Fornaldarsögur Norðurlanda I-IV: Fundinn Noregr

Fra heimskringla.no
Hopp til navigering Hopp til søk
Velg språk Norrønt Islandsk Norsk Dansk Svensk Færøysk
Denne teksten finnes på følgende språk ► Original.gif Norsk.gif Dansk.gif
Original.gif
Original.gif


Fornaldarsögur Norðurlanda I-IV


Guðni Jónsson
Reykjavík 1954

Fundinn Noregr




1. Frá Nór ok Gór bræðrum

FORNJÓTR hefir konungr heitit. Hann réð fyrir Gotlandi,[1] er kallat er Finnland ok Kvenland. Þat er fyrir austan hafsbotn þann, er gengr til móts við Gandvík; þat köllum vér Helsingjabotn. Fornjótr átti þrjá syni. Hét einn Hlér, er vér köllum Ægi, annarr Logi, þriði Kári. Hann var faðir Frosta, föður Snæs ins gamla. Hans sonr hét Þorri. Hann átti tvá syni, hét annarr Nórr, en annarr Górr, dóttir hans hét Gói. Þorri var blótmaðr mikill. Hann hafði blót á hverju ári at miðjum vetri; þat kölluðu þeir Þorrablót. Af því tók mánaðrinn heiti.

Þat var tíðenda einn vetr at Þorrablóti, at Gói hvarf í brott, ok var hennar leita farit, ok finnst hún eigi. Ok er sá mánaðr leið, lét Þorri fá at blóti ok blóta til þess, er þeir yrði vísir, hvar Gói væri niðr komin; þat kölluðu þeir Góiblót. Einskis urðu þeir vísir um hana at heldr. Þrim vetrum síðar strengdu þeir bræðr heit, at þeir skyldu hennar leita ok skipta svá leitinni, at Nórr skyldi leita um löndin, en Górr skyldi leita um útsker ok eyjar, ok fór hann á skipum. Hvárrtveggi þeira bræðra var fjölmennr. Helt Górr skipum sínum út eftir hafsbotnum og svá í Allanzhaf. Síðan kannar hann víða Svíasker ok allar eyjar, er liggja í Eystrasalti, eftir þat í Gautasker ok þaðan til Danmerkr ok kannar þar allar eyjar. Hann fann þar frændr sína, þá er komnir váru af Hlé inum gamla ór Hlésey, ok helt hann þá enn fram ferðinni ok spyrr ekki til systur sinnar.

En Nórr, bróðir hans, beið þess, er snjó lagði á heiðar ok skíðfæri gerði gott. Eftir þat fór hann af Kvenlandi ok fyrir innan hafsbotninn, ok kómu þar, er þeir menn váru, er Lappir heita; þat er á bak Finnmörk. En Lappir vildu banna þeim yfirför, ok tókst þar bardagi, ok sá kraptr ok fjölkynngi fylgdi þeim Nór, at óvinir þeira urðu at gjalti, þegar þeir heyrðu heróp ok sá vápnum brugðit, ok lögðu Lappir á flótta.

En Nórr fór þaðan vestr á Kjölu ok var lengi úti ok svá, at þeir vissu ekki til manna, ok skutu dýr ok fugla til matar sér, fóru þar til, er vötn hnigu til vestrættar af fjöllum. Þá fara þeir með vötnunum ok kómu at sjá. Þar var fyrir þeim fjörðr mikill, sem hafsbotn væri. Þar váru byggðir miklar, ok dalir stórir gengu at firðinum. Þar var safnaðr fyrir þeim, ok réðu þeir þegar til bardaga við Nór, ok fór þeira skipti eftir vana, allt fólk fell þar eða flýði, en Nórr ok hans menn gengu yfir sem lok yfir akra. Fór Nórr um allan fjörðinn ok lagði undir sik ok gerðist konungr yfir þeim heruðum, er þar lágu innan fjarðar. Nórr dvaldist þar um sumarit, þar til er snjávaði á heiðar. Þá stefndi hann upp eftir dalnum þeim, er suðr gengr af firðinum. Sá fjörðr er nú kallaðr Þrándheimr. Suma menn sína lætr hann fara it fremra um Mærina. Hann lagði undir sik, hvar sem hann fór, ok þá er hann kemr suðr yfir fjallit þat, er var fyrir sunnan dalsbotninn, sótti hann suðr eftir dölunum, þar til er hann kom at vatni miklu, er þeir kölluðu Mjörs. Þá snýr hann enn vestr á fjallit, því at honum var sagt, at menn hans höfðu farit ósigr fyrir konungi þeim, er Sókni hét. Þá kómu þeir í þat herað, er þeir kölluðu Valdres. Þaðan fóru þeir til sjóvar ok kómu í langan fjörð ok mjóvan, er nú heitir Sogn. Þar var fundr þeira Sókna, ok áttu þeir þar orrostu mikla, því at Sókna brá ekki við fjölkynngi þeira. Nórr gekk fram hart, ok skiptust þeir Sókni höggum við. Þar fell Sókni ok margt lið hans.


2. Ferð Nórs eftir Noregi at leita systur sinnar

Eftir þat fór Nórr í fjörð þann, er norðr gengr af Sogni. Þar hafði Sókni fyrir ráðit, er nú heitir Sóknadalr. Þar dvaldist Nórr lengi, ok heitir þar nú Nórafjörðr. Þar kom til móts við hann Górr, bróðir hans, ok hafði þá hvárrgi þeira spurt til Gói. Górr hafði ok undir sik lagt land allt it ytra, er hann hafði sunnan farit, ok þá skiptu þeir löndum með sér bræðr. Hafði Nórr meginland allt, en Górr skal hafa eyjar þær allar, er hann ferr stjórnföstu skipi milli ok meginlands.

Ok eftir þat ferr Nórr til Upplanda ok kom þar, sem nú heitir Heiðmörk. Þar réð sá konungr fyrir, er hét Hrólfr ór Bjargi. Hann var sonr Svaða jötuns norðan af Dofrum. Hrólfr hafði numit á brott af Kvenlandi Gói Þorradóttur. Hann fór þegar til móts við Nór ok bauð honum til einvígis. Þeir börðust lengi, ok varð hvárrgi sárr. Eftir þat sættust þeir, ok fekk Nórr systur Hrólfs, en Hrólfr fekk Gói.

Þaðan sneri Nórr aptr norðr til ríkis þess, er hann hafði undir sik lagt. Þat kallaði hann Norveg. Réð hann því ríki, meðan hann lifði, en synir hans eftir hann, ok skipta þeir landi með sér, ok tóku svá ríki at smækkast sem konungar tóku fjölgast ok greindust svá í fylki.


3. Beitir fekk Noreg

Górr hefir ok verit kallaðr sækonungr. Hans synir váru þeir Heiti ok Beiti. Þeir váru sækonungar ok ofstopamenn miklir. Þeir gengu mjök á ríki sona Nórs, ok áttu þeir margar orrostur, ok sigruðust ýmsir. Beitir lagði inn í Þrándheim ok herjaði þar. Hann lá þar, er nú heitir Beitisær eða Beitistöð. Þar lét hann draga skip ór Beitistöð innanverðri ok norðr yfir Eiskrueið; þar ganga Naumudalir at norðan. Hann settist í lyfting ok helt um hjálmvöl ok eignaðist land allt þat, er var á bakborða, ok eru þar margar byggðir.

Heitir, sonr Górs, var faðir Sveiða sækonungs, föður Hálfdanar ins gamla, föður Ívars Upplendinga jarls, föður Eysteins glumru, föður Rögnvalds jarls ins ríka ok ins ráðsvinna.




Athugasemdir

  1. Jótlandi hdr.