Vøluspá

Velg språk	Norrønt	Islandsk	Norsk	Dansk	Svensk	Færøysk	Latin
Denne teksten finnes i flere utgaver på følgende språk ►

Vøluspá
Leysliga týtt úr forníslendskum

Týtt hevur
Anker Eli Petersen
© 2005

1.

"Hoyrið meg allar

heilagar verur,

meira og minni

ættfólk Heimdals.

Vilt tú, Valfaðir

at eg sigi frá

fornsøgum manna

teim fyrstu eg minnist.

 

2.

Eg minnist jatnir

bornir í forðum,

teir sum í fyrndini

fostraðu meg.

Eg minnist níggju

heimar og trærøtur,

hitt mikla lagnutræ

enn undir moldum.

 

3.

Árla í øldum,

á Ymis døgum,

var hvørki hav ella sandur

ella svalar aldur.

Jørðin fanst ikki,

eiheldur himmalin,

bert gapandi tómleiki,

og ongin gróður.

 

4.

Áður enn Bors synir

brutu upp lond,

teir ið skaptu

Miðgarð hin mikla,

skein sól fyri sunnan

á berar hellur,

tá gró grønur

vøkstur úr grund.

 

5.

Sól reis sunnan,

felagi mánans

tók seg alt hægri

um sjónarringin.

Sólin visti

ei hvar hon búði,

mánin kendi

ei sína megi,

stjørnurnar kendu

ei sína støðu.

 

6.

Tá gingu máttir

saman á tingi,

halgir gudar

samráddust um:

Teir settu nøvn

á nátt og niðju,

heiti á morgun

og miðjan dag,

seinnapart, kvøld,

og skipaðu árini.

 

7.

Savnaðust æsir

á Iðavølli,

har teir reistu

høg hørg og hov.

Teir løgdu alva,

smíðaðu málm,

skaptu tengur

og gjørdu sær tól.

 

8.

Í túninum vóru

leikur telgdar,

teimum væntaði

ikki gull.

Tá komu tríggjar

sera ófýsnar

jatna moyggjar

úr jøtunheimum.

 

9.

Tá gingu máttir

saman á tingi,

halgir gudar

samráddust um:

Hvør skuldi skapa

dvørga drótt

úr blóðgaðum brimi

og fjallaknotum.

 

10.

Har var Móðsognir

mettur mætastur

av øllum dvørgum,

og næstur Durin.

Teir skaptu mangar

mannlíkar verur,

dvørgar í jørð

eftir Durins boðum.

 

11.

Nýi og Niði,

Norður og Suður,

Eystur og Vestur,

Altjóður, Dvalin,

Náður og Náin,

Nipingur, Dáin,

Bifur, Bafur,

Bombur, Nóri,

Án og ànar,

Óin, Mjøðvitnir.

 

12.

Veggur og Gandálvur,

Vindálvur, Tórin,

Tráur og Tráin,

Tekkur, Litur og Vitur.

Ný og Nýráður.

Nú havi eg dvørgarnar,

Regin og Ráðsvíður,

rætt frásagdar.

 

13.

Fili, Kili,

Fundin, Nali,

Hefti, Vili,

Hanar, Svíur,

Billingur, Brúni,

Bildur og Buri,

Frár, Hornberi

Frægur og Lóni

Eyrvangur, Jari,

Eikinskjaldi.

 

14.

Dvørga tal

í Dvalins liði,

telist í mansaldrum

niður til Lovars.

Teir ið komu

úr berum hellum,

úr jarðargrundum

til jarðarvøllir.

 

15.

Har var Drypni

og Dólgtrasi,

Høgur, Heygspori,

Lævangur, Glóin,

Dóri, Óri,

Dúvur, Andvari,

Skirvir, Virvir,

Skavingur, Ai.

 

16.

Álvur og Yngvi,

Eikinskjaldi,

Fjalar og Frosti,

Finnur og Ginnar.

Alsamt man,

sum øldirnar líða,

langrøkta tal

frá Lovari knýtast.

Skapanin:

17.

Úr hesum flokki

komu tá tríggir

mætir og mildir

æsir fram.

Funnu Ask

og Emblu á landi,

illa fyri

og lagnuleys.

 

18.

Tey høvdu hvørki

lív ella anda,

vit ella atferð

og mannalit.

Anda gav Óðin,

Hænir gav lív

Lóður gav vit

og mannalit.

 

19.

Ask veit eg standa,

eitur Yggdrasil,

háviður, slettur

við hvítum eyri,

haðan kemur døggin

ið fellur í dalar,

trúnar ævigrøn

yvir Urðarbrunni.

 

20.

Haðan koma tríggjar

vitugar moyggjar,

úr salinum

undir trænum stendur.

Urð er hin fyrsta,

onnur Verðandi,

skóru í sneisir,

og triðja er Skuld.

Tær skipaði lagnur,

stungu út lív,

lagnu hjá monnum,

aldanna børnum.

 

21.

Hon minnist fyrsta

kríggið í heiminum,

tá ið teir settu

Gullveig á steyrar,

og brendu hana

í høll hins Høga.

Tríggjar ferð brendist hon,

tríggjar ferð føddist hon,

ofta, ósjáldan,

tó livir hon enn.

 

22.

Hon róptist Heiði

har hon kom fram,

spákunnug Vølva,

og rom í gandi.

Hon seið har hon kundi,

seið uttan fyrilit,

altíð hámett

av óndum kvinnum.

 

23.

Tá gingu máttir

saman á tingi,

halgir gudar

samráddust um.

Hvørt æsir skuldu

gjalda endurgjald,

ella gudar

krevja inn bøtur.

 

24.

Óðin sendi

spjótið í flokkin,

tað var fyrsta

stríðið í heimi.

Ásana viðja -

girðing varð brotin,

stríðsbúnir vanir

troddu vøll.

 

25.

Tá gingu megirnar

allar á ting,

heilagir gudar

at tingast saman.

Hvør hevði spilt

loftið við eitri,

og givið Óð’s moy

til jatnaættir.

 

26.

Tór stríddist eina,

sperdur av øði,

hann situr sjáldan

tá hann frættir slíkt.

Tá brutust semjur,

orð og eiðir,

tey miklu mál

teirra millum.

 

27.

Hon veit at Heimdallar

lúður er fjaldur,

undir tí bjarta

heilaga trænum.

Á sær hon streyma

úr mórutum fossi,

av panti Valfaðirs.

Skilja tit nú ella hvat?

 

28.

Hon sat í einsemi

tá ið hin gamli

æsahøvdingin kom.

Hon leit hann í eyguni:

"Hvat vilt tú spyrja meg?

hví vilt tú freista meg?

Óðin, eg veit

hvar tú fjaldi títt eyga:

Í hinum mikla

Mimirs brunni.

Mimir drekkur

mjøð hvønn morgun

úr Valfaðirs panti.

Skilja tit nú ella hvat?

 

29.

Herfaðir gav henni

hálsband og ringar,

megi at ganda

og gávur at spáa.

Tá sá hon vítt og víða um

í hvørjari verøld.

 

30.

Hon sá valkyrjur

koma víða frá,

búnar at ríða

á gudanna fund.

Skuld helt á skildri,

og eisini Skøgul,

Gunnur, Hildur,

Gøndul og Geirskøgul.

Nú eru allar

Herjans dísar

búnar at ríða

valkyrju grundir.

 

31.

Eg sá Baldur,

hin blóðgaða gudin,

Óðins barnið

hvørs lagna er duld.

Yvir vølli

vaks hin mjáði

sera vakri

mistilteinur.

 

32.

Við hesum vøkstri

ið tóktist so veikur,

skeyt Høður

eitt harmaskot.

Árla var Baldurs

bróðir borin,

eina nátt gamal

fór hann í bardaga.

 

33.

Hann var hvørki vaskaður

ella kembdur,

tá hann bar Baldurs

bana á bálið.

Men Frigg hon græt

í Fensølum

um Valhallar vanda.

Skilja tit nú ella hvat?

 

34.

......

......

Av gørnum Vála

varð fjøtur snúin,

seigir vóru

endarnir knýttir.

 

35.

Mann sá hon liggja

bundnan við ketilslund,

líktist tí svika-

fulla Loka.

Har situr Sigyn,

óglað og skammast

um sítt og síni.

Skilja tit nú, ella hvat?

 

36.

Ein á rennur eystan

úr eiturdølum

við knívum og svørðum

ið rópast Slíður.

 

37.

Norðanverts,

á Niðavøllum,

stóð Sindra ættar

salur úr gulli.

Ein annar stóð

á Ókólni,

veitsluhøll jøtuns,

ið rópast Brimir.

 

38.

Fjart frá sólini

sá hon ein sal

við norðrendum durum

á Nástrondum.

Eiturdropar

fella úr ljóðrinum,

húsið er gyrt

við ormaryggjum.

 

39.

Í stríðum streymum

sá hon vaða,

lyguvætti,

morðvargar,

og teir ið fjeppast

við annan mans konu.

Har seyg Niðhøggur

ná teirra feigu,

vargur sleit hold.

Skilja tit nú, ella hvat?

 

40.

Hin gamla sat eystri

í Jarnskógi,

har hon føddi

Fenris børn.

Ein teirra verður,

eina av øllum,

mánans bani

í trøllahami.

 

41.

Hann fyllist av lívsmegi

teirra feigu,

himmalin rodnar

av blóðreyðum droyra.

Svørt verða sólskin

komandi sumrini,

veðurlag versnar.

Skilja tit nú, ella hvat?

 

42.

Á heygnum sat

og leikti á harpu,

hin glaðlynti Egðir,

gívranna hirði.

Á vaglinum yvir

honum gól,

ein blóðreyður hani

ið rópast Fjalar.

 

43.

Gullinkambi

gól fyri æsum,

hann vekir húskið

hjá Herjafaðir.

Í Heljar sølum,

langt undir moldum,

gelur ein annar

sótreyður hani.

 

44.

Garmur goyr illa

við Gnipahelli,

fjøturin slitnar

og freki rennur.

Hon veit av mongum,

eg sá longur fram

um ragnarøkur,

gudanna lagnustund.

 

45.

Brøður munnu berjast

og drepa hvønn annan,

systkinabørn munnu

siðir spilla.

Heimur gerst harðligur,

hordómur mikil,

øksøld, svørðsøld,

skjøldur klovna.

Vindøld, vargøld.

Tá heimurin ferst,

man ongin maður

eira øðrum.

 

46.

Mims synir leika

á hinum gamla

Gjallarhorni,

og heimstræðið logar.

Hátt blæsur Heimdallur,

horn er á lofti,

Óðin tingast

við Mimirs høvur.

 

47.

Yggdrasils askur

skelvur trúnandi,

heimstræið eymkar seg,

jøtunin losnar.

Allir ið ferðast

á helvegum, øtast,

áður enn Surtur

man gloypa bulinum.

 

48.

Hvat er við æsum?

hvat er við álvum?

Jøtunheimur á gosi,

og æsirnir tingast.

Dvørgarnir stuna

við hellisgrindir,

teir vísu í bjørgunum.

Skilja tit nú, ella hvat?

 

49.

Garmur goyr illa

við Gnipahelli,

fjøturin slitnar

og freki rennur.

 

50.

Rymur fer eystan

við hevjaðum skjøldri,

Jørmungandur brestist

í jatnaøði,

ormur øsir sjógvin

og ørnin skríggjar

nevbleiki skræðir lík

og Naglfarið losnar.

 

51.

Skip fer eystan,

muspellsmenn koma

yvir um havið

og Loki stýrur.

Illmegir fylgja

allar freka,

fremstur av teimum

er Býleists bróðir.

 

52.

Surtur fer sunnan

við svíðandi leyvi,

sólin bleiktrar

í stríðsguda svørði.

Bjørgini rapa,

gívrar stumbla,

hælir troða heljarveg

og himinin klovnar.

 

53.

Tá kemur onnur

sorgin hjá Lín,

tá Óðin fer

at berjast við úlvin,

og Beljabanin

bjartur móti Surti,

tá man Fríggjar

elskaði falla.

 

54.

Garmur goyr illa

við Gnipahelli,

fjøturin slitnar

og freki rennur.

 

55.

Tá gongur mikli

sonur Sigfaðirs,

Víðar at vega

valarbeisti.

Hann brennur svørðið

av allari megi

í úlvsins hjarta,

tá hevndist faðir.

 

56.

Tá gongur mikli

sonur Lóðynjar,

Óðins sonur

at vega ormin.

Miðgarðs verji

drepur í øði,

fólk má rýma

heimstaðir allar.

Fjørgynjar sonur

gongur níggju

fet frá orminum,

fellur óræddur.

 

57.

Sólin sortnar,

fold fer í kav,

heiðar stjørnur

hvørva av himni.

Goysandi eimur

og brennandi logar,

hátt leikar eldur

um himinin sjálvan.

 

58.

Garmur goyr illa

við Gnipahelli,

fjøturin slitnar

og freki rennur.

 

59.

Hon sær upp koma

á øðrum sinni,

ævigrøna

jørð úr kavi.

Ørnin flýgur

um fallandi fossar,

hon ið veiðir

fisk á fjalli.

 

60.

Æsir hittast

á Iðavølli,

meta um

hin mikla ormin.

Minnast aftur

á miklar hendingar

og á Fimbultýs

fornu rúnur.

 

61.

Har munnu aftur

undursamir

gyltir brikkar

finnast í grasi,

sum gudar áttu

í fyrndartíðum.

 

62.

Tá munnu ósáddir

akrar vaksa,

mein man batna,

og Baldur kemur.

Høður og Baldur setast

á Roptar toftum,

frægir stríðsgudar.

Skilja tit nú, ella hvat?

 

63.

Har skal Hænir

velja blótvið,

og synir báðar

brøðurnar byggja

vindheim víðan.

Skilja tit nú, ella hvat?

 

64.

Sal sær hon standa,

fagur sum sólin,

tektur við gulli

á Gimli.

Har skulu frægir

drottir byggja,

og í ævir

yndi njóta.

 

65.

Tá kemur hin mikli

mætur oman

við fullum veldi,

hann, ið øllum ræður.

 

66.

Tá kemur hin døkki

drekin flúgvandi,

blankur ormur

av Niðafjøllum.

Niðhøggur flýgur

yvir vølli

við falnum í fjaðrum.

- Nú man hon seta. -