Forskjell mellom versjoner av «Prologus (FJ 1900)»

Fra heimskringla.no
Hopp til navigering Hopp til søk
m
m
 
Linje 35: Linje 35:
  
  
−
[[Bilde:Snorre Sturlason Christian Krohg.jpg|thumb|right|350px|<center>Christian Krohg:<br>'''Snorre Sturlason'''</center>]]Í<ref>A ''F (93).''</ref> [bók þessi<ref>[þessi bók ''93.''</ref> lét ek ríta fornar<ref>''ul. K.''</ref> frásagnir um h&#491;fðingja þá, er riki hafa haft á Norðrl&#491;ndum ok á danska tungu [hafa mælt<ref>[''ul. F.''</ref>, svá<ref>''ul. J1, 18.''</ref> sem ek hefi heyrt fróða menn segja, svá ok n&#491;kkurar kynkvíslir<ref>kynslóð''ir F.''</ref> þeira, eptír því, sem mér hefir kent verit, sumt þat er finnsk í langfeðga-tali, því<ref>þar ''F.''</ref> er konungar<ref>''herefter har F:'' eða-menn</ref> hafa rakit kyn sitt eða aðrir stórættaðir menn, en sumt er ritit<ref>ritat ''alle hdskrr.''</ref> eptir fornum<ref>''herefter tf. F:'' f''ra''savgnu''m'' e''ða''</ref> kvæðum eða s&#491;guljóðum, er menn hafa haft til skemtanar sér, [en þó at<ref>[þott ''F.''</ref> vér vitim<ref>uitum ''Sp;'' witom ''J1.''</ref> eigi<ref>æi ''J2, Sp.''</ref> sannyndi<ref>sa&#628;endi ''J1.''</ref> á því, þá vitum<ref>vito ''F.''</ref> vér d&#339;mi til þess<ref>''ul. F.''</ref>, at gamlir fr&#339;ðimenn hafa<ref>hafi ''F.''</ref> slíkt fyrir satt haft. Þjóðólfr [inn fróði<ref>[''ul. F; et sådant epitet er imidlertid netop her på sin plads og er sikkert sat (af Snorre) med velberåd hu.''</ref> ór Hvini<ref>Hvin ''J1, 18. Sp.''</ref> var skáld Haraldz<ref>k''onvng''s ''tf. F.''</ref> ins hárfagra; hann orti ok<ref>''ul. F og tf.:'' kvø&#808;ði ''og ul. så'' kvæði ''i l. 11.''</ref> um R&#491;gnvald konung heiðum-hæra<ref>-hæ&#640;a ''J2,'' -hærra ''J1, Sp;'' -h&#509;ra ''18;'' hø&#808;&#769;ra ''F.''</ref> kvæði<ref>''se l. 10. anm.''</ref> [þat, er kallat er<ref>[þ''at'' e''r'' kall''at ''F. jfr anm. l. 10.''</ref> Ynglingatal. R&#491;gnvaldr var sonr<ref>son ''F, J2, J1, Sp, K, 18.''</ref> Ólafs Geirstaða-álfs, bróður Hálfdanar svarta. Í því<ref>þ''es''so ''F.''</ref> kvæði eru nefndir<ref>nemndir ''F.''</ref> xxx. langfeðga<ref>langfeðgar ''J1, 18 (det foranstående tal altså at læse'' þrjátíu, ''nýisl.).''</ref> hans ok sagt frá dauða hvers þeira ok legstað. Fj&#491;lnir var<ref>er ''F.''</ref> sá nefndr, er [sonr<ref>son ''K, 18, Sp, J1;'' s. ''J2.''</ref> var<ref>[var son ''F.''</ref> Yngvifreys, þess er Svíar hafa blótat lengi<ref>''ul. F.''</ref> síðan; af hans nafni<ref>''alle undt. J2, der har'' ætt</ref> eru [Ynglingar kallaðir<ref>[siðan kallað''ir'' Yngling''ar F.''</ref>. Eyvindr skáldaspillir talði ok langfeðga Hákonar jarls ins ríka<ref>rikia ''K, 18, Sp.''</ref> í kvæði því, er Haleygjatal<ref>''ul. F ved linjeskifte.''</ref> heitir, er ort var um<ref>''ul. F.''</ref> Hákon. Sæmingr<ref>s&#491;mingr ''J2, J1;'' s&#7887;mingr ''Sp,''' sø&#808;mingr ''F.''</ref> er þar<ref>''ul. F.''</ref> nefndr sonr<ref>son ''F, K, Sp, 18, J1;'' s. ''J2.''</ref> Yngvifreys<ref>Yngvifreyrs ''F'' (''ur. i udg.'').</ref>; sagt er [þar ok<ref>[''ok'' þ''ar F.''</ref> frá dauða hvers þeira ok haugstað. Eptir Þjóðólfs s&#491;gn<ref>s&#42809;go ''J1, 18;'' (''undt. i 18:'' &#0383;augn).</ref> er fyrst ritin<ref>''sål. F'' (rítín); rituð ''de øvrige.''</ref> æfi Ynglinga ok þar við aukit eptir s&#491;gn<ref>s&#42809;go ''J1, 18;'' (undt. i 18:'' &#0383;augn).</ref> fróðra manna. In fyrsta &#491;ld er k&#491;lluð<ref>''ul. Sp.''</ref> bruna-&#491;ld: þá skyldi brenna alla dauða menn ok reisa eptir bautasteina, en síðan er Freyr hafði heygðr verit at Ups&#491;lum, þá gerðu margir h&#491;fðingjar eigi<ref>ei ''J2.''</ref> síðr hauga en bautasteina til minningar eptir<ref>v''m F.''</ref> frændr sína, en síðan er Danr inn mikilláti, Dana-konungr, lét sér haug gera ok bauð [sik þangat bera<ref>[at b''er''a síg þan''n''ig ''F.''</ref> dauðan með konungs-skruði ok her<ref>hans ''Sp. (ur.)''</ref>búnaði ok hest hans með<ref>við ollu ''F.''</ref> s&#491;ðulreiði<ref>s&#491;ðulræði ''J1 (sål. også P.), 18.''</ref> ok mikit fé annat, [en<ref>''ok F.''</ref> hans ættmenn gerðu margir svá síðan<ref>[''sål. - anomali - alle hdskrr. for:'' síðan gerðu margir hans ættmenn svá</ref>, ok hófsk þá<ref>''sål. J1,'' þvi ''308, K;'' þar ''F, 18, J2, Sp.''</ref> haugs-&#491;ld þar<ref>''ul. F.''</ref> í Danm&#491;rku<ref>Danmork ''F.''</ref>, en lengi síðan helzk bruna-&#491;ld með Svíum ok Norðm&#491;nnum. En er Haraldr inn hárfagri var konungr í Nóregi, þá byggðisk Ísland. Með Haraldi<ref>hanom ''308;'' k''onvng''i ''tf. F.''</ref> váru skáld ok kunna<ref>kunnu ''Sp.''</ref> menn enn kvæði þeira ok allra konunga kvæði, þeira er síðan hafa verit at<ref>i ''F.''</ref> Nóregi, ok t&#491;kum<ref>toku''m J2;'' toko''m F;'' taukum ''K, Sp;'' t&#42809;com ''J1;'' t&#491;kum ''18, der er ingen tvivl om, at der ikke bör læses:'' tókum</ref> vér þar mest d&#339;mi af [því, er<ref>[þ''at'' e''r F.''</ref> sagt er í þeim kvæðum, er kveðin váru fyrir sjálfum<ref>siolfum ''Sp.''</ref> h&#491;fðingjunum<ref>h&#491;fðingum ''308;'' hofðingio''m F.''</ref> eða<ref>ok ''308.''</ref> sonum þeira; t&#491;kum vér þat alt fyrir satt<ref>sagt ''Sp (ur)''.</ref>, er í þeim kvæðum finnsk um ferðir þeira eða orrostur; en þat er háttr skálda, at lofa þann mest, er þá eru þeir fyrir, en engi<ref>''sål. alle, dog skrives ordet'' æ&#869; ''i J2 (sædvanl.'' = eigi), æigi ''Sp.''</ref> myndi þat<ref>þ&#186; ''Sp.''</ref> þora<ref>g''er''a ''F.''</ref>, at segja sjálfum honum þau verk hans<ref>''ul. 308.''</ref>, er allir þeir, er heyrði, vissi, at hégómi væri ok skr&#491;k<ref>scr&#42809;c ''J2,'' scr&#42809;k ''J1;'' skr&#42809;k ''F;'' skrauk ''K, 308 (sikkert intet'' = skrøk)</ref>, ok svá sjálfr hann; þat væri þá háð, en eigi lof.
+
[[Bilde:Snorre Sturlason Christian Krohg.jpg|thumb|right|350px|<center>Christian Krohg:<br>'''Snorre Sturlason'''</center>]]Í<ref>A ''F (93).''</ref> [bók þessi<ref>[þessi bók ''93.''</ref> lét ek ríta fornar<ref>''ul. K.''</ref> frásagnir um h&#491;fðingja þá, er riki hafa haft á Norðrl&#491;ndum ok á danska tungu [hafa mælt<ref>[''ul. F.''</ref>, svá<ref>''ul. J1, 18.''</ref> sem ek hefi heyrt fróða menn segja, svá ok n&#491;kkurar kynkvíslir<ref>kynslóð''ir F.''</ref> þeira, eptír því, sem mér hefir kent verit, sumt þat er finnsk í langfeðga-tali, því<ref>þar ''F.''</ref> er konungar<ref>''herefter har F:'' eða-menn</ref> hafa rakit kyn sitt eða aðrir stórættaðir menn, en sumt er ritit<ref>ritat ''alle hdskrr.''</ref> eptir fornum<ref>''herefter tf. F:'' f''ra''savgnu''m'' e''ða''</ref> kvæðum eða s&#491;guljóðum, er menn hafa haft til skemtanar sér, [en þó at<ref>[þott ''F.''</ref> vér vitim<ref>uitum ''Sp;'' witom ''J1.''</ref> eigi<ref>æi ''J2, Sp.''</ref> sannyndi<ref>sa&#628;endi ''J1.''</ref> á því, þá vitum<ref>vito ''F.''</ref> vér d&#339;mi til þess<ref>''ul. F.''</ref>, at gamlir fr&#339;ðimenn hafa<ref>hafi ''F.''</ref> slíkt fyrir satt haft. Þjóðólfr [inn fróði<ref>[''ul. F; et sådant epitet er imidlertid netop her på sin plads og er sikkert sat (af Snorre) med velberåd hu.''</ref> ór Hvini<ref>Hvin ''J1, 18. Sp.''</ref> var skáld Haraldz<ref>k''onvng''s ''tf. F.''</ref> ins hárfagra; hann orti ok<ref>''ul. F og tf.:'' kvø&#808;ði ''og ul. så'' kvæði ''i l. 11.''</ref> um R&#491;gnvald konung heiðum-hæra<ref>-hæ&#640;a ''J2,'' -hærra ''J1, Sp;'' -h&#509;ra ''18;'' hø&#808;&#769;ra ''F.''</ref> kvæði<ref>''se l. 10. anm.''</ref> [þat, er kallat er<ref>[þ''at'' e''r'' kall''at ''F. jfr anm. l. 10.''</ref> Ynglingatal. R&#491;gnvaldr var sonr<ref>son ''F, J2, J1, Sp, K, 18.''</ref> Ólafs Geirstaða-álfs, bróður Hálfdanar svarta. Í því<ref>þ''es''so ''F.''</ref> kvæði eru nefndir<ref>nemndir ''F.''</ref> xxx. langfeðga<ref>langfeðgar ''J1, 18 (det foranstående tal altså at læse'' þrjátíu, ''nýisl.).''</ref> hans ok sagt frá dauða hvers þeira ok legstað. Fj&#491;lnir var<ref>er ''F.''</ref> sá nefndr, er [sonr<ref>son ''K, 18, Sp, J1;'' s. ''J2.''</ref> var<ref>[var son ''F.''</ref> Yngvifreys, þess er Svíar hafa blótat lengi<ref>''ul. F.''</ref> síðan; af hans nafni<ref>''alle undt. J2, der har'' ætt</ref> eru [Ynglingar kallaðir<ref>[siðan kallað''ir'' Yngling''ar F.''</ref>. Eyvindr skáldaspillir talði ok langfeðga Hákonar jarls ins ríka<ref>rikia ''K, 18, Sp.''</ref> í kvæði því, er Haleygjatal<ref>''ul. F ved linjeskifte.''</ref> heitir, er ort var um<ref>''ul. F.''</ref> Hákon. Sæmingr<ref>s&#491;mingr ''J2, J1;'' s&#7887;mingr ''Sp,'' sø&#808;mingr ''F.''</ref> er þar<ref>''ul. F.''</ref> nefndr sonr<ref>son ''F, K, Sp, 18, J1;'' s. ''J2.''</ref> Yngvifreys<ref>Yngvifreyrs ''F'' (''ur. i udg.'').</ref>; sagt er [þar ok<ref>[''ok'' þ''ar F.''</ref> frá dauða hvers þeira ok haugstað. Eptir Þjóðólfs s&#491;gn<ref>s&#42809;go ''J1, 18;'' (''undt. i 18:'' &#0383;augn).</ref> er fyrst ritin<ref>''sål. F'' (rítín); rituð ''de øvrige.''</ref> æfi Ynglinga ok þar við aukit eptir s&#491;gn<ref>s&#42809;go ''J1, 18;'' (undt. i 18:'' &#0383;augn).</ref> fróðra manna. In fyrsta &#491;ld er k&#491;lluð<ref>''ul. Sp.''</ref> bruna-&#491;ld: þá skyldi brenna alla dauða menn ok reisa eptir bautasteina, en síðan er Freyr hafði heygðr verit at Ups&#491;lum, þá gerðu margir h&#491;fðingjar eigi<ref>ei ''J2.''</ref> síðr hauga en bautasteina til minningar eptir<ref>v''m F.''</ref> frændr sína, en síðan er Danr inn mikilláti, Dana-konungr, lét sér haug gera ok bauð [sik þangat bera<ref>[at b''er''a síg þan''n''ig ''F.''</ref> dauðan með konungs-skruði ok her<ref>hans ''Sp. (ur.)''</ref>búnaði ok hest hans með<ref>við ollu ''F.''</ref> s&#491;ðulreiði<ref>s&#491;ðulræði ''J1 (sål. også P.), 18.''</ref> ok mikit fé annat, [en<ref>''ok F.''</ref> hans ættmenn gerðu margir svá síðan<ref>[''sål. - anomali - alle hdskrr. for:'' síðan gerðu margir hans ættmenn svá</ref>, ok hófsk þá<ref>''sål. J1,'' þvi ''308, K;'' þar ''F, 18, J2, Sp.''</ref> haugs-&#491;ld þar<ref>''ul. F.''</ref> í Danm&#491;rku<ref>Danmork ''F.''</ref>, en lengi síðan helzk bruna-&#491;ld með Svíum ok Norðm&#491;nnum. En er Haraldr inn hárfagri var konungr í Nóregi, þá byggðisk Ísland. Með Haraldi<ref>hanom ''308;'' k''onvng''i ''tf. F.''</ref> váru skáld ok kunna<ref>kunnu ''Sp.''</ref> menn enn kvæði þeira ok allra konunga kvæði, þeira er síðan hafa verit at<ref>i ''F.''</ref> Nóregi, ok t&#491;kum<ref>toku''m J2;'' toko''m F;'' taukum ''K, Sp;'' t&#42809;com ''J1;'' t&#491;kum ''18, der er ingen tvivl om, at der ikke bör læses:'' tókum</ref> vér þar mest d&#339;mi af [því, er<ref>[þ''at'' e''r F.''</ref> sagt er í þeim kvæðum, er kveðin váru fyrir sjálfum<ref>siolfum ''Sp.''</ref> h&#491;fðingjunum<ref>h&#491;fðingum ''308;'' hofðingio''m F.''</ref> eða<ref>ok ''308.''</ref> sonum þeira; t&#491;kum vér þat alt fyrir satt<ref>sagt ''Sp (ur)''.</ref>, er í þeim kvæðum finnsk um ferðir þeira eða orrostur; en þat er háttr skálda, at lofa þann mest, er þá eru þeir fyrir, en engi<ref>''sål. alle, dog skrives ordet'' æ&#869; ''i J2 (sædvanl.'' = eigi), æigi ''Sp.''</ref> myndi þat<ref>þ&#186; ''Sp.''</ref> þora<ref>g''er''a ''F.''</ref>, at segja sjálfum honum þau verk hans<ref>''ul. 308.''</ref>, er allir þeir, er heyrði, vissi, at hégómi væri ok skr&#491;k<ref>scr&#42809;c ''J2,'' scr&#42809;k ''J1;'' skr&#42809;k ''F;'' skrauk ''K, 308 (sikkert intet'' = skrøk)</ref>, ok svá sjálfr hann; þat væri þá háð, en eigi lof.
  
  

Nåværende revisjon fra 15. mai 2021 kl. 09:38

Velg språk Norrønt Islandsk Norsk Dansk Svensk Færøysk
Denne teksten finnes på følgende språk ► Original.gif Norsk.gif Dansk.gif Svensk.gif
Original.gif Norsk.gif Dansk.gif
Original.gif Norsk.gif
Original.gif


Noen spesialtegn vises ikke på iPhone/iPad.


Heimskringla I-IV


Prologus


Denne fortale findes ikke i Kringla; derimod i Jöfraskinna (38), Sp, Frísbók og AM 308 qv, men både i Jöfraskinna (37), Kringla (35) og Stockh. 18 er den senere tilskrevet, men den er her kun en afskrift middelbart eller umiddelbart efter 38. Desuden findes fortalen i forskellige håndskrifter af Olaf d. helliges saga (udg. 1853 og i Fms. IV- V), nemlig: Stockh. 2, 4o, Bergsbók, AM 325 V, 40 (forkortet), 325 VI, 73 fol. (papir); en oversættelse efter Frísb. - frit behandlet og, mod slutningen, stærkt forkortet - findes i L. Hanssöns oversættelse (AM 93) samt foran P. Claussöns oversættelse af Hkr., aftrykt af Storm i Arkiv f. n. fil. I 54-6. Som fortalen foreligger i den særskilte Olafssaga (1853) og den dertil hørende række af håndskrifter, kan den ikke betragtes som en fortale til Heimskringla, men kun til Olafssagaen; jeg er for det meste aldeles enig med G. A. Gjessing, når han (i Kongesagaens fremvæxt) hævder, at fortalen i Olavss. er omredigeret, forandret og forøget af Heimskringlas fortale, i overensstemmelse med den brug, som Snorre vilde göre af den som fortale til hans særskilte udgave af Olafssagaen. I det følgende vil vi altså kun undtagelsesvis anføre læsemåder fra de nævnte hdskrr. af Olafssaga; særlig skal det bemærkes, at som fortalen foreligger i AM 73, er den ofte vilkårlig ændret m. h. t. enkelte udtryk og vendinger; de derved opståede læsemåder er det unødvendigt her at fremhæve. Prologen i Peringskiolds udgave er omtrent ordret overensstemmende med 37. Til slutning bemærkes, at stykket om Are findes afskrevet efter Frísb, med tilföjede varianter fra Jöfrask., af Arne Magnusson i hans samlinger af oplysninger om Are frode AM 364, 4o.


KONUNGA SǪGUR ERU HÉR RITAÐER


Prologus[1]


Christian Krohg:
Snorre Sturlason

Í[2] [bók þessi[3] lét ek ríta fornar[4] frásagnir um hǫfðingja þá, er riki hafa haft á Norðrlǫndum ok á danska tungu [hafa mælt[5], svá[6] sem ek hefi heyrt fróða menn segja, svá ok nǫkkurar kynkvíslir[7] þeira, eptír því, sem mér hefir kent verit, sumt þat er finnsk í langfeðga-tali, því[8] er konungar[9] hafa rakit kyn sitt eða aðrir stórættaðir menn, en sumt er ritit[10] eptir fornum[11] kvæðum eða sǫguljóðum, er menn hafa haft til skemtanar sér, [en þó at[12] vér vitim[13] eigi[14] sannyndi[15] á því, þá vitum[16] vér dœmi til þess[17], at gamlir frœðimenn hafa[18] slíkt fyrir satt haft. Þjóðólfr [inn fróði[19] ór Hvini[20] var skáld Haraldz[21] ins hárfagra; hann orti ok[22] um Rǫgnvald konung heiðum-hæra[23] kvæði[24] [þat, er kallat er[25] Ynglingatal. Rǫgnvaldr var sonr[26] Ólafs Geirstaða-álfs, bróður Hálfdanar svarta. Í því[27] kvæði eru nefndir[28] xxx. langfeðga[29] hans ok sagt frá dauða hvers þeira ok legstað. Fjǫlnir var[30] sá nefndr, er [sonr[31] var[32] Yngvifreys, þess er Svíar hafa blótat lengi[33] síðan; af hans nafni[34] eru [Ynglingar kallaðir[35]. Eyvindr skáldaspillir talði ok langfeðga Hákonar jarls ins ríka[36] í kvæði því, er Haleygjatal[37] heitir, er ort var um[38] Hákon. Sæmingr[39] er þar[40] nefndr sonr[41] Yngvifreys[42]; sagt er [þar ok[43] frá dauða hvers þeira ok haugstað. Eptir Þjóðólfs sǫgn[44] er fyrst ritin[45] æfi Ynglinga ok þar við aukit eptir sǫgn[46] fróðra manna. In fyrsta ǫld er kǫlluð[47] bruna-ǫld: þá skyldi brenna alla dauða menn ok reisa eptir bautasteina, en síðan er Freyr hafði heygðr verit at Upsǫlum, þá gerðu margir hǫfðingjar eigi[48] síðr hauga en bautasteina til minningar eptir[49] frændr sína, en síðan er Danr inn mikilláti, Dana-konungr, lét sér haug gera ok bauð [sik þangat bera[50] dauðan með konungs-skruði ok her[51]búnaði ok hest hans með[52] sǫðulreiði[53] ok mikit fé annat, [en[54] hans ættmenn gerðu margir svá síðan[55], ok hófsk þá[56] haugs-ǫld þar[57] í Danmǫrku[58], en lengi síðan helzk bruna-ǫld með Svíum ok Norðmǫnnum. En er Haraldr inn hárfagri var konungr í Nóregi, þá byggðisk Ísland. Með Haraldi[59] váru skáld ok kunna[60] menn enn kvæði þeira ok allra konunga kvæði, þeira er síðan hafa verit at[61] Nóregi, ok tǫkum[62] vér þar mest dœmi af [því, er[63] sagt er í þeim kvæðum, er kveðin váru fyrir sjálfum[64] hǫfðingjunum[65] eða[66] sonum þeira; tǫkum vér þat alt fyrir satt[67], er í þeim kvæðum finnsk um ferðir þeira eða orrostur; en þat er háttr skálda, at lofa þann mest, er þá eru þeir fyrir, en engi[68] myndi þat[69] þora[70], at segja sjálfum honum þau verk hans[71], er allir þeir, er heyrði, vissi, at hégómi væri ok skrǫk[72], ok svá sjálfr hann; þat væri þá háð, en eigi lof.


Frá Ara presti inum fróða[73]

Ari prestr inn fróði Þorgilsson Gellissonar ritaði fyrstr[74] manna hér á landi at norrœnu[75] máli frœði bæði forna ok nýja; ritaði[76] hann mest[77] í upphafi[78] sinnar bókar frá[79] Íslandz byggð ok laga-setning, síðan frá lǫgsǫgumǫnnum, hversu[80] lengi hverr hafði sagt[81], ok hafði [þat áratal fyrst[82] til þess, er kristni kom á Ísland, en síðan alt til sinna daga; hann tók þar ok[83] við mǫrg ǫnnur dœmi bæði konunga-æfi í Nóregi [ok Danmǫrk[84] ok svá í[85] Englandi, eða enn stórtíðendi, er gǫrzk hǫfðu hér [í landi[86], ok þykki[87] mér[88] hans sǫgn ǫll merkiligust[89]; var hann forvitri[90] ok svá[91] gamall, at[92] hann var fœddr næsta vetr eptir fall Haraldz[93] Sigurðarsonar. Hann ritaði, sem hann sjálfr segir, æfi Nóregs-konunga eptir sǫgu Oddz Kolssonar, Hallzsonar af Siðu, en Oddr nam at Þorgeiri afráðskoll, þeim manni, er vitr var ok svá gamall, at hann bjó þá [í Niðarnesi[94], er Hákon jarl inn ríki var drepinn. Í þeim sama stað lét Óláfr konungr[95] Tryggvason efna til kaupvangs[96], þar[97] sem nú er. Ari prestr[98] kom .vii. vetra gamall í Haukaðal til Hallz Þórarinssonar ok var þar xiiii.[99] vetr. Hallr var maðr[100] stórvitr[101] ok minnigr. Hann munði[102] þat, er Þangbrandr prestr[103] skírði hann þrévetran; þat var vetri fyrr, en kristni væri[104] í[105] lǫg tekin á[106] Íslandi. Ari[107] var xii. vetra gamall, þá er Ísleifr byskup andaðisk. Hallr fór milli landa ok hafði félag Óláfs konungs ins helga ok fekk af því [upreist mikla[108], var honum því[109] kunnigt [um ríki[110] hans. En þá[111] er Ísleifr byskup andaðisk, var liðit frá falli Óláfs konungs Tryggvasonar nær lxxx. vetra. Hallr andaðisk ix. vetrum síðarr, en Ísleifr byskup; þá var Hallr at vetra-tali nírœðr ok [iiii. vetra[112]; [hann hafði gǫrt[113] bú í Haukadal þrítøgr[114] ok bjó þar lx. ok iiii. vetr[115]; svá ritaði Ari[116]. Teitr, sonr[117] Ísleifs byskups, var með Halli í Haukaðal at fóstri ok bjó þar síðan. Hann lærði Ara prest ok [marga frœði sagði hann honum[118], þá er Ari[119] ritaði síðan. Ari nam ok marga frœði at Þuríði, dóttur Snorra goða; hon var spǫk at viti; hon munði Snorra, fǫður[120] sinn, en hann var þá nær hálf-fertøgr[121], er kristni kom á Ísland, en andaðisk einum vetri eptir fall Óláfs konungs ins helga. Þat[122] var eigi undarligt, at Ari[123] væri sannfróðr at fornum tíðendum bæði hér ok útan landz, at hann [hafði numit at gǫmlum mǫnnum ok vitrum, en[124] var sjálfr námgjarn[125] ok minnigr[126], en kvæðin þykkja[127] mér sízt ór stað fœrð, ef þau eru rétt kveðin ok skynsamliga[128] upp tekin.


Med hensyn til denne fortales bemærkninger om Are frode sammenligne man Ares egne udtalelser i Íslendingabók, særlig kap. 1 og 9.



Noter:

  1. ↑ Prologvs F (og 93); Konunga sogr ero her ritaðar J2, Sp, J1, 18 (vistnok at betragte som en fællesoverskrift for hele værket og ikke for fortalen alene).
  2. ↑ A F (93).
  3. ↑ [þessi bók 93.
  4. ↑ ul. K.
  5. ↑ [ul. F.
  6. ↑ ul. J1, 18.
  7. ↑ kynslóðir F.
  8. ↑ þar F.
  9. ↑ herefter har F: eða-menn
  10. ↑ ritat alle hdskrr.
  11. ↑ herefter tf. F: frasavgnum eða
  12. ↑ [þott F.
  13. ↑ uitum Sp; witom J1.
  14. ↑ æi J2, Sp.
  15. ↑ saɴendi J1.
  16. ↑ vito F.
  17. ↑ ul. F.
  18. ↑ hafi F.
  19. ↑ [ul. F; et sådant epitet er imidlertid netop her på sin plads og er sikkert sat (af Snorre) med velberåd hu.
  20. ↑ Hvin J1, 18. Sp.
  21. ↑ konvngs tf. F.
  22. ↑ ul. F og tf.: kvø̨ði og ul. så kvæði i l. 11.
  23. ↑ -hæʀa J2, -hærra J1, Sp; -hǽra 18; hǿ̨ra F.
  24. ↑ se l. 10. anm.
  25. ↑ [þat er kallat F. jfr anm. l. 10.
  26. ↑ son F, J2, J1, Sp, K, 18.
  27. ↑ þesso F.
  28. ↑ nemndir F.
  29. ↑ langfeðgar J1, 18 (det foranstående tal altså at læse þrjátíu, nýisl.).
  30. ↑ er F.
  31. ↑ son K, 18, Sp, J1; s. J2.
  32. ↑ [var son F.
  33. ↑ ul. F.
  34. ↑ alle undt. J2, der har ætt
  35. ↑ [siðan kallaðir Ynglingar F.
  36. ↑ rikia K, 18, Sp.
  37. ↑ ul. F ved linjeskifte.
  38. ↑ ul. F.
  39. ↑ sǫmingr J2, J1; sỏmingr Sp, sø̨mingr F.
  40. ↑ ul. F.
  41. ↑ son F, K, Sp, 18, J1; s. J2.
  42. ↑ Yngvifreyrs F (ur. i udg.).
  43. ↑ [ok þar F.
  44. ↑ sꜹgo J1, 18; (undt. i 18: ſaugn).
  45. ↑ sål. F (rítín); rituð de øvrige.
  46. ↑ sꜹgo J1, 18; (undt. i 18: ſaugn).
  47. ↑ ul. Sp.
  48. ↑ ei J2.
  49. ↑ vm F.
  50. ↑ [at bera síg þannig F.
  51. ↑ hans Sp. (ur.)
  52. ↑ við ollu F.
  53. ↑ sǫðulræði J1 (sål. også P.), 18.
  54. ↑ ok F.
  55. ↑ [sål. - anomali - alle hdskrr. for: síðan gerðu margir hans ættmenn svá
  56. ↑ sål. J1, þvi 308, K; þar F, 18, J2, Sp.
  57. ↑ ul. F.
  58. ↑ Danmork F.
  59. ↑ hanom 308; konvngi tf. F.
  60. ↑ kunnu Sp.
  61. ↑ i F.
  62. ↑ tokum J2; tokom F; taukum K, Sp; tꜹcom J1; tǫkum 18, der er ingen tvivl om, at der ikke bör læses: tókum
  63. ↑ [þat er F.
  64. ↑ siolfum Sp.
  65. ↑ hǫfðingum 308; hofðingiom F.
  66. ↑ ok 308.
  67. ↑ sagt Sp (ur).
  68. ↑ sål. alle, dog skrives ordet æͥ i J2 (sædvanl. = eigi), æigi Sp.
  69. ↑ þº Sp.
  70. ↑ gera F.
  71. ↑ ul. 308.
  72. ↑ scrꜹc J2, scrꜹk J1; skrꜹk F; skrauk K, 308 (sikkert intet = skrøk)
  73. ↑ Overskriften findes kun i J2, Sp, J1; i 18 findes den tilskrevet i margen.
  74. ↑ fyrst F.
  75. ↑ noʀænu J2; norø̨no F (norøno St. 2 qv., norenv 325 V).
  76. ↑ ok ritaði F.
  77. ↑ fyst St. 2, 325 V.
