Nornagests þáttr (Flateyjarbók)

Fra heimskringla.no
Hopp til navigering Hopp til søk
Velg språk Norrønt Islandsk Norsk Dansk Svensk Færøysk
Denne teksten finnes i flere utgaver på følgende språk ► Original.gif Dansk.gif Svensk.gif
Original.gif Dansk.gif


Flateyjarbók


Her hefr þaatt af Nornagesti


Sva er sagt at a æinum tima þa er Olafr konungr sat j Þrandhæimi bar suo til at æinn madr kom til hans at alidnum degi ok kuaddi hann sæmiliga. Konungr tok honum uel ok spurde huerr hann væri. en hann sagdiz Gestr hæita. Konungr suarar. gestr muntu her uera huersu sem þu hæitir. Gestr suarar. satt segi ek til nafnns mins herra. en giarnna uillda ek at ydr gisting þiggia ef kostr væri. Konungr sagde honum þat til ræidu uera. En med þui at alidinn uar dagr uillde konungr ekki tala uid gestinn þuiat hann gek þa skiott til aftanssaungs ok siden til bordz ok þa til suefnns ok nada. Ok a þeirre somu nott uakti Olafr konungr Trygguason j sængh sinne ok las bænir sinar en adrir menn allir suofu j þui herbergi. þa þotti konungi æinn alfr edr ande nokkurr koma inn j husit ok þo at luktum dyrum ỏllum. hann kom firir rekkiu huers mannz er þar suaf ok at lyktum kom hann til sængr æins mannz er þer la utarliga. Þa mællti alfrinn ok nam stadar ok mællti. furdu sterkr láss er her firir tomu huse ok er konungr æigi iafnnuis um sligt sem adrir lata er hann se allre manna spakastr er hann sefr nu suo fast. Eftir þat huerfr sa a brott at luktum dyrum. En snemma um morgininn eftir sendir konungr skosuein sinn at verda uiss huerr þessa sæng hafdi bygt um nattina. profadizst suo at þar hafde legit gestrinn. Konungr let kalla hann firir sig ok spurde huers son hann væri. En hann suarar. Þordr het fadir minn ok var kalladr þingbitr danskr at kyni. hann bio a þeim bæ j Danmỏrk er Græningr hæitir. Þrifligr madr ertu segir konungr. Gestr sia uar diarfr j ordum ok mæiri en flestir menn adrir sterkligr ok nokkuat hniginn j efra alldr. hann bidr konung at dueliazst þa læingr med hirdinne. Konungr spurde ef hann uæri kristinn. Gestr letzst uera primsignndr en eigi skirdr. Konungr sagde honum hæimillt at vera med hirdinne. en skamma stund muntu med mer oskirdr. En þui hafdi alfrinn suo til ordz tekit um lasinn at Gestr signnde sig um kuelldit sem adrir menn en uar þo reyndar hæidinn. Konungr mællti. er |[1] þu nokkur jþrottamadr. Hann quaz læika horpu edr segia sỏgur sua at gaman þætti at. Konungr sagde þa. illa gerir Sueinn konungr þat at hann lætr oskirda menn fara or riki sinu landa a medal. Gestr suarar. ekki er þat Danakonungi at kenna þuiat myklu fyrr for ek burt or Danmỏrk en Otto keisari let brenna Daneuirke ok kugade Haralld konung Gormsson ok Hakon blotjall at taka uit kristnne. Margra hluta spyrr konungr Gest. en hann leysir flest uel ok uitrlega. Sua segia menn at Gestr þessi kæmi a þridea ari rikis Olafs konungs til hans. A þui are komu ok til hans þeir menn er Grimar hetu ok voru sendir af Gudmunde af Glasisuỏllum. þeir færdu konungi hornn .ij. er Gudmundr gaf honum. þau kolludu þeir ok Grima. þeir hỏfdu ok flæire eyrende til konungs sem sidar mun sagt uerde. Nu er þat at segia at Gestr dualdizst med konungi. er honum skipat utar fra gestum. hann uar sidsamr madr ok latadr uel. uar hann ok þokkasamr af flestum monnum ok virdizst uel.


Vediun Gestz vid hirdmenn

Litlu firir iol kom Ulfr hæim hinn raude ok suæit manna med honum. hann hafde u(er)it um sumarit j konungs eyrendum þuiat hann uar settr til landgætzslu um haustit j Uikinne uit ahlaupum Dana. uar hann iafnan uanr at vera med Olafi konungi um hauetri. Ulfr hafde at[2] færa konungi marga goda gripe er hann hafde aflat um sumarit. ok æinn gullhring hafde hann aflat er Hnitudr het. hann uar hnitadr samen j seau stỏdum ok uar med sinum lit[3] huerr hlutrinn. myklu uar hann gullbetri en adrir hringar. þann hring hafde gefit Ulfui æinn bonde er Lodmundr het. en þenna hring hafde att Halfr konungr er Halfsrekkar eru fra komnir ok vidkendir er þeir hỏfdu kugat fe af Halfdani konungi j Ylfing. en Lodmundr beiddi Ulf j moti at hann munde hallda bænum firir honum med fulltinge Olafs konungs. Ulfr iattade honum þui. Helldr konungr nu iol sin rikuliga ok sitr j Þrandhæimi. en hinn atta dag jola gefr Ulfr hinn raude hringinn Hnitut Olafi konungi. (Konungr) þakkar honum giofina ok alle sina trulynda þionustu er hann hefde iafnan uæitt honum. Ferr þessi hringr uida um herbergi þar er menn drukku inne þuiat þa voru æigi hallir smidadar j þann tima j Noregi. synir nu huerr ỏdrum ok þikiaz menn eigi set hafa jafnngott gull sem j hringinum uar. ok at lyktum kemr a gestabek ok sua firir gest hinn ukunna. hann litr a ok selr aftr hringinn yfir þuera hondina þa er hann hellt adr a kerinu. finnzst honum fatt til ok talar ekki til þessa[4] gripar en hefir gamanrædur sem adr uit sina felaga. Einn herbergissuæinn skæinkti utar a bekkinn gestanna. hann spyrr. litz ydr uel a hringinn. Alluel sogdu þeir vtan gesti hinum nykomna honum finnzst ekki til ok þat hyggiu uær at hann kunne ekki til at sia at hann anzsar ekki um slika hluti. Herbergissuæinninn gengr innar firir konung ok segir honum þessi hin somu ord gestanna ok þessi hinn komni gestr huersu hann annzsade litt til þessa gripar er honum uar synd slik gessime. Konungr sagde þa. gestr hinn komni mun fleire uita en þer munut ætla ok skal hann koma til min j morgin ok segia mer nỏkkura sỏgu. Nu talazst þeir uit gestirnir utar a bekkinn. þeir spyria hinn nykomna gest huar hann hefir set iafnogodan hring edr betra. (Gestr suarar). med þui at ydr þikir undarligt at ek tala sua fatt til þa hefir ek uist set þat gull at ỏngum mun er verre nema betra synizst. Nu hleia konungs menn miog ok segia at þar horfizst til gamans mikils ok muntu uilia uedia uid oss at þu hafir set iafnngott gull sem þetta sua at þu megir þat sanna. skulu uer uit setia .iiij. merkr gangs silfrs en þu knif þinn ok bellti ok skal konungr um segia huorir sannara hafa. Gestr sagde þa. æigi skal nu huortueggia gera uera j kallzsi med ydr enda hallda æigi ummæli þau sem þer bidit. ok skal uist uedia her um ok sua mikit uid leggia sem þer hafit[5] mællt en konungr skal um segia huorir sannara hafa. Hætta þeir nu sinu tali. tekr Gestr hỏrpu sina ok slærr uel ok læingi um kuelldit sua at ollum þikir unat j a at heyra ok slærr þo Gunnarsslag bezst. ok at lyktum slærr hann Gudrunarbrỏgd hinu fornnu. þau hofdu menn æigi fyrr heyrt. Ok eftir þat suofu menn af um nottina. Konungr stendr snemma upp um morguninn ok hlydir tidum. ok er þeim er lokit gæingr konungr til bordz med hird sinne. ok er hann er kominn j hasæti geingr gestasuæitin innar firir konung ok Gestr med þeim ok segia honum sin ummæli ỏll ok uedian þa sem þeir hofdu haft adr. Konungr suarar. litit er mer um uedian ydra þo at þer setit peninga ydra uit. get ek þess til at ydr hafi drykkr j hỏfut fæingit. ok þiki mer rad at þer hafit at ỏngu allra |[6] hellzst ef Gesti þikir suo betr. Gestr suarar. þat uil ek at halldizst oll ummæli uor. Konungr mællti. suo litzst mer a þig Gestr at minir menn muni hafa mællt sig j þaular um þetta mal meirr en þu. en þo mun þat nu skiott reynt uerde. Eftir þat gengu þeir j brott ok foru menn at drekka. ok er drykkiubord uoru upptekin lætr konungr kalla Gest ok talar suo til hans. nu uerdr þu skylldr til at bera fram gull nỏkkut ef þu hefir til suo at ek megi segia um uedianina met ydr. Þat munu þer uilia herra sagde Gestr. Hann þræifar þa til siods æins er hann hafde uit sig ok tok þar upp æitt knyti ok leysir til ok færr j hendr konungi. Konungr ser at þetta er brotit af saudulbringiu ok ser at þetta er allgott gull. hann bidr þa taka hringinn Hnitut. ok er suo uar gert berr konungr saman gullit ok hringinn ok mællti sidan. uist litzst mer þetta betra gull er Gestr hefir fram borit ok suo mun litazst flæirum monnum þo at siai. Saunnudu þetta þa margir menn med konungi. sidan sagde hann Gesti uedfeet. þottuzst gestirnir þa vsuinner uid ordnir um þetta mal. Gestr mællti þa. takit fe ydnart sealfir þuiat ek þarf æigi at hafua. en uedit ekki oftarr uit okunna menn þuiat æigi uitu þer huernn þer hittit þann firir at bæde hefuir flæira set ok heyrt en þer. en þakka uil ek ydr herra órskurdinn. Konungr mællti þa. nu uil ek at þu segir huadan þu fekt gull þat er þu ferr med. Gestr suarar. traudr er ek þess þuiat þat mun flestum þikkia vtruligt er ek segi þar til. Þo uilium uer heyra segir konungr med þui at þu hefir oss adr hæitit sỏgu þinne. Gestr suarar. ef ek segi ydr huersu farit er um gullit þa get ek at þer uilit heyra adra sỏgu þar med. Vera ma þat segir konungr af rett getir þu þessa.


Frasogn Gestz. capitulum.

Þa mun ek segia fra þui er ek for sudr j Frakland. uillda ek foruitnazst um konungs sidu ok mikit agæti er for fra Sigurde Sigmundarsyne um uænlæik hans ok þroska. uard þa ekki til tijdenda fyrr en ek kom til Fraklandz ok til motz uit Healprek konung. hann hafde mykla hird um sig. Þar uar þa Sigurdr Sigmundarson Uolsungssonar ok Hiordisar Eylimadottur. Sigmundr fell j orrostu firir Hundings sonum en Hiordijs giftizst Halfui syni Hialpreks konungs. Uex Sigurdr þar upp j barnnæsku ok allir synir Sigmundar konungs. uoru þeir umfram alla menn um afl ok uoxst Sinfiotli ok Helgi er drap Hunding konung ok þui uar hann Hundingsbani kalladr. þride het Hamundr. Sigurdr uar þo allra þeirra brædra framazst. er monnum þat ok kunnikt at Sigurdr hefir uerit gỏfgazstr allra herkonunga ok bezst at ser j fornnum sid. Þa uar ok kominn til Healpreks konungs Reginn son Hræidmars. hann uar huerium manni hagari ok duergr a uỏxst vitr madr grimmr ok fiolkunnigr. Reginn kende Sigurdi marga hluti ok elskade hann miog. Hann sagde þa fra forelldrum sinum ok suo atburdum undarligum er þar hofdu georst. Ok er ek hafde skamma stund þar uerit gerdumzst ek þionustumadr Sigurdar sem margir adrir. Allir elskudu hann miog þuiat hann uar bæde blidr ok litilatr ok milldr af fe uit oss.


Vidrtal þeirra konungs ok Gestz

Þat uar æinn dag at ver komum til husa Regins ok uar Sigurdi þa uel fagnnat. Þa quad Reginn visu þessa.


Kominn er hingat
sonr Sigmundar
seggr hinn snarrade
til sala uorra.
megnn hefir mikit
en ek madr gamall
er mer fangs uon
af frekum ulfui.


Ok enn quad hann.


Ek mun fræda
folkdiarfan gram
nu er yngua konr
med oss kominn.
sia mun ræsir
rikstr und solu
frægr um lỏnd ỏll
med lofui sinu.


Sigurdr uar þa iafnan med Regin ok hann sagde honum mart af Fafni er hann la a Gnipahæide[7] j orms liki ok at hann uar undarliga mikill uexsti. Reginn gerde Sigurde suerd er Gramr het. þat uar sua snarpeggiat at hann bra þui j ana Rin ok let reka ofan at ullarlagd firir strauminum ok tok j sundr lagdinn. sidan klauf Sigurdr stedia Regins med suerdinu. Eftir þat eggiade Reginn Sigurd at drepa Fafni brodr sinn. ok quad visu þessa.


Hatt munu hlęia
Hundings synir
þeir er Eylima
alldrs uornnudu.
ef mig tegar
mæirr at sękia
hringa rauda
en hefnna fỏdur.


