Þáttr af Rauðúlfi ok sonum hans

Velg språk	Norrønt	Islandsk	Norsk	Dansk	Svensk	Færøysk
Denne teksten finnes þá følgende språk ►

Fornmanna Sögur

Eptir gömlum handritum

Fimta bindi.

Útgefnar að tilhlutun hins

Norræna Fornfræða Félags

Kaupmannahöfn 1830

Þáttr af Rauðúlfi ok sonum hans

Rauðulfr hét maðr, er bjó í dalnum; Ragnhildr hét kona hans; Dagr ok Sigurðr hétu synir hans, þeir voru enu efniligustu menn, þeir skyldu halda svörum upp fyrir Austrdali, ok bera þá undan sök um þessi kensl; Birni þóttu þeir vera líkastir til, ok vera drambsmenn miklir at vopnum ok í orðum, snéri hann þá þángat ræðunni á hendr þeim, ok kvað þá eigi ólíkliga til at hafa slíkt gjört; þeir synjuðu fyrir sik, ok sleit svá þínginu. Litlu síðar kom til Bjarnar ármanns Ólafr konúngr með liði sínu, ok tók þar veizlu, var þá kært fyrir konúngi mál þeirra, er áðr var uppborit, sagði Björn, at honum þóttu Rauðssynir líkastir til at valda þessum ótila. Síðan var sendt eptir sonum Rauðs, en er þeir hittu konúng, þá taldi hann þá menn óþjófliga, ok þar þá undan sökum, ok kveðst hyggja at þeir væri þessa eigi valdir. Rauðr hét öðru nafni Þorólfr, hann átti vegligan bæ; ok var ríkastr maðr í Dölunum; þeir feðgar höfðu þar smíðat öll hús þau, er mestr hagleikr (var) á. Síðan sendi Rauðúlfr sonu sína á fund Ólafs konúngs, ok bauð honum heim til veizlu; þat var heldr síð dags, er konúngr kom til Rauðs, hann hafði þá þar með sér 2 hundruð manna; konúngr sá þar garða háfa ok vel lukta, en er þeir kvomu at hliðinu, þá var þat opit, ok þó vel umbúit, ok lék þar grind á járnum, ok eigi allauðveldligt at komast inn, ef lukt var hliðit. En er konúngr reið í hliðit, þar stóð fyrir Rauðr bóndi ok synir hans ok mikit fjölmenni; fagnar Rauðr vel konúngi ok mönnum hans, ok stigu þeir af hestum sínum; þá spurði konúngr bónda: er þetta kirkja et fagra hús, er ek sé hér í garðinum? Bóndi svarar: þetta er svefnskemma mín, er gjör var í sumar, ok er nú hit fyrsta algjör; öll ræfr voru þar spónþökt á húsinu ok þá nýþökt ok ný brædd. Síðan gengu þeir til stofunnar, ok sá konúngr, at þat var allmikit hús, stofan var borðþökt ok brædd. Konúngr sá þar í garðinum mörg stór hús ok smá ok öll fagrliga gjör; spurði konúngr ef þar væri kirkja í garðinum. Bóndi svarar: ekki hefir hér fyrr biskup komit enn nú með yðr. Síðan lét biskup reisa landtjald sitt í túninu fyrir stofunni, ok saung þar aptansaung, ok var því lokit í dagsetr; eptir þat gekk konúngr til stofu, ok voru kerti borin fyrir konúngi, ok er þeir kvomu í stofuna, var þar vel umbúizt; síðan settist konúngr í hásæti, ok hjá honum biskup til annarrar handar, en til vinstri handar honum sat drottníng, ok þar hinar fremri konur útífrá henni. Björn stallari sat gegnt konúngi á enn óæðra bekk, ok hirðin til beggja handa honum; útífrá biskupi sat Finnr Árnason, þá Kálfr bróðir hans, ok þá porbergr Árnason, þá Arnbjörn Árnason, síðan Kölbjörn Árnason, þá Árni Árnason, þeir bræðr voru allir lendir menn Ólafs konúngs; ok þá er skipat var öllum förunautum Ólafs konúngs uppá pallana, þá var alskipuð stofan et efra með veggjunum, en heimamenn ok fyrirboðsmenn skipuðu reiðustóla ok fórsæti; Rauðólfr bóndi sat at framan, á reiðustól, er stóð fyrir lendum mönnum, þar var hin fegursta veizla ok margskonar drykkr ok krásir góðar; synir Rauðs gengu um beina, ok skipuðu öllu, eptir því sem bezt samdi; konúngrinn gjörði sik þar kátan, ok fannst mikit um list þá ok kurteisi, er þar var á öllu, ok hversu skörugliga veitt var, ok skörugliga fór allt fram, Konúngr átti þá tal við Rauð bónda, ok fann hann þat brátt, at Rauðr var orðsvinnr ok forvitri; gjörðist þá gleði mikil um alla stofuna, ok spurði konúngr Úlf margra luta úkunnra, en Úlfr hafði til allra luta úrlausnir; var þat sumt er konúngi var áðr kunnigt at svá var, en sumt var honum ókunnigt, svá at hann vissi eigi áðr til, en allt þat sem hann vissi, þá var þat eptir því sem Úlfr sagði; nú lagði konúngr af því trúnað á ræður hans; ok aagði Úlfr hvergi lengra, enn konúngr spurði. Þá spurði Ólafr konúngr úlf þeirra hluta, er eigi voru framkomnir , hvern veg verða mundi, en Úlfr veitti úrskurð nökkurn um flest. Þá mælti konúngr: ertu spámaðr, Úlfr? Fjarri ferr þat, herra! sagði hann. Hví veiztu slíkt þá, sagði konúngr, er eigi er framkomit? Legg eigi trúnað á slíkt, sagði Úlfr, þótt ek geypi mart fyrir yðr, er ek nenni eigi at þeigja við yðr, en eigi veit ek slíkt með sannindum. Konúngr svarar: at hefi ek nú hugat nökkut, ok finnst mér svá til, sem þú segir aungvan hlut framarr, enn þú þikist vita, ok seg mér, hvat til berr, er þú veizt óorðna hluti fyrir, enda sértu eigi spámaðr; veit ek ok at þú ert vel kristinn, ok muntu því eigi hafa fjölkýngi til slíks. Úlfr svarar: sumt merki ek af vindum, sumt af himintúnglum, sól eðr túngli eðr stjörnum, en sumt (af draumum). Konúngr spyrr þá af sérhverjum hlut þessara greina, en Úlfr veitti þann úrskurð öllum hans getum, sem honum vel líkaði; töluðu þeir flest ok mest um hátt draumanna: máttu kenna mér ráð nökkut til þess, sagði konúngr, at mér birtist í draumi nökkut um þat, er mér er mest forvitni á at vita? Ekki má ek yðr kenna, herra! segir Úlfr, þvíat þér vitið allt áðr ok kunnið miklu gjörr enn ek; en þat gjöri ek stundum, þá er ek vil forvitnast í draumi þau sannindi stórra hluta, at ek tek ný klæði, ok fer ek í nýja sæng eðr reykkju, þá er stendr í nýjum stað, svá at engi maðr hefir fyrr í sofit í þeim stað á þeim klæðum, á sæng eðr húsinu, ok slíkt sem þá dreymir mik, marka ek, ok mun ganga eptir því sem þá fæ ek ráðit drauma.

Ólafr konúngr spurði Ulf um íþróttir hans.

2. Konúngr spyrr þá: hverja íþrótt kantu bezt, Úlfr? sagði hann, ek sé at margra hluta muntu vera velkunnandi. Úlfr svarar, ok kveðst hann vera enginn íþróttamaðr: en þó, ef ek skal nökkut tiltaka, þá ætla ek helzt at ek muna drauma ráða, eptir því sem gánga munu. Konúngr mælti: hvert hefir þú kent sonum þínum allar íþróttir þínar? Úlfr svarar: spyrr þú at því þá. Síðan lét hann kalla þá til sín, ok mælti: Úlfr, faðir ykkar, kennist mér vitr maðr ok margkunnigr: eða hafið þið numit allar íþróttir hans? Sigurðr svarar, hann var ellri: kann ek at síðr allar hans íþróttir, at ein er sú er hann hefir mér kent, ok skil ek at ek kann eigi jafnvel sem hann, ok er sú ein af mörgum hans íþróttum. Hver er sú, sagði konúngr? Sigurðr svarar: þat er at greina gáng himintúngla, sólar ok túngls, ok vita allan gáng himintúngla þeirra, er ek sé, ok kenna stjörnur þær, er merkja stundir, svá at ek mun vita þá lengð um dag ok nótt, þóat ek sjái eigi himintúngl, ok veit ek þó grein allra stunda. Konúngr mælti: þat er mikil íþrótt. Dagr mælti: þá eina íþrótt hefi ek ok numit, þá er mér þikir frásagnar verð, ok kann faðir minn þó þar miklu meira af. Konúngr spyrr, hver sú væri. Dagr svarar: ef ek sé vandliga í augu manni, ok sé ek allt athæfi hans ok yfirbragð, mun ek skynja háttu hans, ok vita kost ok löst á honum. Konúngr svarar: þetta er mikit augnabragð, ef svá er sem þú segir, fæ ek þetta skjótt reynt. Þá mælti konúngr til biskups: svá lizt mér sem hann bónda höfum vér nú heimsóttan, er mik væntir at vér fáum eigi hans nóta í hans fræðum ok íþróttum eðr sona hans, ok þikkjumst vér þó hafa mjök gott mannval, ok eigi skal ok kostr í Noregi þeirra manna, er betr eru mentir enn þeir er nú eru með oss, en þó hygg ek at oss skorti flesta hluti við þá feðga; en hverja íþrótt vill hér tiltaka, herra biskup! þá er þér þikizt helzt tilfærir? Biskup svarar: þat mun ek helzt tiltaka, ef ek skal nökkut, at ek mun sýngja tíðir 12 mánuðu alla, allar þær sem hafa þarf, þóat ek hafi aungva bók við. Þetta er mikil íþrótt, sagði konúngr, með þeima hætti sem er. þá mælti biskup: heyra viljum vér nú, konúngr! hvat þér takið yðr til íþróttar. Konúngr svarar: Þat mun ek helzt taka mér til íþrótta, ef ek sé mann um sinn, ok vilja ek vandliga athyggja, þá skal ek kenna hann síðan, hversu langt sem í millum okkra funda er. Biskup svarar: Þessi íþrótt er af miklu viti. Þá mælti konúngr: þessi skemtan, sem vér höfum upptekit, skal fara nökkru víðara um stofuna; seg, Kálfr Árnason! hvat þú tekr þér til íþrótta. Hann svarar: eigi mun ek melta reiði mína, hversu lengi sem ek þarf at bera hana. Enn mælti konúngr: Finnr! segir hann, segja verðr þú þínar íþróttir. Finnr svarar: Þat færi ek þá mér til íþrótta, at ek mun eigi flýja úr neinum háska frá lánardrottni mínum, ámeðan hann vill viðhaldast, ok standi hann uppi. Konúngr mælti: þat er líkligt, at þér endist þat vel. Enn mælti konúngr: þú, Þorbergr! heyra viljum vér hvat þú leggr til þessa máls. Hann svarar: þat ætla ek, at ek skal hvorki rjúfa orð mín né eiða við lánardrottinn minn. Konúngr mælti: þetta er mikit mál, ok þó allíkligt at slíkum manni muni vel endast sem þú ert, en all lítt halda menn trúnaðinum við mik, er fyrir skömmu var mér þess lítil von at. Þá mælti konúngr til Arnbjarnar: hverja íþrótt kantu framast? Arnbjörn var styrkr maðr, hann mælti: þat mun ek tiltaka, er vera kann at eigi sé satt, at ek þikjumst vel fær vera at bogaskoti, ætla ek at eigi skuli sá bogi hér finnast í Noregi, at mér muni eigi vopnfær. Konúngr sagði, at svá mundi vera. Síðan spyrr konúngr Kolbjörn, hverjar hans íþróttir voru, þær er hann vill helzt tiltaka. Kolbjörn svarar: Þar eru þær íþróttir mínar, er ek kalla allar jafnar, en þó aungva betri enn góða fyrir sik, beinskeyti ok skíðaferð ok sund. Konúngr sagði, at hann tæki eigi meira af, enn hann mætti, þvíat þú ert at þessum íþróttum jafnbúinn þeim, er beztir eru af jafnsterkum. Þá spurði konúngr Árna, hvat þann vildi tilnefna. Árni svarar: ef ek sigli með landi fram snekkju minni, ok sit ek í aktaumum, þá skal engi snekkja tvítugsessa sigla fyrir mér, eða ek vilja fyrri svipta enn þeir. Konúngr kvað aungvan þess mundu frýja honum, sagði ok aungvan kunna nærr at ætla enn hann, hvat [endast mundi. Konúngr spurði Björn stallara, hverja íþrótt er hann þóttist framast hafa; þann hlut mun ek helzt tiltelja, sagði Björn, ef ek tala á þíngum orð eðr eyrindi konúngs eðr lánardrottins míns, at engi skal svá ríkr áheyra, at ek skula fyrir þá sök mæla lægra eðr skelfra, hvovt honum þikir vel eðr illa. Þessu trúi ek vel, sagði konúngr, síðan þá vart á Uppsalaþíngi, ok talaðir þar, ok gjörðir reiðan Ólaf konúng svenska, þvíat flestuna mönnum mundi ok þat verða frama skortr. Síðan töluðu tveir ok tveir sín í milli, ok tóku til sinna íþrótta, varð at þessu mikil skemtan; gekk konúngr síðan at sofa.

3. Þá fylgði Rauðdlfr bóndi honum til skemmu þeirrar ennar nýju, er konúngr hafði séð um kveldit, ok hann ætlaði at kirkja væri; þá var á logn veðrs ok heiðviðri, svá at hvergi sá annat enn heiðan himin. Konúngr spurði Sigurð, son bónda; hvat mun veðrs á morgin? Drífa, sagði Sigurðr. Þat þikir mér ólíkligt, sagði konúngr; gekk þann síðan til reykkju sinnar, ok var þar vel umbúit. En er konúngr gekk inní svefnskemmuna, þá var kerti loganda borit fyrir honum, hann litaðist um úti í svölunum ok hugði at stöðu hússins, ok skildi þegar setníng þess, at þat var kringlótt, gekk hann þá inní húsit, ok sá fyrir innan svalirnar skjaldþili umhverfis húsit; fjórar voru útdyr á skemmunni, ok allna jafnlángt í millum, en út með veggjunum [voru útstafir upphafir, ok þar með voru reykkjur búnar allvegligar, en allt tjaldat, þar er þat þótti bæta; í þessu húsi voru ok reistir upp háfir stafir ok digrir, ok stóðu þeir í hring, var þar upp af hvelft ræfrit, þat var allt steint ok pentat, en í millum stafanna voru bríkur, ok þar fyrir innan voru reykkjurnar búnar ríkum mönnum, mátti þar vel í hverjum fjórðúngi liggja 20 menn, en 40 í útiskemmuni; þar var skipat hirðmönnum konúngs; í miðju húsinu var arinn víðr ok kringlóttr með tré gjörr, ok pallar umhverfis upp at ganga, en uppi á arninum var sæng mikil, ok gjör með hinum mesta hagleik; flest tré voru þar með [koppara járnum rend ok steint allt ok víða gulllagt; upp af hornstöfunum voru járnslár ok stórir knappar upp, af eiri gjörfir ok gyltir, en út úr hornstöfunum voru járnslár, en þar upp voru kertistigr, ok stóðu þar uppákertistikur með þrimr kvíslum. Úlfr sagði konúngi, at hann (skal) fara í þá sængina, er þar var búin, ef hann vill drauma forvitnast, en drottníng skal sofa í annarri náttlángt. Konúngr sagði at svá skyldi vera; ok er hann var afklæddr, steig hann upp í reykkjuna, ok lagðist til svefns; hann sá til hægri handar sér [innar í sætinu at þar var skipat biskupi ok kennimönnum hans, en til vinstri handar hvíldi drottníng ok ríkiskonur hennar, en at höfða fjölunni, þá lágu í þeim fjórðúngi Kálfr [ok Arnbjörn [ok Árni ok Kolbjörn Árnasynir ok þeirra menn, [ok í frá fótafjölinni lá Finnr, Þorbergr ok Árni ok þeirra menn.

Um vitran Ólafs konúngs ok hugsan.

4. Ólafr konúngr vakti lengi um nóttina, svá sem hann var vanr, saung hann fyrst bænir sínar, ok síðan hugsar hann mart, þú sá hann upp yfir sik í ræfrit, hann sá þar skrifaðan guð sjálfan ok veldishríng hans, ok þar ofan yfir engla fylki hans, ok þar [með víðan himin, þann er hverfðr er utan um lopt öll, ok þar með voru mörkut himintúngl, en neðst ský ok vindar ok þá fuglar margir, en neðast jörð ok þarmeð grös ok viðir ok margskyns kvikendi, sjár ok vötn, ok sjókvikendi á marga lund, en á neðra ræfrinu fyrir utan stafina voru markaðar forneskjur ok sögur frá ágætum konungum, ok leit konúngr þar lengi á, en er hann lengi hugsaði hér um, þá var sá einn hlutr, er honum þótti undarligri enn annat, honum þótti sængin snúast undir sér, síðan féll svefn á hann, ok svaf hann um hríð; en er hann vaknar, hugði hann at, draumum sínum; þvínæst dagaði, stóð biskup þá upp til tíða. Konúngr klæddist, ok, gekk til óttusaungs, ok hlýddi morguntíðum; síðan gekk hann á málstefnu, ok lét kalla til sín Rauð bónda, ok sagði honum draum sinn; ok er því var lokit, mælti konúngr: þú (skalt) segja mér í dag eptir hámessu, hvat draumr sjá merkir. Merkiligr þikki mér draumr yðvar, sagði Úlfr, ok or honum mun ek gera nökkut, en þat skuluð þér bæta mér, herra! er þér hyggið, at mik skorti á, ok hann þýði annat, enn ek gjöri úr honum,

Ólafr konúngr lét kalla Dag til sín.

5. Veðr (var) þykt ok drífa, sem Sigurðr hafði sagt, þá lét konúngr kalla til sín Dag ok Sigurð, sonu bónda; síðan lét konúngr sjá út, ok sá hvergi skýlausan himin; þá bað konúngr Sigurð segja, hvar þá mundi sól komin; hann kvað glöggt á þat; konúngr lét taka sólarstein ok hélt upp, ok sá hann þá, hvar geislaði úr steininum, ok markaði svá til, sem Sigurðr hafði sagt. [þá spurði konúngr Dag: hvern sér þú skaplöst minn? Eigi fæ ek, herra! þat séð, en þóat ek geipi nökkut um hversdagliga menn, þá er þat nökkut öðruvísa, en ek hefir hvorki til vit né skilning, er þat ok ætlan mín, at fátt muni vera aftækt um yðra skapsmuni. Seg nú, sagði konúngr, ekki stoðar nú undan at fara. Dagr svarar: þann þá, herra! er fleiri hendir, [en þat er kvenna ást. Rétt segir þú, sagði konúngr, ok eruð þér feðgar langt um fram flesta menn, þá er ek veit, at viti ek hyggindi. Síðan gekk konúngr til messu.

Er konúngr gekk til stofu.

6. En er tíðum var lokit, þá gekk konúngr til málstofu, ok með honum biskup ok drottníng ok lendir menn, þar var ok Rauðr ok synir hans. Konúngr mælti til Úlfs: mun svá vera, sem mér sýndist í nótt, at mér þótti sem sængin snérist undir mér, sú er ek svaf í, eðr húsit? Úlfr svarar: því var svá smíðat, herra! at þér skylduð jafnan horfa á sólina, ok draumr þinn gengi at sólu, ok allt athæfi þitt ok forvitni. Þá mælti konúngr: nú vil ek, Úlfr! at þú segir mér draum minn, ok svá hvat hann merkir. Úlfr svarar: hitt mun ek fyrst segja, er þú spurðir eigi, hvat þó hugsaðir, áðr enn þú sofnaðir; þú batt at guð skyldi birta fyrir þér, hvern enda eiga mundi stjórn sú ok styrjöld, er nú hefir hafizt, eðr á hvern veg fara mundi héðan af eðr síðan, þá signdir þú þik í krossmarki drottins. Rétt segir þú þetta, sagði konúngr, en hvat segir þú af drauminum? Úlfr mælti: þér sýndist í drauminum kross standa á jörðunni mikill ok grænn sem gras, ok líkneski á krossinum, en er þú sátt höfuðit róðunnar, þá var þat af rauðu gulli gjört, en er þú sátt í andlitit, þá þótti þér sem um utan lægi hríngr rauðlitr sem regnbogi, en vaxinn sem veldishríngr guðs, et innan í hríngnum voru markaðir englar guðs ok himinríkis dýrð; kross þessi, er þú sátt, ok krossfesting boðar ófrið, en svá sem þú ert höfuðsmaðr, þá muntu eiga höfuð líknesksins í drauminum, ok svá sem þér þótti höfuðit af rauðu gulli gjört, ok þar lýsti af sem forðum af ljósu gulli, þar mun birtast tign þín um alla menn fram í þessu landi, svá sem rautt gull er dýrra hverjum málmi öðrum; en sem þér sýndist andlitit, er bæði fylgir heyrn ok sýn ok mál, þar var þér sýnt í þeim stað himinríki ok himinríkis dýrð, þar var þér synd umbun góðra verka, er þú hefir snúit mörgum lýð til réttrar trúar með orðum þínum ok ríkdómi; en mannahöfuð er meir böllótt enn lángt, þá get ek þér sýnt hafa verit ekki langt ríki ok eyðiligt veraldar ríki. Konúngr mælti: hvat mun veldishríngr sá merkja, er mér sýndist? Úlfr svarar: hríngr sá merkir æfi þína ok tign ríkis; hríngr er endalaus, svá mun ok verða fræðe þín; hríngr sýndist þér vera hvass upp ok niðr, svá ferr ok um æfi, þína, hvöss eru upphöf, látið bæði föður þinn ok aðra frændr þína göfga, [svá ferr ok æfi þín, at hörð munu verða endamörk ríkis þíns; hríngr vaxandi til miðs, ok siðan þverrandi til endalykta, svá hefir ok hafizt ríki þitt ok þessa heims veldi. Úlfr mælti: hálsinn á líkneskjunni sýndist þér úr kopar gjörr, þat er hinn harðasti málmr, ok af því eru klukkur gjörvar, er mest hljóð fylgir; þat ríki, er næst kemr eptir þat, mun vera frægt ok birtist fyrir hvers manns eyrum, svá sem hljóð stórra klukkna; þar leikr um utan skoteldr, þat er hit mesta herskaparfæri, hræðiligt ok slaðfastligt; kopar er harðr ok stökkr, svá mun þat ríki óþolit; en þar er þat var fyrir ofan ok neðan slétt fyrir málmaskiptit, þar mun þat ríki ekki lángt vera, ok aungvar ættir munu þaraf lifna í þessu landi; þér sýndist, sem ofan úr höfðinu greiddist gulligr lokkr allt á axlir ofan, þat mun þat merkja, at yðr vegsemd mun mest prýdd vera í þessu landi ok víðara annarsstaðar. Úlfr mælti: en þá leiddir þú fyrir augu þér brjóst ok faðm róðunnar ok úthendrnar á krossinum, þat sýndist þér vera af brendu silfri, var þar á markaðr himin ok túngls gángr, sól ok túngl, ok stjörnur með birti ok fegurð; þat ríki, er þá kemr næst, mun vera vegsamligt, svá sem himintúngl birtir, ok allir menn fagna birti sólarinnar, ok er hún nytsamlig öllum heimi, hún gefr ljós, ok vermir döggina ok jörðina til ávaxtar, svá mun ok þat ríki vera ársællt öllu landsfólkinu; en þar er þú sátt líkneskit breiða faðminn, þar mun sá, er kemr til þessa ríkis, hafa miklu meira í fangi, enn aðrir höfðingjar hafa haft fyrr hér í landi; en þar er lokkar þeir hinir gulligu féllu ofan um brjóstit, þar mun sá enn ágæti höfðíngi vera, er þá kemr til ríkis hér, yðr tengðr ok prýðast af yðvarri dýrð; en svá breiðr sem hans faðmr var, þá var hann stuttr, ok mun ríki hans verða, eigi langt. Úlfr sagði: enn í þarmest sáttu fyrir neðan brjóstit breiða gjörð liggja um róðuna, ok tók nær allt upp undir hendr, gjörðin var gjör af járni ok skýgði sem sverð, þat má kalla megingjörð; ríki þat, er þá kemr næst, mun verða styrkt ok máttugt af mektugum höfðingja; ok er þér var þat sýnt skýgt járn, þar mun vera margt skýgt sverð á lopt borit fyrr ek síðar; sú gjörð var öll fáguð með brögðum ok undarligum hagleik, at því er þér þótti, sum ristin eptir fornum sögum, þér sýndist þar á saga Sigurðar Fofnisbana ok Haralds hilditannar, ok enn nökkut af verkum Haralds hárfagra, þar mun sá konúngr fremja mörg stórverk, þau er lengi munu uppi vera, ok mikla þardaga gjöra með sinni frægð; en þar er þér voru ásýnd stórverk hinna mestu konúnga ok hinna ágætustu, þá mun sá konúngr þat sýna með sjálfum sér, ok af þeirra líking mun hann fremjast; en járn þat er harðr málmr ok mörgum til skaða lagðr, þat ríki mun mörgum þikja hart ok skaðasamt frá upphafi til enda. Úlfr segir: en fyrir neðan járngjörðina var kviðr róðunnar bleikr ásýndar sem næsta gull þat var litat ok skýgt fagurt, þar var áfáit flúr ok viðir ok allskyns blóm, þat er á jörðu vex, ok margskonar kvikindi þau, er á jörðu ganga, allt þetta var gjört með hinum mesta hagleik, þar var sýnt í þessu þat ríki, er þar kemr næst, þat var gulligt [til at sjá, sem nesta gull, en upp í höfuð róðunnar var at sjá sem rautt gull; rautt gull ok bleikt gull á eigi saman nema nafn eitt, þat munda ek etla at sá konúngr mundi hafa nafn þitt ek vera göfugr ok dýrligr, en þó ekki þinn maki, þar var ámarkaðr jarðar ávöxtr, ok nær öll prýði heims ok fegurð, svá mun ek þessi konúngr prýða þetta ríki með góðri stjórn, hans æfi mun vera með miklum blóma, ok svá mikill hagleikr sem þér var þar sýndr, (svá) margfalliga mun hann vera kallaðr sínu landsfólki hentiligr. Úlfr mælti enn: en er þú hugleiddir, ok sátt lengra ofan þann sama mann, er á krossinum var, sýndist þér ofan frá nafla allt ofan um sköpin silfr litr á, þat er óskírt er, ok var þó vellitt, þat silfr gengr hér í landi, ok má með því alla hluti hér kaupa, en utanlands er þat eigi gjaldgengt, nú mun sá vera mikill höfðíngi ok öllum vegr at hér í landi, en utanlands mun hans vera ekki svá mikill (gángr) sem hins, er hið bjartasta silfr merkist fyrir; en þar er silfrit var vel litt ok var fagurt, þar mun hann öllum vel líka ok hans ríki, þat er standa mun með fegurð ok prýði allt til enda lífs síns, [mun hana ok fylgja sköpum sínum ok forlögum, mun af honum kvíslast ok dreifast kynkvíslir; nú var komit ofan til fótanna mannsins, ok svá þá sem bolrinn er, mun sá vera um flesta hluti jafníngi fyrirmanna sinna. Rauðúlfr segir: þar er þér sýndist lærit ofan, ok hörundar litr á, þat ríki mun vera þarnæst, er tvískipti mun vera á öllu landi, ok mun þar koma í bræðraskipti; þar er þér sýndist á báðum lærunum hörundarlitr, þá munu þeir deila makliga ok jamliga sín í milli; ok svá sem fætr halda upp öllum líkam, svá munu þeir upphalda siðum ok dæmum fyrirmanna sinna, ok mun þeirra ríki haldast ok fara eptir réttri skepnu ok almenniligri mensku; þá sýndist yðr niðr frá kné tær af tré, en þat er fornt mál, at þess manns ráð gengr á tréfótum, er margir hlutir ganga illa, þat ríki, er þá kemr, þikir mér líkligt til þess, at ill endimörk verði á þeirra skiptum, ok munu þeir þó vera af einum kynkvíslum, mun þar upphefjast frænda róg ok illar deilur; þarnæst sáttu á ristum fram, var þat af tré allt, þér sýndist sem fætrnir væri mislögum lagðir á krossinum, ak settr í jarngaddr í gegnum báðar ristrnar, ok tærnar legðist hver yfir aðra, þar er þér sýnt þat, hverjar mislögur þeir munu hafa ok misgjörðir, þar munu bræðr berast banaspjót eptir þat; þar er þú sátt einn járngadd í gegnum báðar ristrnar, en tærnar lagðar hver yfir aðra, svá sem börn gjöra hrúta með fíngrum sér, þeirra afkvæmi mun síðan hver öðrum mýgja ok vilja til jarðar koma. Konúngr mælti: vitr maðr ertu, Rauðr! ok þér feðgar; síðan gekk konúngr til borða, ok var þar hin prýðiligasta veizla. Rauðr segir, at hann var svenskr at ætt: hlupumst (ek) í burt með konu þessa, er ek hefi átt síðan, hún er systir Hríngs konúngs Dagssonar; þá vaknaði konúngr við ætt beggja þeirra. Þá spurði konúngr Dag Rauðsson, (ok segir) at hann skyldi segja honum, hvem skaplöst hann sæi Bjarnar ármanns. Dagr sagði, at Björn var þjófr, ok þat með at hann segir, hvar Björn hafði fólgit á bæ sínum, bæði bein ok horn ok hold, af nautum þeim, er hann hafði stolit þá um haustit: er (hann) ok valdr allra þeirra stulda, er í haust hafa orðit, ok hann hefir öðrum mönnum kent; sagði Dagr konúngi öll merki til, hvar konúngr skyldi leita láta. En er konúngr fór í burt frá Rauðólfs, þá var hann leiddr með stórum gjöfum út, fóru með konúngi synir Rauðs, kvomu þeir þá fyrst til Bjarnar, ok reyndist honum allt, svá sem Dagr hafði sagt, en eptir þat lét konúngr Björn fara úr landi í burt, ok naut hann drottníngar at því, er hann hélt lífi sínu ok limum.

---

Athugasemdir: