Forskjell mellom versjoner av «Þiðreks saga af Bern - Upphaf Sigurðar sveins»

Fra heimskringla.no
Hopp til navigering Hopp til søk
(Þiðreks saga af Bern - Upphaf Sigurðar sveins)
 
 
(5 mellomliggende revisjoner av 2 brukere er ikke vist)
Linje 1: Linje 1:
 
{| class="toccolours" border="1" width="100%" cellpadding="4" style="border-collapse:collapse"
 
{| class="toccolours" border="1" width="100%" cellpadding="4" style="border-collapse:collapse"
 
|- style="background-color:#e9e9e9"   
 
|- style="background-color:#e9e9e9"   
!align="center" valign="top" width="40%" | '''Velg språk''' !!align="center" valign="top" width="10%" | Norrønt !!align="center" valign="top" width="10%"| Islandsk !!align="center" valign="top" width="10%"| Norsk !!align="center" valign="top" width="10%"| Dansk !!align="center" valign="top" width="10%"| Svensk !!align="center" valign="top" width="10%"| Færøysk
+
!align="center" valign="top" width="40%" | '''Velg språk''' !!align="center" valign="top" width="10%" | Norrønt !!align="center" valign="top" width="10%"| Islandsk !!align="center" valign="top" width="10%"| Norsk !!align="center" valign="top" width="10%"| Dansk !!align="center" valign="top" width="10%"| Fornsvensk !!align="center" valign="top" width="10%"| Færøysk
 
|-
 
|-
! Denne teksten finnes på følgende språk ► !! [[Fil:Original.gif|32px|link=Þiðreks saga af Bern - Formáli}]] !!  !! [[Fil:Norsk.gif|32px|link=Saga_om_Didrik_av_Bern#Sigurd_blir_født]] !!  !!  !!  
+
! Denne teksten finnes på følgende språk ► !! [[Fil:Original.gif|32px|link=Þiðreks saga af Bern - Upphaf Sigurðar sveins]] !!  !!  !! [[Fil:Dansk.gif|32px|link=Didrik af Bern - Om Sigurd Fafnersbanes Födsel og Ungdom]] !! [[Fil:Original.gif|32px|link=Sagan om Didrik af Bern - Sigordh Swen]] !!
 +
|-
 +
!  !! [[Fil:Original.gif|32px|link=Þiðriks saga af Bern - Um Sigurð suein]] !!  !!  !!  !!  !!  
 
|-
 
|-
 
|}
 
|}
Linje 38: Linje 40:
  
 
   (264) Nú er hann hefir heima verit sjau daga, koma þar tveir sendimenn Drasólfs konungs ok ganga fyrir Sigmund ok sýna honum bréf ok innsigli ok segja honum sín erendi.
 
   (264) Nú er hann hefir heima verit sjau daga, koma þar tveir sendimenn Drasólfs konungs ok ganga fyrir Sigmund ok sýna honum bréf ok innsigli ok segja honum sín erendi.
<br>&nbsp;&nbsp; Nú mæla þeir sendimenn: "Drasólfr konungr ok þín systir senda þér kveðju ok þat með, at hann hefir nú búit allan sinn her með öílum sínum hertogum ok greifum ok skal nú fara í Púlinaland herför ok sendir nú yðr orð með sönnum jartegnum, at þér komið honum lið at veita með öllum yðrum mönnum ok sem flesta megið þér fá."
+
<br>&nbsp;&nbsp; Nú mæla þeir sendimenn: "Drasólfr konungr ok þín systir senda þér kveðju ok þat með, at hann hefir nú búit allan sinn her með öllum sínum hertogum ok greifum ok skal nú fara í Púlinaland herför ok sendir nú yðr orð með sönnum jartegnum, at þér komið honum lið at veita með öllum yðrum mönnum ok sem flesta megið þér fá."
 
<br>&nbsp;&nbsp; Nú svarar Sigmundr konungr: "Þá er eigi illa til fallit, ef minn mágr ok mín systir þykkjast þurfa míns fulltings ok at ek veita þeim lið ok mitt traust, ok svá skal ok vera."
 
<br>&nbsp;&nbsp; Nú svarar Sigmundr konungr: "Þá er eigi illa til fallit, ef minn mágr ok mín systir þykkjast þurfa míns fulltings ok at ek veita þeim lið ok mitt traust, ok svá skal ok vera."
 
<br>&nbsp;&nbsp; Ok inn sama dag lét hann gera bréf ok innsigli til sinna ríkismanna svá vítt sem hans ríki er, ok svá býðr hann, at á þeim fjórum nóttum skal til hans koma hverr sá maðr, er honum vill lið veita, sá er kynni skildi at halda ok hest at ríða ok þori at berjast ok svá heiman at búast, at hann muni eigi á inum næstum tólf mánuðum heim koma. Nú er þessi herr er allr saman kominn, þá þeysir hann herinn út af sínu ríki.
 
<br>&nbsp;&nbsp; Ok inn sama dag lét hann gera bréf ok innsigli til sinna ríkismanna svá vítt sem hans ríki er, ok svá býðr hann, at á þeim fjórum nóttum skal til hans koma hverr sá maðr, er honum vill lið veita, sá er kynni skildi at halda ok hest at ríða ok þori at berjast ok svá heiman at búast, at hann muni eigi á inum næstum tólf mánuðum heim koma. Nú er þessi herr er allr saman kominn, þá þeysir hann herinn út af sínu ríki.
Linje 64: Linje 66:
 
<br>&nbsp;&nbsp; Nú svarar Hermann: "Ef þú vill mikit kapp á leggja þetta mál, þá má þetta enn svá fara sem vit viljum báðir."
 
<br>&nbsp;&nbsp; Nú svarar Hermann: "Ef þú vill mikit kapp á leggja þetta mál, þá má þetta enn svá fara sem vit viljum báðir."
 
<br>&nbsp;&nbsp; Nú er liðnar eru frá þessu nokkurar stundir, þá gengr Hermann til máls við sína frú, ok tekr hún vel við honum, ok talast þau við marga hluti. En of síðir mælti Hermann þetta sama mál sem honum hafði um boðit Artvin. En hún svarar með sama hætti ok reiðist nú mjök. Nú gengr Hermann á brott við svá búit ok segir nú félaga sínum þat, er þau hafa talat. Nú líðr þaðan í frá stund hver af annarri, ok leitar Artvin oftliga þessa mála við sína frú ok kann aldrigi fá þat, er hann beiðist.
 
<br>&nbsp;&nbsp; Nú er liðnar eru frá þessu nokkurar stundir, þá gengr Hermann til máls við sína frú, ok tekr hún vel við honum, ok talast þau við marga hluti. En of síðir mælti Hermann þetta sama mál sem honum hafði um boðit Artvin. En hún svarar með sama hætti ok reiðist nú mjök. Nú gengr Hermann á brott við svá búit ok segir nú félaga sínum þat, er þau hafa talat. Nú líðr þaðan í frá stund hver af annarri, ok leitar Artvin oftliga þessa mála við sína frú ok kann aldrigi fá þat, er hann beiðist.
<br>&nbsp;&nbsp; Nú er frá því at segja, er Sigmundr konungr ok hans mágr Drasólfr herja víða um Púlinaland ok gera mikinn skaða þeim, er fyrir eru, bæði í manndrápum ok landauðn ok ránum, ok oftliga berjast þeir við landsmenn ok fá stundnm sigr, en stundum ósigr. En er þeir snúa aftr heim, þá hafa þeir látit mjök margt sinna manna ok koma þó heilir aftr.
+
<br>&nbsp;&nbsp; Nú er frá því at segja, er Sigmundr konungr ok hans mágr Drasólfr herja víða um Púlinaland ok gera mikinn skaða þeim, er fyrir eru, bæði í manndrápum ok landauðn ok ránum, ok oftliga berjast þeir við landsmenn ok fá stundum sigr, en stundum ósigr. En er þeir snúa aftr heim, þá hafa þeir látit mjök margt sinna manna ok koma þó heilir aftr.
  
  
Linje 70: Linje 72:
  
 
&nbsp;&nbsp; (266) Nú er Sigmundr konungr kominn í sitt ríki utanvert, ok þat spyrja nú hans landgæzlumenn, Artvin ok Hermann, ok nú gera þeir sitt ráð.
 
&nbsp;&nbsp; (266) Nú er Sigmundr konungr kominn í sitt ríki utanvert, ok þat spyrja nú hans landgæzlumenn, Artvin ok Hermann, ok nú gera þeir sitt ráð.
<br>&nbsp;&nbsp; Þá mælti Artvin við félaga sinn: "Þat væntir mik, at Sigmundr konungr kemr heim, at Sisebe drottning skal segja honum allar várar raeður, svá þungliga ok ósæmiliga sem hún hefir jafnan svarat várum erendum, ok konungr mun oss gefa miklar sakar fyrir, ef hann veit it sanna. Nú verðum vit eigi seinni í okkrum ráðum, ok mun nú ok þess við þurfa, ef hlýða skal."
+
<br>&nbsp;&nbsp; Þá mælti Artvin við félaga sinn: "Þat væntir mik, at Sigmundr konungr kemr heim, at Sisebe drottning skal segja honum allar várar ræður, svá þungliga ok ósæmiliga sem hún hefir jafnan svarat várum erendum, ok konungr mun oss gefa miklar sakar fyrir, ef hann veit it sanna. Nú verðum vit eigi seinni í okkrum ráðum, ok mun nú ok þess við þurfa, ef hlýða skal."
 
<br>&nbsp;&nbsp; Ok áðr þeir skiljast, þá setja þeir allt sitt ráð, hversu fara skal.
 
<br>&nbsp;&nbsp; Ok áðr þeir skiljast, þá setja þeir allt sitt ráð, hversu fara skal.
<br>&nbsp;&nbsp; Nú ganga þeir á fund drottningar ok segja henni alla sína ætlan, at nú vilja þeir fara á konungs fund ok spyrja, hvat er títt um hann. En hún lét sér þat vel líka ok biðr þá fara sem skjótast, ok nú gera þeir svá. En er þeir koma á fund Signmndar konungs, þá fagnar hann þeim vel. Nú stefna þeir honum á einmæli.
+
<br>&nbsp;&nbsp; Nú ganga þeir á fund drottningar ok segja henni alla sína ætlan, at nú vilja þeir fara á konungs fund ok spyrja, hvat er títt um hann. En hún lét sér þat vel líka ok biðr þá fara sem skjótast, ok nú gera þeir svá. En er þeir koma á fund Sigmundar konungs, þá fagnar hann þeim vel. Nú stefna þeir honum á einmæli.
 
<br>&nbsp;&nbsp; En er þeir þrír eru staddir saman, þá mælti Artvin: "Góði herra, ek hefi at segja þér ill tíðendi ok eru þó sönn, en þess bið ek þik, at eigi kunnir þú mik, þótt ek segja þér, fyrir því at ek fæ eigi leynt þik, er þú hefir þinn varnað allan mér í hönd selt ok okkr félögum, - at þegar þú vart heiman farinn, þá tók kona þín, Sisebe, illt ráð upp ok ósæmiligt. Hún tók einn þræl sinn, er var fagr at áliti, ok leggr hjá sér. En er vit félagar vildum þat banna henni, þá hét hún okkr því, at hún skyldi okkr rægja fyrir þér, er þú kæmr aftr, ok þú mundir okkr láta drepa, ef hún vildi. Ok sá inn sami þræll hefir síðan sofit hjá henni hverja nótt í hennar faðmi, ok nú er hún sjálf ólétt. Ok eigi þorðum vit herra, at þú skyldir svá heim koma, at þú vissir þetta eigi áðr."
 
<br>&nbsp;&nbsp; En er þeir þrír eru staddir saman, þá mælti Artvin: "Góði herra, ek hefi at segja þér ill tíðendi ok eru þó sönn, en þess bið ek þik, at eigi kunnir þú mik, þótt ek segja þér, fyrir því at ek fæ eigi leynt þik, er þú hefir þinn varnað allan mér í hönd selt ok okkr félögum, - at þegar þú vart heiman farinn, þá tók kona þín, Sisebe, illt ráð upp ok ósæmiligt. Hún tók einn þræl sinn, er var fagr at áliti, ok leggr hjá sér. En er vit félagar vildum þat banna henni, þá hét hún okkr því, at hún skyldi okkr rægja fyrir þér, er þú kæmr aftr, ok þú mundir okkr láta drepa, ef hún vildi. Ok sá inn sami þræll hefir síðan sofit hjá henni hverja nótt í hennar faðmi, ok nú er hún sjálf ólétt. Ok eigi þorðum vit herra, at þú skyldir svá heim koma, at þú vissir þetta eigi áðr."
 
<br>&nbsp;&nbsp; Nú svarar konungr: "At vísu megið þit þat vita, ef þit ljúgið einu orði á hana, at þat er ykkarr bani."
 
<br>&nbsp;&nbsp; Nú svarar konungr: "At vísu megið þit þat vita, ef þit ljúgið einu orði á hana, at þat er ykkarr bani."
Linje 85: Linje 87:
 
'''160. Fæðing Sigurðar sveins ok dauði drottningar.'''
 
'''160. Fæðing Sigurðar sveins ok dauði drottningar.'''
  
&nbsp;&nbsp; Nú ríða greifar í brott ok heim á leið. Ok einn dag stendr drottning í vígskörðum ok sér jóreyk, ok því næst sér hún reið manna ok kennir at vápnum, at þar eru greífarnir heim komnir með sína menn.
+
&nbsp;&nbsp; Nú ríða greifar í brott ok heim á leið. Ok einn dag stendr drottning í vígskörðum ok sér jóreyk, ok því næst sér hún reið manna ok kennir at vápnum, at þar eru greifarnir heim komnir með sína menn.
 
<br>&nbsp;&nbsp; Ok þegar er hún væntir, at þeir muni heyra, þá kallar hún: "Þat skyldi guð vilja, at góð tíðendi spyrða ek til Sigmundar konungs, eða hvat þit segið frá honuni, ok segit satt nú ok ljúgið eigi."
 
<br>&nbsp;&nbsp; Ok þegar er hún væntir, at þeir muni heyra, þá kallar hún: "Þat skyldi guð vilja, at góð tíðendi spyrða ek til Sigmundar konungs, eða hvat þit segið frá honuni, ok segit satt nú ok ljúgið eigi."
 
<br>&nbsp;&nbsp; Nú svarar Artvin: "Sigmundr konungr er heill, ok vel hefir honum farizt. Hann liggr nú í Svavaskóg með her sinn, ok þau orð sendi hann þér, at þú skalt þar koma til hans ok vill hann þik hitta, en vér megum vel þér þangat fylgja at hans boðorði."
 
<br>&nbsp;&nbsp; Nú svarar Artvin: "Sigmundr konungr er heill, ok vel hefir honum farizt. Hann liggr nú í Svavaskóg með her sinn, ok þau orð sendi hann þér, at þú skalt þar koma til hans ok vill hann þik hitta, en vér megum vel þér þangat fylgja at hans boðorði."
Linje 120: Linje 122:
 
'''163. Frá Mími smið ok Regin, bróður hans.'''
 
'''163. Frá Mími smið ok Regin, bróður hans.'''
  
&nbsp;&nbsp; (268) Einn maðr hét Mímir. Hann er smiðr svá frægr ok svá hagr, at náliga var engi hans maki at þeiri iðn. Hann hefir marga sveina með sér, er honum þ)óna. Hann á sér konu, ok á þeim níu vetrum, síðan er hann fekk hana, megu þau ekki barn fá, ok þat harmar hann mjök. Hann hefir átt sér einn bróður, er hét Reginn. Hann var mikill fyrir sér ok allra manna verstr, ok honum var þat ok goldit, at hann fekk svá miklar gerningar ok kynsl, at hann varð at ormi. Ok nú gerðist svá, at hann var allra orma mestr ok verstr, ok nú vill hann hvern niann drepa, nema vel er hann við bróður sinn, ok nú er hann allra sterkastr, ok nú veit engi maðr bæli hans nema bróðir hans, Mímir.
+
&nbsp;&nbsp; (268) Einn maðr hét Mímir. Hann er smiðr svá frægr ok svá hagr, at náliga var engi hans maki at þeiri iðn. Hann hefir marga sveina með sér, er honum þjóna. Hann á sér konu, ok á þeim níu vetrum, síðan er hann fekk hana, megu þau ekki barn fá, ok þat harmar hann mjök. Hann hefir átt sér einn bróður, er hét Reginn. Hann var mikill fyrir sér ok allra manna verstr, ok honum var þat ok goldit, at hann fekk svá miklar gerningar ok kynsl, at hann varð at ormi. Ok nú gerðist svá, at hann var allra orma mestr ok verstr, ok nú vill hann hvern mann drepa, nema vel er hann við bróður sinn, ok nú er hann allra sterkastr, ok nú veit engi maðr bæli hans nema bróðir hans, Mímir.
  
  
Linje 131: Linje 133:
 
'''165. Sigurðr leikr Ekkiharð illa.'''
 
'''165. Sigurðr leikr Ekkiharð illa.'''
  
&nbsp;&nbsp; (270) Einn sveinn heitir Ekkiharðr. Hann var mestr fyrir sér af þeim tólf sveinum. Nú er þat einn dag, at Sigfreðr kom í smiðju, þar er Ekkiharðr smíðaði. Nú lýstr Ekkiharðr Sigfreð með sinni töng við eyra honum. En nú tekr Sigfreðr sveinn inni vinstri hendi í hár hans svá fast, at hann fellr þegar til jarðar, ok nú hlaupa at honum allir smiðjusveinar ok vilja duga Ekkiharði. En Sigfreðr ferr undan at dyrunum svá skyndiliga ok út um dyrnar ok dregr Ekkiharð eftir sér at hárinu, ok svá fara þeir, til þess er þeir koma fyrir Mími. Ok nú mælti Mímir til Sigurðar: "Hla gerir þú þat, er þú vill berja smásveina, þá er nokkut nýtt vilja gera, en þú gerir ekki nema illt eitt, ok nú ertu ærit sterkr, ok nú máttu eigi minna vinna en einn þeira, ok nú skal ek þér til koma, at þú skak þar til koma fúss, ok ef eigi villtu elligar, þá skal ek berja þik þar til, er þú verðr feginn, at heldr vinnir þú," - ok tekr í hönd honum ok leiðir hann til smiðju.
+
&nbsp;&nbsp; (270) Einn sveinn heitir Ekkiharðr. Hann var mestr fyrir sér af þeim tólf sveinum. Nú er þat einn dag, at Sigfreðr kom í smiðju, þar er Ekkiharðr smíðaði. Nú lýstr Ekkiharðr Sigfreð með sinni töng við eyra honum. En nú tekr Sigfreðr sveinn inni vinstri hendi í hár hans svá fast, at hann fellr þegar til jarðar, ok nú hlaupa at honum allir smiðjusveinar ok vilja duga Ekkiharði. En Sigfreðr ferr undan at dyrunum svá skyndiliga ok út um dyrnar ok dregr Ekkiharð eftir sér at hárinu, ok svá fara þeir, til þess er þeir koma fyrir Mími. Ok nú mælti Mímir til Sigurðar: "Illa gerir þú þat, er þú vill berja smásveina, þá er nokkut nýtt vilja gera, en þú gerir ekki nema illt eitt, ok nú ertu ærit sterkr, ok nú máttu eigi minna vinna en einn þeira, ok nú skal ek þér til koma, at þú skal þar til koma fúss, ok ef eigi villtu elligar, þá skal ek berja þik þar til, er þú verðr feginn, at heldr vinnir þú," - ok tekr í hönd honum ok leiðir hann til smiðju.
 
<br>&nbsp;&nbsp; Nú sezt Mímir fyrir aflinn ok tekr eitt mikit járn ok lætr í eld ok eina þyngstu sleggju ok seldi Sigurði. En er járnit var heitt orðit, bregðr hann því ór aflinum ok á steðjann ok biðr Sigurð nú til ljósta. Sigurðr lýstr it fyrsta högg svá fast, at steðjasteinninn klofnaði, en steðinn gengr niðr allt til haussins, en járnit hrýtr í brott, en töngin brestr í sundr við sleggjuskaftit ok kemr fjarri niðr.
 
<br>&nbsp;&nbsp; Nú sezt Mímir fyrir aflinn ok tekr eitt mikit járn ok lætr í eld ok eina þyngstu sleggju ok seldi Sigurði. En er járnit var heitt orðit, bregðr hann því ór aflinum ok á steðjann ok biðr Sigurð nú til ljósta. Sigurðr lýstr it fyrsta högg svá fast, at steðjasteinninn klofnaði, en steðinn gengr niðr allt til haussins, en járnit hrýtr í brott, en töngin brestr í sundr við sleggjuskaftit ok kemr fjarri niðr.
 
<br>&nbsp;&nbsp; Ok nú mælir Mímir: "Aldregi sá ek eins manns högg ógurligra né óhagligra en þetta, ok hvat sem annat verðr af þér, þá má þik ekki nýta til iðnar."
 
<br>&nbsp;&nbsp; Ok nú mælir Mímir: "Aldregi sá ek eins manns högg ógurligra né óhagligra en þetta, ok hvat sem annat verðr af þér, þá má þik ekki nýta til iðnar."
Linje 144: Linje 146:
 
<br>&nbsp;&nbsp; Ok mælir nú hann fyrir sjálfum sér: "Varla veit ek nú þess manns vánir, er ek munda nú eigi berjast við, ef nú komi hann til móts við mik, ok þat hugða ek, at eins manns víg mætti mér vera ekki ofrefli."
 
<br>&nbsp;&nbsp; Ok mælir nú hann fyrir sjálfum sér: "Varla veit ek nú þess manns vánir, er ek munda nú eigi berjast við, ef nú komi hann til móts við mik, ok þat hugða ek, at eins manns víg mætti mér vera ekki ofrefli."
 
<br>&nbsp;&nbsp; Ok nú er hann hefir þetta mælt, þá kemr at honum einn mikill linnormr.
 
<br>&nbsp;&nbsp; Ok nú er hann hefir þetta mælt, þá kemr at honum einn mikill linnormr.
<br>&nbsp;&nbsp; Ok enn mælti hann: "Nú kann vera, at ek mega skjótt reyna mik, alls þó bað ek þess áðan," - ok hleypr upp ok til eldsins ok tekr nú it mesta tré, þat er á var eldinum loganda, ok hleypr at orminum ok lýstr á hans höfuð, ok lýstr hann orminn niðr við höggit, ok fellr nú ormrinn til jarðar, ok nú lýstr hann hvárt á annat, til þess er sá ormr er í helju. Ok nú tekr hann sína öxi ok höggr af höfuð ormsins, ok nú sezthann niðr ok er orðinn allmóðr.
+
<br>&nbsp;&nbsp; Ok enn mælti hann: "Nú kann vera, at ek mega skjótt reyna mik, alls þó bað ek þess áðan," - ok hleypr upp ok til eldsins ok tekr nú it mesta tré, þat er á var eldinum loganda, ok hleypr at orminum ok lýstr á hans höfuð, ok lýstr hann orminn niðr við höggit, ok fellr nú ormrinn til jarðar, ok nú lýstr hann hvárt á annat, til þess er sá ormr er í helju. Ok nú tekr hann sína öxi ok höggr af höfuð ormsins, ok nú sezt hann niðr ok er orðinn allmóðr.
<br>&nbsp;&nbsp; Ok er nú framorðit dags, ok veit hann nú, at eigi mun hann heim koma um kveldit. Ok eigi veit hann nú, hvat hann skal fá sér til matar, en eitt kemr honum helzt í hug, at hann skal sjóða orminn ok skal hann fá honum náttverð um kveldit, ok tekr hann nú sinn ketil ok fyllir upp vatns ok hengir yfir eld. Nú tekr hann sína öxi ok brytjar heldr stórt, til þess er hans ketill er fullr, ok nú er honum títt til síns matar. Ok er hann hyggr, at soðit mun vera, tekr hann sinni hendi í ketilinn, ok er vall í katlinum, þá brann hann á höndunum ok á fingrunum ok stingr nú í munn sér ok kælir hann svá. En er soð rann á hans tungu ok í hans háls, þá heyrir hann, at fuglar tveir sátu á viðinum ok klakast við, ok nú heyrði hann, hvat þessi annarr mælti: "Betr mætti þessi maðr vita þat, seni vit vitum, þá skyldi hann nú heim fara ok drepa Mími, fóstra sinn, fyrir því at nú hafði hann ráðit honum bana, ef svá færi sem hann hugði, at vera skyldi. Ok þessi ormr var bróðir Mímis, ok ef hann vill eigi drepa Mími, þá mun hann hefna bróður síns ok drepa sveininn."
+
<br>&nbsp;&nbsp; Ok er nú framorðit dags, ok veit hann nú, at eigi mun hann heim koma um kveldit. Ok eigi veit hann nú, hvat hann skal fá sér til matar, en eitt kemr honum helzt í hug, at hann skal sjóða orminn ok skal hann fá honum náttverð um kveldit, ok tekr hann nú sinn ketil ok fyllir upp vatns ok hengir yfir eld. Nú tekr hann sína öxi ok brytjar heldr stórt, til þess er hans ketill er fullr, ok nú er honum títt til síns matar. Ok er hann hyggr, at soðit mun vera, tekr hann sinni hendi í ketilinn, ok er vall í katlinum, þá brann hann á höndunum ok á fingrunum ok stingr nú í munn sér ok kælir hann svá. En er soð rann á hans tungu ok í hans háls, þá heyrir hann, at fuglar tveir sátu á viðinum ok klakast við, ok nú heyrði hann, hvat þessi annarr mælti: "Betr mætti þessi maðr vita þat, sem vit vitum, þá skyldi hann nú heim fara ok drepa Mími, fóstra sinn, fyrir því at nú hafði hann ráðit honum bana, ef svá færi sem hann hugði, at vera skyldi. Ok þessi ormr var bróðir Mímis, ok ef hann vill eigi drepa Mími, þá mun hann hefna bróður síns ok drepa sveininn."
 
<br>&nbsp;&nbsp; Nú tekr hann sveita ormsins ok rýðr á sik ok hendr sér, ok allt þar, sem á kom, er eftir sem horn sé. Ok nú ferr hann af sínum klæðum ok rýðr á sik allan blóðinu, þar sem hann má til taka. Á milli herðanna má hann eigi til ná. Nú ferr hann í sín klæði ok ferr heim síðan ok hefir höfuð ormsins í hendi sér.
 
<br>&nbsp;&nbsp; Nú tekr hann sveita ormsins ok rýðr á sik ok hendr sér, ok allt þar, sem á kom, er eftir sem horn sé. Ok nú ferr hann af sínum klæðum ok rýðr á sik allan blóðinu, þar sem hann má til taka. Á milli herðanna má hann eigi til ná. Nú ferr hann í sín klæði ok ferr heim síðan ok hefir höfuð ormsins í hendi sér.
  
Linje 168: Linje 170:
 
<br>&nbsp;&nbsp; "Þiggja máttu einn hest af mér, ef þú vill, ok þótt fleiri vilir þú, en heimill er várr beiní, sá er þér vilið hafa."
 
<br>&nbsp;&nbsp; "Þiggja máttu einn hest af mér, ef þú vill, ok þótt fleiri vilir þú, en heimill er várr beiní, sá er þér vilið hafa."
 
<br>&nbsp;&nbsp; Nú fær hún til menn at taka hestinn, ok eru þeir at allan daginn at taka hestinn ok geta eigi tekit ok fara heim um kveldit við svá búit, ok er Sigurðr þá nótt í góðum beina. En at morgni fær hún til tólf menn, ok ferr hann nú sjálfr inn þrettándi. Ok nú fara þeir tólf til ok eltast lengi við hestinn ok fá eigi tekit, ok áðr léttir, biðr Sigurðr fá sér beizlit, ok gengr hann nú til hestsins, en hestrinn gengr at móti honum, ok tekr hann nú hestinn ok leggr við beizi ok stígr á bak.
 
<br>&nbsp;&nbsp; Nú fær hún til menn at taka hestinn, ok eru þeir at allan daginn at taka hestinn ok geta eigi tekit ok fara heim um kveldit við svá búit, ok er Sigurðr þá nótt í góðum beina. En at morgni fær hún til tólf menn, ok ferr hann nú sjálfr inn þrettándi. Ok nú fara þeir tólf til ok eltast lengi við hestinn ok fá eigi tekit, ok áðr léttir, biðr Sigurðr fá sér beizlit, ok gengr hann nú til hestsins, en hestrinn gengr at móti honum, ok tekr hann nú hestinn ok leggr við beizi ok stígr á bak.
<br>&nbsp;&nbsp; Nú ríðr Sigurðr á braut ok þakkar vel Brynhildí sinn beina. Nú er hann aldrigi þar aðra nótt, sem hann er eina, þar til er hann kemr á Bertangaland. Þar ræðr fyrir sá konungr, er heitir Ísungr. Hann á ellifu syni. Ísungr er alira kappa mestr ok allir hans synir. Hann tekr við Sigurði ok gerir hann sinn ráðgjafa ok merkismann, ok þykkist hann nú vel kominn.
+
<br>&nbsp;&nbsp; Nú ríðr Sigurðr á braut ok þakkar vel Brynhildí sinn beina. Nú er hann aldrigi þar aðra nótt, sem hann er eina, þar til er hann kemr á Bertangaland. Þar ræðr fyrir sá konungr, er heitir Ísungr. Hann á ellifu syni. Ísungr er allra kappa mestr ok allir hans synir. Hann tekr við Sigurði ok gerir hann sinn ráðgjafa ok merkismann, ok þykkist hann nú vel kominn.
  
 
{{DEFAULTSORT:Thidreks saga af Bern - Upphaf Sigurdar sveins}}
 
{{DEFAULTSORT:Thidreks saga af Bern - Upphaf Sigurdar sveins}}

Nåværende revisjon fra 9. mai 2019 kl. 08:16

Velg språk Norrønt Islandsk Norsk Dansk Fornsvensk Færøysk
Denne teksten finnes på følgende språk ► Original.gif Dansk.gif Original.gif
Original.gif


Þiðreks saga af Bern

GUÐNI JÓNSSON

bjó til prentunar

Upphaf Sigurðar sveins


152. Sigmundr biðr Sisibe, dóttur Niðungs konungs.

   (262) Einn konungr Sigmundr er nefndr, er réð fyrir því landi, er heitir Tarlungaland. Faðir hans hét Sifjan konungr. Hann er ríkr maðr ok mikill höfðingi. En nú er hann hafði tekit ríki eftir föður sinn, sendir hann vestr í Hispana til þess konungs Niðungs ok hans sonar, Ortvangis, ef Niðungr konungr vill gefa honum dóttur sína, Sisibe. Hún var allra kvenna fríðust ok kurteisust at öllum hlutum, þess er hann hafði spurt.
   Niðungr konungr ok hans son taka vel við sendimönnum Sigmundar konungs ok veita þeim mikit yfirlæti ok stórar gjafir í gulli ok gersimum, þeir er fágætar eru í þeira landi. En erendi þeira Sigmundar konungs tekr hann á þessa lund, at hann lézt eigi vilja senda sína dóttur í ókunnigt land ok með þeim mönnum, - "er bæði eru henni ókunnir ok oss. En frá konungi yðrum ferr mikit orð, at hann sé inn mesti ágætismaðr, ok kom þat löngu áðr hér en þér kómuð. Nú viljum vér eigi varna at gifta honum vára dóttur, er þér hafið sjálfir hingat sótt eftir henni á várn fund."
   Ok hér með sendir Niðungr konungr ok hans son, Ortvangis, gersimligar sendingar Sigmundi konungi, ok fara sendimenn aftr við svá búit. Ok er þeir koma heim, segja þeir Sigmundi konungi öll sín erendi, hversu mikilliga Niðungr konungr hafði þeim vel fagnat.


153. Sigmundr konungr ferr til Spanlands.

   Eigi líða langar stundir heðan í frá, áðr Sigmundr konungr býr ferð sína ok vill ríða brott af sínu ríki í Spanland eftir þessu erendi, ok með sér hefir hann fjögur hundruð riddara ok allvel búna. Nú ferr hann með miklu drambi ok hæversku, ok eigi léttir hann sinni ferð, fyrr en hann kemr vestr í Spanland í ríki Niðungs konungs. Nú spyrr Niðungr konungr til ferða Sigmundar konungs ok lætr honum allt setja torg ok veizlur, þar sem hann ferr, til þess er þeir finnast sjálfir.
   Niðungr konungr tekr við Sigmundi konungi vegsamliga ok gerir miklar veizlur með alls konar tign ok virðing. Nú segir Sigmundr konungr sín erendi, at hann vill biðja dóttur Niðungs konungs, sem áðr var rætt ok sagt, at Niðungr konungr hefði þeim málum vel tekit. Nú svarar Niðungr konungr, at þat skal vera eftir því, sem þeir höfðu fyrr mælt við sendimenn, - "ok máttu nú þetta ráð vel öðlast, er þú ert sjálfr kominn."
   Ok áðr þeir lyki sinni ræðu, festi Niðungr konungr Sigmundi konungi dóttur sína.


154. Brúðkaup Sigmundar konungs.

   (263) Nú er at brúðkaupi fengit með miklum kostnaði, er Niðungr konungr gefr dóttur sinni ok mági stórar borgir ok sterka kastala ok náliga hálft sitt ríki. En þat, sem eftir er, gefr hann Ortvangis, syni sínum, ok gefr honum konungs nafn, fyrir því at Niðungr konungr var þá örvasi at aldri. Þessi veizla in mikla var með alls konar fagnaði ok tign, hvárttveggja af tilföngum þeirar veizlu bæði í borðbúnaði ok svá hallarbúnaðrinn ok samsæti við ina stærstu höfðingja, þá er váru í öllu Hispanialandi, ok í alls konar skemmtan, leikum ok söngum ok stórum fégjöfum ok í svá miklu fjölmenni, at í einni veizlu hafði eigi meiri rausn verit ger of allt Hispanialand. En er þessi veizla hafði staðit fimm daga, ríðr Sigmundr konungr brott með sína riddara ok með honum hans kona, Sisibe. Nú ferr hann með mikilli vegsemd, þar til er hann kemr heim í sitt ríki.


155. Sigmundr býst í herferð með Drasólfi, mági sínum.

   (264) Nú er hann hefir heima verit sjau daga, koma þar tveir sendimenn Drasólfs konungs ok ganga fyrir Sigmund ok sýna honum bréf ok innsigli ok segja honum sín erendi.
   Nú mæla þeir sendimenn: "Drasólfr konungr ok þín systir senda þér kveðju ok þat með, at hann hefir nú búit allan sinn her með öllum sínum hertogum ok greifum ok skal nú fara í Púlinaland herför ok sendir nú yðr orð með sönnum jartegnum, at þér komið honum lið at veita með öllum yðrum mönnum ok sem flesta megið þér fá."
   Nú svarar Sigmundr konungr: "Þá er eigi illa til fallit, ef minn mágr ok mín systir þykkjast þurfa míns fulltings ok at ek veita þeim lið ok mitt traust, ok svá skal ok vera."
   Ok inn sama dag lét hann gera bréf ok innsigli til sinna ríkismanna svá vítt sem hans ríki er, ok svá býðr hann, at á þeim fjórum nóttum skal til hans koma hverr sá maðr, er honum vill lið veita, sá er kynni skildi at halda ok hest at ríða ok þori at berjast ok svá heiman at búast, at hann muni eigi á inum næstum tólf mánuðum heim koma. Nú er þessi herr er allr saman kominn, þá þeysir hann herinn út af sínu ríki.


156. Sigmundr felr Artvin ok Hermanni ríkisstjórn.

   Áðr Sigmundr konungr fari heiman, kallar hann til sín sína ráðgjafa, Artvin ok Hermann. Þeir eru greifar í Svava ok miklir höfðingjar ok manna fríðastir ok miklir kappar. Ok nú setr hann þessa tvá kappa at gæta konu sinnar ok ríkis ok alls síns varnaðar, fyrir því at hann trúir þeim allvel ok þat hefir oft at borizt, at sá maðr, er vel trúir öðrum manni, at sá verðr svikinn af þeim. Ok út ríða þeir tveir höfðingjar með konungi, ok segir hann þeim marga hluti, hve þeir skulu haga, meðan hann er í brottu, ok um allt annat fram býðr hann þeim at gera svá alla hluti sem Sisibe vill, ok því heita þeir, at svá skal vera. Ok nú ríða þeir aftr, en konungr ferr leið sína. Ok nú er þeir hittast, mágr Sigmundar konungs ok hann, ok hefir Drasólfr eigi minna lið en þrjá tigi hundraða riddara ok alls eigi minna lið en sjau tigi hundraða riddara. En Sigmundr konungr hafði eigi minna lið en mágr hans, þá er þeir hittust, ok fara þeir nú með allan sinn her ok herja nú í Púlinaland ok vinna þar mörg stórvirki.


157. Artvin greifi mælir til eiginorðs við drottningu.

   (265) Nú er svá hafa lengi þessir greifar ráðit ríki, þá er þat einnhvern dag, at Artvin gengr til sinnar frú, Sisibe, ok mælir til hennar: "Ríki þetta ok allar gersimar ok yður varðveizla er nú í minni gæzlu, ok mun ek þér segja, hvat ek hefi nú fyrir ætlat, at ek hefi ætlat þik mér til unnustu ok eignarkonu, ok þar með ætla ek okkr þetta ríki, er nú hefi ek við tekit. Ok er óvíst, at Sigmundr konungr komi aftr ór þessi herför. En þótt hann komi aftr, þá skal hann þat eigi fá aftr af mér ok báðum okkr, ef þú vill sem ek. Ok ek em eigi verri riddari en Sigmundr konungr eða nokkuru betri."
   Nú svarar Sisibe: "Eigi skaltu slíkra orða við mik leita. Ek vil bíða míns herra, Sigmundar konungs, ok engi mann fyrr taka en hann kemr heim. En þótt þú hafir þetta mælt, þá má ek þessu vel leyna þó at sinni. En ef oftari mælir þú þetta, þá mun ek, er minn herra kemr heim, segja honum, hvat þú vill, ok muntu þá vera skjótt hengdr."
   Nú mælir hann: "Þú, frú, eigi máttu svá mæla sem nú mælir þú, fyrir því at þat muntu spurt hafa, at á mínu landi em ek eigi óríkari en Sigmundr konungr á sínu landi."
   Nú svarar hún: "Þóttu sér svá ríkr, at þú ráðir einn mestum hlut veraldarinnar, en Sigmundr konungr þjónustumaðr, þá vil ek þó hann hafa, en eigi þik, ok eigi skaltu einu orði lengr um þetta tala, ef þú vill halda þínu lífi."
   Nú gengr Artvin á brott, ok hætta þau sínu tali.


158. Hermann talar máli Artvins við drottningu.

   Nú segir Artvin sínum félaga allt, hversu farit hafði með þeim drottningu ok honum, ok spyrr hann ráðs, hversu hann skal sínu máli fram koma.
   Nú svarar Hermann: "Góði félagi, letja vil ek þik þessa, sem ek má, at eigi gerir þú þetta. En hvárt er þú vill þetta eða annat, þá verð ek at veita þér slíkt sem ek má í ráðum eða öðru."
   Nú svarar Artvin: "Ekki er því at leyna, at svá mikill hugr er mér á þessu, at fram verðr koma at vísu þat, sem ek vil, eða elligar læt ek mitt líf eða at þriðja kosti má hún eigi lifa."
   Nú svarar Hermann: "Ef þú vill mikit kapp á leggja þetta mál, þá má þetta enn svá fara sem vit viljum báðir."
   Nú er liðnar eru frá þessu nokkurar stundir, þá gengr Hermann til máls við sína frú, ok tekr hún vel við honum, ok talast þau við marga hluti. En of síðir mælti Hermann þetta sama mál sem honum hafði um boðit Artvin. En hún svarar með sama hætti ok reiðist nú mjök. Nú gengr Hermann á brott við svá búit ok segir nú félaga sínum þat, er þau hafa talat. Nú líðr þaðan í frá stund hver af annarri, ok leitar Artvin oftliga þessa mála við sína frú ok kann aldrigi fá þat, er hann beiðist.
   Nú er frá því at segja, er Sigmundr konungr ok hans mágr Drasólfr herja víða um Púlinaland ok gera mikinn skaða þeim, er fyrir eru, bæði í manndrápum ok landauðn ok ránum, ok oftliga berjast þeir við landsmenn ok fá stundum sigr, en stundum ósigr. En er þeir snúa aftr heim, þá hafa þeir látit mjök margt sinna manna ok koma þó heilir aftr.


159. Greifarnir bera ljúgvitni gegn drottningu.

   (266) Nú er Sigmundr konungr kominn í sitt ríki utanvert, ok þat spyrja nú hans landgæzlumenn, Artvin ok Hermann, ok nú gera þeir sitt ráð.
   Þá mælti Artvin við félaga sinn: "Þat væntir mik, at Sigmundr konungr kemr heim, at Sisebe drottning skal segja honum allar várar ræður, svá þungliga ok ósæmiliga sem hún hefir jafnan svarat várum erendum, ok konungr mun oss gefa miklar sakar fyrir, ef hann veit it sanna. Nú verðum vit eigi seinni í okkrum ráðum, ok mun nú ok þess við þurfa, ef hlýða skal."
   Ok áðr þeir skiljast, þá setja þeir allt sitt ráð, hversu fara skal.
   Nú ganga þeir á fund drottningar ok segja henni alla sína ætlan, at nú vilja þeir fara á konungs fund ok spyrja, hvat er títt um hann. En hún lét sér þat vel líka ok biðr þá fara sem skjótast, ok nú gera þeir svá. En er þeir koma á fund Sigmundar konungs, þá fagnar hann þeim vel. Nú stefna þeir honum á einmæli.
   En er þeir þrír eru staddir saman, þá mælti Artvin: "Góði herra, ek hefi at segja þér ill tíðendi ok eru þó sönn, en þess bið ek þik, at eigi kunnir þú mik, þótt ek segja þér, fyrir því at ek fæ eigi leynt þik, er þú hefir þinn varnað allan mér í hönd selt ok okkr félögum, - at þegar þú vart heiman farinn, þá tók kona þín, Sisebe, illt ráð upp ok ósæmiligt. Hún tók einn þræl sinn, er var fagr at áliti, ok leggr hjá sér. En er vit félagar vildum þat banna henni, þá hét hún okkr því, at hún skyldi okkr rægja fyrir þér, er þú kæmr aftr, ok þú mundir okkr láta drepa, ef hún vildi. Ok sá inn sami þræll hefir síðan sofit hjá henni hverja nótt í hennar faðmi, ok nú er hún sjálf ólétt. Ok eigi þorðum vit herra, at þú skyldir svá heim koma, at þú vissir þetta eigi áðr."
   Nú svarar konungr: "At vísu megið þit þat vita, ef þit ljúgið einu orði á hana, at þat er ykkarr bani."
   Nú svarar Hermann ok sverr um, "at þetta er allt satt, er þér er sagt."
   Nú mælti konungr: "Góðir vinir, hvat skal ek af gera þessi konu, er svá illa er til borit?"
   Nú svarar Artvin: "Þú verðr ráða, konungr, allt gerum vér þat, er þú vill."
   Enn mælti konungr: "Þat er til, at hún sé hengd, ok enn má vera, at hún sé blinduð eða fóthöggvin eða send svá feðr sínum."
   Nú svarar Artvin: "Enn er þat ráð at senda hana í Svavaskóg. Þat er einskis manns gata, ok þar kom engi maðr á tíu vetrum, ok skera þar ór henni tunguna, ok lifi hún þá, meðan guð vill."
   En þetta ráð þykkir konungi vel.


160. Fæðing Sigurðar sveins ok dauði drottningar.

   Nú ríða greifar í brott ok heim á leið. Ok einn dag stendr drottning í vígskörðum ok sér jóreyk, ok því næst sér hún reið manna ok kennir at vápnum, at þar eru greifarnir heim komnir með sína menn.
   Ok þegar er hún væntir, at þeir muni heyra, þá kallar hún: "Þat skyldi guð vilja, at góð tíðendi spyrða ek til Sigmundar konungs, eða hvat þit segið frá honuni, ok segit satt nú ok ljúgið eigi."
   Nú svarar Artvin: "Sigmundr konungr er heill, ok vel hefir honum farizt. Hann liggr nú í Svavaskóg með her sinn, ok þau orð sendi hann þér, at þú skalt þar koma til hans ok vill hann þik hitta, en vér megum vel þér þangat fylgja at hans boðorði."
   Nú svarar drottning: "Ekki dvelr mik þar til, er ek skal honum í gegn fara, ok hver er sá kona, er mér skal fylgja þangat?"
   Nú svarar Hermann: "Ekki skiptir, hver kona ferr með þér; þat er ekki löng leið, er þú skalt fara."
   Þá svarar hún: "Nú em ek albúin."
   Ok nú fara þau þar til, er þau koma í einn dal í skóginum, þar er aldrigi hafði áðr maðr komit, ok fara nú þar af hesrum sínum.
   Ok nú mælti drottning af miklum móði: "Hvar ertu nú, Sigmundr konungr, eða hví bauttu þessum mönnum mik hingat at flytja? Nú veit ek at vísu, at ek em svikin, ok eigi hefir þú mik svikit eina saman, heldr muntu svikit hafa barn þitt," ok grét nú sárliga.
   Nú mælti greifi Artvin: "Nú verðum vit at gera sem mælt er við okkr ok konungr bauð, at skera skal tungu ór höfði þínu ok færa konungi, ok hér skaltu láta þitt líf."
   Nú mælti Hermann: "Saklaus er þessi kona, ok gerum nú annat ráð. Tökum nú einn hund, er hér fylgir oss, ok skerum hans tungu ór ok færum konungi."
   Nú svarar Artvin: "Hún skal nú þess gjalda, er hún hefir oft váru máli illa tekit, ok nú skal fram fara öll vár ætlan."
   Nú svarar Hermann: "Svá hjálpi mér guð, at aldrigi skaltu henni mein gera, ef ek má banna þér," - ok bregðr nú sverði sínu.
   En í þessu bili verðr drottning léttari ok fæðir eitt sveinbarn allvænt, ok þá tók hún af sinni mjöðdrekku, er hún hafði haft, einn glerpott, ok er hún hefir sveipat barnit klæðum, þá lætr hún þat koma í glerpottinn ok lykr aftr síðan vandliga ok leggr í hjá sér.
   En nú taka þeir at berjast, ok er þetta viðrskipti alldrengiligt, ok at lyktum fellr Artvin við sjálft, þar er drottning hvílir. Nú skýtr Artvin sínum fæti til glerpottsins, svá at hann hrýtr út á ána. En í því bili reiðir Hermann sitt sverð tveim höndum á hans háls Artvins, svá at höfuðit fauk af.
   En nú er drottning sér, hversu barnit ferr, þá með annarri sótt fellr á hana ómegin, ok andaðist hún nú síðan.


161. Hermann kemr á fund Sigmundar konungs.

   Nú tekr Hermann lík hennar ok býr um sem honum þykkir vænligast. Þá tekr hann sinn hest ok hleypr á bak ok ríðr aftr alla leið, þar til er hann finnr Sigmund konung. Nú spyrr konungr: "Hvar er nú Artvin, þinn félagi?"
   Hermann segir: "Okkr hefir skilt þat á, at hann vildi drepa konuna eða meiða, en mér þótti þat aumligt, er ek sá, hvat fyrir var ætlat, ok vildi ek henni við hjálpa, ok þar til þrættum vit um þetta mál okkar á millum, at vit börðumst, ok drap ek hann, áðr en létti. En konan hefir fæddan einn svein ok allvænan, ok fyrirfór Artvin þeim, áðr hann lét líf sitt."
   Þá spyrr Sigmundr konungr: "Hvárt hafði drottning sagt á hendr konungi eða sagði hún á hendr þræli ok hafið þit logit?"
   Þá svarar Hermann: "Eigi er þat logit, herra. Þat kann vera, at mann hendir mikinn glæp ok finnr hann þat sjálfr ok iðrast ok er þá dugandi maðr alla stund síðan."
   Nú mælti konungr reiðuliga: "Far á brott af minni augsýn. Ekki vil ek þína þjónustu oftar hafa, því at þú munt vera einn drottinsvikari."
   Nú gengr Hermann til síns hests ok ríðr á brott með alla sína menn ok er nú feginn, er hann kemst undan. En Sigmundr konungr sitr nú at sínu ríki.


162. Hind finnr sveininn ok fóstrar.

   (267) Þetta sama glerker rekr eftir ánni til sævar, ok er þat eigi æfar langt, ok er nú útfall sævar. Nú rekr kerit á eina eyri. Nú fellr sjórinn af, svá at þar er allt þurrt, er kerit liggr. Nú hefir sveinninn nokkut vaxit, ok er kerit hrærir við eyrina, þá brotnar þat í sundr, ok grætr barnit.
   Nú kom þar at ein hind ok tekr barnit í munn sér ok berr heim til síns bælis. Þar átti hún tvau börn. Þar leggr hún sveininn niðr ok lætr sveininn drekka sik, ok þar fæðir hún hann sem sín börn, ok er hann þar með hindinni tólf mánaði. Nú er hann svá sterkr ok mikill sem önnur börn fjögra vetra gömul.


163. Frá Mími smið ok Regin, bróður hans.

   (268) Einn maðr hét Mímir. Hann er smiðr svá frægr ok svá hagr, at náliga var engi hans maki at þeiri iðn. Hann hefir marga sveina með sér, er honum þjóna. Hann á sér konu, ok á þeim níu vetrum, síðan er hann fekk hana, megu þau ekki barn fá, ok þat harmar hann mjök. Hann hefir átt sér einn bróður, er hét Reginn. Hann var mikill fyrir sér ok allra manna verstr, ok honum var þat ok goldit, at hann fekk svá miklar gerningar ok kynsl, at hann varð at ormi. Ok nú gerðist svá, at hann var allra orma mestr ok verstr, ok nú vill hann hvern mann drepa, nema vel er hann við bróður sinn, ok nú er hann allra sterkastr, ok nú veit engi maðr bæli hans nema bróðir hans, Mímir.


164. Mímir finnr Sigurð ok fóstrar upp.

   (269) Nú er þat einn dag, at Mímir ætlar at fara í skóg ok brenna kol ok ætlar at vera þar þrjá daga. Ok er hann kemr í skóginn, þá gera þeir stóra elda. Ok er hann er staddr við eldinn einn saman, þá kemr þar at honum einn sveinn. Sá var vænn ok rennr til hans. Hann spyrr, hvat sveina hann sé. En sá sveinn kann ekki mæla, en þó tekr Mímir hann til sín ok setr hann á kné sér ok leggr klæði yfir hann, því at hann hefir ekki klæði áðr. Ok þá kemr þar ein hind rennandi ok gengr at knjám honum Mími ok sleikir um andlitit ok höfuð barninu, ok at því þykkist Mímir vita, at hindin mun hafa fóstrat barnit, ok fyrir því vill hann eigi tortíma hindinni ok tekr sveininn ok varðveitir ok hefir heim með sér ok ætlar nú upp at fæða sér til sonar ok gefr nafn ok kallar Sigfreð.
   Nú vex sá sveinn þar upp, til þess er hann er níu vetra gamall, ok er hann nú svá mikill ok sterkr, at hans maka sá engi maðr. Hann er svá illr viðreignar, at hann berr ok brýtr sveina Mímis, svá at varla þykkir vært hjá honum.


165. Sigurðr leikr Ekkiharð illa.

   (270) Einn sveinn heitir Ekkiharðr. Hann var mestr fyrir sér af þeim tólf sveinum. Nú er þat einn dag, at Sigfreðr kom í smiðju, þar er Ekkiharðr smíðaði. Nú lýstr Ekkiharðr Sigfreð með sinni töng við eyra honum. En nú tekr Sigfreðr sveinn inni vinstri hendi í hár hans svá fast, at hann fellr þegar til jarðar, ok nú hlaupa at honum allir smiðjusveinar ok vilja duga Ekkiharði. En Sigfreðr ferr undan at dyrunum svá skyndiliga ok út um dyrnar ok dregr Ekkiharð eftir sér at hárinu, ok svá fara þeir, til þess er þeir koma fyrir Mími. Ok nú mælti Mímir til Sigurðar: "Illa gerir þú þat, er þú vill berja smásveina, þá er nokkut nýtt vilja gera, en þú gerir ekki nema illt eitt, ok nú ertu ærit sterkr, ok nú máttu eigi minna vinna en einn þeira, ok nú skal ek þér til koma, at þú skal þar til koma fúss, ok ef eigi villtu elligar, þá skal ek berja þik þar til, er þú verðr feginn, at heldr vinnir þú," - ok tekr í hönd honum ok leiðir hann til smiðju.
   Nú sezt Mímir fyrir aflinn ok tekr eitt mikit járn ok lætr í eld ok eina þyngstu sleggju ok seldi Sigurði. En er járnit var heitt orðit, bregðr hann því ór aflinum ok á steðjann ok biðr Sigurð nú til ljósta. Sigurðr lýstr it fyrsta högg svá fast, at steðjasteinninn klofnaði, en steðinn gengr niðr allt til haussins, en járnit hrýtr í brott, en töngin brestr í sundr við sleggjuskaftit ok kemr fjarri niðr.
   Ok nú mælir Mímir: "Aldregi sá ek eins manns högg ógurligra né óhagligra en þetta, ok hvat sem annat verðr af þér, þá má þik ekki nýta til iðnar."
   Nú gengr Sigurðr til stofu ok sezt niðr hjá fóstru sínni ok segir nú engum manni, hvárt honum þykkir vel eða illa.


166. Sigurðr drepr Regin.

   (271) Nú gerir Mímir sitt ráð ok sér nú, at af þessum sveini mun honum standa mikit óhapp, ok nú vill hann fyrirfara honum, ok nú gengr hann í skóginn, þar er einn mikill ormr er, ok segir, at þá mun hann einn svein gefa honum, ok biðr hann drepa hann. Nú ferr Mímir heim. Ok annan dag mælir Mímir við Sigurð, fóstra sinn, ef hann mun vilja fara í skóg at brenna honum kol.
   Þá svarar Sigurðr: "Ef þú ert jafnvel við mik heðan í frá sem hingat til, þá fer ek, ok þá vil ek vinna allt þat, er þú vill."
   Nú býr Mímir hann til þessar farar ok fær honum vín ok vist til níu daga, er hann skal í brott vera, ok eina viðaröxi. Ok nú ferr hann ok vísar honum til skógar, þar sem honum sýnist. Nú ferr Sigurðr í skóg ok býr um sik, ok nú gengr hann ok höggr stóra viðu ok gerir einn mikinn eld ok berr þar á þau in stóru tré, er nú hefir hann upp höggvit. Ok þá eru dagmál, ok sezt hann til síns matar ok etr, þar til er uppi er allr hans matr, ok eigi lætr hann ok eftir einn sopa víns, þat er Mímir hugði, at honum skyldi vinnast níu daga.
   Ok mælir nú hann fyrir sjálfum sér: "Varla veit ek nú þess manns vánir, er ek munda nú eigi berjast við, ef nú komi hann til móts við mik, ok þat hugða ek, at eins manns víg mætti mér vera ekki ofrefli."
   Ok nú er hann hefir þetta mælt, þá kemr at honum einn mikill linnormr.
   Ok enn mælti hann: "Nú kann vera, at ek mega skjótt reyna mik, alls þó bað ek þess áðan," - ok hleypr upp ok til eldsins ok tekr nú it mesta tré, þat er á var eldinum loganda, ok hleypr at orminum ok lýstr á hans höfuð, ok lýstr hann orminn niðr við höggit, ok fellr nú ormrinn til jarðar, ok nú lýstr hann hvárt á annat, til þess er sá ormr er í helju. Ok nú tekr hann sína öxi ok höggr af höfuð ormsins, ok nú sezt hann niðr ok er orðinn allmóðr.
   Ok er nú framorðit dags, ok veit hann nú, at eigi mun hann heim koma um kveldit. Ok eigi veit hann nú, hvat hann skal fá sér til matar, en eitt kemr honum helzt í hug, at hann skal sjóða orminn ok skal hann fá honum náttverð um kveldit, ok tekr hann nú sinn ketil ok fyllir upp vatns ok hengir yfir eld. Nú tekr hann sína öxi ok brytjar heldr stórt, til þess er hans ketill er fullr, ok nú er honum títt til síns matar. Ok er hann hyggr, at soðit mun vera, tekr hann sinni hendi í ketilinn, ok er vall í katlinum, þá brann hann á höndunum ok á fingrunum ok stingr nú í munn sér ok kælir hann svá. En er soð rann á hans tungu ok í hans háls, þá heyrir hann, at fuglar tveir sátu á viðinum ok klakast við, ok nú heyrði hann, hvat þessi annarr mælti: "Betr mætti þessi maðr vita þat, sem vit vitum, þá skyldi hann nú heim fara ok drepa Mími, fóstra sinn, fyrir því at nú hafði hann ráðit honum bana, ef svá færi sem hann hugði, at vera skyldi. Ok þessi ormr var bróðir Mímis, ok ef hann vill eigi drepa Mími, þá mun hann hefna bróður síns ok drepa sveininn."
   Nú tekr hann sveita ormsins ok rýðr á sik ok hendr sér, ok allt þar, sem á kom, er eftir sem horn sé. Ok nú ferr hann af sínum klæðum ok rýðr á sik allan blóðinu, þar sem hann má til taka. Á milli herðanna má hann eigi til ná. Nú ferr hann í sín klæði ok ferr heim síðan ok hefir höfuð ormsins í hendi sér.


167. Sigurðr drepr Mími.

   (272) Nú er Ekkiharðr úti ok sér, hvar Sigurðr ferr, ok gengr til meistara síns ok mælti: "Já, herra, nú ferr Sigurðr heim ok hefir höfuð ormsins í hendi sér, ok mun hann hafa drepit hann, ok er nú engi annarr til en nú forði hverr sér, fyrir því þótt vér sém nú hér tólf ok þó at vér sém hálfu fleiri, þá hefði hann þó oss alla í helju, svá er hann nú reiðr."
   Ok nú hlaupa þeir allir til skógar ok fela sik. En Mímir gengr einn saman í móti Sigurði ok biðr hann nú vel kominn.
   Nú svarar Sigurðr: "Engi yðvarr skal vera vel kominn, fyrir því at þetta höfuð skaltu gnaga sem hundr."
   Nú svarar Mímir: "Eigi skaltu þat gera, er nú mælir þú, ok skal ek heldr bæta þat, er ek hefi illa gert við þik. Ek mun gefa þér hjálm einn ok einn skjöld ok eina brynju. Þau vápn hefi ek gert Hertnið í Hólmgarði, ok eru allra vápna bezt. Ok einn hest vil ek gefa þér, er heitir Grani, sá er í stóði Brynhildar, ok eitt sverð, er heitir Gramr; þat er allra sverða bezt."
   Nú svarar Sigurðr: "Þessu má ek játa, ef þú efnir þat, sem þú heitir."
   Ok nú ganga þeir heim báðir saman. Nú tekr Mímir járnhosur ok fær honum, ok hann vápnar sik með, ok því næst eina brynju, ok steypir hann henni á sik ofan. Síðan fær hann honum hjálm, þann er hann setr á höfuð sér, ok nú gefr hann honum skjöld, ok eru nú þessi vápn öll svá góð, at trautt mátti finna önnur jafngóð. Nú selr hann honum eitt sverð, ok er Sigurðr tekr við sverðinu, bregðr hann því ok sýnist allgott vápn, ok nú reiðir hann þat sverð sem harðast má hann ok höggr Mími banahögg.


168. Sigurðr finnr Brynhildi ok fær hestinn Grana.

   (273) Nú gengr Sigurðr í brott ok ferr þá leið, sem honum er vísat, til borgar Brynhildar. Ok er hann kemr þar til borgarhliðs, er þar fyrir járnhurð, ok engi maðr er nú þar honum upp at lúka. Nú hrindr hann þeiri hurðu svá hart, at í sundr ganga járnslárnar, er hurðin var lukt með. Ok nú gengr hann í borgina, ok þá koma þar at móti honum sjau varðmenn, er gæta skyldu borgarhliðs, ok þykkir nú illa, er hann hefir brotit upp borgarhliðit, ok fyrir þetta vilja þeir drepa hann. Ok nú bregðr Sigurðr sínu sverði, ok eigi léttir hann fyrr en hann hefir drepit þessa þjónustumenn alla. Ok nú verða varir við þetta riddarar ok hlaupa nú til vápna sinna ok veita honum atgöngu, en hann verr sik vel ok drengiliga.
   Þessi tíðendi spyrr Brynhildr, þar sem hún sitr í skemmu sinni, ok mælir: "Þar mun vera kominn Sigurðr Sigmundarson, ok þótt þar hefði hann drepit sjau riddara mína, er nú hefir hann drepit sjau þræla, þá skyldi hann þó vel kominn með oss."
   Ok nú gengr hún út ok þar til, er þeir berjast, ok biðr þá hætta. Nú spyrr hún, hverr sá maðr er hér er kominn. En hann nefnir sik ok kvaðst heita Sigurðr. Hún spyrr, hver ætt hans er. En hann lézt þat eigi vita at segja henni.
   Þá mælti Brynhildr: "Ef þú veizt eigi at segja mér, þá kann ek at segja þér, at þú ert Sigurðr Sigmundarson konungs ok Sisibe, ok skaltu hér vel kominn með oss, eða hvert hefir þú ætlat ferð þína?"
   Nú svarar Sigurðr: "Hingat hefi ek ætlat mitt erendi, því at Mímir, minn fóstri, vísaði mér hingat til hests eins, er Grani heitir, er þú átt. Nú vilda ek hann þiggja, ef þú vill veitt hafa."
   "Þiggja máttu einn hest af mér, ef þú vill, ok þótt fleiri vilir þú, en heimill er várr beiní, sá er þér vilið hafa."
   Nú fær hún til menn at taka hestinn, ok eru þeir at allan daginn at taka hestinn ok geta eigi tekit ok fara heim um kveldit við svá búit, ok er Sigurðr þá nótt í góðum beina. En at morgni fær hún til tólf menn, ok ferr hann nú sjálfr inn þrettándi. Ok nú fara þeir tólf til ok eltast lengi við hestinn ok fá eigi tekit, ok áðr léttir, biðr Sigurðr fá sér beizlit, ok gengr hann nú til hestsins, en hestrinn gengr at móti honum, ok tekr hann nú hestinn ok leggr við beizi ok stígr á bak.
   Nú ríðr Sigurðr á braut ok þakkar vel Brynhildí sinn beina. Nú er hann aldrigi þar aðra nótt, sem hann er eina, þar til er hann kemr á Bertangaland. Þar ræðr fyrir sá konungr, er heitir Ísungr. Hann á ellifu syni. Ísungr er allra kappa mestr ok allir hans synir. Hann tekr við Sigurði ok gerir hann sinn ráðgjafa ok merkismann, ok þykkist hann nú vel kominn.