Ynglinga saga (Codex Frisianus)

Fra heimskringla.no
Revisjon per 19. sep. 2021 kl. 08:16 av August (diskusjon | bidrag)
(diff) ← Eldre revisjon | Nåværende revisjon (diff) | Nyere revisjon → (diff)
Hopp til navigering Hopp til søk
Velg språk Norrønt Islandsk Norsk Dansk Svensk Færøysk
Denne teksten finnes på følgende språk ► Original.gif Norsk.gif Dansk.gif Svensk.gif
Original.gif Norsk.gif Svensk.gif
Original.gif
Original.gif


Noen spesialtegn vises ikke på iPhone/iPad.


Codex Frisianus


Ynglinga saga


|[1] Her hefr vpp konvnga bok eftir savgn Ara prestz froða. Oc héfr fyrst vm þriþivnga skipti heimsins. En sidan fra avllvm Noregs konvngvm.

Kringla heimsins su er mannfolkit byggvir er miog vágskorin. ganga stór hꜹf or vtsianom inn i iorðina. Er þat kvnnigt at haf gengr af Níorvasundom ok allt v́t til Iorsalalandz. Af hafino gengr langr hafsbotn til landnorðrs. er heitir Svartahaf. sa skilr heims þrið(i)vnnga. heitir fyrir austan Asia. enn fyrir vestan kalla svmir Evropa. enn sumir Enea. Enn norðan af Svartahafi gengr Sviðioþ en mikla eða hin kallda. Sviðioþ hina myklo kalla sumir menn eigi minni enn Serkland hit mikla. svmir iafna henni við Blaland hit mikla. hinn neyrðri hlutr Sviðioþar liggr obygðr af frosti ok kvlþa. sem hinn syðri lutr Blalandz er ꜹðr at solar hita. J Sviðioþ ero stor herot morg. ok margskonar þioðir vndarligar. ok margar tvngvr. þar ero dvergar. ok risar. ok blamenn ok þar ero dyr ok drekar fvrðuliga storir. Or norðri fra fiollum þeim er fyrir vttan ero bygð alla. fellr a vm Sviðioð. sv er at retto heitir Tanakvisl eða Vanakvisl. hon kemr til siafar inn i Svartahaf. J Vanakvislom var þa kallat Vanaland eða Vanaheimr. sv á skilr heims þriðionnga. heitir fyrir ꜹstan Asia. enn fyrir vestan Evrópa sem fyrr var sagt.


Fra Oðni

2. Fyrir ꜹstan Tanakvisl i Asia var kallat Asaland[2] eða Asaheimr. enn hofvtborgin er var i landino kolloðo þeir Asgarð. enn i borginni var hofðinngi sa er Oþinn het. þar var blotskapr mikill. þat var þar siðr at .xij. hꜹfðingiar voro ø̨ztir. skylldo þeir raða fyrir blótum ok domvm manna i milli. þat ero diar kallaðir eða drotnar. þeim skylldi þionustu veita allt folk ok lotninng. Oþinn var hermaðr mikill ok miog viðfꜹroll ok eignaðiz mꜹrg riki. hann var sva sigrsø̨ll at i hverri orusto fekk hann gagn. Ok sva kom at hans menn trvðo þvi. at hann ø̨tti heimilan sigr i hverri orusto. þat var háttr hans ef hann sendi menn sina til orusto eða aðrar sendifarar at hann lagði aðr hendr i hofvt heim. ok gaf þeim biannak. trvðo þeir at þa mvndi þeim vel faraz. Sva var ok vm hans menn hvar sem þeir voro i nꜹðom staddir |[3] a sia eða landi þa kꜹlloðo þeir a nafn hans. ok þottvz iafnan fá af þvi gagn. þeir þottvz þar eiga allt trꜹst sem hann var. hann for iafnan sva langt i brot at hann dvalþiz i ferþinni morg misseri.


Fra Oðni ok bręðrvm hans

3. Oþinn atti tva brø̨ðr. het annarr Vé. enn annarr Vilir. þeir brø̨ðr hans styrðo rikino meðan hann var i brottv. Þat var eitt sinn er Oþinn var farinn langt i brót. ok hafði lengi heiman verit. at asum þotti hans ar/vø̨nt heim. þa skipto brø̨ðr hans arfinom enn konv hans Frigg gengo þeir baðir at eiga. Enn litlo siðarr kom Oþinn heim. ok tok hann þa við konv sinni.


Sęttir vana ok ása

4. Oþinn for a hendr vꜹnom með her. enn þeir vrðo vel við ok vꜹrðo land sitt ok hofðo ymsir sigr. herioðo hvarir land annarra ok gerðo skaða a. Enn er þat leiddiz hvaromtveggiom. logðo þeir milli sin sø̨ttarstefno ok gerðo friþ ok sellduz gislar. fengo vanir[4] sina hina agø̨tozto menn Niorð hinn ꜹðga ok Frey son hans. enn ø̨sir þar i mót þann er Hø̨nir hét. ok kolloðo hann allvel til hofðinngia fallinn. hann var mikill maðr ok vø̨nn. með honom sendo ø̨sir þann er Mimir het. hann var hinn vitrazti maðr. Enn vanir fengo þar i mót þann er spakaztr var i þeirra flokki. sa het Kvasir. Enn er Hø̨nir kom i Vanaheim. þa var hann þegar hofðinngi gerr. Mimir kendi honom rað oll. Enn ef Hø̨nir varþ staddr a þingom eða stefnom. sva at Mimir var eigi nø̨r. ok kvø̨mi nokkvr vandamal fyrir hann. svaraði hann ø̨ hino sama. Raði aðrir sagði hann. Þa grvnaði vani at ø̨sir mvndo hafa falsat þa i manna skiptino. þa toko þeir Hø̨ni. ok halshioggo. ok sendo hofoðit asum. Oþinn tok hofvðit ok smvrði vrtom þeim er eigi matti fv́na. ok kvað þar yfir galldra. ok magnaði sva at þat mø̨llti við hann. ok sagði honom marga leynda luti. Niorð ok Frey setti Oþinn hofgoða ok voro þeir diar með ásvm. Dottir Niarðar var Freyia. hon var blótgyðia. ok kendi fyrst með asum seið sem vavnvm var titt. Þa er Niorðr var með vꜹnom hafði hann atta systur sina. þvi at þat voro þar log. voro born þeirra Freyr ok Freyia. enn þat var bannat með asum at byggva sva nait at frø̨ndsemi.


Oðinn skipti riki

5. Fiallgarðr mikkill gengr af landnorþri til vtsvðrs. sa er skilr Sviðioð hina miklu ok onnur riki. Fyrir svnnan fiallit er eigi langt til Tyrklandz. þar atti Oþinn eignir storar. J þann tima foro Rvmveria hofðinngiar viða vm heiminn ok brvto vndir sig allar þioðir. enn margir hofþinngiar flyðu fyrir þeim ofriþi af eignom sinom. Enn fyrir þvi at Oþinn var forspár |[5] ok fiolkvnnigr. þa vissi hann at hans afkvø̨mi (mundi) vm norðrhalfo heimsins byggva. Setti hann þa brø̨ðr sina Vili ok Vé yfir Asgarþ. enn hann for ok með honom diar allir ok mikit folk annat fyrst vestr i Garþariki ok þaðan svðr i Saxland. Hann atti sono marga. hann eignaðiz (riki) viða vm Saxland. ok setti þar sonv sina til landzgø̨zlu. þa for hann norðr til siofar ok tok ser þar bustað i ey einni. þat heitir nv Oðinsey a Fioni. Þa sendi hann Gefion norðr vm svndit i landaleitan. hon kom til Gylfa ok gaf hann henni eitt plogsland. Þa for hon i Jotvnheima ok gaf þar .iiij. sonv við iotni nokkvrom. hon bra þeim i oxna liki ok fø̨rði þa fyrir ploginn. ok dro landit v́t a hafit ok vestr gegnt Oðinsey. ero þat kollvð Sø̨lund. þar bygði hon siðan. Hennar fekk Skiolldr son Oþins. þꜹ bioggv at Hleiðro. Þar er vatn eða sior eftir. þat er Logrinn kallaðr[6]. Sva liggia firðir i Leginom sem nes i Selundi. Sva kvað Bragi hinn gamli.


Gefion dró fra Gylfa
glꜹð divprꜹðvls ꜹðla
sva at af rennirꜹknom
rꜹkn Danmarkar ꜹka.
baro yxn ok atta
ennitvngl þar er gengo
fyrir vineyiar viðri
valrꜹf fiogvr hofvt.


Enn er Oþinn spurði at goðir landzkostir voro ꜹstr at Gylfa for hann þannig. ok gerðo þeir Gylfir sø̨tt. þvi at Gyllir þottiz ongan krapt til hafa motstauðo við asvna. Mart attvz þeir Oþinn ok Gylfir við i brꜹgðom ok sionhverfinngom. ok (vrðo) ø̨sir iafnan rikari. Oþinn tok ser bustað við Lꜹginn. þar sem nv ero kallaðar fornv Sigtunir. ok gerði þar mikit hof ok blót eftir siðvenio asanna. Hann eignaðiz land sva vitt sem hann let heita Sigtv́n(ir). Hann gaf bustad hofgoðonom. Niorðr bio i Noatv́nvm. Freyr at Vppsꜹlom. Heimdallr at Himinbiorgvm. Þórr a Þrvðvanngi. Balldr a Breiðabliki. ollum fekk hann þeim goða bvstaði.


Talþar iþrottir Oþins

6. Þa er Asaoþinn kom a Norðrlond ok með honom diar. er þat sagt með sannynndom at þeir hófo ok kendo iþróttir þø̨r er lenngi siðan hafa menn með farit. Oþinn var gofgaztr af ollum. ok af honom namo þeir allar iþrottir. þvi at hann kvnni fyrstr flestar allar. Enn þat er at segia fyrir hveria sꜹk hann var sva miog tignaðr. þa baro þessir lutir til. Hann var sva fagr ok gꜹfvgligr i alitom þa er hann sat með vinom sinom at ollom hlo hvgr við. Enn þa er hann var i her. syndiz hann grimligr sinom ovinom. Enn þat bar til þess at hann kvnni þø̨r iþrottir at hann skipti litom ok likiom a hveria lund er hann villdi. Onnvr var sv at hann talaði sva sniallt ok slétt at ollum er a heyrðo þotti þat eina satt. mø̨llti hann allt hendinngom. sva sem nv er kveðit er skalldskapr heitir. Hann ok hofgoðar hans heita lioðasmiðir. þvi at sv iþrott hofzt af þeim i Norðr|[7]londom. Oþinn kvnni sva at gera at i orusto vrðo vvinir hans blindir eða dꜹfir eða ottafvllir. enn vopn þeirra bito eigi helldr enn vendir. enn hans menn foro bryniolausir ok voro galnir sem hvnndar eða vargar. bito i skiolldo sina. enn voro sterkir sem birnir eða griþvnngar. þeir drapo mannfolkit. enn hvartki elldr ne iarn orti a þa. Þat er kallaðr berserks gangr.


Sagt fra fiolkyngi Oþins

7. Oþinn skipti hꜹmom. lá þa bvkrinn sem sofinn eða dꜹðr. enn hann var þa fvgl eða dyr eða fiskr eða ormr. ok for a einni stund a fiarrlø̨g lond at sinom eyrinndom eða annarra manna. Þat kvnni hann at gera með orðom einom at slꜹkkva elld ok kyrra sia ok snva vindom hveria leið er hann villdi. Oþinn atti skip þat er Skiðblaðnir het. er hann for yfir stór hꜹf a. enn þat matti vefia saman sem dv́k. Oþinn tok hꜹfut Mimis ok hafði með ser sem fyrr var sagt ok sagði þat honom tiðinndi or (o)ðrom heimom. enn stvndom vakði hann vpp dꜹða menn or iorðo eða settiz vndir hanga. þvi var hann kallaðr drꜹga drottinn eða hanga drottinn. Hann atti hrafna tva er hann hafði tamid við mal. flvgo þeir viða vm lond ok sꜹgðo honom morg tiþinndi. af þvi varþ hann storliga froðr. Allar þessar iþrottir kendi hann með rv́nom ok lioðom þeim er galldrar heita. þvi ero ø̨sir kallaðir galldrasmidir. Oþinn kvnni þa iþrott sva at mestr máttr fylgði ok framði sialfr. er seiðr heitir. enn af þvi matti hann vita ꜹrlvg manna ok ooðrdna luti. sva ok at gera monnom bana eða vhamingio eða vanheilindi. sva ok at taka fra monnom vit eða afl. ok gefa oðrom. Enn þessi fiolkyngi ef framit er fylgir sva mikil ergi at eigi þotti karlmonnom skammlꜹst við at fara. ok var gyðionom kend sv iþrótt. Oþinn vissi of allt iarðfe hvar folgit var. ok kvnni hann þꜹ lioð er vpp lꜹkzt fyrir honom iorðin ok biorg ok steinar ok hꜹgar. ok batt hann með orðom einom þa sem fyrir voro. ok gekk inn ok tok þar allt slikt er hann villdi. Af þeim krꜹftom varþ hann miog frø̨gr. Vvinir hans ottvþvz hann. enn vinir hans treystvz honom ok trvðo a kraft hans ok a sialfan hann. Enn hann kendi flestar iþrottir sinar blótgoðvnom. voro þeir nø̨st honom vm allan froþleik ok fiolkyngi. Margir aðrir námo þó mikit af. ok hefir þaðan af dreifz fiolkyngin viða ok halldiz lengi siðan. Enn Oþin ok þa .xij. blotoðo menn ok kolloðo þa goð sin ok trvþv a þa lengi siðan. Eftir Oþins nafni er kallaðr Avðun ok heto menn sva sonv sina. enn af Þórs nafni er kallaðr Þórir eða Þorarinn eða dregit af ꜹðrom heitom til sva sem Steinðorr eða Hafðorr eða enn breytt a fle(i)ri vega.


Sagt fra lagasetningo Oðins kongs ok hverso með davða menn skylldi fara

8. |[8] Oþinn setti lꜹg i landi sino þꜹ er gengit hofðo fyrr með ásum. Sva setti hann at alla dꜹða menn skylldi brenna. ok bera a bál með þeim eign þeirra. hann sagði sva. at með þvilikom ꜹðø̨fom skylldi hverr koma til Valhallar sem hann hafði a bál. þess skylldi hann ok nióta er hann sialfr hafði i iorð grafit. Enn ꜹskvna skylldi bera v́t a sia eða grafa niðr i iorð. Enn eftir gofga menn skylldi hꜹg gera til minningar. enn eftir alla þa menn er nokkot mannmót var at skylldi reisa bꜹtasteina. ok hellz sia siðr lengi siðan. Þa skylldi blóta moti vettri til ars. Enn at miðiom vettri blota til groðrar. hit þriðia at svmri. þat var sigrblót. Vm alla Sviþioð gvlldo menn Oðni skátt. penning fyrir hvert nef. enn hann skylldi veria land þeirra fyrir ofriþi. ok blóta þeim (til) árs. - Niorðr fekk kono þeirrar er Skaði hét. hon villdi ekki samfarar við hann. ok giptiz siðan Oþni. atto þꜹ marga sonv. Einn hét Sø̨minngr. vm hann orti Eyvindr skalldaspillir þetta.


Þann skalldblø̨tr
skáttfø̨ri gat
asa niðr
við iarnviðio.
þa er þꜹ meirr
i Manheimom
skatna vinr
ok Skaði bygðo.
sø̨far beins
ok sonv marga
ꜹndurdis
við Oþni gat.


Til Sø̨mings talþi Hakon iarl hinn riki langfeðgakyn sitt. Þessa Sviþioð kolluðo þeir Manheima. Enn hina miklu Sviþioð kolluðo þeir Goðheima. Or Goðheimom sꜹgðo þeir morg tiþinndi.


Oðinn konvngr varþ sottdavðr

9. Oþinn varþ sóttdꜹðr i Sviþioð. ok er hann var at kominn bana. let hann marka sig geirsoddi. ok eignaði ser alla vapndꜹða menn. sagði hann sig mvndo fara i Goðheima ok fagna þar vinom sinom. Nv hvgðo Sviar at hann vø̨ri kominn i forna Asgarð ok mvndi þar lifa at eilifv. hofz þa af nyio atrvnaðr við Oþin ok aheit. Opt þotti Svium hann vittraz fyrir ser aðr stórar orustor yrði. gaf hann þa svmvm sigr. enn svmvm bꜹð hann til sin. þotti þar goðr kostr hvartveggi. Oþinn var brendr dꜹðr. ok var sv brenna gor allveglig. Þat var trva þeirra at þvi hø̨ra sem reykinn legði i loptit vpp. at þvi haleitari vø̨ri sa i himninom er brennvna atti. ok þess ꜹðgari er meira fe brann með honom. Niorðr af Noatvnvm gerþiz þa valldzmaðr yfir Sviom ok hellt vpp blótvm. hann kolluðo þa Sviar drottin sinn. tok hann þa skáttgiafar af þeim. A hans dꜹgom var friþr allgoðr ok allzkonar ár sva mikit. at Sviar trvþv þvi at Niorðr reði fyrir ári. ok fyrir fesø̨lu manna. A hans dꜹgvm do flestir diar. ok voro allir blotaðir ok brenndir siðan. Niorðr varþ sóttdꜹðr. let hann ok marka sig Oðni aðr hann do. Sviar brenndo hann ok greto allmiog yfir leiði hans. Freyr |[9] tok þa riki eftir Niorð. var hann kallaðr drottinn yfir Sviom ok tok hann skattgiafir at þeim. hann var vinsø̨ll ok arsø̨ll sem faðir hans.


Vpphaf Freys

10. Freyr reisti at Vppsꜹlum hof mikit. ok setti þar hofvðstad sinn. lagði þar til allar skylldir sinar lꜹnd ok lꜹsa ꜹra. þa hofz Vppsala ꜹðr. ok hefir[10] halldiz ø̨ siðan. A hans dꜹgum hofz Froða friþr. þa var ok ár vm ꜹll lond. ok kendo Sviar þat Frey. Var hann þui meirr dyrkaðr enn onnvr goþin. sem a hans dꜹgom varþ landfolkit ꜹðgara enn fyrr af friþinom ok árino. Gerðr Gymis dottir het kona hans. son þeirra het Fiolnir. Freyr het Yngvi oðrv nafni. Yngva nafn er siþan haft i hans ø̨tt fyrir tignarnafn. ok Ynglinngar voro siþan hans ø̨ttmenn kallaðir. Freyr tok sótt. ok er at honom leið sóttin leitoðo menn ser raðz ok leto fá menn til hans koma. enn bioggv hꜹg mikinn. ok leto dyrr a ok .iij. glvgga. Enn er Freyr var dꜹðr. baro þeir hann leyniliga i hꜹginn ok sogðo Sviom at hann lifði. ok varþveitto hann þar .iij. vetr. Enn skatt ollum helltv þeir i hꜹginn. i einn glugg gvllino. enn i annan silfrino. i hinn þriðia eirpenningom. Þa hellzt ár ok friþr. Freyia hellt þa vpp blótum. þvi at hon ein lifði þa eftir goðanna. ok varþ hon þa hin frø̨gzta i þann tima. sva at með hennar nafni skylldi kalla allar konur tignar. sva sem nv heita frovor. Sva heitir hver freyia yfir sinni eign. enn sv hvsfreyia er bv á. Freyia var helldr marglynd. Oddr het bondi hennar. dø̨tr hennar Hnoss ok Gersimi. þø̨r voro fagrar miog. af þeirra nafni ero sva kallaðir hinir dyrsto gripir. - Þa er allir Sviar visso at Freyr var dꜹðr. enn hellzt ár ok friþr. þa trvðo þeir at sva mvndi vera meðan hann vø̨ri a Sviþioð. ok villdv egi brenna hann. ok kꜹllvðo hann veralldar goð. ok blotvðo mest til ars ok friðar alla ø̨fi siðan.


Drvknaðr Fiolnir i avlkeri

11. Fiolnir son Yngvifreyrs reð þa fyrir Svium ok Vppsala ꜹð. hann var rikr ok arsø̨ll ok friþsø̨ll. Þa var Friþfroði at Hle(i)ðro. þeirra i millum var heimboð ok vingan. Þa er Fiolnir for til Froða a Selund. þa var þar fyrir buin mikil veizla ok boðit til viða vm lꜹnd. Froði atti mikinn hvsabø̨. þar var geyrt mikit ker ok margra alna hátt. ok okat með storvm timbrstokkvm. þat stoð i vndirskemmo. enn loft yfir vppi ok opit golfþilit. sva at þar var niðr hellt leginom. enn kerit var blandit fvllt miaðar. Þar var drykkr fvrðo sterkr vm kvelldit. var Fiolni fylgt til herbergis i hit nø̨sta loft ok hans sveit með honom. Vm nottina gekk hann v́t i svalir at leita ser |[11] staðar. var hann svefnø̨r ok dꜹðadrvkkinn. Enn er hann sneyriz aftr til herbergis. þa gekk hann fram eftir svꜹlunom ok til annarra loftdura ok þar inn. misti þa fótum ok fell i miaðarkerit. ok tyndiz þar. Sua segir Þioðolfr hin(n) (h)vinverski.


Varð framgengt
þar er Froði bio
feigðar orð
er at Fiolni kom
ok sigling
Svigðir geira
vargr vindlꜹss
of viða skylldi.


Sveigðir tok riki eftir feðr sinn. hann strengði þess heit at leita Goðheims ok Oþins hins gamla. Hann for með xij.ta mann viða vm heiminn. hann kom v́t i Tyrkland ok i Sviðioð hina miklo. ok hitti þar marga frø̨ndr sina. ok var i þeirri fꜹr .v. vetr. þa kom hann aftr til Sviðioðar. dvalþiz hann þa enn heima vm hrið. Hann hafði fengit konv þa er Vann het vt i Vanaheimi. var þeirra son Vanlandi.


Sveigdir hvarf i stein

12. Sveigðir for enn at leita Goðheims. Ok i ꜹstanverþri Sviþioð heitir bø̨r mikill at Steini. þar er steinn mikill sem stór hus. Vm kvell(d)it eftir solarfall. þa er Sveigðir gekk fra drykkio til svefnburs sa hann til steinsins at dvergr sat vndir steininom. Sveigðir ok hans menn voro miog drvknir ok rvnnv til steinsins. Dvergrinn stoð i dvrom ok kalladi a Sveigði. bað hann þar inn ganga. ef hann villdi Oþinn hitta. Sveig(ð)ir liop inn i steininn. enn steinninn lꜹkz þegar aftr. ok kom Sveigðir alldri vt. Sva segir Þioðolfr.


Enn dagskiarr
dvrnis niðia
salvꜹrðoþr
Sveigði vø̨llti.
þa er i stein
hin storgeði
dysla kour
eft dvergi hliop
ok salbiartr
þeirra Sꜹkmimis
iotvnbyðr
við iofri gein.


Mara trað Vanlanda til bana

13. Uanlandi het son Sveigðis. er riki tok eftir hann ok reð fyrir Vppsala ꜹð. hann var hermaðr mikill. ok hann for viða vm lond. Hann þa vetrvist a Finnlandi at Snia hinom gamla ok fekk dottvr hans Drifv. Enn at vari for hann i brꜹt. enn Drifa var eftir. ok het hann at koma aftr a þriggia vettra fresti. Enn hann kom eigi a .x. vettrum. Þa sendi Drifa eftir Hvlþ seiðkono. enn sendi Visbur son þeirra Vanlanda til Sviðioðar. Drifa keypti at Hvlþ at hon skylldi siþa Vanlanda til Finnlandz. eða deyða hann at ꜹðrom kosti. Enn er seiðr var framiðr var Vanlandi at Vppsꜹlom. þa gerði hann fvsan at fara til Finnlandz. ok vinir hans ok raðamenn bꜹnnvðo honom. ok sꜹgðo honom at vera mvndi fiolkyngi Finna i fysi hans. Þvi nø̨st gerði honom svefnhofvgt. ok lagðiz hann til svefns. Enn er hann hafði litt sofit. kallaði hann ok sagði at mara traþ hann. Menn hans foro til ok villdo hialpa honom. enn er þeir toko til hofuðsins. þa |[12] traþ hon fotleggina sva at nø̨r brotnvðo. þa toko þeir til fotanna. þa kafði hon hofvðit sva at þar dó hann. Sviar toko lik hans. ok var hann brendr við a þa er Skvta heitir. þar voro settir bꜹtasteinar hans. Sva segir Þioðolfr.


Enn a vit
Vilia broðvr
vitia vø̨tr
Vaulanda kom.
þa trꜹllkvnd
of troþo skylldi
liðz grimilldr
liona bága.
ok sa hrann
a beði Skuto
menglꜹtvðr
er mara kvaldi.


Visburr innibrendr

14. Visburr tok arf eftir Vanlannda[13] feðr sinn. hann gekk at eiga dottvr Auða hins ꜹðga. ok gaf henni at mvndi þria stórbø̨i ok gvllmen. Þꜹ atto .ij. sonv Gisl ok Avnndvr. Visbvrr let hana eina. ok feck annarrar konv. enn hon for til fꜹðvr sins við sonv sina. Visburr atti son er Domalldi het. Stivpmoðir Domallda let siða at honom ógø̨fv. Enn er seynir Visbvrs voro .xij. vettra ok .xiij. foro þeir a fvnd hans ok heimto mund moðvr sinnar enn hann villdi eigi giallda. Þa mø̨llto þeir at gvllmenit skylldi verþa at bana hinom bezta manni i ø̨tt hans. ok foro brꜹt ok heim. Þa var enn fengit at seið ok siðit til þess at þeir skylldi mega drepa fꜹðvr sinn. Þa sagði Hvlþ vꜹlua at hon mvndi sva siða. ok þat með at ø̨ttvig skylldi avallt vera i ø̨tt Ynglinga siþan. Þeir iatto þvi. Eftir þat sꜹmnoðo þeir liði ok komv at Visbur vm nótt a ovart ok brenndo hann inni. Sva segir Þioðolfr.


Ok Visbvrs[14]
vilia byrði
siafar niðr
svelgia knatti.
þa er meinþiof
marker ꜹttv
setrs veriendr
a sinn fꜹdur.
ok allvalld
i arinkioli
gloða garmr
glymianndi beit.


Blotað Domallda til bana

15. Domalldi tok arf eftir fꜹðvr sinn Visbur ok reð londom. A hans dꜹgom gerþizt i Sviþioð svlltr mikill ok seyra. þo efldo Sviar blót stór at Vppsꜹlum. Hit fyrst hꜹst blotuðo þeir yxnvm. ok batnaði ekki árferþ at helldr. Annat hꜹst hofv þeir mannblót. enn árferþ var sꜹm eða verri. Hit þriþia hꜹst komv Sviar fiolmennt til Vppsala. þa er blót skylldi vera. Þa atto hofþinngiar raðagerþ sina. ok kom a samt með þeim. at hallø̨rit mvndi standa af Domallda konvngi þeirra. ok þat með at þeir skylldi honom blóta til árs ser. ok veita honom atgongo ok drepa hann. ok rioða stalla með bloði hans. Ok sva gerþo þeir. Sva segir Þioðolfr.


Hitt var fyrr
at folld rvðv
sverþ berendr
sinom dróttni.
ok landherr
a lifs vꜹnom
dreyrvg vopn
Domallda bar.
Þa er árgiorn
Jota dolgi
Svia kind
of soa skylldi.


Erik Werenskiold:
Þeir skylldi honom blóta til árs ser. ok veita honom atgongo ok drepa hann. ok rioða stalla með bloði hans. Ok sva gerþo þeir.


Domarr varð sottdꜹðr

16. Domarr het son Domallda er þar nø̨st reð riki. hann reð lengi fyrir londom. ok varþ þa goð árferþ ok friþr vm hans daga. Fra honom er ekki sagt annat. enn hann varþ sottdꜹðr at Vppsꜹlom. ok var fø̨rþr a Fyrisvollu ok brendr þar |[15] a árbakkanom. ok ero þar bꜹtasteinar hans. Sva segir Þioðolfr.


Ok ek þess opt
of Yngva reyr
froþa menn
of fregit hafðag.
hvar Domarr
a dynianda
bana Ha(l)fs
of borinn vø̨ri.
Nv ek þat veit
at verkbitinn
Fiolnis niðr
við Fyri brann.


(Dauði Dyggva)

17. Dyggvi het son hans. er þar nø̨st reð londom. ok er fra honom ekki annat sagt enn hann varþ sóttdꜹðr. Sva segir Þioðolfr.


Kveðkada ek dul
nema Dyggva reyr
Glitnis gna
at gamni hefr
þvi at ioþis
Vlfs ok Narfa
konungmann
kiosa skylldi.
ok allvalld
Yngva þioðar
Loka mø̨r
of leikinn hófr.


Moðir Dyggva var Drótt dottir Danps konvngs (sonar) Riks þess er fyrst var konvngr kallaðr a danska tvngu[16]. hans ø̨ttmenn hofðo iafnan siðan konvngsnafn fyrir hit ø̨zta tignarnafn. Dyggvi var fyrst (konvngr) kallaðr sinna ø̨ttmanna. enn aðr voro þeir dróttnar kallaðir. enn konvr þeirra dróttninngar. enn drótt hirðsveitin. Enn Yngvi var kallaþr hverr þeirra ø̨ttmanna alla ø̨fi. enn Ynglingar allir saman. Drótt drotning var systir Dans konvngs hins mikillata er Danmork er við kend.


(Frá Dag spaka)

18. Dagr het son Dyggva konvngs. er konvngdóm tok eftir hann. hann var maðr sva spakr at hann skilþi fvgla rꜹdd. hann atti spꜹrr einn er honom sagði morg tiðinndi. flꜹg (hann) a ymsi lond. Þat var eitt sinn at spꜹrrinn kom a Gotland[17] a bø̨ þann er (a) Uorva heitir. hann flꜹg i akr karls ok fekk þar matar. karl kom þar ok tok vpp stein ok lꜹst spꜹrrinn til bana. Dagr konvngr varþ illa við er spꜹrrinn kom eigi heim. Gekk hann þa til sonarblótz til fretta. ok fekk þꜹ svꜹr at spꜹrr hans var drepinn a Vorva. Siþan bꜹð hann v́t her miklum. ok for til Gotlandz. enn er hann kom a Vorva gekk hann vpp med her sinn ok heriaði. folkit flyði viðz vegar vndan. Dagr konvngr sneyri herinom til skipa er kvelldaði ok hafði drepit mart folk ok mart handtekit. Enn er þeir foro yfir a nokkvra er Skiotansvað heitir eða Vapnavað. þa rann fram or skogi einn verkþrø̨ll a arbakkann ok skꜹt heytyio i lið þeirra. skotið kom i hꜹfvt konvnginom. fell hann þegar af hestinom ok fekk þegar bana. J þann tima var sa hofðingi gramr kallaðr er heriaði enn hermenninir gramir. Sva segir Þioðolfr.


Fra ek at Dagr
dꜹða orði
frø̨gðar fvss
of fara skylldi.
Þa er valteins
til Vꜹrva kom
spakfrꜹmvðr
spꜹrs at hefna.
Ok þat orð
i ꜹstrvega
visa ferþ
fra vigi bar.
at þann gram
of gø̨ta skylldi
slongvþrefs
Sleipnis verðar.


(Frá Agna)

19. Agni het son Dags er konvngr var eftir hann. rikr maðr ok agø̨tr. hermaðr mikill. hann var ok mikill atgervimaðr vm marga luti. þat var eitt svmar. at Agni konvngr kom með her sinn a Finnland. gekk þar vpp ok heriaði. |[18] Finnar drogo saman lið mikit ok foro til orusto. Frosti er nefndr hofþingi þeirra. Varþ þar orusta mikil. ok fekk Agni sigr. þar fell Frosti ok lið mikit með honom. Agni konvngr for herskilldi vm Finnland ok lagði vndir sig. fekk hann stórmikit herfang. Hann tok ok hafði með ser Skialf dottvr Frosta ok Loga broðvr hennar. Enn er hann kom ꜹstan lagði hann til Stokkssvnnda. hann setti tialld sitt suðr a fitina. þar var þa skogr. Agni konvngr atti þa gullmenit. þat er Visburr hafði átt. Agni konvngr gekk at eiga Skialf. Hon bað konvng at gera erfi eftir fꜹðvr sinn. Hann bꜹð þa til sin morgom monnom rikom. ok gerði veizlo mikla. hann var allfrø̨gr orðinn af for þessi. þa voro þar drykkior miklar. Enn er konvngr gerþiz drvkkinn. þa bað Skialf gø̨ta mensins er hann hafði a halsi. hann tok til ok batt ramliga menit a hals ser aðr hann gengi at sofa. enn landtialldit stoð við skoginn ok hátt tre yfir tialldinv. þat er skylldi við solar hita. Enn er Agni konvngr var sofnaðr. þa tok Skialf digrt snø̨ri ok festi vndir menit. Menn hennar slogv þa landtialldz stꜹngonom. en kꜹstuðu lykkio snø̨risins vpp i limar þessins. drogo siðan sva at konvngr hekk nø̨st vppi við limar. ok varþ þat hans bani. Skialf ok hennar menn liopv a skip ok reyro brꜹtt. Agni konvngr var þar brendr. ok er þar siþan kollvð Agnafit a ꜹstanverþom Tꜹrinom vestr fra Stokssundi. Sva segir Þioðolfr.


Þat tel ek vndr
ef Agna her
Skialfar rað
at skꜹpom þotto.
þa er gø̨þinn
með gvllmeni
loga dis
at lofti hóf.
hinn er við Tꜹr
temia skylldi
svalan hest
Sigmar vers.


(Frá Alreki ok Eiriki)

20. Alrekr ok Eirikr heto seynir Agna er konvngar voro eftir hann. þeir voro rikir menn ok hermenn miklir ok iþrottamen. Þat var siðvenia þeirra at riða hesta. temia bø̨ði við gang ok hlꜹp. kunnv þeir þat allra manna bezt. þeir lꜹgþo a þat hit mesta kapp hvarr þeirra betr reið eða betri hesta ø̨tti. Þat var eitt sinn at þeir brø̨ðr riðo tveir fra oðrom monnom. með hina bezto hesta sina. vt a vꜹllo nokkvra ok komo eigi aftr. Þeirra var leita farit. ok fvnnduzt þeir baðir dꜹðir ok lamit hofuþit a baðom. enn ekki vapn hofðo þeir nema bitlana af hestvm sinom. ok þat hyggia menn at þeir hafi drepiz þar með. Sva segir Þioðolfr.


Fell Alrekr
þar er Eiriki
broðvr vopn
at bana vrðo.
ok hnakkmars
hofvðfetlum
Dags frø̨nðr
of drepazt kvaðo
fermat maðr aðr
eykia gerði
Freyrs afspring
i folk hafa.


(Frá Álfi ok Yngva)

21. Yngvi ok Alfr voro seynir Alreks er konvngdóm toko i Sviðioð þar nø̨st. Var Yngvi allsigrsø̨ll ok mikill hermaðr friþr synom ok hinn mesti iþrottamaðr. sterkr ok hinn snarpazti i orusto. milldr af fe ok gleðimaðr mikill. ok af sliko ollu |[19] var hann vinsø̨ll ok frø̨gr. Alfr konvngr broðir hans sa(t) hann at londom ok var ekki i hernaði. hann var kallaðr Alfr elfsi. hann var þꜹgvl(l) maðr. riklundaðr ok vþyðr. Moðir hans het Dageiðr dottir Dags konvngs hins rika. er Dꜹglingar ero fra komnir. Alfr konvngr atti konv er Bera het. kvenna friþozt ok skorvnngr mikill. gleðimaðr hinn mesti. Yngvi Alreksson var þa enn eitt hꜹst kominn or vikinngo til Vppsala ok var þa hinn frø̨gzti. Hann sat oppt longom við drykkio vm kvelldom. Alfr konvngr gekk oppt snimma at sofa. Bera drottning sat opp(t) a kvelldom ok toloðo þꜹ Yngvi konvngr sin a millom. Alfr rø̨ddi iafnan við Bero. bað hana ganga fyrr at sofa. sagði at hann villdi ekki vaka eftir henne. Hon sagði at sv kona vø̨ri sø̨l er helldr skylldi eiga Yngva. enn Alf. Hann reiddiz þvi miog er hon mø̨llti þat oppt. Þat barst at eitt kvelld. at Alfr gekk inn i hollina þa er þꜹ Yngvi ok Bera sato i hásø̨ti ok tꜹlvðuz við. hafði Yngvi mø̨ki vm kne ser. Menn voro miog drvknir ok gafo ongan gꜹm at er þeir sa konvnginn inn ganga. Alfr konvngr gekk at hasø̨tino ok bra sverþi vndan skikkionni ok lagði i gognom Yngva konvng broðvr sinn. Yngvi konvngr liop vpp við ok bra mø̨kinom ok hio Alf banahogg. fello þeir baðir dꜹðir a golfit. Voro þeir baðir heygðir a Fyrisvollom. Sva segir Þioðolfr.


Ok varþ hinn
er Alfr vá
vorðr vétialldz
of veginn liggia.
er dꜹglinngr
dreyrgan mø̨ki
ꜹfvndgiarn
a Yngva rꜹð.
Vara þat beitt
at Bera skylldi
valsø̨fendr
vigs of vikia.
þa er brø̨ðr .ij.
at bꜹnom vrþuzt
oþvrfendr
of afbryði.


(Frá Hugleiki konungi)

22. Hugleikr het son Alfs er konvngdom tok yfir Svivm eftir þa brø̨ðr. þvi at seynir Yngva voro born at alldri. Hvgleikr konvngr var engi hermaðr. sat hann at londom i kyrsø̨ti. hann var ꜹðigr miog ok sinkr af fe. Hann hafði miog i hirð sinni allzkonar leikere. harpara ok gigiara ok fiðlara. hann hafði ok með ser seiðmenn ok allzkonar fiolkvnnigt folk. Haki ok Hagbarðr héto brø̨ðr ok voro agø̨tir miok. Þeir voro siakonvngar ok hofðo lið mikit. foro stvndom baðir samt. enn stvndom ser hverr þeirra. margir kappar voro með hvaromtveggia þeirra.


(Fall Hugleiks konungs)

23. Haki konvngr for með her sinn til Sviþioðar a hendr Hvgleiki konvngi. Enn Hvgleikr konvngr samnaði her fyrir. þa komv til liðz við hann brø̨ðr tveir. Svipdagr ok Geigaðr. agø̨tir menn baðir ok hinir mesto kappar. Haki konvngr hafði með ser .xij. kappa. var þa Starkaðr gamli með honom. Haki konvngr var ok hinn mesti kappi. Þeir hittaz a Fyrisvollum. varþ þar mikil orusta. fell bratt lið Hvgleiks. Þa sótto fram Svipdagr ok Geigaðr kappar hans. Enn kappar Haka gengo |[20] .vi. moti hvarom þeirra ok vrðo þeir handteknir. Þa gekk Heki konvngr inn i skialldborg at Hvgleiki konvngi. ok drap hann þar ok sonv hans .ij. Eftir þat flyðu Sviar. enn Haki konvngr lagði lond vndir sig ok gerþiz konvngr yfir Svivm. hann sat þa at londom .iij. vetr. Enn i þvi kyrrsø̨ti foro kappar hans fra honom ok i viking ok fengo ser sva fiar.


(Dauði Guðlaugs konungs)

24. Jorvndr ok Eirikr voro seynir Yngva Alrekssonar. þeir lago v́ti a herskipom þessa hriþ alla ok voro hermenn miklir. A eino svmri herioðo þeir i Danmork ok þa hitto þeir Gvðlꜹg Haleyia konvng. ok atto við hann orusto. lꜹk sva at skip hans var hroðit enn Gvðlꜹgr handtekinn. Þeir flutto hann til landz a Strꜹmeyrarnes. ok hengðo hann þar. Vrpo menn hans hꜹg eftir hann. Sva segir Eyvindr skalldaspillir.


Enn Guðlꜹgr
grimman tamði
við ofrkapp
ꜹstrkonvnga
Sig(a)rs io
enn synir Yngva
menglꜹtvð
við meið riðo.
Ok náreiðr
a nesi drv́pir
Vinga meiðr
þar er vikvr deilir.
þar er fiolkvnnr
vm fylkis hrø̨ðr
steini merktr
Strꜹmeyrarnes.


Eirikr ok Jorvndr brø̨ðr vrðo af verki þessv frø̨gir miog. þottvz þeir myklu meiri menn enn aðr. Þeir spurðo at Haki konvngr i Sviðioð hafði sent fra ser kappa sina. hallda þeir til Sviðioðar. ok draga siðan her at ser. Enn er Sviar spyria at Ynglingar ero þar komnir. þa drifr ogrynni liðz (til) þeirra. Siþan leggia þeir i Lꜹginn vpp. ok hallda til Vppsala a hendr Haka konvngi. Enn hann for moti þeim a Fyrisvollu ok hafði lið myklu minna. Verðr þar mikil orusta. Haki konvngr gekk fram sva hart at hann felldi alle þa er fyrir honom voro. Ok at lyktom felldi hann Eirik konvng. ok hio niðr merki brø̨dra. Eftir þat flyði Jorvndr konvngr til skipa sinna ok allt lið hans. Haki konvngr fekk sva stór sár at hann sa at hans lifdagar mundi eigi langir verþa. Þa let (hann taka) skeið er hann atti ok let hlaða dꜹðom monnom ok vápnom. siþan let hann þa flytia vt til hafs. ok leggia styri i lag ok draga vpp segl. leggia elld i tyrvið. ok gera bal a skipino. Stoð veðr af landino. Haki var þa at kominn dꜹða eða dꜹðr. er hann var lagiðr a balit. sigldi skipit siþan logannde v́t i haf. var þetta allfrø̨gt lengi siþan.


(Dauði Jörundar)

25. Jorvndr son Ynngva konvngs var konvngr af Vppsꜹlom. hann reð þa londom ok var oppt a svmrvm i hernaði. A eino svmri for hann með her sinn til Danmerkr. hann heriaði vm Jotland. ok for vm hꜹstit i Limafiorð ok heriaði þar. hann la liþi sino i Oddasvndi[21]. Þa kom þar með her mikinn Gylꜹgr Haleyia konvngr son Gvðlꜹgs konvngs. er fyrr var getið. hann leggr til orusto við Jorvnd konvng[22]. Enn er landzmenn vrðo þess varir. drifa þeir til or ollum áttom. bø̨ði með stórom skipom ok smám. Verþr Jorvndr konvngr ofrliði borinn. ok hroðit skip hans. liop hann þa a svnd. |[23] ok varþ handtekinn. ok leiddr a land vpp. Leit þa Gylꜹgr reisa galga. leiðir Jorvnd þar til ok lø̨tr hengia hann. ok lykr sva hans ø̨fi. Sva segir Þioðolfr.


Varð Jorvndr
hinn er enndr of dó
lifs of lattr
i Limafirði.
Þa er háb(r)iostr
hꜹrpo Sleipnir
bana Gvðlꜹgs
of bera skylldi
ok Hagbarðz
hersa valldi
ꜹðno leif
at halsi geck.


(Dauði Auns konungs)

26. Avn eða Ani het son Jorvndar. er konvngr var yfir Sviom eftir fꜹðvr sinn. hann var vitr maðr ok blótmaðr mikill. enn engi hermaðr ok sat at londom. J þann tima er þessir konvngar voro at Vppsꜹlum er nv er fra sagt. voro yfir Danmorko fyrst Danr hinn mikillati. hann varþ allgamall. þa son hans Froði hinn mikillati eða hinn friþsami. þa hans seynir Halfdan ok Friþleifr. þeir voro hermenn miklir. Halfdan var ellri ok fyrir þeim of allt. hann for með her sinn til Sviþioðar a hendr Avni konvngi. ok atto þeir orustor nokkvrar. ok hafði Halfdan iafnan sigr. Ok at lyktom flyði Avn konvngr i vestra Gꜹtland. þa hafði hann verit konvngr yfir Vppsꜹlom .v. vetr ok .xx. ok i Gꜹtlandi halfan þriðia tꜹg vettra meðan Halfdan konvngr var at Vppsꜹlom. Halfdan konvngr varþ sóttdꜹðr at Vppsꜹlom ok er hann þar heygðr. Eftir þat kom Avn konvngr enn til Vppsala. þa var hann sextvgr at alldri. Hann gerði þa blót mikit. ok blotaði til langlifis ser. ok gaf Oðni son sinn ok var honom blótat. Aún konvngr fekk endsvꜹr af Oðni at hann skyllði enn lifa .lx. vettra. Av́n var þa enn konvngr at Vppsꜹlom .v. vetr ok .xx. Þa kom Ali hinn frø̨kni með her sinn til Sviðioðar son Friþleifs a hendr Avni konvngi. ok atto þeir orustor. hafði Ali iafnan sigr. Þa flyði Avn konvngr i annat sinn riki sitt ok for i vestra Gꜹtland. Ali var konvngr af Vppsꜹlom .v. vetr ok .xx. aðr Starkaðr hinn gamli drap hann. Eftir fall Ala for Avn konvngr enn aftr til Vppsala. ok reð þa rikino .v. vetr ok .xx. Þa blótaði Avn konvngr ꜹðrom seyni sinom. Þa sagði Oþinn at hann skylldi ø̨ lifa meðan hann gø̨fi Oðni son sinn a hveriom .x. vettrvm. ok þat með at hann skylldi heiti gefa nokkvro heraði i landi sino eftir tolo sona sinna. þeirra er hann blotaði til Oðins. Enn þa er hann hafði blótað .vij. sonom sinom. þa lifði hann .x. vetr sva at hann matti eigi ganga. hann var þa borinn a stóli. Þa blotaði hann hinom átta seyni sinom. ok lifði hann þa enn .x. vetr. ok lá þa i kꜹr. Þa blótaði (hann) hinom nivnda seyni sinom ok lifði hann þa enn .x. vetr. þa drac(k) hann horn sem lębarn. Þa atti hann einn son eftir ok villdi hann ok blóta þeim. ok þa villdi hann gefa Oðni Vppsali ok þꜹ heroð er þar liggia til ok lata þat kalla Tivnndaland. Sviar bꜹnnvðo honom þat ok varþ þa ekki blotið. Siðan andaþiz Avn konvngr ok er heygðr at |[24] Vppsꜹlom. Þat er siðan kꜹllut Ana sótt ef maðr deyr verklꜹss af elli. Sva segir Þioðolfr.


Knatti endr
at Vppsꜹlom
Ana sótt
Avn vm standa.
ok þrálifr
þiggia skylldi
ioðz aþal
oðrv sinni.


Ok sveiðvrs
at ser hverfði
mø̨kis lv́t
hinn miovara.
er at reins
attvnga rioðr
lꜹgðis odd
liggiandi drakk.


Mattið hárr
hiarðar mø̨ki
ꜹstr konvngr
vpp at hallda.


(Frá Agli Tunnadólgi)

27. Egill het son Avns hins gamla er konvngr var eftir fꜹðvr sinn i Sviþioðo. Hann var engi hermaðr ok sat at londom i kyrrsø̨ti. Tunni het þrø̨ll hans er verit hafði með Ána hinom gamla. fehirðir hans. Enn er Ani var andaðr. þa tok Tvnni of lꜹsafiar. ok grof i iorð niðr. Enn er Egill var konvngr setti hann Tvnna hia þrø̨lom oðrom. Hann kvnni þvi storilla ok hliop a brꜹt ok með honom margir þrø̨lar. toko þeir þa vpp lꜹsafeit þar er hann hafði folgit. gaf hann þat monnom sinom. enn þeir toko hann til hꜹfðinngia. Siðan dreif til hans mart illþyðisfolk. Þeir lágo a morkvm. stvndom liopv þeir i heriað(!) ok rø̨nto menn ok drápo. Egill konvngr spurði þetta. þa sneroz menn til viðtoko. ok settv vpp merki sitt. enn liþ flyði mart fra honom. þeir Tvnni sóttv diarfliga. sa þa konvngr ongan annan kost enn flyia. þeir Tvnni rako þa flottan allt til skógar. Siþan foro þeir aftr i bygðina ok herioðo ok rø̨nto. fengo þa onga viðstꜹðo. Fe þat allt er Tvnni tok i heraðino. gaf hann liðzmonnom sinom. varþ hann þvi vinsø̨ll ok fiolmennr. Egill konvngr samnaþi her ok for til orusto moti Tvnna. þeir borðoz ok hafði Tvnni sigr. enn Egill flyði. ok let mikit liþ. þeir Egill konvngr ok Tunni atto viij. orustor ok hafði Tvnni iafnan sigr. Eftir þat flyði Egill konvngr landit ok v́t i Danmork a Selund til Froða hins frø̨kna. hann het Froþa konvngi skatti af Svivm til liðz ser. fekk Froþi honom þa lið ok kappa sina. For þa Egill konvngr til Sviðioðar með herinn. Enn er Tvnni spyr þat for hann i moti honom með sitt lið. Varþ þa orusta mikil. þar fell Tvnni. Egill konvngr tok þa riki sitt. enn Danir foro aftr. Egill konvngr sendi Froða konvngi goðar giafir ok storar. a hveriom misserom. enn gallt ongan skatt Dꜹnom ok hellzt þo vinfenngi þeirra Froþa. Siþan er Tvnni fell. reð Egill einn rikino þria vetr. Þat varþ i Sviðioð. at griþvnngr sa er til blótz var øtlaðr var gamall ok ø̨gr. þvi at hann var alinn kappsamliga. enn er menn villdo taka hann. hliop hann a skóg ok varþ galinn ok var lengi á viðom ok var hinn mesti spellvirki við menn. Egill konvngr var veiðimaðr mikill. Hann reið vm daga opptliga a markir dyr at veiða. Þat var eitt sinn at konvngr var riðinn a veiðar við menn sina. Konvngr hafði ellt dyr eitt lengi. ok leypti eftir i skoginn fra ollum monnom. Varþ konvngrinn varr við griþvnginn |[25] ok reið til ok villdi drepa hann. Griþvngrinn snyr i moti ok kom konvngr lagi a hann ok skar or spiotit. Griþvngrinn stakk hornvnom a siðo hestinom. sva at hann fell þegar flatr ok sva konvngr. Þa liop konvngr a fø̨tr ok villdi bregða sverþino. griþvngrinn stakk hornino fyrir briost konvnginom. sva at a kafi stoð. Þa komv at konvngs menn ok drapo griþvnginn. Konvngr lifði litla hriþ ok er heygðr at Vppsꜹlom. Sva segir Þioðolfr.


Ok lofsø̨ll
or lanði fló
Tyrs attvnga
Tvnna riki.
enn flø̨ming
farra trionv
iotvna eykr
a Agli rꜹð.
Sa er of hꜹst
aðan hafði
brv́na hꜹrg
of borinn lengi.
enn skiðlꜹss
skilfinnga nið
hø̨fis hiorr
til hiarta stoð.


(Frá Ottari Vendilkráku)

28. Ottarr het son Egils er riki tok ok konvngdom eftir hann. hann vingaðiz ekki við Froþa konvng. Þa sendi Froþi menn til Ottars konvngs at heimta skatt. þann er Egill konvngr hafði he(i)tit honom. Ottarr svaraði sva. at Sviar hefði alldri skatt golldit Dꜹnom. sagði at hann mvndi ok sva gera. Foro sendimenn aftr. Froþi var hermaðr mikill. Þat var a eino svmri at Froþi for með her sinn til Sviðioðar. gerði þar vpprásir ok heriaði. drap mart folk enn svmt hertok hann. Hann fekk allmikit herfang. hann brendi ok viða bygðina ok gerði hit mesta hervirki. Annat svmar for Froþi konvngr at heria i Avstrveg. þat spvrði Ottarr konvngr at Froþi var eigi i landi. Þa steig hann a herskip ok ferr v́t i Danmork ok heriar þar ok fø̨r onga mótstꜹðo. Hann spyrr at samnaðr mikill var a Selunndi. stefnir hann þa vestr i Eyrarsvnd. siglir þa svðr til Jotlandz ok leggr i Limafiord. heriar þa a Vendli brennir þar ok gerir miog sva aleyða landit þar sem þeir komv.


(Enn frá Ottari)

29. Vꜹttr ok Fasti heto iarlar Froþa. þa hafði Froþi sett til landvarnar i Danmork meðan hann for or landi. Enn er iarlar spurðo at Sviakonvngr heriaði i Danmork. þa samna þeir her. ok lꜹpa a skip ok sigla svðr til Limafiarðar. koma þar miog a ovart Ottarr konvngi. Leggia þegar til orusto. taka Sviar vel á mót. fell lið hvarratveggia[26]. Enn sva sem liðit fell af Dꜹnom. kom annat meira þar or heroðom ok var til lagt ollum skipom þeim er i nand voro. Lykr sva orusto. at þar fell Ottarr konvngr. ok mestr luti liðz hans. Danir toko lik hans ok flvttv til landz ok lꜹgðo vpp a hꜹg einn. leto þa rifa dyr ok hrafna rø̨in. Þeir gera af tre krako eina ok senda til Sviðioðar. ok sꜹgðo at eigi var meira verþr Ottarr konvngr þeirra. Þeir kolloðo siðan Ottar[27] Vendilkrako. Sva segir Þioðolfr.


Fell Ottarr
vndir ara greipar
dvgandligr
fyrir Dana vapnom.
þann hergamr
hrø̨gvm fø̨ti
viti borinn
a Vendli spáro.
Þꜹ fra ek verk
Vatz ok Fasta
sø̨nskri[28] þioð
at sꜹgom verþa.
At eylandz
iarlar Froþa
vigfrꜹmoð
|[29] of vegit hofðo.


(Kvánfang Aðils konungs)

30. Aþils het son Ottars er konvngr var eftir hann lengi. ok miog ꜹðigr. var hann ok nokkvr svmvr i vikinngo. Aþils konvngr kom með her sinn til Saxlandz. þar reið fyrir sa konvngr er Geirþiofr het. Enn kona hans het Alof hin rika. Ekki er getit barna þeirra. Konvngr var eigi i landino. Aþils konvngr ok hans menn rvnnv vpp til konvngs bø̨iar ok rø̨nto þar. Svmir reka ofan hiorð til strandhoggs. Hiarðarinnar hafði gø̨tt anꜹðigt folk karlar ok konvr. ok hꜹfðo þeir þat allt með ser. J þvi liði var mø̨r ein vnderliga fꜹgr. sv nefndiz Yrsa. For þa Aþils konvngr heim með herfangit. Yrsa var ekki með ambattom. Bratt fann þat at hon var vitr kona ok vel orðvm farin. ok allra luta vel kvnnandi. Fannz mikit vm hana ok konvngi mest. kom þa sva at Aþils konvngr gerði brvðkꜹp til hennar. Var þa Yrsa drottning i Sviþioð ok þotti hon hinn mesti skorvnngr.


(Dauði Aðils konungs)

31. Helgi konvngr Halfdanarson reð þa fyrir Hle(i)ðro. hann kom til Sviþioðar með her mikinn sva at Aþils konvngr sa ongan sinn kost annan enn flygia vndan. Helgi konvngr gekk þer a land með her sinn ok heriaði. fekk hann mikit herfang. hann tok hondom Yrso drottningo. ok hafði með ser til Hleiðrar. ok gekk at eiga hana. þeirra son var Hrolfr kraki. Enn er Hrolfr var þrevetr. kom Alof drottning til Danmerkr. sagði hon þa Yrso. at Helgi konvngr bonði hennar var faðir hennar. enn Alof moðir hennar. for þa Yrsa aftr til Sviðioðar til Aþils konvngs ok var þar drottning meðan hon lifði. Helgi konvngr fell i hernaði. Hrolfr kraki var þa .viij. vettra. var hann þa til konvngs tekinn at Hleiðrv. Aþils konvngr atti deilur miklar við konvng þann er Áli het hinn vpplennzki[30]. hann var or Noregi. Þeir attv orustv a Vø̨nis isi. þar fell Áli konvngr. enn Aþils konvngr hafði sigr. Fra þessi orusto er langt sagt i Skiolldunnga sꜹgv. ok sva fra þvi er Hrolfr kraki kom til Vppsala til Aþils konvngs. þa seyri Hrolfr kraki gvllino a Fyrisvꜹllvm. Aþils konvngr var miog kø̨rr at goðom hestom. atti hann hina bezto hesta i þann tima. Slongvir het hestr hans. enn annar Hrafn. þann tok hann af Ala dꜹðom. var þar alinn vndir annarr hestr er Hrafn het. þann senði hann til Halogalandz Goðgesti konvngi. Þeim reið Goðgestr ok fekk eigi stꜹðvat. aðr hann fell af baki ok fekk bana. var þat i Avmd a Halogalandi. Aþils konvngr var at disablóti ok reið hesti vm disarsalinn. hestrinn drap fotvm ok fell konvngr af fram. ok kom hꜹfvð hans a stein sva at hꜹssinn brotnaði. enn heilinn la a steinonom. Var þat hans bani. Hann dó at Vppsꜹlom. ok var hann þar heygðr. kꜹlloðo Sviar hann rikan konvng. Sva segir Þioðolfr.


Þat fra ek enn
at Aþils fiorvi
vitra vø̨tr
of viða skylldi.
Ok við ø̨rr
ø̨gir hiarna
|[31] bragnings burs
of blandinn varþ.
ok dáþsø̨ll
deyia skylldi
Ola drengr
at Vppsꜹlum.


(Fall Hrólfs kraka)

32. Eysteinn het son Aþils. er þar nø̨st reð Sviavelldi. A hans dꜹgom fell Hrolfr kraki at Hleiðro. J þann tima herioðo konvngar miog i Sviavelldi. bø̨ði Danir ok Norðmenn. Voro margir sø̨konvngar þeir er reðo liþi miklo. ok atto engi lond. Þotti sa einn með fvllu mega heita sø̨konvngr. er hann svaf alldri vndir sotkom asi ok drack alldri at arins horni.


(Frá Eysteini ok Sölva Jóta konungi)

33. Solui hét sø̨konvngr son Hꜹgna or Niarðey. er þa heriaði i Avstrveg. hann atti ok riki a Jotlandi. Hann hellt liði sino til Sviðioðar. Þa var Eysteinn konvngr a veizlo i heraði þvi er Lofvnd heitir. þar kom Sꜹlvi a ovart vm nótt. ok tok hvs a konvngi ok brenndi hann inni með hirð sina alla. Þa ferr Solui til Sigtvna ok beiðir ser konvngs nafns ok viðtokv. enn Sviar samna her ok vilia veria land sitt. ok var þar orusta sva mikil at þat er sagt at eigi sleit a .xi. dø̨grvm. Þar fek Solvi konvngr sigr ok varþ hann konvngr yfir Sviavelldi langa hriþ til þess er Sviar sviko hann. ok var hann þar drepinn. Sva segir Þioðolfr.


Veit ek Eysteins
enda folginn
lokins lifs
a lofðunngi
at sikling
með Svivm kváðo
iotzka menn
inni brenna.
Ok bitsótt
i brandvni
hliþar þangs
a hilmi rann.
þa er timbrfastr
toptar nokkvi
flotna fvllr
of fylki brann.


(Dráp Yngvars konungs)

34. Yngvarr het son Eysteins konvngs er þa var konvngr yfir Svivm. Hann var hermaðr mikill. ok var opt a herskipom þvi at þa var Sviariki miog herskátt bø̨ði af Dꜹnom ok Avstrvegsmonnom. Yngvarr konvngr gerði friþ við Dani. tok þa at heria vm Avstrvego. A eino svmri hafði hann her vti. ok for til Eistlandz ok heriaði þar of svmarit sem heitir at Steini. Þa komv Eistr ofan með mikinn her ok atto þeir orusto. Varþ landherrinn sva drivgr at Sviar fengo eigi mótstꜹðo. fell þar Yngvarr konvngr. enn lið hans flyði. er hann heygðr þar við siá sialfan. þat er a (A)þalsyslu. Foro Sviar heim eftir vsigr þenna. Sva segir Þioðolfr.


Þat stokk vpp
at Yngvari
Syslu kind
of soat hafði.
ok lioshofvm
við lagar hiarta
herr eistneskr
at hilmi vá.
ok ꜹstmarr
efri fiollum
Gymis lioð
at gamni kveðr.


(Frá Brautönundi konungi)

35. Avnvndr het son Yngvars er þar nø̨st tok konvngdom i Sviðioð. Vm hans daga var friþr goðr i Sviðioð. ok varþ hann miog ꜹðigr at lꜹsafe. Avnvndr konvngr for með her sinn til Eistlandz at hefna feðr sins. Gekk þar vpp með her sinn ok heriaði viða vm landit ok fekk herfang mikit. ferr aftr of hꜹstit til Sviþioðar. Vm hans daga var ár mikit i Sviþioð. Avnvndr konvngr var allra konvnga vinsø̨laztr. Sviþioð er markland mikit. ok |[32] liggia þar sva eyðimerkr at margar dagleiðir ero yfir. Avnvndr konvngr lagði a þat kapp mikit ok kostnað mikinn at ryðia markir ok byggva siðan. Hann let ok ryðia vego yfir eyðimerkr ok fvnndvz þa viþa i morkvnom skoglꜹs lond. bygðvz þar þa viða stor heroð. Varþ af þessom hø̨tti landit bygt. þvi at landfolkit var nogt til landbyggvinngar. Avnvndr konvngr let bø̨ta vego of alla Sviþioð. bø̨ði vm markir ok myrar ok fiallvego. þvi var hann kallaðr Brꜹtꜹnvndr. Avnvndr konvngr setti bv sin i hvert stórherat a Sviþioð. ok for vm allt landit at veizlum.


(Fra Ingialdi illráða)

36. Brꜹtꜹnvndr atti son er Ingialldr het. Þa voro konvngar a Fiaðrinndalandi Yngvarr ok Agnarr. Þeir voro miog iafnalldrar Ingialldz. Viða vm Sviþioð voro i þann tima herazkonvngar Brꜹtꜹnvndar. fyrir Tivndalandi reð Svipdagr blindi. þar ero Vppsalir. Þar var allra Svia þing. voro þar blót mikil. sottv þannig margir konvngar at miðiom vettri. Ok einn vetr þa er komit var at miðiom vettri kom fiolment til Vppsala. þar komv þeir Alfr son Yngvars konvngs. ok Ingialldr son Avnvndar konvngs. þeir efldo til sveinaleiks. skylldi hvarr raða fyrir sino liði. Ok er þeir lekvz við var Ingialldr vsterkari enn Alfr. honom þotti þat sva illt at hann gret af. þeir voro .vi. vettra gamlir. Þa kom til Gꜹtviðr fostbroðir hans. ok leiddi hann til Svipdags blinnda fostrfꜹðvr hans. ok sagði honom at illa hafði at farit. er hann var osterkari i leikinom enn Alfr Yngvars son ok oþrotkari. Þa svaraði Svipdagr at þat vø̨ri mikil skꜹmm. Annan dag eftir let Svipdagr taka hiarta or vargi. ok steikia a teini. gaf siðan Ingialldi konvngs seyni at eta. ok þaðan af varþ hann hinn grimmazti ok verst skaplunnda(ð)r. Ok er Ingialldr var roskinn. bað Avnvndr konvngr konv til handa honom Gꜹtilldar dottvr Algꜹta konvngs. hann var son Gꜹtreks konvngs hins millda. son(ar) Gꜹtz konvngs er Gꜹtland er við kennt. Algꜹtr konvngr þottiz vita at dottir hans mvndi vel gipt ef hon vø̨ri syni Avnvndar konvngs gefin. ef hann hefði skaplynði fꜹðvr sins. ok var send mø̨rin til Sviðioðar. Ingialldr gerði brvðlꜹp til hennar. þegar er timi er til þess.


(Dauði Önundar)

37. Avnvndr konvngr for milli bua sinna a eino hꜹsti með hirð sina. þanngat sem kꜹlloð er Himinheiðr. þat ero fialldalir nokkvrir þrꜹngvir. enn há fioll tveim megin. Þa var mikit regn. en aðr hafði snia lagt a fiollin[33]. Hliop þa ofan skriða mikil[34] með grioti ok leiri. þar varþ fyrir Avnvndr konvngr ok lið hans. fekk konvngr þar bana. ok mart lið með honom. Sva segir Þioðolfr.


Varð Avnvndr
Jonakrs bvra
harmi hepptr
vnd Himinfiollum.
ok ofvø̨gr
Eistrar dolgi
heipt hrisvngs
at hendi kom.
ok sa frꜹmvðr
folldar beinom
Hꜹgna hreyra
of horfinn var.


(Brenna at Uppsölum)

38. |[35] Ingialldr son Avnvndar konvngs var konvngr af Vppsꜹlom. Vppsala konvngar voro ø̨ztir konvnga i Sviðioð. þa er þar voro margir heraðzkonvngar fyrir þvi at Oþinn var hofðinngi i Sviðioð. Voro þeir einvalldzhofðinngiar er at Vppsꜹlom sáto of allt Sviavelldi til þess er Agni dó. Siðan kom rikit i brø̨ðraskipti sva sem fyrr er ritað. Eftir þat dreifðiz rikit ok konvngdomr i ø̨tt(ir). sva sem þø̨r greindoz. enn svmir konvngar rvddo marklond stór ok bygðo þar. ok iokv þannig riki sitt. Enn er Ingialldr tok rikit ok konvngdom. voro margir heraðzkonvngar sem fyrr var sagt. Jngialldr konvngr lø̨t bva veizlu mikla at Vppsꜹlom. ok ø̨tlar at erfa Avnvnd konvng fꜹðvr sinn. Hann let bua sal einn ongom mvn minna eða vvegligra enn Vppsalr var. er hann kallaði siꜹ konvnga sal. voro þar i ger .vij. hasø̨ti. Jngialldr konvngr senndi menn vm alla Sviþioð ok bꜹð til sin konvngom ok iorlum ok ꜹðrom rikismonnom. Til þess erfis kom Algꜹtr konvngr magr Ingialldz konvngs. ok Yngvarr konvngr af Fiaðrinndalandi ok seynir hans tveir Alfr ok Agnarr. Forsniallr konvngr af Nø̨riki. Sighvatr konvngr af Attandalandi. Granmarr konvngr af Svðrmannalandi var eigi kominn. Þar var .vi. konvngom skipat i hinn nyia sal. Jngialldr konvngr skipaði hirð sinni ok ollu liði sino i Vppsal. Þat var siðvenia i þann tima þar sem erfi skylldi gera eftir konvnga eða iarla. sa skylldi er gerði ok til arfs skylldi leiða sitia a skorinni fyrir hasø̨tino allt þar til er inn vø̨ri borit fvllit. þat er kallat var Bragafvll. Sa skylldi standa vpp i moti Bragafvlli ok strengia heit. ok drekka af fvllino siðan. Eftir þat skylldi hann leiða[36] i hasø̨ti fꜹðvr hans. þar sem hann var vanr iafnliga at sitia. var hann þa kominn til allz arfs eftir hann. Nv var sva her gert. at þa er Bragafvll kom inn. stoð vpp Ingialldr konvngr ok tok við eino miklo dyrshorni. strengði hann þa heit at hann skylldi ꜹka riki sitt halfo i hveria hofvtø̨tt eða deyia ella. drack siðan af hornino. Enn er menn voro miog drvknir vm kvelldit. mø̨llti Ingialldr konvngr til Fol(k)viðar ok Hulviðar sona Svipdags. at þeir skylldo vapnaz ok liþ þeirra sem ø̨tlað var vm kvelldit. Þeir gengo vt til hins nyia sals. baro þar at elld. ok þvi nø̨st tok salrinn at loga ok brunnv þar inni .vi. konvngar. ok lið þeirra allt. enn þeir er v́t leitoðo voro skiótt drepnir. Eftir þetta lagði Ingialldr konvngr vndir sig oll þessi riki. er konvngarnir hofðo att ok tok skatta af.


(Kvánfang Hjörvarðs)

39. Granmarr konvngr spurði (þessi) tiðinndi. þottiz hann þat vita at honom mvndi slikr kostr hvgaðr. ef hann gylldi eigi varhvga við. Þat sama svmar kemr liði sino Hiorvarþr ylfingr til Sviðioðar. ok lagði i Myrkvafiorð. Enn er Granmarr konvngr spyrr þat þa sendir hann menn til hans. ok byðr honom til veizlo. ok ollu liði hans. þetta boð |[37] þektiz hann. þvi at hann hafði ekki heriat a riki Granmars konvngs. Ok er hann kom til veizlunnar var þeim vel fagnat. Vm kvelldit er fvll skylldi drekka var þat siðvenia konvnga þeirra er londom sáto eða veizlom er þeir leto gera. at drecka skylldo a kvelldom tvimenning. hvárr ser karlmaðr ok kona. sva sem ynniz. enn þeir ser er fleiri voro saman. Enn þat voro[38] vikinnga log þótt vø̨ri at veizlom. at drecka sveittardryckior. Hasø̨ti Hiorvarþs konvngs var buit gagnvert hasø̨ti Granmars konvngs. ok sato hans menn allir a þann pall. Þa mø̨llti Granmarr konvngr við Hilldigvnni dottvr sina. at hon skylldi bua sig ok bera ol gestom. Hon var allra kvenna friþvz. Tok hon silfrkalk einn ok fylldi. geck hon fyrir Hiorvarþ konvng ok mø̨llti. Allir heilir ylfinngar at Hrolfs minni kraka. ok drack af til halfs. Siðan selldi hon Hiorvarþi konvngi. Nv tok hann kalkinn ok hond hennar með ok mø̨llti at hon skylldi sitia hia honom. Hon sagði þat eigi vikinnga sið at drecka hia konvm tvimenning. Hiorvarþr let þess meiri vǫn at hann mvndi þat skipti a gera. at hata helldr vikinnga lꜹgin ok drecka tvimenning við hana. Þa settiz Hilldigvnnr hia honom. ok drvcko þꜹ bø̨ði saman ok toluðo mart of kvelldit. Eftir vm daginn er þeir konvngar hittaz hof Hiorvarþr bónorð sitt. ok bað Hilldigvnnar. Granmarr konvngr bar þetta mal vpp fyrir konv sina Hilldi ok aðra rikismenn. Sogðo svmir at honom mvndi vera mikit trꜹst at Hiorvarþi konvngi. ok þotti þetta raðligt vera. Lꜹk sva at Hilldigvnnr var fꜹstnvð Hiorvarþi konvngi. ok gerði hann brvðlꜹp til hennar. Skylldi Hiorvarþr konvngr dveliaz með Granmari konvngi. þvi at hann atti ongan son til rikit[39] með ser at varþveita.


(Orrosta i Svíþjóð Ingjalds ok þeirra mága Granmars ok Hjörvarðs)

40. Þat sama hꜹst samnaði Ingialldr konvngr ser liði. ok ø̨tlar a hendr þeim magom. hann hefir her v́ti af ollum þeim rikiom. er hann hafði vnndir sig lagt. Ok er þeir magar spyria þat samna þeir liði i sino riki. ok kemr[40] til liðz við þa Hꜹgni konvngr ok Hilldir son hans. er reðo fyrir eystra Gꜹtlandi. Hꜹgni var faðir Hilldar er Granmarr konvngr átti. Jngialldr konvngr geck a land vpp með ollum herinom ok hafði lið miklo meira. sigr þo saman orustan ok var hin harþazta. Enn er litla hriþ hafði bariz verit. þa flýia þeir hofðingiar. er reðo fyrir Fiaðrinndalandi. ok Vestrgꜹtom. ok af Nø̨riki. ok Attandalandi. ok allr sa herr er af þessom londom hafði farit. ok foro þeir til skipa sinna. Jngialldr konvngr var staddr nꜹðvliga. feck hann morg sár. ok komz við þetta a flotta til skipa sinna. Þar fell Svipdagr blinndi fostri hans. ok baðir seynir hans Gꜹtviðr ok Hvlviðr. Jngialldr konvngr for aftr við sva buit til Vppsala ok unði illa sinni ferð. ok þottiz þat finna at honom mvndi herr sa otrvr vera. er hann hafði or sino riki. þvi at hann fekk með hernaði. Eftir þetta var ofriþr millum Ingialldz konvngs ok Granmars konvngs. Þa er langar hriðir hafði þannig fram farit. komv beggia vinir þvi við. at þeir sø̨ttvz ok (lꜹg*ðo) konvngarnir stefno með ser. ok þeir hittaz ok gerðo friþ með ser. Friþr skylldi standa millom |[41] þeirra meðan þeir þrir konvngar lifði. Ingialldr konvngr. Granmarr konvngr. Hiorvarþr konvngr. var þat bunndit eiðom ok trygðom. Eftir vm varit for Granmarr konvngr til Vppsala at blóta sem siðvenia var til moti svmri ef friþr vø̨ri. Fell honom þa sva spann sem hann mvndi eigi lengi lifa. Siþan for (hann) heim i riki sitt.


(Dauði Granmars konungs ok Hjörvarðs)

41. Um hꜹstit eftir for hann Granmarr konvngr ok Hiorvarþr konvngr magr hans at taka veizlo i ey þeirri er Sili heitir. at buum sinom. Ok er þeir voro at veizlonni. kom þar Ingialldr konvngr a einni nótt með her sinn ok tok hvs a þeim ok brenndi þa inni með ollu liði sino. Eftir þat lagði hann vndir sig riki þat allt er att hofðo konvngarnir. ok setti yfir hofðinngia. Hꜹgni konvngr ok Hilldir son hans riðo oppt vpp i Sviavelldi ok drapo menn Ingialldz konvngs. þa er hann hafði sett yfir riki þat er átt hafði Granmarr konvngr magr þeirra. Stoð þar langa hriþ deila millom Ingialldz konvngs ok Hꜹgna konvngs. fekk Hꜹgni konvngr halldit þo riki sino fyrir Ingialldi konvngi allt til dꜹðadags. Jngialldr konvngr atti .ij. born við konv sinni. het hit ellra Asa. enn annat Olafr tretelgia. Kona Ingialldz konvngs het Gꜹthilldr. hon sendi sveininn til Bofa fostra sins i vestra Gꜹtland[42]. var hann þar vpp fø̨ddr ok Saxi son Bófa. er kallaðr var flettir. Þat er sꜹgn manna. at Ingialldr konvngr drø̨pi .xij. konvnga. ok sviki alla i griþom. hann var kallaðr Ingialldr illraði. hann var konvngr yfir mestum lut Sviþioðar. Aso dottvr sina gifti hann Gvðrꜹði[43] konvngi a Skani. hon var skaplik foðvr sinom. Asa olli þvi er hann drap Halfdan broðvr sinn. Halfdan var faðir Ivars[44] hins viðfadma. Ása reð ok bana Gvðrꜹði bonda sinom.


(Dauði Ingjalds illráða)

42. Ivarr hinn viðfadmi kom a Skani eftir drap Gvðrꜹðar fꜹðvrbroþur sins ok dregr þegar her mikinn saman. for siðan vpp a Sviþioð. Asa hin illraða var farin a fvnd fꜹðvr sins. Jngialldr konvngr var þa staddr a Reininngi at veizlo. er hann spurði at herr Ivars var nø̨r kominn. Þottiz Ingialldr konvngr ongan styrk til hafa at beriaz við Ivar. honom þotti ok sa kostr synn at leggiaz a flótta at hvaðanø̨fa mvndo fiandmenn at drifa. Toko þꜹ Asa þat rað er frø̨gt er orðit. at þꜹ gerðo folk allt dꜹðadrvkkit. Siþan (leto þꜹ) leggia elld i hollina. brann þar hollin ok folk allt inni með Ingialldi konvngi ok Áso. Sva segir Þioðolfr.


Ok Ingialld
ifiorván traþ
reyks rꜹsvðr
a Reininngi.
þa er húsþiofr
hyriar leistom
goðkonvng
i gegnom stoð.
Ok sa yrðr
allri þioðo
sanngeraztr
með Svivm þotti.
enn hann sialfr
sino fiorvi
frø̨kno fyrstr
of fara villdi.


(Frá Ivari viðfadma)

43. Jvarr hinn viðfadmi lagði vndir sig allt Sviavelldi. hann eignaðiz ok allt Danavelldi. ok mikinn lut Saxlandz. ok allt Avstrriki. ok hinn fimta lut Englandz. Af hans ø̨tt ero siðan komnir Danakonvngar ok Sviakonvngar. þeir er þar hafa einvalld haft. Eftir Ingialld konvng hvarf Vppsalavelldi or Ynglinnga ø̨tt. þat er langfeðgom mø̨tti telia.


(Frá Ólafi trételgju)

44. |[45] Olafr son Ingialldz konvngs spvrði frafall fꜹðvr sins. þa for hann með þat lið er honom villdi fylgia. þvi at allr mvgr Svia liop vpp með eino samþykki at rø̨kia ø̨tt Ingialldz konvngs ok alla hans vini. Olafr for fyrst vpp a Nø̨riki. enn er Sviar spvrðo til hans. þa matti hann ekki þar vera. for hann þa vestr markleiði til ar þeirrar er norðan fellr or Vø̨ni. ok Elfr heitir. þar dveliaz þeir ok rvddo morkina. brenna ok byggva siðan. Vrðo þar bratt stór hervt. ok kolloðo þeir þat Vermaland. Þar voro goðir landkostir. Enn er spurðiz til Olafs til Sviþioðar at hann ryddi markir. kolloðo þeir hann tretelgio. ok þotti hø̨ðiligt hans rað. Olafr fekk þeirrar konv er Solveig het. dottvr Sꜹlua Halfdanarsonar gvlltannar vestan af Sóleyiom. Halfdan var son Sꜹlua Sꜹlvarssonar Sꜹluasonar hins gamla er fyrstr rvddi Sóleyiar. Moðir Olafs tretelgio het Gꜹthilldr. enn hennar moðir Olof dottir Olafs hins skygna konvngs af Nø̨riki. Olafr ok Solveig atto .ij. sonv Ingialld ok Halfdan. Halfdan var vpp fø̨ddr i Soleyiom með Sꜹlua moðvrbrø̨ðr sinom. hann var kallaðr Halfdan hvitbeinn.


(Brendr inni Ólafr trételgja)

45. Þat var mikill mannfiolþi er v́tlaga for af Sviþioð fyrir Jvari konvngi. Spurðv þeir at Olafr tretelgia hafði landkosti goða a Vermalandi. dreif til hans sva mikill mannfiolþi at landit fekk eigi borit. gerþiz þar þa svlltr ok hallø̨ri mikit. Kenndo þeir þat konvngi sinom. sva sem Sviar ero vanir at kenna konvngi bø̨ði ár ok hallø̨ri. Olafr konvngr var litill blotmaðr. likaði Svivm þat illa. ok þotti þaðan mvndo standa hallø̨rit. Þvi nø̨st drogo Sviar her saman ok foro at Olafi konvngi. ok tokv hvs a honom. ok brenndo hann inni. ok gafo hann Oðni. ok blotvðo honom til árs sér. Þat var við Vø̨ni. Sva segir Þioðolfr.


Ok við vág
viðar (telgiu)
hrø̨ Olafs
hólgyldir svalg
ok glaðfialgr
gøyrr var a lesti
sonar Forniotz
af Svia iofri.
Sa áttkonr
at Vppsꜹlom
Lofða kyns
fyrir longo hvarf.


þeir er vittrari voro af Svivm fvnno þa at mannfolkit var myklo fleira enn landit mø̨tti bera ok þat olli hallø̨rino. enn konvngr hafði ongo vm valldit. Taka nv þat rað at þeir fara með allan herinn vestr ofir(!) Eidaskóg. ok koma fram i Sóleyiom miog á vvart. Þeir drapo Sꜹlva konvng. enn toko hondom Halfdan hvitbein ok taka hann til hofðinngia yfir sig ok gefa honom konvngsnafn. lagði hann þa vndir sig Sóleyiar. Siþan for hann með herinn a Rꜹmariki. ok heriar þar. ok fekk fylki þat af hernaði.


(Frá Hálfdani hvitbein)

46. Halfdan hvitbeinn var rikr konvngr. hann atti Áso dottvr Eysteins hins harðraða Vpplendinnga konvngs. hann reð fyrir Heiðmork. Þꜹ Halfdan átto .ij. sonv. Eystein ok Gvðrꜹð. Halfdan eignaðiz mikit af Heiðmork. ok Þótn |[46] ok Haþaland ok mikit af Vestfolld. Hann varþ gamall miog ok varþ sóttdꜹðr a Þotni. Siðan var hann fluttr v́t a Vestfolld. ok heygðr þar sem heitir Skęreið i Skiringssal. Sva segir Þioðolfr.


(Þat frá) hyrr
at Halfdanar
sꜹkkmiðlendr
sakna skylldv.
Ok at halvarps
hlifinꜹma
þioðkonvng
a Þotni tok.
Ok Skø̨reið
i Skiringssal
of brynialfr
beinom drvpir.


(Frá Ingjaldi bróður Hálfdanar)

47. Jngialldr broðir Halfdanar var konvngr i Vermalandi. Eftir dꜹða hans lagði Halfdan konvngr vndir sig Vermaland. ok tok skatta af. ok setti þar iarla yfir meðan hann lifði.


(Dauði Eysteins konungs)

48. Eysteinn son Halfdanar hvitbeins var konvngr eftir hann a Rꜹmariki ok a Vestfolld. hann atti Hilldi dottvr Eiriks Agnarssonar er konvngr var a Vestfolld. Agnarr faðir Eiriks var son Sigtryggs konvngs af Vindle. Eirikr konvngr atti ongan son. hann dó þa er Halfdan hvitbeinn lifði. Toko þeir feðgar Halfdan ok Eysteinn þa vndir sig alla Vestfolld. Reð Eysteinn Vestfolld meðan hann lifði. Þa var sa konvngr a Vꜹrno er Skiolldr hét. hann var allmiog fiolkvnnigr. Eysteinn konvngr for með herskip sin yfir a Vꜹrno ok heriaði þar ok tok þat sem fyrir varþ. klø̨ði ok aðra gripi ok hioggv strandhꜹgg. foro i brot siþan. Skiolldr konvngr kom til strandar með her sinn. var Eysteinn konvngr þa i brottv. ok kominn yfir fiorðinn ok sa Skiolldr segl þeirra. þa tok hann mottvl sinn ok veifði ok blés við. Þa er þeir sigldo inn of Iarlsey. sat Eysteinn konvngr við styri. Annat skip sigldi nø̨r þeim. bároskot nokkvt var i. bar sva til at beitiasinn lꜹst konvnginn fyrir borð af oðrv skipino ok varþ þat hans bani. Menn hans naðo likino. var þat flutt inn a Borro. ok orpinn hꜹgr eftir hann a áreyrinni v́t við sia við Vꜹðlo. Sva segir Þioðolfr.


Enn Eystein
fyrir asi fór
til Byleistz
broðvr meyiar.
ok nv liggr
vndir lagar beinom
reiks lꜹðvðr
a rádar branði.
þa er elkallðr
hia iofvr gꜹzkom
Vꜹðlo strꜹmr
at vági kemr.


(Frá Hálfdani konungi milda ok matarilla)

49. Halfdan het son Eysteins konvngs er konvngdom (tok) eftir hann. hann var kallaðr Halfdan hinn milldi ok hinn matarilli. Sva er sagt (at) hann gaf monnom sinom i mala iafnmarga gvllpenninga sem aðrir konvngar silfrpenninga. enn hann svellti menn at mat. Hann var hermaðr mikill ok var longom i vikinngo ok fekk ser fiar. Hann atti Hlif dottvr Dags konvngs af Vestmꜹrom. Holtarr a Vestfolld var hꜹfvðbø̨r hans. þar varþ hann sóttdꜹðr ok er hann heygðr a Borro. Sva segir Þioðolfr.


Ok til þings
þriðia iofri
hveðrvngs mø̨r
or heimi bꜹð.
þa er Halfdan
sa er i Hollti bio
norna dóms
of notið hafði.
ok bvðlvngs
a Borrv i
sigr |[47] hafendr
siðan fálo.


(Frá Guðröði veiðikonungi)

50. Gvðrꜹðr hét son Halfdanar er [konvngdom tok[48] eftir hann. ok var kallaðr Gvðrꜹðr hinn mikillati. enn svmir kꜹlloðo hann veiðikonvng. Hann atti þa konv er Alfhilldr het dottir Alfarins konvngs or Alfheimvm. ok hafði með henni halfa Vingolmork. Þeirra son var Olafr Geirstadaalfr. Alfheimar voro þa kallaðir millom Rꜹmelfar ok Gꜹtelfar. Enn er Alfhilldr var ꜹndot. þa sendi Gvðrꜹðr konvngr menn sina vestr a Agðir til Haralldz konvngs hins granrꜹða. at biðia Aso dottvr hans til handa[49] konvngi. enn Haralldr syniaði. Komv sendimenn aptr ok sꜹgðo[50] konvngi sitt eyrinndi. Nokkvrv siðarr skꜹt Gvðrꜹðr konvngr skipom a sia ok for siðan með miklv liþi v́t a Agðir. ok kom vm nott a vvart a bø̨ Haralldz konvngs. ok veitti þar vpprás. Enn er Haralldr konvngr varþ varr við at herr var kominn a bø̨inn. gekk hann v́t með lið þat er hann hafði. ok varþ þar orusta. enn liðzmvnr var allmikill. Fell þar Haralldr konvngr. ok Gyrðr son hans. tok Gvðrꜹðr konvngr herfang mikit. Hann hafði heim með ser Aso dottvr Haralldz konvngs. ok gerði brvðlꜹp til hennar. þꜹ átto son er Halfdan hét. Enn þa er Halfdan var vetrgamall. þat hꜹst for Gvðrꜹðr konvngr at veizlom. Hann la með skipi sino i Stiflosvndi. voro þar drykkior miklar. var konvngr miog drvkkinn[51]. Ok vm kvelldit er myrkt var. gekk konvngr af skipi. enn er hann kom a bryggiosporð. hliop maðr at honom ok lagði spioti i gegnvm konvnginn. var þat hans bani. Sa maðr var þegar drepinn. Enn of morgininn eftir varþ sa maðr kenndr. var þat skosveinn Aso drottningar. dvlþi hon þa ekki at þetta voro hennar rað. Sva segir Þioðolfr.


Varþ Gvðrꜹðr
hinn gꜹfvgláti
lómi beittr
sa er fyrir longo var.
ok vm rað
at élum stilli
hꜹfvð heiptrø̨k
at hilmi dró.
Ok lꜹnsigr
hinn er lóm gerði
Aso árr
of iofri bar.
ok buðlungr
a beði fornom
Stiflosvnndz
of stvnnginn var.


(Dauði Ólafs konungs)

51. Olafr tok riki ok konvngdóm eftir feðr sinn. hann var rikr. ok hermaðr mikill. Hann var allra manna friþaztr ok sterkaztr ok mikill vexti. Hann hafði Vestfolld. þvi at Alfgeirr konvngr tok þa vndir sig Vingvlmork alla. setti hann þar yfir Gandalf son sinn. Þa gengo þeir feðgar miog a Rꜹmariki. ok eignaðiz mestan lut þess rikis ok fylkis. Hꜹgni het son Eysteins hins rika Vpplendinnga konvngs. hann lagði vnndir sig Heiðmork alla ok Þotn ok Haþaland. þa hvarf ok vndan þeim Gvðrꜹðar sonom Vermaland. ok sneroz þeir þa at skattgiofvm til Sviakonvngs. Olafr var þa a tvitvgs alldri er Gvðrꜹðr konvngr andaþiz. Enn er Halfdan konvngr broðir hans gekk til rikis með honom. þa skipto þeir Vestfolld með ser. hafði Olafr hinn vestra |[52] lut. enn Halfdan hinn iðra. Olafr konvngr hafði at Geirstoðom atsetv. Hann tok fotarverk ok andaþiz þar af. ok er hann heygðr a Geirstoðom. Sva segir Þioðolfr.


Ok niðkvisl
i Noregi
þrottar þvrs
of þroaz naði.
reð Olafr
ofsa forðom
viðri grvnd
ok Vestmari.
vnndz fótverkr
við folldar þrꜹm
vigniðiong
of viða skylldi.
Nv liggr gvnndiarfr
a Geirstoðom
herkonvngr
hꜹgi ausinn.


(Fra Rögnvaldi heiðum hæra)

52. Rognvalldr het son Olafs. er konvngr var a Vestfolld eftir feðr sinn. hann var kallaðr heiðom hø̨ri. Vm hann orti Þioþolfr hinn hvinverski.


Þat veit ek bezt
vnd blám himni
kenninafn
sva at konvngr eigi.
er Rognvalldr
reiðar stiori
heiðom hø̨ri
of heitinn er.
ok milldgeðr
markar drottinn.




Fotnoter:

  1. 3
  2. Asialand Cd.
  3. 4
  4. vø̨nir Cd.
  5. 5
  6. kall' Cd.
  7. 6
  8. 7
  9. 8
  10. hofir Cd.
  11. 9
  12. 10
  13. Vandlanda Cd.
  14. Viðbvrs Cd.
  15. 11
  16. tvnga Cd.
  17. er tilf. Cd.
  18. 12
  19. 13
  20. 14
  21. odda svndá Cd.
  22. k'r Cd.
  23. 15
  24. 16
  25. 17
  26. hv'ratveggia Cd.
  27. Ottarr Cd.
  28. sø̨snskri Cd.
  29. 18
  30. vpplennzka Cd.
  31. 19
  32. 20
  33. fiollinn Cd.
  34. mikill Cd.
  35. 21
  36. leiði Cd.
  37. 22
  38. lꜹg tilf. Cd.
  39. rik' Cd.
  40. komr Cd.
  41. 23
  42. Gꜹtlandz Cd.
  43. Gꜹðrꜹði Cd.
  44. Innars Cd.
  45. 24
  46. 25
  47. 26
  48. [konvng tok tok Cd.
  49. handi Cd.
  50. sꜹgði Cd.
  51. drvknir Cd.
  52. 27