Völuspá (Hauksbók)

Velg språk	Norrønt	Islandsk	Norsk	Dansk	Svensk	Færøysk	Latin
Denne teksten finnes i flere utgaver på følgende språk ►

Noen spesialtegn vises ikke på iPhone/iPad.

Hauksbók

Völuspá (Hauksbók)

Islandsk manuskript «NKS 1867 4to» fra 1700-tallet:
Odin

| Hlioðs bið ek allar helgar kindir meiri ok minni mǫgu Heimdallar villtv at ek vafǫðrs vel fram telia forn spiǫll fira þau er ek fremz vm man. Ek man iǫtna ꜳr vm borna þa er forðum mik fædda hǫfðu. niu man ek heima niu i uiðiur miǫtvið męran fyri molld neðan. Aar uar allda þar er Ymir bygði vara sandr ne sior ne sualar vnnir iǫrð fannz ęfa ne vpp himinn gap var ginnvnga enn gras ekki. Aaðr Bors synir biǫðum of yptu þeir er męran Miðgarð skopu sol skeinn sunnan ꜳ salar steina þa uar grund groin grænum lauki. Sol uarp sunnan sinni mꜳna hendiinni hægri of ioður sol þat ne uissi huar hon sali ꜳtti stiǫrnur þat ne uissu huar þær staði ꜳttu mꜳni þat ne uissi huat hann megins atti. Þa gengu reginn ǫll ꜳ rǫkstola ginnheilog goð ok um þat giettvz nott ok niðium nǫfn vm gꜳfu morgin hetu ok miðian dag vndurn ok aptan ꜳrum at telia. Hittuz æsir ꜳ iða uelli afls kostuðu allz freistuðu afla lǫgðu auð smiðuðu tangir skopu ok tol giǫrðu. Tefldu i tvni teitir uorv var þeim uettugis vant or gulli unz þriar komv þussa meyiar ꜳmatkar miǫk or iǫtvn heimvm. Þa gengu regin ǫll ꜳ rǫkstola ginnheilug goð ok vm þat giættuz huerer skylldu duergar drottir skepia or brimi bloðgv ok or Blains leggivm. Þar uar Moðsognir męztr of orðinn duerga allra enn Durinn annaʀ þeir manlikan mǫrg of giorðv duerga i iǫrðu sem Durinn sagði. Nyi Niði Norðri Suðri Austri Vestri Alþiofr Dualinn. Naar ok Nainn Nipingr Dainn. Ueggr Gand alfr Uindꜳlfr Þorinn. Bifvʀ Bafvʀ Bǫmbvʀ Nori ꜳn ok Onaʀ Ai Miǫðvitnir. Þrar ok Þrainn Þror Litr ok Vitr. Nyr ok Nyrꜳðr nv hefi ek rekka Reginn ok Rꜳð sviðr rett vm talða. Fili Kili Funndin Nali Hefti Fili Hanaʀ ok Sviðʀ Naar ok Nainn Nipingr Dáinn Billingr Bruni Billdr ok Buri Fror Fornbogi Fręg ok Loni. Auruangr Iari Eikin skialldi mꜳl er duerga i Dualins liði liona kindum til Lofars telia þeim er sottu fra salar steini ǫrvanga siǫt til Iǫrv valla. Þar var Draufnir ok Dolgþraser Hꜳr Haugspori Hlevargr Gloinn Skirfir Uirvir Skafiðr Ai Aalfr ok Yngvi Eikinskialldi. Þat man æ vppi meðan ǫlld lifir langniðia tal Lofars hafat. Vndz þriar komu þvssa [bruðir] ꜳstkir ok ǫflgir æser at hvsi fvndu ꜳ landi litt megandi Ask ok Emblv orluglausa ǫnd þau ne attu oð þau ne hǫfðu lꜳ ne læti ne litv goða. ǫnd gaf Oðinn oð gaf Henir lꜳ gaf Loðuʀ ok litu goða. Ask ueit ek standa heitir Yggdrasill har baðmr ausinn huita auri þaðan koma dǫggvar þęrs i dala falla stendr æ yfir grænn Vrðar brunni. Þaðan koma meyiar margs vitandi þriar or þeim sal er a þolli stendr Urð hetv eina aðra Uerðandi skꜳru ꜳ skiði Skulld hina þriðiu. þær log logðu þær lif kuru allda bǫrnum ǫrlǫg at segia. Þa gengu regin ǫll ꜳ rǫkstola ginnheilugh goð ok um þat gięttuz hverr hefði loft allt lęvi blandit ę(ða) ætt iǫtuns Oðs mey gefna. Þorr einn þar uꜳ þrunginn moði hann sialldan sitr er hann slikt of fregn ꜳ genguz eiðar orð ok særi mꜳl ǫll meginlig er ꜳ meðal voru.

| Veit hon Heimdallar hlioð um folgit vndir heiðvǫnvm helgum baðmi ꜳ ser hon avsaz ǫrgum forsi af ueði ualfǫdrs uitu þer enn eða huat. Austr byr hin alldna i iarnviði ok feðir þar fenris kindir verðr af þeim ǫllum einna nǫkkur tungls . . gari i trǫllz hami. fylliz fiǫrfi feigra manna ryðr ragna siǫt rauðum dreyra svǫrt verða solskin um sumvr eftir ueðr ǫll ualynd uitu þer einn enn ęðr huat. Þat man hon folkuig fyrst i heimi er Gullueíg geirum studdi ok i hǫll Hꜳrs hana brendu þrysvar brendv þrysvar brendv. þrysvar borna. opt osialldan þo hon en lifir. Heiði hana hetv huars til hvsa kom ok vǫlu vel spa uiti hon ganda seið hon hvars hvn kunni seið hon hvgleikin æ var hon angann illrar bruðar. Þa gengv regin ǫll a rǫk stola ginnheilvg goð ok vm þat giettvz huart skylldv æsir afrꜳð giallda eðr skylldv guðin ǫll gilldi eiga. Fleygði Oðinn ok i folk vm skaut þat var enn folkuig fyʀ i heími brotinn var borð ueggr borgar ꜳsa knaattu Vanir uig spa uǫllu sporna. Þa kna Vala vígbond snua helldr varu harðgior hǫft or þǫrmum þar sitr Sigyn þeygi vm sinum uer uel glyiut vitu þer enn eða huat. Geyr garmr miǫk fyri Gnupa helli festr man slitna enn freki renna framm se ek lengra fiǫlð kann ek segia um ragna rǫk rǫmm sigtiva. Sat þar ꜳ haugi ok slo hǫrpu gygiar hirðir glaðr Egðir gol yfir i galguiði fagr rauðr hani enn sa Fialaʀ heitir. Gol yfir ꜳ́sum Gullin kambi sa uekr hǫlda at heria fǫðrs enn annaʀ gelr fyrir iǫrð neðan sot rauðr hani at sǫlum Heliar. Sal sier hon standa solu fiaʀi Nastrondu ꜳ norðr horfa dyʀ falla eitrdropar inn um liora sꜳ er vndinn salr orma hryggium. Ser hon þar vaða þunga strauma menn meínsvara ok morðvarga ok þanz annars glepr eyrna runa þar savg Nið hǫggr nai framgengna sleit vargr vera vitu þer enn eða hvat. Geyr nu Garmr miok fyri Gn(ipa) h(elli). f(estr) man sl(itna) enn Bræðr munu beriaz ok at bǫnum verðaz munu systrungar sifium spilla hart er i heimi hordomr mikill skeggǫll skꜳlmǫlld skilldir klofnir. Uind ǫlld varg ǫlld ꜳðr verǫlld steypiz grundir gialla gifr fliugandi man eingi maðr ǫðrum þyrma. Leika Mims synir en miǫtvðr kyndiz at hínu gamla Giallar horni hꜳtt blæss Heimdallr horn er ꜳ lopti męler Oðinn við Mims hǫfut. Skelfr Yggdrasils askr standandi ymr hið alldna tre enn iǫtunn losnar hræðaz allir a helvegvm ꜳðr Surtar þann sevi of gleypir. Hvat er með ꜳsum hvat er með ꜳlfum gnyr allr iǫtun heimr æsir eru ꜳ þingi stynia duergar fyri steindyrvm vegbergs uisir. uitv þer enn eða hvat. Geyr nu Garmr miǫk fyri Gnipa helli f(estr) m(an). Hrymr ekr austan hefiz lind fyrir snyz iǫrmungandr i iǫtvnmoði ormr knyr unnir enn ari hlakkar slitr nai niðfǫlr Naglfar losnar. Kioll ferr austan koma mvnu Mvspellz vm lǫgh lyðer enn Loki styrer farar fiflmegir með freka aþrer þeim er broðir Byleistz i ferð. Surtr ferr sunnan með suiga levi skinn af sverðe sol valtifa griotbiǫrg gnata enn gifr hrata troða haler helveg enn himinn klofnar. Þa kemr Hlinar harmr annaʀ framm er Oðinn ferr við vlf uega enn bani Belia biartr at Surti þar man Friggiar falla angann. Geyr nu Garmr miǫk fyri Gnipa helli f(estr) m(an). Ginn loft yfer linnr neðan . . . atar of ser eðvm mun Oðins son ormi męta vargs at . . . Viðars broðir . . . . . . . . . . . . . . . . . .

| [Sol] ter sortna sigr folld imar huerfa af himni heiðar stiornur [ge]isar eimi ok alldrnari leikr hꜳr hiti við himin sialfan. Geyr [nu] Garmr miǫk fyri Gnipa helli festr man slitna enn freki r(enna). [Se]r hon vpp koma ǫðru sinni iǫrð or ægi iðia græna falla forsar flygr ǫrn yfir sꜳ er aá fialli fiska veiðir. Hittaz æser a Iða velli ok um molldþinur matkan dęma ok minnaz þar a megin doma ok a Fimbultys fornar runar. Þa munu æser undrsamlegar gullnar tǫflur i grasi finna þærs i ꜳrdaga ááttar hǫfðv. Munu osaanir akrar uaxa bols man allz batna man Balldr koma. bua þeir Hǫðr ok Balldr Hroptz sigtoftir vel uelltifar uítu þer enn eðr hvat. Þa kna Hęnir hlutvið kiosa er burir byggia bræðra Tueggia vind heim viðan vitv þer enn ęðr huat. Sal ser hon standa solu fegra gulli þaktan a Gimle þar skulo dyggvar drottir byggia ok um alldr daga yndis niota. Þa kemr hinn riki at regin domi ǫflugr ofan sa er ǫllv ræðr. Kemr hinn dimi dreki fliugandi naðr fraann neðan fra Niða berr sier i fiǫðrum flygr uǫll yfir Niðhoggr nai nv man hon sǫkkvaz.

Inndeling i vers

---

Med versinndeling og nummerering fra Finnur Jónssons 1932-utgave av Vǫluspǫ́.

---

1.

Hlioðs bið ek allar

helgar kindir

meiri ok minni

mǫgu Heimdallar

villtv at ek vafǫðrs

vel fram telia

forn spiǫll fira

þau er ek fremz vm man.

2.

Ek man iǫtna

ꜳr vm borna

þa er forðum mik

fædda hǫfðu.

niu man ek heima

niu i uiðiur

miǫtvið męran

fyri molld neðan.

3.

Aar uar allda

þar er Ymir bygði

vara sandr ne sior

ne sualar vnnir

iǫrð fannz ęfa

ne vpp himinn

gap var ginnvnga

enn gras ekki.

4.

Aaðr Bors synir

biǫðum of yptu

þeir er męran

Miðgarð skopu

sol skeinn sunnan

ꜳ salar steina

þa uar grund groin

grænum lauki.

5.

Sol uarp sunnan

sinni mꜳna

hendiinni hægri

of ioður

sol þat ne uissi

huar hon sali ꜳtti

stiǫrnur þat ne uissu

huar þær staði ꜳttu

mꜳni þat ne uissi

huat hann megins atti.

6.

Þa gengu reginn ǫll

ꜳ rǫkstola

ginnheilog goð

ok um þat giettvz

nott ok niðium

nǫfn vm gꜳfu

morgin hetu

ok miðian dag

vndurn ok aptan

ꜳrum at telia.

7.

Hittuz æsir

ꜳ iða uelli

afls kostuðu

allz freistuðu

afla lǫgðu

auð smiðuðu

tangir skopu

ok tol giǫrðu.

8.

Tefldu i tvni

teitir uorv

var þeim uettugis

vant or gulli

unz þriar komv

þussa meyiar

ꜳmatkar miǫk

or iǫtvn heimvm.

9.

Þa gengu regin ǫll

ꜳ rǫkstola

ginnheilug goð

ok vm þat giættuz

huerer skylldu duergar

drottir skepia

or brimi bloðgv

ok or Blains leggivm.

10.

Þar uar Moðsognir

męztr of orðinn

duerga allra

enn Durinn annaʀ

þeir manlikan

mǫrg of giorðv

duerga i iǫrðu

sem Durinn sagði.

11.

Nyi Niði

Norðri Suðri

Austri Vestri

Alþiofr Dualinn.

Naar ok Nainn

Nipingr Dainn.

Ueggr Gand alfr

Uindꜳlfr Þorinn.

12.

Bifvʀ Bafvʀ

Bǫmbvʀ Nori

ꜳn ok Onaʀ

Ai Miǫðvitnir.

Þrar ok Þrainn

Þror Litr ok Vitr.

Nyr ok Nyrꜳðr

nv hefi ek rekka

Reginn ok Rꜳð sviðr

rett vm talða.

13.

Fili Kili

Funndin Nali

Hefti Fili

Hanaʀ ok Sviðʀ

Naar ok Nainn

Nipingr Dáinn Billingr

Bruni Billdr ok Buri

Fror Fornbogi

Fręg ok Loni.

Auruangr Iari

Eikin skialldi.

14.

Mꜳl er duerga

i Dualins liði

liona kindum

til Lofars telia

þeim er sottu

fra salar steini

ǫrvanga siǫt

til Iǫrv valla.

15.

Þar var Draufnir

ok Dolgþraser

Hꜳr Haugspori

Hlevargr Gloinn

Skirfir Uirvir

Skafiðr Ai.

16.

Aalfr ok Yngvi

Eikinskialldi.

Þat man æ vppi

meðan ǫlld lifir

langniðia tal

Lofars hafat.

17.

Vndz þriar komu

þvssa [bruðir]

ꜳstkir ok ǫflgir

æser at hvsi

fvndu ꜳ landi

litt megandi

Ask ok Emblv

orluglausa.

18.

Ǫnd þau ne attu

oð þau ne hǫfðu

lꜳ ne læti

ne litv goða.

ǫnd gaf Oðinn

oð gaf Henir

lꜳ gaf Loðuʀ

ok litu goða.

19.

Ask ueit ek standa

heitir Yggdrasill

har baðmr ausinn

huita auri

þaðan koma dǫggvar

þęrs i dala falla

stendr æ yfir grænn

Vrðar brunni.

20.

Þaðan koma meyiar

margs vitandi

þriar or þeim sal

er a þolli stendr

Urð hetv eina

aðra Uerðandi

skꜳru ꜳ skiði

Skulld hina þriðiu.

þær log logðu

þær lif kuru

allda bǫrnum

ǫrlǫg at segia.

25.

Þa gengu regin ǫll

ꜳ rǫkstola

ginnheilugh goð

ok um þat gięttuz

hverr hefði loft allt

lęvi blandit

ę(ða) ætt iǫtuns

Oðs mey gefna.

26.

Þorr einn þar uꜳ

þrunginn moði

hann sialldan sitr

er hann slikt of fregn

ꜳ genguz eiðar

orð ok særi

mꜳl ǫll meginlig

er ꜳ meðal voru.

27.

Veit hon Heimdallar

hlioð um folgit

vndir heiðvǫnvm

helgum baðmi

ꜳ ser hon avsaz

ǫrgum forsi

af ueði ualfǫdrs

uitu þer enn eða huat.

40.

Austr byr hin alldna

i iarnviði

ok feðir þar

fenris kindir

verðr af þeim ǫllum

einna nǫkkur

tungls . . gari

i trǫllz hami.

41.

Fylliz fiǫrfi

feigra manna

ryðr ragna siǫt

rauðum dreyra

svǫrt verða solskin

um sumvr eftir

ueðr ǫll ualynd

uitu þer einn enn ęðr huat.

21.

Þat man hon folkuig

fyrst i heimi

er Gullueíg

geirum studdi

ok i hǫll Hꜳrs

hana brendu

þrysvar brendv

þrysvar brendv.

þrysvar borna.

opt osialldan

þo hon en lifir.

22.

Heiði hana hetv

huars til hvsa kom

ok vǫlu vel spa

uiti hon ganda

seið hon hvars hvn kunni

seið hon hvgleikin

æ var hon angann

illrar bruðar.

23.

Þa gengv regin ǫll

a rǫk stola

ginnheilvg goð

ok vm þat giettvz

huart skylldv æsir

afrꜳð giallda

eðr skylldv guðin ǫll

gilldi eiga.

24.

Fleygði Oðinn

ok i folk vm skaut

þat var enn folkuig

fyʀ i heími

brotinn var borð ueggr

borgar ꜳsa

knaattu Vanir uig spa

uǫllu sporna.

35.

Þa kna Vala vígbond

snua helldr varu harðgior

hǫft or þǫrmum

þar sitr Sigyn

þeygi vm sinum

uer uel glyiut

vitu þer enn eða huat.

44.

Geyr garmr miǫk

fyri Gnupa helli

festr man slitna

enn freki renna

framm se ek lengra

fiǫlð kann ek segia

um ragna rǫk

rǫmm sigtiva.

42.

Sat þar ꜳ haugi

ok slo hǫrpu

gygiar hirðir

glaðr Egðir

gol yfir i galguiði

fagr rauðr hani

enn sa Fialaʀ heitir.

43.

Gol yfir ꜳsum

Gullin kambi

sa uekr hǫlda

at heria fǫðrs

enn annaʀ gelr

fyrir iǫrð neðan

sot rauðr hani

at sǫlum Heliar.

38.

Sal sier hon standa

solu fiaʀi

Nastrondu ꜳ

norðr horfa dyʀ

falla eitrdropar

inn um liora

sꜳ er vndinn salr

orma hryggium.

39.

Ser hon þar vaða

þunga strauma

menn meínsvara

ok morðvarga

ok þanz annars glepr

eyrna runa

þar savg Nið hǫggr

nai framgengna

sleit vargr vera

vitu þer enn eða hvat.

Geyr nu Garmr miok

fyri Gn(ipa) h(elli).

f(estr) man sl(itna).

45.

Enn Bræðr munu beriaz

ok at bǫnum verðaz

munu systrungar

sifium spilla

hart er i heimi

hordomr mikill

skeggǫll skꜳlmǫlld

skilldir klofnir.

Uind ǫlld varg ǫlld

ꜳðr verǫlld steypiz

grundir gialla gifr fliugandi

man eingi maðr

ǫðrum þyrma.

46.

Leika Mims synir

en miǫtvðr kyndiz

at hínu gamla

Giallar horni

hꜳtt blæss Heimdallr

horn er ꜳ lopti

męler Oðinn

við Mims hǫfut.

47.

Skelfr Yggdrasils

askr standandi

ymr hið alldna tre

enn iǫtunn losnar

hræðaz allir

a helvegvm

ꜳðr Surtar þann

sevi of gleypir.

48.

Hvat er með ꜳsum

hvat er með ꜳlfum

gnyr allr iǫtun heimr

æsir eru ꜳ þingi

stynia duergar

fyri steindyrvm

vegbergs uisir.

uitv þer enn eða hvat.

49.

Geyr nu Garmr miǫk

fyri Gnipa helli

f(estr) m(an).

50.

Hrymr ekr austan

hefiz lind fyrir

snyz iǫrmungandr

i iǫtvnmoði

ormr knyr unnir

enn ari hlakkar

slitr nai niðfǫlr

Naglfar losnar.

51.

Kioll ferr austan

koma mvnu Mvspellz

vm lǫgh lyðer

enn Loki styrer

farar fiflmegir

með freka aþrer

þeim er broðir

Byleistz i ferð.

52.

Surtr ferr sunnan

með suiga levi

skinn af sverðe

sol valtifa

griotbiǫrg gnata

enn gifr hrata

troða haler helveg

enn himinn klofnar.

53.

Þa kemr Hlinar

harmr annaʀ framm

er Oðinn ferr

við vlf uega

enn bani Belia

biartr at Surti

þar man Friggiar

falla angann.

54.

Geyr nu Garmr miǫk

fyri Gnipa helli

f(estr) m(an).

55?

. . .

Ginn loft yfer

linnr neðan . . .

56.

. . .

atar of ser eðvm

mun Oðins son

ormi męta

vargs at . . .

Viðars broðir . . .

57.

[Sol] ter sortna

sigr folld imar

huerfa af himni

heiðar stiornur

[ge]isar eimi

ok alldrnari

leikr hꜳr hiti

við himin sialfan.

58.

Geyr [nu] Garmr miǫk

fyri Gnipa helli

festr man slitna

enn freki r(enna).

59.

[Se]r hon vpp koma

ǫðru sinni

iǫrð or ægi

iðia græna

falla forsar

flygr ǫrn yfir

sꜳ er aá fialli

fiska veiðir.

60.

Hittaz æser

a Iða velli

ok um molldþinur

matkan dęma

ok minnaz þar

a megin doma

ok a Fimbultys

fornar runar.

61.

Þa munu æser

undrsamlegar

gullnar tǫflur

i grasi finna

þærs i ꜳrdaga

ááttar hǫfðv.

62.

Munu osaanir

akrar uaxa

bols man allz batna

man Balldr koma.

bua þeir Hǫðr ok Balldr

Hroptz sigtoftir

vel uelltifar

uítu þer enn eðr hvat.

63.

Þa kna Hęnir

hlutvið kiosa

er burir byggia

bræðra Tueggia

vind heim viðan

vitv þer enn ęðr huat.

64.

Sal ser hon standa

solu fegra

gulli þaktan

a Gimle

þar skulo dyggvar

drottir byggia

ok um alldr daga

yndis niota.

65.

Þa kemr hinn riki

at regin domi

ǫflugr ofan

sa er ǫllv ræðr.

66.

Kemr hinn dimi

dreki fliugandi

naðr fraann neðan

fra Niða

berr sier i fiǫðrum

flygr uǫll yfir

Niðhoggr nai

nv man hon sǫkkvaz.

---

Noter: