Dionysius Saga

Fra heimskringla.no
Hopp til navigering Hopp til søk
Velg språk Norrønt Islandsk Norsk Dansk Svensk Færøysk
Denne teksten finnes på følgende språk ► Original.gif


Heilagra Manna Sögur


Dionysius Saga
(Cd. Holm. 2 folio, A; 235 folio, B)


C. R. UNGER

Christiania 1877


Her byriar upp sogu Dionisij byskups

Paulus[1] postoli sa er af himni var kalladr til postola lags, þa er hann for um allt Grickia[2] velldi ath boda tru Kristz, þa kom hann til borgar þeirar er Athenis heitir. I þeire borg var spekingr, sa er Dionisius het, ok red hann fyrir hofs blotum. En er Paulus kom um[3] dagh til hofsins, þa fann[4] hann þar mỏrg skurdgod ok[5] einn stalla, þann er eignadr var okunnum gudi. Þa spurdi Paulus Dionisium speking, hverr sa væri enn okunni gud. Dionisius svaradi: »Enn er sꜳ oss eigi syndr med godum, helldr sparizt hann til ovordinnar tidar.« Paulus mællti: »Þann gud boda ek ydr, er þer kallit okunnan, en hann er sannr gud ok sannr madr, þviat hann let berazt fra[6] meyiu ok var pindr fyrir heilsu manna ok deyddr[7] ok reis upp af dauda ok ste upp til himna, ok sitr til hægri handar gudi fedr, ok mun hann koma i enda heims at dæma um alla hluti, þa er gioraz i heimi. En er postolinn hafdi þetta mællt, þa sannadi hann iarteinum kenning sina ok gaf syn þeim manne, er blindr var borinn.« Þa tok Dionisius tru ok let skirazt ok giordiz lærisveinn Pals postola ok fylgdi honum þria vetr, hvert[8] sem hann for. En sidan var hann vigdr til byskups af Pꜳli postola i Athenisborg, ok gerdiz enn mesti kennandi ok snere til tru ollum borgar lyd ok miklum hluta herads bygdar.


2. En er nockurir vetr lidu þadan, þa spurdi Dionisius, ath þeir Petr ok Pall voru hafdir[9] i bỏndum i Romaborg. Þa gerdi hann þangat fỏr sina, þviat hann var fwss ath deyia med postolum. En guds postolar voru fyrr farnir [af heime til guds[10], en hann kæmi til Romaborgar. En er hann kom fyrir pafann, þa tok hann[11] feginsamliga vit honum, ok var hann i Romaborg nockura stund, En er almattigr gud villdi lysa med sinni miskunn otru myrkr vestrmanna, þa mællti Clemens a þessa lund vit Dionisium: »Ser þu, Dionisius brodir, at mikill er kornskurdr en fꜳir verkmenn i[12] guds akri; en allz þu ert [vel lærdr[13], þa far þu i nafni drottins ok rek eyrendi guds um allt Frakland; svo sem drottinn Jesus Kristr gaf Petri lærifedr minum velldi at binda ok at leysa, svo set ek þer velldi at leyfi postolans, at þu færir fram gudspialligar kenningar um allt Frakland, ath fyrir þina kenning megi hvervitna kynnaz nafn Kristz, en þu megir heyra vit þik mællt þat, er sagt er i gudspiallinu: heill þu, godr þræll ok trur! þvi at þu vart trur i[14] fꜳm hlutum, mun ek þik setia yfir marga hluti; gack inn þu i fagnad drottins þins.« En er hann hafdi þetta mællt, þa sendi hann Dionisium nordr um fiall, ok enn med honum gỏfga votta kristinnar truar Saturninum, Marcellum, Lucianum, Faustinianum[15], Victoricum ok enn adra, þa er eigi eru nefndir, ath vottum væri bundin ỏll kenning þeira. En er þeir komu til borgar þeirar, er Arelatensis heitir, þa sendi Dionisius Marcellum til Spanialandz ath efla þar kristinn dom, þviat Philippus byskup Spanialandz[16] hafdi andaz litlu adr; en hann sendi Saturninum til herads þess, er Aquitania heitir[, er vær kỏllum Aqvitanialand[17], Lucianum vigdi hann til prestz ok sendi hann til borgar þeirar, er Beluacensis heitir, en Faustinianum ok Victorikum sendi hann til herads þess, er Tervacensis[18] heitir, ath þeir bodadi tru heidnum mỏnnum. En sialfr Dionisius med Rustico presti ok Eleutherio diakni for til hofudborgar þeirar, er Parisius heitir, ok færdi þar fram helgar kenningar, þær er hann hafdi numit af Pꜳli postola[19], ok sotti hann þangat med hita sadrar[20] truar, er hann vissi mesta villu fyrir[21] heidinna manna, þviat hann hræddiz eigi ognir ne pisler heidenna manna. [Aminning lidenna meistara[22] styrkti hann til ovordinna pisla, þviat hann vissi sik hafa mundu eilift lif fyrir[23] stundligan dauda, ok var hann fuss at verda pislarvottr Kristz. En þo var borg sia[24] Parisius agæt af fiolda gỏfugra manna, audig ath aurum ok at ỏllum kaupskap, þeim er vida var þangat færdr, [gnog at ỏkrum ok god[25] at vingordum ok at alldinskogum. Þar var ok margr veidiskapr til fridenda, dyr ok alldin, en fiskar i ꜳ þeiri, er fellr hia borginne. Þenna stad valdi ser heilagr Dionisius til kenninga, ok hafdi hann þvi meiri[26] kostgæfi til at leidretta andir manna, sem torvelldra var at snua þeim fra heims elsku, þviat þvi traudari er hverr at fyrirlita heiminn, sem [fleira hefir[27] af fridendum hans.


3. En er margr lydr hafdi tru tekit af kenningum Dionisius[28], þa mællti hann vidr einn gỏfgan mann, þann er Lisbius het, þann er fystr hafde gỏfugra manna skirn tekit i borgenni: »Allz[29] nu tekr fioldi manna tru[30], ok safnazt hvern dag marger til skirnar, þa litzt mer vel fallit at kaupa akr at þer ok lata gera þar kirkiu, at þangat safnizt allir til kenningar ok skirnar, þeir er tru vilia taka.« Lisbius svaradi: »Kauplaust mun ek þer veita akr þann, er þa falar.« Dionisius mællti: »Eigi skal sia kaupskapr ꜳ þa lund fara, þviat drottenn Jesus Kristr, er berazt let fra meyiu til heilsu manna, þa var hann i leigdu husi borenn, en eigi ꜳ eigenligum bæ frænda sinna, af þvi syniz mer eigi rett at gera a okeyptri[31] iỏrdu hus, þat[32] er endrgetaz [inni astvinir[33] guds; af þvi er skynsamligt, at þu takir verd fyrir þenna stad, at sa let sik vid verdi selia, er alla leysti fra eilifum dauda fyrir skirn ok tru, en þu gef aumum[34] verdit, ef þu vill þat Kristi færa.« En er þeir rædduzt þetta vid, þa keypti Dionisius akrinn, ok var þar þvi næst [kirkia ger[35] ok kennimanna til feingit, þeira er adr voru at godum sidum kendir[36]. En Dionisius kendi tru Kristz hvern dag heidnum mỏnnum ok sneri þeim fra blotum til truar, ok spandi hann gudi til handa þa, er diỏfull hafdi villta fra skapara sinum, ok gerdi hann þa himinrikis verda[37], er hann spandi fra þessa heims elsku[38]. En sva mikinn krapt vann drottenn fyrir þræl sinn Dionisium, at hann sneri hiortum otruadra manna eigi midr af iarteinum en af kenningum. En er blotmenn leitudu margra væla i gegn honum ok drogu saman lid mikit ok biugguz til orrostu i gegn Dionisio ok lidi hans, þa skein sva mikit lios himneskrar miskunnar yfir honum, at þegar er enir grimmo hermenn sa hann, þa var annattveggia ath þeir lỏgdu nidr grimmleik sinn ok vopn ok fellu til fota honum, eda ella urdu þeir hræddir ok flydu fra augliti hans, ef þeir villdu eigi til truar snuaz. Þat gerdiz med undarligum hætti, at vopnadr lydr matti eigi rỏnd reisa vit vopnlausum manne, helldr brutu þeir sialfir skurdgod sin, þeir er smida letu, ok fognodu nidrfalli godanna, þa er þeir risu upp[39] til andar heilsu. Diofull harmadi yfirstigning[40] med sinni sveit, en kristni guds fagnadi sigri sinum. En er hinn forni fiandi sa eydaz sina sveit en [aukaz guds lyd[41], þa leitadi hann rada[42] þeira, er hann matti, ok eggiadi hann sina menn at gera þꜳ ofrid þeiri sveit[43], er þa var nỏckut efld af Dionisio byskupi.


4. Blotmenn kunno[44] illa, er þeir sꜳ brotin skurdgodin, en þeir mattu ecki velldi hafa i gegn fiolda kristinna manna þeira, er ꜳ einn gud trudu; ok er þeir mattu eigi fram koma þeiri illzku, er þeir fystuz at giỏra til oþurftar kristnum monnum, þa foru þeir til fundar vit Domicianum konung[45], er næstr var eptir Neronem, hann gerdi ofrid Kristz iatỏrum, ok sỏgdu þeir konungi[46], ath fiolkunnigr madr, er Dionisius het, eyddi allri gỏfgan godanna. En er enn grimmasti konungr[47] heyrdi þetta, þa fylldiz hann upp svo mikillar reidi, at hann let þegar taka hvern kristinn mann, er hann matti finna, ok neyda[48] til blota eda selia til pisla. Þa var sendr nordr til Fraklandz greifi, sa er het Fescenninus Sisinnius, med [mikilli reidi ok[49] miklu lidi, at hann leti taka Dionisium enn gamla kennimann, er agætr var vordinn af iarteinum ok kenningum, ok neyda til blota eptir bodordum konungs, eda leti pina hann ath lỏghum þeira, ef hann villdi eigi blota. En þau voru lỏg þeira, at þann mann skyllde vondum beria edr hỏfud af hỏggva, ef[50] gerdi i gegn Romaborgar lỏgum. En er greifinn[51] for nordr med lidi sinu at leita Dionisius[52], þa vard honum bratt heyrinnkunnikt[53] nafn hans ok iarteinir. Þeir skundudu þess at meir ferd sinni, unz þeir komu til Parisius borgar, þar er þeir fundu Dionisium teliandi[54] tru fyrir otalligum lyd ok med honum Rusticum prest ok Eleutherium diakn; þviat þessir helgir menn villdu alldri skiliaz vit Dionisium, þeir fylgdu honum i ast guds ok skilduz eigi vit [hann ꜳ[55] pislartid. En er sogd var tilkvoma greifans med Romaborgar lidi ok nyium bodordum konungs, þa runnu a mot honum heradsmenn ok hỏfdingiar borga ok baru upp tidendi þau, at menn voru sendir til hofuds Dionisij[56] byskups.


5. En er drottinn Jesus Kristr villdi þa sinn pislarvott kalla fra þessa heims meinum til eilifrar dyrdar fyrir uthelling blods, þa þusti at honum fiỏldi heidinna manna, ok var hann gripinn af þeim ok bundinn ok hleginn ok [hrækt i andlit[57], ok med honum Rusticus prestr ok Eleutherius diakn, ok voru þeir leiddir fyrir greifann. Sisinnius greifi mællti: »Ertu enn forni karl, sa er Dionisius heitir, er kalladr ert ỏdru nafni Makarius, er[58] menn segia, at þu briotir bodord ens gỏfgazta keisara ok eydir blotum allra goda?« Dionisius svaradi: »Gamall em ek at likams alldri, en [ꜳvallt ungr ok alroskinn[59] i tru ok ꜳst drottens mins Jesu Kristz, ok safna ek fyrir kenningar þionustu nyium sonum til handa gudi, [er endrgetazt let[60] fyrir skirnar vatn ok helgan anda, ok helld ek med hreinu hiarta bodordum ens æzta[61] konungs.« Greifinn mællti: »Segdu mer, hvern gud þu gỏfgar.« Þa svorudu þeir allir [.iii. fostbrædr[62] Dionisius Rusticus ok Eleutherius, sva sem einn madr mællti, þviat þeir voru af einum anda allir lærdir: »I þvi er synt, at vær erum sannliga kristnir, at vær truum af ỏllu hiarta ok iatum med munni ok gỏfgum[63] i verki fỏdur ok son ok anda helgan, einn gud i algiỏrri þrenningu, einn i guddoms velldi, drottin vorn Jesum Krist, sannan gud af fedr getinn fyrir tidir ok sannan mann ꜳ tid borinn fyrir heilsu vora[64] fra meyiu, þann er pindr var deyddr[65] ok grafinn ok reis upp af grỏf ok ste til himna, ok sitr til hægri handar gudi fedr ꜳ himnum ok rædr ỏllu velldi himnesku ok iardligu, hann mun koma at dæma um lifendr[66] ok dauda fyrir ogn elldz.« Greifinn mællti: »Ecki þarft þu, enn forni karl, at segia mer fra þessum hlutum, ærid[67] margt heyrdi[68] ek sagt i Romaborg fra þessi villu þinni ok fiỏlkynghi; segdu mer, ef þer vilit lyda bodordum konungs vors ok blota godum odaudligum; en ef þer gerit þat eigi, þa mun ek eigi [deila vid ydr ord helldr[69] bardaga.« En er þeir rædduz þetta vid, þa kom til ein gỏfug husfreyia, su er Larcia het, med frændlidi sinu, hon kvaddi greifann ok sagdi Lisbium bonda sinn svikinn vera af fiolkyngi Makarij Dionisij ok hafnat hafa lỏgum konunga. Þa var Lisbius tekenn ok leiddr fyrir Sisinnium, ok iatti hann sik kristinn vera, ok var hann þegar hỏggvinn, ok for hann til guds.


6.[70] En enn styrkzti[71] guds kappi Dionisius var færdr or fỏtum ok bardr svipum af .ix. ridderum, sva at [sumir gengu til en sumir[72] fra, en þeir Rusticus prestr ok Eleuterius diakn voru latnir standa i hia ok sia pisl hans, at þeir [hræddiz ok hyrfi[73] til blota. En er Dionisius var leingi bardr, þa styrkti hann i kenningum sinum samriddara sina, at þeir hræddiz eigi pisler, helldr eggiadi [hann þa til[74] at standaz slikar þrautir fyrir tru Kristz, ok lofadi hann dyrd Kristz[75] ok mællti: »Lof drottens mæler munnr[76] minn, ok lofi hverr madr nafn hans, þess er mik giỏrdi verdan at bera pislarmark Kristz ꜳ likam minum, en þat er dyrd ydr, enir kærstu brædr; af þvi [se þer[77], at þer mædizt eigi i [pisl minni[78], helldr styrkiz hiarta ydvart i ast drottins Jesus Kristz.« Þa voru þeir gripnir Rusticus prestr ok Eleuterius diakn ok bardir, en sidan allir saman settir i myrkvastofu. En annan dag eptir voru þeir festir i stagl ok kvaldir; en þeir gerdu þackir gudi. Þa var heilagr Dionisius lagdr ꜳ[79] iarnreckiu berr[80] ok kyndr elldr undir; en hann sỏng lof gudi ok mællti: »Elldligt er mꜳl þitt, drottinn, en præll þinn elskar þat. En þu, drottinn Jesus Kristr, er mælltir fyrir spamann[81], þa er pu ferr yfir[82] elld, ok mun logi eigi granda þer, sva sem þu gaft mer krapt ath stiga yfir haskasamligan elld i likams girndum, svo lattu mik nu yfirstiga þenna hita til dyrdar nafns pins.« En er elldr matti eigi granda ỏnd Dionisius, þa let greifinn beita hann grimmum dyrum. En er Dionisius sa en grimmu dyr fara ath ser, þa giordi hann krossmark[83] ꜳ mot þeim ok leit til himins ok mællti: »Þu gud, er ꜳvallt ert enn same, ver þu nær mer ok syn [mer þann [84] enn sama mꜳtt, sem þu syndir þræli þinum Daniele.« En er dyrin komu at honum, þa fellu þau til fota honum. Þa let greifinn kynda ofn gloanda[85] ok kastadi þangat Dionisio; en hann gerdi krossmark fyrir ser ok mællti: »Gef þu mer, drottinn Jesus Kristr, at ek ganga omeiddr ut or þessum bruna, er likneski er eilifrar kvalar, ok slokk þu med dỏggu[86] heilags anda þenna elld, svo sem þu sloktir[87] i uthellingu blods þins loga þann, er monnum vard i inngongu paradisar.« En þeir Rusticus prestr ok Eleutherius diakn stodu[88] hia bundnir ok voru bunir at taka slikar pislir. En elldr sloknadi vit bænir Dionisij, ok geck sa enn dyrligi byskup ur ofne loganda gulle biartare. Þa var hann enn festr a tre ok leingi kvaldr, ok do hann þo eigi, at[89] helldr iatti hann avallt drottne Jesu Kristo.


7. [Eptir þat voru þeir allir[90] þrir settir i myrkvastofu med miklum fiolda kristinna manna; þviat margir truadir[91] menn villdu fylgia Dionisio ok þustu[92] inn i myrkvastofuna. Þa veitti hann[93] nytsamligar ok naudsynligar kenningar þeim, er þangat komo, ok sỏng þar messu; sidan vigdi hann holld ok blod drottins vars Jesu Kristz til lausnar[94] lidi sinu. En a þeiri stundu er hann sialfr ok allr lydr, sa er inni var, skylldi taka corpus domini, þa skein svo mikit lios af himni i myrkvastofuna, at eingi hafdi slikt lios fyrr sed. I þvi liosi vitradiz drottinn Jesus Kristr med fiolda eingla, svo at margir sꜳ, ok tok hann et helgada braud ok selldi Dionisio ok mællti: »Tak þu, vinr minn, þetta takn, er skiott mun fylla þina dyrd med fedr minum, þviat verkkaup þitt er mikit fyrir mer, ok heilsa i riki minu ollum þeim, er þer hlyda; vinn[95] þu nu hraustliga, ok mun vera minning þin ꜳvallt i dyrd, þviat gætzka su ok elska, er þu hefir, mun arnat geta[96] hialpar þeim, er þu bidr fyrir.« 


8.[97] Vit þessa ena gỏfgu iartein var stỏdd Larcia, su er neind var fyrr adan[98]; þott hun [væri heidin, þa var hun þo forviten[99] at sia iartein heilagra. Sidan voru guds vinir leiddir or myrkvastofunne fyrir domstol Sisinnij greifa, ok mællti hann vid þa: »Ef þer vilit vitkazt nỏckut um sider ok [hafa lifit, þa blotid þer godum ok lifit[100], en ef er vilit [eigi lifa[101], þa litit þer hræ þeira, er nu liggia umyldir ok af ydarri fiỏlkyngi gerduzt dauda verdir, ok skulud er hafva slikan dauda, ef þer vilit eigi vitkazt[102].« En er guds[103] vottar Dionisius, Rusticus ok Eleutherius helldu stadfastri iatningu tru sinnar ok kiỏru at fylla pislarvætti guds, þa voru þeir leiddir or[104] augliti greifans ok synd þeim hræ pislarvotta guds til ognar; en þeir lofudu leyndan dom guds, þess er lægir fyrir litillæti[105] her [i heimi þa, er[106] hann vill miskunnsamliga dyrka med ser [ꜳ himni[107]. Morgum pislum voru þeir[108] pindir en i eingri yfirstignir; þeir runnu fyrir kveliurum[109] sinum til pislar, at eigi yrdi þeir seinir til dyrdar; þeir eggiudu kveliarana sialfir ꜳ hendr ser, at vaxa mætti dyrd þeira, sva sem pisler oxu.


9. En er þeir voru leiddir til hỏgs eptir margar pisler ok bardaga, þꜳ hellt heilagr Dionisius hỏndum til himins ok mællti: »Þu gud minn, er [mik skapadir ok leiddir mik til lifs fyrir þina miskunn, ok[110] kendir mer þina[111] speki, ok falt eigi fyrir mer leynda hluti rads þins, helldr huggadir þu mik ꜳvallt i miskunn þinni ok vart med mer i ỏllum þrautum, þackir geri ek þer i ỏllum hlutum, drottinn minn, þeim er þa syndir mer ok gerdir vid mik, allra hellzt i þvi er þu vitiadir min sialfr ok huggadir elli mina til þin leingi fusa, þviat þu visser, at ek var langa tid fuss at sia þik; en nu taktu mik, drottenn, fyrir pislarsigr medr brædrum minum þrælum þinum; en ek fel ꜳ hendi þer þina menn, þa er þu leystir med þinu blodi ok leidrettir fyrir mina kenning; heyrdu þa alla, sem þu hezt sialfr, er ꜳ þitt nafn kalla fyrir tru ok vora minning, þviat þitt riki er med fedr ok helgum anda fyrir[112] allar alldir.« En er allir truadir[113] ok nỏckverir af heidnum mỏnnum svorudu ok sỏgdu amen, þa fellu guds vottar a kne ok rettu hals sinn, ok voru allir senn bolỏxum hỏgner, sem greifinn hafdi bodit, ok gulldu þeir likami sina iỏrdu en andir himne, þviat þeir helldu stadfastri tru, sva at enn þottu [bladrandi tungur Kristi iata[114], þa er hofud voru[115] hỏggvin af bolinum. Eingi þeira var ỏdrum skiotari eda[116] seinni, aller [voru þeir senn hỏgner[117], ok foru aller senn .iii. til guds, þviat þeir iattu aller þrenningu guds medr iafnri ast. En sva mikill fioldi kristenna manna var þann dag drepinn, at þat þotti fyllazt i Parisius borg, er David spadi um Iorsala borg ok mællti: »Kỏstudu þeir hræum þræla þinna, drottenn, umhverfis Hierusalem, ok var eingi til ath grafva.« En ath ỏllum mætti vitrazt dyrd ens helgazta kennimanz Dionisius[118] byskups, þa kom lios mikit af himne ok hræzla yfir alla, þa er hia stodu. Þa reis upp [heilagr Dionisius[119] ok tok hỏfud sitt i hendr ser, ok geck hann .ii. milor fra stad þeim, er hann var hoggvinn. Lios þat er vitradizst fylgdi honum ok mikill fioldi eingla, þeira er sungu lof gudi ok mællto: »Dyrd se þer, drottinn.« Hilmr[120] dyrligr fylgdi sỏng þessum, er heyrdr var [lida til himna[121]. Enn helgi Dionisius byskup var þar grafenn, sem hann nam stadar, ok hviler hann þar nu. En er otalligr lydr sa ok heyrdi þessi tidendi, þa toku margir tru retta af lidi greifans ok margir af borgarmonnum; en þeir urdu allir ræddir ok flydu til husa sinna, er eigi trudu. En er Larcia en heidna huspreyia sa þessa iartein, þa geck hun a mot kveliorunum ok sagdi sik kristna vera. Þa vard hun tekin af heidnum monnum ok hỏggvin, en hun hellt iatningu Kristz ok skirdizt i blodi sinu. En Visbius[122] sonr hennar, er hun atti vid bonda sinum Lisbio, hann var enn þa riddere Domicianus konungs i Romaborg, ok var hann ridderi sidan annarra tveggia keisara. En er hann kom til Parisius borgar, þa tok hann tru ok skirn af byskupi þeim er Masus[123] het, en hann var enn þridi byskup fra Dionisio byskupi, ok fyrirlet hann þessa heims hluti ok samteingdizt [Kriz iaterum[124].


10. En þeir er banad[125] hỏfdu Kristz [ridderum ugdu, at cristnir menn mundi[126] grafa likami þeira Rusticus ok Eleutherius, er hỏgnir voru med Dionisio, ok bundu rad saman at taka likami þeira a brott ok sỏckva[127] i diupan hyl. En almattigr gud, sa er fyrir veit alla hluti, adr verdi[128], ok skiptir eigi sinu radi, þvi er hann hefir fyrir ætlat, hann eyddi med spakligu radi gæzku sinnar slægdarbrỏgdum illgiarnra manna, þviat gỏfug huspreyia het Katula[129], su er heidin var enn þa helldr af naudsynium en at[130] vilia, þviat hun syndi þat i radi sinu ok i tiltekium, at hun villdi til Kristz snuazt fyrir dæmi heilagra guds votta. Sia kona baud heim medr ser þeim, er glata villdu likỏmum heilagra, ok gerdi beint vid þa, en hun baud huskỏrlum sinum a laun, þeim er henne voru truaster, at taka ꜳ braut likami heilagra Rusticus ok Eleutherius ok fela. En þeir lyddu vilia drottins ok bodordi hennar ok frỏmdu þenna enn lofliga stuld, er eingum manni giỏrdi skada en ỏllum truỏndum mikenn avauxt. Þeir falu likami þeira i ardrforum[131], ok letu sem þeir skylldi akr eria, ok hugdu þeir þat, er þa sa, at þeir starfadi at verki[132]. En þeir merktu vandliga stadenn, at kristnum mỏnnum mætti skyrt vera, hvar leita skylldi likama þeira. En er sa akr var saenn sidan, þa gaf hann hundratfalldan ꜳvỏxt. Þat giordizt kononni at fevexti en mỏrgum at andar heilsu. En er Katula[133] sa þverra ufrid i gegn kristnum monnum, þa syndi hun[134] stad þann, er hon hafdi fela latid likami þeira Rusticus ok Eleutherius. Sidan voru bein þeira upptekin af kristnum monnum ok færd þangat, er grafenn var Dionisius byskup, ꜳ þeim sama degi, sem þeir letu ỏnd sina ok toku sigrlaun af gudi ꜳ himnum, ok er þar nu sidan giỏr gỏfgan[135] þeira af ỏllum kristnum lyd allt til þersa dags. En af þeira verdleikum ok bænum tok[136] en gỏfgazta huspreyia tru ok skirn, ok gaf hun alla eigu sina drottni Jesu Kristo ok helgum monnum hans ok þionadi pislarvottum guds i heilagri atferd, medan hun lifdi sidan.


11. En er fiỏldi kristinna manna ox ok fridr gerdizt, þa var uppreist kirkia gỏfug i dyrd heilagra guds votta Dionisius Rusticus Eleutherius, ok verda þar margar iarteinir til dyrdar þeira[137], at eingi madr ma [telia ne hugum af segia[138]: blindir menn taka þar syn, en daufir feingu[139] heyrn, en halltir gỏngu, ok flyia diỏflar fra odum monnum, ok fa siukir heilsu, þeir er af [ỏllum hug[140] kalla a guds pislarvotta i naudsyniar sinar, [hvatki er[141] þeim er at meini. En þeir voru pindir skamt fra Parisius borg a fialli þvi, er kallad var fordum [Odins fiall[142], þviat likneski Odins[143] var þar mest gỏfgat, en nu er [þar kallat heilagra fiall[144], sidan er guds vottar voru þar pindir. En Dionisius var pindr .x.[145] nottum eptir Michaels messu ꜳ enu fiorda ꜳri ens siỏnda[146] tigar fra pisl drottins vors en ꜳ enu [sextanda ari rikis Domiciani konungs[147], en þa var Dionisius byskup nirædr[148] at alldri. En sva sem [Nero konungr[149] tok brada hefnd eptir pisl postola[150], sva tok ok Domicianus bratt bana eptir lifliat Dionisij; þa var hann skiott ræntr lifi sinu ok riki, sem hann var verdr. En [nu þa bidium[151] Kristz votta, at þeir [Dionisius Rusticus ok Eleutherius [152] se arnendr vorir vid drotten varn Jesum Crist, þann er med fedr ok helgum anda lifir ok rikir [nu ok æ um odaudligar alldir allda[153]. Amen.




Fotnoter

  1. Pall B.
  2. Griklandz B.
  3. einn B.
  4. sa B.
  5. fann tilf. B.
  6. Mariu tilf. B.
  7. daudr grafinn B.
  8. hvar B.
  9. halldnir B.
  10. [til handa gudi B.
  11. Clemens pafi B.
  12. aa B.
  13. [saal. B; vestverskr A.
  14. tilf. B.
  15. Fustianum B.
  16. Hyspanie B.
  17. [mgl. B.
  18. Tarnesensis B.
  19. i Athenisborg tilf. B.
  20. sanrar B.
  21. vera tilf. B.
  22. [Minningh lidinna meinlæta B.
  23. eptir B.
  24. þessi B.
  25. [gnęgd at aukrum ok gædd B.
  26. meira B.
  27. [hann hefir fleira B.
  28. hans hins heilaga Dionisij B.
  29. þar sem B.
  30. i borginni tru drottins mins Jesus Kristz B.
  31. saal. B; keypti A.
  32. þar B.
  33. [mune oskmægir B.
  34. monnum tilf. B.
  35. [saal. B; kk' bær A.
  36. reyndir B.
  37. menn B.
  38. villu B.
  39. siolfir tilf. B.
  40. sik yfirstiginn B.
  41. [fiỏlgadizt Kristz lydr B.
  42. væla B.
  43. kristni B.
  44. þvi tilf. B.
  45. keisara B.
  46. honum B.
  47. Domitianus tilf. B.
  48. saal. B; nefndi A.
  49. [mgl. B.
  50. er berligha B.
  51. Fescenninus Sisinnius greifi B.
  52. Dionisij B.
  53. kunnict gert B.
  54. saal. A og B.
  55. [saal. B; hans A.
  56. saal. B; Dionisio A.
  57. [i andlit hræcktr B.
  58. en B.
  59. [saal. B; um allt allroskinn A.
  60. [þeim er endrgetazt B.
  61. oyfirstigligsta B.
  62. [senn B.
  63. saal. B; gỏfgan A.
  64. várre B.
  65. ok daudr B.
  66. kvika B.
  67. yfrit B.
  68. heyrda B.
  69. [dvelia ydr pislir ok B.
  70. Um pining Dionisij Overskr. A.
  71. sterki B.
  72. [ymisir gengu til ok B.
  73. [saal. B; hrædduz ok hyrfdi A.
  74. [þeir sik B.
  75. guds B.
  76. mudr B.
  77. [siaid vid B.
  78. [pislinni B.
  79. i B.
  80. ok naucktr tilf. B.
  81. munn spamanzins B.
  82. manligan tilf. B.
  83. fyrir ser tilf. B.
  84. [saal. B; merktan A.
  85. loganda B.
  86. daugg B.
  87. hita tilf. A.
  88. saal. B; voru A.
  89. mgl. B.
  90. [saal. B; Þa voru þeir A.
  91. rettruadir B.
  92. gengu B.
  93. heilagr Dionisius byskup B.
  94. styrktar B.
  95. saal. B; giordz A.
  96. fa B.
  97. lifla(t) Dionisij byskups Overskr. A.
  98. mgl. B.
  99. [hefdi ath eins forvitni B.
  100. [saal. B, blotit godum vorum ok lifa A.
  101. [helldr deyia B.
  102. blota B.
  103. Kristz B.
  104. fra B.
  105. sik tilf. A.
  106. [sinn i þessum heimi, þann sem B.
  107. [tilf. B.
  108. guds vinir tilf. B.
  109. kvalurum B.
  110. [tilf. B.
  111. saal. B; mina A.
  112. um B.
  113. rettruadir B.
  114. [bladra tungurnar iatandi Cristi B.
  115. tilf. B.
  116. ne B.
  117. [do þeir senn B.
  118. Dionisij B.
  119. [bolr Dionisij byskups B.
  120. ilmr B.
  121. [saal. B; ok þar stadar aa velli A.
  122. saal. B; Juspiul A.
  123. Maximus B.
  124. [guds iattaurum B.
  125. saal. B; iatad A.
  126. [vinum, hugdu at kristnir menn mundu B.
  127. þeim tilf. B.
  128. verda B.
  129. Satula B.
  130. af B.
  131. iardarforum B.
  132. akrverki B.
  133. Jatula B.
  134. kennimonnum tilf. B.
  135. virding B.
  136. Catula tilf. B.
  137. þeim B.
  138. [tolu aa koma B.
  139. mgl. B.
  140. [aullu hiarta B.
  141. [hvat sem B.
  142. [mons Merkurij B.
  143. hans B.
  144. [þat kallat mons martirum B.
  145. .ix. B.
  146. [þridia ꜳri ens .lxx. B.
  147. [setta ens tiunda tigar fra burd hans ok aa enu fimtanda aari rikis Domitiani keisara B.
  148. nær sexnredr(!) B.
  149. [Hierodes B.
  150. guds Petri ok Pauli tilf. B.
  151. [vær skulum bidia B.
  152. [mgl. B.
  153. [gud um allar alldir verallda B.