Hversu Noregr byggðist (Flateyjarbók SN)

Fra heimskringla.no
Revisjon per 4. nov. 2020 kl. 20:36 av Jesper (diskusjon | bidrag)
(diff) ← Eldre revisjon | Nåværende revisjon (diff) | Nyere revisjon → (diff)
Hopp til navigering Hopp til søk
Velg språk Norrønt Islandsk Norsk Dansk Svensk Færøysk
Denne teksten finnes i flere utgaver på følgende språk ► Original.gif Norsk.gif Dansk.gif
Original.gif
Original.gif
Original.gif


Flateyjarbók


Bind I
Reykjavík
1944-1945


Hversu Noregr byggðist




Nú skal segja dæmi til, hversu Noregr byggðist í fyrstu eðr hversu konungaættir hófust þar eðr í öðrum löndum eðr hví þeir heita Skjöldungar, Buðlungar, Bragningar, Öðlingar, Völsungar eðr Niflungar, sem konungaættirnar eru af komnar. Fornjótr hét maðr. Hann átti þrjá sonu. Var einn Hlér, annarr Logi, þriði Kári. Hann réð fyrir vindum, en Logi fyrir eldi, Hlér fyrir sjó. Kári var faðir Jökuls, föður Snæs konungs, en börn Snæs konungs váru þau Þorri, Fönn, Drífa ok Mjöll. Þorri var konungr ágætr. Hann réð fyrir Gotlandi, Kvenlandi ok Finnlandi. Hann blótuðu Kvenir til þess, at snjóva gerði ok væri skíðfæri gott. Þat er ár þeira. Þat blót skyldi vera at miðjum vetri, ok var þaðan af kallaðr Þorramánaðr. Þorri konungr átti þrjú börn. Synir hans hétu Nórr ok Górr, en Gói dóttir. Gói hvarf á brott, ok gerði Þorri blót mánaði síðar en hann var vanr at blóta, ok kölluðu þeir síðan þann mánað, er þá hófst, Gói. Þeir Nórr ok Górr leituðu systur sinnar. Nórr átti bardaga stóra fyrir vestan Kjölu, ok fellu fyrir honum þeir konungar, er svá heita: Vé ok Véi, Hundingr ok Hemingr, ok lagði Nórr þat land undir sik allt til sjóvar. Þeir bræðr fundust í þeim firði, er nú er kallaðr Nórafjörðr. Nórr fór þaðan upp á Kjölu ok kom þar, sem heita Úlfamóar. Þaðan fór hann um Eystridali ok síðan í Vermaland ok með vatni því, er Vænir heitir, ok svá til sjóvar. Þetta land allt lagði Nórr undir sik, allt fyrir vestan þessi takmörk. Þetta land er nú kallaðr Noregr. At miðjum vetri kómu þeir í Heiðmörk. Þar var sá konungr fyrir, er Hrólfr í Bergi hét. Hann var son Svaða jötuns norðan af Dofrum ok Áshildar, dóttur Eysteins konungs, er lengi hafði ráðit fyrir Heiðmörk. Hrólfr í Bergi hafði tekit Gói ok gengit at eiga hana. En er hon spurði til Nórs, bróður síns, þá fór hon í móti honum ok þau Hrólfr, ok gaf hann sik upp í vald Nórs ok gerðist hans maðr. Eftir þat fór Nórr til veizlu til mágs síns, ok fekk Nórr Höddu, dóttur Svaða jötuns, systur Hrólfs. Eftir þat fór Nórr konungr vestr aftr til sjóvar, ok þá hitti hann Gór, bróður sinn. Hann var þá kominn norðan ór Dumbshafi ok hafði eignazt eyjar allar á þeiri leið, bæði byggðar ok óbyggðar. Þá skiptu þeir bræðr ríkinu með sér, svá at Nórr skyldi hafa meginland allt norðan frá Jötunheimum ok suðr til Álfheima. Þat heitir nú Noregr. En Górr skyldi hafa eyjar allar, þær er lágu á bakborða elliða hans, er hann færði norðan með landi.

Þeir váru synir Górs sækonungs, Beiti ok Heiti, Meitir ok Geitir. Beitir sækonungr fór með elliða inn í Þrándheim ok inn í Beitissjó. Hann lét gera skipsleða undir elliðann, en snjór var mikill ok sleðfæri gott. Þá settist Beitir í lyfting ok lagði stýri í lag ok lét draga upp segl ok lét menn sína draga elliðann norðr um Elliðaeið til Naumudals ok eignaði sér land allt, þat er lá á bakborða. Beiti sækonungr var faðir Heita sækonungs, föður Svaða, en Geitir var faðir Glamma ok Gylfa. Meiti sækonungr var faðir Mæfils ok Myndils. Myndill var faðir Ekkils ok Skekkils. Nórr var faðir þessara manna, en Hödd, dóttir Svaða, móðir: Þrándar ok Garðs, er kallaðr var agði. En er þeir skiptu arfi, þá hlaut Þrándr Þrándheim, ok heitir því svá. Garðr agði var faðir þeira, er svá heita: Hörðr, Rúgálfr, Þrymr, Végarðr, Freygarðr, Þorgarðr ok Grjótgarðr. Hörðr hlaut Hörðaland ór skipti. Hans son var Jöfurr eðr Jösurr, faðir Hjörs konungs, föður Hjörleifs hins kvensama. Rúgálfr átti Rogaland. Hans son var Rögnvaldr, faðir Ögvalds konungs. Þrymr átti Agðir. Hans son var Agði ok Agnarr, faðir Ketils þryms, er bú átti í Þrumu. Végarðr átti Sygnafylki. Hann var faðir Veðrorms, föður Vémundar hins gamla, er Sygnatrausti kallaðist. Freygarðr átti Fjörðu ok Fjalir. Hans synir váru þeir Freysteinn gamli, er bú átti á Gaulum, ok Freybjörn, faðir Auðbjarnar, föður Arinbjarnar Firðajarls. Þorgarðr átti Sunnmæri. Hans son var Þorviðr, faðir Arnviðar tréserkjabana, föður þeira Slæviðar ok Bráviðar. Grjótgarðr átti Norðmæri. Hans son var Salgarðr, faðir Grjótgarðs, föður Sölva, föður Högna í Njarðey, föður Sölva víkings ok Hildar hinnar mjóvu, er átti Hjörleifr hinn kvensami. Hálfr berserkr var þeira son. Annarr son Grjótgarðs var Sigarr, faðir Signýjar, er átti Haraldr Naumdælajarl, faðir Herlaugs, föður Grjótgarðs, föður Hákonar jarls, föður Sigurðar jarls, föður Hákonar Hlaðajarls.

Raumr, son Nórs konungs, tók ríki eftir föður sinn. Hann átti Álfheima ok svá vítt ríki sem ár þær falla, er þar spretta upp. Þaðan fellr Lögrinn austan um dal í Mjörs, en þaðan Vermá í Raumelfi, en hon til sjóvar. Af Vermá fellr Raumá ofan eftir Raumsdal. Af Vermá fellr Eystrielfr um Eystridali ok í Væni, en þaðan Gautelfr til sjóvar. Raumr konungr átti samdrykkju um jól við Bergfinn, son Þryms jötuns af Vermá, ok gekk þá í rekkju Bergdísar, systur hans. Ok eftir þat gat hon þrjá sonu, Björn, Brand ok Álf. Hann fóstraði Bergfinnr, ok var kallaðr Finnálfr. Björn var með móður sinni ok var kallaðr Jötunbjörn. Brand sendi hon Rauma, föður hans, en hann gaf hann guðunum, ok var hann kallaðr Guðbrandr. Honum gaf Raumr konungr dali þá, er Guðbrandsdalir heita. Jötunbirni gaf hann Raumsdal, en Álfi Eystridali ok allt fyrir norðan Væni ok frá Gautelfi ok norðr til Raumelfar. Þat váru þá kallaðir Álfheimar. Guðbrandr Dalakonungr var faðir Auðleifs, föður Guðmundar konungs. Hans son var Guðbrandr, er eigi vildi láta kalla sik konung ok lét gefa sér jarlsnafn, fyrir því at hann vildi vera ríkastr jarl á Norðrlöndum. Hans son var Geirmundr jarl, faðir Hróðgeirs jarls, föður Guðbrands, er eigi vildi vera konungr né jarl ok lét gefa sér hersis nafn ok réð þó löndum sem konungr, ok at engu var hann óríkari. Hans allir ættmenn váru síðan hersar. Jötunbjörn hinn gamli var faðir Raums konungs, föður Hrossbjarnar, föður Orms skeljamola, föður Knattar, föður þeira Þórólfs hálma ok Ketils raums. Synir Þórólfs váru þeir Helgi, faðir Bersa, föður Þormóðs, föður Þórlaugar, móður Tungu-Odds. Finnálfr hinn gamli fékk Svanhildar, er kölluð var gullfjöðr. Hon var dóttir Dags Dellingssonar ok Sólar, dóttur Mundilfara. Sonr þeira var Svanr hinn rauði, faðir Sæfara, föður Úlfs, föður Álfs, föður þeirra Ingimundar ok Eysteins. Raumr hinn gamli fékk síðar Hildar, dóttur Guðröðar hins gamla, sonar Sölva konungs, er fyrstr ruddi þar, sem nú heita Sóleyjar. En synir hans váru þeir Guðröðr, Haukr, Haddingr ok Hringr. Guðröðr var konungr eftir föður sinn, ok konungar váru allir hans ættmenn. Eysteinn illráði var hans son. Hann setti Innþrændum hund sinn fyrir konung, er Saurr hét, fyrir þat, er þeir höfðu drepit Önund, son hans, er hann hafði þar sett til landsgæzlu.