar ef ycr licar þat betr. Þegar hliop Hreiþarr a brot er hann heyrþi þessi orð konvngs. oc segir hveriom manni er a vill hlyþa. at han(s) for hefir allgoð orþit a konvngs fvnd. segir oc eincom Þorþi broþor sinom at konvngr hefir leyft honom at fara til hirðvistar. Þa melti Þorþr. Bv þic þa sømiliga at cleþom eþa vapnom. þvi at þat eitt samir. oc scortir ocr ecki til þess. oc scipaz margir menn vel viþ goþan bvning. enda er vandara at bva sic i konvngs herbergi en annarstaþar. oc verþr siþr at hløgi gørr af hirþmonnom. Hreiþarr svarar. Eigi getr þv allnęr at ec mona scrvðkleþi á mic lata coma. Þorþr melti. Scerom vaþmal þa til. Hreiþarr svarar. Nęrr er þat segir hann. Sva er nv gorrt við rað Þorðar. oc letr Hreiþarr eptir leiþaz. hefir hann nv vaðmals kleþi oc fagar sic oc þiccir nv þegar allr annarr maþr. syniz nv maþr liotr oc greit vaxligr. sva er þo mot a manninom er þeir Þorþr ero með hirþinni. at Hreiþarr verþr i fyrsto fyr miclom agang af hirðmonnom. oc breytto [þeir marga] vega orþom við hann oc fvndo at hann var omallatr. com viþ sem matti. oc hendo þeir mikit gaman at þvi at eiga viþ [hann. oc var hann] iafnan hleiandi viþ þvi er þeir melto. oc lagþi hvernn þeira fyrir sva var hann leicmikill. beþi vm męlgina oc allr . . . . . . . . . . þvi at hann var ramr at afli. oc er þeir finna at hann gefsc ecki at grandi. þa þvarr þat allt af þeim hirðm[. . . . . . . . . . . .] hirþinni.

I þetta mvnd voro þeir baþir konvngar ifir landi Magnvs konvngr oc Haralldr konvngr. en þa hofþo sacar gør[zc til missattar með konvngom þvi a]t hirðmaþr Magnvs konvngs hafþi vegit hirðmann Harallz konvngs. oc var lagþr til sattarfvndr at konvngar scy[lldo finnaz] | oc scipa malino. oc er Hreiþarr heyrir þetta at Magnvs konvngr scal fara til motz við Haralld konvng. þa ferr hann a fvnd Magnvs konvngs oc melir. Sa lutr er segir hann er ec vilda þic biðia. Hverr er sa sagþi konvngr. Hreiþarr melti. At fara til sattarfvndar. em ec ecki viðforvll. en mer er mikil forvitni á at sia .ii. konvnga senn i e(i)nom stað. Konvngr svarar. Satt segir þv at þv ert ecki viðforvll. en þeygi mon ec leyfa þer þessa forna. þvi at ecki er þer fellt at ganga í greipr monnom Harallz konvngs. oc beri sva til at þer verþi at þvi olið eþa oþrom. oc em ec vm þat hreddr at þa sø̨ki þic heim reiþin er þu langar til. en mer þøtti bezt at við beriz. Hreiþarr segir. Nv meltir þv gott orð. þa scal at viso fara ef ec veit þess vanir at ec reiþomc. Konvngr segir. Montv fara ef ec leyfi eigi. Hreiþarr svarar. Eigi þa siþr. (Konvngr melti.) Etlar þv at þer moni þvilict við mic at eiga sem við Þorþ broþor þinn. þvi at þar hefir þv iafnan þitt mal. Hreiþarr svarar. Þvi ollo betra mon mer við yðr at eiga sem þv ert vitrari en hann. Konvngr ser nv at hann mon fara þo at hann banni eþa hann fari eigi i hans foroneyti. oc þiccir eigi þat bezt ef hann cømr annarstaþar til foroneytis. oc þiccir þa i reiþingom vera hverso honom eirir ef hann velir einn vm. oc leyfir honom nv helldr at fara með ser. oc er Hreiþari fenginn hestr til reiþar. Oc þegar er þeir voro a ferþ comnir þa reið hann mioc. oc etlaþi ser varla hof vm oc þravt hestinn vndir honom. Oc er konvngr verþr þess varr melir hann. Nv gefr vel til. fylgi nv Hreiþari heim oc fari hann eigi. Hann svarar. Eigi heptir þetta ferþina mina þott hestrinn se þrotinn. cømr mer til litils fraleicrinn ef ec fę eigi fylgt yðr. Fara þeir nv oc logþo margir fram hia honom hesta sina. oc þotti gaman at reyna fraleic hans sva gropasamliga sem hann sialfr toc á. En sva gafz at hann þreytti hvernn hest er frammi var lagþr. oc letzc eigi verþr at coma til fvndarins ef hann geti eigi fylgt þeim. oc fyr þetta sato nv margir af sinom hestom. Oc er þeir coma þar er konvngar scolo finnaz. þa melti Magnvs konvngr viþ Hreiþar. Ver þv mer nv fylgiosamr oc ver á aþra hond mer. oc scilsc ecki fra mer. en miðlvng segir mer hvgr vm hverso ferr þa er menn Harallz konvngs coma oc sia þic. Hreiþarr qvaþ sva vera scyldo sem konvngr melti. oc þicki mer þvi betr er ec geng yðr nerr.

