Runsivals stríð

Fra heimskringla.no
Hopp til navigering Hopp til søk
Velg språk Norrønt Islandsk Norsk Dansk Svensk Færøysk
Denne teksten finnes på følgende språk ► Faeroysk.gif


A. C. Evensen
Lesibók
Tórshavn 1911


Runsivals stríð

Fíimti táttur av Karlamagnusarkvæði



1.
Keisarin situr í hásæti,
tað man ongan vara:
"Hvör vil vera mítt sendiboð
for Angelund kong at fara?"
Ríða teir út av Fraklandi
við dýrum drós í saðil,
blás í hornið Ólivant í Runsival.


2.
Tí svaraði Róland jall,
tað var helst av sút:
"Gýðin jall av ríkinum,
vær nevna fyrst hann út."


3.
"Fari eg fyri Angelund kong,
komi eg ikki heim,
tað skal verða tína ævi,
onkur fellur gleim!


4.
Fari eg fyri Angelund kong,"
Gýðin jall talar av bræði:
"tað skal verða deyði tín
og fleiri dreingjum at skaða."


5.
Hann gekk seg fyri Angelund kong
við Emunds hövur í hendi:
"Her er skattur av Fraklandi,
sum Karlamagnus sendi!"


6.
Kastar hann öllum vápnunum
og öllum silvurbondum:
"Hann skal harðan deyða tola,
ið oss førdi hövur í hond!"


7.
Tað var reystur Angelund kongur,
sögur ganga frá,
blóðigar kysti hann varrarnar,
sum hövur á völli lá.


8.
"Taka skal vonda Gýðin jall,
leggjast skal hann í band,
harðan skal hann deyðan tola,
oss flýddi hövur í hand!"


9.
Tí svaraði Gýðin jall,
hann talar so for seg:
"Líkari var tín son at hevna
enn at drepa meg!


10.
Eg havi hoyrt frá kempu sagt,
sunnan úr öðrum londum,
hann verður ikki við vápnum vegin,
tekst hann ikki við hondum.


11.
Eg havi hoyrt frá kempu sagt,
tilíka onga spurt,
vinnur hann eingin í verðini,
møðist hann ikki burt.


12.
Lat tú tær alt liðið samla
valdra manna tjóð
av teim átjan Blálondum,
sum eingin skín á sól.


13.
Tríggjar skaltú herirnar
av tínum landi gera,
og útí tann triðja
skaltú sjálvur vera."


14.
Aftur kom vondi Gýðin jall
á ein heilan dag,
tað kom mongum illa við,
um Róland hann fekk skaða.


15.
"Hoyr tú, keisarin Karlamagnus,
tað tali eg til tín:
nú kemur reysti Angelund kongur
at hevna faðir sín!


16.
Hoyr tað, keisarin Karlamagnus,
eg beri tær boð til handa;
undir fjalli Aspermund,
har skal stríðið standa."


17.
Nú skal lata brúnna gera
yvir ánna Rín,
skula so allir tólv javningar
royna roysni sín.


18.
Nú skal lata brúnna gera
yvir ánna í dal,
skula so allir tólv javningar
ríða í Runsival."


19.
Tað var vondi Angelund kongur,
brynjar út fyrsta her,
ríða so í Runsival,
vita, hvussu fer.


20.
Snarliga búgva teir síni ferð
við albrynjaðar hestar,
ríða so í Runsival,
jörðin tókti bresta.


21.
Koma nú allir dalar fullir,
fjöllini eru avtakin,
síggja so mangar hövdingar
ríða sær á baki.


22.
Tí svaraði Ansias,
risti fyri sær kross:
"Eg sær so mangar heidningar
ríða móti oss "


23.
Tí svaraði Ólavur jall,
tá hann sá heiðin her:
Róland, blás nú í tín lúður,
vita, hvussu fer!"


24.
"Gud lati ei tað frættast heim,
eg standi í snildarbragdi,
at eg ræðist heidningar
at stríðast mót oss í dag!


25.
Gud lati ei tað frættast heim,
eg standi í snildarmeingi,
vit skula högga títt um stund
og standa so væl og leingi!"


26.
Róland ríður í Runsival
sum aðrir Frankismenn,
so fellir hann heidningarnar,
hundrað um í senn.


27.
Róland ríður í Runsival,
sum blóð man vekja ofta,
tá var at líta blóðugt merki,
Dýrindal fór á loft.


28.
Róland ríður í Runsival
við Dýrindal í hendi,
höggur so títt á báðar hendur,
mangan sveita rendi.


29.
Eingin kom aftur av öllum teim,
heidna manna her,
uttan jallin á Upplondunum,
sak var hann ikki verð.


30.
Hans var hjálmur av hövdi skorin,
hövdu tað menn við orði,
átjan hevði hann ólivssár,
hann stóð fyri kongins borði.


31.
Aftur sigla Angelunds menn,
teir kæra sína neyð:
"Fallið er nú liðið alt,
og ikki er Róland deyður."


32.
"Ongan torið tær friðskjólin
vænta tygur av mær,
fyrr enn tær førið Rólands hövur
higar for míni knæ!"


33.
Tað var vondi Angelund kongur,
brynjar út annan her,
ríða so í Runsival,
vita, hvussu fer.


34.
Snarliga búgva teir síni ferð
við albrynjaðar hestar,
ríða so í Runsival,
jörðin tókti bresta.


35.
Koma nú allir dalar fullir,
fjöllini eru avtakin,
síggja so mangar hövdingar
ríða sær á baki.


36.
Tí svaraði Ólavur jall,
tá hann sá heiðin her:
"Róland, blás nú í tín lúður,
vita, hvussu fer!"


37.
Hornið setti hann á sín munn,
tá blæs hann so harðan,
tíggju mílur og tuttugu,
tá skulvu torpar og garðar.


38.
Svaraði Nemus hertugin,
fyri borði har hann stendur,
"Róland er í víggi staddur,
honum er vandi á hendur!"


39.
Svaraði vondi Gýðin jall,
gudssvikarin versti:
"Róland skemtar liðið sítt,
har hann situr á hesti."


40.
Róland ríður í Runsival
sum aðrir Frankismenn,
enn feldi hann heidningarnar
hundrað um í senn.


41.
Róland ríður í Runsival
við Dýrindal í hendi,
höggur so títt á báðar hendur,
mangan sveita rendi.


42.
Aftur sigla Angelunds menn,
kæra sína neyð:
"nú er annað liðið fallið,
ikki er Róland deyður."


43.
"Ongan torið tær friðskjólin
vænta tygur av mær,
fyrr enn tær førið Rólands hövur
higar for míni knæ!"


44.
Tað var vondi Angelund kongur,
brynjar út triðja her,
ríða so í Runsival,
og vita, hvussu fer.


45.
"Nú skal lata liðið samla,
landamanna tjóð
av teim átjan Blálondum,
sum eingin skín á sól."


46.
Út ríður hann Angelund kongur
við sín skjóldin fríða,
níggju kongar og áttati
undir hans merki ríða.


47.
Har kom heidningin Langalív,
verdur var hann tað versta,
átjan alin var bulur hans
upp frá saðil og hesti.


48.
Langalív eri eg kallaður,
so eri eg nevndur at navni,
mangan havi eg kristnan mann
skilt við gleði og gamni."


49.
"Nú skal taka mín hvölla lúður,
spara hann ei at koyra,
vita, um keisarin Karlamagnus
man meg nakað hoyra."


50.
Hornið setti hann á sín munn,
tá blæs hann so snjallan:
einar portardyrnar upp
og aðrar aftur falla.


51.
Hornið setti hann á sín munn,
tað var mest av móði,
niður spitust drykkinir,
á keisarins borði stóðu.


52.
Ólavur ríður í herin fram,
Langalív honum á baki:
"Tú skalt ikki rósa av,
at eingin var tín maki!"


53.
Olavur jall tók báðar hendur
aftur um hattargerð:
"Tú skalt ikki, vondi hundinsson,
rósa, hvat tú gert her!"


54.
Blóð sprakk undan naglarót,
Ólavur spenti alva,
meðan hjó hann Langalív
búkin niður í nalva.


55.
Róland ríður í Runsival
við Dýrindal í hendi,
höggur so títt á báðar hendur,
mangan sveita rendi.


56.
Hornið setti hann á sín munn,
tá blæs hann so harða,
tá skulvu hjá keisarinum
bæði borgir og garðar.


57.
Hornið setti hann á sín munn
í tí triðja sinni,
tá blæs Róland kongins frændi
bæði vit og minni.


58.
Tað var reystur Ólavur jall,
tað var mest av fári:
hann högg niður í Rólands hjálm,
so svörðið stóð í hári.


59.
"Hoyr tað, reysti Ólavur jall,
tað tali eg til tín:
tungur ertú í höggunum,
landsbróðir mín!"


60.
Svaraði reystur Ólavur jall,
snarliga hann sær vendi:
"Hjálpi mær faðir av himmiríki,
eg teg ikki kendi!"


61.
Hann vendi aftur í atreið teirri,
sigst í hesum tátti,
feldi niður av heidningunum alt tað,
hann formátti.


62.
Svaraði Nemus hertugin,
fyri borði har hann stendur:
"Róland er í víggi staddur,
vandi er honum á hendur!"


63.
Taka skal vonda Gýðin jall
og leggja hann í bond,
harðan skal hann deyðan tola,
komi eg lívs í land.


64.
Eg havi fingið skaða í ár,
Guð biði eg hann bøta,
mist havi eg Róland, frænda mín,
og tólv javningar søtar!


65.
Róland var mín systirson
bæði til hand og fót,
kemur hann ikki livandi heim,
eg biði tess ikki bót."


66.
Tá var blóð í Runsival
rætt sum onnur fljóð,
villir fóru tólv javningar,
hvör mót öðrum sló.


67.
Róland livdi longst av teim,
varð sum Harra Gud vildi,
allar bar hann tólv javningar
saman á reyðum skildi.


68.
Tríggir vóru marmorasteinar
settir saman í kross,
Róland settist undir ein,
so er greint fyri oss.


69.
Fram gekk ein av heidningunum,
kalla hann riddaran spaka,
hann hevði tað í hug hjá sær
Rólands lúður at taka.


70.
Ikki hevði hann andan mist,
eyguni sundur brá,
hann sló tann træl við gyltan lúður,
so heili á horni lá.


71.
"Harra Gud í himmiríki
veiti mær tann ting:
eingin beri mín búgvin brand
fyri uttan mín javning!"


72.
Keisarin gekk at kirkjuni,
til bønar hann var:
"Harra Krist gevi nú sigur í dag,
at hevna frænda vár!"


73.
Og so ríða Frankismenn
blokkar og bleytar mýrar,
tá mátti síggjast átjan hundrað
stíga til saðildýra.


74.
Keisarin ríður vegin fram
við so mikið mein,
hann sær Róland frænda sín
millum tógva steina.


75.
Keisarin ríður vegin fram,
snarliga hann sær vendi,
hann sær Róland, frænda sín,
við Dýrindal í hendi.


76.
Vindur hann svörð úr hjaliinum
bæði við sorg og sút,
Ólivant horn og Dýrindal
hann varpar á vatnið út.


77.
Mikil var tann bønin,
ið Karlamagnus bað:
sólin stóð í tríggjar
rætt í nóns stað.


78.
Sólin stóð í tríggjar öktir,
dagurin ikki at líða,
enntá hevndi Karlamagnus
tólv javningar sínar.


79.
Keisarin ríður í Runsival
við sítt skeggið hvíta,
tað var eingin av heidningunum
mót honum tordi líta.


80.
So reið keisarin Karlamagnus,
næstan jörðin brast,
møtti honum Angelund kongur,
hann sipaði til so fast.


81.
Teir högga títt, teir líva lítið,
tað er seggja gaman:
eldur reyk av svörðunum,
tá ið oddar böru saman.


82.
Keisarin gav so mikið högg,
öllum tókti undur:
hann hjó reysta Angelund
kong av í kníggjum sundur.


83.
Tað var reysti Angelund kongur,
læt ikki á sær finna:
setti stubbarnar niður í jörð
og bardist ikki minna.


84.
Ruddu teir á Angelunds kropp
fjöruti mannabúkar,
hann var ikki við vápnum vegin,
har fyri mátti hann lúta.


85.
Tað var keisarin Karlamagnus,
sínum svörði brá,
hann kleyv reystan Angelund
kong sundur í lutir tvá.


86.
Tað var keisarin Karlamagnus,
alt var sum hann vildi,
allar førdi hann tólv javningar
saman á reyðum skildi.


87.
Tað var vondi Gýðin jall,
hann var maðurin versti,
tóku teir hans ónda kropp,
slitu hann millum hesta.


88.
Tóku teir vonda Gýðin jall,
hongdu hann upp í træ;
tað var mær av sanni sagt,
ravnar rivu hans ræ.


89.
Eg kann ikki longur kvöða,
enn kvöðið er fyri mær:
allar førdi hann tólv javningar
til Jorsalagrav við sær.