Ljómurnar
| Velg språk | Norrønt | Islandsk | Norsk | Dansk | Svensk | Færøysk |
|---|---|---|---|---|---|---|
| Denne teksten finnes på følgende språk ► | 
|
Uppskrift eftir J. C. Svabo
1.
Hægstur heilagur andi,
himnakongurin sterki:
so lovliga lív tú meg.
Gud signi os á sjógv og landi,
sannur í vilja og verki,
tú hoyri eg heiti á teg:
fora tú mær frá vondans pínu og díki,
hóttur av øllum kvalum frá mær víkið,
mær veitst tú tað, Mariu sonurin ríki,
mala kundi nakað sóttar líki.
2.
Dagarnar seks teir dýru,
drottin mín tað skapti,
allan heimin her.
Sum mjúkliga Masus skýrdi
við miklum dygdar kraftum.
Og so er greint fyri mær:
skírdi hann loft og skapti hann allar kinnar,
so vegliga kundi hvør frá øðrum rinna.
Síðani timbraði hann tungli, sól og vindar,
so týðiliga hann alt kundi loysa og binda.
3.
Ádam faðir vár fyrsti
frá hann skapti á foldum,
rætt sum hvør maður veit.
Hann lat seg tartil lista,
líkaði teim á foldum
við samri sæla grein.
Nú vil eg beggja teirras navn útinna,
sum hann vildi vára tvingan linna,
Ádamur æt og Eva hansara listiga kvinna,
valla mátti vænari tvey hjún finnast.
4.
Teim varð lagt við láni,
at liva við alskyns gleði
so trygt í Paradis,
sum veitir á tann vana,
so vítt yvir allar kinnar,
og teim var sælan vís.
Forbeyð hann teim at bíta tað epli av kjarna,
blessa mundi teim einki annað varna,
tað birtist av tann hægsta sóla-stjarna,
hon bar hann í heim og hjálpti Ádams varna.
5.
Dýra drottin Maria,
drottin mín henni sendi,
ein av einglum sín.
Sagdi hann teim av sonnum,
so fell hann teim orðum vonnum:
"Nú roynist halgan tín,
tjúgu vikur og tólv á greina,
hartil seks og umframt eina!"
Ta gekk Maria við burinum reina.
6.
Níggju mánar í hægsta,
rætt sum spámenn játtu
oss við fagrum frið,
hon bar sína byrðu hægstu,
ret sum Gud sjálvur átti
av sínum halgum kvi.
Ein æt Balsar, ofraði gull við hondum,
annar æt Melkjir, vilkus rá við hondum,
Jaspur hann bar roykilsi á hondum.
Eystan komu teir kongar tríggir úr londum.
7.
So var honum trongt fyri hendi,
tornakrúnan høvdið,
------------
holdið skarst frá hendi,
følnaði liturin fagri,
og dundi droyri við.
"Eg var bardur, sligin og stoyttur móti hørðum gróti,
háiliga happaður av øllum hatri,
hvat er tað góða tær gjeri mær her ímóti,
sundur stungu teir síðu mína við spjóti."
8.
Nóns var dags í hægsta,
sum skapti himmal og landa,
hann læt sítt lív á kross,
so rúman rødd hin skæra,
so ríkið gav upp sín anda,
so frægur á hjálpa oss.
Flest alt mundi hann faðir síns vilja útinna,
hesum svarar Gud sínum orðum á sonnum,
so hermiliga man lujda leggjast í minni,
heimurin allur tapti birting sín.
9.
Tá kom epru ótti
av gýðinga munni,
tá ið hvør vildi líva sær.
Flutti (flýddi?) alt í flokki,
fólkið hvør sum kundi,
tey blesaðu burtur frá mær.
Nemda Maria og sankta Jóanis bæði,
so mikil var teirra sorg og hjartans møði,
tey óttaðust hvørki ódnir ella bræðir,
undir Korsið frá teim fastna staðir.
10.
----------------
Eg var so fúsur a fylgja tær til pínu,
aldri flýddi eg undan korsi tínum.
11.
Tá kom epri ótti
illi vondan kvíddi,
sámiliga sum søkti,
sjálvur Gud sum stríddi,
hann nái allar oss.
Lokurnar brustu, loysti hann allan vanda,
allar bøtti hann Evu mótgjerð hin ranga,
alt Helviti, tað opna tók hitt langa,
inn reið Jesus við valdi sínum at ganga.
12.
Ak! Ak! Her eingla sveitti
líður á kjøldrum mínum,
eg lovi tað í lósnari neyð.
-------------
13.
Ret sum síðst í vessi,
alt Helviti hann oyddi,
tá ið Jesus Christus var ein.
O so snart hann sneiddi
mjúkliga við helsótt síni,
alt eftir Evu ein.
Tað man frættast bæði á sjógv og londum,
bant hann við blesa morum vondum,
fjøtrini liggja á fótum hans og hondum,
skrottin brennur sjálvur í teim bondum.
14.
So er nú vora minni,
eg kann tað ikki dylja,
sum Christus kunnugt er.
Hann eyðmýkti vára sinni,
staðfastiliga bið:
O Gud fyrigev tú mær,
djarvliga hevur tú oss agnar orðini snajda(?)
stoytist fast frá vondans pínu á snajdum(?)
tá ið tú gavst út títt holda blóðið tað reyða,
Jesus Christus lat os njóta tín deyða.
15.
Sum hann í salinum situr,
sóla-kongurin frómi,
við gleði og allari maktm
hann kennur vist at vita
vára saligu dómar,
og tað hevur Dávur sagt.
Tá kemur eldur av vondans pína og lastum,
eldurin brennur á sóla-plássi hægsta,
mílir teljast fleiri hin túsunda ragstrir,
tá man Jørðin búkar úr sær kasta.
Svabo um Ljómurnar:
Dette er en meget gammel Sang, som uden al Tvivl er digtet i Island eller af en Islænder. Den igjennemgaaer Religionens Hoved-Artikle og Saliggjørelsens Orden, og synes at have været brugt i de catholske Tider som en art af chatechismus, og det saameget rimeligere, som man i ældre Tider gjerne affattede de Begivenheder i Riim, som man vilde have bevaret i Hukommelsen.
Nu er denne Sang (hvorom Lucas Debes mælder) saa meget ufuldkommen, at man kun kan anse den for en Levning af hvad den før har været, hvilket, foruden de i Afskriften satte Stjerner ( der ikke gjerne i Bøger bebude noget behageligt) kan sees af de Huller og Spring, som findes i Meningen.
Ingen Under at den er ufuldkommen, og det langt mere end i benævnte Provst Debes’s Tid; thi ej alene har den bestandig været overladt til Hukommelsen, og aldrig, saa vidt jeg veed, været optegnet; men denne Overtroe, i det mindste hos Nogle, har tillige befordret dens Ufuldstændighed: at naar en skulle lære den fra sig, måtte han tilbageholde et Vers, ifald hann ikke skulde "sjólátast", d.v.s. omkomme på Søen.
