Maríu jartegnir - Vor frv gaf lif manni er myrtr var

Fra heimskringla.no
Hopp til navigering Hopp til søk
Velg språk Norrønt Islandsk Norsk Dansk Svensk Færøysk
Denne teksten finnes på følgende språk ► Original.gif


Noen spesialtegn vises ikke på iPhone/iPad.


Maríu jartegnir


Vor frv gaf lif manni er myrtr var



655 (Varianter fra E)

Af husfru einne


Diego Velázquez:
Ok þegar i stað kemr af annarri alfv sialf moðir miskvnnar haleit drotning himins ok iarðar volldvgasta frv sancta Maria skinandi meðr allzkyns fegrð ymisligrar pryði, alla vega kringð ok vmgefin himneskv forvneyti.

I þvi þorpi, er Bertollis heitir, var ein hvsfrv Gerberta[1] at nafni goðrar ættar ok gofvgs siðferðis i gvðs ꜹgliti, sem siðarr mvn profaz i þessvm frambvrði. Hvn atti .v. syni, lærandi þa i gvðs otta ok litillæti. Sva berr til nokkvrn tima, at fyrr greind hvsfrv sendir sinn yngsta son brott af þorpinv fram til annars staðar, faandi honvm til meðferðar nokkvt brꜹð[2] i einvm sæmiligvm[3] kistli, hvat hann skal fa vinvm hennar til viðværis. Þetta var þann tima [svmars, sem[4] sæði manna vorv enn eigi tæk[5] til avaxtar, [ok hinn fyrri akranna avoxtr var sva viða i heroðvm gersamliga vppeyddr, at varla feck brꜹð at kꜹpa[6]. Ok er vngi maðr geingr fram sinn veg nærri[7] sæðvm nokkvrvm, [kistilinn berandi ser ifir hofði, sem optliga er bornvm venivligt firir æskv sakir[8], kemr [einn lꜹpandi maðr honvm i moti, hvern sveinninn kennir fvllgerla, sakir þess at[9] optliga hefir hann þenna mann set i moðvr sinnar herbergivm[10], þvi fagnar hann helldr en ottaz i þeira fvndi, [þviat hann hyggr þenna mann ser vel viliaðan ok ollvm moðvr sinnar varnaði. Hvat er allt profaz þvers i moti[11], þviat hann var hinn versti maðr fvllr fvllifis, [grafinn i glæpvm[12] ok vafðr i hverskyns vdaðvm, [sem skiotliga reyndiz með þeim hætti, sem fiandinn sialfr hinn vdyggasti meistari var hann firir sina flærð i steytandi. Skiotliga sem hann fagnaðarlꜹs[13] litr vnga mann kistil með goðvm flvr ser a hofði beranda, fylliz hann af bannsettri diofvligri agirni, þviat firir sina græðgi vill hann brꜹð brott gripa ok graðvgliga gleypa. Þvi likir hann sik bliðan viðrbragði, lockandi sveininn brott af veginvm, at þvi orvggligarr megi hann sinn vanda vilia fvllgera, sem hann firriz syn ok ferðir vmfarandi manna. Eptir sva gert gripr hann til kistilsins miok grimmliga ygldvm ꜹgvm ok anda bolfaðvm. Var sva mikill þeira afla mvn[14] at vngi maðr varð þegar lꜹst lata. Ok með þvi at sa glæpamaðr þikkiz vita, at sveinninn [heim komandi mvni hann firir moðvr sinni[15] vfrægia, þvi gripr sa bolfaði dꜹðans son til hans i annan tima, sviptandi með ollv vægðarlꜹst niðr a iorðina, ok bregðr einvm digrvm[16] talgvknif rekandi a sveinsins barka sva harðt ok tiðt, at þegar i stað sniðr hann hofvðit brott af bvknvm, sva at eigi helldr meira en litið skinn aptan[17] a halsinvm. En i þvi sem manndraparinu sniðr barkann, rennir vngi maðr sinvm hvg til sællar Mariv drotningar, þviat [i sva braðvm ok vvꜹrvm atbvrð fekk hann ser engrar miskvnnar beðit[18] með tvngvnnar frambvrði. [En ekki skaðaði hann i, þott sva yrði, at þvi meiri miskvnn ok haleitari birtiz ifir hans mali[19]. Latvm nv fyrst fiandans son morðingiann brott hverfa[20], at eigi byrgi ræðilig illzka hans nalægðar firir þeim hialpina, sem nv er sva miok þvrfandi [at ꜹðlaz hana[21]. Eptir [sva gert sem nv er greint[22], hverfr sagðr vvinsins limr brott [af greindv vetfangi með þvngan glæp ok gripit ranfeingi, hinvm andaða þa þar i fiorbrotvm liggianda[23]. Ok þegar i stað kemr [af annarri alfv[24] sialf moðir miskvnnar haleit drotning himins ok iarðar volldvgasta frv sancta Maria skinandi meðr allzkyns fegrð [ymisligrar pryði[25], alla vega [kringð ok vmgefin[26] himneskv forvneyti. Se her [harðla sæt ok miok agæt[27] vmskipti, elldibrandr eilifs loga ok samfelagi helvitzkrar sveitar er brott farinn, en liknar æðr ok brvðr[28] miskvnnar er til komin. En [hvat [man erindi moðvr sannleiksins eða hvat[29] mvn hvn blezvt til raðs taka i sva þvngan þvnkt? En firir vist er ollvm[30] ifalꜹst, at þessi drotning, sem allar fehirðzlvr spekinnar bar niv manvðr[31] ser firir brosti, verðr með engv moti raðfatt, hvar sem hvn kann til[32] koma. Fyrst tekr hvn vpp hofvðit, [bvkinvm afsniðnum þar liggianda, með sinvm helgastvm hondvm þat mykiandi moðvrligri astvð[33], til þess at þvi betr ok fagrligarr falli þat siðan við strvpann[34], [þviat þat hefir hvn blezvt einraðit at enn (skal) þat heðan ifra lifanda bvkinvm þiona[35]. Her næst less hvn saman [með sinni eiginligri hendi[36] þat bloð, sem or hafði rvnnit sarinv, [skipandi þat aptr i sinn fyrra stað. Ok eptir þat gert setr hvn hofvðit aptr a likamann með sva miklvm meistaradomi, at þegar i stað er samgroit holldinv eigi nokkvrs konar hallt, þar til með mivkri hendi[37] sva stormerkiliga sem miskvnnsamliga styrkiandi, at likamr vnga mannz er firir allar greinir sitt fyrra form aptr takandi, vtan þat sem vitni bar þessarri iartegn ok siðarr greinir. Her með leiðir hvn aptr lifsandann i likamann, gefandi manninvm af dꜹða reistvm vit ok skilning, [fvlla grein ok skynsemi. Ok eigi er vndarligt at sva yrði, þviat hvn ꜹðlaðiz at verða moðir þess himnakonvngs, er bæði þionar lif ok dꜹði. Ok eptir framit erindi[38] hverfr hvn heim til himinrikis. En sa sem af dꜹða var reistr verðr skiotliga fvndinn [af dvgandis monnvm vm þann veg fram farandvm[39], hverivm hann segir greiniliga, hvat vm hann hefir liðit. Her með erv .iii.[40] nalægir vattar, er hans frambvrð gera fvllkomliga sannan. Hinn fyrsti er lasmæri[41] likamans, annarr hæsi raddarinnar ok stirðleiki malsins, þriði er syniligt or, sem rꜹðr þraðr[42] liggi vmbergis halsinn. Þessir dvgandis menn flytia hann goðfvsliga með gvðs lofi heim til moðvr sinnar. En hvn ok allir aðrir þvilik stormerki heyrandi erv[43] allzvalldanda gvð lofandi [ok hans sætastv moðvr Mariam[44].


D2

Vor frv gaf lif manni er myrtr var


Sv kona er Gerberta het var i þeim stad, er heitir Curia Bertolldi, med fimm sonum sinum. Hennar hinn yngsti son bar ꜹ hofdi ser braud i einni kỏrf til solu þann tima, sem eplit ok þess kyns ꜹvoxtr var fullgerr enn korn var eigi skorit. Einn madr hans kunningi kom ꜹ mot honum langt brott fra bænvm i midium ỏkrunum, enn þuiat hann var vafdr i morgvm illgerdum ok lỏstum, hugsar hann at suikia þenna vnga mann, hverium hann hafdi adr verit heimoligr, vill hann taka þat (er) hann ferr med, ok talar fyst til hans blidliga, bidiandi hann lia ser þann knif, er hann bar vid sitt bellti. Enn sem hann varazt ecki, fellir hann hann til iardar ok skerr med þeim sama knifi ꜹ halsinn, suo (at) ecki hellt hofdinu, eptir þui sem sialfr hann geck vid sidan, vtan skinnit ꜹ bak. Hinn vngi madr hugsar i sinu hiarta i þessi kuỏl ok sinum dauda til hinnar helgvztv meyiar allra meyia sællar Marie i Rothemador, þo at hann mætti hana eigi nefna med sinum munni. Sem þessi mordingi huarf brott med sinu herfangi, ok hinn velltizt vitlaus i sinu blodi ok daudr, kom hin volldugazta drottning Maria skinandi med himneskri birti ok allri fegrd til þess dauda mannz. Þat hofud, sem af var hoggvit halsinum, tekr hun med sinni signodu hendi ok setr þat miukliga aptr i sinn fyrra stad med modurligum kærleik, stodvandi alla blodrꜹs. Fyrr sogdr vngr madr lifnar nv ok liggr i þeim sama stad, þar til er hann var fundinn af þeim, sem foru þann veg. Er hann borinn med miklum harmi ok grat sinna vina ok frænda heim til herbergis. Sa vmhuerfis halsinn sꜹrit, enn sem þar var um bundit, vard hann ꜹ litilli stundu heill. Enn til vitnisburdar vm þessa iarteign var hans rỏst iafnan nockud hꜹs, ok ỏrr stor voru ꜹ barkanum ok halsinum allan tima, medan hann lifdi. Illgiarn andi, huerium er sa vondi manndrapari hefir þionat, er skiott gallt lifit med ond ok likam, leiddi hann skiott aptr i þorpit. Hann vakti alla nottina med odrum sorlifismonnum ok tefldi, stundandi ecki annat enn eptirlifi likamsins. Modur hins sꜹra mannz var vitrad af gudi, huerr gert hafdi þenna glæp at særa son hennar, ok suo hvar hann var þa. Enn sem hun segir þat sonum sinum, hyggia þeir vera vitleysu ok draumora. Þeir stodu þo vpp ok foru þangat, sem hun visadi þeim. Þeir fundu þenna glæpamann ok fỏgnudu færandi hann konungi. Konungrinn let hann vpp festa, sem hann hafdi profad sok hans. Hinn vngi madr þackar vorri frv, er honum hafdi lif gefit, ok ferr til hennar kirkiu (i) Rothemador ok synir þar orr sinna sꜹra segiandi ollum þenna atburd.



Fotnoter:

  1. ↑ er Gerberta hiet E.
  2. ↑ af braudi E.
  3. ↑ mgl. E.
  4. ↑ [er E.
  5. ↑ tekin E.
  6. ↑ [mgl. E.
  7. ↑ nær E.
  8. ↑ [mgl. E.
  9. ↑ [efter E; kan ikke sees i 655.
  10. ↑ herbergi E.
  11. ↑ [huat er allt giorizt audruuis enn hann ætlar E.
  12. ↑ [mgl. E.
  13. ↑ sem hann tilf. 655.
  14. ↑ [Sem hann litr unga mann, fyllizt hann af diofuligri agirne synande sig blidann i uidrbragdi. Þui lockar hann sueininn brott af uegnum, ok eptir þat gripr hann til kistilsins, suo E.
  15. ↑ [mun hann E.
  16. ↑ mgl. E.
  17. ↑ mgl. E.
  18. ↑ [hann matti sier aungrar myskunnar bidia E.
  19. ↑ [mgl. E.
  20. ↑ fara E.
  21. ↑ [mgl. E.
  22. ↑ [þetta E.
  23. ↑ [mgl. E.
  24. ↑ [mgl. E.
  25. ↑ [mgl. E.
  26. ↑ [umkringd E.
  27. ↑ [haleit E.
  28. ↑ brunnr E.
  29. ↑ [mgl. E.
  30. ↑ þat E.
  31. ↑ manadi E.
  32. ↑ at tilf. E.
  33. ↑ [þat uermandi med sinum helguztum hondum E.
  34. ↑ striupann E.
  35. ↑ [mgl. E.
  36. ↑ [mgl. E.
  37. ↑ [mgl. E.
  38. ↑ [Eptir þetta E.
  39. ↑ [mgl. E.
  40. ↑ þrir E.
  41. ↑ lasmeyri E.
  42. ↑ silkeþradr E.
  43. ↑ tilf. E.
  44. ↑ [saal. E; er einkanliga predicaz lof . . . . . . 655, hvor Slutningen her og Begyndelsen af næste Jertegn er ulæselig.
Hentet fra «http://heimskringla.no/index.php?title=Maríu_jartegnir_-_Vor_frv_gaf_lif_manni_er_myrtr_var&oldid=64001»