Nv finnaz konvngar oc ganga þeir a tal oc røþa mal sin. En menn Harallz konvngs gato lita hvar Hreiþarr gecc. oc hofþo heyrt getit hans oc þotti þeim vm et vęnsta. Oc er konvngr toloþo. þa gengr Hreiþarr í flocc Harallz manna. oc hofþo þeir hann til scogar er scamt var þaþan. scavttogoþo hann mioc oc hrvndo honom stvndom. en þar lec a ymso. stvndom favc hann fyrir sem vindli. en stvndom var hann fastr fyrir sem veggr. oc hrvto þeir fra honom. Nv dregsc þo sva leicrinn. at þeir gera honom nacqvat harþleikit. leto ganga honom øxarscopt oc scalpana oc namo naddar af sverþsconom i hofþi honom. oc sceindiz hann af. oc sva let hann sem honom þøtti et mesta gaman at. oc hlo viþ iafnan. Oc er sva hafþi fram farit vm hriþ. þa toc leikrinn ecki at batna af þeira hendi. Þa melti Hreiþarr. Nv hofvm ver att goþan leic vm stvnd. oc er nv raþ at hetta. þvi at nv tecr mer at leiþaz. forom nv til konvngs yþvars oc vil ec sia hann. Þat scal verþa alldri sogþo þeir sva fiandligr sem þv ert at þv scylir sia konvng varnn. oc scolo ver føra þic til heliar. Honom finnz þa fatt vm. oc þicciz sia at þat mon fram fara. oc er nv þar comit at honom renn i scap oc reiþiz hann. fer hondom þann mann er mest sotti at honom oc verst lec viþ hann. oc vegr a lopt oc førþi niþr at hofþino sva at heilinn var vti. oc er sa davþr. Nv þiccir þeim hann travtt mennzcr maðr at afli. oc stvccv þeir nv í vigino. fara oc segia Haralldi konvngi at drepinn var hirþmaþr hans. Konvngr svarar. Drepit þann þa er þat hefir vnnit. Eigi er þat en høgra segia þeir. hann er nv i brotto. Þat er nv fra Hreiþari at segia at hann hittir Magnvs konvng. Konvngr melti. Veiztv nv hvernoc þat er at reiþaz. Ja segir hann. nv veit ec. Hvernog þotti þer segir konvngr. hitt fann ec at þer var forvitni á. Hreiþarr svarar. Jllt þotti mer segir (hann). þess var ec fvsastr at drepa þa alla. Konvngr melti. Þat com mer iafnt i hvg segir konvngr af þv mondir illa reiþr verþa. Nv vil ec senda þic a Vpplond til Eyvindar lenz mannz mins. at hann haldi þic fyr Haralldi konvngi. þvi at ec treystomc eigi at þin verþi gett ef þv ert með hirþinni. þvi at ver finnvmc. en Haralldr frendi er bravgðottr. oc er vant við at sia. com þa aptr til min er ec sendi eptir þer. Nv ferr Hreiþarr i brot vnnz hann cømr a Vpplond. oc tecr Eyvindr viþ honom eptir orðsending konvngs. Konvngar hofþo sattir orþit a þat mal er aðr var milli þeira. oc var þvi sętt. en her verþa þeir eigi asattir. þyccir Magnvsi konvngi þessir menn hafa sialfir fyrgort ser oc valldit ollom socom. oc þiccir hirþmaþr fallit hafa oheilagr. en Haralldr konvngr beiþir bota fyr hirþmann sinn. oc scilþvz nv með øngri sętt.

