Maríu jartegnir - Frá einum riddara (2)

Fra heimskringla.no
Revisjon per 3. jan. 2021 kl. 15:41 av August (diskusjon | bidrag) (Maríu jartegnir - Frá einum riddara)
(diff) ← Eldre revisjon | Nåværende revisjon (diff) | Nyere revisjon → (diff)
Hopp til navigering Hopp til søk
Velg språk Norrønt Islandsk Norsk Dansk Svensk Færøysk
Denne teksten finnes på følgende språk ► Original.gif Dansk.gif


Maríu jartegnir


Frá einum riddara


C. R. UNGER

Christiania 1871


B (Varianter fra A)


Þat er sagt, at í Suðrríki var riddari einn, hann var trúfastr maðr ok þiónaði miök almátkum guði í sinni sýslu, er hann var til settr. Hann var svá ástfenginn við Maríu, at hann söng henni margar ok fagrar bœnir hvern dag til lofs ok dýrðar. En þá er svá hafði miök lengi fram farit, fór hann í munklífi ok síðan í einsetu. Eptir þat vitraðiz honum hin sæla María, ok kvaddi hann blíðliga ok þakkaði honum sína þiónan, er hann þiónaði henni, ok hét honum þeim launum, ef hann þyrfti hennar trausz at vitia, at hon mundi honum at liði verða. Eptir þetta hvarf hon í brott frá honum at sýn. En hann þiónaði henni með sama góðvilia [þaðan frá sem þangat til hafði hann giört[1].

Mesteren fra Osservanza (ca. 1420-1440):
Fiándinn brá á sik konu líki, ok fór í eyðimörk at freista þessa munks.

Eptir þessa vitran [sancte Marie[2] hafnaði hann enn framar heiminum en áðr ok gerðiz at dýrligri ok héllt vel sína reglu. [Hann var þar lengi[3] í eyðimork ok gerðiz ágætr maðr [ok lifði dýrliga líf sitt, svá at hann söng guði lof bæði nætr ok daga[4]. Þat öfundaði enn forni fiándi, [er siá maðr lifði svá vel líf sitt[5] ok leitaði[6] um, hversu hann mætti hellz [þenna munk svíkia[7]. Hann brá á sik konu líki, ok fór í eyðimörk at freista þessa munks. Þat var eitthvert kvelld, þá er munkr var í hvílu[8] kominn, at hann heyrði brest svá mikinn, at honum þótti sem himinn hefði brostit eða iörðin í sundr sprungit. Hann spratt upp ok sá[9] út, en myrkt var úti. Ok er hann kom út, þá reið at húsi hans kona ein, hon hafði múl[10] til reiðskióta sér[11], hon var harmþrungin [miök ok[12] þrútin í andliti. Hann heilsaði konunni ok spurði, hvaðan hon væri komin eða hver hon væri. Hon grét sárliga langa stund, svá at hon mátti eigi orði upp koma. Eptir þat tók hon at tala[13], ok sagðiz hon farit hafa með miklu föruneyti ok fiárhlut á mörkina, áðr ránsmenn kómu at þeim, ok drápu allt lið þeira ok tóku fiárluti alla [utan múl þenna ok klæði þau, er hon stóð í, ok sagðiz brott komaz[14], meðan föruneyti hennar var drepit. Hon bað þar vistar um nóttina. Hann [svaraði ok sagði sér[15] eigi leyft, at konur væri í hans húsi, er hann var munkr. Hon tók þá at aumka sik ok gráta miök, er hon skylldi úti byggia í svá vándu[16] veðri, er hann vísaði henni á brott. Síðan fal hon alla ábyrgð honum á hendi við guð, ef henni yrði nökkut [til meins[17] um nóttina. Munkr var miskunnsamr ok huggóðr ok mátti eigi synia henni þarvistar [um nóttina[18]. Hon varð [svá fegin, at (hon) gleymði allri sinni vesöld[19]. Síðan gékk hon inn í kofa hans ok bió um sik eptir þeim föngum, sem til vóru. En þegar er henni ornaði, þá tók at vaxa mælgi hennar, allt [þar til[20] er hann fýsti svá [til hennar, at hann fékk eigi við sét munuðlífi[21]. Eptir þat litaðiz hann um ok sá, at þar[22] var fiándi, er hann hafði konu ætlat.

Þar [vóru skiótt[23] fiándr margir ok hœlduz miök við Krist, er þeir höfðu af honum tekit þenna munk, er alla æfi hafði áðr þiónat guði. Þeir tóku til hans ok drógu[24] hann hrakliga út or húsinu ok léku hann sárliga á marga vega. Þeir villdu [taka hann ok draga[25] til píslastaða[26]. Honum kom þá í hug, at María dróttning hafði honum liði heitit. Tók hann þá at kalla á hana sér til biargar. Hon gerðiz bœnheyrð við hann[27] ok kom þar at, er þeir drógu hann, ok bauð, at þeir skylldi stað[28] nema ok fara eigi lengra[29] með þenna mann. Þeir létuz þenna munk eiga, er hórdóm[30] hafði framit ok brugðiz svá guði sínum. Hon sagði þeim[31], at hann var hennar munkr, þótt [þeir hefði villtan hann með sinni lygi, þar sem honum gékk[32] miskunnsemi til, er hann veitti sitt herbergi, „en þér svikut hann með flærð[33] ok lygi.“ Hon bað þá á brott skríða en munk með sér fara. Hon setti hann í kofa[34], þann er hann hafði áðr verit, ok bað[35] hann vera staðfastan [þaðan frá[36] í trú sinni, meðan hann lifði.




Fotnoter:

  1. [tilf. A.
  2. [dróttningar A.
  3. [tilf. A.
  4. [tilf. A.
  5. [tilf. A.
  6. leitaðiz A.
  7. [bleckia þenna munk A.
  8. reckiu A.
  9. saal. A; svá B.
  10. einn tilf. A.
  11. hann sá at tilf. A.
  12. [ok miök A.
  13. mæla A.
  14. [nema múlinn, er hon reið, ok klæði þau, er hon hafði þar með sér, hon kvez þá hafa í brott farit A.
  15. [sagði þat, at honum var A.
  16. illu A.
  17. [mgl. A.
  18. [dróttningar A..
  19. [því svá fegin, er hann leyfði henni at fara í herbergi sitt A.
  20. [til þess A.
  21. [miök at drýgia munuðlífi við hana, at hann gat eigi við sét A.
  22. þat A.
  23. [kómu brátt A.
  24. tóku at draga A.
  25. [draga hann A.
  26. píslarstaða A.
  27. kall hans A.
  28. staðar A.
  29. framar A.
  30. saal. A; horðum B.
  31. tilf. A.
  32. [saal. A; hann hefði vélltr verit með lygi, þá gékk honum B.
  33. slœgð A.
  34. sinn tilf. A.
  35. saal. A; bauð B.
  36. [tilf. A.