Eftir þetta byrr Sigurdr ferd sina ok ætlar at heria a Hundings sonu ok færr Hialprekr konungr honum mart lid ok nỏkkur herskip. J þessi ferd uar med Sigurdi Hamundr brodir hans ok Reginn duergr. ek uar ok þar ok kolludu þeir mig þa Nornagest. Uar Hialpreki konungi kunnlæiki a mer þa er hann uar j Danmork med Sigmunde Uolsungssyne. þa atti Sigmundr Berghillde ok skildu þau sua at Berghilldr drap Sinfiotla son Sigmundar med æitri. Sidan fek Sigmundr sudr j Fraklandi Hiordisar Eylimadottur er Hundings synir drapu ok atti Sigurdr bæde at hefnna fỏdur sins ok modrfỏdur. Helgi Sigmundarson er Hundingsbani uar kalladr uar brodir Sigurdar |[8] er sidan uar kalladr Fafnisbani. Helgi brodir Sigmundar hafde drepit Hunding konung ok sonu hans .iij. Eyiulf Herrỏd Hioruard. Lyngui komzst undan ok .ij. brędr hans Alfr ok Hemingr. uoru þeir hinir frægstu menn um alla atgerui ok uar Lyngui firir þeim brædrum. þeir uoru miog fiolkunnigir. þeir hofdu kugat marga smakonunga ok marga kappa drepit ok margar borgir brent ok gerdu hit mesta heruirke j Spanialande ok Fraklandi. en þa uar æigi kæisara riki komit nordr hingat yfir fiallit. Hundings synir hofdu tekit undir sig þaf riki er Sigurdr atti j Fraklandi ok uoru þeir þar miog fiolmennir.


Saga Gestz

Nv er at segia fra þui er Sigurdr biozst til bardaga j mot Hundings sonum. hann hafdi mikit lid ok uel uopnnat. Reginn hafde miog radagerd firir lidinu. hann hafdi suerd þat er Ridill het er hann hafde smidat. Sigurdr bad Regin lea ser suerdit. hann gerde sua ok bad hann drepa Fafni þa er hann kæmi aftr or þessi ferd. Sigurdr het honum þui. Sidan sigldu ver sudr med landi. þa fengu ver giorningauedr stor ok kendu þat margir Hundings sonum. Sidan sigldu uer nokkuru landhallara. þa sam uer mann æinn a biargsnỏs nokkurre er gek fram af siofarhomrum. hann uar j heklu grænni ok blam brokum ok knefta sko a fotum upphafua ok spiot j hende. Þessi madr liodar a oss ok quad.


Huerir rida her
ræfils hestum
hafri unnar
hafi glymianda.
eru segl ydr
siofui stokkin
munu at uopnadir
uind of standaz.


Reginn quad i moti.


Her eru uer Sigurdr
a sia komnir
er oss byrr gefinn
uit bana sealfan.
fellr bratt brekt
brondum herra
hiunnuigg hrapa
huerr spyr at þui.


Heklumadrinn quad.


Hnikar hetom mik
þa er hug gladdi
Uỏlsungr uida
ok uegit hafde.
nu mattu kalla
karll a biargi
Feing edr Fiolni
far uil ek þiggia.


Þa uiku ver at landi ok lægdi skiott uedrit ok bat Sigurdr karll ganga ut a skipit. hann gerde sua. þa fell þegar uedrit ok gerdi hinn bezsta byr. Karll settiz nidr firir kne Sigurde ok uar miog makradr. hann spurde ef Sigurdr uillde nokkut rad af honum þiggia. Sigurdr kuetzst uilia. sagdizst þat (ætla) at hann munde uerda raddriugr ef hann uillde monnum gagnn gera. Sigurdr quad til heklumannz.


Segþu mer þat Hnikarr
allz þu huortueggia ueitzst
goda hæill ok guma.
hueriar eru bezstar
ef beriazst skal
hæillir at suerda suipan.


Hnikarr quad.


Morg erv god
ef gumnar vita
hæill at suerda suipan.
dyggua fylgiu
hygg ens dỏkkua vera
af hrotta meida hrapi.


Þat er annat
ef þu ert um kominn
ok til brottferdar buinn.
tua þu litr
ara j standa
hrodrfulla hale.


Þat er hit þridia
ef þu þiota heyrir
ulf undir askinum.
hæilla audit
uerdr þer af healmstỏfum
ef þu litr þa fyrr fara.


Einge skal gumna
j gegnn uega
sidsitiande systur mana.
þeir sigr hafua
sem sia kunnu
hiorleiks huatir edr hamallt fylkia.


Þat er faar mikit
ef þu fæti drepr
þa er at uigi uegr.
tálar disir
standa þer a tuær hlidar
ok uilia þig saran sia.


Kemdr ok þueginn
skal kennazst huerr
ok af minne mettr.
þuiat ouist er
huat er aftnni kemr
illt er firir hæill at hrapa.


Ok eftir þat sigldu uer sudr firir Hollsetuland ok firir austa Frijsland ok þar at lande. Þegar fregna Hundings synir um ferd uora ok safnna lide ok uerda bratt fiolmennir. ok er uer finnumzst tekzst hardr bardagi. uar Lyngui þeirra brædra fremzstr j allre framgongu. sottu þo allir fast fram. Sigurdr sækir j moti sua hart at allt hrỏk firir honum þuiat suerdit Gramr uerdr þeim skæinuhætt. en Sigurdi þarf æigi hugar at fryia. Ok er þeir Lyngui finnazst skiftazst þeir morgum hoggum uid ok beriazst alldiarfliga. uerdr þa huilld a bardaganum þuiat menn horfa a þetta æinuige. þat uar langa hrid at huorgi þeirra kom sari a annann. su(a) voru þeir uigfimir. Sidan sækia brædr Lyngua fast fram ok drepa margan mann en sumir flyia. Þa snyrr Hamundr brodir Sigurdar j moti þeim ok ek med honum. uerdr þa nokkur mottaka. en suo lykr med þeim Sigurdi ok Lyngua at Sigurdr gerir hann handtekinn ok var hann settr j iarnn. En er Sigurdr kom til uor þa uerda skiot umskipti. falla þa Hundings synir ok allt lid þeirra enda myrkuir þa af nott. Ok þa er lysti um morguninn uar Hnikar horfinn ok sazst æigi sidan. hyggia menn at þat hafui Odinn verit. Uar þa um þat talat huernn dauda Lyngui skyllde hafua. Reginn lagde þat til rads at rista skyllde blodỏrnn a baki honum. tok Reginn þa uit suerdi sinu af mer ok ræist med þui bak Lyngua suo at hann skar rifin fra hrygginum ok dro þar vt lungun. suo du Lyngui |[9] med mikilli hreysti. Þa quad Reginn.


Nu er blodugr ỏrn
breidum hiorui
bana Sigmundar
a baki ristinn.
farr uar fremre
sa er folld ridur
hilmis hnefui
ok Hugin gladdi.


Þar uar almikit herfang. toku lidsmenn Sigurdar þat allt þuiat hann uillde ekki af hafua. uar þar mikit fe j klædum ok uopnum. Sidan drap Sigurdr þa Fafni ok Regin þuiat hann uillde suikia hann. tok Sigurdr þa gull Fafnis ok ræid a burt med. uar hann sidan kalladr Fafnisbani. Eftir þat reid hann upp a Hindarhæide ok fann þar Brynhilldi. ok foru þeirra skifti sem segir j sỏgu Sigurdar Fafnisbana.


Gestr sagdi fra Starkadi

Sidan færr Sigurdr Gudrunar Giukadottur. uar hann þa um hrid med Giukungum magum sinum. Ek uar med Sigurdi nordr j Danmork. ek uar ok med Sigurdi þa er Sigurdr konungr hringr sende Gandalfs sonu maga sina til motz uid Giukunga Gunnar ok Hogna ok beiddi at þeir munde luka honum skatt edr þola her ella. en þeir villdu veria land sitt. Þa hasla Gandalfs synir Giukungum uoll vid landamæri ok fara aftr sidan. en Giukungar bidia Sigurd Fafnisbana fara til bardaga med ser. hann sagdi suo vera skylldu. Ek var þa enn med Sigurdi. siglldum ver þa enn nordr til Hollsetulandz ok lendum þar sem Jarnnamodir hæitir. en skamt fra hỏfninne uoru settar upp heslisstæingr þar sem orrostan skyllde uera. sia uer þa morg skip sigla nordan. uoru Gandalfs synir firir þeim. sækia þa huorirtueggiu. Sigurdr hringr var æigi þar þuiat hann uard at ueria land sitt Suiþiod þuiat Kurir ok Kuænir heriudu þangat. Sigurdr uar þa gamall miog. Sidan lystr saman lidinu ok uerdr þar mikil orrosta ok mannskæd. Gandalfs synir gengu fast fram þuiat þeir uoru bæde mæira ok sterkare en adrir menn. J þeirra lide sazst æinn madr mikill ok sterkr. drap þessi madr menn ok hesta sua at ekki stod vid. þuiat hann uar likare jottnum en monnum. Gunnarr bad Sigurd sekia j moti mannskelmi þessum þuiat hann quad æigi sua mundu duga. Sigurdr redzst nu j moti þeim mykla manni ok nokkurir menn med honum. ok voru þa[10] flestir þess ofuser. Finnum uær þa skiott hinn mykla mann ok segir Gestr ok fretti Sigurdr hann at nafni ok huadan hann uæri. Hann quazst Starkadr hæita Storuerksson nordan af Fenhring ór Noregi. Sigurdr kuetzst hans heyrt hafua getit ok oftazst at illu. er(u) slikir menn æigi sparande til ufagnadar. Starkadr mællti. huerr er þessi madr er mig lytir suo miog j ordum. Sigurdr sagde til sin. Starkadr mællti. ertu kalladr Fafnisbani. Sua er segir Sigurdr. Starkadr uill þa undan læita en Sigurdr snyrr eftir ok færir a loft suerdit Gram ok lamdi hann med hiolltunum iaxllgardinn suo at hrutu ór honum .ij. iaxslar. uar þat meitzslahỏgg. Sigurdr bad þa mannhundina brott dragazst þadan. Starkadr snarazst þa j brott þadan. en ek tok annan iaxslinn ok hefui ek med mer. er sa nu hafdr j klukkustreing j Danmork ok uegr .vij. aura. þikir monnum foruitni at sia hann þar. Eftir flotta Starkadar flyia Gandalfs synir. toku uer þa mikit herfang ok foru sidan konungar hæim j riki sitt ok setiazst þar vm hrid.


Gestr sagdi fra Sigurdi

Litlu sidarr heyrdum uer getit nidingsuigs Starkadar er hann hafdi drepit Armod[11] konung j laugu. Uar þat æinn dag at Sigurdr Fafnisbani ræid til æinnarhuerrar stefnu. þa ræ(i)d hann j æinahueria uæisu en hestrinn Grani[12] hliop upp sua hart at j sundr stok biostgerdin ok fell nidr hringian. en er ek sa huar hon gloade j læirinum tok ek upp ok færda ek Sigurde en hann gaf mer. Hafui þer nu firir litlu set þetta sama gull. Þa stỏk Sigurdr af baki. en ek strauk hest hans ok þo ek læir af honum ok tok ek æinn lepp or tagli hans til syniz uaxstar hans. Syndi Gestr þa leppinn ok var hann .vij. alna harr. Olafr konungr mællti. gaman mikit þikir mer at sỏgum þinum. Lofudu nu allir frasagnir hans ok fræklæik. Uillde konungr at hann segde myklu flæira vm atburde frænda sinna. segir Gestr þeim marga gamansamliga hluti allt til aftans. foru menn þa at sofua. en um morgininn eftir let konungr kalla Gest ok uill enn flæira tala uit Gest. Konungr mællti. æigi fæ ek skilit til fullz um alldr þinn huer likendi þat ma uera at þu ser madr suo gamall at þu værir uit staddr þessi tidendi. uerdr þu at segia sỏgu adra suo at ver verdim sannfrodari um slika atburde. Gestr suarar. vita þottumzst ek þat firir at þer mundit heyra uilia adra sỏgu mina ef ek segdi um gullit huersu farit uæri. Konungr mællti. segia skalltu uist.


Gestr sagdi fra Brynhilldi ok gygi

Ða er nu enn at segia segir Gestr at ek for nordr til Danmerkr ok settumzst ek þar at fỏdurlæifd minne þuiat hann andadizst |[13] skiott. ok litlu sidarr fretta ek dauda Sigurdar ok suo Giukunga ok þotti mer þat mikil tidende. Konungr mællti. huat uard Sigurdi at bana. Gestr suarar. su er flestra manna sỏgnn at Guthormr Giukason legdi hann suerde j gegnum sofanda j sæng Gudrunar. en þyuerskir menn segia Sigurd drepinn hafa uerit uti a skogi. en igdurnar sỏgdu sua at Sigurdr ok Giuka synir hofd(u) ridit til þings nokkurs ok þa dræpi þeir hann. en þat er alsagt at þeir uogu at honum liggianda at vuỏrum ok suiku hann j trygd. En hirdmadr æinn spyrr. huersu for Brynhilldr þa med. Gestr suarar. þa drap Brynhilldr .vij. þræla sina ok .v. ambattir en lagde sig suerde j gegnum ok bad sig aka med þessa menn til bals ok brenna sig dauda. Ok sua uar gert at henni uar gert annat bal en Sigurdi annat ok uar hann fyrri brenndr en Brynhilldr. henni var ekit j ræid æinne ok uar tialldat um guduef ok purpura ok gloade allt uit gull. ok sua uar hon brend. Þa spurdu menn Gest huort Brynhilldr hefde nokkut kuedit daud. Hann quad þat satt uera. Þeir badu hann kueda ef hann kynne. Þa mællti Gestr. þa er Brynhilldi uar ekit til brennunnar a helueg ok uar farit med hana nærr homrum nokkurum. þar bio æin gygr hon (var) vti firir hellisdyrum ok uar j skinnkyrtli ok suort yfirlitz. hon hefir j hendi ser skogaruond langan ok mællti. þessu uil ek bæina til brennu þinnar Brynhilldr. ok uæri betr at þu uærir lifande brend firir odadir pinar þær at þu letzst drepa Sigurd Fafnisbana sua agætan mann. ok oft var ek honum sinunt. ok firir þat skal ek hlioda a þig med hefnndarordum þeim at ollum ser þu at læidare er slikt heyra fra þer sagt. Eftir þat hliodazst þęr a Brynhilldr ok gygr. Gygr quad.


Skalltu j gegnum
ganga æigi
griote studda
garda mina.
betr sæmdi þer
borda at rekia
helldr en at vitia
uorra ranna.


Huat skaltu uitea
ua a landi
huerflynt hỏfut
husa minna.
þu hefir uorgum
ef þin vitia
morgum til matar
mannz blod gefit.


Þa quad Brynhilldr.


Bregtu mer æigi
brudr ỏr stæine
þott uæra ek fyrr
j uikingu.
ek mun okkar
ædri þikkia
þeim er edli mitt
um kunna.


Gygr quat.


Þu ert Brynhilldr
Budla dottir
hæilli uestu
j heim borin.
þu hefir (Giuka)
of glatat bỏrnum
ok bui þeirra
brugdit godu.


Brynhilldr quad.


Ek mun segia þer
sanna rædu
uæilgiarnnt hỏfut
ef þig uita lystir.
hue gerdu mig
Giuka arfar
astalausa
ok æidrofa.


Let mig af harmi
hugfullr konungr
Atla systur
undir æik bua.
uar ek uetra .xij.
ef þess uita lystir
þa er ek ungum gram
æida suardag.


Ek let gamlan
gygiar brodur
Hialmgunnar nest
heliar ganga.
gaf ek ungum sigr
Audar brodur
þar uar mer Odinn
of greypr firir.


Lauk hann mig skiolldum
j skatalunde
raudum ok huitum
reyndar suęfda.
þann bad hann slita
suefni minum
er huergi landz
hrædazst kynni.


Let hann um sal minn
sunnanuerdan
hafan brenna
hrottgarm uidar.
þar bad hann þegar æinn
yfir um rida
þann er færde mer
Fafnis dynu.


Ræid godr Grana
gullmidlandi
þar er fostri minn
fletium styrde.
æinn þotti hann þar
ollum betri
uikingr Dana
j virdingu.


Suofu vid ok undum
j sæng æinne
sem hann brodir minn
of borinn væri.
huorki matti
hỏnd yfir annat
.viij. nottum
enn at leggia.


Þui bra mer Gudrun
Giuka dottir
at ek Sigurde
suæfa a armi.
þa uard ek þess uiss
at ek uillda ei
at þau uielltu mig
j verfangi.


Munu vid of strid
allz of læingi
konur ok kallar
kuikir um fordazst.
vit skulum okkrum
alldri slita
Sigurdr saman
sỏxstu nu gygr.


Þa æpti gygr ogurligri rỏddu ok hliop inn j biargit. þa sỏgdu hirdmenn konungs. gaman er þetta ok segþu enn flæira. Konungr mællti. æigi er naudzsyn at segia flæira fra þuilikum hlutum. Konungr mællti. vartu nỏkkut med Lodbrokar sonum. Gestr suarar. skamma stund uar ek med þeim. ek kom til þeirra þa er þeir heriudu sudr at Mundiafialli ok brutu Uifilsborg. þa uar allt uit þa hrætt þui at þeir hỏfdu sigr huar sem þeir kuomu. ok þa ætludu þeir at fara til Romaborgar. Þat uar æinn dag at madr nokkurr kom firir Beornn konung jarnsidu ok hæilsar honum. konungr tekr honum uel ok spurde huadan hann uæri at kominn. hann sagdizst kominn sunnan fra Romaborg. Konungr spurde. hue langt er þangat. Hann suarade. her mattu sia konungr sko er ek hefir a fotum. tekr hann þa iarnnsko af fotum ser |[14] ok uoru allþykkir ofan en miog slitnir nedan. suo er lỏng læid hedan til Romaborgar sem þer megit nu sia a skom minum huersu hart at þeir hafa þolat. Konungr mællti. furdu lỏng læid er þetta at fara ok munu uer aftr snua ok heria æigi aa Romariki. Ok sua gera þeir at þeir fara æi læingra ok þotti huerium þetta undarligt at snua suo skiott sinu skapi vid æins mannz ord er þeir hỏfdu adr allt rad firir gort. Foru Lodbrokar synir uit þetta aftr ok heim nordr ok heriudu æigi læingra sudr. Konungr spurde[15]. andsynt uar þat at helgir menn j Roma uilldu æigi yfirgang þeirra þangat. ok mun sa ande af gude sendr verit hafua at suo skiftizst skiott þeirra firirætlan at gera ekki spelluirke hinum helgazsta stad Jesu Cristi j Romaborg.


Af spurningum konungs vid Gest

Enn spurde konungr Gest. huar hafir þu þess komit til konunga er þer hefir bezst þott. Gestr segir. mest glede þotti mer med Sigurde ok Giukungum. en þeir Lodbrokar synir uoru menn sealfradazstir at lifa sem menn uilldu. en med Eireki at Uppsolum uar sæla mest. en Haralldr konungr harfagri uar uandazstr at hirdsidum allra fyrr nefnndra konunga. Ek uar ok (med) Hlỏdui konungi a Saxlandi ok þar var ek primsigndr þuiat ek matti æigi þar uera elligar þuiat þar uar kristni uel halldin ok þar þotti mer at ỏllu bezst. Konungr mællti. mỏrg tidendi muntu segia kunna ef uer uilium spyria. Konungr frettir nu margs Gest. en Gestr segir þat allt greiniliga. ok um sidir talar hann sua. nu ma ek segia ydr þui at ek er Nornnagestr kalladr. Konungr sagdizst þat heyra uilia.


Nornagestr var skirdr med raadi konungs

Johannes Gehrts:
Hann skal æigi lifa leingr en kerti þat brennr er upp er tendrat hea suæininum.

Þat uar þa er ek uar fæddr upp med fỏdur minum j þeim stad er Græningr hæitir. fadir minn uar rikr at peningum ok hellt rikuliga herbergi sin. Þar foru þa um landit uoluur er kalladar uoru spakonur ok spadu monnum alldr. þui budu menn þeim ok geordu þeim ueitzslur ok gafu þeim giafir at skilnade. Fadir minn gerde ok suo ok kuomu þær til hans med suæit manna ok skylldu þær spa mer orlỏg. la ek þa j uỏggu er þær skylldu tala um mitt mal. þa brunnu yfir mer .ij. kertislios. Þær mælltu þa til min ok sogdu mig mikinn audnumann uerda mundu ok mæira en adra mina forelldra edr hofdingia synir(!) þar j landi ok sogdu allt sua skylldu fara um mitt rad. Hin yngsta nornnin þottizst oflitils metin hia hinum .ij. er þær spurdu hana æigi eftir slikum spaam er suo uoru mikils uerdar. uar þar ok mikil ribballda suæit er henni hratt ór sæti sinu ok fell hon til iardar. Af þessu uard hon akafa stygg. kallar hon þa hatt ok ræidiliga ok bad hinar hætta sua godum ummælum uit mig. þuiat ek skapa honum þat at hann skal æigi lifa leingr en kerti þat brennr er upp er tendrat hea suæininum. Eftir þetta tok hin ellri uoluan kertit ok slokti ok bidr modur mina uardueita ok kuæikia æigi fyrr en a sidazsta degi lifs mins. Eftir þetta foru spakonur j bur(t) ok bundu hina ungu nornn ok hafa hana sua j burt. ok gaf fader minn þeim godar giafir at skilnade. Þa er ek er roskinn madr fær modir min mer kerti þetta til uarduæitzslu. hefui ek þat nu med mer. Konungr mællti. hui fortu nu hingat til uor. Gestr suarar. þessu suæif mer j skap. ætlada ek mig af þer nokkura audnu hliota mundu þuiat þer hafit firir mer verit miỏg lofadir af godum monnum ok vitrum. Konungr sagde. uilltu nu taka helga skirnn. Gestr suarar. þat uil ek gera ath ydru radi. Uar nu sua gert ok tok konungr hann j kærlæika vid sig ok gerde hann hirdmenn sinn. Gestr uard trumadr mikill ok fylgdi uel konungs sidum. uar hann ok uinsæll af monnum.


Andlaat Gestz

Þat var æinn dag at konungr spurde Gest. huersu læingi uilldir þu nu lifa ef þu redir. Gestr suarar. skamma stund hedan af ef gud uillde þat. Konungr mællti. huat mun lida ef þu tekr nu kerti þitt. Gestr tok nu kerti sitt ỏr hỏrpustokki sinum. Konungr bad þa kueikia ok suo uar gert. ok er kertit uar tendrat brann þat skiott. Konungr spurde Gest. huersu gamall madr ertu. (Gestr suarar). nu hefui ek þriu hundrut uetra. Allgamall ertu sagdi konungr. Gestr lagdizst þa nidr. hann bad þa olia sig. þat let konungr gera. ok er þat uar gert uar litit obrunnit af kertinu. Þat fundu menn þa at læid at Gesti. uar þat ok iafnnskiott at brunnit uar kertit ok Gestr andadizst ok þotti ollum merkiligt hans andlat. þotti konungi ok mikit mark at sỏgum hans ok þotti sannazst um lifdaga hans sem hann sagde.




Fotnoter:

  1. 178
  2. af Cd.
  3. hlut Cd.
  4. þessar Cd.
  5. hafum Cd.
  6. 179
  7. r. Gnitaheide
  8. 180
  9. 181
  10. r. þo
  11. r. Ala
  12. Granr Cd.
  13. 182
  14. 183
  15. r. sagde