Skirnesmål

Fra heimskringla.no
Hopp til navigering Hopp til søk
Velg språk Norrønt Islandsk Norsk Dansk Svensk Færøysk
Denne teksten finnes i flere utgaver på følgende språk ► Original.gif Norsk.gif Dansk.gif Svensk.gif
Original.gif Norsk.gif Dansk.gif Svensk.gif
Dansk.gif Svensk.gif
Dansk.gif Svensk.gif
Dansk.gif Svensk.gif
Dansk.gif
Dansk.gif
Dansk.gif
Dansk.gif
Dansk.gif


Edda-Kvæde
Norrøne fornsongar
(Andre utgåve, 1928)


På nynorsk ved
Ivar Mortensson-Egnund


Skirnesmål


Frøy, son åt Njord, hadde ein dag sett seg på Lidskjalv og såg ut yver alle heimar. Han såg (mot nord), burt i Jotunheimen, og gådde ei fager møy, der ho gjekk frå skålen åt far sin burt til buret. Av dette fekk han stor hugsott. (Då han kom heim, mælte han inkje eit ord, han korkje sov eller drakk, heller inkje torde nokon tala åt han). Skirne het Frøy sin skosvein. Njord bad honom røyne ut Frøy.

Då mælte Skade:
1.
"Ris upp, Skirne!
Skunde deg stad
sonen vår å søkje
og frette han um
kven som frode drengjen
vreide mun valde."

Skirne:
2.
"Vondord berre
d'er von eg fær
um eg sonen skal søkje
og fretta han um
kven som frode drengen
vreide mun valde."

Skirne:
3.
"Seg meg no, gasta,
gude-hovding,
det eg vita vil,
kvi einsam du sit
i aude salen
heile dagen, min drotten."

Frøy:
4.
"Kvi skulde eg segja
sellen so ung
tung sut og trege?
Um Gullstråle bjart
glimrar all dagen
lite mi sorg letnar."

Skirne:
5.
"Aldri eig du
so ill ein trege,
som meg du 'kje segja må.
Unge var me
frå upphav saman,
me tvo kvarandre kann tru."

Frøy:
6.
"I Gymes-gardom
gånge eg såg
ei møy, meg ho hugstal.
Armar lyste,
so logar leika
yver himmel all og hav."

7.
"Heitare for møyi
hugen han brenn,
enn folk det fyrr hev kjent.
Men av æser og alvar
ingen det likar,
at me saman skal sitja."

(Og for hennar skuld var han so hugsjuk, at han munde ikkje lenge leva, um han ikkje fekk ho. "Men no skal du fara stad og bele til ho på mine vegner." Skirne svara og sa at han skulde fara i sendefernd.)

Skirne:
8.
"Hest du gjev meg den
som gjeng gjenom røyk
og leikande mein-logar,
og det sverdet,
som sjølvo seg brår
mot jotun-ætt."

Frøy:
9.
"Eg hest den gjev deg
som gjeng gjenom røyk
og leikande mein-logar,
og det sverdet,
som sjølvo seg brår
når djerv dreng ber det."

Skirne mælte ved hesten:
10.
"Myrkt er det ute;
og me lyt av stad
yver doggvått fjell fram,
yver huldre-heimar fram.
Båe vert me berga,
eller båe oss tek
den ovsterke jotun."

Skirne reid inn i Jotunheimen fram til garden åt Gyme. Der var det olme hundar; dei var bundne ved skigardsledet fram-med salen åt Gjerd. Han reid dit som det sat ein hjuring på haugen, og helsa honom:

11.
"Seg meg, du hjuring,
som på haugen sit
og vardar alle vegar:
Kor kann eg sleppe
for sinte hundom
til unge møyi inn?"

Hjuringen:
12.
"Kvåre er du feig
eller framfaren alt
[svein som hera sleng]
Aldri du slepp til
å andsynes koma
med gjæve møyi åt Gyme"

Skirne:
13.
"Alt er betre
enn umanns-ferd,
si von lyt ein våge.
Med dagen viss
er dauden meg sett
og heile livsens lagnad."

Gjerd:
14.
"Kvad for ljomande ljod
lydest her inn
i høge hallom våre?
Jordi ho skjelv,
det skjek i grunnen
i Gyme sine gardar."

Terna:
15.
"Ein mann her av sâlen
svinga seg ned,
no hesten sin han hamnar.
[Andsynes koma,
krev unge drengen,
med gjæve møyi til Gyme.]"

Gjerd:
16.
"Inn bed du han stige
til oss i sal
og drikke den mæte mjød,
endå eg ottast
at ute her stend
banemannen til bror min."

17.
"Er du ein alv
eller åsa-son,
eller av visa vaner komen?
Kvi fór du åleine
gjenom frøsande eld
salen vår å vitja?"

Skirne:
18.
"Eg er korkje alv
eller åsa-son,
eller av visa vaner komen.
Endå fór eg åleine
gjenom frøsande eld
salen her å sjå."

19.
Elleve eple
alle av gull,
dei mun eg, Gjerd, deg gjeva,
din hug å vinne,
so du viljen gjev
til Frøy deg å feste."

Gjerd:
20.
"Elleve eple
inkje eg tek,
so ein mann fagnad skal få.
Aldri i livet
eg uner Frøy
til saman å byggje og bu."

Skirne:
21.
"Eg byd deg den ring
som brend vart
med unge Odins-sonen;
åtte jamgode
det av han dryp
niande-kvar natt."

Gjerd:
22.
"Meg batar inkje ring,
um brend han vart
med unge Odins-sonen.
Inkje gull vantar
i Gymes-gardom
hjå fræge far min."

Skirne:
23.
"Ser du sverdet, møy,
smalt og globjart,
som i handi eg hev?
Huvud mun eg hogge
av halsen din,
vil du ikkje vægsam vera."

Gjerd:
24.
"Ovrike tola
aldri eg gjer,
so ein mann fagnad skal få.
Men eg gjet på det,
um Gyme deg finn,
då lyt stride sellar røynast."

Skirne:
25.
"Ser du sverdet, møy,
smalt og globjart,
som i handi her eg hev.
For kvasse eggjar
i koll sig gubben,
feig vert han, far din.

26.
Temjings-tein slær deg,
tamd skal du verte
etter min vilje, møy.
Der skal du svive
som sidan deg aldri
ser mann eller møy.

27.
På Ørnetuva
du årle skal sitja,
nakken mot Mannheim,
nasen mot Hel.
Meir du ved mat
skal leidast enn menn
av Fråne-ormen tek fæle.

28.
Ei bisn du verte,
når på vegom du kjem.
Rimne på deg stire,
alle glo og glire!
Vidgjetnare vert du
enn gude-vorden,
der du gaper bak grindom.

29.
I hugen deg suge
suter og verk,
tårer vekse av din trege!
Set deg heran,
og høyre skal du
um svidande sut
og tvifald trege.

30.
Deg troll og tramar
tyne all dagen
burt-i gygre-gardom!
Til rimtusse-haller
du reke kvar dag,
vanrådd i hug,
vonlaus i hug.

31.
Med eit trihovda troll
du trøye deg skal,
eller møykjering morkne.
Gir deg gløype,
sott deg suge;
ver tistelen lik
som dei tek og slengjer
tett under toka.

32 (35).
Rimgrimne heiter tuss
som taka deg skal
nedanfor någrindi.
Der skal tusular
kringum tre-rotom
geiteland deg gjeva;
yppare drikke
aldri du fær,
møy, mot din vilje,
møy, med min vilje.

33 (32).
Til holtet eg gjekk,
til det grønande tre,
gambantein å gripe,
gambatein eg greip.
Gråt for gaman
skal gjegn-kreksa hava,
tårer skal tregen fylgje.

34 (33).
Vreid er deg Odin,
vreid åsa-kulten
hardt vil Frøy harmast.
Di treiske kjelle,
kveikt du heve
kaldleg gir hjå gudar.

35 (34).
Høyre det, jotnar,
høyre det rimtussar,
Suttung sine søner,
kor eg forbyd,
kor eg forbannar,
møyi manns gaman,
møyi manns gagn.

36.
Tuss eg rister deg,
og tri stavar:
erge og øde
og utòle.
So eg rister det av
som eg riste det inn,
um det tarvast og tregst."

Gjerd:
37.
"Heil og sæl heller, svein,
tak staupet det dyre
fullt av forn mjöd.
Men etla eg hadde
at aldri det hende
eg unnte vaningen vel."

Skirne:
38.
"Ærendi mi
vil eg all reka,
fyrr eg rid heim hedan.
Når vil du lova
til løynde-ting koma
med nyte sonen åt Njord?"

Gjerd:
39.
"Barre heiter,
som båe me veit,
lunden still og logn.
Um nie næter
der sonen åt Njord
av Gjerd fær gaman."

Då reid Skirne heim. Frøy stod ute og helsa han og spurde etter tidender:

40.
"Seg meg det, Skirne,
fyrr du sâlen legg av,
og fram gjeng eit fét,
kva du hev idka
i Jotunheim
meg eller deg til mun?"

Skirne:
41.
"Barre heiter,
som båe me veit,
lunden still og logn;
om næter nie
der Njord sin son
av Gjerd fær gaman."

Frøy:
42.
"Lang er natt ei,
lenger er tvo,
koss kann tri eg trøyte?
Ofte ein månad
mindre tottest
enn halve hi natti som fór."