Sigurðarkviða hin skamma
Velg språk | Norrønt | Islandsk | Norsk | Dansk | Svensk | Færøysk |
---|---|---|---|---|---|---|
Denne teksten finnes i flere utgaver på følgende språk ► | ||||||
Udgivne og tolkede af
G. E. C. Gads Forlag
København, 1932
- 1.
- Ár vas þats Sigurðr
- sótti Gjúka,
- vǫlsungr ungi,
- es vegit hafði,
- tók við tryggðum
- tvęggja brœðra,
- sęldusk ęiða
- ęljunfrœknir.
1. Ár vas: jfr. foreg. kvad. — sótti: besøgte. — vǫlsungr: her brugt som betegnelse for Sigurd, som sing. til Vǫlsungar. ungi er her konstant epitet til Sigurd. — es vegit hafði: han som havde o. s. v., d. v. s. efter at han havde o. s. v.; vegit: som obj. er tænkt Fáfni og Regin. — tryggðum: troskabsløfte. — tvęggja brœðra: ɔ: Gunnars og Högnes, altså ikke Guthorms, jfr. v. 20.
- 2.
- Męy buðu hǫ́num
- ok męiðma fjǫlð,
- Goðrúnu unga
- Gjúka dóttur;
- drukku ok dœmðu
- dœgr mart saman
- Sigurðr ungi
- ok synir Gjúka.
2. drukku ok dœmðu: en alml. forbindelse, »de drak og talte (fortrolig) med hinanden«.
- 3.
- Unz Brynhildar
- biðja fóru,
- svát þęim Sigurðr
- í sinni ręið,
- vǫlsungr ungi,
- ok vega kunni;
- hann of átti,
- ef ęiga knætti.
3. ok vega kunni: og kendte vejen(e); ok er her omtr. = es; vega er acc. pl. (verbet vega er her meningsløst); Sigurd var netop kommen fra Brynhilds hjem, da han kom til Gjukungerne. — átti: ejede ɔ: hende, Brynhild; han var i virkeligheden den, der ejede Brynhild; R har ætti, men konjunktiv er her lidet forståelig og er kun en dittografi af det følg. knætti; at hann er nom. kan der selvfølgelig ikke være tvivl om.
- 4.
- Sęggr hinn suðrœni
- lagði sverð nøkvit,
- mæki málfáan,
- á meðal þęira,
- né hann konu
- kyssa gęrði,
- né húnskr konungr
- hęfjask at armi.
- męy frumunga
- fal hann męgi Gjúka.
4. Hvad der er foregået mellem v. 3 og 4 overspringer digteren som velkendt i denne meget korte indledning. — málfáan: med påmalede (indgravede) figurer el. magiske tegn (jfr. stál bjartra mála). — húnskr: er stående epitet til Sigurd (ved en misforståelse), det bet. vel omtr. det sm som suðrœnn — De to sidste linjer er vist senere tillæg, fal: må her bet. ‘overdrog, overgav’.
- 5.
- Hón sér at lífi
- lǫst né vissi
- ok at aldrlagi
- ękki grand,
- vamm þats væri
- eða vesa hygði;
- gingu á milli
- grimmar urðir.
5. Hón: Brynhild. — at lífi: m. h. t. sit liv (vandel). — L. 3-4: »og hun vidste ingen skade m. h. t. sin død«, ɔ: hun vidste ingen skade (ulykke), der kunde volde hende en (brat) død. — gingu á milli: der kom (hindrende) imellem. Jfr. Krit. bem. — urðir: skæbne-gudinder ɔ: skæbnebestemmelser.
- 6.
- Ęin sat hón úti
- aptan dags,
- nam hón svá ǫrt
- umb at mælask:
- »hafa skalk Sigurð,
- eða svelti þó,
- mǫg frumungan
- mér á armi.
6. ǫrt: rask (med bibetydn. af overilelse); R har det umulige bert. — L. 6: »eller også skal han dø«.
- 7.
- Orð mæltak nú,
- iðrumk ęptir þess;
- kvǫ́n ’s hans Goðrún
- ęn Gunnars ek;
- ljótar nornir
- skópu oss langa þrǫ́.«
7. ljótar nornir: = grimmar urðir i v. 5. — For skópu oss bör der vel læses skópumk.
- 8.
- Opt gęngr hón innan
- ills of fyld
- ísa ok jǫkla
- aptan hvęrjan,
- es þau Goðrún,
- ganga á bęð
- ok hana Sigurðr
- svęipr í ripti.
- konungr hinn húnski
- kvǫ́n frjá sína.
