Quadraginta Militum Passio

Fra heimskringla.no
Hopp til navigering Hopp til søk
Velg språk Norrønt Islandsk Norsk Dansk Svensk Færøysk
Denne teksten finnes på følgende språk ► Original.gif


Noen spesialtegn vises ikke på iPhone/iPad.


Heilagra Manna Sögur


Quadraginta Militum Passio
(Cd. 623 qv.)


C. R. UNGER

Christiania 1877


Passio .xl. militum

Sa varþ atburþr, at þvi [er] menn segia, at a tiþ Licinij konongs gø̨rþisc ofriþr mikill cristnom monnom, oc allir, þeir er vęl lifþo fyrir guþi, varo nęiddir(!) til blota af eggion iarls þess, er hét Agricolaus, er réþ fyr borginni Sebastia. Hann gørþi ofsokn snarpa oc grimma af sciotri aeggion (diofolsins) cristnom monnom, en allir riddarar, þeir er voro settir til herferþar, voro scyldir til blota. En varo .xl. riddara af Cappadocia heraþi, þeira er vegsamliga lifþo eptir boþorþom drottins. Þeir varo sigrselir oc frecnir i orrostom. Þessir varo handteknir af iarlli oc scyldaþir til at fęra fo(r)nir goþom. Iarlinn tok til orþa oc melti: «Raþ yþor syndosc ollom monnom mikil i bardꜹgom, er yþr samþycþosc, oc varo þer ollom monnom sigrsęlli. Syniþ er nu oc vizco yþra oc samþyckit lꜹgom cononga oc blotiþ goþom órom, at egi verþiþ er hafþir i qvolom sem goþrękir menn.»


2. Helgir menn svaroþo oc męlto viþ iarlinn: «Haþo ver soknir fyr dꜹþligom conongi, sva sem þu veizt, oc sigroþomsc, en miklo meirr ęttim ver nu fram at ganga fyr odꜹþligom conongi drottni órom, oc scolom ver costa at sigra þinn illvilia.» Agricolaus męlti: «Of tva hluti mon ec yþr vęlia láta, at blota goþom oc hafa veg mikinn af oss, eþa blota egi, oc monoþ er þa syptir riddara tign; hyggiþ at er, at er velit þat, er yþr gegnir.» Þeir svaroþo: «Þat monom ver kiosa, er drottinn sér fyr oss.» Iarlinn melti: «Hirþiþ egi er at hafa illmęlgi fram, helldr gangiþ er á morgin at dags magni ærno at blota.» Þa bꜹþ hann at láta þa i myrqvastofo. En inngangendr sancti i myrqvastofona þa fello þeir a kne allir oc baþo til gu[þs] oc melto: «Leystu oss, drottinn, fra fręistni oc rꜹngom verkom.» En þa er fram var orþit, þa sungo þeir þenna salm qui habitat: Sa er byggvir i ęnom hæsta tęnaþi, mon hann dvelia i scioli himins; guþ mon segia drottni, iatari minn ertu oc sciol mitt, guþ minn, vęttom ver af þér misconnar. Oc þa er þeir hofþo songit salm, þa fello þeir a kne oc risu en up oc sungo salma til miþrar netr. Sa er ęztr var þeira het Quirion, en til svara allra fyr malsnilldar sakar var sa tilętlaþr, er Candidus het, þviat Quirion var lagmęltr. Eptir þetta syndysc(!) þeim engill drottins oc męlti: «Góþ er fyrirętlon yþr; sa er staþfastr er allt til enda, sa mon heill verþa.» Allir heyrþo þeir þessa rꜹdd oc urþo óttalꜹsir oc sofnoþo egi oc varo staþfastir i guþs lofi allt til dags.


3. En iarl samnaþi at ser ollom vinom sinom oc bꜹþ, at þangat scylldi leyþa(!) ryddara(!), oc como allir oc stoþo fyr iarli, oc toc at segia þeim: «Þa hluti er ec hefi . . . . . . . . . . .


[1]3. Præfectus autem, amicis omnibus convocatis, sanctos adduci iubet, atque ita loquitur: «Quæ in præsentia dicam, non loquar ad gratiam, sed ut sese veritas habet. Quotquot imperator milites habet, nec sapientia sunt vobiscum, nec fortitudine, nec pulchritudine comparandi, neque ita diliguntur a me, quemadmodum vos. Itaque nolite benevolentiam in odium convertere. In vestra enim est manu, ut vel odium a me vel gratiam ineatis.» Cui sanctus Candidus respondit: «Cum moribus, inquiens, congruit nomen tibi, Agricolae; es enim agrestis adulator.» At ille: «Nonne, inquit, dixi, in vestra esse potestate, ut vel odium vel gratiam ineatis?» At sanctus Candidus: «Quoniam, inquit, hoc in nobis est, ideo te odio prosequimur; Dei autem nostri gratiam atque benevolentiam quærimus. Tu vero, agrestis et immanis homo atque inimice deo nostro, noli nos diligere, cum sis impius atque invidus, et ignorantiæ tenebris coopertus, ferisque moribus agresti nomini respondeas tuo.» His verbis præfectus indignatus, et dentibus frendens ut leo, iussit eos in vincula atque custodiam trudi. Sed sanctus Quirion: «Non habes, inquit, potestatem puniendi nos, sed tantum interrogandi.» Qua territus oratione præfectus, iussit illos solutos in carcerem duci, Aglaioque custodi, ut eos diligenter servaret, imperavit. Ducis enim adventum expectabat. At illi per totam diem et noctem a sancto Quirione erudiebantur, qui sic eos alloquebatur: «Dei consilio factum est, amici, ut in hac caduca militia coniungeremur. Quamobrem operam demus, ne seiungamur. Sed quemadmodum uno animo eademque sententia viximus, sic etiam martyrium perferantus. Et quemadmodum hic grati fuimus mortali imperatori, ita immortali imperatori Deo cari esse studeamus.


4. Diebus igitur septem elapsis, cum adhuc in carcere sancti detinerentur, dux rediit Cæsaream. Dumque Sebasten ingressus esset, atque in tribunali una cum præfecto consedisset, octavo die sanctos in iudicium adduci imperavit. Eos autem in via sanctus Quirion sic adhortabatur: «Fratres, ne timeamus. Nonne cum essemus in prælio, Deum invocavimus, et opitulatus est nobis, et vicimus? Memoria repetite, cum manus consereremus magno prælio, et reliqui omnes se fugæ dedissent, et nos in hostium medio soli quadraginta relicti essemus, Deo cum lachrymis supplicasse, eiusque auxilio partem ipsorum occidisse, partem ita profligasse, ut nemo ex nobis in tanta turba vulneraretur. Nunc autem tres sunt, qui nos oppugnant, Satanas, Dux et Præfectus. Immo vero nos unus tantum hostis persequitur, qui non perspicitur. Unus ergo quadraginta superabit? Absit. Id, quod semper fecimus, nunc etiam nobis faciendum existimo, ut ad Deum confugiamus. Hoc nobis opitulante, nec carcer nos lædet, nec tormenta, nec vincula. Nonne semper institutum hoc observavimus, ut prælium ineuntes psalmum hunc diceremus: Deus, in nomine tuo salvum me fac, et in virtute tua iudica me; Deus, exaudi orationem meam, auribus percipe verba oris mei? Nunc item psalmum hunc dicamus, et exaudiet nos Deus atque adiuvabit.» Hunc igitur psalmum dum ad tyrannos ducerentur, pronunciabant. Omnes autem ad spectaculum concurrebant.


5. Verum cum ad ducis et præfecti præsentiam essent constituti, dux, oculis in eos defixis: «Isti cogentur, inquit, ut ad maiores honoris gradus velint conscendere?» Et ad illos conversus: «Maximas, inquit, a me diguitates et plura quam alii munera percipietis. Vobis iam datur optio, ut vel diis sacrificantes, maxima dona et maiorem dignitatem consequamini, vel si id facere recusabitis, honore militari privemini et suppliciis statim afficiamini.» Candidus: «Aufer, inquit, nobis non solum militiæ honorem, sed etiam ipsa corpora. Nihil enim Christo præstantius, aut magis præclarum existimamus.» Tunc dux imperavit, ut ora sanctorum lapidibus percuterentur. Candidus autem: «O dux, inquit, tenebrarum et totius magister iniquitatis, aggredere id facere, et videbis supplicium tuum.» Tunc dux dentibus frendens ad ministros ait: «O servi pessimi, cur celeriter non facitis imperata?» At illi sublatis lapidibus, mutuis sese ictibus percutiebant. Sancti vero milites, re perspecta, confirmabantur. At dux indignatione atque ira percitus, arrepto lapide, ut unum e sanctis militibus percuteret, eum in faciem præfecti coniecit, et totum illi os contrivit. Tunc sanctus Quirion ait: «Qui oppugnabant nos, afflicti sunt ipsi et ceciderunt. Vere gladius eorum intret in corda ipsorum, et arcus eorum confringantur.» «Per deos, inquit præfectus, præstigiæ aliquæ præcesserunt.» At sanctus Domnus: «Per Christum, inquit, Deus præcessit. Ora enim vestra impudentia, quæ adversus filium suum loquuntur iniquitatem, implevit confusione. Nonne erubescis, ebrie tenebricoseque diabole, et ab omni veritate aliene, qui scandala seminas? Tu caput es diaboli, Agricolae, et dux, qui tecum est, furoris caudam obtinet. Ambo estis satanæ ministri. Nihil vos movet primum experimentum tormentorum, alterum aggredimini.» Ministri vero: «O dementes, inquiunt, et ab omni deorum benevolentia remotissimi, cur diis non immolatis?» «Nos, inquit sanctus Quirion, per Jesum Christum, in Spiritu sancto, Deum unum colimus, et certaminis nostri curriculum alacri animo conficere festinamus, ut fraude vestra devicta, coronas accipiamus immortalitatis.» Tunc eos dux in carcerem iussit abduci, ut quid de illis agendum esset, consideraret.


5. . . . . . . . ver taka af yþr tign ridderascapar yþvars oc lata pina yþr.» Sell Candidus męlti: «Takiþ er tignir yþrar oc likami vara; mangi hyggiom ver gꜹfgara ne tignara en Crist.» Þa bꜹþ hertoginn at beria steinom i andlit þeim. Candidus męlti: «Hertogi myrkranna ok ken[nari] allz ranglętis, þu tekr þetta up fyrst, oc mon þu taka pisl fyrir þetta.» En iarll toc at herstasc a riddarum oc melti: «Heyriþ, illir þionar! fyrir hvi hlꜹpiþ er egi sciott til þess, er ver bioþom yþr.» Þa toko þionarnir steinana oc villdo fleygia af hendi, oc com a fętr þeim sialfom, ęþa a þeira laxmenn. En þa er þetta gerþisc i, þa toko helgir riddarar at [tre]ystasc af guþi. Þa þrutnaþi hertoginn af reiþi oc greip up stein oc villdi liosta nǫcqvarn af guþs riddarom i anlit. En sa stein com i anlit iarli, oc þegar brotnaþi kinnarkialki hans i sundr. Þa melti sanctus Quirion: «Lofaþr se þu, drottinn, fyr þina misconn, þviat beria villdo oss varir ovinir, ósigrsamir ero þeir oc falla sialfir. At sꜹnno legiasc vapn þeira i hiortu þeira, oc bogi þeira lęstisc.» Þa var hogenda leitat iarli, oc þa męlti hann: «Sø̨ri ec fyrir goþ var þessa riddara, oc at sꜹnno scil ec þat, at þe(i)r eflasc af fiolkyngis iþrottom, þviat fyrir liotar sionhverfingar męla þeir i gegn drottnom sinom; fylla þeir oss at viso herviligri scęmþ, oc egi kenna þeir varra qvala, helldr qvelia þeir meir oss sialva s[caþ]afari sino.» Þa melto helgir: «Dꜹcqver þic anscoti, oc ertu afhendr Cristo; far a brꜹt þu, erfingi anstyggra oc enn efsti liþr diofols! Þu ert, Agricolae, rófa óvinar, en Lisias sem krokrinn, sa er meþ þer er; þvi ero þit baþir þionar anscotans. En ef it kendoþ egi crapt drottins fra uphavi qvalanna, sva er sem er buiþ þessar yþr oc aþrar margar.» En þionar iarls spurþo guds riddara: «Heyriþ er, heimscir oc ovinir allra góþgiarnra goþa, fyr hvi blotiþ er þeim egi?» Sanctus Quirion męlti: «Ver gofgom einn guþ, Jesum Cristum son hans oc helgan anda, sa er mattogr er at myqva munn várn til sannleix, at ver takim óbrigþligar dyrþir, at ver stigim yfir uptekning yþvarrar illzko.» Þa bꜹþ hertoginn at leiþa þa til myrqvastofo. Þa ręddo þeir iarll meþ s[er, hv]at af þeim scyldi gø̨ra.


Den hellige gravs kirke i Jerusalem: 40 martyrer

6. Siþan voro þeir byrgþir i myrqvastofo. Þa tok Quirion at syngia meþ samriddarom sinom ad te leuaui: Til þin up hef ec ꜹgo min, drottinn minn, er byggvir i himnom! Sé her sva sem ꜹgo þręla i hondom drottna sinna, oc sva sem ambattar augo i hondom drottningar sinnar, vér sungom vers at scipon, unz lokit var. Þa com rꜹdd yfir þa, oc syndi sic þeim drottinn Jesus Cristr gręþari oc męlti: «Sa er truir a fꜹþor oc á son oc á helgan anda, ef hann verþr dꜹþr heþann, þa mon hann lifna. Treystizk er oc hirþit ege at ottazk pislir þeira, þviat stund eina ero; verit er þolinmoþir litla stund, at er dyrkisc.» En þeir varo of nottina sialfa i fagnaþi oc i gleþi Cristz. En þa er morginn com, þa bꜹþ Lisias at leiþa þa ut ór myrqvastofo, oc voro þeir leiddir fyrir herviking oc stoþo þar oc melto: «Þa hluti, er [þu] hyggr at gera, lattu fram coma.» Þar syndisc þa á meþal þeira storgętinganna diofoll, oc hellt á sverþi enni hégri hendi sinni, enni vinstri hendi á dreka. En hann męlti i eyra: «Agricolai minn, sagþi hann, vertu karlmanligr cappi!» Þa bꜹþ iarl at binda þa oc láta reip á háls hveriom þeira, oc leiþa þa alla saman til stꜹþovaz mikils. En á þeiri tid, er helgir riddarar pindosc, þa var lagiþr iss mikil(l) á vatn eitt. En þa leiddo þeir þa eptir isinom á mitt vatnit; þa flogo þeir þa ór fꜹtom oc lęto siga þa nǫcþa i vꜹc, þa er a isinom var, þviat tꜹgar þer heldo þeim, er á halsom þeira varo. Þat fylgþi oc, at vindr var calldr of aptaninn viþ dagssętr. Sęttu þeir yfir þeim riddara til varþveizlo oc luclavarþveitara[2] á vatzstrondonni. En þar var gør [la]vg til þess, ef nocqverr vildi sø̨kia vero þangat, oc var hon sva buin sem scapligast[3] scylldi þickia.


7. En á enni fyrsto tiþ nętrinnar toc isinn at þrꜹngva at þeim, oc toc at þrutna hold þeira oc leysask af ku[lþ]a. En einn i tꜹlo þeira sialfra ifaþi oc flęþi til lꜹgarinnar; en þegar er honom ornaþi, þa leysti holldit þegar i sundr, oc stóþsc hann egi oc dó. En helgir riddarar sa, er hann dó, oc melto sva sem einom monni(!): «Heyrþo, drottinn, at égi reiþizc þu oss i vatnom eþa isom, helldr miscunna þv oss þręlom þinom, þviat sa er scylþisc(!) fra oss, fell hann sva sem vatn, oc varo dreifþ ꜹll bein hans; en ver munom egi sciliasc fra yþr, unz þu lifgar oss, oc a nafn þitt muno ver calla. Heyr þu, drottinn, þviat þic lofar ꜹll scępna oc allar ęþar undird(i)úps, elldr oc hagl, snęr oc iss, oc ser oc vatn, oc andir by(l)gna, þęr er gǫra orþ hans, sa er gengr yfir sio sva sem yfir þurt land, oc hø̨gir þu grimþ hans meþ anda handar þinnar; oc nu heyrþu, drottinn, sa er heyrþir Jacob biþianda þic, þa er hann fleþi ognir Esau; sa er var meþ selldom Joseph, oc tęþir þu honom; sa er heyrþir[4] Moysen, þa er hann gorþi tácn oc m[erki] fyr Pharaoni oc ꜹllom lyþ hans, oc sundr scyptir(!) þu sianom oc leiddir þu lyþ þinn i eyþimork; heyrþu, drottinn, sa er heyrþir postola þina; heyrþu oss, at ęgi kefi oss tempestas vatz oc egi svelgi oss d(i)up, þviat ꜹmir erom ver orþnir; hialp þu oss, greþari var; eyþþu þungleik oc snerpi þessa frostz, at þic tigni allir; þvi at a þic kollom ver, oc heilir monom ver verþa, þvi at af þér vęttom ver misconnar, oc egi monom ver þa hneycþir.»


8. Oc [þa e]r en þriþia stund netr var orþinn, þa com lios yfir þa, oc scein sva heit sem sol of sumar, oc leysti isinn oc gǫrþi varmt vatnit. En varþveitandr(!) allir voro somnaþir fast á landino, nema einn varþhallzmaþr vacþi oc hlustaþi til allra hluta, þeira er þeir hofþo fyrir melsc, oc hugþi [hann v]iþ sic sialfan, hverso sciott sa dó, er lꜹgna hafþi sott, oc þeir, er bęþisc hofþo fyrir, lifþo í isinom; oc er hann sa lios scinanda yfir þa, þa leit hann til himins oc sa, hvaþann liosit scein, oc sa hann corónor sendar af hinmi meþ tꜹlo .xxx.viiii., oc hugþi hann at fyrir ser oc melti: «Hverio mon þetta gegna, er einni corono er miþr en .xl.» Oc vękianndi varþhallzmenn[5], þa er meþ honom hofþo verit, oc castaþi til þeira klęþom sinom oc hliop á vatnit út [cal]landi: «Cristinn em ec,» oc fǫrþisc[6] i floc þeira riddaranna oc melti: «Heyrþu, drottinn guþ minn, trui ec á þic oc þann, er þeir trua á, oc gǫrþo mik makligan at finnasc i tꜹlo meþ þeim sialfom, oc fyr þitt nafn þola ec harmkveli oc qvalar; oc þa er ec verþ reyndr, þa finnomc ec meþ þeim.»


9. Þa þottisc anscotinn yfirstiginn. Þa sneri hann manz liki á sic oc batt sic saman i knionom [oc call]aþi scialt oc melti, sva at allt folc heyrþi: «Vei mer vesolum, yfirstiginn em ec af helgom riddarom, oc at hlatri em ec orþinn, óathugaþsama (hefi ec) þiona; oc nu mon ec snua hug domanda, at hann hegni licami þeira heilagra, oc se castat ut á á; af þvi mon ec þetta verþa lata, at egi finnisc ꜹrmol þeira.» Quirion melti: «Er nocqvirr guþ sem varr guþ, er nocqverr drottinn slikr sem varr drottinn, eþa nocqverr guþ slikr sem varr? Þu ert einn guþ, sa er micla dasamliga hluti gørir, þu lezt at ꜹngo verþa ognir motstꜹþomanna varra, oc andscotan hneycþir þu.» Þa toc hann at hęfia up [sa]lm Salvum me fac domine, quoniam defecit sanctus et [cete]ra.


10. En þa er morginn com, como grimmir sporgꜹngomenn hervikings oc sa varþveizlomann cominn i sveit meþ riddarom, oc leitoþo þeir at riddarom sinom oc melto: «Hvat undra varþ þess, er þetta gorþisc af?» Riddarar sꜹgþo: «Ver vorom sofnaþir fast, sem dꜹþir vęrim ver, en sia vacþi of alla nott, oc sciot vacþi hann oss; oc sam ver lios mikit hia honom. En hann castaþi sciot cleþom oc hliop til þeira a vatnit oc kallaþi hátt oc scyrt: Cristinn em ec sem er,» sagþi hann. Þa bꜹþ iarll at heimta þa at landi oc at briota fotleggi þeira. En þar stóþ hia þeim moþir eins þeira, sa var yngstr þeira allra oc het Militon, oc var hann áhyggiofullr of þat, at egi bęrisc sva at, at hann ottaþisc. Oc optliga com moþir hans til hans oc hof up hendr sinar oc klappaþi of herþar honom eþa kiþr oc melti meþ grati: «Heyr þu, enn ynniligsti sonor! nu er scꜹm stund, at þu verþir a[ngraþ]r, se her, at Cristr er fyrir innan hurþ, oc mon hann tęia þer.» Þa bruto þionar iarls fotleggi þeira, oc melto (þeir) aþr þeir andaþisc: «Avnd ór er sva sem titlingr, er sprętr ór snoro[7] veiþimanna; snara er slitin, en ver erom leystir; hialp[8] var er i nafni drottins, þess er gorþi himin oc iorþ.» Oc allir saman qvaþo amen. Þa gulldo þeir guþi andir sinar. En enn ynxti, sa er lockaþr var af moþr sinni til hreysti, er áþr var nefndr, lifþi enn. Þa var boþit, at þangat scyldi fęra bát nocqvernn, oc lꜹgþo þeir þar i licami heilagra, oc baro margir oc sętto hia ánni niþr. En þeir leto eptir Militonem oc vętto, at hann mondi lifna, ef honom vęri at hiukat, þviat þeir ętloþo þat fyrir, at þeir mondo mega snua hug hans til goþanna, ef hann lifnaþi[9]. Moþir hans sa, at hann var einn [eptir] látinn, þa varþ hon af ser ꜹþkymli kononnar oc tok þrott karlmanligs scaps oc greip son sinn oc svipti á herþar ser karlmanliga oc snaraþisc eptir batinom, þar er í varo licamir heilagra.


11. Þa kveycþo þionar mikinn loga oc hioloþo umb meþ ser, þa er þeir brendo licami heilagra, oc melto: «Latom ver engi ꜹrmol eptir af þessom» - oc fleygþo þa up á bálit Militonem sva sem licꜹmom heilagra - «oc mono egi þa cristnir menn bera hroþr þeira; comom oc þa oc cꜹstom ꜹsco þeira út á ána, oc sopom ver met sóflom af ꜹll fotspor þeira.» Þa toko þeir alla ꜹsco þeira oc baro á á ut. En meþ guþs misconn þa sꜹmnoþosc saman ꜹrmǫl heilagra til eins strꜹmfalz árinnar, oc scilþisc ecki fra ꜹþro i anni. En eptir sex daga var vitrat byscopi þeirar borgar: «Com þu til ar, oc mondo finna bein oc ꜹsco saman rekit i eina iþo, oc a[sam]t fęrþo oss brꜹt ór ánni.» Oc vęliandi nꜹcqvera af klerkom oc ólęrþa siþsama menn, oc como til arinnar of nott, oc sa þar, at geislar scino af beinom i vatni arinnar sem stiornor á himni, oc hvegis litit sem eptir var af ꜹsconni, þa stoþ lios af micit. Þa varo hirþ bein oc asca sella piningarvatta guþs, at látit var i ker dyrlikt, oc sva scina þeir á iorþ, er til endimarka voro þreyttir, sem himintungl á himni ꜹllom truondom á fꜹþor oc son oc helgan anda. Fylldo þessir einvala menn .xl. riddara pislarvętti sitt enn fimta idusdag Martius manaþar[10], þat er einni nott fyrir Gregorius messo of fosto.

Þessi ero nofn .xl. riddara: Quirion, Theophilus, Eu[odius, L]isimacus, Gorgonianns, Xanthus, Cirus, Heli[anus], Flavianus, Cudus, Eraclus, Enoicus, Alexandr, Angia, Beþianus, Efichus, Smaragdus, Filoténius, Aþasius, Domnus, Johannes, Exius, Severianus, Nicander, Candidus, Helias, Acacius, Valerius, Clꜹdus, Evcius, Leoncius, Sisinnius, Nicallus, Priscus, Sacerdón, Edicius, Peodulus, Mellitus, Gaius, Valerianus.


____


Appendix
(Membranfragment 655 XXXIII qv.)

boþorþe þino, drottin; þv gengr a sio sem a þvrrv lande oc myqvir hans sceþleik; oc þv, drottinn, heyrþir bønir Jacobs, þa er hann fleþe vndan Jesau broþor sinom, oc þv vart meþ Joseph, þa er hann var seldr, oc gerðir(!) þv hann; oc þv heyrþir benir Moysen, at hann ge[rþe] tacgn(!) oc stormerke i avgliti Pharaonis konvngs oc allzs lyþs; oc svndr sprettir (þv) ravþa haf, oc gengo þeir Moysen þa i gegnvm hafit þvrrvm fotom; fylgþir þv lyþ þinvm vm æyþemork; þv er[11] heyrþir orþ postola þinna, bi[ar]g þv oss, dominus, at eige drecki oss hriþ vazs, oc eige svelge oss divp, þviat ver erom fatekir; hialp þv oss, greþere varr, þviat ver erom etlatþir(!) til siofar divps, oc litaþir ero fétr varir i bloþe varo; léttv, domine, þvnga oc snarpleic þessa frost(z), at allir viti þat, at ver kolloþvm til þin . . . . . þviat ver vęttvm af þer miscvnnar.


8. En þa er komin var en þriþia stvnd nętr, þa scein sol yfir þa sva heit sem vm svmar, oc leyste isinn af vatnino, oc gerþizs vatnit flót. [En] þa svꜵfo varþhaldsmenn allir, nema sa einn er hofþingi var fyrir þ(e)im, hann vacþe oc hafþe heyrt allt, þat er þeir hofðo beþit fyrir ser, oc hann hafþe seþ þat, er hinn hafþe flyit til la[vga]rinnar, [flyit oc dait þegar[12], er honom ornaþi; en þeir lifþo, er i ioclavatneno voro, oc boþo fyrir ser; oc sá þa, er lios scein yfir þa, oc leit til himins oc hvgþe at, hvart(!) lyste, oc sa hann koronor ofan farande af himne .xxxix, oc hvgþe at, hvi sętte, er einne var miþr, þars þeir voro .xl., oc kom i hvg oc korononnar, hve margar þęr voro, at sá mynde recþr vera fra samlage þeira, er til lavgarennar hafþe hlavpit; oc vacþe hann vp felaga sina oc kastaþe af ser cleþvm oc hliop a vatnit oc kallaþe: «Ec em cristinn,» qvaþ hann, oc for hann a meþal þeira oc męlte: «Á þann gvþ trvi ec, sem þęssir trva, oc telþv mic meþ þeim, oc ger mic þess macligan at þola pislir oc ræyn(d)ir fyrir þinar sakir, oc finomzs ec reyndr fyr þer.»


9. Þat var i oþrom staþ, er andscotinn brazs i manns liki oc kom fyr marga menn kallande: «Vei mer vesolom, sagþi hann, ec em yfirstiginn af riddervm, þviat eigi hefi ec nytsamliga þiona; eigi mynda ec [ver]a yfirstiginn, ef nytsamligir veri mer þionar minir. Oc nv sny ec hiarta doman[da til] þess, at hann láte brenna likame heilagra riddera oc kasta á á vt. En þetta gere ec til [þess, at] eige finnizs helgir domar þeira.» Sanctus Quirion męllte: «Hverr er gvþ sem var gvþ, eþa hverr [er] drottinn sem varr dominus, eþa hverr er gvþ sem varr gvþ; þv ert gvþ, er gerir rétta eina h[lvt]i, oc hneykir þv andscotann oc motstoþvmenn vara.» Oc þa toc hann at syngia þenna salm Salvum me fac deus.


10. En at morne þa koma sendemenn þangat til vatsins oc sa felaga sinn standa i millom þeira, er pindir voro, oc spvrþv þeir varþhalsmennina, hvi honom hefþi þat fyrir orþit. Þeir sogþv: «Ver sofnoþvm sva fast, sem ver verem davþir, en hann vacþe i alla nott. En þa vacþe hann oss, oc sam ver lios mikit hia honom. En þa varp hann af ser klęþvm oc kastaþe til var; ða tokom ver hann margir oc vildom halda; þa dro allt afl or hondom [oss oc] hliopann(!) a vatnit siþan til þeira oc kallaþe: Ec em cristinn.» Þa bað iarl at þa scyl[13] . . . . . . . . . . . . . oc heiminn oc iorþ. Þa falo þeir ond sina gvþe a hendi allir. Siþan leto þeir lif sit oc gvldv gvþi andir sinar, nema enn yngsti lifþi þa enn. En þa voro eknir likamer þeira i vognom til ar þeirar, er þar var eigi lagnt(!) i bravt, oc lagþi(r) þar niþr hia ónne. En þeir leto eftir Militom, oc vetto, at þeir mynde hann geta spanit til blo(ta), ef hann lifþi. En er moþir hans sa son sinn eftirlatinn einn, þa kastaþe hon niþr qvenligri ostyrct oc toc up kalmanlict afl, oc tok vp son sinn a herþar ser oc fylgþi vognom, þeim er i voro likamir heilagra militvm. Þar kastaþe hon honom niþr hia anne, sem þeir kostoþo hinom ór vꜹgnonom.


11. En þrelar brendo likame þeira oc gerþv raþ sin oc męlto: «Þessar lęifar, er her verþa eftir, monv cristnir menn taka oc kalla helga doma. Þat scolom ver eigi lata verþa, heldr scolom ver sopa her vanlega vndan ollvm savre, er ver brennom likami þeira, oc kasta bęinom þeira a ana vt.» Oc sva gerþv þeir. En þær enar helgv leifar somnoþ(o)sz saman i einom staþ, oc glataþizs ęcki af. En eftir sex daga var vitraþ byscvpe ęinom, hvar leifar þeira lege, oc var honom sva til kent, at hann fere til of nótt at hafa þa i bravt [þaþan]. Oc nv for hann nott eina oc siþsamir clerkar meþ honom til arennar. En er þeir koma til vats þess, er byscvpe var til visaþ, at helgir domar þeira mvndo i vera, þa sa þeir lios mikit a vatnino, oc syndvzs þeim lęifar þeira, er birti stoþ af mikill(!), oc hofþv þeir vp leifar þeira meþ lofsongvi miclom, oc let byscvp bera þegar dyrlict scrin at þeim helgom domom. Þessir enir ageto fyldv pisl sina .xl. riddera a enom fimta idvs die þess manaþar, er Marcivs heitir. Allzsvaldande gvþ biargi oss nv oc iamnan oc þessir enir helgo milites per omnia s[ecvla secvlorvm].




Fotnoter:

  1. Her er et Blad udskaaret i Codex. For at fuldstændiggjøre Fortællingen meddeles nedenunder Capitlerne 3, 4 og 5 i latinsk Text efter Surius: De probatis Sanctorum vitis, Martius IX.
  2. clavicularius lat.
  3. scapligasc Cd.
  4. heiyrþir Cd.
  5. varþꜳmenn Cd.
  6. ferþǫisc Cd.
  7. snono Cd.
  8. hliap Cd.
  9. lifnaþaþi Cd.
  10. manaþaþa Cd.
  11. ert Cd.
  12. [rettet; fleyit oc daͤyiþt þiͤgar Cd.
  13. Her mangler et Par Linier.