Guiamars lioð

Fra heimskringla.no
Hopp til navigering Hopp til søk
Velg språk Norrønt Islandsk Norsk Dansk Svensk Færøysk
Denne teksten finnes på følgende språk ► Original.gif Norsk.gif


Strengleikar


I.

Guiamars lioð[1]


1. Sogur þær er ec væit sannar oc Brættar hava lioðsonga af gort vil ec segia yðr sem ec ma með fæstom orðum. En sua sem ritningar hava synt mer vil ec sægia yðr atburði þa sem gerðuzt a hinu syðra Bretlande i fyrnskunni. Um þa daga reð þui riki Odels konongr stundom i friði oftsamlega i úro oc i ufriði. Þessom kononge þionaðe með villd oc goðvilia æinn rikr lændr maðr er allre reð æinn Leunsborg. oc var hann kallaðr Dridias at nafne. Þesse var æinkennelegr vinr oc hinn kæraste herra sinom konongenom. hann var hinn vaskaste riddare i vapnom. oc atte hann með sinni æiginni pusu tvau bornn sun oc dottor. Vngen het dotter hans. en sun hans Guiemar. I ollum þæim konongdome var engi maðr honum iamfriðr. moðer hans unni honum yvir alla livande. oc i allum lutom likaðe hann vel fæðr sinom. Þægar sem hann var hæiman fœrr þa sænde hann faðer hans hæiman til konongs hirðar at þiona kononge. En suæinnen var vitr oc vaskr þokkaðezt oc vinsælldezt allu konongs hirðliði. Siðan sem honum vox vit oc vasklæikr. þa bio konongrenn hann rikulega ollum riddara hærklæðom sua tigurlega sem hann villdi sialfr œskia.


2. Gviamar sem hann var riddare. þa dualdezt hann þar mioc længe. Siðan skildizk hann við konong oc allt hirðlið hans i vinsælld oc vinatto. oc stæfnde hann þaðan i Flandr at rœyna rœysti oc riddaraskap sinn. þui at um þa daga var þar iafnan ufriðr oc bardagar. En huerge i Lorenge ne i Burgunnie. oc æigi i Angeo ne i Gaskunnia fanzk engi honum iamvaskr i vapnaskifti. En þat var undarlegst i hans natturo at hann hafnaðe vandlega konom at unna. þui at engi var sua frið ne agæt fru ne frið mær at hann villdi sinni ast til snua. En engi myndi honum syniazc ef hann villdi til mæla. Margar birtu honum bærlega vilia sinn. en hann lezk æcki vita huat er þær villdu. þuiat hugr hans horfðe sua vandlega fra þæim at engi þæirra gat þat fundit at hann myndi kono vilia hava.


3. Sem hann var i bloma oc hæzstom tima œsko sinnar. þa for hann hæim at sia foðor sinn oc herra. moðor oc systur. er lengi hofðu langat til hans hæimkuamo oc fundar. oc dualdezc hann þa hæima með þæim vel sua manað fullan. Þui nest likaðe honom at fara a dyra væiðar. oc stefndi hann þa til sin um kuelldit riddarom sinom oc væiðemonnum. En um morgonen for hann i morkena. þui at þeskonar skemtan likaðe honom æinkar vel oc fundu þæir þegar æinn mikinn hiort oc varo þa hundarner lœystir og fylgðo þa væiðemenn hirtinom. En sa hinn ungi maðr ræið tomlega æftir oc æinn suæina hans oc fœrðe honom boga hans oc sporrakka dyra oc villisvina. En hann villdi giarna skiota ef nokot dyr kœme i skotmál fyrr en hann fœre þaðan. Þa læit hann æigi fiarre ser i æinum þykkom runn hiartkollo æina oc kalf hennar hia hænni. en var oll sniohuit oc hafði æina kuisl hiartarhorns i miðio ænni. oc liop hon þægar or runnenom er hon hœyrði gauð sporrakkanna. En hann bændi boga sinn oc skaut at hænni oc laust hana framan i briostet. en hon fell þægar til iarðar. en brodrenn þægar aftr snærizc oc laust Gviamar i gægnom læret oc nam staðar fastr i hæstinom. oc varð[2] þa af stiga hæstinom oc fell hann þar a grasvollenn hia kollonne. En kollan er þar la sár virkti sar sitt oc kærði angr sinn. En þui nest mællte hon með þessom hætte. Harmr er mer at ec em nu drepen. en þu gaurr er mec særðe. þæsse skulo vera þin orlog. alldre scalltu fa lækneng huarke af grosom ne grasa rotom. ækki sculo tia læknar ne hæilsudrykkir at bœta þer. oc alldri scalltu hæill verða af þesso sare. er nu hævir þu i þinu lære. til þess er su grœðir þec er saker þinnar astar scal bera oc þola sua miklar pinsler hugsotta oc harma at alldri fyrr bar kuenmaðr þuilika. oc þu þuilik fyrir saker hennar. sua at aller þæir er ælscat hava oc framlæiðes sculo konor ælsca manu undra oc kynlegt þykkia með hueriom hætte er þit mattoð sua mykinn astar harm bera. Skrið brott sem skiotast oc lat mec hava frið fyrir þer. Þesse orlog skulo sannast þer.


4. Gviamar var skæindr oc þotte honom kynlegt þat sem dyret hafðe sagt honum oc ihugaðe hann þa i huært land hann skylldi fara til læknengar at lata grœða sar sitt. þui at honum likar æigi sua bunum at dœyia. Hann væit at sonnu oc hugr sægir honum at alldregi likaðe honum kuenna astar. oc alldregi sa hann þa er hanom være fyst a. ne þa er hann vissi at sar kynni at grœða. Oc kallaðe hann þa suæin sinn oc mællti. Vinr kuað hann lœyp sem skiotast hæsti þinum oc stæfn hingat fælagom minom. þui at ec vil tala við þa. Oc þa for svæinnen fra honum. en hann dualdesk æftir oc angraðe hann miok saret. Scar hann þa skyrtu sina oc batt um saret sem hann kunni. Þui nest stæig hann a hæst sinn oc stæfndi þaðan a brott oc skundaðe at firrazt felaga sina. þui at hann villdi at engi þæirra vissi huært hann snerizt. oc for hann þa af vegenom um þuæran skogenn. oc fann hann þa gatu grasvaxna. oc minkaðe þa skogenn. oc þui nest kom hann a sletta vollu oc kom hann at fialle myklo. oc undir fialleno rann á oc fylgðe hann anne til þess er kom til siovar. oc var þar hafnar vagr oc i hofnenne sa hann æitt skip. oc gecc hann a þat skip oc ræiste treet. En þat skip var kynlegom haglæik gort. þui at uttan borz oc innan matte ængi sia samfælling borðanna ne nægling naglanna nema sua var til synis sem æinn viðr være allt. oc komsk hann þa með myklo angre sarsins a scipet. oc hugði hann at menn være a skipino þæir er gætte skipsens. oc sa hann ængan mann þann er þar væri a. oc sa hann a miðiu skipi rækkio gorva með myklom haglæik. Forfialar varo gorvar með Salomons haglæik. gullgorvar með hinum fægrstu skurðom af cipres oc filsbæinum. En silkipell gullvofet var yvir bræitt rekkiona sem kullt være. En æigi kann ec virða þau onnur klæði er i rækkionne varo. nema þat sæge ec yðr fra koddanom. at sa er hann lagði a hofuð sitt skylldi alldri ælldazt. En hit œfra abræizl[3] var purpura ór Alexandria landi oc undir gor sabelina skinn. I framstafne stoðu .ii. kærtistikur af hinu skirasta gulle. hin lakara var mikils[4] fiár værð. oc a þæim .ii. tændrað stafkærti. oc (af) ollu þui er hann sa þa þotte honum þat kynlegast. Siðan hallaðezc hann i rækiona at huilazc. þui at saret virkti hann mioc. Eftir þat sem stund var liðin þa stoð hann upp oc villdi brott ganga. en hann matte æigi þa aftr komazt. þui at skipet var fiarre i hafe oc hinn mæsti skriðr at oc byrr hinn bazti oc hinn hœgazti. oc fann hann þa at honum teði æcki aftr at læita. oc rygðizc hann þa mioc oc vissi æi huat hann skylldi at havazk. oc var þat æigi kynlegt þui at mikill var værkr i sare hans. oc verðr hann allt at þola. þui at hann fær ækki at gort þessom kynlega atburð. oc bað hann þa mioc guð miskunar sér oc sia til sin at veria hann fyrir dauða. oc koma honom til hafnar. Siðan lagðezt hann i rækkiona oc sofnaðe. Nu er honum liðet þat sem harðazt var. þui at skipet man bratt lænda þar sem hann man hæilso fa.


5. Vndir æinni fornæskio borg er hovoðborg var allz þess rikis lændi skipit. En sa herra oc hofðingi er þæirre borg reð oc stiornaðe var gamall at alldre oc kuangaðr ungri kono. Þesse fru var hinnar bæztu ættar milld oc kurtæis hyggin oc hœværsk oc hin mætasta i allom kurtæisra kuenna kuenskum. hin friðasta oc fægrsta. En pusi hænnar oc herra var ohofsamlega abruðigr. þui at þat bæiddezt nattura hans. Þui at gamler menn er litla fyst[5] hava til kuenna oc þat villdu er þæir mægo æigi oc natturan syniar þæim. en iamnan avunda oc hata þa er ungir ero. Með þæim þætta er lundærni gamalla manna. En þessi hinn auðgi maðr hafði sua um sec buet at alnar viðan garð undir[6] borgar turnenom hafðe hann lateð gærða hovan grœns malmara grioz vegg mikinn oc sua at æcki matti yvir komazt. oc æinar dyrr litlar til kastalans oc þar gæta netr oc daga með uruggom vorðom. En oðrum megin gecc sior oc matte þann væg ækki at komazt nema a bate kœme ef i kastalann ætta nokkot at sysla. En þui let herra kastalans gærða sua hom vegg oc þykkum at hann skylldi uræddr oc uruggr varðvæita þar kono sina. Þar let hann gera hænni hit fægrsta oc friðasta loft oc þar kapellu i hia. oc þar æinn gamall prestr[7] til tiðavæizlu blæikr oc bloðlaus. kalldr oc kolnaðr or ollum likams losta. hann song iafnan mæssor oc byrllaðe at borða. Þat hit friða loft var stæint innan hinum friðastom liknæskium pruðra manna oc friðra kuenna. oc þæirra aster oc astar þokke oc með huæriom hætte samer at ælska oc tryglega astar gæta. sua sem Ouidius kennir i bok astarvela. Þar var su hin kurtæisa fru sætt. oc æina friða mœy fecc herra hennar at þiona hænni. þæsse var systur dotter hans. hin kærasta huar[8] annarre hon oc fru hænnar. Með frunne var þesse mær þæim stundum er hon for hæiman til þess er hun hæim kom. þes a milli[9] kom þar alldregi maðr ne kuenmaðr. sua var hon byrgð innan þæss hins hova stæingarz oc gecc alldregi or garðenom.


6. Þann hinn sama dag sem non var liðit. su hin friða fru sem hon hafðe sofet æftir mat. þa gæcc hon i grasgarðenn oc þionostomær hænnar með hænne at huggaz oc skæmta ser. Sem þær litu ovan til siovarins. þa sa þær skipet siglande með innfallande floð i hofnena. oc engan mann a skipino. oc lændi þar undir stæingarðenom. Sem hon hafðe þetta set þa ræddezc hon oc villdi brott ganga oc var þat æigi undr at hænni þotte kynlegt sua at hon roðnaðe oll. En fylgismær hænnar var kurtæis oc hyggin. huggaðe fru sina oc gærðe urugga oc uredda. oc kastaðe skikkiu sinni oc gecc ovan til strandar oc sa a skipet sua fritt oc fagrt oc sua rikulega buet. at alldri sa hon annat þui likt. oc fann hon þar ækki vetta a. nema riddara æinn sofanda. Oc fyrir þui at hon sa hann blæikan oc bloðlausan. þa hugði hon at hann være dauðr oc skundaðe hon þa aftr oc kallaðe þangat fru sina. oc sagðe henne þat sem hon hafðe set oc kærðe mioc oc kuiddi at riddarenn myndi dauðr vera.


7. Fru hænnar suaraðe hænni. Skundum nu sagðe hon til skipsens. ef hann er andaðr vit skulom grava hann. prestr[10] varr man duga okr. en ef vit finnum hann kuikan þa man hann rœða við okr. Þui nest skundaðo þær baðar fruen fyrir en mæren æftir hænni. Sem hon var komen a skipet. þa nam hon staðar fyrir rækkionne oc hugði vandlega at riddaranom. oc kærðe hon þa oc harmaðe mioc œsko hans oc rygglæik oc varkyndi siuklæik hans. oc lagðe hon þa hond sina a briost honom oc kændi at hann var hæitr oc at hiarta hans barðe undir siðunni. En riddarenn er aðr var sofande vaknaðe i þui er hon tok a honom. oc er hann læit hana þa gladdezc hann myklom fagnaðe oc hæilsaðe hænne þægar með hinum bliðastom orðum. Nu væit hann at sonnu at hann hævir lænt. En hon gret þegar ahyggiofull fyrir honum. suaraðe kuæðiu hans fagrum oc goðviliaðom orðum. oc spurði hann þui nest or huerio lande hann var komenn. eða or bardaga flyt.


8. Fru sagðe hann þat er æi með þæim hætte. en ef þer likar at ec gere þer þann atburð kunnegan. er mer er fallenn. þa vil ec æigi lœyna þec. Ec em komenn or hinu minna Brætlande. oc var ec i dag a væiðar farenn oc laust ec i dag i væiðemorkenne æina huita kollu með or minni. oc er ec hafðe lostet hana þa flaug oren aftr at mer oc laust mec i læræt oc hævir sua miok sært mec at ec ottomk at ec værði æigi grœddr. En er ec hafði lostet kollona þa kærðe hon miok at ec hafða dræpit hana. oc mællte hon þa oc bolvaðe mer. oc svor mikinn æið at alldregi skyllda ec hæill værða ne grœðeng fa. nema kona grœdde mek. oc væit ec æi huar ec skal þa finna. Sem ec hafða hœyrt þesse orlog þa skunndaða ec or skogenom oc sa ec þa i hofn æinni þetta skip. oc fell mer hæimsca at ec dirfðumk a at ganga. fyrir þui þægar sem ec var a komenn þa tok skipet brott i haf. Nu væit ec æi huar ec hævi lænt. ne huat þesse borg hæiter. þui bið ec yðr hin friða fru min fyrir guðs saker oc hœyversku saker yðarrar miskunneð mer með hialpræðe yðro. þui at ec væit æi huert ec skal hæðan fara oc æigi em ec fœrr þesso skipi at stiórna.


9. Þa suaraðe honom su hin friða fru. Goðe herra sagðe hon oc hinn kærasta giarna vil ec væita þer hialpræðe. Þessa borg a minn herra oc allt landet umhuervis. hann er rikr maðr oflugr oc ætgoðr. en hann er miok a alldr siginn angraðr oc abruðigr. fyrir þui hævir hann her byrgt mec oc læst i þæssom stæingarðe er æitt at æinu er liðet a. oc æinn gamall prestr fyrir sættr gæzlomaðr er bol oc bál brænni. Sua em ec her byrgð netr oc daga oc æigi sua diorf at ec þore út at ganga nema minn herra sændi æftir mér. Hær a ec loft oc kapello oc þessa mœy mer fylgiande. Nu er þer likar her huilazt til þess er þer bœtezt oc batnar. giarna skulom ver þer með goðvilia þiona.


10. Nv er hann hafðe hœyrt rœðo hennar. þa þakkaðe hann hænne með sœtom oc sœmelegom orðum. oc kuaðsk vilia duæliask giarna með hænne. oc ræistezk hann þa upp or rækkiunne oc þær baðar studdu hann oc læiddu i lopt hænnar oc logðu hann þar i hœgia huilo. oc þuógo þær þa lær hans oc saret. oc er þær hofðu þuægit af bloðet giorsamlega. þa bundo þær fyrst um saret. Sem þau varo mett at kuælldi þa gecc hon i brott. Nu er honum væl gætet af gnogom mat oc goðum drykc. en ast hævir nu skæint hug hans. oc hiarta i úro. þui at su hin friða fru hævir lostet hann hugkœmelegre ast. oc kænnir hann nu þat er hann kændi alldri fyrr. Allu hævir hann nu glœymt fostrlande sinu fæðr oc frændum oc fostrbrœðrum. oc kænner hann allz ængan verk sars sins. Andvarpar[11] hann af ollu hiarta með kynlego angre oc undarlegre úro. oc bað þa fruen þionosto mœy sina at hon skyllde geva riddaranom svæfnhuilld oc ró. oc gecc hon þægar ifra hænni er hon gaf henni lœyvi. En fru hænnar var þa orvað oc tændrað þæim uroar ælldi er herra Guiamar kændi sec skæindan af uhofsamlegom hætte oc hug oc ollu hiarta.


11. Nv duælsk þar riddaren æinn saman fullr angrs oc astar uroar. en þo væit hann æigi enn at sonnu mæð hueriom hætte uro hans stendr. en þo finnr hann at fullo at ef æi vill su hin friða fru hugga harm hans þa væit hann at viso buenn bana sinn. Vakte hann alla þa nott með angre oc uró oc optsamlegom anduorpum. oc gængo alldregi or hug hans rœðor hænnar. oc fægrð hænnar augna oc anndliz oc allr friðlæikr vaxtar hænnar. oc mællti hann oftlega innan tanna ser. miskunna mer fru min. oc at komet at hann myndi kalla hana unnasto sina. En ef hann hæfði at sonnu vitat at hon kændi þess hins sama sars. þa myndi harmr hans nokot huggazt oc lass hans lettazc. en nu gærer hann blæikan oc bloðlausan.


12. Miok arlla sæm tok at daga. þa stoð upp su hin fagra fru oc klæddæzc oc kærðe hon at hon hafðe litt sofet um nottena. oc vollde þui uro astar hænnar er fostum bondum hafðe bundet hana. En mæren er þionaðe hænni fann þægar huat þæim var. oc at ast vollde huarotvæggia hanom oc hænni. oc at fruen var fastre ast tekin þæss riddara er þar dualdezc at grœða sár sitt oc þar huildisk i lofteno. En þo[12] vissi hon æigi til sanz nema af grunsæmð huart riddarenn unni nokot fru hænnar æða æcki. Sem fru hænnar var[13] i gengen kapellona þa gæcc mæren i loptet til riddarans. oc sættiz fyrir huilu hans oc mællte til hans. Herra sagðe hon. huert er fru min gængin. hui er fru min sua arlla upp staðen. En hann þagnaðe oc andvarpaðe. Oc mællti hon oðru sinni til hans. Herra sagðe hon þu annt at visu. Se við at þu lœynizc æigi oflengi. þu matt unna með þæim hætti oc þæirre er vel fellr ast þinni. Sa er unna vill fru minni honum samer mart at ihuga. oc være ykkur ast vel samfallen ef þit været bæðe staðfost. þui at þu ert hinn friðasti maðr. hon er hin frægiasta fru. En þa suaraðe hann mœynne. Ek em kuað hann þæirre ast tækinn. at skiott man mer snuazc til harms mæira. nema ec se skiota huggan. Hin sœta iungfru min viðr hialp mer þat sem þu matt. En hon þægar huggaðe hann oc het honom staðfastlega þat sem hann bað hana. Siðan gecc hon til fru hænnar oc sagðe hænni huilikan harm riddarann hafðe af ast hænnar.


13. Nv sem fru hænnar hafðe hœyrt þat sem hon mællti. þa glœymdi hon æigi oc gecc þægar aftr til hans oc villdi vita huersu hann matte. þui at hon kændi sec miok ast kænna af honum. oc hæilsaðe hann hænni oc hon honum. oc hava þau nu i myklum oc kynlegom harms bondum nætiazt. En hon villdi æigi sægia honom ne syna vilia sinn. þui at hann var hænni ukunnegr oc or oðru lande. hon ottaðezc ef hon birter nokot fyrir honum þat sem hon hafðe hugfast. at hann myndi hata hana oc hafna hænni. En hann þægar hinn diarfaste synde hænni vilia sinn. Fru min sagðe hann ec dœy fyrir þinar saker. Þinn hugr oc minn oc hiarta er harms oc angrs fullt. oc bið ec astarþokka þins oc hœyversku. at þu hafner mer æigi. Sem hon hafðe skilt þat sem hann bað oc bæiddezc. þa suaraðe hon kurtæislega oc læiande mællte til hans. Vnnaste sagðe hon þat være of braðskœytilegt at væita þer sua skiott þessa bœn. æigi em ec lætlæteskona ne von sliku misværki. Fru min sagðe hann fyrirkunn æi orðum minum. su kona er skartsom er samer at lata biðiazt længi oc mætazt oc myklazt at maðr hyggi hana þæim mun villdri sem[14] hon syniazt længr. En þu hin friða fru min sua sem ec bið vær unnasta en ec unnasti. Oc fann hon þa at hann sagðe satt um kuenna lunndærne. oc iatte honom þægar þat sem hann bæiddezt. oc var þa herra Gviamar i felagskap hennar full þriu missare. En þat misfell þæim at þa kom upp samvist þæirra.


14. Andværðo sumre miok arlla dags sem þau lago bæði i faðme sua sem baðom þæim likaðe. þa mællte su hin friða til Guiamars. Hinn sœte minn unnasta sagðe hon. mer sægir sua hugr at ec man bratt missa þin. oc man nu samvist okkor upp koma. oc ef þu værðr her drepinn. þa scal ec her dœyia með þer. en ef þu brott kœms. þa mantu fa þer aðra unnasto. en ec man astar saker þinnar iamnan vera harms full oc hugsottar. Fru sagðe hann mæl æigi slikt. alldre se mer friðr ne fagnaðr ef ec sny hug minn til annarrar[15]. ottast alldri þat. Vnnasti sagðe hon handsala mer þat oc fa mer skyrto þina. en ec scal fallda hana sua saman. ef þu finnr nokora þa huar sem þat er. er æftir fallde þæima falld. þa gæf ec þer lœyvi at unna þæirre. Oc tok hon þa skyrtona oc falldaðe saman. oc handsalaðe hann þa hænni þat sem hon bæiddezt oc mællte þa. at ængi myndi þann falld aftr fallda næma með knifi skæri eða með soxum klippi. Sem hon hafðe saman falldat. þa fecc hon honom skyrtona með þæim formala sem hon hafðe sagt. at hon skyllde æi æfazc ne ottazc at hann myndi hallda hænni handsol sin. Sua oc tok hann þui nest bællti æitt oc batt um bæran likam hænnar hælldr i fastara lage. sua sem innyfli hænnar gato boret. oc mællte. Ec lofa þer at unna þæim er þætta bællti lœysir af þer. Þui nest kystuzt þau oc stoð þa sua buen viðrrœða þæirra astsæmd oc skæmtan þæirra.


15. Þann hinn sama dag kom upp viðrskifti þæirra oc funnu menn þau bæðe saman. oc fannz þat allom sæm tit var hiuskaps með þæim. þui at æinn vandr riddare hafðe allt þægar uppi. er herra hænnar hafðe þangat sænt at rœða við hana. oc er hann kom at lopteno þa komsk hann æigi inn. oc sa hann igægnom glygg æinn þat sem þar var titt. oc gecc hann þægar til herra sins oc sagðe honom þat sem þar hafðe hann séét. Sem herra hænnar hafðe hœyrt frasogu hans þa fecc hann hinn mæsta harm oc angr. oc kallaðe hann þa til sin þria hina villdasto vini sina. oc gængo þegar til svæfnlofzs hænnar oc let hann þa briota upp hurðena. oc fann hann þar riddarann með hænni. Oc af þæirre hinni[16] myklo ræiðe er a honum la. þa bauð hann þæim þægar at dræpa riddarann. En Guiamar hinn vaskaste maðr oc hinn vapndiarfaste liop þa upp oc ottaðezc þa allzækki. oc græip æina digra furustong er klæðe a hengo. oc man hann nu gera æinum huerium þæirra œrenn angr ef þæir læita til hans. oc aðr en þæir skilezk þa [man hann[17] sua læika þa oc læmia at þæim være hœgra hæima. En herra þæirra læit þa længi a hann. oc spurði huat manna hann være. oc huar hann var barnnfœddr. oc talðe hann honom allt huersu hann kom þangat oc huersu fru hans tok væl við honom. oc fra kollonne er sagðe honom orlog hans þa er hann hafðe sært hana. oc huerso hann fecc sar af henni oc fra skipi þui er hann a stæig oc huersu skipit flutti hann þannog. oc með þæssom hætti kom ec i þitt valld. Þa suaraðe sa herra honum at hann truði æigi þui er hann hafðe sagt honum. en ef sua er sem þu hævir sagt. oc værðr skipet fundit. þa scal þægar ræka hann i haf. ef hann tynizt þa er honom fagnaðr. en ef hann kœmr kuikr oc hæill af skipino þa likar honom illa. Þui nest sem hann hafðe hæitet honum uruggan frið þa gengo þæir ovan til strandar. oc fundu þæir skip i hofnenne oc gecc hann þegar a skipet. oc toc þa skipet mikinn skrið oc stæfndi i haf. En riddarenn andvarpaðe gret oc harmaðe unnasto sina. oc bað hann þa guð at hann skyllde skiótt brott takazt oc koma alldri til hafnar næma hann fae unnasto sina er hann ann enn sem livi sinu. Sua sem honom hellt þesse harmr. þa kom hann þui nest til hafnar þar sem hann fyrst skipet sa hia fylki sinu. oc gekk hann þægar af. sem hann var at lande komenn. Þa sa hann æinn af sinum svæinum fylgianda riddara æinom oc læidde vapnhæst i toge. oc kende hann þægar suæinenn oc kallaðe a hann. Oc er suæinnen læit a bak ser. þa kændi hann herra sinn oc stæig þa af hæsti sinom oc fecc herra sinom oc fylgði honum með myklom fagnaðe. oc aller vinir hans fagnaðo kuamo hans. þui at hann var hinn vinsælaste oc hinn frægaste i fostrlande sinu. En siðan er hann hæim kom. þa var hann iafnan hugsiukr oc ahyggiofullr. oc villdo þa vinir hans oc frændr at hann kuangaðesc[18]. En hann villde þat ængom koste. oc mællte[19] hann at hann skyllde[20] engarrar[21] kono fa nema þæirrar er æftir kunni fallda skyrtu hans. huarki sakar rikis ne fiár ne fægrðar ne astsæmdar. Oc foru þæsse tiðendi um allt Brætland. oc kuomo þa til herra Guiamars allar þær ækkior oc mœyiar er friðastar oc rikastar varo oc kynbæztar i allu Brætlande oc fræista ef æftir gæte falldat skyrtu hans oc fannz allz ængi i allum þæim er þat kunni at gera.


16. Nv þæsso nest samer at syna yðr oc sægia fra þæirre hinni friðu fru er herra Gviamar villdi sua miok unna. Sa hinn riki gamle maðr er fecc hænnar æftir þui sem æinn af lendom monnom hans reð hanom. sætte hana i æinn hovan turnn. Þar hafðe hon illt um daga en værra um nætr. þar þolðe hon sua margfallegan harm oc hugsott oc piningar oc væsallder oc mæinlæte. angr oc uro. sorg oc svæfnlœysi. oc allzkonar mæin oc mæinlæte. at engi gætr ritat ne rannsakað. Sua netr sem daga var likamr hænnar oc lif i harm oc hugsott. oc var hon i turnnenom bætr en tva vætr með slikum valkom oc væsalldom. oc fecc þar allzænga huggan ne hiolp sinna harma. Oft kærande oc mælte hon. Herra minn Gviamar sorg er mer at ec sa þæc. myklu kys ec hælldr skiotan dauða en sua læiðar oc langar vesallder. Ef ek ma heðan brot komask þa scal ec þar a sioen laupa sem ec sa þec siðarst a skip ganga. Sem hon mællti þætta þa stoð hon upp. oc gæcc at duronom. oc fann (æigi) loko fyrir hurðenne. oc af þæssom atburð gecc hon brott oc fann allz ækki þat er hænni var til mæina. Oc er hon kom i hofnena sa hon skipet þar sem hon villdi ganga a kaf oc dræpa sæk sialva. oc gecc hon a skipet oc ihugaðe at þar være unnaste hænnar druknaðr. Oc er hon gat æigi a fotom staðet. þa let hon fallazc a skipet oc þolðe þar valk oc pineng.


17. Skipet tok þægar er hon var a komen hinn mæsta skrið oc lændi siðan a Brætlande undir kastala æinum myklom oc osœkelegom. En herra sa er þann kastala atte var kallaðr at nafne Meriadus. Oc fyrir þui at hann atte nokkot at sysla til æins græiva sins. þa var hann arlla upp staðenn oc villdi brott senda hirðlið sitt at gera skaða uvinom sinom. Sem hann sat hia æinom glygg i kastalanom. þa læit hann skipet er þar lænde. oc gecc hann þægar ofan um graddornar oc kallaðe til sin æinn rækkiosvæin sinn. oc gængo þæir þa baðer skyndelega ovan til skipsens. oc funndu þæir þar æina friða fru sæm alfkona være. oc tok hann þa i skikkioskaut hænnar oc læidde hana með ser i kastalann. oc var hann mioc feginn af þæim hinum fagra fund. þui at hon var hin friðasta allra þæirra er hann hafðe fyrr set. oc vissi hann at sonnu at hon var rikrar (ættar). oc sneri hann sua mikilli ast til hænnar at alldregi fyrr unni hann kono sua mykit. Þæsse herra atte æina systor[22] hina friðasto mœy. oc læiddi hann hana þangat i þat hit fagra loft systur sinnar. oc fecc þa hina friðv fru i gæzlo oc felagskap[23] hænnar. oc var hon þar i myklo yvirlæte. oc rikulega hænne þiónat. Hann klædde hana rikulega með hinum villdastom klæðom. er i þui lande funndusk. hann gecc oftsamlega til hænnar. þui at hann unni hænni af ollu hiarta. oc bað hann hænnar þa mioc. En hon lezc æigi vita þat sem hann mællti. oc syndi hon honum þa bælltit er læst var um hana oc mællti. Alldre scal ec unna manne sagðe hon næma þæim er sua lœysi þetta bællti af mer. at hann sliti þat æigi i sundr. Sem hann hafðe hœyrt svor hænnar þa ræiddizc hann oc mællte til hænnar i angre oc ræiði sinne. Sua er þer sem riddara æinom er her i landeno. hann værsk fyrir kuanfange oc kuæzc engarrar kono vilia fa ne engri unna fyrir saker rikis ne fiar. nema þæirrar æinnar er æftir fallde skyrtu hans sua huarke viðr kome knifr ne sox. oc hygg ec sagðe hann at þu mant þann folld hava gort. Sem hon hœyrðe þa andvarpaðe hon oc myndi nesta i uvit[24] falla. En hann tok hana i faðm ser oc sundr skar bliatbonden oc tok hændi sinni a bælltino oc viðr læitaðe at lœysa oc gat allzækki at gort. Oc þui nest var ængi sa riddari i Brætlande at æigi for þangat at fræista ef bælltit gæti lœyst. oc gato allz ængi at syst. oc stoð þa sua buet lengi.


18. Þvi nest bar sua at at Meriadus lagðe atræið við riddara þann er ufriði upp hællt i mote honom. oc stæfndi hann þa til sin myklom fiolda riddara. oc kom þar fyrstr allra herra Gviamarr rikulega herbuin oc i fylgð hans hundrað riddara væl klædder a goðom vapnhæstom. þui at Meriadus hafði honom orðsænding gorva upp a mikla aumbun. sem hinum villdasta vin sinom oc felaga. at hann skylldi æigi bila honom i slikri nauðsyn. at hialpa honom. Nu sem Gviamar var þar komenn þa fagnaðe honum Meriaðus oc herbyrgði hann oc herlið hans i turn kastala sins sœmelega með gnogum fongum. Oc sændi hann þa æftir systur sinni tva riddara oc bauð hænni i astsæmd sina at hon kome at fagna gæstom hans. oc su hin friða fru með hænni er honum var sua æinkannlega ast a. Þær varo rikulega klæddar oc hælldozc þær i hændr oc gengo sua i hollena. Sem fruen hœyrði nafn Gviamars. Þa myndi hon i uvit falla æf æigi hællde mæræn a hænni. þuiat hon var litlaus oc hugsiuk. En Gviamar liop upp þægar sæm hann sa þær inngangande. Sem hann læit fruna þa sa hann miok a hana at vera viss af atævi hænnar. ef hann hæfði rætt kænt hana. Oc nokkoro siðarr mællte hann. Er æigi þæsse unnasta min. von min. lif mitt. hiarta mitt. min sœta fru er sua mioc unni mer. huaðan er hon komen eða huerr hævir hana hængat flutt. Nu hævi ec ihugat mikla hæimsku. þui at margar ero likar konor. en með þui at hon er sua lik þæirre er ec ann sua mioc. oc allr skælfr hugr minn oc hiarta. þa vil ec giarna rœða við hana. Oc gecc þa riddarenn framm oc kysti hana. oc sætti hana i hia ser oc mællte hann ækki flæira til hænnar nema þat at hon skylldi sitia i hia honum. Mæriadus hugði at þæim. oc fyrir kunni hann miok at þau leto sua bliðlega. oc mællte hann þa til Gviamars læiande. Herra sagðe hann ef þer likaðe þa villda ec at mær þæsse fræisti ef hon gæti aftr falldat skyrtu þina. Mikill fagnaðr være mér ef hon gæte nokot at syst aftr at fallda folldenn. Oc suaraðe þa Gviamar. Þui iatta ec yðr sagðe hann giarnsamlega. Oc mællti hann þa til fehirðis sins at fœra ser skyrtuna. oc fecc hann hana mœynne. oc tok hon viðr oc viðlæitaðe allt þat er hon kunni oc matte oc gat æigi lœyst. Sem fruen læit skyrtuna. þa kænde hon folldenn þægar. oc var þa hugr hænnar i myklo angre. at hon þorðe æigi þat sem hon villdi. til at taka skyrtunnar oc lœysa falldenn. Oc fann þægar Meriadus at fruen villdi viðlæita at lœysa falldenn. oc var honum mikill harmr at þui oc gat þo ækki at gort. oc mællti hann þa. Fru sagðe hann fræista þu nu huat þu kant at gæra at þessom fallde. er sua margar hava við læitat oc ekki at syst. þægar sem hon skilldi þat sem hann bauð hænni. þa tok hon skyrtuna oc hafðe skiott lœyst. Herra Gviamar undraðe oc kynlegt þotte. hann kænndi oc þo ivaðezc[25] hann i oc mællti þa. Þu hin friða skepna ertu þæsse unnasta min. sæg mer satt oc lat mec sia likam þinn. ef þu hævir bællti þat er ec læsta um þæc. Oc lagðe hann þa hændr sinar a siðu hænnar oc kænndi þægar bælltit oc mællti. Min hin friða sagðe hann með hueriom hætte komt þu hingat. eða hueriom atburð hævi ec þec hær fundit. Oc talðe hon honum þa pinsler oc mæinlæte oc væsallder er hon hafðe i turnenom haft fyrir saker hans. mæðan hon var þar illa hallden. oc þa atburði er siðan viðr kuomo. huersu hon kom or turnenom oc fann skipet oc a gecc oc lændi þar. oc huersu riddarenn fann hana. oc siðan sœmelega halldet hana. með riku yvirlæte. iafnan með villd oc vinatto. oc oftsamlega bæizt astar hænnar. En nu er kuað hon fagnaðr minn fundinn. Vnnaste sagðe hon kom mer heðan i brott. at vit mægem i frælse oc i friði saman bua oc með fagnaðe framlæiðis liva.


19. Gviamar stoð þa upp oc mællti. Herrar sagðe hann lyðit rœðo minni. Ec hævi her i dag fundit unnasto mina. er ec hugðomc hava tapat. Nu bið ec Mærladum með vinatto oc felagscap. at hann upp gævi mer unnasto mina. en ec skal þiona honom sem æiginn hans riddare með hundrað riddarom. æða flæiri ef hann vill. Þa suaraðe Meriadus. Herra Guiamar sagðe hann goðe vinr. ec em æigi sua œngðr með ufriði ne uvinum. at ec vili þessa bœn iatta þer. Ec fann þessa fru oc ec scal veria hana imote þer. Sem Gviamar hœyrði suor hans. þa bauð hann hirðliði skyndilega at hærklæðazt[26] oc stiga a hæsta sina. oc for þa þaðan oc sagðe Meriadum or vinatto sinni oc i fullan fiandskap. oc for þa við sua buet i brot harmsfullr oc hugsiukr. oc unnasta hans æftir sat. En aller þæir riddarar er til banlagaraz varo komner oc atræiðar. staðfæstu honum tru sina at þæir skulo aller fylgia honum huert sem hann vill stæfna. oc sa skiott dauðr ef nokot bilar honum. Oc komo þæir þat sama kuælld til kastala þæss riddara er ufriðinum hællt upp i mote[27] honum Meriadus. Æn hann þægar feginn oc glaðr við kuamo þæirra hærbyrgði þa rikulega með dyrlegom fagnaðe. huggaðr miok at herra Gviamar var komenn til hans með sua myklom riddara styrck at viðr hialpa honum. þui at nu væit hann at hann man sigrazt oc ufriðrenn friðazt. Um morgonenn arlla þa hærklæddezt allt lidet um allan, bœenn þar sem þæir varo i hærbærgiom oc riðu þui nest or bœnum með myklom gny. Herra Gviamar var læiðtoge oc mærkismaðr. oc er þæir komo til kastalans. þa reðo þæir vasklega til at sœkia hann. oc gato æigi sott. Oc skipaði þa Gviamar liðinu um huerfis borgina oc vill engom koste brott fyrr en hann have sott. En þa vox sua miok lið hans frendr hans oc felagar. oc toko þæir vistena[28] alla fyrir þæim oc svællto alla þa er i varo borgenne oc kastalanom. Siðan tok Gviamar borgena oc kastalann oc drap Meriadum er fyrir sat. oc tok hann sua þaðan unnasto sina með fogrum sigri oc miklum fagnaðe. oc stæig sua yvir alla sina harma. En af þessare sagu er nu have þer hœyrt. þa gærðu Brættar i horpum oc i gigium. symphoniis oc organis hin fægrstu strænglæiks lioð. oc hæitir þætta Gviamars lioð með hinum fægrstum notum er a Brætlande funnusc. En yðr se frœðe ok friðr oc fagnaðr er hœyrt haveð. Amen.



Fotnoter

  1. ↑ Overskr. mgl. i Cod.
  2. ↑ r. f. var
  3. ↑ r. f. abræzl
  4. ↑ r. f. mikil
  5. ↑ r. f. fyrst
  6. ↑ r. f. endir
  7. ↑ r. f. prest
  8. ↑ r. f. hua
  9. ↑ r. f. mlli
  10. ↑ r. f. prest
  11. ↑ r. f. andvar
  12. ↑ r. f. þu
  13. ↑ r. f. va
  14. ↑ r. f. sen
  15. ↑ r. f. annarr
  16. ↑ r. f. hinnu
  17. ↑ r. f. mann
  18. ↑ r. f. kuangaðec
  19. ↑ r. f. mællt
  20. ↑ r. f. skyll
  21. ↑ r. f. engarra
  22. ↑ r. f. syttor
  23. ↑ r. f. flagskap
  24. ↑ r. f. vit
  25. ↑ r. f. ivazezc
  26. ↑ r. f. hærklaðazt
  27. ↑ r. f. motte
  28. ↑ r. f. viste
Hentet fra «http://heimskringla.no/index.php?title=Guiamars_lioð&oldid=38845»