8. innan: indvendig; kunde også bet. ‘indefra’ ɔ: ud (af huset). — ills: ondt, ɔ: bitterhed og hævntanker. — ísa ok jǫkla: er acc. pl. henover is og jökler, over ensomme, kolde steder — der svarer til hendes indre — vandrer hun, rugende over sine hævntanker og planer. Det er ufatteligt, hvorledes forskere kan opfatte ordene som gen. pl., styrede af fyld. Udtrykket tyder på, at digtet er forfattet i den islandske koloni i Grönland. — ripti: her vel linlagen el. sængetæppe. — L. 9-10 er uden tvivl tildigtning, så matte og overflødige som de er.
- 9.
- »Vǫn gęng ek vilja
- ok vers bęggja,
- verðk mik gœla
- af grimmum hug.«
9. ok vers: og ægtemand (nemlig den rigtige, Sigurd); R skr. vers ok, der måske ikke er umuligt. — gœla: glæde; det hele er omtr. = »göre gode miner til slet spil«.
- 10.
- Nam af þęim hęiptum
- hvętjask at vígi:
- »þú skalt Gunnarr
- gǫrst of láta
- mínu landi
- ok mér sjalfri,
- munka una aldri
- með ǫðlingi.
10. vígi: drab, ɔ: på Sigurd. — gǫrst: helt og holdent. — láta: miste (med dativ). Man mærke her den faste smhæng mellem 1. og 2. halvdel. — munka: en nødvendig rettelse af mun ek.
- 11.
- Munk aptr fara,
- þars áðan vask,
- með nábornum
- niðjum mínum,
- þar munk sitja
- ok sofa lífi,
- nema þú Sigurð
- svelta látir.
- ok jǫfur ǫðrum
- œðri verðir.
11. L. 9-10 er overflødig tildigtning, jǫfur synes at være dativ (f. jǫfri); kunde også være vokativ. — ǫðrum: ɔ: Sigurd.
- 12.
- Lǫ́tum son fara
- fęðr í sinni,
- skalat ulf ala
- ungan lęngi;
- hvęim verðr hǫlða
- hǫnd léttari
- síðan til sátta
- at sonr lifit.«
12. son: også sönnen (den unge Sigmund). — ulf: også her om (en tilkommende) hævner. — hǫnd: rettelse f. R’s umulige hefnd. — lifit: ikke lever, også en nødvendig rettelse af lifi. »For enhver bliver hånden senere lettere til forlig, hvis der ikke lever en sön« (for at foretage hævn).
- 13.
- Hryggr varð Gunnarr
- ok hnipnaði,
- svęip sínum hug
- sat of allan dag,
- hann vissi þat
- vilgi gǫrla,
- hvat hǫ́num væri
- vinna sœmst.
- eða hǫ́num væri
- vinna bęzt,
- alls sik vǫlsungi
- vissi firðan
- ok at Sigurð
- sǫknuð mikinn.
13. Hryggr: rettelse for R’s reiðr, der mgl. forlydsrim. — svęip: vaklede, d. v. s. grublede tvivlende. M. h. t. verset se Krit. bem.
- 14.
- Ýmist hann hugði
- jafnlanga stund.
- Þat vas ęigi
- hǫ́num afar títt,
- at frá konungdóm
- kvánir gingi;
- nam hann sér Hǫgna
- hęita at rúnum;
- þar átti hann
- alls fulltrúa.
14. Verset består af 10 linjer; både l. 1-2 og 9-10 kunde undværes. Ýmist: snart det ene, snart det andet. — L. 3-4: »han havde ikke megen lyst til, han holdt ikke af«. — kvánir: hustru, dronningen. — rúnum: fortrolig samtale.
- 15.
- »Ęin ’s mér Brynhildr
- ǫllum bętri
- of borin Buðla,
- hón ’s bragr kvinna;
- fyrr skalk mínu
- fjǫrvi láta
- an þęirar męyjar
- męiðmum týna.
15. bragr: bruges om det mest udmærkede (bl. noget). — męiðmum: dermed menes den hęimanmundr, hun må forudsættes at have fået.
- 16.
- Vildu okr fylki
- til féar véla?
- gótt ’s at ráða
- Rínar malmi
- ok unandi
- auði stýra
- ok sitjandi
- sælu njóta.«
16. okr: er dativ. — fylki: ɔ: Sigurd. — Rínar malmi: guldet; i denne smhæng har digteren begået en anakronisme. — Mærkeligt er det, at guldet her spiller så stor en rolle.
- 17.
- Ęinu því Hǫgni
- andsvǫr vęitti:
- »samir ęigi okr
- slíkt at vinna
- sverði rofna
- svarna ęiða,
- ęiða svarna,
- unnar tryggðir.
17. rofna: må her være transitivt verb. = rjúfa ‘at bryde’; dannet af part. rofinn, hvis ikke ordet simpelthen er fejl f. rjúfa.
- 18.
- Vituma á moldu
- męnn in sælli,
- męðan fjórir vér
- folki rǫ́ðum
- ok sá hinn hunski
- hęr-Baldr lifir,
- né in mætri
- mægð á foldu.
- ef vér fimm sonu
- fœðum lęngi
- ǫ́ttum góða
- œxla knættim.
18. fjórir: ment må være Gunnar, Högne, Guthorm og Sigurd selv. — hęr-Baldr: kriger. — foldu: er rettelse f. det her umulige moldu. — L. 9-12 slutter sig syntaktisk meget dårlig til det foreg., ligesom de, hvad meningen angår, er ret uforståelige. Forholdet mellem fœðum og œxla (= avle) er ganske uklart. Linjerne er vist senere indskud.
- 19.
- Ek vęit gǫrla
- hvaðan vegir standa,
- eru Brynhildar
- brek ofmikil.«
19. hvaðan—standa: hvorfra vejene kommer, ɔ: hvad der ligger bagved. — brek: krav, (stærke og umotiverede) ønsker. — Det tabte halvvers genfindes vist i Vǫls.s.: »og hendes råd bringer os ud i stor vanære og tab«.
- G. kv. 20.
- Vit skulum Gotþorm
- gørva at vígi,
- yngra bróður
- ófróðara;
- hann vas fyr útan
- ęiða svarna,
- ęiða svarna,
- unnar tryggðir.
20. gørva: få (ham) til at. — ófróðara: mindre kyndig (som meget ung?), uden at forstå betydningen af drabet.
- 21.
- Dælt vas at ęggja
- óbilgjarnan
- — — — —
- stóð til hjarta
- hjǫrr Sigurði.
21. óbilgjarnan: ikke villig til at svigte, ufortrøden. — I verset mgl. l. 3-6.
- 22.
- Réð til hęfnda
- hęrgjarn í sal
- ok ęptir varp
- óbilgjǫrnum,
- fló til Gotþorms
- Gramr ramliga,
- kynbirt éarn,
- ór konungs hęndi.
22. hęrgjarn: krigslysten, her omtr. = tapper. — varp: ɔ: sverði. — kynbirt: funklende; kyn- er her forstærkende.
- 23.
- Hné hans of dolgr
- til hluta tvęggja,
- hęndr ok hǫfuð
- hné á annan veg,
- ęn fótahlutr
- fęll aptr í stað.
23. dolgr: fjende, Guthorm; skal der læses ofdolgr? — L. 2: »til to sider«. — annan: den ene. — fótahlutr: den del af legemet, som benene udgör, ɔ: benene. — Man lægge mærke til den stærke poetiske overdrivelse.
- 24.
- Sofnuð vas Goðrún
- í sæingu
- sorgalaus
- hjá Sigurði,
- ęn hón vaknaði
- vilja firð,
- es hón Fręys vinar
- flaut í dręyra.
24. Fręys vinar: en sådan betegnelse er ret enestående.
- 25.
- Svá sló hón sváran
- sínar hęndr,
- at rammhugaðr
- ręis upp við bęð:
- »gráta þú Goðrún
- svá grimmliga
- brúðr frumunga,
- þér brœðr lifa.
25. sváran: acc. adverbielt, stærkt (oprl. er vel slag underforstået); R har svarar (dittografi), også i v. 29. — bęð: her hovedpuden(-gærdet). — L. 8: »du har jo brødre« — atter et udtryk for søskendekærligheden.
- 26.
- Ák til ungan
- ęrfinytja,
- kannat firrask
- ór fjandgarði,
- þęir sér hafa
- svárt ok dátt
- ęnn nær numit
- nýlig rǫ́ð.
26. ęrfinytja: arv-nyder, sön. — firrask: fjærne sig fra, forlade. — fjandgarði: ɔ: Gjukungernes hjem. — þęir: ɔ: fíendr ɔ: Gjukungerne. — svárt ok dátt: adverbier, ‘tungt (trykkende, bittert) og heftigt’ (jfr. no. daatt ‘heftigt, voldsomt’). — ęnn: fremdeles for fremtiden?). — nær: er egl. uforståeligt, ‘næsten’ (hører til nýlig?). — nýlig: ny-agtige, mærkelige(?). — rǫ́ð: planer. — Den sidste halvdel er mærkelig affattet og næppe uden forvanskninger.
- 27.
- Ríðra þęim síðan
- þótt sjau alir
- systursonr
- slíkr at þingi;
- ek vęit gǫrla,
- hví gęgnir nú,
- ęin vęldr Brynhildr
- ǫllu bǫlvi.
27. sjau: er her et ubestemt tal. — slíkr: nemlig som sönnen. — L. 6: »hvorledes det forholder sig«.
- 28.
- Mér unni mær
- fyr mann hvęrjan,
- ęn við Gunnar
- grand ękki vank;
- þyrmðak sifjum,
- svǫrnum ęiðum,
- síðr værak hęitinn
- hans kvánar vinr.«
28. grand: svig. — vinr: ven, elsker.
- 29.
- Kona varp ǫndu
- ęn konungr fjǫrvi,
- svá sló hón sváran
- sínar hęndr,
- at kvǫ́ðu við
- kálkar í vǫ́
- ok gullu við
- gæss í túni.
29. varp ǫndu: sukkede dybt. — (varp) fjǫrvi: udåndede; ellers bruges ikke verpa i denne forbindelse. — sváran: også her rettelse f. R’s svárar. — vǫ́: krog; næppe = vrá (jfr. Torps etymol. ordb.). — L. 7-8 jfr. Guðrkv. I, 16.
- 30.
- Hló þá Brynhildr
- Buðla dóttir
- ęinu sinni
- af ǫllum hug,
- es hón til hvílu
- hęyra knátti
- gjallan grát
- Gjúka dóttur.
30. til hvílu: henad sængen til, ɔ: fra sængen.
- 31.
- Hitt kvað þá Gunnarr,
- gramr haukstalda.
- Hlæra þú af því,
- hęiptgjǫrn kona,
- á golfi glǫð,
- at þér góðs viti;
- hví hafnar þú
- hinum hvíta lit,
- fęikna fœðir?
- hygg at fęig séir.
31. L. 1-2 er vel senere tilsatte. — haukstalda: nordisk omdannelse af ty. hagustalt, findes i urnord. runeindskrifter; bet. egl. yngre sön, der får en udmark til dyrkning og bo. Her bet. det snarest ‘hirdmænd, hövdinger’; i skjaldekvad bet. ordet ligefrem konge. — á golfi: der hvor hun stod på gulvet. — L. 6: »at det tyder på noget godt hos dig«. — hvíta lit: den lyse, naturlige, farve; Brynhild bliver blussende rød af indre bevægelse. — fęikna fœðir: du som avler rædsler, ɔ: frygtelige tanker og gærninger.
- 32.
- Þú værir þess
- verðust kvinna,
- at fyr augum þér
- Atla hjøggim,
- bróður þínum
- sæir blóðugt sár,
- undir dręyrgar
- knættir yfir binda.
32. bróður þínum: for (hos, på) din broder; udtrykket er ikke i mindste måde påfaldende.
- Br. kv. 33.
- Frýra þér Gunnarr
- hęfr þú fullvegit;
- lítt sésk Atli
- ófu þína;
- hann mun ykkar láta
- ǫnd síðari
- ok æ bera
- afl hit męira.
33. Frýra: man bebrejder (dig) ikke; ingen bebrejder dig. — fullvegit: dræbt til fulde, ɔ: bevirket et drab fuldkomment. — ófu: overmod, trusler. — láta: mgl. R. — L. 7-8: »og altid være den stærkeste«.
- 34.
- Sęgja munk þér Gunnarr,
- sjalfr vęizt gǫrla,
- hve ér yðr snimma
- til saka réðuð;
- varðka til ǫngð
- né ofþrungin
- fullgœdd féi
- á flęti bróður.
34. til saka réðuð: begyndte at yppe strid. — ǫngd: kuet, holdt strængt. — ofþrungin: undertrykt. — á flęti: i hjemmet.
- 35.
- Né vildak þat,
- at mik verr ætti,
- áðr ér Gjúkungar
- at garði riðuð,
- þrír á hęstum
- þjóðkonungar,
- ęn þęira fǫr
- þǫrfgi væri.
35. verr: ægtemand. — þęira: deres, er lidt påfaldende efter ér (riðuð); ér bör måske udelades og skrives riðu. — þǫrfgi væri: havde ikke været gavnlig ɔ: burde helst ikke have fundet sted. — Der er her og i det følg. tekstvanskeligheder. Her må der være tale om en rejse til Atle, men det må have været en tidligere rejse end Gunnars bejlerfærd, ti Brynhild trolover sig med Sigurd, v. 40; dette vers findes iøvrigt her, efter v. 35, men synes nødvendigvis at måtte flyttes til efter v. 39. At erklære noget af disse vers her for uægte, lader sig ikke göre med holdbare grunde.
- 36.
- Ok mér Atli þat
- ęinni sagði,
- at hvárki lézk
- hǫfn of dęila,
- goll né jarðir,
- nema gefask létak,
- ok ęngi hlut
- auðins féar.
36. Til at begynde med vil Brynhild slet ikke giftes, men böjer sig for sin broders ønske og trusler. — lézk: erklærede; andet kan ordet ikke betyde. — hǫfn of: R har hǫfnum; hǫfn = ejendom. Også her hører l. 5 nöje sm med l. 4. — auðins: det erhværvede.
- 37.
- Þás mér jóðungri
- ęiga sęldi
- ok mér jóðungri
- aura talði.
37. Her mgl. åbenbart den første halvdel. — sęldi: er nødvendig rettelse af R’s selldac.
- 38.
- Þá vas á hvǫrfun
- hugr minn of þat,
- hvárt skyldak ver ęiga
- eða val fęlla
- bǫll í brynju
- of bróður sǫk;
- þat myndi þá
- þjóðkunt vesa
- mǫrgum manni
- at munar stríði.
38. á hvǫrfun: i vaklen. — ver ęiga: ægte en mand; se Krit. bem. — L. 5-6 ser ud til at være senere tilföjede. Der kunde dog her være tale om rester af to vers, 6+4; herfor taler, at þat egl. ikke går på noget i det foreg., vi ser ikke, hvad der skulde være »folkekendt til sjælekval for mange«.
- 39.
- Létum síga
- sáttmǫ́l okkur;
- lék mér męir í mun
- męiðmar þiggja,
- bauga rauða
- burar Sigmundar;
- né annars manns
- aura vildak.
39. síga: her = síga saman; »vi lod vort forlig komme i stand«.
- 40.
- Þęim hétumk þá
- þjóðkonungi,
- es með golli sat
- á Grana bógum,
- vasat hann í augu
- yðr of glíkr
- né á ęngi hlut
- at álitum.
- þó þykkizk ér
- þjóðkonungar.
40. þjóðkonungi: mgl. R, men er evident rigtigt. — Det er höjst mærkeligt, at Sigurd nu — sammen med Gunnar og Högne — har guldet med sig; medmindre Brynhild her tænker tilbage til en tidligere tid. — L. 9-10 er sikkert en senere tilföjelse.
- 41.
- Unnak ęinum
- né ýmissum,
- bjóat of hverfan
- hug męn-Skǫgul;
- alt mun þat Atli
- ęptir finna,
- es mína spyrr
- morðfǫr gǫrva.
41. ęinum: (kun) én enkelt, ɔ: Sigurd. — męn-Skǫgul: halsbånd-Skogul (valkyrje) = ek. — ęptir: sidenhen. — morðfǫr: omtr. = død.
- 42.
- At þvígi skal
- þunngęð kona
- annarrar ver
- aldri lęiða;
- þat mun at hęfndum
- harma minna.
42. At þvígi: ikke efter dette (þvígi er rettelse f. þeygi = þau-gi, hvis dette var rigtigt, måtte þau bet. ‘disse begivenheder’). — þunngęð: med let og lidet forstandigt sind, med kona menes Gudrun. — annarrar: en andens ɔ: Brynhilds. — aldri lęiða: leve sammen med. — L. 5-6: »det(te) skal være en hævn for min smærte«. Der mgl. vist et linjepar i verset, nemlig l. 5-6. Når det hævdes, at et vers ikke kan beg. med at som her, er dette ganske grundløst.
- 43.
- Upp ręis Gunnarr,
- gramr verðungar,
- ok of hals konu
- hęndr of lagði,
- gingu allir
- ok þó ýmissir
- af hęilum hug
- hána at lętja.
43. verðungar: hirdens. — ýmissir: afvekslende, den ene efter den anden. — hána: mærk denne oprl. form her.
- 44.
- Hratt af halsi
- hvęim þar sér,
- léta sik lętja
- langrar gǫngu.
44. hvęim: enhver (R skr. heim). — sér: hører til halsi.
- 45.
- Nam sér Hǫgna
- hvętja at rúnum
- »Sęggi vilk alla
- í sal ganga,
- þína með mínum
- nú ’s þǫrf mikil
- vita ef męini
- morðfǫr konu,
- unz af méli
- ęnn męin komi,
- þá lǫ́tum því
- þarfar ráða.«
45. L. 1-2 er vist en af disse senere indledningslinjer, som er tilföjede af en, der vilde göre klarere, hvem der var den talende; her er disse linjer særlig ilde anbragte. — L. 5-6 er sikkert senere tilföjede, for at få mening i l. 1-2. — męini: om de kan formå (hende) til at afstå fra o. s. v. — unz: indtil der (muligvis senere). — af méli: efter en mellemtid, længere el. kortere tidsrum. — męin: ulykker, der kunde motivere forsættet.
- 46.
- Ęinu því Hǫgni
- andsvǫr vęitti:
- Lętia hána
- langrar gǫngu,
- þars aptrborin
- aldri verði;
- hón krǫng of komsk
- fyr kné móður
- hón ’s æ borin
- óvilja til
- mǫrgum manni
- at móðtrega.
46. L. 1-2 af sm art som i foreg. vers. — langrar gǫngu: rejsen til dødens hjem. — þars: egl. hvor; her omtr. = således at. — aptrborin: i overensstemmelse med de gamles tro om genfødelse, jfr. Vǫls. forn. prosa 15. — krǫng: adj., med besvær (jfr. kranga Skí. 30). — komsk fyr kné: kunde komme foran moderens knæ, ɔ: fødes; udtrykket beror på den fødendes stilling. — L. 9-10 er vist senere tilföjede, de er ret overflødige (måske en overleveringsdublet) og l. 11-12 slutter sig udmærket til l. 7-8. — óvilja: sorg.
- 47.
- Hvarf sér óhróðigr
- andspilli frá,
- þars mǫrk męnja
- męiðmum dęilði;
- lęit hón of alla
- ęigu sína,
- soltnar þýjar,
- ok salkonur.
47. óhróðigr: lidet oprömt. — mǫrk męnja: halsringenes træ (mǫrk brugt her om et enkelt træ, jfr. viðr), kvinde. — soltnar: døde; herom er der intet sagt i forvejen; Brynhild er allerede i færd med at tage sig af dage, og har allerede ladet nogle tærner dø for at følge sig i døden; det var gammel skik. — ok salkonur: hermed betegnes de levende, de samme som nævnes i v. 50.
- 48.
- Gollbrynju smó,
- vasa gótt í hug,
- áðr sik miðlaði
- mækis ęggjum;
- hné við bolstri
- hón á annan veg
- ok hjǫrunduð
- hugði at rǫ́ðum.
48. smó: betegner, at brynjen falder ned over hoved og bryst. — miðlaði: gennemborede (egl. huggede midt over, men derom er der ikke tale). — rǫ́ðum: ɔ: hvad der skulde göres.
- Br. kv. 49.
- Nu skulu ganga
- þærs goll vili
- ok minni því
- at mér þiggja;
- ek gef hvęrri
- of hroðit sigli,
- bók ok blæju,
- bjartar váðir.
49. minni því: erindringer om det; R har det umulige minna. — hroðit: af hrjóða ‘belægge’ f. eks. med ædle metaller, her guldindfattet. — sigli: se Lokas. 20. — bók: tæppe med figurer. — At have mange kostbarheder med sig i døden, måtte selvfølgelig anses for at være attråværdigt, jfr. v. 52.
- 50.
- Þǫgðu allar
- við því ráði,
- ok allar sęnn
- andsvǫr vęittu:
- »œrnar ro soltnar,
- munum ęnn lifa,
- verða salkonur
- sœmð at vinna.«
50. allar: R har allir, som blot er skrivefejl (jfr. allar i l. 3). — L. 2 se Krit. bem. — salkonur: betegner ‘tærner’, det behøver ikke at være slavinder. — sæmð at vinna: udføre hvad der er sömmeligt; der menes vel i første række alt hvad der hører til ligfærden.
- 51.
- Unz af hyggjandi
- hǫrskrýdd kona,
- ung at aldri,
- orð viðr of kvað:
- vilkat trauðan
- né torbœnan
- of óra sǫk
- aldri týna.
51. af hyggjandi: udfra forstand, meget forstandig. — torbœnan: vanskelig tilgængelig for bönner, som ikke lader sig bevæge ved bönner. — vilkat: herefter skr. R mann, dette er overflødigt, og selv om det udelades, bliver de to adjektiver ligefuldt prædikative.
- 52.
- Þó mun á bęinum
- brinna yðrum
- færi ęyrir,
- þás framm komið,
- † nęit menju góð,
- mín at vitja.
52. ęyrir: ɔ: guld, kostbarheder. — framm komið: kommer til livets ende, dør. — L. 5 er forvansket og uforståelig, især nęit (sål. R, med ę); smhængen bliver så meget mere uforståelig som versets l. 5-6 åbenbart er tabt.
- 53.
- Sęzk niðr Gunnarr,
- munk sęgja þér
- lífs ørvæna
- ljósa brúði,
- muna yðvart far
- alt í sundi,
- þótt ek hafa
- ǫndu látit.
53. Hermed beg. Brynhilds enetale til Gunnar og hendes fremtidsspådomme. — L. 5-6: »eders skib vil ikke helt forlise i sundet«, åbenbart et ordsprog; alt jfr. verða allr ‘dø’, »I går ikke helt til grunde, fordi jeg dør«. H. Gerings opfattelse af stedet er ganske urigtig.
- 54.
- Sǫ́tt munuð it Goðrún
- snemr an hyggir;
- hęfr kunn kona
- við konungi
- daprar minjar
- at dauðan ver.
54. kunn: kyndig. — konungi: ɔ: Sigurd. — minjar: i henhold til følg. vers må det være Svanhild, der menes; når de kaldes daprar, sigter det til den sorg, Svanhild måtte vække ved at minde om sin fader.
- 55.
- — — — —
- Þar ’s mær borin,
- móðir fœðir,
- sú mun hvítari
- an hinn hęiði dagr
- Svanhildr vesa
- sólar gęisla.
55. L. 1-2 er udfaldet. — mær: ɔ: Svanhild. — hvítari: her tilföjes to smligninger i forskellig form: an o. s. v. og dativ gęisla. — Det er muligt, at digteren har tænkt sig Svanhild som postum.
- 56.
- Gefa munt Goðrúnu
- góðra nøkkurum
- skęyti skæða
- skatna męngi;
- munat at vilja
- versæl gefin;
- hána mun Atli
- ęiga ganga
- of borinn Buðla,
- bróðir minn.
56. góðra nøkkurum: er et mærkeligt udtryk, da det straks bagefter siges, hvem Gudrun bliver gift med. — L. 3-4 er en af disse ubegribelige indskud; ordene er uforståelige og hænger ikke sm med noget i det foreg. el. følg.; de må ved et eller andet uforståeligt tankeknyt være kommet ind her. — versæl: rig på ægtemænd (også giftermålet med Jonakr anteciperes her).
- 57.
- Margs ák minnask,
- hvé við mik fóru.
- — — — —
- þás mik sára
- svikna hǫfðuð;
- vaðin at vilja
- vask meðan lifðak.
57. L. 2: »hvorledes de teede sig overfor mig, behandlede mig«. — Efter l. 2 mgl. vist et linjepar. — sára: såret, krænket. — vaðin: berøvet, jfr. farinn, gęnginn i lign. betydn.
- 58.
- Munt Oddrúnu
- ęiga vilja,
- ęn þik Atli mun
- ęigi láta;
- it munuð lúta
- á laun saman,
- hón mun þér unna
- sem ek skyldak.
- ef okr góð of skǫp
- gęrði verða.
58. láta: lade, tillade. — lúta—saman: böje hovederne mod hinanden, føre fortrolige samtaler, antyder elskovsforhold. — L. 7-8 er overflødig og er rimelig senere tilföjede. Meningen er iøvrigt god nok.
- 59.
- Þik mun Atli
- illu bęita,
- munt í ǫngan
- ormgarð lagiðr.
59. ǫngan: snæver, trang.
- 60.
- Þat mun ok verða
- þvígit lęngra,
- at Atli mun
- ǫndu týna,
- sælu sinni,
- ok sona lífi,
- þvít hǫ́num Goðrún
- grýmir á bęð
- snǫrpum ęggjum
- af sǫ́rum hug.
60. þvígit lęngra: ikke så meget længere, ɔ: kort efter. — L. 5-6 er næppe oprindelige; R har sofa, der vistnok er fremkaldt af det følg. (li)fi. — grýmir (y?): er ukendt ord og er hidtil utolket; det beror snarest på fejl (fejlskrivning el. -læsning); smhængen viser, at der må være tale om et ord, der bet. ‘dræbe, gennembore’.
- 61.
- Sœmri væri Goðrún
- systir ykkur
- frumver sínum
- at fylgja dauðum;
- ef hęnni gæfi
- góðra hvęrr ráð,
- eða ætti hón hug
- ossum glíkan.
61. frumver: förste mand. — hvęrr: mgl. R; enhver god mand; omtr. = en god mand.
- 62.
- Ǫrt mælik nú,
- ęn hón ęigi mun
- of óra sǫk
- aldri týna;
- hána munu hęfja
- hóvar bǫ́rur
- til Jónakrs
- óðaltorfu.
62. Ǫrt: rask med bibetydning af overilet. Jfr. Krit. bem. — Jónakrs: hvorfra dette enestående navn stammer, er omtvistet. Det simpleste er at tænke sig at det er en omdannelse af Odoacer, hvorledes det så end er gået til.
- 63.
- [Ala mun sér jóð,
- ęrfivǫrðu],
- ęrfivǫrðu,
- Jónakrs sonu,
- mun hón Svanhildi
- sęnda af landi
- sína męy
- ok Sigurðar.
63. L. 1-2 se Krit. bem. — sęnda o. s. v.: nemlig til Goterne for at blive Jörmunrekks hustru.
- 64.
- Hána munu bíta
- Bikka ráð,
- þvít Jǫrmunrekkr
- óþarft lifir;
- þá ’s ǫll farin
- ætt Sigurðar;
- eru Goðrúnar
- grœti at flęiri.
64. Hána: ɔ: Svanhild. — óþarft: til ugavn, skade; heri ligger en antydning af Jörmunrekks höje alder. — farin: forsvunden, gået til grunde. — grœti: egl. ting (forhold) der volder gråd, sorgens æmner.
- 65.
- Biðja munk þik
- bœnar ęinnar,
- sú mun í hęimi
- hinzt bœn vesa;
- lát svá bręiða
- borg á vęlli,
- at und oss ǫllum
- jafnrúmt séi.
- þęim es sultu
- með Sigurði.
65. borg: brændestabel, for at brænde den døde derpå. — bręiða: er under alle omstændigheder adj. ‘bred, omfangsrig’; til lát er vesa underforstået. — L. 9-10 er sikkert en senere tilföjelse.
- 66.
- Tjaldi of þá borg
- tjǫ́ldum ok skjǫldum,
- valaript vęl fǫ́uð
- ok vala męngi;
- bręnni mér hinn húnska
- á hlið aðra.
66. Efter l. 2 mgl. der vist et linjepar. — valaript: bet. vel ‘fremmed lærred-töj’, jfr. Hannaas i Festskr. til F. Jonsson s. 235; ordet er måske snarest ntr. — vala: vist af valr ‘hest’.
- 67.
- Bręnni hinum húnska
- á hlið aðra
- mína þjóna,
- męnjum gǫfga,
- tvá at hǫfðum
- ok tvęir haukar;
- þá ’s ǫllu skipt
- til jafnaðar.
67. tvęir (bis): R skriver bægge steder ii, der både kan læses tvá og tvęir, men haukar må være afgörende. — til jafnaðar: ligeligt (og retfærdigt).
- 68.
- Liggi okkar
- ęnn í milli
- ęgghvast éarn,
- sęm ęndr lagit,
- þás vit bæði
- bęð ęinn stigum
- ok hétum þá
- hjóna nafni.
68. milli: her har R en linje, se Krit. bem. — sęm: er rettelse for R’s svá, der ikke giver nogen god mening, og kræves af det følg. þás.
- 69.
- Hrynja hǫ́num
- á hæl þęygi
- hlunnblik hallar
- hringa litkuð,
- ef hǫ́num fylgir
- fęrð mín heðan;
- þęygi mun ór fǫr
- aumlig vesa.
69. Hrynja: = skella, ‘falder med klask el. brag’. — hlunnblik hallar: egl. uforståeligt og rimeligvis forvansket; der synes at være ment ‘en dör’ (sagaen har ok eigi fellr honum þá hurð á hæla); der foreligger vistnok en talemåde, der skulde bet. ‘da vil dören, idet hans lig føres ud, ikke blive smækket i som når man jager betlere og den slags folk bort’; men hvorledes hlunnblik er at forstå er som sagt uvist. Velkendt er talemåden: skellr hurð nærri hælum om en fare, man knap og nap undgår. — hringa litkuð: sværdenes rødfarver, Sigurd; appos. til hǫ́num. R skr. hringi, der synes meningsløst. — litkuð: dannet af litka, der kendes fra nutidssproget. — aumlig: fattig, tarvelig.
- 70.
- Þvít hǫ́num fylgja
- fimm ambóttir,
- átta þjónar,
- ęðlum góðir,
- fóstrman mitt
- ok faðęrni,
- þats Buðli gaf
- barni sínu.
70. ęðlum: herkomst. — faðęrni: fædrenearv.
- 71.
- Mart sagðak þér,
- myndak flęira,
- ef mér męir mjǫtuðr
- málrúm gæfi;
- ómun þverr,
- undir svella,
- satt ęitt sagðak,
- svá munk láta.
71. þér: mgl. R, men er ret nødvendigt. — mjǫtuðr døden. — ómun: stemmen. — láta ɔ: ǫndu, udånde.