  78. ↑ uphaf Sp. (uphafit J1).
  79. ↑ sål. F (fra), St. 2 og kap.fortegnelsen i Ísl.b.; um J2, J1, K, 308, 18, Sp.
  80. ↑ hvessu K efter AM, Sp.
  81. ↑ i F er der først skr. haꝼt, men den første streg i h er af skriveren selv rettet til ſ og den sidste del deraf underpunkteret; ved ꝼ er noget rettet (forsøgt omgjort til c el. k), Fs læsemåde er således utvivlsomt sagt
  82. ↑ [fyrst ara tal F.
  83. ↑ ul. F (og 325 V).
  84. ↑ [ok í D. J1, 18, Sp.
  85. ↑ a F.
  86. ↑ [a islandi F.
  87. ↑ þikkir F.
  88. ↑ sål. J2, Sp, J1, K, sml. megh 93 (oss 73 og St. 2.); morgvm vitrvm monnvm F.
  89. ↑ merkilig F (merckeligiste 93)
  90. ↑ for er udraderet i 18.
  91. ↑ þo F.
  92. ↑ sva at F.
  93. ↑ konvngs tf. F (ligeledes 73, 325 V).
  94. ↑ [sål. F, St. 2 (sml. i uikar nesi 325 V); undir nese J2 (unndir næsi AM); samme læsemåde i J1, K, 308, 18, Sp.
  95. ↑ ul. F.
  96. ↑ sål. J2, J1, Sp, K, (308); kꜹpangs F.
  97. ↑ þess J1.
  98. ↑ þorɢils .s. tf. F.
  99. ↑ xv F.
  100. ↑ ul. F.
  101. ↑ storvitugur J1.
  102. ↑ sål. St. 2; mundi de øvrr.
  103. ↑ ul. F.
  104. ↑ var F; var J1 og St. 2. uari Sp (= væri).
  105. ↑ ul. J1, 308, 18 og skr. følgelig: lǫgtekin
  106. ↑ her a F.
  107. ↑ prestr tf. Sp, J1, 18 og AM.
  108. ↑ [mikla vpp reíst F; up Sp, de andre hdskrr. skr. -pp-
  109. ↑ af þvi F (þi J2, AM).
  110. ↑ [konvngriki F. (sml. um konungriki St. 2).
  111. ↑ ul. F.
  112. ↑ [sål. F (ɔ: vettra), 308; vetr J2, J1, Sp, K.
  113. ↑ gert F; gort St. 2.
  114. ↑ þritvgr F, (xxx. St. 2), þri togr 73; þritogr 325 V.
  115. ↑ [optaget efter F og St. 2, mgl. i de øvrr. hdskrr.; der kan næppe være tvivl om, at denne sætning hører til Hkr.-fortalen; ellers måtte man antage, at F havde fået den fra fort. til Olafssagaen; men den passer ikke bedre der end i en Hkr.-fort.; udeladelsen stammer sikkert fra en afskriver, der sprang fra vetra til vetr; vetr i J2, J1, Sp, K (se anm. til foreg. s. l. 20) betragter jeg som det sidste ord i den udeladte sætning; (i virkeligheden mangler der altså i disse 4 hdskrr.: vetra; hann -iiii). Herved bliver det fuldkommen sikkert, at sætningen hører til Hkr.-fort. vetr har St. 2 og 325 V. medens F urigt. har vettra.
  116. ↑ prestr tf. F.
  117. ↑ s. el. son hdskrr.
  118. ↑ [sagði honom marga frø̨ði F.
  119. ↑ prestr tf. F.
  120. ↑ feðr F, 18.
  121. ↑ halfertogr F; halfertugr AM, Sp; halfertygr K, 18; sml. halfertogr St. 2.
  122. ↑ þvi F.
  123. ↑ prestr tf. F.
  124. ↑ [ul. F.
  125. ↑ ok vitr tf. F.
  126. ↑ enn hafði nvmit at gomlum monnvm froðom tf. F; sml. anm. til l. 11-12.
  127. ↑ skrevet þil-cia i 18 (cfr. þiltia Sp.).
  128. ↑ rꜹksmaliga F.
Hentet fra «http://heimskringla.no/index.php?title=Prologus_(FJ_1900)&oldid=62254»