Eigi liþv langar stvndir aþr Haralldr konvngr spyrr hvar Hreiþarr er niþr cominn. gørir siþan ferþ sina oc cømr a Vpplond til Eyvindar. hefir með ser .lx. manna. hann cømr þar vm morgon snimma. oc etlaþi at coma a vvart. en þat var þo eigi. þvi at Eyvindr þottiz vita firir at hann mondi coma. oc var hann a øngri stvndo vanbvinn við. Hafþi hann stefnt liþi at ser af lavnvngo. oc var þat i scogom þeim er nalegir voro bønom. scyldi Eyvindr gefa þeim marc ef Haralldr konvngr kømi. oc þottiz hann liþs þvrfa. Þat er sagt einhverio sinne. aþr Haralldr konvngr kømi at Hreiþarr beiddiz at Eyvindr scyldi fa honom silfr oc nocqvot gull. Ertv hagr segir hann. Hreiþarr svarar. Þat sagþi Magnvs konvngr mer. en eigi ma ec annat til vita. þvi at ec (hefi) alldri viþ leitat. en þvi mvndi hann þat segia at hann mondi vita. oc þvi trvi ec er hann sagþi. Eyvindr melti. Þv er(t) vndarligr maðr segir hann. nv mon ec fa þer efnin. scaltv fa mer silfrit ef vnytt verþr smiþat. en niot sialfr elligar. Hreiþarr er byrgðr i eino hvsi oc er hann þar at smiþinni. Oc aþr en gort verþi þat er Hreiþarr smiþaþi. þa cømr Haralldr konvngr. oc er nv sem ec gat aðr at Eyvindr er at øngo obvenn. oc gerir hann konvngi veizlo goþa. Oc nv er þeir sitia i dryccio. þa frettir konvngr eptir ef Hreiþarr se þar. oc mantv hafa vinatto af mer i moti ef þv selr oss manninn. Eyvindr svarar. Eigi er hann her nv. Ec veit segir konvngr af hann er. oc þarftv eigi dylia. Eyvindr melti. Enn þott þat se þa geri ec eigi þann mvn yccar Magnvs konvngs. at ec selia þann mann i hendr þer er harm vill scyla lata. Gecc vt siþan or stofonni. Oc er hann cømr vt. þa bryz Hreiþarr a hvrþina oc kallar at hann vill a brot. Þegi þv segir Eyvindr. Haralldr konvngr er her cominn oc vill drepa þic. Hreiþarr bryzc vt eigi at siþr. oc letzc hitta vildo konvng. Eyvindr ser þa at hann mon briota vpp hvrðina. gengr til oc lycr vpp oc melir. Gramir mono taca þic segir hann er þv gengr til banans. Hreiþarr gengr inn i stofona oc firir konvng. oc qveþr hann oc melir. Herra tac af mer reiþina. þvi at ec em þer vel felldr fyr margs sacir at gera þat er þv vill gera lata. þo at eigi se allriflict i mannravnom eþa þvi er við berr. oc mon ec þess vlatr er þv villt mic til hafa sendan. Her er nv gripr er ec vil gefa þer. Setr a borþit fire hann. En þat var svin gort af silfri oc gyllt. Þa melti konvngr er hann leit a svinit. Þv ert hagr sva at travtt hefi ec set iafnvel smiþat með þvi moti sem er. Nv ferr þat meþ manna hondom. segir konvngr at hann mon taca settir af honom. oc er gott at senda þic til storvirkia. þv ert maþr stercr oc vfęlinn at þvi er ec hygg. Nv cømr svinit aptr fyr konvng. tecr hann þa vpp oc hyggr at smiþinni enn vandligarr. oc ser þa at spenar ero a oc þat var gylltr. fleygir þegar i brot. oc ser at til haðs var gort oc melir. Hafi þic allan troll. standi menn vpp oc dreþi hann. En Hreiþarr tecr svinit oc gengr vt. oc ferr þegar a brot þaðan oc com a fvnd Magnvs konvngs. oc segir honom hvat i hefir gorzc. En i oþro lagi standa menn vpp oc vt eptir honom. oc etla drepa hann. oc er þeir koma vti þa er Eyvindr þar fyrir oc hefir fiolmenni mikit. sva at ecki matto þeir eptir Hreiþari hallda. oc scilia þeir Eyvindr við sva bvit. oc licar konvngi illa. Oc er þeir hittaz Magnvs konvngr oc Hreiþarr. frettir konvngr eptir hvernoc farit hefir. En Hreiþarr segir fra [oc synir konvngi] | svinit. Magnvs konvngr melti þa er hann hvgþi at svinino. Geysi hagliga er þetta smiþat. en hefnt hefir Haralldr konvngr frendi varr mioc minni haþvngar en i þesso er. oc eigi ertv allaręþislitill. oc þo með ollo hvgqvemr.

Hreiþarr var nv þar nacqvara stvnd meþ Magnvsi konvngi. Oc eitthvert sinn cømr hann at mali við konvng oc melti. Þat villda ec konvngr at þv veittir mer þat er ec mon biþia þic. Hvat er þat segir konvngr. Þat herra segir Hreiþarr at þer hlyddit qveþi er ec hefi ort vm yþr. Hvi scal eigi þat segir konvngr. Nv qveþr Hreiþarr qveþit. oc er þat allvndarlict. fyrst kynligast en þvi betra er siðarr er. Oc er lokit er qveþi. melti konvngr. Þetta qveþi syniz mer vnndarlict oc þo gott at nestlocom. en qveþit mon vera með þeim hetti sem efi þin. hon hefir fyrst verit með kynligo moti oc einrenligo. enn hon mon þo vera þvi betr er meirr liþr a. her eptir scal ec oc velia qveþis lavnin. Her er holmr einn fyrir Noregi. sa er ec vil þer gefa. hann er meþ goþom grosom. oc er þat gott land þo at eigi se mikit. Hreiþarr melti. Þar scal ec samtengia meþ Noreg oc Island. Konvngr melti. Eigi veit ec hverso þat ferr. hitt veit ec at margir menn mvno bvnir at cavpa at þer holminn oc gefa þer fe firir. en raðligra etla ec vera at ec leysa til min. at eigi verþi at bitbeini þer eþa þeim er cavpa vilia. er nv oc ecki vel feld vist þin vilgis lengi her i Noregi. þvi at ec þicciomc sia hvernn Haralldr konvngr vill þinn lvt. ef hann a at raþa sem hann mon raþa ef þv ert lengi i Noregi. Nv gaf Magnvs konvngr honom silfr fyr holminn. oc vill nv eigi þar hetta honom. oc for Hreiþarr vt til Jslandz oc bio norþr i Svarfaþardal. oc geriz mikill maðr fyr ser. oc ferr hans raþ mioc eptir geto Magnvs konvngs at þess betr er. er meirr liþr fram hans efi. oc hefir hann gort ser at mestom lvta þav kynialeti er hann slo a sic enn fyrra lut efinnar. bio hann til elli i Svarvaðardal. oc ero margir menn fra honom comnir. oc lycr þer þessi røþo.

Fra hernaþi konvnga oc lifgiof konvngs moþor við hertekit folc

Nv er þeir hofþo raþit landino .ii. vetr baþir saman Magnvs konvngr oc Haralldr konvngr. þa bva þeir her sinn at svmri svþr til Danmercr oc bioþa vt leiþangri or Noregi. Þat var einom vetri eptir fall Ravgnvallz iarls Brvsa sonar vestr í Orcneyiom. Foro konvngar með her sinn svþr til Danmercr. oc etla a hendr Sveini Vlfs syni. er þa hafþi verit vm vetrinn i Danmorc. Þorgils het maðr Birno son er reþ naliga fyr þriðivngi Danaveldis. Oc er konvngar foro var iafnan lang(t) milli flota þeira vm netr. Oc er þeir voro comnir i Danmorc. þa var þat einnhvernn dag at þeir Magnvs konvngr gerþo vppgongo þar sem konvngr hafþi verstan hvg a monnom fire sacir otrvleica viþ sic. þeir drapo þar menn en gerþo svma hertecna oc raco i bond. oc var þat ec(ki) siþ dags er þeir como ofan til scipa sinna með .xii. bandingia. Haralldr konvngr var þa enn eigi cominn. Gengo vpp oþro sinni. oc melti konvngr mikit vm at þa scyldi eigi leysa. Oc nv er þeir konvngr voro a land gengnir. þa spyrr konvngs moþir þa banndingiana. hverir þeir veri eþa hverr er sia enn virþiligi maðr segir hon er mer virþiz sem vera moni foringi yþarr. Hann svarar engo. Hon spyrr þa ef hann villdi þiggia lif. Eigi etla ec segir hann. Hvi gegnir þat segir hon. Hann svarar. Þar ero .ii. lvtir til. annarr sa at ec mon eigi konvngi trvr. en sa annarr at eigi mon betri maðr veita mer liflat en konvngr er. oc er þetta maclict þvi at ec hefi iafnan verit í moti honom. enda er fam monnom scaþi at mic. þat hellzt at ec a kono vnga. oc er henni sacni at. Hon melti. Þat se ec at þv ert mikils hattar maðr. oc scaltv þiggia lifit. Hann segir. Þat vil ec oc fvsliga gera at þiggia lif at þer. en eigi mon konvngi vel lica sia tiltekia en þo a ec þer konvngs moþir micla gøzco at lavna. oc vitia kvnnliga Þorcels geysis ef þv þicciz þvrfa. nęrgi er þat er. Nv fara þeir .xii. menn a brot oc leita fyr ser. Oc nv er konvngr cømr aptr oc verþr þessa varr. oc varþ hann acafa reiþr. oc qvað firnn at er hon scyldi briota boð hans. eþa þicciz þv betr. kvnna eþa vilia en ec. Hon svarar. Eigi villda ec verr i þessom lvt en þv hvegi sem vm aþra ferr. oc get ec at verþi þat eitthvert sinn. er mer þicci þesso eigi misraþit. Konvngr melti. Margir eigo sinom feðrom gott at lavna. oc eigi annarr maðr betra en ec. vm flesta lvtena. en vant valþi hann mer þo moþernit. Hon segir. Ecki attv honom þat at soc at gefa. þvi at velia melti hann þer enn miðr. en meira attv þat at virþa við mic hve ec valþa þer favþvrinn. ecki tior nv eptir þessom monnom at søkia þvi at þeir ero allir a brotto.

Konvngar fara enn vm landit. oc þess er enn við getit oþro sinni at þeir hofðo a land gengit. oc rako ofan fire ser marga menn oc setto i fiotra. J þeiri vppgongo hofþo þeir tekit mikit fe af þeim monnom morgom er gengit hofþo vndir Svein konvng Vlfs son. Oc var nv þar Haralldr konvngr. Nv melti Magnvs konvngr til moþor sinnar af hlioþi. Fire þat segir hann er ec melta nestom hart viþ þic er þv lezt leysa menn or fiotrom. þa vil ec nv þat bøta. þigg nv þessi lavnin. at þv biþ mic friþar manni þeim er øztr er banndingianna sva at menn heyri. Hvi mvna ec þat nv optarr gøra vm fiannmenn þina segir hon. sva illa sem þer licaþi fyrr er ec scavt þeim vndan. Konvngr melti. Þvi at eigi er raþit at þv niotir min lengi heþan fra. er þa gott at leita ser nacqvarrar hialpar þar sem maþr hefir aðr til vnnit. þvi at litt montv tre(y)stasc mega vmsia Harallz konvngs. þo at min missi viþ. Hon tecr nv til orþa oc melti sva at menn heyrþo. Gør fyr minar sacar herra. gef lif þessom enom merkiliga manni. Konvngr svaraþi. Þv scalt þiggia bøn þina moþir. Oc var maðr leystr. Eptir þat gecc sia maþr fyr konvng oc þaccar honom lifit. oc melti siþan til konvngs moþor. ef hon þyrfti hans nocqvot sinni. þo at nv veri þat vliclict. at hon scylldi vitia kvnnliga þess mannz er Þorgils heitir. oc er frendi Sveins konvngs Vlfs sonar. Siþan ferr hann i brot.

Nv er getit eitt sinne er þeir konvngar voro með liþ sitt. oc lago þar er scogr var nę́r þioccr. þa reiþ maþr fram or scoginom meþ goþom riddara bvnaþi. oc let hest sinn fagrliga bvrdeigia. Þessi maþr var bvinn meþ miclo gvlli oc dyrom cleþom. maðr var enn kvrteisasti oc lec marga leica meþ mikilli list. Oc sa menn Magnvs konvngs á er hann lec. Oc er hann hafþi slica lvti fram haft vm hriþ. þa snerisc hann at liþino oc melti. Ec em niþingr fyr Magnvsi konvngi. oc slict sama er Haralldr konvngr fyr mer. oc oiafnir konvngar ero þeir Magnvs konvngr oc Haralldr konvngr. Snyr i scoginn siþan. oc hverfr þar. Magnvs konvngr þicciz vita at þessi maðr hefir verit Sveinn konvngr oc melti. Gersimi er Sveinn segir hann. hefþi hann liþ slict sem hann er frøcn sialfr. þa mondi hann optarr sigr fa. Oc nv er sagt at Sveinn stocc or landi oc vpp i Sviþioð. en þeir konvngar foro þingom allt landit vm svmarit allt. oc okoþo sva rikit vndir Magnvs konvng.

Um liflat Magnvs konvngs

Nv barsc þat at er mikil tiþindi ero at segia. þa er Magnvs konvngr var i Jotlandi at einn morgon varp konvngr af ser kleþonom møþiliga er hann la i lyptingo oc ravc af honom. Einarr þambarscelfir var þar hia honom oc melti. Ertv sivcr herra. Litt em ec enn sivcr fostri segir konvngr. Þat er oss harmr mikill segir Einarr ef þer verþr nocqvot. oc mono vinir þinir eigi bøtr biþa. Konvngr melti. Fostri segir hann. lat gøra reccio mina vt viþ borþit. þar mon høgra oc svalara. Sva var gort. Oc er hann var þar kominn. þa melti konvngr møþiliga. Ecki tior þetta. føri mic aptr i sama stað. Oc sva var gort. Oc þa melti Einarr. Mel þv herra fyr vinom þinom þat er navþsyn er til. oc raþ oss heilreþi. kann vera at nv verþi eigi langt vart viþrmęli. Konvngr segir. Þat scal oc vera vinr. oc þicci mer þat licligast nv at sia sott myni scilia vara samvisto oc vinscap. Oc þa com þar Haralldr konvngr oc spurþi. Ero þer sivkir herra. Magnvs konvngr svarar. Sivkir erom ver frendi. en þess [vil ec] yþr biþia at þer seþ vinir vina minna. Scyllt er þat oc segir Haralldr fyr yþrar sacir. en mioc ero þeir ser ørnir. [en mer no]cqvot ofscynia. Þa melti Einarr. Þetta mon litit tioa at røþa. oc mon hann aþr raþit hafa hverio sem hann heitr [nv. Haralldr konvngr melti.] Er eigi oc þat macligast at ec sia vinr minna vina. oc mer allra scylldast. Einarr melti. Talit þat [herra konvngr er] meira liggr við vm rikin hve fara eigo. Þa segir Magnvs konvngr. Þat rað legg ec til Haralldr frendi. at þv snvir aptr til | Noregs ættiardar þinnar og gæt hennar og stiorna sem best j alla stade. en biozt ecke hier til rikis hier til Danmerkr þuiat so uar mællt med ockr Hordaknute at Danmork skyllde ecke j ætt huerfa þot min yrde. so hid sama Noregr þoath hann yrde hans. hafe nu Sueirn konungr Danmork og niote uel. vil eg nu gefa honum upp rikid og slika tiltolu sem eg hefir þar til att. Þa mællti Haralldr konungr. so þikiumz eg eiga eptir þig Danmork sem Noreg ef þin misser uid. Eigi er so herra segir Magnus konungr. en skilia ma eg þath nu segir hann at til litils mun koma min vmræda og þat þo synna at þier uerdi eigi audit at uera konungr yfir Danmork þott þu vilir ath litlu hafa mina tilskipan. Þa spurde Haralldr konungr. huersu mikid er eptir gullz þess er ver fluttum j land og gafum j yduart valld og þier þagut halft uid oss. Magnus konungr mællti. lit hier aa bordin frænde segir hann er skipud eru godum drengium og dyrligum. þeim somum hefe eg gefit gullith og haft j mote gullino ast þeirra og hollostu og er uist betri fylgd og framganga eins gods dreings en mikid fe. Sidan geck Haralldr konungr j brutt. [Þa mællti Einar]. siait herra nockut gott rad fyre Þore frænda ydrum. litils get eg ath Haralldr konungr frænde þinn uirde hann ef hann skal aa hans miskunn koma. Þa kom þar Þorir og saa madr med honum er Refr hiet. Magnus konungr mællti þegar til þeirra er hann kennde þaa. gangit nu af skipe og j skogenn er skamt er fra oss. eigi mun langth lida adr landmenn segia andlat mitt. farit þa sidan skiott aa fund Sueins konungs og berit honum til ord min ath hann take med yckr og segit honum ath hann take so uid þier Þorir sem hann villde ath ek tæke uid hans brodr ef hann kæmi til min aa deyianda degi. segit honum eigi j fyrstu andlat mitt helldr sott mina. Þorir matti ecke uid konung mæla fyrir harme. Þa mællti Magnus konungr. segit so konunge kuediu mina og þath med ath eg gef honum vpp þetta riki ef eg hefir nockut j att og ek ann honum nu og bezt ath niota þuiat mer þikir hann rettligaz tilkominn og þad geingr nu ath rettu þot hann fai þath. Sidan ganga þeir Þorir j skoginn og bida þar huat til tidinda vill giorazt. Og litlu sidar kom Þorsteirn Hallzson til Magnus konungs og var hann þa kominn sunnan ath fra Rom. Magnus konungr hafde þaa midlat fe vel flestum monnum slikt er til uar. Þorsteinn mællti. eigi mun nu uerda þuilikr fagnadr aa vorum funde herra sem uid hugdum til vm hrid. nu mun eg ecke bidia ydr fiar en þat villda ek ath þu gæfir mer nafn þitt. Konungr suarar. godra hluta erttu verdr fra mer Þorsteinn firir margra hluta sakir og sialfr ertu mikils verdr og vel vnna eg þier nafns þessa ath þu gefir þinum syne. enn þo eg hafa litils hattar konungr verit þaa er þo nauckr so diorfung otignum monnum ath kalla born sin eptir mier. en allz er þu bidr þessa med alhnga og eg skil ath þier þiker þetta mali skipta þaa uil eg ath visu gefa þier. en þat segir mer hugr vm ath mune liggia (a) þessu nafne harmr og tign. Og litlu sidar fyrir andlath konungs þaa sofnade hann littad og uar Haralldr konungr þar þa hia honum. Ogh vid þann suefn opnadiz munnr hans og syndiz monnum sem fiskr rende vr munne konungsens og hafde gullz lit. og sidan villde fiskuren aptur huerfa j munnen og nade eigi og ueik sier þaa j munn Haralldi konunge er hann sat nær konungi og syndizt monnum sem þaa væri hann dauckr aalitz. Ogh þa vacknade Magnus konungr og sogdu menn honum þetta. Hann segir. þetta mun vera fyrir skammlifi minu og kann uera ath sumum verde myrkare og kalldare rad Haralldz konungs frænda mins en min. Nu gefr hann einkum Haralldi konungi Noregs konungs riki en Haralldr lætur sier ecke vm finnazt og eptir þath koma til kennemenn og veita honum fagurliga þionosto. Sidan mællte konungr uid skosuein sinn. hefir eg nockut minzt þin. Ecke nu ath sinne segir hann. Konungr rette þaa til hans knif og bellte og var þath huortueggia gersime sem ætla ma er þuilikr madr hafde att og borit. og er sueirnen tok uid gripunum þa leit hann til konungs og uar hann þaa beint j andlateno. En honum sueininum bra so uid og feckzt so mikels ath hann fell j ouit. og er hann uitkadizt þa uoru j burtu gripirner j þys þeim hinum mycla er þa uar og alldri sa hann þa sidan. Þesse tidende andlat Magnus konungs wrdu .iij. nottum fyrir messudag Simonis og Jude. Og nu kueda uid ludrar vm allan herenn. og þat heyra þeir Þorir þar sem þeir voru j skoginum og þikiazt nu vita ath visu andlat Magnus konungs. En j odru lagi heyra þeir hia sier j skoginum manna mal og mællte þetta. hier uoru þeir adan. þui næst flugu oruar j skoginn til þeira. en þeir foru undan og forduthu ser. þetta muno vera segir Þorir vinsendingar Haralldz konungs til min huort sem hann sialfr hefir sent edr senda latid. og mun hann hafa ordit uar uid brutfor ockra og so ath uid hofum hier stad numith. Sidan foru þeir vnzt þeir kuomu aa fund Sueins konungs. var hann þaa enn eigi j brutt vr Danmork. þeir fundu hann hia Aanne helgu og uar þa kominn aa hest sinn og ætladi þaa ath skiliaz uid rikid. Þorir mællti ecke uid konunginn fyrir hryggleika. En konungr saa aa þeim ath þeir mundi stortidinde seigia kunna og mællte. huad seigi þit tidenda. Þa segir Refr forunantur Þoris. herra segir hann. andlat Magnus konungs. Segia sidan vmmæle konungs og ordsending vm aasia uid Þorir brodur hans og tia konunge harm þann og missu er hann hafde bedit j frafalle Magnus konungs. Þa mællti Sueirn konungr. mikil tidendi eru þetta og uel komin skalltu uera Þorir hia oss og skulu uer sannliga veita þier mikenn soma þuiat þath true egh ath so munde Magnus konungr giora uid minn brodur. Þath uar vm hridh ath Þorir uar med Sueine konunge og uirdr uel sem konungr hiet honum. enn hann vnde engu og lifde eigi leingi. En konungsmodir for fyrst eptir andlat Magnus konungs a fund Þorkels geysu og tok hann uel uid henne og baud aa hennar ualld slikt er hann atte. Hun uar þar vm hrid. Og er ath dro jolum vm uetrinn þa ogladdiz hun. Þui eru þier so okatar konungsmodir segir hann. allth skulu uer giora uid ydr sem ver kunnum bezt. seg mer þann veg sem þu uillt uera lata. Vel fer þier og dreingiliga segir hun en minner mik þeira jolanna er j fyrra uetr uoru er eg atte þaa ath sitia hia syne minum og þiki mer nu mikid ath drecka med otignum monnom jolin. Þat er ydr vorkunn segir hann ath so se. ogh ef þat er ydr j hug ath þier fysiz aa fund konungs þa mun eg fylgia ydr þangat og ueit ek uist ath hann mun vel uid ydr taka. Og þath piggr hun. fylgir Þorkell henne nu aa konungs fund. Tok Sueinn konungr uid henne agæta uel. og er hun nu þar. Þat er sagt ath hun gaf Sueine konunge dyrligan skutul allan gullbuinn. Nu er þar enn til ath taka ath j frafalle Magnus konungs uar mikid nidrfall huorutueggia rikinu Danmork (og Noregi) og uar hann miog harmdaudi flestum monnum. allra hellzt er ecke lifde eptir hann nema ein dottir. uar hun þa aa vnga alldri. er Ragnhilldr hiet.

Vm þing Haralldz

Eptir þesse myklu tidennde hefir Haralldr konungr þing uid lid sitt og sagde hann monnum ætlan sina ath hann uill fara med ollum hernum til Uebiarga þings og lata þar taka sig til konungs yfir allt Danavellde og ætlar sidan ath vinna undir sig allt landit. telr jafnuel sina erfd Danmork sem Noreg eptir Magnus konung og bidr þa lidit efla sig til og kuozt þat ætla ef þeir feingi landit ath jafnan munde sidan Noregsmenn yfirmenn Dana. Þa segir Einar þambaskelfir. kalladi sier myklu skylldara ath flytia lik Magnus konungs fostra sins nordr til Noregs til graftar og færa hann faudr sinum hinum heilaga Olafui konungi en beriazt vtanlandz til rikis annara konunga og girnaz þeira eign so fyrir on(g)va sok. Hann lykr so maleno ath honum kuoz betra þickia ath fylgia Magnuse konunge daudum en huerium audrum konunge lifanda. Taka nu sidan likit Magnus konungs og bua vm vegliga og setia med vmbudum sinum j lyfting aa konungsskipeno. Og nu buaz Þrændir allir til heimferdar med Einare og like Magnus konungs og flestir aller Nordmenn og raufzt nu leidangrin. Ser Haralldr konungr þaa þann sinn kost næstan ath fara fyrst aptur til Noregs og eignaz fyrst þath vellde er honum uar þar gefit og hann þottiz einkum ættborinn til og eflaz þadan med lide sidan þa er honum syndiz. Fer hann nu aptur med allan heren og uar þa suarid landit Harallde konunge aa Borgarþingi af nockurum monnum og fer þa allt at þingum nordr þadan og geingr vndir hann margt folk.

Um likfor Magnus konungs

Einar med ollu Þrændalide ferr sidan med like Magnus konungs. og er þeir kuomu uid Samsey og lagu skipunum þar j einre hofn sem jafnan hafde legit Magnus konungr fyrr þaa er hann kom uid eyna þa uar eirn blindr madr fatækr og hafde Magnus konungr jafnan minz hans j fegiofum. og þegar vm kuelldit er hann uard uarr ath morg skip voru komin vid eyna geck hann ofan og spurde. huer er æztr madr aa skipunum. Þa suarar Einar. Magnus konungr Olafsson sagde hann. Hinn blinde madr mællte. mun konungr nauckut minnazt uilia minna aumlegleika sem hann hefir jafnan giort. Einar segir. eigi er so uid uoxt felage sem þu ætlar. konungr er nu latinn. Þa komz sa uid enn aume madr og matte eigi leinge ordum upp koma fyrir harme. og er af honum geck ohugrinn þa mællti hann. huersu mun ydr vm gefit Einar bonde. munu þier nockut minnazt mins fatækis sem konungr hefir adr giort fyrir sakir þinnar stormenzsku og þurftar minnar edr mun nu sia hugsan aull nidr falla. Einar segir quozt ath uisu vilia minnaz hans fyrir guds sakir. kuedr aa sidan huath or huerre sueith skyllde midla honum af uistum af hueriu skipe. og uard þetta stormikil vist. leth Einar sidan senda þetta til hans. Þa mællte enn blinde madr. nu hefir þu enn Einar synt storlynde þina sem jafnan og er þetta laung hialp. en þess uillda eg beida þik ef nockur er sa litill hlutur eptir er Magnus konungr hefir atth ath þier gefit mer til huggunar. Einar segir. so skillde konungr uid oss ath miog voru midladir griper þeir hann hafde atth so gull og klædi. veit eg eigi huort nockut mun eptir. tekur þo j puss sinn og finnr þar fingrgull litid. bidr selia honum og mællti. eigi se eg ath uid Magnus konungr fostri minn munum betr niota gullz þessa enns litla er hann gaf mer fyrir longu og sel þath enn til birgda þier. Hann uard þessu gratfegin og hiellt gulleno upp fyrir augun sier hrundu taren aa kinnr honum og aa gullit. Þa mællti hann. gott sagde mer þegar hugur vm ef eg næde funde Magnus konungs ath þaa munde enn nockut rautt fyrir brenna og so hefir mer nu gefiz. þier veittod mer mikla hialp i ydru tillagi. en nu hefir konungr gefit mer syn med gude beggia augna minna. enn eg adr steinblindr og þarf eg nu ecke tilstoda annarra manna og ma eg nu vel vinna mer biorg ef gud lætr mik nu hallda heilsu minne. Þessu urdu aller konungs astninir fegnir og lofudu aller gud huath er hann þetta veitte fyrir Magnus konungs uerdleika og fodr hans hins heilaga Olafs konungs. ogh þotti aullum likligt ath þar vm mundi skipta. Sidan fara þeir Einar nordr til Nidaross. Þa uar þetta kuedit vm ferd þeira.

Nu fara heim j hume

herkunn fyrir log sunnan

daprar skeidr fyrir daudan

dyrnennen gram þennan.

aulld hefir illa halldit

era striduada sidan

hulid hafa hirdmenn skilia

hỏfut þess er fremztr er jofra.

Og nu uar sidan geingit j mote likino og uar hringt vm allan bæinn og giort med allre uirdingu er matte og þo med myklum harme. Likit var jardath ath Kristkirkiu fyrir vtan kor enn nu er þath jnnan kors fyrir rume erkebyskups. yfir hans greftri stodu marger godir menn og uasker gratande. sem Oddr segir kikinaskalld.

Felldu menn þa er milldan

morg tar j grof baru

þung byrdr uar su þeingil

þeim er hann gaf seima.

deilldiz hugur so ath hiellduz

huskarlar grams uarla

siklings þiod enn sidan

sat opt hnipinn uatne.

Ma ek þui sizt Magnus æfe

modfikings þraut goda

Odd hafa strid vm studdan

stiller hardla illa.

huarfa eg huers mannz þurfi

harmstrangadan mann angrath

þiod er ath dogling daudan

daupr þui forum uer aprer.

Þessi tiþendi voro margs mannz harmur j Noregi ollum og segia þath aller menn eirn ueg ath einge madr hafi meir astfolginn verith allri alþydu en Magnus konungr. og lykr hier fra honum at segia.

---

Fotnoter: