XVIII. Jertegn ved den blinde mann

Fra heimskringla.no
Revisjon per 14. jun. 2018 kl. 17:45 av August (diskusjon | bidrag)
(diff) ← Eldre revisjon | Nåværende revisjon (diff) | Nyere revisjon → (diff)
Hopp til navigering Hopp til søk
Velg språk Norrønt Islandsk Norsk Dansk Svensk Færøysk
Denne teksten finnes på følgende språk ► Norsk.gif


Oldnorsk lesebok for begynnere


XVIII. Jertegn ved den blinde mann


Þorgils Hálmuson ok Grímr son hans fóru til valsins[1] um kveldit, er myrkt var orðit.[2] Þeir tóku upp lík Ólafs konungs ok báru brott, þar til er var húskytja[3] nǫkkur lítil ok auð,[4] annan veg[5] frá bœnum; hǫfðu þeir ljós með sér ok vatn; tóku þá klæði af líkinu, og þógu[6] líkit ok sveiptu síðan med líndúkum ok lǫgðu þar niðr í húsinu ok huldu[7] með viðum,[8] svá at engi mátti sjá, þótt menn kvæmi[9] í húsit. Gengu þeir sídan í brott ok heim til bœjarins. Þar hafði fylgt hernum mart stafkarla[10] ok þat fátœkisfolk[11] er sér bað matar. En þat kveld eptir bardagann hafði þat fólk þar mart dvalizt,[12] ok er náttaði, leitaði þat sér herbergis um ǫll hús, bæði smá ok stór. Þar var einn blindr maðr, sá er sagt er frá;[13] hann var fátœkr, ok fór sveinn hans með honum ok leiddi han. Þeir gengu úti um bœinn ok leituðu sér herbergis. Þeir kómu at því sama eyðihúsi;[14] váru dyrrnar svá lágar at nær varð at krjúpa inn.[15] Ok er hinn blindi maðr kom inn í húsit, þá þreifaðist hann fyrir[16] um gólfit, leitaði hvárt hann mundi mega niðr leggjast; hǫtt hafði hann á hǫfði, ok steyptist[17] hǫttrinn fyrir andlit honum, er hann laut[18] niðr. Hann kendi fyrir hǫndunum[19] at tjǫrn[20] var á gólfinu; þá tók hann upp hendinni vátri[21] ok rétti upp hǫttinn, ok kómu fingrnir upp við augun. En þegar brá[22] kláða[23] á hvarmana[24] svá miklum at hann strauk með fingrunum vátum augun sjálf.[25] Síðan hopaði hann út ór húsinu ok sagði at þar mátti ekki liggja inni, því at þar var alt vátt. Ok er hann kom út ór húsinu, þá sá hann þegar fyrst skil[26] handa sinna ok alt þat er svá nær honum var at hann mátti sjá fyrir náttmyrkri. Hann gekk þegar heim til bœjarins ok inn í stofu ok sagði þar ǫllum mǫnnum at hann hafði fengit sýn sína, ok hann var þá skygn[27] maðr. En þat vissu þar margir menn, at hann hafði lengi blindr verit, því at hann hafði þar áðr verit ok gengit um bygðir. Hann sagði at þá sá hann fyrst, er hann kom út ór húsi nǫkkuru litlu ok vándu;[28] ok var þar vátt alt inni, segir hann; greip ek þar í hǫndunum, ok gnera[29] ek vátum hǫndum um augu mér. Hann sagði ok hvar þat hús stóð. En þeir menn er þar váru ok sá þessi tíðendi, undruðust mjǫk um þenna atburð ok rœddu sín í milli hvat þar mundi inni vera í því húsi. En Þorgils bóndi ok son hans Grímr þóttust vita hvaðan[30] af þessi atburðr mundi hafizt[31] hafa. Þeir hræddust mjǫk at úvinir konungs mundu fara ok rannsaka húsit. Síðan leyndust[32] þeir í brott ok fóru til hússins ok tóku líkit ok fluttu í brott út í hagann[33] ok fálu[34] þar; fóru síðan til bœjar ok sváfu af nótt þá.


____


hinn (inn) brukes som bestemt artikkel både foran adjektiver (hit langa skip, det lange skib) og hengt efter substantiver (skipit, skibet). I siste tilfelle brukes alltid formene uten h (inn, in, it), og forresten er at merke at både substantivet og artiklen bøies, men artiklens i bortfaller alltid efter a, i, u samt i fl. efter r, og i dat. fl. sammendrages uminum til unum.


Ent.       nom.       draumr-inn gata-n bygð-in auga-t
  gen. draums-ins gǫtu-nnar bygðar-innar auga-ns
  dat. draumi-num gǫtu-nni bygð-inni auga-nu
  akk. draum-inn gǫtu-na bygð-ina auga-t
Flert. nom. draumar-nir gǫtur-nar bygðir-nar augu-n
  gen. drauma-nna       gatna-nna       bygða-nna       augna-nna
  dat. draumunum gǫtunum byggðunum augunum
  akk. drauma-na gǫtur-nar bygðir-nar augu-n


Neste tekst


Fotnoter

  1. «valen»; slagmarken.
  2. «vordet»; blitt (verða).
  3. «huskott»; lite hus.
  4. øde.
  5. på den annen side.
  6. todde (þvá).
  7. skjulte (hylja).
  8. ved.
  9. kom (imperf. konj.).
  10. eg. «meget av stavkarer»; mange stavkarer.
  11. fattigfolk.
  12. fort. part. av dveljast, dvele. - þat fólk mart «meget sådant folk».
  13. segja frå, fortelle om.
  14. øde hus.
  15. at man næsten måtte krype inn.
  16. þreifast fyrir, famle for sig.
  17. gled.
  18. bøiet sig (lúta).
  19. med hendene.
  20. tjern; pytt.
  21. med den våte hånd.
  22. der kom (bregða); eg. upers. det kastet.
  23. kløe.
  24. øienlokkene.
  25. selve øinene.
  26. eg. forskjell; «han så tydelig sine hender».
  27. seende.
  28. dårlig (vond).
  29. gned (imperf. av gnúa).
  30. hvorfra; hvorav.
  31. eg. «hevet sig»; hatt sin oprinnelse (hefja).
  32. gjemte sig.
  33. «hagen»; havnegangen.
  34. skjulte (fela).