Ymse hirdskaldar hjaa Harald Hardraade

Velg språk	Norrønt	Islandsk	Norsk	Dansk	Svensk	Færøysk
Denne teksten finnes på følgende språk ►

Rasmus Flo

Gamle skaldar og kvad

Med kvadi umsette paa nynorsk

ved Rasmus J. Flo

Oslo 1902

Ymse hirdskaldar hjaa Harald Hardraade

Av dei 15 skaldane som de er sagt hev kvedi aat kongane Magnus den gode og Harald Hardraade, er de, forutan dei tri storskaldane Sigvat og Arnor og Tjodolv, endaa fem eller seks som de er etterleivt so mykje etter at ein kann gjera seg ei meining um deira skaldskap. Millom deim er daa for de fyrste aa nemne bror til Tjodolv, Bolverk Arnorsson, endaa um han vel ikkje er den fyrste i rang. Men elles er de ikkje so mykje ein hev aa halde seg til, vanleg berre ei halv sneis vers etter kvar, so de kann ikkje stort nytte aa gjeva seg inn paa noko rangspursmaal her. So mykje kann ein segja, at dei synest i de heile hava godt grip paa skaldskap, og vilde truleg vori høgt sette sume av deim, og deira kvæde betre gøymde, um de ikkje fraa deira samtid hadde vori so god raad paa de som betre var.

Dei versi me hev etter Bolverk er av ei draape um kong Harald, og handlar mest um hans herferdir sunnanlands; dei tvo siste um møte millom Magnus og Harald og den fyrste ferdi Harald gjorde til Danmark etter kong Magnus var daain.

Bolverksdraapa

1.

Milding paa malm-ulven turka

munnen og gjekk fraa striden;

ramnen rikleg fekk sluke

raaslag, — varg taut i aasen.

Men du var aare etter

aust i Gaidar; hovding

hughard! ikkje eg høyrde

herførar framum deg gange.

[Malm-ulv, sverd. — Tjote (taut), tute.]

2.

Svale skuri svarte

snekkje-stamnen harddrøgt

dreiv, og drusteleg brynja

drakar bar reiden langs lande.

Miklagard saag med malm-taarn

mæte gram framfor stamnen;

baust skreid mot høge borg-arm

barmfagre snekkjur mange.

[Drusteleg, gild, staseleg.]

3.

Staal i strid røynde førar

staut, og gjekk i leidang;

sidan kvart aar De oddleik

øvde som sjølve De vilde.

4.

Farkost fyllt med sveite

flaut der blode sputra;

skipi stangast, — sterke

styremann vann lande.

Ned i sjøen sunnan

Sikeløyi liki

sokk, der yvi stokkar

strøymde sveite-flaumen.

5.

Gagnleg god til storverk,

greidmælt førar med skeidom

vitja Blaaland; børen

brædde stamnen riste.

Sjøen slo mot dyre

skjold-rim og æsingi vaska;

men i tunge marm-sjø

mastir hovdingen reiste.

[Blaaland (Afrika) er vel ei forblanding med de at Sikeløy den gong var underlagd emiren i Afrika. — Skjold-rim, list langs skipsborde til aa hengje skjoldane paa (utanbords, men æsingi innanbords).]

6.

Gløgge gram med vaapnom

gagn vann i kvar herstrid;

snarpe skjold-ridir vektest,

sverd mennane røynde.

7.

Paa her-tekin falke-hissar

han som styrarar agar

ut lét augo stinge;

ære-kvad bèr eg honom.

8.

Heimla deg vart, eg høyrde,

herferar! daa du møtte

Magnus, grøne grunnen;

gull du att baud honom.

Fast imillom frendom

freds-semjo heldt seg allvel;

men Svein sidan hadde

sverdgny einast aa vente.

[Semju, forlik.]

9.

Næste aar du leidang

av lande de fagre kravde,

pløgde sjøen med prunkleg

prydde havhestar mange.

Paa døkke baara dyre

drakar laag; de gjorde

danom leidt, utfor lande

ladde herskip aa skoda.

[Døkk, myrk-farga, «dunkel». — Ladde herskip, d. v. s. ladde med herfang som var teki fraa danine.]

De mest sermerkte i visse maatar av desse kvadi — de som me dess-verre hev minst att av — er eit som me hev etter Illuge Bryndølaskald, 4 vers, — eller halv-vers er dei vel aa rekne for. Men desse er laga paa ein sereigin maate. I fyrste og siste lina i versi (eller halv-versi) gjeng sogo um Harald Sigurdsson, og i dei tvo linune imillom, som eit stev, sogo um Volsungar og Gjukungar, mest um Sigurd Faavnesbane, de me her hev. De er i vissa desse innskoti som gjer versi merkelege, med di dei syner so endefram at Edda-kvadi var kjende millom skaldane ved denne tid, meir enn hundrad aar fyrr dei vart uppskrivne. Um skalden sjølv er elles ikkje noko visst kjent. Tilnamne hev han vel av di at han hev dikta um bryndøline, og kanskje sjølv var fraa Brynjudal, ei liti grend paa sudvestre Island. Trulegt er de daa at han hev vori av same ætt som skalden Hovgarda-Rev me fyrr hev nemnt um (s. 117). Dei 4 versi lyder i umsetjing soleis:

1.

Fjaag vart vargen og fegin

frøkne sveinen røkin

sverd i skog-auren lagde

snart der min drottin bardest.

[Røkin, rask. — Skog-auren («ørreten»), d. e. ormen (Faavne). — Bardest, slost.]

2.

Onnuge ulve-brynnar

ormhjarta fram i bjarte

elden heldt den milde

austferd derfraa gjorde.

[Brynne (av brunn), gjeva drikke.]

3.

Frankar slo ikkje faatidt

fljot-rent til garden aat gjenta,

var kje for dugande dogling

drottin min fyri ótta.

Fljot-rent, snar-kjømt, lett framkjømt. — Gjenta, d. e. Brynhild (som hadde «vafrlòge» brennande ikring salen sin). — Dogling, konge, hovding (upphavleg ein som er ætta fraa kong Dag). — Otta, tidleg morgon, fyri dag.]

4.

Du braut under Mikjaal mæte

maagom heimbòd, gjeng sogo,

son aat Budle sende

sudlandi, Harald! med branden.

Son aat Budle, Atle (som bad heim til seg med svik maagane sine, Gjukungane Gunnar og Hogne). — Brand, sverd.]

Stuv Skald, eller Stuv Blinde, var, som fyrr nemnt (s. 97) ætta fraa Glum Geireson. Han var sonarson til Tord Glumsson og den velkjende Gudrun Usvivsdotter (Laksdøla) og soleis i ætt med Einar Skaalaglam og. Som tilnamne segjer, var han blind. Han kom til Noreg og skulde hente ein arv, og vart daa kjend med kong Harald, og vart hans hirdmann. At kongen gjorde ære paa denne storvaksne, blinde, men like fullt lettliva karen, som kunde ei mengd med kvæde, de syner seg og av de fyrste verse me hev av hans ervedraape um kong Harald, Stuvsdraapa eller Stuva, som ho er kalla. Like eins kann dette kvade syne at Stuv utan kyt kunde svara som han gjorde, daa de var tale um han kunde dikte so godt som Glum (s. 97): «Ikkje diktar eg verre enn han.» Um de som i kvade er fortalt um Haralds ferd til Jorsalaland, segjer sogo (Heimskr. s. 575) at Stuv hadde høyrt kongen sjølv fortelja um desse hendingane.

Eit anna kvad um Harald, som han førde fram daa han kom til kongen i Nidaros, er de no ikkje noko att av.

Stuvsdraapa

1.

Eg veit at han som vekte

vaapnleik, den sigersæle,

blid i hug meg helsa,

— honom var godt aa kjenne:

daa gramen, god med ramnar,

grim mot ringar, gjekk sjølvmint

i halli paa Haug med gyllte

horn meg til aa drikke.

[Haug (sjaa «Seksstevja» s. 140).]

2.

Egg-djerv yvigangs hermann

under seg Jorsalir lagde;

gramen og grækane viljugt

gav seg folke under.

Og med allraadigt velde

ubrent kom daa lande

under hovdingen heimla.

Have, der kjær er vèro,

[Vèru, væro, tilhald. Stev-linune lyder i samanheng soleis: Have, der kjær er vero, Haralds aand ovan laandi (i himilen) æveleg heimvist (heimstad) med Kristus!]

3.

Agande egde-kongens

ord og raadir dugde

paa baae Jordans breiddir

braatt til svik aa ende.

Men folk for upplagt illverk

utan naade vart refste;

ilt dei aatte av gramen.

æveleg heimvist med Kristus

[Upplagt, berrsynt, opinbert.]

4.

Maagskap etter sitt ynskje

egde-drottnen naadde;

gull seg vann den gode

gram og kongens dotter.

5.

Øydt vart Falster; folke

frette slikt med ótte;

korpen fekk kosthald, men rædde

kvart aar danine livde.

6.

Folk i Tjoda flydde

fort undan møte med kongen;

stort hygde hugstort hjarta.

Haralds aand ovan laandi.

[Tjoda, Ty (landskap i nordvestre Jutland). — Hyggje (hygde), tenkje, hug-leggje.]

7.

Heiders-fuse hovding

hermenn sør ved Nissaa

hogg med baae hendar;

heren gjekk glad under skjoldar.

8.

Spjot-regns sendar ikkje

spara live gjorde;

fjaag han fór igjenom

fylkingar som gjenom vinden.

Eld eller jarn ikkje flydde

føraren denne; under

elings erkestol døme

er de rikleg paa dette.

[Elings (vêr-elings) erkestol, d. e. himilen. — Døme, prov («eksempel»).]

Um skalden Valgard fraa Voll er heller ikkje anna kjent enn de som tilnamne segjer, at han var fraa garden Voll i Rangaasysla, forutan de ein kann gjeta seg til, at han kanskje var son til Mòrd Valgardsson, som er so velkjend fraa Njaala. Av de me hev av hans kvad um kong Harald, kann ein sjaa at han maa ha vori lengi ved hans hird. Versi syner eit framifraa godt skalde-lag, soleis at um me hadde havt meir etter honom, og likso godt, hadde han til visse vorti rekna millom dei største hirdskaldane. De meste av kvade hans er um Haralds ferd sunnanlands og attende til Noreg, i vissa um hans herferd daa han var i samlag med Svein Ulvsson (Heimskr. s. 578- 79). Truleg er de dikta ikkje lengi etter Harald vart einekonge i Noreg.

Valgardsdraapa

1.

Hovdingen sør med hermagt

heldt fram-med landi breide,

der skeidar skolv; um sidar

Sikeløy vart herja.

2.

Glødar skaut or sote

snart asande lògen;

røyken steig i stegle

stoplar yvi husi.

[Stòpul, taarn («stabel»); stegl («steil»), høg og bratt.]

3.

Bjart sveiv yvi breide

borg elden som gramen

vekte; vikingar sprengde

virke, — sorg fekk møyi.

4.

Helvti baud du hengje,

hovding-son! paa stundi;

ut hev du skift so at etter

er væringjar færre.

[V. 4 (fyrste lina) er knapt rett, soleis som me no hev de uppteikna.]

5.

Farkost ut med fagrast

farm du løyste, — austan

gull or Gardar du førde;

grunnfast heider deg unnest.

Hovding hugfast i driv-vêr

harde kvatleg styrde;

skipi neig, — du Sigtun

saag daa ròke laagna.

6.

Yngve strids-fjaag! atter

under deg skreid fraa Svitjod

eikekjølen; din odel

etla deg var med retto.

Riv til topps, der De rende

rett aa stag, bar skeidi

sør med Skaane, og kvende

skylde danom De støkkte.

[Rett aa stag (til skilnad fraa yvi stag), ende fram (utan bauting). — Skylde danom, i ætt ined danine (Skaane høyrde daa til Danavelde). — Støkkje, setja støkk i, skræme.]

7.

Harald, du heile Selund

herja grundig; onnug

vargen skunda seg vitja

valen; du fienden jaga.

Fjølment til Fyn kongen

fór og der gav hjelmar

ikkje litin ampe;

egg-meidde skjoldar klòvna.

[Onnug, idug, nøytug, annsam. — Fjølment, mangment, mannsterk. — Ampe, møde («besvær»). — Meide, saare.]

8.

Bjarte eld i bøen

brann sunnan Roiskjelda;

røyk-spyaren røkne

rikjar lét husi felle.

Drepne laag folk i dungar;

dauden heldt mange bundne.

Husfolk, av harm bøygde,

hadde seg stilt aat skogen.

[Roiskjelda (4 stavingar), Roskilde. — Røykspyaren, elden.]

9.

Danir som etter livde

undan dreiv; men av fylgje,

dapert fraaskilt, som dvaldest,

drosir fagre vart tekne.

Laas heldt bruri bundi;

bjarte holde lekkjur

meinhardt beit paa mang-ei

møy De førde til skipi.

[Daper, sorgtung, «trist».]

10.

Slikt de var i syni

skygne beint paa ormen,

der med skip du siglde

sunnan, som eld lòga.

Raudan snut bar skeidi,

skein av gulle reine;

lang dagleid fór draken,

drap med huven baara.

[Skygne, sjaa, skoda. — Ormen, drakehovude paa skipe. — Drepa, knekkje.]

11.

Skùm i toppar settest;

svolli hav ved gulle

leika, baarur lauga

langskips-hovud bøvne.

Ein vald du eig yvi Noreg;

aldri rister kalde

hav ein gjævare hovding;

hæve sveinar deg téner.

[Bøvin, agaleg, ógnug, fælsleg. — Riste, skjera.]

Av dei skaldane me her hev med aa gjera, er Stein Herdisarson den som me hev mest att etter. De meste høyrer likevel til ei draape um Olav Kyrre, hans Olavsdraapa, og soleis til ei seinare tid. Og de er ikkje berre i tid at han høyrer nærast til ettergrøde i skaldskapen, men likso mykje i sjølve skaldskapslage, med de tunnare innhald, den faaføre ettergjerd etter eldre mynster, og som mest hev sin styrke i ei kunst-rett form. Denne Stein skulde elles hava godt aa slegtast paa, liksom fleire andre av dei seinare skaldane og. Hans mor, Herdis, var ei dotterdotter til Einar Skaalaglam; farsnamne er ukjent. Derimot er de, som fyrr nemnt (s. 98 og 146) kjent mange i ætti elles, og me kann endaa nemne erkebisp Øystein, og sist, men ikkje minst, sogumannen Are prest Torgilsson. Til prøve paa skaldskapen hans Stein er de aa nok her aa taka med hans Nissaavisur. Tilstræve til aa skifte likt med ros til baae sidur er de her gjort so for mykje utav, so de heller gjer de heile verdlaust baade for den eine og den andre. Slagskildringi er heller ikkje av stort verd, endaa Stein sjølv var med der, paa skipe med sin frende Ulv stallar, — fraarekna de at her er gøymt Haralds ord til sine mennar fyri slage.

Nissaavisur

1.

Hauk-lynd herførar sagde

kva honom liklegt tyktest:

fred aa vente vonlaust

var de her, sagde kongen.

Heller, sa fræge hovding,

hin paa den andre me skulde

velte kvar ein enn vægje;

vaapni mennane henta.

2.

Hard i hug seg vaaga

herse-drottnen i faare;

med skip halvt-anna hundrad

han paa danine bida.

Di-næst dit den andre

drottnen. som bur i Leira,

harm, med havhestar trifelt

hundrad tang-marki pløgde.

[Tang-marki, sjøen.]

3.

Utfor elvi Harald

uført for Svein gjorde;

motstand han møtte,— vaar konge

minst um fred vilde beda.

Haralds sveinar, med sverdi

spente um liv ved Halland

rodde til slag; i sjøen

saar blés heite blode.

4.

Skjoldungar baae balde

bad, ulívne, sine

hermenn skjote og hogge;

herane skamt var millom.

Spjot de flaug og steinar;

sverde av seg blode

riste, de raude, — live

reiv de fraa feige mennar.

[Ulívin, som ikkje líver (sparer) seg. — Skamt, slutt, kort. ]

5.

Undrast paa um ikkje

oddtings sveinar, som vide

vollen varde, fekk lære

vel Harald aa kjenne,

den gong høgt um honom

herskjold nordmenn lyfte

utfor Nissaa; i ótta

aate nok fekk ramnen.

6.

Ramnemettaren rose

rett er so at ikkje

nokon ormbeds øydar

annan me difor lastar.

Aldri tvo med oddom

egg-djervare helsast;

kvar som um kongane anna

kvèd, han usant mæler.

7.

Sant um kynning aat kaksom,

klok, oss høver aa mæle:

Dana-øvsten undan

aldri skulde haldi,

hadde dei som herskjold

heldt vel honom gagna,

daa mennar sunnan sjøen

sverd mot kvarandre reidde.

[Kynning, ætting.]

Eit med dei mest sermerkte me hev fraa denne tid er eit namnlaust kvæde. I sogune er de kalla «flokk», og etter di heile kvade, eller de me hev av de, er um forliksmøte millom kongane Harald og Svein, kann me daa kalle de Sættarmotsflokk. So trutt som konge-sogune hermer dette kvade, er de likevel ingin som nemner diktaren annarleis enn som «skalden» (Heimskr. s. 619). Berre i ei avskrift av Heimskringla er de ved eit av versi nemnt skalden Hall Stirde; men dette kann likevel ikkje vera stort aa rette seg etter, og med di me elles ikkje kjenner noko til den skalden, er de heller ikkje raad aa gjera seg nokor meining um de likjest honom. Av dei skaldar me kjenner, og som de kunde vera tale um, minner de aller mest um Tjodolv Arnorsson, og dei skalde-kunnige hev daa og for de meste vori samde um at han maa vera «skalden». Men de synest likevel underlegt, at namne skulde vera gløymt so heilt, um kvade var hans. Endaa meir minner de no i sin tankegang og alt sitt lag um Sigvat, so at dersom han hadde livt ved denne tid, vilde de vel vori ei avgjord sak, at kvade var hans. Kor som er; maa skalden ha vori ein utlærd hirdmann og. «diplomat», og for so vidt kann de og liggje nær aa tenkje paa ein nordmann eller ikkje islending, so mykje meir som innhalde skil seg so sterkt ut fraa de me elles kjenner so vel fraa den vanlege islendske skaldskapen.

Sættarmotsflokk

1.

Gramen, han som gjerder

grunnen og nordfraa læser

Øyrasunde med stamnar,

støytte langskip i sjøen.

Stamnar — av gull dei straalar —

stemner kvast igjenom

have vest for Halland;

hardt skipsbordi bivrar.

[Han som læser (stengjer) Øyrasunde, d. e. kong Svein.]

2.

Jamt gjerder med skeidar

jordi eidfaste Harald;

Svein òg gjenom sundi

sigler honom til møtes.

Leidangsførar som læser,

lovsæl, kvar hamn med stamnar

sørfraa, hollig hermagt

hev av danir ute.

3.

Slagdjerv gram! du siglde

sør til avtala stemne,

som alle danir ynskte, —

aatleid eg ser kje mindre.

Svein nordpaa seg nøyte

nær til landemerke

vil mot Harald; vindsamt

vart de utfor breide lande.

[Aatleid, tilhøve, grunn («anledning»).]

4.

Bause bøndar segjer

byrge ord høgt, slike

som naar mennar møtest

mest harmar dei andre.

Sterkt um alt dei stridest,

stygt de teiknar til usnar

semjing og sein fredgjerd;

snøgt veks hjaa hovdingom ovmod.

[Byrg, velberga, sjølvgod, kaut, stolt.]

5.

Harm hjaa hovdingar ovleg

hættalt er, skal ein sættast;

menn som millom skal gange

maalemni vèg i skaalir.

Kongar de sømer aa segja

slikt aat som folke likar;

vondhug de valdar, um mennar

verre komne maa skiljast.

[Ovleg, oversleg, storleg. — Hiættalt, spelegt, faarlegt. — Sættast, semjast, forlikast. — Verre komne (farne), ille stadde (um ikkje de vert fred).]

6.

Høyrt eg hev at glade

Harald og Svein baae

gaavost gisl mot meinraad,

— Gud de er som verkar,

vilkaari der med vitne

ved vart tekne, — dei halde

eidane ukrenkt og freden

allheil, folki baae.

[Gaavost, gav kvarandre.]

Til slutt skal me so her taka med ei stevjing millom Harald Hardraade og ein Torgils fiskar og skalden Tjodolv. Ho kann vera god til aa gjeva eit innsyn i korleis de gjekk til hjaa denne skaldekongen, og i mangt ved skaldskapen i de heile. Soleis som sogo um dette er fortald, lyder ho slik:

«Ein sumar kong Harald fór med heren sin aust med lande, saag dei ein mann i ein baat framanfor som drog fiskar. Kongen var daa fjaag, og daa skipe hans rende fram-med, sagde han til fiskaren: «Kann du yrkje, bonde?» «De er eg lite tenkt paa,» svara han. «Yrk daa likevel!» sagde kongen; «eg skal fyrst kveda.» De var stilt vêr, og kongen lét hevle med roren, og so kvad han:

Hardt hogg mine dygge

hirdmenn danir styrde;

folk paa flugti sokte

fram — og de var skommo

Hitt var fyrr, at eg fjerre

fosterlande raud brandar;

sverd i Serkjagarden

song — men de var longo.

[Dygg, fast, traust — Styrd, stiv, stridig. — Skommo (skommo sidan) eller skamre (for skamre stundi), for kort tid sidan (mots. longo, for lengi sidan). — Fjerre, langt («fjernt») fraa. — Raud, av rjode.]

«Kved no etter dette,» sagde kongen, «og hav same nedlag og same kvild som eg hev havt.» Fiskaren mælte: «So er denne visa kvedi at ho er vel kvedande etter.» Mannen drog daa hyse, men fyrr hadde han fiska lange. So kvad han:

Hysa drog eg hug-traud,

hadde krangl med langa;

snildt ho fekk i skjelta

slamr — og de var skamre.

Hitt eg hugsar, eg aatte

her-vònd gull-umvundin;

sveite-drøypt eg spjote

svinga — her-fyri lengi.

[Hug-traud (um hysa), uviljug (til aa lata seg draga upp). — Skjelte, skolt, hovud. — Slamr, slag, smikk.]

«No er de eg som bør,» sagde Tjodolv, han var daa med kongen der. Han kvad:

Milding svinn ved mynne

mót gjorde hardt med spjotom;

Gunn, eg grùnar, var danom

gram — og de var skommo.

Sette ned paa slétte

Serkland gramen merke;

stod som han baud stødug

stongi — de var longo.

[Svinn, rask. — Mynne, elvemynne (ved Nissaa). — Mòt, møte. — Gunn, valkyrja (namne tyder herstrid). — Grùna, tvila, gjeta.]

«Høyr paa tjodskalden!» sagde kongen; «kvad du so: gröm, skömmo? Ikkje er de jamhøge hendingar; slikt or maal-løyse, og mangt hev du yrkt betre.» Tjodolv vart daa harm, og bad den yrkje som betre kunde. Daa mælte kongen til fiskaren: «Yrk du ei vise til!» Han svarar: «Dé skal raade, herre! men vandt er de no aa yrkje, etter Tjodolv og hev kvedi.» Kongen drog daa ein gullring av armen og flidde honom og sagde: «Tak imot dette gulle og kved so ei vise!» Han tok mot gulle og kvad:

Merk ordi eg yrkjer,

inndjerv siger-vinnar!

gull meg gav, de vavde,

gramen — de var skommo.

Ørn du gjødde, øydde

med eggjom Blaalands seggjar;

kvast de gol i staal-stinn

streng — si’ de er lengi.

[Inndjerv, gjenom djerv. — Vavd, av vevja, vinde, sveipe, snara ikring. — Si’, sidan.]

Kongen mælte: «Yrk no du imote, Tjodolv!» segjer han. Men han sagde han vilde ikkje. «De er nok so, Tjodolv,» segjer kongen, «at du baade yrkjer vel, men so er du og ordsaar, naar de gjeld din skaldskap.» So kvad kongen:

Skire dros! eg dyre

drake ut lét skjote;

farkost rende fastbygd

fram — og de var skommo.

Men um England sunnan

ók um bord eg nordan;

ristest gjorde i røstom

rong — men de var longo.

[Skir («skjær»), ljos og klaar, fin.— Røst, straum i sjøen. — Rong, spant.]

Daa kvad fiskaren, etter paabod fraa kongen:

Vaapnstrid Vindlands øydar

vidt-um kunn fekk vunni:

rende til skjold-rid trøndir

ramme — de var skommo.

Men ved Serkland sunnan

snøggtøk konge heldt hoggleik;

godt kjende gramen spjot-tings

gong — og de var longo.

[Kunn, kunnig, kjend.]

Kongen mælte: «Denne slutnaden er den beste visefjordungen din; med den vilde du segja at herstrids gang var meg kunnig. Lid du nokor naud, so kom til meg, og eg skal hjelpe deg.» Han svarar: «Herre! ikkje er eg i nokon naudtrong; eg berre gjorde de til gaman, at eg lagde meg her i vegen for Dykk. Eg var med kong Olav, bror din, i slage paa Stiklestad, og eg heiter Torgils.» Dermed slengde han av seg fiskarkufta, og var daa ein heilt vaapnfør mann. Han fór med kongen, og var med honom sidan.»

Andre stadir er de fortalt at denne Torgils hadde vori fostra upp saman med kong Harald. Etter dette kann ein daa tenkje seg at desse karane i ein ung alder hadde tamt seg upp saman i skaldskap, so de vert heller ikkje rart at Harald alt i femtan aars alderen paa Stiklestad kunde svara med eit skaldevers. Av hans skaldskap elles gjev kongesogune ikkje faa prøvur, meir enn etter nokon annan av dei mange kongar som dyrka denne itrotti. Soleis i Heimskr. s. 566, 596 (605), 637. Forutan desse hendemaals-versi er nemnt eit større kvad etter honom, hans Gamanvisur, Heimskr. s. 578, som de der er fortalt at han dikta paa si ferd nord fraa Miklagard, 16 vers i alt, og alle med same nedlag (stev). Av deim hev me no att 6. De eine, der han reknar upp dei itrottine han kann, lyder so:

Itrottir kann eg aatte:

Yggs mjød kann eg bryggje,

kvast rid eg kvate hesten,

kann til sund taka stundom,

skrie eg kann paa skiom,

skyt og ror gjer eg nytugt.

Endaa mot meg gjer handprud

møy seg hard i Gardar.

[Yggs (Odins) mjød, skaldskap. — Sund, symjing. — Møyi i Gardar er Ellisiv, dotter til kong Jarisleiv, som Harald likevel vart gift med. — Verse her nemner berre 6 av dei 8 itrottine; dei 2 andre hev vel daa vori nemnde i eit vers me ikkje hev no lenger.]

Alt i alt er dette slikt, at endaa Harald var gløgg og vand paa skaldskap, kann han godt i alle maatar kjennast ved de, liksom de heller ikkje kann vera tvil um at de alt saman er heilt hans eigi. Og um ikkje han her nettupp hævdar seg eit kongelegt rom, so er han daa helst aa rekne millom dei fremste i den flokken av utvalde skaldar han hadde samla ikring seg.

---

Notar: