Harmsól
| Velg språk | Norrønt | Islandsk | Norsk | Dansk | Svensk | Færøysk |
|---|---|---|---|---|---|---|
| Denne teksten finnes på følgende språk ► |  |
Udvalg af norske og islandske skjaldekvad ved Finnur Jónsson
G.E.C. Gads Forlag - København 1929
Harmsól
1.
Hár stillir, lúk heilli,
hreggtjalda, mér, aldir,
upp, þú 's allar skaptir,
óðborgar hlið góðu,
mjúk svát mætti auka
mál gnýviðum stála
miska bót af mætu
mín fultingi þínu.
2.
Engr má elda sløngvir
(allvist es þat) Mistar
maklig orð til mærðar,
minn dróttinn, þér finna,
þars, élhallar, öllu
est, skýrr konungr, dýrri,
rómu linns þvís runnar
rammglyggs megi of hyggja.
3.
Send þú yðvarn anda,
einskepjandi, hreinan
mér, þanns mitt of fœri
munar grand heðan, landa;
alls megu ekki þollar
án fremja þess hánum
súða viggs, es seggjum
siða-bót af því hljótisk.
4.
Mér vil ek ok eirar
(oss byrjar þat) hnossa,
himins stillandi, hollrar,
hæstr, miskunnar æsta,
þótt óverðum orðum,
ítr fylkir, mik lítir
víst fyr vás ok löstu,
veðrhallar, þik kveðja.
5.
Þú býðr öll með iðran,
einn Kristr, viðum Mistar
linns fyr lærðum mönnum
lýti sín at tína;
ok, hábrautar, heitið,
hreggvörðr, þegar seggjum
sannri líkn ok sýknu,
snjallr, fyr vás ok galla.
6.
Oss verðr ey, nema þessum
aldr várn boðum haldim,
menn búisk mörgu sinni,
meiri ógn, við þeiri,
hver þvít hætt ráð börva
hljóms á øfsta dómi
upp fyr allri skepnu
ósögð koma lögðis.
7.
Ungr vönðumk ek, yngvi,
ofderfila at hverfa
(lítt gáðak þá), þjóðar,
(þín) ept vilja mínum,
enn snørak jafnan mínum,
ilt ráð þás mik vilti,
dýrð hittandi dróttinn
dáðrakkr, við þér hnakka.
8.
Oflöskvan höfum œsku
aldr várn spanit sjaldan,
barkat blóm af verkum
bráðgört, frá ódáðum,
ítr, þás opt á móti
ófríð risu blíðum,
mærð-vinnandi manna,
mín verk boðum þínum.
9.
Gerðak opt í orðum,
eljunsterkr, sem verkum,
hreggs bjartloga, ok hyggju,
hróts, í gögn þér, dróttinn,
þræll hefr þinn í allan
þann, lífgjafi manna,
ófs gröndugrar andar
ástsnauðr hratat dauða.
10.
Þinn hefr þunglig unnit
(þat fœrir mjök) sœri
synðugr þjónn (frá svinnu)
sóltjalds konungr (aldir);
mæltak mart þats spilti,
mætr vissir þat gætir
ranns, í rausan minni,
röðuls, fyr mér ok öðrum.
11.
Ókynni gatk, annan,
optsinnis þar vinna,
vigrar, ljóss, es vissak
veðr-Þrótt, á mik, dróttinn,
lítt bark önn ok ótta,
undgjalfrs, fyr mér sjölfum,
grálinns geymirunna
glaðr þás dœmðak aðra.
12.
Bergðak brjósti saurgu,
byrjar hlunns, sem munni,
hreins, ok holdi þínu,
huggóðr jöfurr, blóði;
þó sék, þengill skýja
þrifskjótr, meginljótir
hagir sýnask mér mínir
margir, þar til bjargar.
13.
Létk í ljós fyr Gautum
láðs nökkurar dáðir
laxa fróns, en leyndak
löskum þátt sem máttak,
seggja kind at sýndisk
(setrs) þokka mun betri
(vísi hár) an værak
(vel kunnum því, sunnu).
14.
Hendak hverjar stundir,
Hlakkar borðs es þorðak,
miska-ráð, fyr meiðum,
minn lífgjafi, at vinna;
miðr óttuðumk yðra
ósjaldan, gramr tjalda
(því vasa hagslept) hyrjar
heiðs, an gumna reiði.
15.
Hétk opt fyr lið láta
lasta verk til fasta
þér, en þekkjask dýrar,
þeyláðs konungr, dáðir;
enn snørumk ey til minna
aptr, landreki krapta,
esa vanði sá, synða,
sjaldreyndr kyni aldar.
16.
Hefr, at hvern of rifjak,
harri minn, til fjarri,
grandi firðr, þanns gerðak
geig, es sék þik eigi,
elsku kuðr, alls yðvarr
öðlingr, hef ek, röðla,
aumligr þræll í öllum
afgerðum mik vafðan.
17.
Hverr es greppr, sás gerra,
grunnúðigr, þér unna
(slíkr höfum synðar auki
sótt) heimstöðu dróttinn;
þú biðr öld, en aðrir,
almáttigr goð, sátta,
ýta ferð at yrði
aldýr, sökum valda.
18.
Ítr, lýstir þú ástar,
élserkjar gramr, merki
láðs til lyptimeiða
linns í hérvist þinni;
goð, rétt goðdóm yðvarn
(glatask mein af því) hreinan
(hölða liðs) at hylja,
hár, manndómi várum.
19.
Þú vast, mæztr, frá meyju
(mikil dyrð es þat fyrðum),
hauðrs, í heim með lýðum
hildingr, borinn mildri;
sæll bart óstyrkð alla,
ágætr, ok meinlæti,
skrýðir skýja slóðar
skríns, á líkam þínum.
20.
Skjöldungi erum skyldir
skýja tjalds ok aldar
greitt sem göfgast mætti
grandlausum stef vanda.
Ern skóp hauðr ok hlýrni
heims valdr sem kyn beima,
örr es ok öllu dýrri
élsetrs konungr betri.
21.
Endr vart barðr ok bundinn,
buðlungr, meginþungar,
hlýrnis elds, af hölðum,
hár, fyr sekðir várar;
enn lézt, öldu runna
angrstríðir, þik síðan,
viggs, meðal vándra seggja,
vegligr, á tré negla.
22.
Þjófr annarr tók þannig,
þrifvaldr göfugr, aldar
(sál vas hans ofs ok ælig
ósæl) við gram mæla:
nú sýn afl, hins eina
alls þú goðs sonr kallask,
ok með öflgu ríki,
oss, stíg niðr af krossi.
23.
Yðr nam annarr kveðja
illvirki svá, stillir
hás, þás hræddisk píslir,
hríðar nausts, með trausti:
minnsk þú, mildingr sunnu,
mín, kvað bauga tínir,
þitt (ák hag til hættan
heldr) es kømr í veldi.
24.
Hlaut af yðr sem aðrir
auðbrjótr meginskjóta,
láðs, þeirs löstum eyða,
líkn skepjandi ríkis;
sókndeili hét sælu
sannvíss paradísar
(gæf reyndusk þau þjófi
þín heit) friðar veitir.
25.
Hollostu gefr hæsta
hring-Þrótt með sér dróttinn
saðr, þeims, sinna, iðrask,
synða lausn ok ynði.
Ern osv. [v. 20].
26.
Hverr myndi svá hendir
harðgeðr loga fjarðar,
éla ranns, ef ynni,
ítr gervir, þér, rítar,
at, þreknenninn, þinni
þollr, sættandi, mætti
ógrátandi, ýta,
ormlands hjá kvöl standa.
27.
Sæll, tókt einn fyr allar
óverðr guma ferðir,
sannstýrandi, sáran,
sólhauðrs, á þik dauða,
ok (liðfasta) leystir
(lífs unnir þú runnum)
hölða ferð ór harðri
harms gnótt, fira dróttinn.
28.
Hilmir, reis, hins hæsta
hríðtjalds, ór gröf síðan,
flýtileygs, á frægjum,
friðsamr, degi þriðja,
ok ráðvísa, ræsir
regnhallar, vant fegna,
áðr þás yðvarr dauði,
aldyggr, fira, hryggði.
29.
Leitt í lopt upp, dróttinn,
(litu görla þat vitrir)
himins, fylgjandi helgu
holdi skrýddr, af foldu;
áðr trúir öld ok síðan
aldýran þik stýra,
skríngeypnandi, skepnu,
skýstalls, sælu allri.
30.
Ítr lofar engla sveitar
allr herr salar fjalla
víst með vegsemð hæstri
vörð ok menn á jörðu.
Ern osv.
31.
Enn mun öðru sinni
öðlingr koma hingat
mána tjalds hinn mildi,
meðr til dóms at kveðja;
geisar eldr ok œsisk
ölna fold; ór moldu
ferð vaknar þá fyrða
flest við ugg hinn mesta.
32.
Engr mun alls á þingi
ísheims vesa þvísa
jóskreytandi ítrum
óttalauss fyr drótni,
éla vangs þvít englar
jöfurs skjalfa þá sjalfir,
(ógn tekr máttug magnask),
mæts, við ugg ok hræzlu.
33.
Hörð munat hógligt verða
hjalmstýranda hins dýra
sunnu synðgum mönnum
sekðar-orð at forðask,
systkin mín, þvít sýnask
sár ok kross fyr ossu
dróttins várs með dreyra
dyggs augliti hryggu.
34.
Vér getk fátt at fœrim
framm í orða glammi
at dáðgeymis dómi
dýrðar gjarns of varnir,
endr ef eigi vendum
aldar kyns fyr synðir
(heldr reynisk þat hölðum
hætt) við gram til sættar.
35.
Orð megu vönduð verða
vist aldrigi Kristi
(goð's an görvalt œðri
gœzku fyldr) sem skyldi.
Sterk lofar drótt ok dýrkar
dagstalls konung snjallan,
himins es fylkir fremri
fróðr hvívetna góðu.
36.
Dóms-orði lýkr dýrðar
dróttar valdr á aldir,
þars greinisk lið ljóna
loks í tvenna flokka;
spönð lætr öll til ynðis
óttlaust af því móti
sunnu hvéls ok sælu
sín börn konungr fjörnis.
37.
Gumar líta þá gæti
(gengr alt við kør drengjum)
heilags Krists í hæstum
himinljóma goðdómi;
oss skyldi sú aldri
unaðs-gnótt fira dróttins
(þar 's örsløngvi engum
angrsamt) ór hug ganga.
38.
Þjóð á hart, sús hlýða
hildings boðum vildit
lofða kyns meðan lifði,
lýtum kend fyr hendi;
sú rasar aum í aumar
æ vísligar píslir;
ey grœtir þar ýta
uggr, en vætki huggar.
39.
Fnyk þola flærðar auknir
fleygjendr þrimu leygjar,
þar liggr elds á öldum
ímu frost með bríma;
mörg 's önnur þar manna
meiri ógn ok fleira
angr, an ór megi tunga,
óvegs, frá því segja.
40.
Mjök gengr máttr ok ríki
mæts varðanda jarðar
(lýð dugir helzt at hræðask
hann) of alt vit manna.
Sterk osv.
41.
Kosti hverr við harra
(hætt 's ella mjök) sættask
byrjar láðs (hvat bíðum)
blakkvaldr þrumu tjalda;
opt verðr ægis leiptra
ein stund viðum grundar
(trauðr erum öll at eyða
andar mein) at seinum.
42.
Ungr skyldi þat öldu
eyktemjandi fremja,
gífrs es gömlum hœfir
gunntjalds boða at halda;
trauð verðr hönd, en hlýða
hrynvengis má engum
Gaut nema gör verk bœti
grundar mens, af venju.
43.
Ræfrs esat löngu lífi
lungbeitöndum heitit,
(ryms finna þat runnar
randelds) af gram landa;
því 's hringskúrar hverjum
hag sinn með trú fagri
yngra þoll ok ellra
einsætt at vel hreinsi.
44.
Leygs hefr dánar-dœgri
dáðreyndr jöfurr leynða
svana flugreinar sínu
sviptendr jöru skriptar,
þvít frónspennir finna
fagrtjalda vill aldri
dœlar seiðs við dauða
dúnmeiða vanbúna.
45.
Háborgar, fæsk hvergi
hald þats bresti aldri,
hreggs nema, horskum seggjum,
heitfastr jöfurr veiti.
Sterk osv.
46.
Enn lætk sagðan svinnum
sárklungrs viðum, þungan
hátt, þats hvern dag ættim
hræðask, framm í kvæði;
þjóð mun sýna síðan
slœmr miskunnar dœmi
(ek skylda þó aldri
ugglauss) þaus mik hugga.
47.
Lítk optliga ýta
óglíkan mik fíkjum
(aukumk sár í slíku
sótt) ástvinum dróttins;
þeir bundusk vel vándra
verka ógnar sterkir
brigða skjótt ok bœttu
bógsvells metendr ella.
48.
Frétt hafa dyggvar dróttir,
Dávíð konungr síðan
snilli vanðr ept synðir
siðabót at tók skjóta;
blíðr nam þengill þýðask
(þat 's bann) konu annars,
en réð, svát bar bráðum,
búandmann af því svanna.
49.
Drengr réð brátt at beiða
buðlung ept hag þungan
höppum reifðr, sem hœfði,
himinríkis sér líkna;
fekk an fyrr af harra
fríðr landreki síðan
(hann réttisk svá) sunnu
sætrs vingjafar mætri.
50.
Nítti einn við ótta
ítr postoli rítar
fróns musteris festi
forðum þýjar orða;
en þegars iðran sanna
aldrprýðir fekk lýða,
Pétr vann glœp með gráti
grandlauss þvegit vandla.
51.
Því lét seggja sveitar
sinn postola finna
(raun lýsir þat) ræsir
ríkr óstyrkðir slíkar,
at bæri mun meiri
malmrunnum várkunnir,
menn þótt misgört ynni,
margfríðr skörungr síðan.
52.
Hlaut Máría mætum
miskunn af gram sunnu,
víns þás virða reynis
Vár þó fœtr með tárum;
snjallr vann snót frá öllum
senn misgerðum hennar
gumna vörðr, es gerðu
goði treystisk Bil, leysta.
53.
Slík styrkja mik merki,
minn goð, undra þinna,
þótt atferðin yrði
ór herfilig, stórum,
leiptra hróts at láta
láðvaldr myni aldri,
glaðr ef glœpa iðrumk,
glóða, mik fyr róða.
54.
Sálu veittak, sættir,
(sárr es minn hugr) þinni
bana hættligar benjar,
bragna kyns, fyr synðir,
nú beiðum þik, þjóðar
þrekfœðandi, grœða
andar sár, þaus óru
ósvífr glata lífi.
55.
Brigðr es heimr, sás hugðak,
hann døkkvir sið manna,
opt verðr lýðr á láði
lastauðigr, vinfastan;
eykr, sás eigi rœkir
orð þín, friðar tínir,
hjörva þollr, en hylli
hans leitar, sér vansa.
56.
Tregr emk ljót at láta
lasta-verk til fasta,
mér hagar opt fyr augum,
æligs móðs fyr róða;
þess ák mér at meiri,
margríkr jöfurr, líknar,
fleygs, ok, foldar œgis,
friðar sjalfan þik biðja.
57.
Heldr dœmðu mik, hölða
happvinnandi, þinni
meir af miskunn dýrri,
mætastr, an réttlæti;
lít ok virð, sem vættik,
valdr blásinna tjalda
hreggs, at hjölp of þiggi,
hár, óstyrkðir várar.
58.
Hvar megum oss, hinn örvi
ýta kyns, fyr synðar
sárar sekðir órar,
sættir, skjóls of vætta,
nema lastauknum líkna,
logskríns, vilir þínum
sjalfr, þeims synðir skelfa,
sæll gervandi, þræli.
59.
Hlut meguð hvern til gotna,
happkunnig, miskunnar
ramligs bús af ræsi
röðuls, Máría, öðlask;
vest ávalt at trausti,
vegstýris, mér dýru,
mild, at missak aldri,
móðir, yðvars góða.
60.
Vættik oss með ótta,
alskirt himins birti
höfuðmusteri hins hæsta
hildings, af þér mildi,
hauðrs, þvít hugga fríðir
hug mínn siðir þínir,
grams kastali hinn glæsti
glyggs, en várt líf hryggvir.
61.
Verðrat, blíðr, fyr borði
brjótr, höfðingi snóta,
(mjök treystumk því) Mistar
myrkleygs, sás þik dyrkar,
þvít vegskjótust veita,
veðrs landreka strandar,
vilt, svinn, ok mátt mönnum,
móðir, alt hit góða.
62.
Hvern biðk hald ok árnan
helgan mann hins sanna
(trús) við tírar ræsi
(trausts leitak) mér veita,
svát óbœttan ættim
engi kost, þás drengja
jöfurr vill andar krefja
ástnenninn hal þenna.
63.
Ér látið þau, ýta,
atferðar lok verða,
miskunnandi, minnar,
margríkr, at þér líki,
svát frá yðr í ítru
(oss kjósum þat) ljósi,
veglyndr veðra grundar
valdr, skiljumk ek aldri.
64.
Létum hróðr, þanns heitir
Harmsól, fetilhjóla
fyr hugprúða hríðar
herðendr borinn verða;
mér biði hverr, es heyrir,
heimspenni, brag þenna,
œski-Þrór ok eirar
unnröðla miskunnar.
65.
Án lát engan þína,
angrlestandi, mesta
mann (deilir þat máli)
miskunn, jöfurr sunnu;
vörðr, laða skatna skírða,
skýtjalds, saman alla,
ítr, þars aldri þrjóti
unaðs gnótt ok frið, dróttinn.
