Málsháttakvæði
| Velg språk | Norrønt | Islandsk | Norsk | Dansk | Svensk | Færøysk |
|---|---|---|---|---|---|---|
| Denne teksten finnes på følgende språk ► |  |
 |
 |
|||
|
Udvalg af norske og islandske skjaldekvad ved Finnur Jónsson
G.E.C. Gads Forlag - København 1929
Málsháttakvæði
1.
-- -- -- -- -- þegir;
dylja má þess, es einn hverr segir;
-- -- -- -- -- --
-- -- eitt bregzk hóti síðr.
Fœra ætlum forn orð saman
(flestir henda at nøkkvi gaman,
gleði minnar veit geipun sjá)
griplur er sem hendi þá.
2.
Ekki hefk með flimtun farit,
fullvel ættak til þess varit
(yrkja kann ek vánu verr)
vita þykkisk þat maðrinn hverr.
Stolit væri mér ekki ór ætt,
jafnan þótt ek kvæða slétt;
róa verðr fyrst til hins næsta ness,
nökkut ættak kyn til þess.
3.
Þjóð spyrr alt þat's þrír menn vitu,
þeir hafa verr, er tryggðum slitu,
ekki er því til eins manns skotit,
ýmsir hafa þau dœmi hlotit.
Hermðar orð munu hittask í,
heimult ák at glaupsa of því
(nökkut varð hon sýsla of sik
svinneyg drós) hvé hon fór við mik.
4.
Ró skyldu menn reiði gefa,
raunlítit kømsk opt á þrefa,
gagarr er skaptr, þvít geyja skal,
gera ætlak mér létt of tal.
Verit hafði mér verra í hug,
var þat nær sem kveisu flug,
jafnan fagnar kvikr maðr kú,
kennir hins, at gleðjumk nú.
5.
Alllítit er ungs manns gaman,
einum þykkir daufligt saman,
annars barn er sem úlf at frjá,
óðfúss myndi blindr at sjá.
Dýrt láta menn dróttins orð,
drekarnir rísa opt á sporð,
öðlingr skyldi einkar röskr,
œpa kann í mœrum fröskr.
6.
Fylki skal til frægðar hafa,
fregna eigum langt til gafa,
oddar gerva jarli megin,
útsker verða af bárum þvegin.
Ymsir bjóða öðrum fár,
(ormar skríða ór hamsi á vár)
vel hefr sás þat líða lætr,
langar eigu þeir bersi nætr.
7.
Bjarki átti hugarkorn hart,
herlið feldi Störkuðr mart,
(ekki var hann í hvílðum hœgr)
Hrómundr þótti garpr ok slœgr.
Ókat þeim né einn á bug,
Eljárnir var trúr at hug,
fílinn gat hann í fylking sótt,
fullströng hefr sú mannraun þótt.
8.
Bana þóttusk þeir bíða vel,
Brandingi svaf loks í hel,
Mardallar var glysligr grátr,
gleðr sá mann, er opt er kátr.
Ásmundr tamði Gnóð við gjálfr,
golli mælti Þjazi sjálfr,
Niðjungr skóf af haugi horn;
helzti eru nú minni forn.
9.
Friggjar þótti svipr at syni,
sá var taldr ór miklu kyni,
Hermóðr vildi auka aldr,
Éljúðnir vann sólginn Baldr,
öll grétu þau eptir hann,
aukit var þeim hlátrar bann,
heyrinkunn er frá hánum saga,
hvat þarf ek of slíkt at jaga.
10.
Sitt mein þykkir sárast hveim,
sáttargørð er ætluð tveim,
oddamaðr fæsk opt hinn þriði,
jafntrúr skal sá hvárra liði.
Engi of dœmir sjálfan sik
(slíkt ætlak nú henda mik),
ýta lið þótt alt fari byrst,
engi lœzk því valda fyrst.
11.
Stefjum verðr at stæla brag,
stuttligt hefk á kvæði lag,
ella mun þat þykkja þula,
þannig nær sem ek henda mula.
Ekki var þat forðum farald,
Finnan gat þó œrðan Harald,
hánum þótti sólbjört sú,
slíks dœmi verðr mörgum nú.
12.
Skips láta menn skammar rár,
skatna þykkir hugrinn grár,
tungan leikr við tanna sár,
trauðla er gengt á ís of vár.
Mjök fár er sér œrinn einn,
eyvit týr, þótt skyndi seinn,
göfgask mætti af gengi hverr,
görva þekkik sumt hvé ferr.
13.
Afli af deilir sízt við sjá,
Sörli sprakk af gildri þrá,
stundum þýtr í logni lá,
litlu verr, at ráðak fá.
Mörgum þykkir fullgott fé,
frænuskammr er hinn deigi lé,
kvæðit skal með kynjum alt,
konungs morginn er langr á valt.
14.
Bráðsét láta bragnar opt,
bregðr at þeim, er heldr á lopt,
allmargr er til seinn at sefask,
svá köllum vér ráð sem gefask.
Ekki var þat forðum farald,
Finnan gat þó œrðan Harald,
hánum þótti sólbjört sú,
slíks dœmi verðr mörgum nú.
15.
Auðigr þykkir einn sér hvar,
annars rœðir margr of far,
örgranns erum vér lengst á leit,
lundvær þykkir bezta sveit.
Skammæ þykkja ófin öll,
ekki mart er verra an tröll,
eigi spillir hyggins hjali,
hefkat ek spurt at bersa kali.
16.
Ekki þarf at hræðask hót,
heldr kømr opt við sáran fót,
-- -- -- -- -- --
hlutgjarn ferr með annars sök;
nøkkvi ríkstr er heima hverr,
-- -- -- -- -- --
øngu tala ek umb at síðr,
orðin fara þegar munninn líðr.
17.
Varla sýnisk alt sem er
ýtum þeim, er bægir drer,
eigi at eins í fögru er fengr,
fundit mun þat er reynt er lengr.
Ekki var þat forðum farald,
Finnan gat þó œrðan Harald,
hánum þótti sólbjört sú,
slíks dœmi verðr mörgum nú.
18.
Efnum þykkir bezt at búa,
brögðótt reyndisk gemlu fúa,
margar kunni hon slœgðir sér,
svá nökkut gafsk Rannveig mér.
Illa hefr sás annan sýkr,
eigi veit áðr hefndum lýkr,
bráðfengr þykkir brullaups frami,
brigða lengi er hverr hinn sami.
19.
Lýtin þykkja skammæ skarar,
skrautligt köllum nafnit farar,
trautt kallak þann valda er varar,
verða menn þeir er uppi fjarar,
ógipt verðr í umbúð skjót,
élin þykkja mörgum ljót,
engi of sér við öllum rokum,
jafnan spyrja menn at lokum.
20.
Ástblindir 'ro seggir svá
sumir, at þykkja mjök fás gá,
(þannig verðr of mansöng mælt)
marga hefr þat hyggna tælt.
Ekki var þat forðum farald,
Finnan gat þó œrðan Harald,
hánum þótti sólbjört sú,
slíks dœmi verðr mörgum nú.
21.
Ynðit láta øngir falt,
allopt verðr í hreggi svalt,
andaðs drúpa minjar mest,
magran skyldi kaupa hest.
Œrit þykkir viðkvæm vá,
vinfengin eru misjöfn þá,
fasthaldr varð á Fenri lagðr,
fíkjum var mér ramligr sagðr.
22.
Grandvarr skyldi hinn góði maðr,
Gizurr varð at rógi saðr,
etja vildi jöfrum saman,
ekki er mér at stúru gaman.
Kunna vildak sjá við snörum,
sjaldan hygg at gyggvi vörum,
vel hefr hinn, er sitr of sitt,
svartflekkótt er kvæðit mitt.
23.
Jafnan segir hinn ríkri ráð,
röskvir menn gefa örnum bráð,
upp at eins er ungum vegar,
engi maðr er roskinn þegar.
Falls er ván af fornu tré,
fleira þykkir gótt an sé,
auðsénna er annars vamm,
engi kømsk of skapadœgr framm.
24.
Engi knettr of annars mein,
(aldri lætk at munni sein)
heimi heyrik sagt at snúi,
sumir einir hykk at mér trúi.
Erfitt verðr þeims illa kann,
øngan þarf at hjúfra mann,
þannig hefr mér lagzk í lund,
langviðrum skal eyða grund.
25.
Sjaldan hittisk feigs vök frørin,
fljóðin verða at öldrum kørin,
lengi hefr þat lýst fyr mér,
lítinn kost á margr und sér.
Sagt er frá, hvé neflauss narir,
nú verðr sumt þats mangi varir,
(væri betr at þegðak þokks)
þat hefr hverr er verðr er loks.
26.
Þrýtra þann er verr hefr valt,
verða kann á ýmsa halt,
misjafnir 'ro blinds manns bitar,
bölit köllum vér ilt til litar.
Eik hefr þats af öðrum skefr,
ekki mart er slœgra an refr,
jafnan verðr at árflóð stakar,
auðfengnar 'ro gelti sakar.
27.
Gollormr á sér brennheitt ból,
bjartast skínn í heiði sól,
undrum þykkir gagnsætt gler,
glymjandi fellr hrönn of sker.
Allar girnask ár í sjá,
ekki er manni verra an þrá,
fýsa munk hins fyrra vara,
flestr mun sik til nökkurs spara.
28.
Geta má þess er gengit hefr,
gerir sá betr er annan svefr,
veitkat víst hvat verða kann,
villa er dælst of heimskan mann,
fláráðum má trautt of trúa,
til sín skyldi hinu betra snúa,
hugga skal þanns harm hefr beðit,
helzti mjök er at flestu kveðit.
29.
Orða er leitat mér í munn,
mælgin verðr oss heyrinkunn,
Yggjar bjór hverr eiga myni
ósýnt þykkir lýða kyni.
Eyvit mun sjá atfrétt stoða,
allmjök er mér lund til hroða,
þeygi var sjá aflausn ill,
eiga skal nú hverr er vill.
30.
Stjórnlausu hefk slungit saman,
svá vildak [mér hitta gaman].
