Albani þáttr ok Sunnifu
| Velg språk | Norrønt | Islandsk | Norsk | Dansk | Svensk | Færøysk |
|---|---|---|---|---|---|---|
| Denne teksten finnes i flere utgaver på følgende språk ► |  |
 |
||||
|
Af liflaate Albani ok Sunnifuu. capitulum.
A dỏgum Hakonar jalls er sagt at andadizst æinn konungr uestr a Jrland(i) hann atti dottur er het Sunifua. hon var vitr snemma ok vel kristin þuiat Jrland hafdi uel kristit verit. Sunnifua uar hin fegrsta mær ok þa roskin at alldri er þessi frasỏgnn gerdizst. hellt hon riki eftir fỏdur sinn med forrade gaufugra frænda sinna ok vina. en med þui at Sunnifua hafde riki mikit ok sua sialf hin fridazsta synum þa gerduzst til æinir hæidnir uikingar at bidia hennar. Sunnifua uillde þui sidr giftazst hæidnum manni at hon hafdi statt j hug ser at þiona gude æinum j hræinlifui ok æiga ỏngan mann a jardriki. toku uikingar at heria a riki Sunnifuu ok marga uega at þrỏngua hennar kosti. ætlade þeirra hỏfdingi sua at naudga henni[1] til samfara vid sig. Sunnifua stefnndi þing med sinum monnum. ok er saman uoru komnir frændr hennar ok uinir sagdi hon sua. ek hefui ydr saman kallat hinir kæruzstu vinir til radagerdar um riki þetta er ek hefui stiornnat nokkura stund med ydr. en nu tekr mig at þrỏngua ofsi ok agangr illra manna sem alla[2] adra þa er (stundu) til fallualltra fagnada þessa hins skamæliga lifs. Firir þui hefui ek hugsat at ek skal alldri læingr bera raunir ok ahyggiur firir þessu hinu uesala riki sem æin ambatt er ỏngu er nytt hea æilifum fagnnade helldr skal (ek) suo sem rikborin gera mik frialsa |[3] ok gefuazst j ualld ok forsia mins drottins Jesu Cristi. ok suo munu þeir gera er mer uilia fylgia. en allir skulu frialsir firir mer ok sialfradir at hallda sinu fostrlande þo at ek radumzst fra. En sua var Sunnifa elskulig ollu folki at fiolde mannz uillde fara brott med henni bæde kallar ok konur ok firirlata sina odaliord. Eftir þat aflade Sunnifua þeim skipa ok biozst til ferdar med þeim mikit lid. þau helldu undan landi skipum sinum þegar þau voru buin med þui moti at þau hofdu huorki segl ne árar æinge styri ok ỏngan skipræida eingi uopun ne herklæde. merkti Sunnifua þat j þessu at hon treysti mæirr almętti himnakonungsins en ueralldligum fararbæina edr fulltinge. fal hon sig ok allt sitt foruneyti a hendi lifande gude ok bat hann visa ser læid ok styra þeim huert er hann uillde. Rak þau sidan um haf innan þar til er þau bar at guds fulltinge at eyium þeim er liggia uit Noreg firir sunnan Stade. hæitir ỏnnur eyin Selia en aunnur Kinn. þessar eyiar uoru ubygdar af monnum en fe var þar landzmanna sem vida j vteyium þuiat myklar bygdir uoru inn a landit fra eyiunum. Sunnifua gek a land j Seliu ok folk hennar þat er þar kom uit. Fiall mikit uar uestr a eyna. þar uoru j fiallinu hamrer ok hellar storir. biugguzst þau þar firir ok bygdu hellana. þar duỏlduzst þau langa hrid ok þionudu gude med miklum goduilia ok margfalldri bindandi ok lifdu vit fiska þa er menn Sunnifu toku ór uỏtnum. En er bygdarmenn urdu uarir vid manna uistir j eyiunum þa hugdu þeir spelluirkia mundu uera ok leggiazst a fenat þeirra. foru bændr þa til fundar uit Hakon jall ok sogdu at spelluirkiar ok utilegumenn lagu a eyiunum Seliu ok Kinn ok gerdu mikinn skada a fe landzmanna. badu þeir hann fara til med fiolmenni ok drepa vikingana þa er j eyiunum uoru. Jall gerde sem þeir badu. for hann til eyiarinnar med myklu herlide uopnudu sem til bardaga. En er þeir hinir godu guds vinir er firir voru sa ferd þeirra þottuzst þeir vita at þeim mundi atsoknn væitt. þeir gengu þa inn j hella sina ok badu almattkan gud at hann gæfui salum þeirra eilifua huilld paradisar sælu huerium dauda sem þau dęi. þar med badu þau at gud uæitti þeim þann groftr sem hans væri milldi til ok miskunn sua at æiga hefde hæidnir menn ualld yfir likum þeirra. Allzualldandi gud uæitti þeim þat er þau badu at þessir guds dyrdlingar endu sitt agætt lif med þui moti at stor biorg fellu firir hella þa er þau voru jnne. toku þeir suo ỏmbun eilifrar sælu firir sina stundliga þionustu. en hæidingiar kuomu til eyianna ok læitudu mannanna ok þotti miog undarligt er þeir fundu æigi þuiat þeir hofdu set þa litlu adr er þeir kuomu at eyiunum. fara þeir aftr vid sua buit.
Fanz heilagr domr Sunnifu
Nokkuru sidarr þa er Hakon jall var daudr en Olafr konungr kom til rikis j Noregi þa bar sua til at .ij. rikir bændr er sumir menn nefnna Þord huornntueggia ok eru kendir vid mædr sina. annarr Þordr Egilæifarson en annarr Þordr Jorunnarson. þeir voru mikils verdir. þessir bændr foru a skipe vid nỏkkura menn sunnan ór Fiordum ok ætludu nordr til Þrandhæims a fund Hakonar jalls þuiat þeir hỏfdu þa enn æigi spurt hỏfdingia skifti. þeir kuomu j Ulfasund ok j eyna Seliu þuiat hon liggr vid þiodlæid. þar sa þeir skina mikit lios ofan or himnum ok fagurt asyndar j nalęgd uid eyna sua at þessi birti tok landit ok eyiarnar. þeim þotti þessi syn miog undarligh. letu þo at landi ok uilldu foruitunazst huat þar uar undir er þessi gæisli skæin ofan. en er þeir gengu a land j eyiunum fundu þeir skamt fra sionum þar rett sem þeir hofdu liosit set mannz hofud þat var biart ok þekkiligt. þar af kendu þeir sua sætan ilm at slikan hofdu þeir alldri fyrr kendan. en med þui at þeir uoru hæidnir skildu þeir æigi huat sa hinn agæti ilmr merkti en þo þotti þeim mikils vm vert. toku þeir upp hofudit ok biuggu um med uegsemd. uỏfdu j hræinum duki ok hỏfdu med ser ok ætludu at færa Hakoni jalli. þuiat þeir ætludu at hann mundi skynia med sinne vitru huat þetta taknnade. foru sidan ferdar sinnar. En er þeir kuomu nordr um Stade fretta þeir þa at Hakon jall var daudr en til rikis kominn j stadinn agætr hỏfdingi Olafr Trygguason. þessir menn helldu fram ferd sinne æigi at sidr. ætludu nu at finna þenna hinn nyia konung þuiat þeim uar mikit af sagt af hans godlæik ok hofdingsskap. lettu þeir æigi fyrr en þeir kuoma nordr a Hladir a fund Olafs konungs. Hann tok vid þeim med myklum blidskopum þegar hann visse huerir þeir uoru. tok hann bratt at boda þeim helga tru ok bad þa skiraz lata. ok ef þit georit þetta segir konungr eftir minne bæidni þa skulu þit hafua þar j mot fullkomna mina vinattu. Þeir toku ekki þui fiarri sogdu at þeir uoru þess fusir at uæita honum sina þionustu. toluduzst þeir vid um hrid. fretti konungr tidenda sunnan ór landi. þeir sogdu slik sem konungr spurde. þui næst sogdu þeir konungi vm ferdir sinar ok syndu honum hofudit er þeir hofdu fundit j Seliu. Hirdbyskup Olafs konungs |[4] er hann hafde flutt med ser af Æinglande ok het Sigurdr ok uar kalladr Sigurdr riki hann uar bæde uitr ok godgiarnn ok klerkr mikill. Nu sem konungr ok byskup sea hỏfudit sogdu þeir at þat uar sannliga hæilags mannz hỏfud. tok konungr þa enn af nyiu at telia tru firir þessum monnum er hofudit hofdu fundit ok sagdi sua til þeirra. mikill fagnadr ok gledi ma uerde ỏllum godum monnum ok rettruadum af umhugsan almattigs guds þo at ekki megi sia ne heyra ok æingi mannz hugr hugsa huersu agæta ỏmbun uar drottinn uæitir sinum þionustumonnum firir stundligt erfuide. en til þess hefir hann mykla millde synt ykkr ok þetta taknn at þit skylldit þui skiotara snuazst sialfuiliande fra skurgoda uillu til sannrar truar ok hæilagrar skirnar sem ollum verdr ogurligra ef vmhugsa at hinn halæiti himnakonungr mun allmykla dyrd uæita sinum astuinum j himnarikis fagnade. þar er hann lætr kennazst sua agætan ilm af daudum monnum ok þrongdum limum þeirra likama at æigi mætti slikr verda af ollum ilmandi grausum. Þessum hinum godum monnum fanzst sua mikit um rædu konungs af þeir jattudu þegar at trua a sannan gud. uoru þeir þa skirdir ok þeirra foruneyti. sidan hafdi konungr þa j sinu bode ok uæitti þeim hina uirduligazstu uæitzslu medan þeir uoru j huitauodum ok let kenna þeim hæjlug fræde. sidan foru þeir med godum giofum ok vinattu konungs hæim til bua sinna. En þeir konungr ok byskup hofdu þat hit helga hofud j sinne uarduæitzslu allt þar til er Olafr konungr atti þing nordr vid Stadi a Dragshæidi(!) sem sidan mun getit uerda. Eftir þat þing leitade konungr eftir vid þa menn er næstir biuggu eyiunne Seliu ef nỏkkura nyiung hefdi firir þa borit. var honum þa sagt at þangat hafdi oft set fagurt lios. Þa gek ok fram einn bonde ok sagde konungi sua. ek atti hross þar j eyiunne Seliu. þat huarf en ek leitade þess. fann ek þat a vtanuerdri eyiunne standa vid æina stora hamra ok hia þeim storhaumrum sa ek skina biart lios ok fannzst mer mikit vm þa syn. Ok at þessum hlutum heyrdum foru þeir Olafr konungr ok Sigurdr byskup til eyiarinnar Seliu med miklu lide ok sa þeir uestr a eyna at a storum haumrum hỏfdu verit storir hellar ok mundu hafua fallit æi firir morgum arum. þa fundu þeir ok hueruetuna j mille steina manna bæin med hinum sætazsta ilm. um sidir kuomu þeir þar at er biargit hafde nyliga sprungit fra æinum hellismunna. þar fundu þeir likama hinnar uirduliguzstu meyiar Sunnifu hæilan ok uskaddan med hari ok holldi sem hon uæri nysalut. þeir toku þa upp helgan dominn ok biuggu vm virduliga med myklum fagnnade ok halæitu guds lofui. Sidan uar bygd eyin ok let Olafr þar kirkiu gera fram af helli þeim er likami sællar meyiar fannzst j ok uar hennar hæilagr domr þar dyrkadr um margra konunga æfui. En vm daga Magnus konungs sonar Erlings skakka ok a þrettanda are hans konungdoms uar þessi hin gỏfugliga guds brudr Sunnifa flutt med fagnade ok fagurligum iartæignum til Berguinar ok huilir hon þar nu j myklu skrini ok uirduligu yfir haaltare j kirkiunne. ok a þui sama are sem hæilagr domr hinnar sælu Sunnifu uar ór Seliu fluttr eftir þui sem j annal er skrifuat fór til guds med fỏgrum pislarsigri hinn sæli Thomas erkibyskup.
Fra Olafi ok Sunnifu
Olafr konungr gaf uaflatliga þakkir allzualldanda gude æinkanliga firir þat at hann virdizst med sinne halæitri miskunn a hans dỏgum at birta dyrd þessarar sinnar þionostukonu Sunnifa ok hennar hinnar sęlu suæitar. þuiat allir hinir uitrozstu menn kuæiktuzst til astar vid almattkan gud ok hlydni uid konung þadan af er þeir sa slik efnni sua berliga birtazst af slikum stormerkium. ok su uar sỏnn trua er Olafr bodade ok þat æitt er traust at þiona lifande gude. Þat finzst skrifat at brodir Sunnifu sa er Albanus het hafui verit j þessu hinu helga lide ok farit vesten vm haf med Sunnifu. en þui er her ekki af honum sagt at synizst efanligt þat. en þo segia þat sumir menn þeir er j Seliu hafua verit ok þar er kunnikt at þar se mikil kirkia helgut guds pislarvott Albano er fystr uar pindr firir guds nafnn ok segia þeir menn suo at (þar) se halæitliga dyrkat hỏfut þess Albani er drepinn uar a Æinglande. At þeirre kirkiu er þessum Albano er helgut er suartmunka klaustr. j þeirri kirkiu eru mỏrg skrin bæde stor ok sma er geor hafua verit at helgum domum þeirra hinna godu guds manna er j ferd uoru med Sunnifu. en su kirkia er upp j fiallit fra klaustrinu. Sua er sagt at j hellinum þar er fannzst likami sællar meyiar Sunnifu sprettr upp brunnr æinn ór berginu ok rennr þadan litill lækr ok fa margir siukir menn hæilsu af þeir er bergia. Firir framan kirkiu þa er fram er af hellinum let Olafr konungr (gera) |[5] æitt mikit griothlad ok sua hatt ok ramgert sem hit sterkazsta virki. segia sua sumir menn at þat se æitt hit mesta mannuirke a þann hatt sem þat er gert. undir þessu hlade edr uirki er sett klaustrit. er upp at ganga til hinnar efri kirkiunnar med bekkinum milli ok hladsins. Messudagr sællar meyiar Sunnifu ok hennar sælu suæitar er halldinn af Nordmonnum hinn .viij. jdusdag julij manadar er ver kollum Seliumannamesso. J Seliu uæitir uorr drottinn Jesus Cristus morg stortaknn firir uerdlæik sinna dyrdlinga sem tigna skal at æilifu firir sina stundliga armędu.
Fotnoter:
